• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 佇泥封飛下,沙堤歸去,指日傢聲復舊。

    “佇泥封飛下,沙堤歸去,指日傢聲復舊。”詩句出處:《瑞鶴仙》;是宋朝詩人哀長吉的作品。

    天基佳節後。又詩詠嵩生,賢歌天佑。千齡運非偶。慶一堂風虎,雲龍感召,相門華胄。盛少屈、一錢太守。聽吏歌、一逕棠陰,民頌兩岐麥秀。知否。海峰天柱,道骨仙風,總天所授。席虛機右。金甌下,署名久。佇泥封飛下,沙堤歸去,指日傢聲復舊。年年獻、金鑒千秋,玉卮萬壽。

    【註釋】:

    佇:

    ①長久地站立。班固《幽通賦》:“佇盤桓而且俟。”(盤桓:徘徊。俟:等待。)屈原《離騷》:“延佇乎吾將反。”②積貯。孫綽《遊天臺山賦》:“惠風佇芳於陽林。”(惠風:和風。陽林:山南的樹林。)③期盼;等待。杜甫《北遊》:“群兇逆未定,側佇英俊翔。”

    泥:

    (一)①古水名。涇水支流,在今甘肅省慶陽地區。②泥土。《尚書·禹貢》:“厥土惟塗泥。”③像泥一樣的東西。《洞冥記》卷三:“帝令剉此草為泥,以塗雲明之館。” (二)nì ①塗抹。《世說新語·汰侈》:“王(愷)以赤石脂泥壁。”(赤石脂:一種風化的陶土。)②固執;拘泥。柳宗元《斷刑論下》:“經非權則泥,權非經則悖(bèi)。”(悖:混亂。)③阻滯不通。《論語·子張》:“雖小道,必有可觀者,致遠恐泥。”④軟求;軟纏。元稹《遺悲懷》之一:“顧我無衣搜藎篋,泥他沽酒拔金釵。”⑤通“涅”。用作黑色染料的礬石。《大戴禮記·曾子制言上》:“白沙在泥,與之俱黑。”

    封:

    ①加土培育樹木以為界。《左傳·昭公二年》:“宿敢不封殖此樹?”(宿:人名)②疆界,邊境。《荀子·強國》:“土地之大,封內千裡,人之眾數以億萬。”③積土築土為墳。《禮記·樂記》:“封比幹之墓。”④古代帝王築壇祭天。《大戴禮記·保傅》:“是以封泰山而禪梁甫。”(梁甫:泰山下的一座小山。)⑤封閉;封合。《史記·項羽本紀》:“封府庫而待將軍。”⑥封合物,或用來封東西的紙包、紙袋。司馬光《答彭寂朝議書》:“雖市廛畎畝之民,皆得直上封言事。”⑦古代帝王把土地爵位或名號授予臣子。柳宗元《封建論》:“漢有天下,矯秦之枉,徇周之制,剖海內而立宗子,封功臣。”(宗子:同宗族的子弟。)⑧量詞。用於封緘物。《史記·越王勾踐世傢》:“為一封書遺故所善莊生。”

    飛:

    ①鳥類和某些昆蟲鼓動翅膀在空中 飛行。屈原《天問》:“蒼鳥群飛。”杜甫《曲江二首》之二:“點水蜻蜓款款飛。”(款款:緩緩。)②物體憑借外力或機械作用在空中行動。《韓非子·外儲說左上》:“先生之巧,至能使木鳶(yuān)飛。”(木鳶:古代飛行器。鳶:鳥名。)③飛動;飄落。杜甫《閿鄉薑七少府設鱠戲贈長歌》:“無聲細下飛碎雪,有骨已剁觜春蔥。”張志和《漁父》:“八月九月蘆花飛。”④高。何晏《景福殿賦》:“飛宇承霓。”⑤無根據的;無緣無故的;意外的。《後漢書·周榮傳》:“若卒遇飛禍,無得殯斂。”⑥形容極快。《三國志·吳書·呂蒙傳》:“而飛書召蒙。”

    下:

    ①位置在低處的。與“上”相對。《史記·孫子吳起列傳》:“龐涓死於此樹之下。”②等級低的。《戰國策·齊策一》:“能謗議於市朝,聞寡人之耳者,受下賞。”③謙詞。《水滸全傳》第六十三回:“蔡福聽瞭,心中暗喜:如此發放,正中下懷。”④質量低的。陸羽《茶經·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤時間在後的。《孟子·盡心下》:“奮乎百世之上,百世之下,聞者莫不興起也。”⑥次序靠後的。《史記·屈原賈生列傳》:“上稱帝嚳,下道齊桓。”⑦低於;少於。《呂氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示屬於一定的范圍、情況、條件等。⑨當某個時間或時節;時下。⑩由高處往低處。《論語·微子》:“孔子下,欲與之言。”(11)去;往。常指由西往東,由北往南,由上遊往下遊。彭端淑《為學一首示子侄》:“吾數年來欲買舟而下。”(12)攻克。《呂氏春秋·慎大》:“一朝而兩城下。”(13)退讓。(14)頒佈;下達。《韓非子·內儲說上》:“令下而人皆疾習射,日夜不休。”(15)用;施行。蘇軾《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年幾變,個中下語千難。”(16)動作的次數。林嗣環《口技》:“但聞屏障中撫尺一下。”

    堤:

    ①堤防;堤壩。《管子·度地》:“令甲士作堤大水之旁……大者為堤,小者為之防。”②指築堤。蘇軾《禹之所以通水之法》:“今也堤之而廬民其上,所謂愛尺寸而忘千裡也。”(廬:居住;使居住。)

    歸:

    (一)①出嫁;嫁。《詩經·周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”②返回。陶潛《歸園田居》:“晨興理荒穢,帶月荷鋤歸。”(興:起來。)③送回;交還。《孟子· 盡心上》:“久假而不歸。”(假:借)④歸依;歸附。范仲淹《嶽陽樓記》:“微斯人,吾誰與歸?”(微:如果沒有。)⑤結局;歸宿。《周易·系辭下》:“天下同歸而殊途。”(殊:不同。途:路。)⑥死。《爾雅·釋訓》:“鬼之為言歸也。” (二)kuì ①通“饋”。贈送。《論語·陽貨》:“(陽貨)歸孔子豚。”《史記·周本紀》:“晉唐叔得嘉谷,獻之成王,成王以歸周公於兵所。”②通“愧”。慚愧。《戰國策·秦策一》:“狀有歸色。”

    歸去:

    回歸,回去。陶淵明《歸去來兮辭》:“~~來兮,田園將蕪胡不歸。”

    去:

    (一)①離開。《詩經·魏風·碩鼠》:“逝將去女,適彼樂土。”②距離。《谷梁傳·莊公三十二年》:“梁丘在曹邾之間,去齊八百裡。”③失去;失掉。孟雲卿《悲哉行》:“孤兒去慈親,遠客喪主人。”周亮工《書影》卷一:“郡縣守巡各至,問所失,吏部曰:‘吾傢無一物,獨去破氈具一床耳。’”④除去;舍棄;丟棄。《左傳·隱公六年》:“見惡,如農夫之務去草焉。”韓愈《與孟尚書書》:“何有去聖人之道,舍先王之法,而從夷狄之教,以求福利也。”⑤婉稱去世;死亡。古詩《孤兒行》:“居生不樂,不如早去,下從地下黃泉。”⑥往;到。辛棄疾《摸魚兒》:“休去倚危欄,斜陽正在、煙柳斷腸處。”⑦過去的;從前的。《新語·至德》:“斯乃去事之戒,來事之師也。”⑧助詞。用於形容詞後,相當於“啊”、“瞭”。白居易《鹽商婦》:“綠鬟富去金釵多,皓腕肥來銀釧窄。”(綠鬟:比喻女子烏黑的發髻。)⑨去聲。漢語四聲之一。⑩往;到……去。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《與史郎中飲聽黃鶴樓上吹笛》:“一為遷客去長沙,西望長安不見傢。”(遷客:被貶謫到外地的官員。)(11)通“驅”。驅逐。《左傳·僖公十五年》:“三去之馀,獲其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左傳·昭公十九年》:“紡焉以度而去之。”(紡線搓繩量瞭城墻的高度然後收藏起來。)《史記·周本紀》:“龍亡而漦在,櫝而去之。”(漦lí:涎沫。櫝dú:放在木匣中。)這個意義後來寫作“弆”。

    指:

    ①手指。《戰國策·秦策三》:“臣未嘗聞指大於臂,臂大於股。”(股:大腿。)②腳趾。《史記·高祖本紀》:“漢王傷胸,乃捫足曰: ‘虜中(zhòng)吾指。’”(捫:摸。)③用手指;指向。《論語·八佾》:“指其掌。”④向;意向。司馬相如《喻巴蜀檄》:“移師東指,閩越相誅。”⑤直立;豎起。《戰國策·燕策》:“士皆瞋目,發盡上指。”⑥指點,告知。董解元《西廂記諸宮調》卷八:“若非吾師指迷,實不悟此。”⑦指責;斥責。《漢書·王嘉傳》:“千人所指,無病而死。”⑧意旨;意圖。後寫作“旨”。《尚書·盤庚上》:“不匿厥指。”

    日傢:

    推算星名的術士。陶宗儀《日傢安命法》:“~~者流,以日月五星及計羅炁孛四餘氣度過宮遲留伏逆,推人之生年月日時,可以知休咎,定壽夭。”

    傢:

    ①傢;傢庭。《尚書·大禹謨》:“克勤於邦,克儉於傢。”《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,數口之傢可以無饑矣。”②傢庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,萬傢雲氣中。”③卿大夫的采邑。《論語·季氏》:“丘也聞有國有傢者,不患寡而患不均。”④學術流派。《荀子·解蔽》:“今諸侯異政,百傢異說,則必或是或非,或治或亂。”

    傢聲:

    傢世的名聲。《漢書·司馬遷傳》:“李陵既生降,其~~。”

    聲:

    ①樂音;音樂。《論語·陽貨》:“惡紫之奪朱也惡鄭聲之亂雅樂也。”(鄭聲:指鄭地的俗樂。雅樂:指廟堂音樂,正樂。)②聲音;聲響。《詩經·小雅·伐木》:“嚶其鳴矣,求其友聲。”③發出聲音。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“阿女默無聲,手巾掩口啼,淚落便如瀉。”④口音。魏禧《大鐵椎傳》:“與人罕言語,語類楚聲。”⑤聲張;張揚。張溥《五人墓碑記》:“吾社之行為士先者,為之聲義,斂貲(zī)財以送其行。”(斂:聚集。貲:通“資”,財物。)⑥名譽;名聲;聲望。《詩經·大雅·文王有聲》:“文王有聲。”⑦聲勢。《戰國策·齊策一》:“吾三戰而三勝,聲威天下。”(威:震。)⑧指漢字的聲母。《南史·謝莊傳》:“又王玄謨問莊何者為雙聲,何者為疊韻。”⑨指聲調,漢字有平、上、去、入四種聲調。韓愈《唐故相權公墓碑》:“(權)公生三歲,知變四聲,四歲能為詩。”(權公:權德輿。)⑩量詞。表示聲音發出的次數。白居易《琵琶行》:“轉軸拔弦三兩聲。”

    復:

    ①返回;回歸。《左傳·宣公二年》:“宣子未出山而復。”崔顥《黃鶴樓》:“黃鶴一去不復返。”②恢復。《呂氏春秋·慎大》:“武王於是復盤庚之政。”③報復。《孟子·滕文公下》:“為匹夫匹婦復仇也。”④回報;回復。《孟子·梁惠王上》:“有復於王者曰。”⑤副詞。再;又。曹植《送應氏》:“側足無行徑,荒疇不復田。”⑥免除賦稅徭役。《漢書·五行志下之下》:“裁什一之稅,復三日之役。”

    舊:

    ①陳舊的;過時的。《論語·公冶長》:“舊令尹之政,必以告新令君。”王安石《元日》:“總把新桃換舊符。”《左傳·昭公二十一年》:“宋城舊鄘及桑林之門而守之。”(鄘:同“墉”。城垣。桑林:城門名。)劉兼《重陽感懷》之二:“張儀舊壁蒼苔厚,諸葛荒祠古木寒。”②故交;舊相識。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“玄素與荊州牧劉表有舊。”③從前的;原來的。諸葛亮《出師表》:“興復漢室,還於舊都。”


  • 伫泥封飞下,沙堤归去,指日家声复旧。

    “伫泥封飞下,沙堤归去,指日家声复旧。”诗句出处:《瑞鹤仙》;是宋朝诗人哀长吉的作品。

    天基佳节後。又诗咏嵩生,贤歌天佑。千龄运非偶。庆一堂风虎,云龙感召,相门华胄。盛少屈、一钱太守。听吏歌、一迳棠阴,民颂两岐麦秀。知否。海峰天柱,道骨仙风,总天所授。席虚机右。金瓯下,署名久。伫泥封飞下,沙堤归去,指日家声复旧。年年献、金鉴千秋,玉卮万寿。

    【注释】:

    伫:

    ①长久地站立。班固《幽通赋》:“伫盘桓而且俟。”(盘桓:徘徊。俟:等待。)屈原《离骚》:“延伫乎吾将反。”②积贮。孙绰《游天台山赋》:“惠风伫芳于阳林。”(惠风:和风。阳林:山南的树林。)③期盼;等待。杜甫《北游》:“群凶逆未定,侧伫英俊翔。”

    泥:

    (一)①古水名。泾水支流,在今甘肃省庆阳地区。②泥土。《尚书·禹贡》:“厥土惟涂泥。”③像泥一样的东西。《洞冥记》卷三:“帝令剉此草为泥,以涂云明之馆。” (二)nì ①涂抹。《世说新语·汰侈》:“王(恺)以赤石脂泥壁。”(赤石脂:一种风化的陶土。)②固执;拘泥。柳宗元《断刑论下》:“经非权则泥,权非经则悖(bèi)。”(悖:混乱。)③阻滞不通。《论语·子张》:“虽小道,必有可观者,致远恐泥。”④软求;软缠。元稹《遗悲怀》之一:“顾我无衣搜荩箧,泥他沽酒拔金钗。”⑤通“涅”。用作黑色染料的矾石。《大戴礼记·曾子制言上》:“白沙在泥,与之俱黑。”

    封:

    ①加土培育树木以为界。《左传·昭公二年》:“宿敢不封殖此树?”(宿:人名)②疆界,边境。《荀子·强国》:“土地之大,封内千里,人之众数以亿万。”③积土筑土为坟。《礼记·乐记》:“封比干之墓。”④古代帝王筑坛祭天。《大戴礼记·保傅》:“是以封泰山而禅梁甫。”(梁甫:泰山下的一座小山。)⑤封闭;封合。《史记·项羽本纪》:“封府库而待将军。”⑥封合物,或用来封东西的纸包、纸袋。司马光《答彭寂朝议书》:“虽市廛畎亩之民,皆得直上封言事。”⑦古代帝王把土地爵位或名号授予臣子。柳宗元《封建论》:“汉有天下,矫秦之枉,徇周之制,剖海内而立宗子,封功臣。”(宗子:同宗族的子弟。)⑧量词。用于封缄物。《史记·越王勾践世家》:“为一封书遗故所善庄生。”

    飞:

    ①鸟类和某些昆虫鼓动翅膀在空中 飞行。屈原《天问》:“苍鸟群飞。”杜甫《曲江二首》之二:“点水蜻蜓款款飞。”(款款:缓缓。)②物体凭借外力或机械作用在空中行动。《韩非子·外储说左上》:“先生之巧,至能使木鸢(yuān)飞。”(木鸢:古代飞行器。鸢:鸟名。)③飞动;飘落。杜甫《阌乡姜七少府设鲙戏赠长歌》:“无声细下飞碎雪,有骨已剁觜春葱。”张志和《渔父》:“八月九月芦花飞。”④高。何晏《景福殿赋》:“飞宇承霓。”⑤无根据的;无缘无故的;意外的。《后汉书·周荣传》:“若卒遇飞祸,无得殡敛。”⑥形容极快。《三国志·吴书·吕蒙传》:“而飞书召蒙。”

    下:

    ①位置在低处的。与“上”相对。《史记·孙子吴起列传》:“庞涓死于此树之下。”②等级低的。《战国策·齐策一》:“能谤议于市朝,闻寡人之耳者,受下赏。”③谦词。《水浒全传》第六十三回:“蔡福听了,心中暗喜:如此发放,正中下怀。”④质量低的。陆羽《茶经·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤时间在后的。《孟子·尽心下》:“奋乎百世之上,百世之下,闻者莫不兴起也。”⑥次序靠后的。《史记·屈原贾生列传》:“上称帝喾,下道齐桓。”⑦低于;少于。《吕氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示属于一定的范围、情况、条件等。⑨当某个时间或时节;时下。⑩由高处往低处。《论语·微子》:“孔子下,欲与之言。”(11)去;往。常指由西往东,由北往南,由上游往下游。彭端淑《为学一首示子侄》:“吾数年来欲买舟而下。”(12)攻克。《吕氏春秋·慎大》:“一朝而两城下。”(13)退让。(14)颁布;下达。《韩非子·内储说上》:“令下而人皆疾习射,日夜不休。”(15)用;施行。苏轼《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年几变,个中下语千难。”(16)动作的次数。林嗣环《口技》:“但闻屏障中抚尺一下。”

    堤:

    ①堤防;堤坝。《管子·度地》:“令甲士作堤大水之旁……大者为堤,小者为之防。”②指筑堤。苏轼《禹之所以通水之法》:“今也堤之而庐民其上,所谓爱尺寸而忘千里也。”(庐:居住;使居住。)

    归:

    (一)①出嫁;嫁。《诗经·周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”②返回。陶潜《归园田居》:“晨兴理荒秽,带月荷锄归。”(兴:起来。)③送回;交还。《孟子· 尽心上》:“久假而不归。”(假:借)④归依;归附。范仲淹《岳阳楼记》:“微斯人,吾谁与归?”(微:如果没有。)⑤结局;归宿。《周易·系辞下》:“天下同归而殊途。”(殊:不同。途:路。)⑥死。《尔雅·释训》:“鬼之为言归也。” (二)kuì ①通“馈”。赠送。《论语·阳货》:“(阳货)归孔子豚。”《史记·周本纪》:“晋唐叔得嘉谷,献之成王,成王以归周公于兵所。”②通“愧”。惭愧。《战国策·秦策一》:“状有归色。”

    归去:

    回归,回去。陶渊明《归去来兮辞》:“~~来兮,田园将芜胡不归。”

    去:

    (一)①离开。《诗经·魏风·硕鼠》:“逝将去女,适彼乐土。”②距离。《谷梁传·庄公三十二年》:“梁丘在曹邾之间,去齐八百里。”③失去;失掉。孟云卿《悲哉行》:“孤儿去慈亲,远客丧主人。”周亮工《书影》卷一:“郡县守巡各至,问所失,吏部曰:‘吾家无一物,独去破毡具一床耳。’”④除去;舍弃;丢弃。《左传·隐公六年》:“见恶,如农夫之务去草焉。”韩愈《与孟尚书书》:“何有去圣人之道,舍先王之法,而从夷狄之教,以求福利也。”⑤婉称去世;死亡。古诗《孤儿行》:“居生不乐,不如早去,下从地下黄泉。”⑥往;到。辛弃疾《摸鱼儿》:“休去倚危栏,斜阳正在、烟柳断肠处。”⑦过去的;从前的。《新语·至德》:“斯乃去事之戒,来事之师也。”⑧助词。用于形容词后,相当于“啊”、“了”。白居易《盐商妇》:“绿鬟富去金钗多,皓腕肥来银钏窄。”(绿鬟:比喻女子乌黑的发髻。)⑨去声。汉语四声之一。⑩往;到……去。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《与史郎中饮听黄鹤楼上吹笛》:“一为迁客去长沙,西望长安不见家。”(迁客:被贬谪到外地的官员。)(11)通“驱”。驱逐。《左传·僖公十五年》:“三去之馀,获其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左传·昭公十九年》:“纺焉以度而去之。”(纺线搓绳量了城墙的高度然后收藏起来。)《史记·周本纪》:“龙亡而漦在,椟而去之。”(漦lí:涎沫。椟dú:放在木匣中。)这个意义后来写作“弆”。

    指:

    ①手指。《战国策·秦策三》:“臣未尝闻指大于臂,臂大于股。”(股:大腿。)②脚趾。《史记·高祖本纪》:“汉王伤胸,乃扪足曰: ‘虏中(zhòng)吾指。’”(扪:摸。)③用手指;指向。《论语·八佾》:“指其掌。”④向;意向。司马相如《喻巴蜀檄》:“移师东指,闽越相诛。”⑤直立;竖起。《战国策·燕策》:“士皆瞋目,发尽上指。”⑥指点,告知。董解元《西厢记诸宫调》卷八:“若非吾师指迷,实不悟此。”⑦指责;斥责。《汉书·王嘉传》:“千人所指,无病而死。”⑧意旨;意图。后写作“旨”。《尚书·盘庚上》:“不匿厥指。”

    日家:

    推算星名的术士。陶宗仪《日家安命法》:“~~者流,以日月五星及计罗炁孛四余气度过宫迟留伏逆,推人之生年月日时,可以知休咎,定寿夭。”

    家:

    ①家;家庭。《尚书·大禹谟》:“克勤于邦,克俭于家。”《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,数口之家可以无饥矣。”②家庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,万家云气中。”③卿大夫的采邑。《论语·季氏》:“丘也闻有国有家者,不患寡而患不均。”④学术流派。《荀子·解蔽》:“今诸侯异政,百家异说,则必或是或非,或治或乱。”

    家声:

    家世的名声。《汉书·司马迁传》:“李陵既生降,其~~。”

    声:

    ①乐音;音乐。《论语·阳货》:“恶紫之夺朱也恶郑声之乱雅乐也。”(郑声:指郑地的俗乐。雅乐:指庙堂音乐,正乐。)②声音;声响。《诗经·小雅·伐木》:“嘤其鸣矣,求其友声。”③发出声音。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“阿女默无声,手巾掩口啼,泪落便如泻。”④口音。魏禧《大铁椎传》:“与人罕言语,语类楚声。”⑤声张;张扬。张溥《五人墓碑记》:“吾社之行为士先者,为之声义,敛赀(zī)财以送其行。”(敛:聚集。赀:通“资”,财物。)⑥名誉;名声;声望。《诗经·大雅·文王有声》:“文王有声。”⑦声势。《战国策·齐策一》:“吾三战而三胜,声威天下。”(威:震。)⑧指汉字的声母。《南史·谢庄传》:“又王玄谟问庄何者为双声,何者为叠韵。”⑨指声调,汉字有平、上、去、入四种声调。韩愈《唐故相权公墓碑》:“(权)公生三岁,知变四声,四岁能为诗。”(权公:权德舆。)⑩量词。表示声音发出的次数。白居易《琵琶行》:“转轴拔弦三两声。”

    复:

    ①返回;回归。《左传·宣公二年》:“宣子未出山而复。”崔颢《黄鹤楼》:“黄鹤一去不复返。”②恢复。《吕氏春秋·慎大》:“武王于是复盘庚之政。”③报复。《孟子·滕文公下》:“为匹夫匹妇复仇也。”④回报;回复。《孟子·梁惠王上》:“有复于王者曰。”⑤副词。再;又。曹植《送应氏》:“侧足无行径,荒畴不复田。”⑥免除赋税徭役。《汉书·五行志下之下》:“裁什一之税,复三日之役。”

    旧:

    ①陈旧的;过时的。《论语·公冶长》:“旧令尹之政,必以告新令君。”王安石《元日》:“总把新桃换旧符。”《左传·昭公二十一年》:“宋城旧鄘及桑林之门而守之。”(鄘:同“墉”。城垣。桑林:城门名。)刘兼《重阳感怀》之二:“张仪旧壁苍苔厚,诸葛荒祠古木寒。”②故交;旧相识。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“玄素与荆州牧刘表有旧。”③从前的;原来的。诸葛亮《出师表》:“兴复汉室,还于旧都。”


  • zhu ni feng fei xia ,sha di gui qu ,zhi ri jia sheng fu jiu 。

    “zhu ni feng fei xia ,sha di gui qu ,zhi ri jia sheng fu jiu 。”shi gou chu chu :《rui he xian 》;shi song chao shi ren ai chang ji de zuo pin 。

    tian ji jia jie hou 。you shi yong song sheng ,xian ge tian you 。qian ling yun fei ou 。qing yi tang feng hu ,yun long gan shao ,xiang men hua zhou 。cheng shao qu 、yi qian tai shou 。ting li ge 、yi jing tang yin ,min song liang qi mai xiu 。zhi fou 。hai feng tian zhu ,dao gu xian feng ,zong tian suo shou 。xi xu ji you 。jin ou xia ,shu ming jiu 。zhu ni feng fei xia ,sha di gui qu ,zhi ri jia sheng fu jiu 。nian nian suo 、jin jian qian qiu ,yu zhi mo shou 。

    【zhu shi 】:

    zhu :

    ①chang jiu de zhan li 。ban gu 《you tong fu 》:“zhu pan huan er ju qi 。”(pan huan :pai huai 。qi :deng dai 。)qu yuan 《li sao 》:“yan zhu hu wu jiang fan 。”②ji zhu 。sun chao 《you tian tai shan fu 》:“hui feng zhu fang yu yang lin 。”(hui feng :he feng 。yang lin :shan na de shu lin 。)③ji pan ;deng dai 。du fu 《bei you 》:“qun xiong ni wei ding ,ce zhu ying jun xiang 。”

    ni :

    (yi )①gu shui ming 。jing shui zhi liu ,zai jin gan su sheng qing yang de ou 。②ni tu 。《shang shu ·yu gong 》:“jue tu wei tu ni 。”③xiang ni yi yang de dong xi 。《dong ming ji 》juan san :“di ling cuo ci cao wei ni ,yi tu yun ming zhi guan 。” (er )nì ①tu ma 。《shi shui xin yu ·tai chi 》:“wang (kai )yi chi dan zhi ni bi 。”(chi dan zhi :yi chong feng hua de tao tu 。)②gu zhi ;ju ni 。liu zong yuan 《duan xing lun xia 》:“jing fei quan ze ni ,quan fei jing ze bei (bèi)。”(bei :hun luan 。)③zu zhi bu tong 。《lun yu ·zi zhang 》:“sui xiao dao ,bi you ke guan zhe ,zhi yuan kong ni 。”④ruan qiu ;ruan chan 。yuan zhen 《wei bei huai 》zhi yi :“gu wo mo yi sou jin qie ,ni ta gu jiu ba jin chai 。”⑤tong “nie ”。yong zuo hei se ran liao de fan dan 。《da dai li ji ·ceng zi zhi yan shang 》:“bai sha zai ni ,yu zhi ju hei 。”

    feng :

    ①jia tu pei yo shu mu yi wei jie 。《zuo chuan ·zhao gong er nian 》:“su gan bu feng shi ci shu ?”(su :ren ming )②jiang jie ,bian jing 。《xun zi ·jiang guo 》:“tu de zhi da ,feng nei qian li ,ren zhi zhong shu yi yi mo 。”③ji tu zhu tu wei fen 。《li ji ·le ji 》:“feng bi gan zhi mu 。”④gu dai di wang zhu tan ji tian 。《da dai li ji ·bao fu 》:“shi yi feng tai shan er chan liang fu 。”(liang fu :tai shan xia de yi zuo xiao shan 。)⑤feng bi ;feng ge 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“feng fu ku er dai jiang jun 。”⑥feng ge wu ,huo yong lai feng dong xi de zhi bao 、zhi dai 。si ma guang 《da peng ji chao yi shu 》:“sui shi chan quan mu zhi min ,jie de zhi shang feng yan shi 。”⑦gu dai di wang ba tu de jue wei huo ming hao shou yu chen zi 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“han you tian xia ,jiao qin zhi wang ,xun zhou zhi zhi ,pou hai nei er li zong zi ,feng gong chen 。”(zong zi :tong zong zu de zi di 。)⑧liang ci 。yong yu feng jian wu 。《shi ji ·yue wang gou jian shi jia 》:“wei yi feng shu wei gu suo shan zhuang sheng 。”

    fei :

    ①diao lei he mou xie kun chong gu dong chi bang zai kong zhong fei hang 。qu yuan 《tian wen 》:“cang diao qun fei 。”du fu 《qu jiang er shou 》zhi er :“dian shui qing ting kuan kuan fei 。”(kuan kuan :huan huan 。)②wu ti ping jie wai li huo ji xie zuo yong zai kong zhong hang dong 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“xian sheng zhi qiao ,zhi neng shi mu yuan (yuān)fei 。”(mu yuan :gu dai fei hang qi 。yuan :diao ming 。)③fei dong ;piao la 。du fu 《wen xiang jiang qi shao fu she kuai hu zeng chang ge 》:“mo sheng xi xia fei sui xue ,you gu yi duo zi chun cong 。”zhang zhi he 《yu fu 》:“ba yue jiu yue lu hua fei 。”④gao 。he yan 《jing fu dian fu 》:“fei yu cheng ni 。”⑤mo gen ju de ;mo yuan mo gu de ;yi wai de 。《hou han shu ·zhou rong chuan 》:“re cu yu fei huo ,mo de bin lian 。”⑥xing rong ji kuai 。《san guo zhi ·wu shu ·lv meng chuan 》:“er fei shu shao meng 。”

    xia :

    ①wei zhi zai di chu de 。yu “shang ”xiang dui 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“pang juan si yu ci shu zhi xia 。”②deng ji di de 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“neng bang yi yu shi chao ,wen gua ren zhi er zhe ,shou xia shang 。”③qian ci 。《shui hu quan chuan 》di liu shi san hui :“cai fu ting le ,xin zhong an xi :ru ci fa fang ,zheng zhong xia huai 。”④zhi liang di de 。liu yu 《cha jing ·wu zhi zhu 》:“ji shui yong shan shui ,shang ;jiang shui ,zhong ;jing shui ,xia 。”⑤shi jian zai hou de 。《meng zi ·jin xin xia 》:“fen hu bai shi zhi shang ,bai shi zhi xia ,wen zhe mo bu xing qi ye 。”⑥ci xu kao hou de 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shang chen di ku ,xia dao ji huan 。”⑦di yu ;shao yu 。《lv shi chun qiu ·yong sai 》:“ci bu xia jiu dan 。”⑧biao shi shu yu yi ding de fan wei 、qing kuang 、tiao jian deng 。⑨dang mou ge shi jian huo shi jie ;shi xia 。⑩you gao chu wang di chu 。《lun yu ·wei zi 》:“kong zi xia ,yu yu zhi yan 。”(11)qu ;wang 。chang zhi you xi wang dong ,you bei wang na ,you shang you wang xia you 。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“wu shu nian lai yu mai zhou er xia 。”(12)gong ke 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“yi chao er liang cheng xia 。”(13)tui rang 。(14)ban bu ;xia da 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“ling xia er ren jie ji xi she ,ri ye bu xiu 。”(15)yong ;shi hang 。su shi 《xi jiang yue ·zuo ye bian zhou jing kou 》:“ci jing bai nian ji bian ,ge zhong xia yu qian nan 。”(16)dong zuo de ci shu 。lin si huan 《kou ji 》:“dan wen bing zhang zhong fu che yi xia 。”

    di :

    ①di fang ;di ba 。《guan zi ·du de 》:“ling jia shi zuo di da shui zhi pang ……da zhe wei di ,xiao zhe wei zhi fang 。”②zhi zhu di 。su shi 《yu zhi suo yi tong shui zhi fa 》:“jin ye di zhi er lu min ji shang ,suo wei ai che cun er wang qian li ye 。”(lu :ju zhu ;shi ju zhu 。)

    gui :

    (yi )①chu jia ;jia 。《shi jing ·zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”②fan hui 。tao qian 《gui yuan tian ju 》:“chen xing li huang hui ,dai yue he chu gui 。”(xing :qi lai 。)③song hui ;jiao hai 。《meng zi · jin xin shang 》:“jiu jia er bu gui 。”(jia :jie )④gui yi ;gui fu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“wei si ren ,wu shei yu gui ?”(wei :ru guo mei you 。)⑤jie ju ;gui su 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“tian xia tong gui er shu tu 。”(shu :bu tong 。tu :lu 。)⑥si 。《er ya ·shi xun 》:“gui zhi wei yan gui ye 。” (er )kuì ①tong “kui ”。zeng song 。《lun yu ·yang huo 》:“(yang huo )gui kong zi tun 。”《shi ji ·zhou ben ji 》:“jin tang shu de jia gu ,suo zhi cheng wang ,cheng wang yi gui zhou gong yu bing suo 。”②tong “kui ”。can kui 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“zhuang you gui se 。”

    gui qu :

    hui gui ,hui qu 。tao yuan ming 《gui qu lai xi ci 》:“~~lai xi ,tian yuan jiang wu hu bu gui 。”

    qu :

    (yi )①li kai 。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“shi jiang qu nv ,kuo bi le tu 。”②ju li 。《gu liang chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“liang qiu zai cao zhu zhi jian ,qu ji ba bai li 。”③shi qu ;shi diao 。meng yun qing 《bei zai hang 》:“gu er qu ci qin ,yuan ke sang zhu ren 。”zhou liang gong 《shu ying 》juan yi :“jun xian shou xun ge zhi ,wen suo shi ,li bu yue :‘wu jia mo yi wu ,du qu po zhan ju yi chuang er 。’”④chu qu ;she qi ;diu qi 。《zuo chuan ·yin gong liu nian 》:“jian e ,ru nong fu zhi wu qu cao yan 。”han yu 《yu meng shang shu shu 》:“he you qu sheng ren zhi dao ,she xian wang zhi fa ,er cong yi di zhi jiao ,yi qiu fu li ye 。”⑤wan chen qu shi ;si wang 。gu shi 《gu er hang 》:“ju sheng bu le ,bu ru zao qu ,xia cong de xia huang quan 。”⑥wang ;dao 。xin qi ji 《mo yu er 》:“xiu qu yi wei lan ,xie yang zheng zai 、yan liu duan chang chu 。”⑦guo qu de ;cong qian de 。《xin yu ·zhi de 》:“si nai qu shi zhi jie ,lai shi zhi shi ye 。”⑧zhu ci 。yong yu xing rong ci hou ,xiang dang yu “a ”、“le ”。bai ju yi 《yan shang fu 》:“lu huan fu qu jin chai duo ,hao wan fei lai yin chuan zhai 。”(lu huan :bi yu nv zi wu hei de fa ji 。)⑨qu sheng 。han yu si sheng zhi yi 。⑩wang ;dao ……qu 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“qing ke qu cheng hun 。”li bai 《yu shi lang zhong yin ting huang he lou shang chui di 》:“yi wei qian ke qu chang sha ,xi wang chang an bu jian jia 。”(qian ke :bei bian zhe dao wai de de guan yuan 。)(11)tong “qu ”。qu zhu 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“san qu zhi yu ,huo ji xiong hu 。” (er )jǔ shou cang 。《zuo chuan ·zhao gong shi jiu nian 》:“fang yan yi du er qu zhi 。”(fang xian cuo sheng liang le cheng qiang de gao du ran hou shou cang qi lai 。)《shi ji ·zhou ben ji 》:“long wang er chi zai ,du er qu zhi 。”(chi lí:xian mo 。du dú:fang zai mu xia zhong 。)zhe ge yi yi hou lai xie zuo “ju ”。

    zhi :

    ①shou zhi 。《zhan guo ce ·qin ce san 》:“chen wei chang wen zhi da yu bei ,bei da yu gu 。”(gu :da tui 。)②jiao zhi 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“han wang shang xiong ,nai men zu yue : ‘lu zhong (zhòng)wu zhi 。’”(men :mo 。)③yong shou zhi ;zhi xiang 。《lun yu ·ba yi 》:“zhi ji zhang 。”④xiang ;yi xiang 。si ma xiang ru 《yu ba shu xi 》:“yi shi dong zhi ,min yue xiang zhu 。”⑤zhi li ;shu qi 。《zhan guo ce ·yan ce 》:“shi jie chen mu ,fa jin shang zhi 。”⑥zhi dian ,gao zhi 。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan ba :“re fei wu shi zhi mi ,shi bu wu ci 。”⑦zhi ze ;chi ze 。《han shu ·wang jia chuan 》:“qian ren suo zhi ,mo bing er si 。”⑧yi zhi ;yi tu 。hou xie zuo “zhi ”。《shang shu ·pan geng shang 》:“bu ni jue zhi 。”

    ri jia :

    tui suan xing ming de shu shi 。tao zong yi 《ri jia an ming fa 》:“~~zhe liu ,yi ri yue wu xing ji ji luo qi bei si yu qi du guo gong chi liu fu ni ,tui ren zhi sheng nian yue ri shi ,ke yi zhi xiu jiu ,ding shou wai 。”

    jia :

    ①jia ;jia ting 。《shang shu ·da yu mo 》:“ke qin yu bang ,ke jian yu jia 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,shu kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”②jia ting de zhu suo 。du fu 《ku yu 》:“qun mu shui guang xia ,mo jia yun qi zhong 。”③qing da fu de cai yi 。《lun yu ·ji shi 》:“qiu ye wen you guo you jia zhe ,bu huan gua er huan bu jun 。”④xue shu liu pa 。《xun zi ·jie bi 》:“jin zhu hou yi zheng ,bai jia yi shui ,ze bi huo shi huo fei ,huo zhi huo luan 。”

    jia sheng :

    jia shi de ming sheng 。《han shu ·si ma qian chuan 》:“li ling ji sheng jiang ,ji ~~。”

    sheng :

    ①le yin ;yin le 。《lun yu ·yang huo 》:“e zi zhi duo zhu ye e zheng sheng zhi luan ya le ye 。”(zheng sheng :zhi zheng de de su le 。ya le :zhi miao tang yin le ,zheng le 。)②sheng yin ;sheng xiang 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“ying ji ming yi ,qiu ji you sheng 。”③fa chu sheng yin 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“a nv mo mo sheng ,shou jin yan kou ti ,lei la bian ru xie 。”④kou yin 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“yu ren han yan yu ,yu lei chu sheng 。”⑤sheng zhang ;zhang yang 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“wu she zhi hang wei shi xian zhe ,wei zhi sheng yi ,lian zi (zī)cai yi song ji hang 。”(lian :ju ji 。zi :tong “zi ”,cai wu 。)⑥ming yu ;ming sheng ;sheng wang 。《shi jing ·da ya ·wen wang you sheng 》:“wen wang you sheng 。”⑦sheng shi 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“wu san zhan er san sheng ,sheng wei tian xia 。”(wei :zhen 。)⑧zhi han zi de sheng mu 。《na shi ·xie zhuang chuan 》:“you wang xuan mo wen zhuang he zhe wei shuang sheng ,he zhe wei die yun 。”⑨zhi sheng diao ,han zi you ping 、shang 、qu 、ru si chong sheng diao 。han yu 《tang gu xiang quan gong mu bei 》:“(quan )gong sheng san sui ,zhi bian si sheng ,si sui neng wei shi 。”(quan gong :quan de yu 。)⑩liang ci 。biao shi sheng yin fa chu de ci shu 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“zhuai zhou ba xian san liang sheng 。”

    fu :

    ①fan hui ;hui gui 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“xuan zi wei chu shan er fu 。”cui hao 《huang he lou 》:“huang he yi qu bu fu fan 。”②hui fu 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“wu wang yu shi fu pan geng zhi zheng 。”③bao fu 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wei pi fu pi fu fu chou ye 。”④hui bao ;hui fu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“you fu yu wang zhe yue 。”⑤fu ci 。zai ;you 。cao zhi 《song ying shi 》:“ce zu mo hang jing ,huang chou bu fu tian 。”⑥mian chu fu shui yao yi 。《han shu ·wu hang zhi xia zhi xia 》:“cai shen yi zhi shui ,fu san ri zhi yi 。”

    jiu :

    ①chen jiu de ;guo shi de 。《lun yu ·gong ye chang 》:“jiu ling yin zhi zheng ,bi yi gao xin ling jun 。”wang an dan 《yuan ri 》:“zong ba xin tao huan jiu fu 。”《zuo chuan ·zhao gong er shi yi nian 》:“song cheng jiu yong ji sang lin zhi men er shou zhi 。”(yong :tong “yong ”。cheng yuan 。sang lin :cheng men ming 。)liu jian 《chong yang gan huai 》zhi er :“zhang yi jiu bi cang tai hou ,zhu ge huang ci gu mu han 。”②gu jiao ;jiu xiang shi 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xuan su yu jing zhou mu liu biao you jiu 。”③cong qian de ;yuan lai de 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“xing fu han shi ,hai yu jiu dou 。”