• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 為邦復多幸,去國殊遷放。

    “為邦復多幸,去國殊遷放。”詩句出處:《九月九日登龍山》;是唐朝詩人張九齡的作品。

    郡庭常窘束,涼野求昭曠。楚客凜秋時,桓公舊臺上。
    清明風日好,歷落江山望。極遠何蕭條,中留坐惆悵。
    東彌夏首闊,西拒荊門壯。夷險雖異時,古今豈殊狀。
    先賢杳不接,故老猶可訪。投吊傷昔人,揮斤感前匠。
    自為本疏散,未始忘幽尚。際會非有欲,往來是無妄。
    為邦復多幸,去國殊遷放。且泛籬下菊,還聆郢中唱。
    灌園亦何為,於陵乃逃相。

    【註釋】:

    為:

    (一)①做。《詩經·周頌·豐年》:“為酒為醴,烝畀祖妣。”(烝:進獻。畀:給予。)《論語·學而》:“其為人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友愛。)②制作;創作。《禮記·曲禮下》:“為宮室,不斬於丘木。”(丘木:墓地的樹。)《漢書·枚乘傳》:“司馬相如善為文而遲。”(遲:慢。)③治理。《商君書·農戰》:“善為國者,倉廩雖滿,不偷於農。”(偷:怠惰;忽視。)《論語·為政》:“為政以德。”④行為。范仲淹《嶽陽樓記》:“予嘗求古仁人之心,或異二者之為。”(嘗:曾經。)⑤充當。《論語·為政》:“溫故而知新,可以為師矣。”(溫:溫習。故:舊的知識。)⑥當作。李白《夢遊天姥吟留別》:“霓為衣兮風為馬。”⑦變為;成為。屈原《離騷》:“蘭芷變而不芳兮,荃蕙化而為茅。”(蘭、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧認為。《孟子·公孫醜上》:“而子為我願之乎?”(子:你。)⑨是。《左傳·宣公三年》:“餘為伯儵,餘而祖也。”⑩介詞。1. 表被動。被。《三國志 · 吳書· 呂蒙傳》:“為張遼等所襲。”2.表對象。對;向。《戰國策·韓策二》:“(嚴仲子)因為聶政語曰:‘臣有仇。’”(11)連詞。如果。《戰國策·秦策四》:“秦為知之,必不救也。”(12)語氣詞。1. 與“何”相配,表疑問語氣。《論語·季氏》:“何以伐為?”(伐:進攻。)2. 多用於句未,表示反問語氣。《漢書·外戚傳下·趙皇後》:“今故告之,反怒為!”(故:故意。) (二)wèi ①幫助。《詩經·大雅·鳧鷖》:“公屍燕飲,福祿來為。”②介詞。1. 表對象。替。《論語·學而》:“為人謀而不忠乎?”2. 表原因。因為。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”3. 表目的。為瞭。《孔雀東南飛》:“慎勿為婦死。”③通“偽”。假裝。《禮記·檀弓下》:“夫子為弗聞也者而過之。”

    邦:

    ①諸侯的封國。《詩經·大雅·皇矣》:“王(wàng)此大邦。”(王:指統治。)②泛指國傢。杜甫《送顧八分文學適洪吉州》:“邦以民為本。”③分封。柳宗元《封建論》:“周有天下,裂土田而瓜分之,設五等,邦群後。”(後:國君。)

    復:

    ①返回;回歸。《左傳·宣公二年》:“宣子未出山而復。”崔顥《黃鶴樓》:“黃鶴一去不復返。”②恢復。《呂氏春秋·慎大》:“武王於是復盤庚之政。”③報復。《孟子·滕文公下》:“為匹夫匹婦復仇也。”④回報;回復。《孟子·梁惠王上》:“有復於王者曰。”⑤副詞。再;又。曹植《送應氏》:“側足無行徑,荒疇不復田。”⑥免除賦稅徭役。《漢書·五行志下之下》:“裁什一之稅,復三日之役。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    幸:

    ①僥幸。《荀子·議兵》:“故四世有勝,非幸也,數也。”②幸運。《論語·雍也》:“不幸短命死矣。”③幸虧;多虧。鮑照《秋夜詩》:“幸承天光轉,曲影入幽堂。”④欣喜;慶幸。張際亮《送雲麓(lù)觀察督糧粵東》:“梅花頻折貴官多,荔枝得飽遊人幸。”⑤寵愛;寵幸。《史記·蒙恬列傳》:“高雅得幸於故亥。”⑥希望;期望。《史記·魏其武安侯列傳》:“幸天下有變,而欲有大功。”⑦舊指封建帝王親自到某地。《史記·秦始皇本紀》:“始皇帝幸梁山宮。”⑧敬辭。表示對方這樣做使自己感到幸運。晁錯《言守邊備塞疏》:“陛下幸憂邊境。”

    去:

    (一)①離開。《詩經·魏風·碩鼠》:“逝將去女,適彼樂土。”②距離。《谷梁傳·莊公三十二年》:“梁丘在曹邾之間,去齊八百裡。”③失去;失掉。孟雲卿《悲哉行》:“孤兒去慈親,遠客喪主人。”周亮工《書影》卷一:“郡縣守巡各至,問所失,吏部曰:‘吾傢無一物,獨去破氈具一床耳。’”④除去;舍棄;丟棄。《左傳·隱公六年》:“見惡,如農夫之務去草焉。”韓愈《與孟尚書書》:“何有去聖人之道,舍先王之法,而從夷狄之教,以求福利也。”⑤婉稱去世;死亡。古詩《孤兒行》:“居生不樂,不如早去,下從地下黃泉。”⑥往;到。辛棄疾《摸魚兒》:“休去倚危欄,斜陽正在、煙柳斷腸處。”⑦過去的;從前的。《新語·至德》:“斯乃去事之戒,來事之師也。”⑧助詞。用於形容詞後,相當於“啊”、“瞭”。白居易《鹽商婦》:“綠鬟富去金釵多,皓腕肥來銀釧窄。”(綠鬟:比喻女子烏黑的發髻。)⑨去聲。漢語四聲之一。⑩往;到……去。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《與史郎中飲聽黃鶴樓上吹笛》:“一為遷客去長沙,西望長安不見傢。”(遷客:被貶謫到外地的官員。)(11)通“驅”。驅逐。《左傳·僖公十五年》:“三去之馀,獲其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左傳·昭公十九年》:“紡焉以度而去之。”(紡線搓繩量瞭城墻的高度然後收藏起來。)《史記·周本紀》:“龍亡而漦在,櫝而去之。”(漦lí:涎沫。櫝dú:放在木匣中。)這個意義後來寫作“弆”。

    國:

    ①國傢。《周禮·春官·詛祝》:“作盟詛之載辭,以敘國之信用。”(詛祝:官名。盟詛:大事為盟,小事為詛。國:指天子之國。)②周代的諸侯國及漢以後侯王的封地。《史記·高祖本紀》:“四月,兵罷戲下,諸侯各就國。”《晉書·陶侃傳》:“侃季年懷止足之分,不與朝權,未亡一年,欲遜位歸國。”(止足:知止知足。未亡:死前。遜位:辭官。)③國都;京城。《左傳 · 隱公元年》:“大都不過參(sān)國之一,小九之一。”(參國之一:國都的三分之一。九之一:九分之一。)范仲淹《嶽陽樓記》:“登斯樓也,則有去國懷鄉,憂讒畏譏,滿目蕭然,感極而悲者矣。”④地區;鄉土。羅鄴《雁二首》之一:“暮天新雁起汀洲,紅蓼(liǎo)花開水國愁。”(蓼:草名,此指水蓼。)王維《相思》:“紅豆生南國,春來發幾枝?”⑤國人。《韓非子·五蠹》:“兔不可復得,而身為宋國笑。”

    殊:

    ①斬殺;死亡。《莊子·在宥》:“今世殊死者相枕也。”《漢書·淮南王安傳》:“太子即自剄,不殊。”②斷絕。嵇康《琴賦》:“或相凌而不亂,或相離而不殊。”(凌:迫近。)③差異;不同。《周易·系辭下》:“天下同歸而殊塗。”④特別;特殊;出眾。諸葛亮《前出師表》:“蓋追先帝之殊遇,欲報之於陛下也。”⑤超過;異常。《後漢書·梁統傳》:“母氏年殊七十。”⑥副詞。1.表示程度。非常;極;甚。《戰國策·趙策四》:“老臣今者殊不欲食。”2.還;猶。孟浩然《題融公蘭若》:“談玄殊未已,歸騎夕陽催。”

    遷:

    ①登;上升。《詩經·小雅·伐木》:“出自幽谷,遷於喬木。”(喬木:高大的樹木。)②遷移;轉移。《詩經·衛風·氓》:“以爾車來,以我賄遷。”③變更;變動。《禮記·大傳》:“有百世不遷之宗。”④調動官職(多指提升)。《後漢書·張衡傳》:“再遷為太史令。”⑤貶謫;放逐。《漢書·文帝紀》:“長沙王長謀反,廢,遷蜀嚴道。”(嚴道:舊縣名,今四川榮經縣地。)

    放:

    ①驅逐;流放。《左傳·莊公六年》:“夏,衛侯入,放公子黔牟於周,放寧跪於秦。”(黔牟、寧跪:皆人名。)《尚書·堯典》:“流共工於幽州,放驩兜於崇山。”②免去;解脫;逃逸。沈括《夢溪筆談·官政二》:“開封府十七縣皆以歲旱放稅。”《孟子·告子上》:“人有雞犬放,則知求之。”③放棄;棄置。《漢書·哀帝紀》:“鄭聲淫而亂樂,聖王所放。”④放縱;放任。《孟子·滕文公下》:“湯居亳,與葛為鄰,葛伯放而不祀。”⑤發出。白居易《池上早春即事招夢得》:“雲破山呈色,冰融水放光。”(夢得:劉禹錫字。)又發遣。何景明《胡人獵圖歌》:“呼鷹放犬無不為,數騎彎弓競馳突。”⑥指花開放。杜甫《留別公安太易沙門》:“江南紅梅已放春。”⑦發放;從上往下傳達命令。《元典章·朝綱·省部減繁格例》:“如經都省復奏或改授者,自都省奏準月日放支。”(都省:宰相官職的稱呼。支:支付。)又指借錢與人以取利息。《北齊書·陳元康傳》:“放責(zhài)交易,遍於州郡。”(責:同“債”。)⑧放下;擱置。《南史·元兇劉劭傳》:“王羅漢昏酣作妓,聞官軍已度,驚放仗歸降。”⑨通“仿”。仿效;模擬。《漢書·貢禹傳》:“臣愚以為盡如太古難,宜少放古以自節焉。”(少:稍。)


  • 为邦复多幸,去国殊迁放。

    “为邦复多幸,去国殊迁放。”诗句出处:《九月九日登龙山》;是唐朝诗人张九龄的作品。

    郡庭常窘束,凉野求昭旷。楚客凛秋时,桓公旧台上。
    清明风日好,历落江山望。极远何萧条,中留坐惆怅。
    东弥夏首阔,西拒荆门壮。夷险虽异时,古今岂殊状。
    先贤杳不接,故老犹可访。投吊伤昔人,挥斤感前匠。
    自为本疏散,未始忘幽尚。际会非有欲,往来是无妄。
    为邦复多幸,去国殊迁放。且泛篱下菊,还聆郢中唱。
    灌园亦何为,於陵乃逃相。

    【注释】:

    为:

    (一)①做。《诗经·周颂·丰年》:“为酒为醴,烝畀祖妣。”(烝:进献。畀:给予。)《论语·学而》:“其为人也孝弟(tì)。”(弟:同“悌”。友爱。)②制作;创作。《礼记·曲礼下》:“为宫室,不斩于丘木。”(丘木:墓地的树。)《汉书·枚乘传》:“司马相如善为文而迟。”(迟:慢。)③治理。《商君书·农战》:“善为国者,仓廪虽满,不偷于农。”(偷:怠惰;忽视。)《论语·为政》:“为政以德。”④行为。范仲淹《岳阳楼记》:“予尝求古仁人之心,或异二者之为。”(尝:曾经。)⑤充当。《论语·为政》:“温故而知新,可以为师矣。”(温:温习。故:旧的知识。)⑥当作。李白《梦游天姥吟留别》:“霓为衣兮风为马。”⑦变为;成为。屈原《离骚》:“兰芷变而不芳兮,荃蕙化而为茅。”(兰、芷、荃、蕙:皆香草名。)⑧认为。《孟子·公孙丑上》:“而子为我愿之乎?”(子:你。)⑨是。《左传·宣公三年》:“余为伯儵,余而祖也。”⑩介词。1. 表被动。被。《三国志 · 吴书· 吕蒙传》:“为张辽等所袭。”2.表对象。对;向。《战国策·韩策二》:“(严仲子)因为聂政语曰:‘臣有仇。’”(11)连词。如果。《战国策·秦策四》:“秦为知之,必不救也。”(12)语气词。1. 与“何”相配,表疑问语气。《论语·季氏》:“何以伐为?”(伐:进攻。)2. 多用于句未,表示反问语气。《汉书·外戚传下·赵皇后》:“今故告之,反怒为!”(故:故意。) (二)wèi ①帮助。《诗经·大雅·凫鹥》:“公尸燕饮,福禄来为。”②介词。1. 表对象。替。《论语·学而》:“为人谋而不忠乎?”2. 表原因。因为。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”3. 表目的。为了。《孔雀东南飞》:“慎勿为妇死。”③通“伪”。假装。《礼记·檀弓下》:“夫子为弗闻也者而过之。”

    邦:

    ①诸侯的封国。《诗经·大雅·皇矣》:“王(wàng)此大邦。”(王:指统治。)②泛指国家。杜甫《送顾八分文学适洪吉州》:“邦以民为本。”③分封。柳宗元《封建论》:“周有天下,裂土田而瓜分之,设五等,邦群后。”(后:国君。)

    复:

    ①返回;回归。《左传·宣公二年》:“宣子未出山而复。”崔颢《黄鹤楼》:“黄鹤一去不复返。”②恢复。《吕氏春秋·慎大》:“武王于是复盘庚之政。”③报复。《孟子·滕文公下》:“为匹夫匹妇复仇也。”④回报;回复。《孟子·梁惠王上》:“有复于王者曰。”⑤副词。再;又。曹植《送应氏》:“侧足无行径,荒畴不复田。”⑥免除赋税徭役。《汉书·五行志下之下》:“裁什一之税,复三日之役。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    幸:

    ①侥幸。《荀子·议兵》:“故四世有胜,非幸也,数也。”②幸运。《论语·雍也》:“不幸短命死矣。”③幸亏;多亏。鲍照《秋夜诗》:“幸承天光转,曲影入幽堂。”④欣喜;庆幸。张际亮《送云麓(lù)观察督粮粤东》:“梅花频折贵官多,荔枝得饱游人幸。”⑤宠爱;宠幸。《史记·蒙恬列传》:“高雅得幸于故亥。”⑥希望;期望。《史记·魏其武安侯列传》:“幸天下有变,而欲有大功。”⑦旧指封建帝王亲自到某地。《史记·秦始皇本纪》:“始皇帝幸梁山宫。”⑧敬辞。表示对方这样做使自己感到幸运。晁错《言守边备塞疏》:“陛下幸忧边境。”

    去:

    (一)①离开。《诗经·魏风·硕鼠》:“逝将去女,适彼乐土。”②距离。《谷梁传·庄公三十二年》:“梁丘在曹邾之间,去齐八百里。”③失去;失掉。孟云卿《悲哉行》:“孤儿去慈亲,远客丧主人。”周亮工《书影》卷一:“郡县守巡各至,问所失,吏部曰:‘吾家无一物,独去破毡具一床耳。’”④除去;舍弃;丢弃。《左传·隐公六年》:“见恶,如农夫之务去草焉。”韩愈《与孟尚书书》:“何有去圣人之道,舍先王之法,而从夷狄之教,以求福利也。”⑤婉称去世;死亡。古诗《孤儿行》:“居生不乐,不如早去,下从地下黄泉。”⑥往;到。辛弃疾《摸鱼儿》:“休去倚危栏,斜阳正在、烟柳断肠处。”⑦过去的;从前的。《新语·至德》:“斯乃去事之戒,来事之师也。”⑧助词。用于形容词后,相当于“啊”、“了”。白居易《盐商妇》:“绿鬟富去金钗多,皓腕肥来银钏窄。”(绿鬟:比喻女子乌黑的发髻。)⑨去声。汉语四声之一。⑩往;到……去。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《与史郎中饮听黄鹤楼上吹笛》:“一为迁客去长沙,西望长安不见家。”(迁客:被贬谪到外地的官员。)(11)通“驱”。驱逐。《左传·僖公十五年》:“三去之馀,获其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左传·昭公十九年》:“纺焉以度而去之。”(纺线搓绳量了城墙的高度然后收藏起来。)《史记·周本纪》:“龙亡而漦在,椟而去之。”(漦lí:涎沫。椟dú:放在木匣中。)这个意义后来写作“弆”。

    国:

    ①国家。《周礼·春官·诅祝》:“作盟诅之载辞,以叙国之信用。”(诅祝:官名。盟诅:大事为盟,小事为诅。国:指天子之国。)②周代的诸侯国及汉以后侯王的封地。《史记·高祖本纪》:“四月,兵罢戏下,诸侯各就国。”《晋书·陶侃传》:“侃季年怀止足之分,不与朝权,未亡一年,欲逊位归国。”(止足:知止知足。未亡:死前。逊位:辞官。)③国都;京城。《左传 · 隐公元年》:“大都不过参(sān)国之一,小九之一。”(参国之一:国都的三分之一。九之一:九分之一。)范仲淹《岳阳楼记》:“登斯楼也,则有去国怀乡,忧谗畏讥,满目萧然,感极而悲者矣。”④地区;乡土。罗邺《雁二首》之一:“暮天新雁起汀洲,红蓼(liǎo)花开水国愁。”(蓼:草名,此指水蓼。)王维《相思》:“红豆生南国,春来发几枝?”⑤国人。《韩非子·五蠹》:“兔不可复得,而身为宋国笑。”

    殊:

    ①斩杀;死亡。《庄子·在宥》:“今世殊死者相枕也。”《汉书·淮南王安传》:“太子即自刭,不殊。”②断绝。嵇康《琴赋》:“或相凌而不乱,或相离而不殊。”(凌:迫近。)③差异;不同。《周易·系辞下》:“天下同归而殊涂。”④特别;特殊;出众。诸葛亮《前出师表》:“盖追先帝之殊遇,欲报之于陛下也。”⑤超过;异常。《后汉书·梁统传》:“母氏年殊七十。”⑥副词。1.表示程度。非常;极;甚。《战国策·赵策四》:“老臣今者殊不欲食。”2.还;犹。孟浩然《题融公兰若》:“谈玄殊未已,归骑夕阳催。”

    迁:

    ①登;上升。《诗经·小雅·伐木》:“出自幽谷,迁于乔木。”(乔木:高大的树木。)②迁移;转移。《诗经·卫风·氓》:“以尔车来,以我贿迁。”③变更;变动。《礼记·大传》:“有百世不迁之宗。”④调动官职(多指提升)。《后汉书·张衡传》:“再迁为太史令。”⑤贬谪;放逐。《汉书·文帝纪》:“长沙王长谋反,废,迁蜀严道。”(严道:旧县名,今四川荣经县地。)

    放:

    ①驱逐;流放。《左传·庄公六年》:“夏,卫侯入,放公子黔牟于周,放宁跪于秦。”(黔牟、宁跪:皆人名。)《尚书·尧典》:“流共工于幽州,放驩兜于崇山。”②免去;解脱;逃逸。沈括《梦溪笔谈·官政二》:“开封府十七县皆以岁旱放税。”《孟子·告子上》:“人有鸡犬放,则知求之。”③放弃;弃置。《汉书·哀帝纪》:“郑声淫而乱乐,圣王所放。”④放纵;放任。《孟子·滕文公下》:“汤居亳,与葛为邻,葛伯放而不祀。”⑤发出。白居易《池上早春即事招梦得》:“云破山呈色,冰融水放光。”(梦得:刘禹锡字。)又发遣。何景明《胡人猎图歌》:“呼鹰放犬无不为,数骑弯弓竞驰突。”⑥指花开放。杜甫《留别公安太易沙门》:“江南红梅已放春。”⑦发放;从上往下传达命令。《元典章·朝纲·省部减繁格例》:“如经都省复奏或改授者,自都省奏准月日放支。”(都省:宰相官职的称呼。支:支付。)又指借钱与人以取利息。《北齐书·陈元康传》:“放责(zhài)交易,遍于州郡。”(责:同“债”。)⑧放下;搁置。《南史·元凶刘劭传》:“王罗汉昏酣作妓,闻官军已度,惊放仗归降。”⑨通“仿”。仿效;模拟。《汉书·贡禹传》:“臣愚以为尽如太古难,宜少放古以自节焉。”(少:稍。)


  • wei bang fu duo xing ,qu guo shu qian fang 。

    “wei bang fu duo xing ,qu guo shu qian fang 。”shi gou chu chu :《jiu yue jiu ri deng long shan 》;shi tang chao shi ren zhang jiu ling de zuo pin 。

    jun ting chang jiong shu ,liang ye qiu zhao kuang 。chu ke lin qiu shi ,huan gong jiu tai shang 。
    qing ming feng ri hao ,li la jiang shan wang 。ji yuan he xiao tiao ,zhong liu zuo chou chang 。
    dong mi xia shou kuo ,xi ju jing men zhuang 。yi xian sui yi shi ,gu jin qi shu zhuang 。
    xian xian yao bu jie ,gu lao you ke fang 。tou diao shang xi ren ,hui jin gan qian jiang 。
    zi wei ben shu san ,wei shi wang you shang 。ji hui fei you yu ,wang lai shi mo wang 。
    wei bang fu duo xing ,qu guo shu qian fang 。ju fan li xia ju ,hai ling ying zhong chang 。
    guan yuan yi he wei ,wu ling nai tao xiang 。

    【zhu shi 】:

    wei :

    (yi )①zuo 。《shi jing ·zhou song ·feng nian 》:“wei jiu wei li ,zheng bi zu bi 。”(zheng :jin suo 。bi :gei yu 。)《lun yu ·xue er 》:“ji wei ren ye xiao di (tì)。”(di :tong “ti ”。you ai 。)②zhi zuo ;chuang zuo 。《li ji ·qu li xia 》:“wei gong shi ,bu zhan yu qiu mu 。”(qiu mu :mu de de shu 。)《han shu ·mei cheng chuan 》:“si ma xiang ru shan wei wen er chi 。”(chi :man 。)③zhi li 。《shang jun shu ·nong zhan 》:“shan wei guo zhe ,cang lin sui man ,bu tou yu nong 。”(tou :dai duo ;hu shi 。)《lun yu ·wei zheng 》:“wei zheng yi de 。”④hang wei 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“yu chang qiu gu ren ren zhi xin ,huo yi er zhe zhi wei 。”(chang :ceng jing 。)⑤chong dang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wen gu er zhi xin ,ke yi wei shi yi 。”(wen :wen xi 。gu :jiu de zhi shi 。)⑥dang zuo 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“ni wei yi xi feng wei ma 。”⑦bian wei ;cheng wei 。qu yuan 《li sao 》:“lan zhi bian er bu fang xi ,quan hui hua er wei mao 。”(lan 、zhi 、quan 、hui :jie xiang cao ming 。)⑧ren wei 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“er zi wei wo yuan zhi hu ?”(zi :ni 。)⑨shi 。《zuo chuan ·xuan gong san nian 》:“yu wei bai shu ,yu er zu ye 。”⑩jie ci 。1. biao bei dong 。bei 。《san guo zhi · wu shu · lv meng chuan 》:“wei zhang liao deng suo xi 。”2.biao dui xiang 。dui ;xiang 。《zhan guo ce ·han ce er 》:“(yan zhong zi )yin wei nie zheng yu yue :‘chen you chou 。’”(11)lian ci 。ru guo 。《zhan guo ce ·qin ce si 》:“qin wei zhi zhi ,bi bu jiu ye 。”(12)yu qi ci 。1. yu “he ”xiang pei ,biao yi wen yu qi 。《lun yu ·ji shi 》:“he yi fa wei ?”(fa :jin gong 。)2. duo yong yu gou wei ,biao shi fan wen yu qi 。《han shu ·wai qi chuan xia ·zhao huang hou 》:“jin gu gao zhi ,fan nu wei !”(gu :gu yi 。) (er )wèi ①bang zhu 。《shi jing ·da ya ·fu yi 》:“gong shi yan yin ,fu lu lai wei 。”②jie ci 。1. biao dui xiang 。ti 。《lun yu ·xue er 》:“wei ren mou er bu zhong hu ?”2. biao yuan yin 。yin wei 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”3. biao mu de 。wei le 。《kong qiao dong na fei 》:“shen wu wei fu si 。”③tong “wei ”。jia zhuang 。《li ji ·tan gong xia 》:“fu zi wei fu wen ye zhe er guo zhi 。”

    bang :

    ①zhu hou de feng guo 。《shi jing ·da ya ·huang yi 》:“wang (wàng)ci da bang 。”(wang :zhi tong zhi 。)②fan zhi guo jia 。du fu 《song gu ba fen wen xue kuo hong ji zhou 》:“bang yi min wei ben 。”③fen feng 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“zhou you tian xia ,lie tu tian er gua fen zhi ,she wu deng ,bang qun hou 。”(hou :guo jun 。)

    fu :

    ①fan hui ;hui gui 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“xuan zi wei chu shan er fu 。”cui hao 《huang he lou 》:“huang he yi qu bu fu fan 。”②hui fu 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“wu wang yu shi fu pan geng zhi zheng 。”③bao fu 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wei pi fu pi fu fu chou ye 。”④hui bao ;hui fu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“you fu yu wang zhe yue 。”⑤fu ci 。zai ;you 。cao zhi 《song ying shi 》:“ce zu mo hang jing ,huang chou bu fu tian 。”⑥mian chu fu shui yao yi 。《han shu ·wu hang zhi xia zhi xia 》:“cai shen yi zhi shui ,fu san ri zhi yi 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    xing :

    ①jiao xing 。《xun zi ·yi bing 》:“gu si shi you sheng ,fei xing ye ,shu ye 。”②xing yun 。《lun yu ·yong ye 》:“bu xing duan ming si yi 。”③xing kui ;duo kui 。bao zhao 《qiu ye shi 》:“xing cheng tian guang zhuai ,qu ying ru you tang 。”④xin xi ;qing xing 。zhang ji liang 《song yun lu (lù)guan cha du liang yue dong 》:“mei hua pin she gui guan duo ,li zhi de bao you ren xing 。”⑤chong ai ;chong xing 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“gao ya de xing yu gu hai 。”⑥xi wang ;ji wang 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“xing tian xia you bian ,er yu you da gong 。”⑦jiu zhi feng jian di wang qin zi dao mou de 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“shi huang di xing liang shan gong 。”⑧jing ci 。biao shi dui fang zhe yang zuo shi zi ji gan dao xing yun 。chao cuo 《yan shou bian bei sai shu 》:“bi xia xing you bian jing 。”

    qu :

    (yi )①li kai 。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“shi jiang qu nv ,kuo bi le tu 。”②ju li 。《gu liang chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“liang qiu zai cao zhu zhi jian ,qu ji ba bai li 。”③shi qu ;shi diao 。meng yun qing 《bei zai hang 》:“gu er qu ci qin ,yuan ke sang zhu ren 。”zhou liang gong 《shu ying 》juan yi :“jun xian shou xun ge zhi ,wen suo shi ,li bu yue :‘wu jia mo yi wu ,du qu po zhan ju yi chuang er 。’”④chu qu ;she qi ;diu qi 。《zuo chuan ·yin gong liu nian 》:“jian e ,ru nong fu zhi wu qu cao yan 。”han yu 《yu meng shang shu shu 》:“he you qu sheng ren zhi dao ,she xian wang zhi fa ,er cong yi di zhi jiao ,yi qiu fu li ye 。”⑤wan chen qu shi ;si wang 。gu shi 《gu er hang 》:“ju sheng bu le ,bu ru zao qu ,xia cong de xia huang quan 。”⑥wang ;dao 。xin qi ji 《mo yu er 》:“xiu qu yi wei lan ,xie yang zheng zai 、yan liu duan chang chu 。”⑦guo qu de ;cong qian de 。《xin yu ·zhi de 》:“si nai qu shi zhi jie ,lai shi zhi shi ye 。”⑧zhu ci 。yong yu xing rong ci hou ,xiang dang yu “a ”、“le ”。bai ju yi 《yan shang fu 》:“lu huan fu qu jin chai duo ,hao wan fei lai yin chuan zhai 。”(lu huan :bi yu nv zi wu hei de fa ji 。)⑨qu sheng 。han yu si sheng zhi yi 。⑩wang ;dao ……qu 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“qing ke qu cheng hun 。”li bai 《yu shi lang zhong yin ting huang he lou shang chui di 》:“yi wei qian ke qu chang sha ,xi wang chang an bu jian jia 。”(qian ke :bei bian zhe dao wai de de guan yuan 。)(11)tong “qu ”。qu zhu 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“san qu zhi yu ,huo ji xiong hu 。” (er )jǔ shou cang 。《zuo chuan ·zhao gong shi jiu nian 》:“fang yan yi du er qu zhi 。”(fang xian cuo sheng liang le cheng qiang de gao du ran hou shou cang qi lai 。)《shi ji ·zhou ben ji 》:“long wang er chi zai ,du er qu zhi 。”(chi lí:xian mo 。du dú:fang zai mu xia zhong 。)zhe ge yi yi hou lai xie zuo “ju ”。

    guo :

    ①guo jia 。《zhou li ·chun guan ·zu zhu 》:“zuo meng zu zhi zai ci ,yi xu guo zhi xin yong 。”(zu zhu :guan ming 。meng zu :da shi wei meng ,xiao shi wei zu 。guo :zhi tian zi zhi guo 。)②zhou dai de zhu hou guo ji han yi hou hou wang de feng de 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“si yue ,bing ba hu xia ,zhu hou ge jiu guo 。”《jin shu ·tao kan chuan 》:“kan ji nian huai zhi zu zhi fen ,bu yu chao quan ,wei wang yi nian ,yu xun wei gui guo 。”(zhi zu :zhi zhi zhi zu 。wei wang :si qian 。xun wei :ci guan 。)③guo dou ;jing cheng 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“da dou bu guo can (sān)guo zhi yi ,xiao jiu zhi yi 。”(can guo zhi yi :guo dou de san fen zhi yi 。jiu zhi yi :jiu fen zhi yi 。)fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“deng si lou ye ,ze you qu guo huai xiang ,you chan wei ji ,man mu xiao ran ,gan ji er bei zhe yi 。”④de ou ;xiang tu 。luo ye 《yan er shou 》zhi yi :“mu tian xin yan qi ting zhou ,gong liao (liǎo)hua kai shui guo chou 。”(liao :cao ming ,ci zhi shui liao 。)wang wei 《xiang sai 》:“gong dou sheng na guo ,chun lai fa ji zhi ?”⑤guo ren 。《han fei zi ·wu du 》:“tu bu ke fu de ,er shen wei song guo xiao 。”

    shu :

    ①zhan sha ;si wang 。《zhuang zi ·zai you 》:“jin shi shu si zhe xiang zhen ye 。”《han shu ·huai na wang an chuan 》:“tai zi ji zi jing ,bu shu 。”②duan jue 。ji kang 《qin fu 》:“huo xiang ling er bu luan ,huo xiang li er bu shu 。”(ling :pai jin 。)③cha yi ;bu tong 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“tian xia tong gui er shu tu 。”④te bie ;te shu ;chu zhong 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“gai zhui xian di zhi shu yu ,yu bao zhi yu bi xia ye 。”⑤chao guo ;yi chang 。《hou han shu ·liang tong chuan 》:“mu shi nian shu qi shi 。”⑥fu ci 。1.biao shi cheng du 。fei chang ;ji ;shen 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“lao chen jin zhe shu bu yu shi 。”2.hai ;you 。meng hao ran 《ti rong gong lan re 》:“tan xuan shu wei yi ,gui ji xi yang cui 。”

    qian :

    ①deng ;shang sheng 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“chu zi you gu ,qian yu qiao mu 。”(qiao mu :gao da de shu mu 。)②qian yi ;zhuai yi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“yi er che lai ,yi wo hui qian 。”③bian geng ;bian dong 。《li ji ·da chuan 》:“you bai shi bu qian zhi zong 。”④diao dong guan zhi (duo zhi di sheng )。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“zai qian wei tai shi ling 。”⑤bian zhe ;fang zhu 。《han shu ·wen di ji 》:“chang sha wang chang mou fan ,fei ,qian shu yan dao 。”(yan dao :jiu xian ming ,jin si chuan rong jing xian de 。)

    fang :

    ①qu zhu ;liu fang 。《zuo chuan ·zhuang gong liu nian 》:“xia ,wei hou ru ,fang gong zi qian mou yu zhou ,fang ning gui yu qin 。”(qian mou 、ning gui :jie ren ming 。)《shang shu ·yao dian 》:“liu gong gong yu you zhou ,fang huan dou yu chong shan 。”②mian qu ;jie tuo ;tao yi 。shen gua 《meng xi bi tan ·guan zheng er 》:“kai feng fu shi qi xian jie yi sui han fang shui 。”《meng zi ·gao zi shang 》:“ren you ji quan fang ,ze zhi qiu zhi 。”③fang qi ;qi zhi 。《han shu ·ai di ji 》:“zheng sheng yin er luan le ,sheng wang suo fang 。”④fang zong ;fang ren 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“shang ju bo ,yu ge wei lin ,ge bai fang er bu si 。”⑤fa chu 。bai ju yi 《chi shang zao chun ji shi qiao meng de 》:“yun po shan cheng se ,bing rong shui fang guang 。”(meng de :liu yu xi zi 。)you fa qian 。he jing ming 《hu ren lie tu ge 》:“hu ying fang quan mo bu wei ,shu ji wan gong jing chi tu 。”⑥zhi hua kai fang 。du fu 《liu bie gong an tai yi sha men 》:“jiang na gong mei yi fang chun 。”⑦fa fang ;cong shang wang xia chuan da ming ling 。《yuan dian zhang ·chao gang ·sheng bu jian fan ge li 》:“ru jing dou sheng fu zou huo gai shou zhe ,zi dou sheng zou zhun yue ri fang zhi 。”(dou sheng :zai xiang guan zhi de chen hu 。zhi :zhi fu 。)you zhi jie qian yu ren yi qu li xi 。《bei ji shu ·chen yuan kang chuan 》:“fang ze (zhài)jiao yi ,bian yu zhou jun 。”(ze :tong “zhai ”。)⑧fang xia ;ge zhi 。《na shi ·yuan xiong liu shao chuan 》:“wang luo han hun han zuo ji ,wen guan jun yi du ,jing fang zhang gui jiang 。”⑨tong “fang ”。fang xiao ;mo ni 。《han shu ·gong yu chuan 》:“chen yu yi wei jin ru tai gu nan ,yi shao fang gu yi zi jie yan 。”(shao :shao 。)