• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 天念王昌忒多情,換巢鸞鳳教偕老。

    “天念王昌忒多情,換巢鸞鳳教偕老。”詩句出處:《換巢鸞鳳》;是宋朝詩人史達祖的作品。

    人若梅嬌。正愁橫斷塢,夢繞溪橋。倚風融漢粉,坐月怨秦簫。相思因甚到纖腰。定知我今,無魂可銷。佳期晚,謾幾度、淚痕相照。人悄。天眇眇。花外語香,時透郎懷抱。暗握荑苗,乍嘗櫻顆,猶恨侵階芳草。天念王昌忒多情,換巢鸞鳳教偕老。溫柔鄉,醉芙蓉、一帳春曉。

    【註釋】:

    天:

    ①人的頭部。《呂氏春秋·論人》:“適耳目,節嗜欲,釋智謀,去巧故……若此,則無以害其天矣。”(釋:去除。巧故:偽詐。)②天空。王充《論衡·談天》:“察當今天去地甚高,古天與今無異。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)廬,籠蓋四野。”(穹廬:氈帳。)③在額上刺字的刑罰。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罰。)④天氣;氣候。《呂氏春秋·季春》:“行秋令,則天多沉陰。”⑤自然界。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”⑥自然形成的。《莊子·養生主》:“依乎天理,批大郤,導大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左傳·成公十六年》:“國之存亡,天也。”⑨依憑;依靠者。《儀禮· 喪服》:“夫者,妻之天也。”

    念:

    ①想;惦念。《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,載寢載興。”②考慮;思考。《淮南子·說山》:“念念者不得臥。”③念頭;想法。曾鞏《寄王介甫》:“迨(dài)茲尺書至,疑念始冰析。”(迨:等到。茲:此。)④讀。《漢書·張禹傳》:“欲為《論》,念張文。”⑤愛憐;憐憫。白居易《弄龜羅》:“物情小可念,人意老多慈。”

    王:

    (一)①夏商周時代最高統治者的稱號。秦始皇以後改稱皇帝。《尚書·盤庚上》:“王命眾,悉至於庭。”(悉:都;全。)②春秋戰國時期的諸侯。《孟子·梁惠王上》:“王好戰,請以戰喻。”③漢以後的最高封爵。《漢書·諸侯王表》:“武帝施主父之冊,下推恩之令,使諸侯王得分戶邑以封子弟,不行黜涉而藩國自析。”(主父:人名。冊:同“策”。析:削弱。)④諸侯或外族來朝見天子。《尚書·大禹謨》:“四夷來王。”⑤首領;同類中最特出或最大者。杜甫《前出塞》:“射人先射馬,擒賊先擒王。”⑥古代對祖父母輩的尊稱。《爾雅·釋親》:“父之考為王父,父之妣(bǐ)為王母。” (二)wàng ①統治同傢。《史記·項羽本紀》:“沛公欲王關中。”《商君書·更法》:“三代不同禮而王。”②成就王業。《孟子·梁惠王上》:“七十者衣(yì)帛(bó)食肉,黎民不饑不寒,然而不王者,未之有也。”

    昌:

    ①美善。嵇康《太師箴》:“治亂之源,豈無昌教!”②盛壯。《詩經·齊風·猗嗟》:“猗(yī)嗟昌兮,頎而長兮。”③興盛。《荀子·成相》:“君謹守之,下皆平正,國乃昌。”④通“菖”。菖蒲。皮日休《郢州孟亭記》:“蓋仲尼思文王,則嗜昌歜(chù)。”(歜:菖蒲根。)

    忒:

    ①變更。《詩經·魯頌·閟宮》:“春秋匪解,享祀不忒。”(匪:非。解:懈。)②差錯。《孫子·形》:“不忒者,其所措必勝。”(所措:采取的措施。)③太;過分。楊萬裡《題張垣夫腴莊圖》:“一時奄有忒傷廉。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    情:

    ①一般的情感或情緒。《禮記·禮運》:“何謂人情?喜、怒、哀、懼、愛、惡、欲,七者弗學而能。”②特指愛情。孔尚任《桃花扇·逃難》:“情根愛胎,何時消敗?”③常理;常情。《孫子·九地》:“兵之情主速,乘人之不及。”④情形;真實情況;實情。《左傳·莊公十年》:“小大之獄,雖不能察,必以情。”⑤真實;真誠。《墨子·非攻上》:“情不知其不義也。故書其言以遺後世。”

    換:

    ①互易;對換。《晉書·阮籍傳附阮孚》:“嘗以金貂裘換酒,復為有司所彈劾(hé)。”(彈劾:檢舉罪行。)②交易;變化。王勃《滕王閣》:“物換星移幾度秋。”《墨子·備城門》:“寇在城下,時換吏卒署。”

    巢:

    ①鳥窩。《荀子·勸學》:“南方有鳥焉,名曰蒙鳩,以羽為巢。”②指其他動物的窩。白居易《郡中春宴因贈諸客》:“蜂巢與蟻穴。”③鳥或其他動物做窩。《古詩十九首》之七:“思為雙飛燕,銜泥巢君屋。”④借指敵人或盜賊藏身的地方。《新唐書·杜牧傳》:“不數月必覆賊巢。”⑤周代諸侯國名。春秋時為吳國所滅。在今安徽省巢湖市東北。

    鸞:

    ①傳說中鳳凰一類的鳥。《山海經·大荒南經》:“爰有歌舞之鳥,鸞鳥自歌,鳳鳥自舞。”(爰:助詞。)②車鈴。後作“鑾”。司馬相如《上林賦》:“建華旗,鳴玉鸞。”③鸞車。辛棄疾《江神子》:“玉簫聲遠憶驂鸞。”

    鸞鳳:

    ①鸞鳥和鳳凰。常用來喻指賢俊的人才。賈誼《吊屈原賦》:“~~伏竄兮,鴟梟翱翔。”②喻指夫婦。盧儲《催妝》:“今日幸為秦晉會,早教~~下妝樓。”

    鳳:

    ①鳳凰。古代傳說中的神瑞之鳥。雄稱鳳,雌稱凰。《詩經·大雅·卷阿》:“鳳皇鳴矣,於彼高崗。”②比喻聖德之人。《論語·微子》:“鳳兮鳳兮,何德之衰。”③借喻帝王。李商隱《夢令狐學士》:“鳳詔裁成當直歸。”

    教:

    (一)①教育;管教。《荀子·勸學》:“生而同時,長而異俗,教使之然也。”韓愈《師說》:“愛其子,擇師而教之。”王安石《答司馬諫議書》:“昨日蒙教。”《左傳·隱公元年》:“稱鄭伯,譏失教也。”《孝經·開宗明義章》:“夫孝,德之本也,教之所由生也。”②指宗教。《新唐書·後妃傳上·文德長孫皇後》:“佛老異方教耳。”張居正《答王鑒川論東運之衰》:“大雄之教慈悲廣大,豈不知哉?”(大雄:釋迦牟尼的尊稱。)③指古代諸侯王公的文告。《梁書·劉杳傳》:“在縣清潔,人有饋遺(wèi),一無所受,湘東王發教褒稱之。” (二)jiāo ①傳授知識技能。《孔雀東南飛》:“十三教汝織,十四能裁衣。”《左傳·襄公三十一年》:“教其不知,而恤其不足。”《周禮·地官·黨正》:“教其禮事,掌其戒禁。”②使;令。楊基《聞鄰船吹笛》:“已分折殘堤上柳,莫教吹落隴頭花。”王昌齡《出塞》:“但使龍城飛將在,不教胡馬度陰山。”

    偕:

    (古讀jiē) ①共同;一起。《詩經·邶風·擊鼓》:“執子之手,與子偕老。”②普遍。《左傳·襄公二年》:“降福孔偕。”(孔:甚。)③等同;比並。《管子·幼官》:“修道路偕度量。”

    老:

    ①年歲大。《詩經·邶風·擊鼓》:“與子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往來。”②衰老。辛棄疾《永遇樂·京口北固亭懷古》:“廉頗老矣,尚能飯否?”③老年人。《戰國策·齊策》:“民扶老攜幼,迎君道中。”特用於對資深長者的敬稱。《詩經·小雅·十月之交》:“不憖遺一老。”(憖yìn:願)④老死;終老。死的諱稱。張溥《五人墓碑記》:“令五人者保其首領以老於戶牖之下。”⑤敬老,養老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟練,有經驗。歐陽修《為君難論》:“其父奢,趙之名將,老用於兵者也。”⑦對公卿大夫的總稱。《左傳·昭公十三年》:“天子之老,請帥王賦。”也指大夫的傢臣《論語·憲問》:“孟公綽為趙魏老則優。”(孟公綽:魯大夫。趙魏:都是晉國的世卿。)⑧告老;年老退休。《左傳·襄公三年》:“祁奚請老。”(祁奚:晉大夫。)⑨年久的;歷時久遠的。原來的(與“新”相對)。方苞《獄中雜記》:“而獄中為老監者四,監五室。”⑩陳舊的。歸有光《項脊軒志》:“百年老屋,塵泥滲漉。”(11)前綴。用於稱人、排列次序和某些動植物名。蘇軾《江城子·密州出獵》:“老夫聊發少年狂。”


  • 天念王昌忒多情,换巢鸾凤教偕老。

    “天念王昌忒多情,换巢鸾凤教偕老。”诗句出处:《换巢鸾凤》;是宋朝诗人史达祖的作品。

    人若梅娇。正愁横断坞,梦绕溪桥。倚风融汉粉,坐月怨秦箫。相思因甚到纤腰。定知我今,无魂可销。佳期晚,谩几度、泪痕相照。人悄。天眇眇。花外语香,时透郎怀抱。暗握荑苗,乍尝樱颗,犹恨侵阶芳草。天念王昌忒多情,换巢鸾凤教偕老。温柔乡,醉芙蓉、一帐春晓。

    【注释】:

    天:

    ①人的头部。《吕氏春秋·论人》:“适耳目,节嗜欲,释智谋,去巧故……若此,则无以害其天矣。”(释:去除。巧故:伪诈。)②天空。王充《论衡·谈天》:“察当今天去地甚高,古天与今无异。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)庐,笼盖四野。”(穹庐:毡帐。)③在额上刺字的刑罚。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罚。)④天气;气候。《吕氏春秋·季春》:“行秋令,则天多沉阴。”⑤自然界。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”⑥自然形成的。《庄子·养生主》:“依乎天理,批大郤,导大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左传·成公十六年》:“国之存亡,天也。”⑨依凭;依靠者。《仪礼· 丧服》:“夫者,妻之天也。”

    念:

    ①想;惦念。《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,载寝载兴。”②考虑;思考。《淮南子·说山》:“念念者不得卧。”③念头;想法。曾巩《寄王介甫》:“迨(dài)兹尺书至,疑念始冰析。”(迨:等到。兹:此。)④读。《汉书·张禹传》:“欲为《论》,念张文。”⑤爱怜;怜悯。白居易《弄龟罗》:“物情小可念,人意老多慈。”

    王:

    (一)①夏商周时代最高统治者的称号。秦始皇以后改称皇帝。《尚书·盘庚上》:“王命众,悉至于庭。”(悉:都;全。)②春秋战国时期的诸侯。《孟子·梁惠王上》:“王好战,请以战喻。”③汉以后的最高封爵。《汉书·诸侯王表》:“武帝施主父之册,下推恩之令,使诸侯王得分户邑以封子弟,不行黜涉而藩国自析。”(主父:人名。册:同“策”。析:削弱。)④诸侯或外族来朝见天子。《尚书·大禹谟》:“四夷来王。”⑤首领;同类中最特出或最大者。杜甫《前出塞》:“射人先射马,擒贼先擒王。”⑥古代对祖父母辈的尊称。《尔雅·释亲》:“父之考为王父,父之妣(bǐ)为王母。” (二)wàng ①统治同家。《史记·项羽本纪》:“沛公欲王关中。”《商君书·更法》:“三代不同礼而王。”②成就王业。《孟子·梁惠王上》:“七十者衣(yì)帛(bó)食肉,黎民不饥不寒,然而不王者,未之有也。”

    昌:

    ①美善。嵇康《太师箴》:“治乱之源,岂无昌教!”②盛壮。《诗经·齐风·猗嗟》:“猗(yī)嗟昌兮,颀而长兮。”③兴盛。《荀子·成相》:“君谨守之,下皆平正,国乃昌。”④通“菖”。菖蒲。皮日休《郢州孟亭记》:“盖仲尼思文王,则嗜昌歜(chù)。”(歜:菖蒲根。)

    忒:

    ①变更。《诗经·鲁颂·閟宫》:“春秋匪解,享祀不忒。”(匪:非。解:懈。)②差错。《孙子·形》:“不忒者,其所措必胜。”(所措:采取的措施。)③太;过分。杨万里《题张垣夫腴庄图》:“一时奄有忒伤廉。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    情:

    ①一般的情感或情绪。《礼记·礼运》:“何谓人情?喜、怒、哀、惧、爱、恶、欲,七者弗学而能。”②特指爱情。孔尚任《桃花扇·逃难》:“情根爱胎,何时消败?”③常理;常情。《孙子·九地》:“兵之情主速,乘人之不及。”④情形;真实情况;实情。《左传·庄公十年》:“小大之狱,虽不能察,必以情。”⑤真实;真诚。《墨子·非攻上》:“情不知其不义也。故书其言以遗后世。”

    换:

    ①互易;对换。《晋书·阮籍传附阮孚》:“尝以金貂裘换酒,复为有司所弹劾(hé)。”(弹劾:检举罪行。)②交易;变化。王勃《滕王阁》:“物换星移几度秋。”《墨子·备城门》:“寇在城下,时换吏卒署。”

    巢:

    ①鸟窝。《荀子·劝学》:“南方有鸟焉,名曰蒙鸠,以羽为巢。”②指其他动物的窝。白居易《郡中春宴因赠诸客》:“蜂巢与蚁穴。”③鸟或其他动物做窝。《古诗十九首》之七:“思为双飞燕,衔泥巢君屋。”④借指敌人或盗贼藏身的地方。《新唐书·杜牧传》:“不数月必覆贼巢。”⑤周代诸侯国名。春秋时为吴国所灭。在今安徽省巢湖市东北。

    鸾:

    ①传说中凤凰一类的鸟。《山海经·大荒南经》:“爰有歌舞之鸟,鸾鸟自歌,凤鸟自舞。”(爰:助词。)②车铃。后作“銮”。司马相如《上林赋》:“建华旗,鸣玉鸾。”③鸾车。辛弃疾《江神子》:“玉箫声远忆骖鸾。”

    鸾凤:

    ①鸾鸟和凤凰。常用来喻指贤俊的人才。贾谊《吊屈原赋》:“~~伏窜兮,鸱枭翱翔。”②喻指夫妇。卢储《催妆》:“今日幸为秦晋会,早教~~下妆楼。”

    凤:

    ①凤凰。古代传说中的神瑞之鸟。雄称凤,雌称凰。《诗经·大雅·卷阿》:“凤皇鸣矣,于彼高岗。”②比喻圣德之人。《论语·微子》:“凤兮凤兮,何德之衰。”③借喻帝王。李商隐《梦令狐学士》:“凤诏裁成当直归。”

    教:

    (一)①教育;管教。《荀子·劝学》:“生而同时,长而异俗,教使之然也。”韩愈《师说》:“爱其子,择师而教之。”王安石《答司马谏议书》:“昨日蒙教。”《左传·隐公元年》:“称郑伯,讥失教也。”《孝经·开宗明义章》:“夫孝,德之本也,教之所由生也。”②指宗教。《新唐书·后妃传上·文德长孙皇后》:“佛老异方教耳。”张居正《答王鉴川论东运之衰》:“大雄之教慈悲广大,岂不知哉?”(大雄:释迦牟尼的尊称。)③指古代诸侯王公的文告。《梁书·刘杳传》:“在县清洁,人有馈遗(wèi),一无所受,湘东王发教褒称之。” (二)jiāo ①传授知识技能。《孔雀东南飞》:“十三教汝织,十四能裁衣。”《左传·襄公三十一年》:“教其不知,而恤其不足。”《周礼·地官·党正》:“教其礼事,掌其戒禁。”②使;令。杨基《闻邻船吹笛》:“已分折残堤上柳,莫教吹落陇头花。”王昌龄《出塞》:“但使龙城飞将在,不教胡马度阴山。”

    偕:

    (古读jiē) ①共同;一起。《诗经·邶风·击鼓》:“执子之手,与子偕老。”②普遍。《左传·襄公二年》:“降福孔偕。”(孔:甚。)③等同;比并。《管子·幼官》:“修道路偕度量。”

    老:

    ①年岁大。《诗经·邶风·击鼓》:“与子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往来。”②衰老。辛弃疾《永遇乐·京口北固亭怀古》:“廉颇老矣,尚能饭否?”③老年人。《战国策·齐策》:“民扶老携幼,迎君道中。”特用于对资深长者的敬称。《诗经·小雅·十月之交》:“不慭遗一老。”(慭yìn:愿)④老死;终老。死的讳称。张溥《五人墓碑记》:“令五人者保其首领以老于户牖之下。”⑤敬老,养老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟练,有经验。欧阳修《为君难论》:“其父奢,赵之名将,老用于兵者也。”⑦对公卿大夫的总称。《左传·昭公十三年》:“天子之老,请帅王赋。”也指大夫的家臣《论语·宪问》:“孟公绰为赵魏老则优。”(孟公绰:鲁大夫。赵魏:都是晋国的世卿。)⑧告老;年老退休。《左传·襄公三年》:“祁奚请老。”(祁奚:晋大夫。)⑨年久的;历时久远的。原来的(与“新”相对)。方苞《狱中杂记》:“而狱中为老监者四,监五室。”⑩陈旧的。归有光《项脊轩志》:“百年老屋,尘泥渗漉。”(11)前缀。用于称人、排列次序和某些动植物名。苏轼《江城子·密州出猎》:“老夫聊发少年狂。”


  • tian nian wang chang te duo qing ,huan chao luan feng jiao xie lao 。

    “tian nian wang chang te duo qing ,huan chao luan feng jiao xie lao 。”shi gou chu chu :《huan chao luan feng 》;shi song chao shi ren shi da zu de zuo pin 。

    ren re mei jiao 。zheng chou heng duan wu ,meng rao xi qiao 。yi feng rong han fen ,zuo yue yuan qin xiao 。xiang sai yin shen dao qian yao 。ding zhi wo jin ,mo hun ke xiao 。jia ji wan ,man ji du 、lei hen xiang zhao 。ren qiao 。tian miao miao 。hua wai yu xiang ,shi tou lang huai bao 。an wo ti miao ,zha chang ying ke ,you hen qin jie fang cao 。tian nian wang chang te duo qing ,huan chao luan feng jiao xie lao 。wen rou xiang ,zui fu rong 、yi zhang chun xiao 。

    【zhu shi 】:

    tian :

    ①ren de tou bu 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“kuo er mu ,jie shi yu ,shi zhi mou ,qu qiao gu ……re ci ,ze mo yi hai ji tian yi 。”(shi :qu chu 。qiao gu :wei zha 。)②tian kong 。wang chong 《lun heng ·tan tian 》:“cha dang jin tian qu de shen gao ,gu tian yu jin mo yi 。”《chi le ge 》:“tian shi qiong (qióng)lu ,long gai si ye 。”(qiong lu :zhan zhang 。)③zai e shang ci zi de xing fa 。《zhou yi · kui 》:“ji ren tian ju yi 。”(yi :ge diao bi zi de xing fa 。)④tian qi ;qi hou 。《lv shi chun qiu ·ji chun 》:“hang qiu ling ,ze tian duo chen yin 。”⑤zi ran jie 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”⑥zi ran xing cheng de 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“yi hu tian li ,pi da xi ,dao da kuan 。”⑦shang di ;zi ran jie de zhu zai 。《chun qiu fan lou ·jiao ji 》:“tian zhe ,bai shen zhi da jun ye 。”⑧tian ming ;tian yi 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“guo zhi cun wang ,tian ye 。”⑨yi ping ;yi kao zhe 。《yi li · sang fu 》:“fu zhe ,qi zhi tian ye 。”

    nian :

    ①xiang ;dian nian 。《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,zai qin zai xing 。”②kao lv ;sai kao 。《huai na zi ·shui shan 》:“nian nian zhe bu de wo 。”③nian tou ;xiang fa 。ceng gong 《ji wang jie fu 》:“dai (dài)ci che shu zhi ,yi nian shi bing xi 。”(dai :deng dao 。ci :ci 。)④dou 。《han shu ·zhang yu chuan 》:“yu wei 《lun 》,nian zhang wen 。”⑤ai lian ;lian min 。bai ju yi 《long gui luo 》:“wu qing xiao ke nian ,ren yi lao duo ci 。”

    wang :

    (yi )①xia shang zhou shi dai zui gao tong zhi zhe de chen hao 。qin shi huang yi hou gai chen huang di 。《shang shu ·pan geng shang 》:“wang ming zhong ,xi zhi yu ting 。”(xi :dou ;quan 。)②chun qiu zhan guo shi ji de zhu hou 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang hao zhan ,qing yi zhan yu 。”③han yi hou de zui gao feng jue 。《han shu ·zhu hou wang biao 》:“wu di shi zhu fu zhi ce ,xia tui en zhi ling ,shi zhu hou wang de fen hu yi yi feng zi di ,bu hang chu she er fan guo zi xi 。”(zhu fu :ren ming 。ce :tong “ce ”。xi :xiao ruo 。)④zhu hou huo wai zu lai chao jian tian zi 。《shang shu ·da yu mo 》:“si yi lai wang 。”⑤shou ling ;tong lei zhong zui te chu huo zui da zhe 。du fu 《qian chu sai 》:“she ren xian she ma ,qin zei xian qin wang 。”⑥gu dai dui zu fu mu bei de zun chen 。《er ya ·shi qin 》:“fu zhi kao wei wang fu ,fu zhi bi (bǐ)wei wang mu 。” (er )wàng ①tong zhi tong jia 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong yu wang guan zhong 。”《shang jun shu ·geng fa 》:“san dai bu tong li er wang 。”②cheng jiu wang ye 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“qi shi zhe yi (yì)bo (bó)shi rou ,li min bu ji bu han ,ran er bu wang zhe ,wei zhi you ye 。”

    chang :

    ①mei shan 。ji kang 《tai shi zhen 》:“zhi luan zhi yuan ,qi mo chang jiao !”②cheng zhuang 。《shi jing ·ji feng ·yi jie 》:“yi (yī)jie chang xi ,qi er chang xi 。”③xing cheng 。《xun zi ·cheng xiang 》:“jun jin shou zhi ,xia jie ping zheng ,guo nai chang 。”④tong “chang ”。chang pu 。pi ri xiu 《ying zhou meng ting ji 》:“gai zhong ni sai wen wang ,ze shi chang chu (chù)。”(chu :chang pu gen 。)

    te :

    ①bian geng 。《shi jing ·lu song ·bi gong 》:“chun qiu fei jie ,xiang si bu te 。”(fei :fei 。jie :xie 。)②cha cuo 。《sun zi ·xing 》:“bu te zhe ,ji suo cuo bi sheng 。”(suo cuo :cai qu de cuo shi 。)③tai ;guo fen 。yang mo li 《ti zhang yuan fu yu zhuang tu 》:“yi shi yan you te shang lian 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    qing :

    ①yi ban de qing gan huo qing xu 。《li ji ·li yun 》:“he wei ren qing ?xi 、nu 、ai 、ju 、ai 、e 、yu ,qi zhe fu xue er neng 。”②te zhi ai qing 。kong shang ren 《tao hua shan ·tao nan 》:“qing gen ai tai ,he shi xiao bai ?”③chang li ;chang qing 。《sun zi ·jiu de 》:“bing zhi qing zhu su ,cheng ren zhi bu ji 。”④qing xing ;zhen shi qing kuang ;shi qing 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“xiao da zhi yu ,sui bu neng cha ,bi yi qing 。”⑤zhen shi ;zhen cheng 。《mo zi ·fei gong shang 》:“qing bu zhi ji bu yi ye 。gu shu ji yan yi wei hou shi 。”

    huan :

    ①hu yi ;dui huan 。《jin shu ·ruan ji chuan fu ruan fu 》:“chang yi jin diao qiu huan jiu ,fu wei you si suo dan he (hé)。”(dan he :jian ju zui hang 。)②jiao yi ;bian hua 。wang bo 《teng wang ge 》:“wu huan xing yi ji du qiu 。”《mo zi ·bei cheng men 》:“kou zai cheng xia ,shi huan li cu shu 。”

    chao :

    ①diao wo 。《xun zi ·quan xue 》:“na fang you diao yan ,ming yue meng jiu ,yi yu wei chao 。”②zhi ji ta dong wu de wo 。bai ju yi 《jun zhong chun yan yin zeng zhu ke 》:“feng chao yu yi xue 。”③diao huo ji ta dong wu zuo wo 。《gu shi shi jiu shou 》zhi qi :“sai wei shuang fei yan ,xian ni chao jun wu 。”④jie zhi di ren huo dao zei cang shen de de fang 。《xin tang shu ·du mu chuan 》:“bu shu yue bi fu zei chao 。”⑤zhou dai zhu hou guo ming 。chun qiu shi wei wu guo suo mie 。zai jin an hui sheng chao hu shi dong bei 。

    luan :

    ①chuan shui zhong feng huang yi lei de diao 。《shan hai jing ·da huang na jing 》:“yuan you ge wu zhi diao ,luan diao zi ge ,feng diao zi wu 。”(yuan :zhu ci 。)②che ling 。hou zuo “luan ”。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“jian hua qi ,ming yu luan 。”③luan che 。xin qi ji 《jiang shen zi 》:“yu xiao sheng yuan yi can luan 。”

    luan feng :

    ①luan diao he feng huang 。chang yong lai yu zhi xian jun de ren cai 。gu yi 《diao qu yuan fu 》:“~~fu cuan xi ,chi xiao ao xiang 。”②yu zhi fu fu 。lu chu 《cui zhuang 》:“jin ri xing wei qin jin hui ,zao jiao ~~xia zhuang lou 。”

    feng :

    ①feng huang 。gu dai chuan shui zhong de shen rui zhi diao 。xiong chen feng ,ci chen huang 。《shi jing ·da ya ·juan a 》:“feng huang ming yi ,yu bi gao gang 。”②bi yu sheng de zhi ren 。《lun yu ·wei zi 》:“feng xi feng xi ,he de zhi cui 。”③jie yu di wang 。li shang yin 《meng ling hu xue shi 》:“feng zhao cai cheng dang zhi gui 。”

    jiao :

    (yi )①jiao yo ;guan jiao 。《xun zi ·quan xue 》:“sheng er tong shi ,chang er yi su ,jiao shi zhi ran ye 。”han yu 《shi shui 》:“ai ji zi ,ze shi er jiao zhi 。”wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“zuo ri meng jiao 。”《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“chen zheng bai ,ji shi jiao ye 。”《xiao jing ·kai zong ming yi zhang 》:“fu xiao ,de zhi ben ye ,jiao zhi suo you sheng ye 。”②zhi zong jiao 。《xin tang shu ·hou fei chuan shang ·wen de chang sun huang hou 》:“fo lao yi fang jiao er 。”zhang ju zheng 《da wang jian chuan lun dong yun zhi cui 》:“da xiong zhi jiao ci bei an da ,qi bu zhi zai ?”(da xiong :shi jia mou ni de zun chen 。)③zhi gu dai zhu hou wang gong de wen gao 。《liang shu ·liu yao chuan 》:“zai xian qing jie ,ren you kui wei (wèi),yi mo suo shou ,xiang dong wang fa jiao bao chen zhi 。” (er )jiāo ①chuan shou zhi shi ji neng 。《kong qiao dong na fei 》:“shi san jiao ru zhi ,shi si neng cai yi 。”《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“jiao ji bu zhi ,er xu ji bu zu 。”《zhou li ·de guan ·dang zheng 》:“jiao ji li shi ,zhang ji jie jin 。”②shi ;ling 。yang ji 《wen lin chuan chui di 》:“yi fen she can di shang liu ,mo jiao chui la long tou hua 。”wang chang ling 《chu sai 》:“dan shi long cheng fei jiang zai ,bu jiao hu ma du yin shan 。”

    xie :

    (gu dou jiē) ①gong tong ;yi qi 。《shi jing ·bei feng ·ji gu 》:“zhi zi zhi shou ,yu zi xie lao 。”②pu bian 。《zuo chuan ·xiang gong er nian 》:“jiang fu kong xie 。”(kong :shen 。)③deng tong ;bi bing 。《guan zi ·you guan 》:“xiu dao lu xie du liang 。”

    lao :

    ①nian sui da 。《shi jing ·bei feng ·ji gu 》:“yu zi xie lao 。”(xie :yi tong 。)《lao zi 》di shi ba zhang :“min zhi lao si bu xiang wang lai 。”②cui lao 。xin qi ji 《yong yu le ·jing kou bei gu ting huai gu 》:“lian po lao yi ,shang neng fan fou ?”③lao nian ren 。《zhan guo ce ·ji ce 》:“min fu lao xie you ,ying jun dao zhong 。”te yong yu dui zi shen chang zhe de jing chen 。《shi jing ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“bu yin wei yi lao 。”(yin yìn:yuan )④lao si ;zhong lao 。si de hui chen 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“ling wu ren zhe bao ji shou ling yi lao yu hu you zhi xia 。”⑤jing lao ,yang lao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“lao wu lao yi ji ren zhi lao 。”⑥shou lian ,you jing yan 。ou yang xiu 《wei jun nan lun 》:“ji fu she ,zhao zhi ming jiang ,lao yong yu bing zhe ye 。”⑦dui gong qing da fu de zong chen 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“tian zi zhi lao ,qing shuai wang fu 。”ye zhi da fu de jia chen 《lun yu ·xian wen 》:“meng gong chao wei zhao wei lao ze you 。”(meng gong chao :lu da fu 。zhao wei :dou shi jin guo de shi qing 。)⑧gao lao ;nian lao tui xiu 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qi xi qing lao 。”(qi xi :jin da fu 。)⑨nian jiu de ;li shi jiu yuan de 。yuan lai de (yu “xin ”xiang dui )。fang bao 《yu zhong za ji 》:“er yu zhong wei lao jian zhe si ,jian wu shi 。”⑩chen jiu de 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“bai nian lao wu ,chen ni shen lu 。”(11)qian chuo 。yong yu chen ren 、pai lie ci xu he mou xie dong zhi wu ming 。su shi 《jiang cheng zi ·mi zhou chu lie 》:“lao fu liao fa shao nian kuang 。”