• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 離群怨雨聲,幽抑方成疾。

    “離群怨雨聲,幽抑方成疾。”詩句出處:《赴撫州對酬崔法曹夜雨滴空階五首》;是唐朝詩人戴叔倫的作品。

    雨落濕孤客,心驚比棲鳥。空階夜滴繁,相亂應到曉。
    高會棗樹宅,清言蓮社僧。兩鄉同夜雨,旅館又無燈。
    謗議不自辨,親朋那得知。雨中驅馬去,非是獨傷離。
    離室雨初晦,客程雲陡暗。方為對吏人,敢望郵童探。
    縱酒常擲盞,狂歌時入室。離群怨雨聲,幽抑方成疾。

    【註釋】:

    離:

    (一)①離開;離別。《呂氏春秋·誣徒》:“離則不能合,合則弗能離。”賀知章《回鄉偶書二首》之一:“少小離傢老大回,鄉音無改鬢毛衰(cuī)。”(衰:疏落。)②背離;違背。《隋書·楊素傳》:“民怨神怒,眾叛親離。”《商君書·畫策》:“失法離令。”③離間;叛離。《史記· 李斯列傳》:“(秦王)陰遣謀士齎(jī)持金玉以遊說諸侯……離其君臣之計,秦王乃使良將隨其後。”(齎:攜帶。)《孫子·計》:“親而離之。”④經歷。《史記·蘇秦列傳》:“我離兩周而觸鄭,五日而國舉。”⑤八卦之一。代表火。⑥通“罹”。遭受;遭遇。《詩經·邶風·新臺》:“魚網之設,鴻則離之。”(鴻:野鴨。)⑦分析。《禮記·學紀》:“一年視離經辨志。” (二)lǐ[離跂]用力的樣子。《莊子·在宥》:“而儒、墨乃始離跂攘臂乎桎梏之間。” (三)lì 通“麗”。依附。《漢書·揚雄傳下》:“丁傅、董賢用事,諸附離者,或起傢至二千石。”

    群:

    ①羊群;聚集在一起的禽獸。《詩經· 小雅·無羊》:“誰謂爾無羊,三百維群。”②聚集在一起的人或物。《淮南子·主術》:“千人之群無絕梁。”③成群的;眾多的。《左傳·莊公十二年》:“群公子奔蕭。”④眾人。《梁書·劉顯傳》:“聰明特達,出類拔群。”⑤同類;種類。《周易·系辭上》:“方以類聚,物以群分。”⑥會合;聯合。《漢書·刑法志》:“不仁愛則不能群,不能群則不能勝物,不勝物則養不足。”(養:給養。)⑦聚合。《荀子·非十二子》:“而群天下之英傑。”

    怨:

    ①仇恨。《荀子·正論》:“桀紂者,民之怨賊也。”②埋怨;責怪。《荀子·法行》:“怨天者無識。”③哀怨。楊萬裡《聞子規》:“怨笛哀箏總不如,一聲聲徹九天虛。”④通“蘊”。蘊積;積蓄。《荀子·哀公》:“富有天下而無怨財。”

    聲:

    ①樂音;音樂。《論語·陽貨》:“惡紫之奪朱也惡鄭聲之亂雅樂也。”(鄭聲:指鄭地的俗樂。雅樂:指廟堂音樂,正樂。)②聲音;聲響。《詩經·小雅·伐木》:“嚶其鳴矣,求其友聲。”③發出聲音。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“阿女默無聲,手巾掩口啼,淚落便如瀉。”④口音。魏禧《大鐵椎傳》:“與人罕言語,語類楚聲。”⑤聲張;張揚。張溥《五人墓碑記》:“吾社之行為士先者,為之聲義,斂貲(zī)財以送其行。”(斂:聚集。貲:通“資”,財物。)⑥名譽;名聲;聲望。《詩經·大雅·文王有聲》:“文王有聲。”⑦聲勢。《戰國策·齊策一》:“吾三戰而三勝,聲威天下。”(威:震。)⑧指漢字的聲母。《南史·謝莊傳》:“又王玄謨問莊何者為雙聲,何者為疊韻。”⑨指聲調,漢字有平、上、去、入四種聲調。韓愈《唐故相權公墓碑》:“(權)公生三歲,知變四聲,四歲能為詩。”(權公:權德輿。)⑩量詞。表示聲音發出的次數。白居易《琵琶行》:“轉軸拔弦三兩聲。”

    幽:

    (一)①昏暗;深暗。《詩經·小雅·伐木》:“出自幽谷,遷於喬木。”(遷:遷移。喬:高。)②隱晦;深奧。《荀子·正論》:“上周密,則下疑玄矣;上幽險,則下漸詐矣。”劉義慶《世說新語·言語》:“研求幽邃。”(邃:精深。)③深沉;沉靜。《史記·屈原賈生列傳》:“故憂愁幽思而作《離騷》。”④隱藏的;不公開的。曾覿《海野詞·信傳玉女》:“幽期密約,暗想淺顰輕笑,良時莫負,玉山傾倒。”(玉山:喻品德容儀。)⑤囚拘;監禁。司馬遷《報任安書》:“身幽囹圄之中。”⑥幽雅;幽靜。王羲之《蘭亭集序》:“是足以暢敘幽情。”王籍《入若耶溪》:“蟬噪林愈靜,鳥鳴山更幽。”⑦舊指陰間。宋玉《招魂》:“魂兮歸來,君無下此幽都些。”(些:語氣詞。)⑧古州名。在今河北北部遼寧南部一帶。[幽默]幽靜無聲。《楚辭·九章·懷沙》:“眴(shùn)兮杳杳,孔靜幽默。”(眴:同“瞬”。目轉動。孔:甚。) (二)yǒu黑色。《詩經·小雅·隰桑》:“其葉有幽。”

    抑:

    ①用手向下壓;按。與“揚”相對。《老子》第七十七章:“高者抑之,下者舉之。”②抑制;壓抑。魏征《十漸不克終疏》:“其語道也,必先淳樸而抑浮華。”(先:指推崇。)③連詞。1. 表選擇。相當於“還是”、“或是”。《大戴禮記·五帝德》:“請問黃帝者,人邪?抑非人邪?”《漢書·五行志中之上》:“敢問天道也,抑人故也?”2. 表轉折。相當於“可是”,“然而”。《左傳·襄公二十三年》:“多則多矣,抑君似鼠。”④助詞。用於句首。無義。《左傳·昭公十三年》:“抑齊人不盟,若之何?”⑤俯;低下。《晏子春秋·諫下》:“晏子抑首而不對。”⑥低。成公綏《嘯賦》:“響抑揚而潛轉。”

    方:

    (一)①並列。《莊子·山木》:“方舟而濟於河。”也指竹木編成的筏子。《詩經·周南·漢廣》:“江之永矣,不可方思。”②方圓。表面積。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“(孫權)割據江東,地方數千裡。”③正方;方形。與圓相對。《周禮·考工記·輿人》:“圜者中規,方者中矩。”④方向;方位。《墨子·公輸》:“北方有侮臣者,願借子殺之。”⑤方面。《楚辭·九辯》:“心怵惕而震蕩兮,何所憂之多方?”(怵惕:戒懼。)⑥正直。《新語·慎微》:“然後忠良方直之人,則得容於世而施於政。”⑦地區;區域。黃宗羲《柳敬亭傳》:“且五方土音,鄉俗好尚,習見習聞。”⑧指地。古人以為天圓地方,故稱地為方。《淮南子·本經》:“戴圓履方。”⑨方法;辦法。《荀子·大略》:“博學而無方。”⑩藥方;處方。《後漢書·華佗傳》:“精於方藥。”(11)道理。《荀子·君道》:“尚賢使能,則民知方。”(尚:尊崇。)(12)比擬;比方。《漢書·衛青霍去病傳贊》:“票(piāo)騎亦方此意,為將如此。”(票騎:指霍去病。)(13)副詞。1.正在。《漢書·高帝紀》:“沛公、項羽方攻陳留。”2. 剛剛。方苞《左忠毅公逸事》:“廡下一生伏案臥,方成草。”3. 就要。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“今治水軍八十萬眾,方與將軍會獵於吳。”(治:訓練。會獵:一同打獵,是交戰的婉辭。)(14)介詞。正當。《莊子·養生主》:“方此之時,臣以神遇而不以目視。” (二)páng [方羊]徘徊。《左傳·哀公十七年》:“如魚窺尾,衡流而方羊。”

    成:

    ①完成;實現。李斯《諫逐客書》:“使秦成帝業。”②幫助實現;成全。《論語·顏淵》:“君子成人之美,不成人之惡。”③成為;變為。《禮記·學記》:“玉不琢,不成器。”劉向《說苑·奉使》:“齊之臨淄三百閭,張袂(mèi)成帷,揮汗成雨。”(閭:裡巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大鐘銘》:“少蘊才略,壯而有成。”(蘊:蓄。)⑤成長;成熟。《荀子·天論》:“(萬物)各得其養以成。”⑥和解;交好。《左傳·成公十一年》:“秦晉為成。”《史記·張儀列傳》:“哀王於是倍從(zòng)約而因儀請成於秦。”(倍:違背。從:指合縱。儀:人名。)⑦已定的;定型的;現成的。《詩經·周頌·昊天有成命》:“昊天有成命,二後受之。”《三國志·蜀書·蔣琬費禕薑維傳論》:“咸承諸葛之成規,因循而不革。”(咸:都。革:改變。)⑧層;重(chóng)。《史記·李斯列傳》:“刑者相半於道,而死人日成積於市。”《呂氏春秋·音初》:“為九成之臺。”⑨古代十裡見方為一成。《漢書·刑法志》:“成方十裡。”

    疾:

    ①疾病。《尚書·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼愛上》:“不知疾之所自起,則弗能攻。”②患病。《史記·扁鵲倉公列傳》:“簡子疾,五日不知人。”《左傳·隱公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小問》:“凡牧民者,必知其疾。”《史記·滑稽列傳》:“問之民所疾苦。”④毛病。《史記·孔子世傢》:“孔子賢者,所刺譏皆中諸侯之疾。”⑤憂慮;擔心。《文心雕龍·諸子》:“君子之處世,疾名德之不章。”(章:顯著。)⑥憎恨;厭惡。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古傳》:“吾疾貧富不均,今為汝輩均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“愛民不疾,民無可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下則疾。”⑨(聲音)大,宏亮。《荀子·勸學》:“順風而呼,聲非加疾也,而聞者彰。”


  • 离群怨雨声,幽抑方成疾。

    “离群怨雨声,幽抑方成疾。”诗句出处:《赴抚州对酬崔法曹夜雨滴空阶五首》;是唐朝诗人戴叔伦的作品。

    雨落湿孤客,心惊比栖鸟。空阶夜滴繁,相乱应到晓。
    高会枣树宅,清言莲社僧。两乡同夜雨,旅馆又无灯。
    谤议不自辨,亲朋那得知。雨中驱马去,非是独伤离。
    离室雨初晦,客程云陡暗。方为对吏人,敢望邮童探。
    纵酒常掷盏,狂歌时入室。离群怨雨声,幽抑方成疾。

    【注释】:

    离:

    (一)①离开;离别。《吕氏春秋·诬徒》:“离则不能合,合则弗能离。”贺知章《回乡偶书二首》之一:“少小离家老大回,乡音无改鬓毛衰(cuī)。”(衰:疏落。)②背离;违背。《隋书·杨素传》:“民怨神怒,众叛亲离。”《商君书·画策》:“失法离令。”③离间;叛离。《史记· 李斯列传》:“(秦王)阴遣谋士赍(jī)持金玉以游说诸侯……离其君臣之计,秦王乃使良将随其后。”(赍:携带。)《孙子·计》:“亲而离之。”④经历。《史记·苏秦列传》:“我离两周而触郑,五日而国举。”⑤八卦之一。代表火。⑥通“罹”。遭受;遭遇。《诗经·邶风·新台》:“鱼网之设,鸿则离之。”(鸿:野鸭。)⑦分析。《礼记·学纪》:“一年视离经辨志。” (二)lǐ[离跂]用力的样子。《庄子·在宥》:“而儒、墨乃始离跂攘臂乎桎梏之间。” (三)lì 通“丽”。依附。《汉书·扬雄传下》:“丁傅、董贤用事,诸附离者,或起家至二千石。”

    群:

    ①羊群;聚集在一起的禽兽。《诗经· 小雅·无羊》:“谁谓尔无羊,三百维群。”②聚集在一起的人或物。《淮南子·主术》:“千人之群无绝梁。”③成群的;众多的。《左传·庄公十二年》:“群公子奔萧。”④众人。《梁书·刘显传》:“聪明特达,出类拔群。”⑤同类;种类。《周易·系辞上》:“方以类聚,物以群分。”⑥会合;联合。《汉书·刑法志》:“不仁爱则不能群,不能群则不能胜物,不胜物则养不足。”(养:给养。)⑦聚合。《荀子·非十二子》:“而群天下之英杰。”

    怨:

    ①仇恨。《荀子·正论》:“桀纣者,民之怨贼也。”②埋怨;责怪。《荀子·法行》:“怨天者无识。”③哀怨。杨万里《闻子规》:“怨笛哀筝总不如,一声声彻九天虚。”④通“蕴”。蕴积;积蓄。《荀子·哀公》:“富有天下而无怨财。”

    声:

    ①乐音;音乐。《论语·阳货》:“恶紫之夺朱也恶郑声之乱雅乐也。”(郑声:指郑地的俗乐。雅乐:指庙堂音乐,正乐。)②声音;声响。《诗经·小雅·伐木》:“嘤其鸣矣,求其友声。”③发出声音。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“阿女默无声,手巾掩口啼,泪落便如泻。”④口音。魏禧《大铁椎传》:“与人罕言语,语类楚声。”⑤声张;张扬。张溥《五人墓碑记》:“吾社之行为士先者,为之声义,敛赀(zī)财以送其行。”(敛:聚集。赀:通“资”,财物。)⑥名誉;名声;声望。《诗经·大雅·文王有声》:“文王有声。”⑦声势。《战国策·齐策一》:“吾三战而三胜,声威天下。”(威:震。)⑧指汉字的声母。《南史·谢庄传》:“又王玄谟问庄何者为双声,何者为叠韵。”⑨指声调,汉字有平、上、去、入四种声调。韩愈《唐故相权公墓碑》:“(权)公生三岁,知变四声,四岁能为诗。”(权公:权德舆。)⑩量词。表示声音发出的次数。白居易《琵琶行》:“转轴拔弦三两声。”

    幽:

    (一)①昏暗;深暗。《诗经·小雅·伐木》:“出自幽谷,迁于乔木。”(迁:迁移。乔:高。)②隐晦;深奥。《荀子·正论》:“上周密,则下疑玄矣;上幽险,则下渐诈矣。”刘义庆《世说新语·言语》:“研求幽邃。”(邃:精深。)③深沉;沉静。《史记·屈原贾生列传》:“故忧愁幽思而作《离骚》。”④隐藏的;不公开的。曾觌《海野词·信传玉女》:“幽期密约,暗想浅颦轻笑,良时莫负,玉山倾倒。”(玉山:喻品德容仪。)⑤囚拘;监禁。司马迁《报任安书》:“身幽囹圄之中。”⑥幽雅;幽静。王羲之《兰亭集序》:“是足以畅叙幽情。”王籍《入若耶溪》:“蝉噪林愈静,鸟鸣山更幽。”⑦旧指阴间。宋玉《招魂》:“魂兮归来,君无下此幽都些。”(些:语气词。)⑧古州名。在今河北北部辽宁南部一带。[幽默]幽静无声。《楚辞·九章·怀沙》:“眴(shùn)兮杳杳,孔静幽默。”(眴:同“瞬”。目转动。孔:甚。) (二)yǒu黑色。《诗经·小雅·隰桑》:“其叶有幽。”

    抑:

    ①用手向下压;按。与“扬”相对。《老子》第七十七章:“高者抑之,下者举之。”②抑制;压抑。魏征《十渐不克终疏》:“其语道也,必先淳朴而抑浮华。”(先:指推崇。)③连词。1. 表选择。相当于“还是”、“或是”。《大戴礼记·五帝德》:“请问黄帝者,人邪?抑非人邪?”《汉书·五行志中之上》:“敢问天道也,抑人故也?”2. 表转折。相当于“可是”,“然而”。《左传·襄公二十三年》:“多则多矣,抑君似鼠。”④助词。用于句首。无义。《左传·昭公十三年》:“抑齐人不盟,若之何?”⑤俯;低下。《晏子春秋·谏下》:“晏子抑首而不对。”⑥低。成公绥《啸赋》:“响抑扬而潜转。”

    方:

    (一)①并列。《庄子·山木》:“方舟而济于河。”也指竹木编成的筏子。《诗经·周南·汉广》:“江之永矣,不可方思。”②方圆。表面积。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“(孙权)割据江东,地方数千里。”③正方;方形。与圆相对。《周礼·考工记·舆人》:“圜者中规,方者中矩。”④方向;方位。《墨子·公输》:“北方有侮臣者,愿借子杀之。”⑤方面。《楚辞·九辩》:“心怵惕而震荡兮,何所忧之多方?”(怵惕:戒惧。)⑥正直。《新语·慎微》:“然后忠良方直之人,则得容于世而施于政。”⑦地区;区域。黄宗羲《柳敬亭传》:“且五方土音,乡俗好尚,习见习闻。”⑧指地。古人以为天圆地方,故称地为方。《淮南子·本经》:“戴圆履方。”⑨方法;办法。《荀子·大略》:“博学而无方。”⑩药方;处方。《后汉书·华佗传》:“精于方药。”(11)道理。《荀子·君道》:“尚贤使能,则民知方。”(尚:尊崇。)(12)比拟;比方。《汉书·卫青霍去病传赞》:“票(piāo)骑亦方此意,为将如此。”(票骑:指霍去病。)(13)副词。1.正在。《汉书·高帝纪》:“沛公、项羽方攻陈留。”2. 刚刚。方苞《左忠毅公逸事》:“庑下一生伏案卧,方成草。”3. 就要。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“今治水军八十万众,方与将军会猎于吴。”(治:训练。会猎:一同打猎,是交战的婉辞。)(14)介词。正当。《庄子·养生主》:“方此之时,臣以神遇而不以目视。” (二)páng [方羊]徘徊。《左传·哀公十七年》:“如鱼窥尾,衡流而方羊。”

    成:

    ①完成;实现。李斯《谏逐客书》:“使秦成帝业。”②帮助实现;成全。《论语·颜渊》:“君子成人之美,不成人之恶。”③成为;变为。《礼记·学记》:“玉不琢,不成器。”刘向《说苑·奉使》:“齐之临淄三百闾,张袂(mèi)成帷,挥汗成雨。”(闾:里巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大钟铭》:“少蕴才略,壮而有成。”(蕴:蓄。)⑤成长;成熟。《荀子·天论》:“(万物)各得其养以成。”⑥和解;交好。《左传·成公十一年》:“秦晋为成。”《史记·张仪列传》:“哀王于是倍从(zòng)约而因仪请成于秦。”(倍:违背。从:指合纵。仪:人名。)⑦已定的;定型的;现成的。《诗经·周颂·昊天有成命》:“昊天有成命,二后受之。”《三国志·蜀书·蒋琬费祎姜维传论》:“咸承诸葛之成规,因循而不革。”(咸:都。革:改变。)⑧层;重(chóng)。《史记·李斯列传》:“刑者相半于道,而死人日成积于市。”《吕氏春秋·音初》:“为九成之台。”⑨古代十里见方为一成。《汉书·刑法志》:“成方十里。”

    疾:

    ①疾病。《尚书·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼爱上》:“不知疾之所自起,则弗能攻。”②患病。《史记·扁鹊仓公列传》:“简子疾,五日不知人。”《左传·隐公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小问》:“凡牧民者,必知其疾。”《史记·滑稽列传》:“问之民所疾苦。”④毛病。《史记·孔子世家》:“孔子贤者,所刺讥皆中诸侯之疾。”⑤忧虑;担心。《文心雕龙·诸子》:“君子之处世,疾名德之不章。”(章:显著。)⑥憎恨;厌恶。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古传》:“吾疾贫富不均,今为汝辈均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“爱民不疾,民无可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下则疾。”⑨(声音)大,宏亮。《荀子·劝学》:“顺风而呼,声非加疾也,而闻者彰。”


  • li qun yuan yu sheng ,you yi fang cheng ji 。

    “li qun yuan yu sheng ,you yi fang cheng ji 。”shi gou chu chu :《fu fu zhou dui chou cui fa cao ye yu di kong jie wu shou 》;shi tang chao shi ren dai shu lun de zuo pin 。

    yu la shi gu ke ,xin jing bi qi diao 。kong jie ye di fan ,xiang luan ying dao xiao 。
    gao hui zao shu zhai ,qing yan lian she seng 。liang xiang tong ye yu ,lv guan you mo deng 。
    bang yi bu zi bian ,qin peng na de zhi 。yu zhong qu ma qu ,fei shi du shang li 。
    li shi yu chu hui ,ke cheng yun dou an 。fang wei dui li ren ,gan wang you tong tan 。
    zong jiu chang zhi zhan ,kuang ge shi ru shi 。li qun yuan yu sheng ,you yi fang cheng ji 。

    【zhu shi 】:

    li :

    (yi )①li kai ;li bie 。《lv shi chun qiu ·wu tu 》:“li ze bu neng ge ,ge ze fu neng li 。”he zhi zhang 《hui xiang ou shu er shou 》zhi yi :“shao xiao li jia lao da hui ,xiang yin mo gai bin mao cui (cuī)。”(cui :shu la 。)②bei li ;wei bei 。《sui shu ·yang su chuan 》:“min yuan shen nu ,zhong pan qin li 。”《shang jun shu ·hua ce 》:“shi fa li ling 。”③li jian ;pan li 。《shi ji · li si lie chuan 》:“(qin wang )yin qian mou shi ji (jī)chi jin yu yi you shui zhu hou ……li ji jun chen zhi ji ,qin wang nai shi liang jiang sui ji hou 。”(ji :xie dai 。)《sun zi ·ji 》:“qin er li zhi 。”④jing li 。《shi ji ·su qin lie chuan 》:“wo li liang zhou er chu zheng ,wu ri er guo ju 。”⑤ba gua zhi yi 。dai biao huo 。⑥tong “li ”。zao shou ;zao yu 。《shi jing ·bei feng ·xin tai 》:“yu wang zhi she ,hong ze li zhi 。”(hong :ye ya 。)⑦fen xi 。《li ji ·xue ji 》:“yi nian shi li jing bian zhi 。” (er )lǐ[li qi ]yong li de yang zi 。《zhuang zi ·zai you 》:“er ru 、mo nai shi li qi rang bei hu zhi gu zhi jian 。” (san )lì tong “li ”。yi fu 。《han shu ·yang xiong chuan xia 》:“ding fu 、dong xian yong shi ,zhu fu li zhe ,huo qi jia zhi er qian dan 。”

    qun :

    ①yang qun ;ju ji zai yi qi de qin shou 。《shi jing · xiao ya ·mo yang 》:“shei wei er mo yang ,san bai wei qun 。”②ju ji zai yi qi de ren huo wu 。《huai na zi ·zhu shu 》:“qian ren zhi qun mo jue liang 。”③cheng qun de ;zhong duo de 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“qun gong zi ben xiao 。”④zhong ren 。《liang shu ·liu xian chuan 》:“cong ming te da ,chu lei ba qun 。”⑤tong lei ;chong lei 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“fang yi lei ju ,wu yi qun fen 。”⑥hui ge ;lian ge 。《han shu ·xing fa zhi 》:“bu ren ai ze bu neng qun ,bu neng qun ze bu neng sheng wu ,bu sheng wu ze yang bu zu 。”(yang :gei yang 。)⑦ju ge 。《xun zi ·fei shi er zi 》:“er qun tian xia zhi ying jie 。”

    yuan :

    ①chou hen 。《xun zi ·zheng lun 》:“jie zhou zhe ,min zhi yuan zei ye 。”②mai yuan ;ze guai 。《xun zi ·fa hang 》:“yuan tian zhe mo shi 。”③ai yuan 。yang mo li 《wen zi gui 》:“yuan di ai zheng zong bu ru ,yi sheng sheng che jiu tian xu 。”④tong “wen ”。wen ji ;ji xu 。《xun zi ·ai gong 》:“fu you tian xia er mo yuan cai 。”

    sheng :

    ①le yin ;yin le 。《lun yu ·yang huo 》:“e zi zhi duo zhu ye e zheng sheng zhi luan ya le ye 。”(zheng sheng :zhi zheng de de su le 。ya le :zhi miao tang yin le ,zheng le 。)②sheng yin ;sheng xiang 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“ying ji ming yi ,qiu ji you sheng 。”③fa chu sheng yin 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“a nv mo mo sheng ,shou jin yan kou ti ,lei la bian ru xie 。”④kou yin 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“yu ren han yan yu ,yu lei chu sheng 。”⑤sheng zhang ;zhang yang 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“wu she zhi hang wei shi xian zhe ,wei zhi sheng yi ,lian zi (zī)cai yi song ji hang 。”(lian :ju ji 。zi :tong “zi ”,cai wu 。)⑥ming yu ;ming sheng ;sheng wang 。《shi jing ·da ya ·wen wang you sheng 》:“wen wang you sheng 。”⑦sheng shi 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“wu san zhan er san sheng ,sheng wei tian xia 。”(wei :zhen 。)⑧zhi han zi de sheng mu 。《na shi ·xie zhuang chuan 》:“you wang xuan mo wen zhuang he zhe wei shuang sheng ,he zhe wei die yun 。”⑨zhi sheng diao ,han zi you ping 、shang 、qu 、ru si chong sheng diao 。han yu 《tang gu xiang quan gong mu bei 》:“(quan )gong sheng san sui ,zhi bian si sheng ,si sui neng wei shi 。”(quan gong :quan de yu 。)⑩liang ci 。biao shi sheng yin fa chu de ci shu 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“zhuai zhou ba xian san liang sheng 。”

    you :

    (yi )①hun an ;shen an 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“chu zi you gu ,qian yu qiao mu 。”(qian :qian yi 。qiao :gao 。)②yin hui ;shen ao 。《xun zi ·zheng lun 》:“shang zhou mi ,ze xia yi xuan yi ;shang you xian ,ze xia jian zha yi 。”liu yi qing 《shi shui xin yu ·yan yu 》:“yan qiu you sui 。”(sui :jing shen 。)③shen chen ;chen jing 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“gu you chou you sai er zuo 《li sao 》。”④yin cang de ;bu gong kai de 。ceng di 《hai ye ci ·xin chuan yu nv 》:“you ji mi yao ,an xiang jian pin qing xiao ,liang shi mo fu ,yu shan qing dao 。”(yu shan :yu pin de rong yi 。)⑤qiu ju ;jian jin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“shen you ling yu zhi zhong 。”⑥you ya ;you jing 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“shi zu yi chang xu you qing 。”wang ji 《ru re ye xi 》:“chan zao lin yu jing ,diao ming shan geng you 。”⑦jiu zhi yin jian 。song yu 《qiao hun 》:“hun xi gui lai ,jun mo xia ci you dou xie 。”(xie :yu qi ci 。)⑧gu zhou ming 。zai jin he bei bei bu liao ning na bu yi dai 。[you mo ]you jing mo sheng 。《chu ci ·jiu zhang ·huai sha 》:“shun (shùn)xi yao yao ,kong jing you mo 。”(shun :tong “shun ”。mu zhuai dong 。kong :shen 。) (er )yǒuhei se 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“ji xie you you 。”

    yi :

    ①yong shou xiang xia ya ;an 。yu “yang ”xiang dui 。《lao zi 》di qi shi qi zhang :“gao zhe yi zhi ,xia zhe ju zhi 。”②yi zhi ;ya yi 。wei zheng 《shi jian bu ke zhong shu 》:“ji yu dao ye ,bi xian chun piao er yi fu hua 。”(xian :zhi tui chong 。)③lian ci 。1. biao shua ze 。xiang dang yu “hai shi ”、“huo shi ”。《da dai li ji ·wu di de 》:“qing wen huang di zhe ,ren xie ?yi fei ren xie ?”《han shu ·wu hang zhi zhong zhi shang 》:“gan wen tian dao ye ,yi ren gu ye ?”2. biao zhuai she 。xiang dang yu “ke shi ”,“ran er ”。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“duo ze duo yi ,yi jun shi shu 。”④zhu ci 。yong yu gou shou 。mo yi 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“yi ji ren bu meng ,re zhi he ?”⑤fu ;di xia 。《yan zi chun qiu ·jian xia 》:“yan zi yi shou er bu dui 。”⑥di 。cheng gong sui 《xiao fu 》:“xiang yi yang er qian zhuai 。”

    fang :

    (yi )①bing lie 。《zhuang zi ·shan mu 》:“fang zhou er ji yu he 。”ye zhi zhu mu bian cheng de fa zi 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“jiang zhi yong yi ,bu ke fang sai 。”②fang yuan 。biao mian ji 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“(sun quan )ge ju jiang dong ,de fang shu qian li 。”③zheng fang ;fang xing 。yu yuan xiang dui 。《zhou li ·kao gong ji ·yu ren 》:“huan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”④fang xiang ;fang wei 。《mo zi ·gong shu 》:“bei fang you wu chen zhe ,yuan jie zi sha zhi 。”⑤fang mian 。《chu ci ·jiu bian 》:“xin chu ti er zhen dang xi ,he suo you zhi duo fang ?”(chu ti :jie ju 。)⑥zheng zhi 。《xin yu ·shen wei 》:“ran hou zhong liang fang zhi zhi ren ,ze de rong yu shi er shi yu zheng 。”⑦de ou ;ou yu 。huang zong xi 《liu jing ting chuan 》:“ju wu fang tu yin ,xiang su hao shang ,xi jian xi wen 。”⑧zhi de 。gu ren yi wei tian yuan de fang ,gu chen de wei fang 。《huai na zi ·ben jing 》:“dai yuan lv fang 。”⑨fang fa ;ban fa 。《xun zi ·da lve 》:“bo xue er mo fang 。”⑩yao fang ;chu fang 。《hou han shu ·hua tuo chuan 》:“jing yu fang yao 。”(11)dao li 。《xun zi ·jun dao 》:“shang xian shi neng ,ze min zhi fang 。”(shang :zun chong 。)(12)bi ni ;bi fang 。《han shu ·wei qing huo qu bing chuan zan 》:“piao (piāo)ji yi fang ci yi ,wei jiang ru ci 。”(piao ji :zhi huo qu bing 。)(13)fu ci 。1.zheng zai 。《han shu ·gao di ji 》:“pei gong 、xiang yu fang gong chen liu 。”2. gang gang 。fang bao 《zuo zhong yi gong yi shi 》:“wu xia yi sheng fu an wo ,fang cheng cao 。”3. jiu yao 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jin zhi shui jun ba shi mo zhong ,fang yu jiang jun hui lie yu wu 。”(zhi :xun lian 。hui lie :yi tong da lie ,shi jiao zhan de wan ci 。)(14)jie ci 。zheng dang 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“fang ci zhi shi ,chen yi shen yu er bu yi mu shi 。” (er )páng [fang yang ]pai huai 。《zuo chuan ·ai gong shi qi nian 》:“ru yu kui wei ,heng liu er fang yang 。”

    cheng :

    ①wan cheng ;shi xian 。li si 《jian zhu ke shu 》:“shi qin cheng di ye 。”②bang zhu shi xian ;cheng quan 。《lun yu ·yan yuan 》:“jun zi cheng ren zhi mei ,bu cheng ren zhi e 。”③cheng wei ;bian wei 。《li ji ·xue ji 》:“yu bu zhuo ,bu cheng qi 。”liu xiang 《shui yuan ·feng shi 》:“ji zhi lin zi san bai lv ,zhang mei (mèi)cheng wei ,hui han cheng yu 。”(lv :li hang 。mei :xiu zi 。wei :wei mu 。)④cheng guo ;cheng jiu 。li bai 《hua cheng si da zhong ming 》:“shao wen cai lve ,zhuang er you cheng 。”(wen :xu 。)⑤cheng chang ;cheng shou 。《xun zi ·tian lun 》:“(mo wu )ge de ji yang yi cheng 。”⑥he jie ;jiao hao 。《zuo chuan ·cheng gong shi yi nian 》:“qin jin wei cheng 。”《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“ai wang yu shi bei cong (zòng)yao er yin yi qing cheng yu qin 。”(bei :wei bei 。cong :zhi ge zong 。yi :ren ming 。)⑦yi ding de ;ding xing de ;xian cheng de 。《shi jing ·zhou song ·hao tian you cheng ming 》:“hao tian you cheng ming ,er hou shou zhi 。”《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan fei yi jiang wei chuan lun 》:“xian cheng zhu ge zhi cheng gui ,yin xun er bu ge 。”(xian :dou 。ge :gai bian 。)⑧ceng ;chong (chóng)。《shi ji ·li si lie chuan 》:“xing zhe xiang ban yu dao ,er si ren ri cheng ji yu shi 。”《lv shi chun qiu ·yin chu 》:“wei jiu cheng zhi tai 。”⑨gu dai shi li jian fang wei yi cheng 。《han shu ·xing fa zhi 》:“cheng fang shi li 。”

    ji :

    ①ji bing 。《shang shu ·jin teng 》:“wang you ji ,fu yu 。”(yu :quan yu 。)《mo zi ·jian ai shang 》:“bu zhi ji zhi suo zi qi ,ze fu neng gong 。”②huan bing 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“jian zi ji ,wu ri bu zhi ren 。”《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“song mu gong ji 。”③tong ku ;kun ku 。《guan zi ·xiao wen 》:“fan mu min zhe ,bi zhi ji ji 。”《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“wen zhi min suo ji ku 。”④mao bing 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“kong zi xian zhe ,suo ci ji jie zhong zhu hou zhi ji 。”⑤you lv ;dan xin 。《wen xin diao long ·zhu zi 》:“jun zi zhi chu shi ,ji ming de zhi bu zhang 。”(zhang :xian zhe 。)⑥zeng hen ;ya e 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian xia zhi yu ji ji jun zhe 。”《song shi ·fan zhi gu chuan 》:“wu ji pin fu bu jun ,jin wei ru bei jun zhi 。”⑦tong “ji ”,ji du 。《mo zi · shang tong xia 》:“ai min bu ji ,min mo ke shi 。”⑧xun meng ;ji su 。《guan zi ·du de 》:“fu shui zhi xing ,yi gao zou xia ze ji 。”⑨(sheng yin )da ,hong liang 。《xun zi ·quan xue 》:“shun feng er hu ,sheng fei jia ji ye ,er wen zhe zhang 。”