• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 大邦武功爵,固與炎皇殊。

    “大邦武功爵,固與炎皇殊。”詩句出處:《觀范陽遞俘》;是唐朝詩人儲光羲的作品。

    北河旄星隕,鬼方獮林胡。群師舞弓矢,電發歸燕墟。
    皇皇軒轅君,贊贊皋陶謨。方思壯軍實,遠近遞生俘。
    車馬踐大逵,合沓成深渠。牧人過橐駝,校正引騊駼。
    烈風朝送寒,雲雪靄天隅。草木同一色,誰能辨榮枯。
    四履封元戎,百金酬勇夫。大邦武功爵,固與炎皇殊。

    【註釋】:

    大:

    (一)①與“小”相對。劉邦《大風歌》:“大風起兮雲飛揚。”《戰國策·燕策二》:“燕趙久相支,以弊大眾,臣恐強秦之為漁父也。”②特指粗,形容條狀物橫剖面大。《後漢書·光武帝紀上》:“時有長人巨無霸,長一丈,大十圍。”③擴大;光大。《荀子·成相》:“卑其志意,大其園囿,高其臺。”《陳書·周弘正傳》:“庶改澆競之俗,以大吳國之風。”④程度深;聲勢大。晁錯《削藩策》:“昔高帝初定天下,昆弟少,諸子弱,大封同姓。”⑤誇張;誇大。《史記·高祖本紀》:“蕭何曰:‘劉季固多大言,少成事。’”⑥尊貴的;重要的。《論語·顏淵》:“出門如敬大賓。”⑦尊崇;推重。《荀子·天論》:“大天而思之,孰若物畜而制之?”《漢書·王吉傳》:“《春秋》所以大一統者,六合同風,九州共貫也。”⑧敬詞。《三國志·吳書·呂蒙傳》裴松之註引《江表傳》:“(魯)肅撫蒙背曰:‘吾謂大弟但有武略耳。至於今者,學識英博,非復吳下阿蒙。’”⑨排行第一;輩分較長。古樂府《孤兒行》:“大兄言辦飯,大嫂言視馬。”⑩加在“父”“母”之前,用以稱呼祖父、祖母。《史記·留侯世傢》:“韓破,良傢童三百人,弟死不葬,悉以傢財求客刺秦王,為韓報仇,以大父、父五世相韓故。”歸有光《項脊軒志》:“一日,大母過餘曰:‘吾兒久不見若影,何竟日默默在此,大類女郎也?’”(11)表示超過。《戰國策·秦策》:“亦無大大王。”(12)不詳細,不準確。《新書·數寧》:“故聖之起,大以五百為紀。”(五百:指五百年。)(13)副詞。很;極。《史記·張丞相列傳(附申屠嘉)》:“(鄧)通小臣,戲殿上,大不敬,當斬。”[大夫]古代官職名。殷周時期,官分卿、大夫、士三級。秦漢時期,中央要職有禦史大夫、諫大夫、光祿大夫、中大夫等。唐宋存禦史大夫、諫議大夫等。清代稱高級文職階官為大夫,並非實職(武官則稱將軍)。[大王]對帝王的尊稱。《戰國策·秦策一》:“以大王之賢,士民之眾,車騎之用,兵法之教,可以並諸侯,吞天下,稱帝而治。”(教:習。)[大方]專傢內行。王士禛《池北偶談·談藝二·閨秀畫》:“三百年中,大方名筆,可與頡頏者不過二三而已。”(頡頏:相抗衡。) (二)dài 通“待”。要;打算。關漢卿《拜月亭》第三折:“安排香桌兒去,我大燒炷夜香咱。”[大夫]對醫生的尊稱。宋代醫官設有大夫、郎、醫效等。見洪邁《容齋三筆》卷十六。(三)tài ①同“太”。《左傳·襄公二十四年》:“大上有立德,其次有立功,其次有立言。”(大上:德行最高者。)後一般寫作“太”。②同“泰”。安泰;太平。《荀子·富國》:“故儒術誠行,則天下大而富,使而功。”(使:行使,使用。功:成功,獲得好結果。)

    邦:

    ①諸侯的封國。《詩經·大雅·皇矣》:“王(wàng)此大邦。”(王:指統治。)②泛指國傢。杜甫《送顧八分文學適洪吉州》:“邦以民為本。”③分封。柳宗元《封建論》:“周有天下,裂土田而瓜分之,設五等,邦群後。”(後:國君。)

    武:

    ①軍事;與軍事有關的事。《尚書·武成》:“乃偃武修文,歸馬於華山之陽,放牛於桃林之野。”《孫子·行軍》:“故令之以文,齊之以武。”②關於技擊的。《水滸全傳》第二回:“(史進)半夜三更起來演習武藝。”③勇猛;威武。《詩經·鄭風·羔裘》:“羔裘豹飾,孔武有力。”④足跡;足印。《詩經·大雅·生民》:“履帝武敏。”⑤古時以六尺為步,半步為武。《國語·周語下》:“夫目之察度也,不過步武尺寸之間。”⑥繼承。《詩經·大雅·下武》:“下武維周,世有哲王。”⑦周代樂曲名。《論語·八佾》:“子謂韶,盡美矣,又盡善也。謂武,盡美矣,未盡善矣。”

    功:

    ①功勞;業績。《戰國策·趙策四》:“不及今令有功於國。”②成就;功效。《莊子· 天運》:“勞而無功。”《晉書·謝安傳》:“妙算有遺,良圖不果,降齡何促,功敗垂成。”(降齡:上天給予的壽齡。垂成:將成。)嵇康《養生論》:“田種一也,至於樹養不同,則功收相懸。”③工作。《呂氏春秋·仲春》:“無作大事,以妨農功。”④功能。《荀子·天論》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱樸子·外篇·崇教》:“民力竭於功役,儲蓄靡於不急,起土山以準嵩霍,決渠水以象九河。”(靡:浪費。嵩霍:二山名,被稱為中嶽與南嶽。)⑥精善;堅固;精良。《管子·七法》:“有蓄積,則久而不匱;器械功,則伐而不費。”⑦通“攻”。治理。《水經註·巨洋水》:“中有古壇,參差相對,後人微加功飾,以為嬉遊之處。”⑧喪服通稱。《禮記·服問》:“絰服之絰,服其功衰。”

    爵:

    ①古代飲酒器。青銅制,有流(出水嘴),二柱,三足,盛行於商及西周。《詩經·大雅·行葦》:“或獻、或酢(zhò),洗爵、奠斝(jiǎ)。”(獻:敬酒。酢:回敬酒。奠:灑酒於地。斝:圓口的爵。)借指酒。《左傳·莊公二十一年》:“虢公請器,王予之爵。”(虢:國名。請:請求。)《禮記·玉藻》:“君若賜之爵,則越席再拜稽首受。”(越:越過。稽首:叩頭至地。)②官爵。《左傳·隱公元年》:“未王命,故不書爵。”《史記·平準書》:“於是募民能輸及轉粟於邊者拜爵,爵得至大庶長。”(輸:獻納。轉:轉運。邊:邊防。大庶長:官名。)也指封官賜爵。《後漢書·爰延傳》:“故王者賞人必酬其功,爵人必甄其德。”(王者:行王道的人。甄:鑒別。)③通“雀(què)”。鳥。曹植《美女篇》:“頭上金爵釵,腰佩紫瑯玕(láng gān)。”(爵釵:雀形發釵。瑯玕:美石。)

    固:

    ①險要、穩固的地方。《周禮·夏官·大司馬》:“以九伐之法正邦國……負固不服則侵之。”(負:恃。侵:指兵臨其境加以威懾。)又使堅固。《孟子·公孫醜下》:“固國不以山溪之險,威天下不以兵革之利。”②鞏固;牢固。《資治通鑒》卷六十五:“江山險固,沃野千裡,士民殷富。”又使牢固。黃宗羲《原君》:“攝緘縢(téng),固扃鐍(jué),一人之智力,不能勝天下欲得之者之眾。”(攝:收緊。縢:繩索。扃:門閂、門環等。鐍:鎖鑰。)③穩固;安定。《國語·晉語二》:“百姓欣而奉之,國可以固。”《資治通鑒·宋明帝泰始三年》:“卒有離心,士無固色。”(色:神色。)④堅持;安守。《荀子·強國》:“子發之致命也恭,其辭賞也固。”⑤堅硬;凝聚。《呂氏春秋 ·首時》:“水凍方固,後稷不種。”(後稷:古農官名。)⑥固執;頑固。《列子 ·湯問》:“汝心之固,固不可徹。”(徹:通。)⑦鄙陋;淺薄。《戰國策·楚策四》:“明願有問君而恐固。”⑧副詞。1.表示反復多次,相當於“一再”。《史記·留侯世傢》:“良乃固要項伯,項伯見沛公。”(良:留侯張良。要:同“邀”。)2. 表示本來如此。韓愈《師說》:“生乎吾前,其聞道固先乎吾。”3.表示承認某種事物。相當於“固然”。馬中錫《中山狼傳》:“子固仁者,然愚亦甚矣。”⑨通“故”。舊。《戰國策·趙策二》:“國有固籍,兵有常經;變籍則亂,失經則弱。”(經:作為典范的書。)⑩必定;一定。《史記·陳涉世傢》:“借第令毋斬,而戍死者固十六七。”(11)所以。柳宗元《封建論》:“吾固曰:非聖人之意,勢也。”

    與:

    (一)①給予;授予。《論語·雍也》:“原思為之宰,與之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸祿。)②幫助。《戰國策·齊策一》:“君不與勝者,而與不勝者。”③贊許。《論語·述而》:“與其進也,不與其退也。”④結交;親附。《荀子·王霸》:“不欺其與。”(其與:指所結交的國傢。)⑤盟國;友邦。《荀子·王制》:“王奪之人,霸奪之與,強奪之地。”(之:其。人:指賢士。)⑥黨與;共事人。《後漢書·寇榮傳》:“於人少所與,以此見害於權寵。”(權寵:權臣;寵臣。)⑦介詞。相當於“跟”。《莊子·逍遙遊》:“蜩與學鳩笑之。”⑧連詞。1. 相當於“和”。《漢書·賈誼傳》:“太子之善,在於早諭教與選左右。”2.[與其]表示比較。《論語·八佾》:“與其奢也,寧儉。”⑨對付。《史記·燕召公世傢》:“龐煖易與耳。”(二)yú 語氣詞。1. 用在句尾表示疑問。《史記·樗裡子甘茂列傳》:“卿明知其不如文信侯專與?”(文信侯:指呂不韋。專:專權。)2. 用在句尾表示感嘆。《禮記·中庸》:“舜其大知也與!”(知:智。)以上意義後作“歟”。 (三)yù 參加。《左傳·僖公三十二年》:“蹇叔之子與師。”(師:軍隊。)

    炎:

    (一)①火焰升騰。《尚書·洪范》:“水曰潤下,火曰炎上。”《晉書·後妃傳論》:“火炎水潤,六氣由其調理。”《孔叢子·論勢》:“灶突炎上,棟宇將焚。”(突:煙囪。)②焚燒。《後漢書·章帝紀》:“今時復旱,如炎如焚。”③炎熱。項斯《泛溪》:“溪船泛數裡,便覺少炎輝。”④比喻炙人的權勢。柳宗元《宋清傳》:“吾觀今之交乎人者,炎而附,寒而棄。”⑤炎帝的簡稱。《呂氏春秋·蕩兵》:“兵所自來者久矣,黃、炎故用水火矣。”(黃:指黃帝。)[炎炎]1.灼熱的樣子。《詩經·大雅·雲漢》:“赫赫炎炎,雲我無所。”(赫赫:陽光灼熱強烈的樣子。雲:語氣詞。)2.光線強烈的樣子。《史記·天官書》:“(天狗)所墮及,望之如火光,炎炎沖天。”又為色彩光艷的樣子。江淹《麗色賦》:“色練練而欲奪,光炎炎其若神。”3.權勢煊赫的樣子。《漢書 ·揚雄傳下》:“炎炎者滅,隆隆者絕。” (二)yàn ①火焰;光焰。謝靈運《還舊園作見顏范二中書》:“何意沖飆激,烈火縱炎煙。”②光照。班固《答賓戲》:“其君天下也,炎之如日。”

    皇:

    ①大;偉大。《詩經·小雅·正月》:“有皇上帝。”②君主;帝王。《詩經·周頌·桓》:“於昭於天,皇以間之。”(間:監察。)《阿房宮賦》:“妃嬪媵嬙,王子皇孫,辭樓下殿,輦來於秦。”③對已故父、祖的尊稱。屈原《離騷》:“朕皇考曰伯庸。”④雌鳳。後作“凰”。《楚辭·遠遊》:“鳳皇翼其承旂兮。”⑤美好。《法言·孝至》:“堯舜之道皇兮。”⑥通“遑”。閑暇;空閑。《左傳·昭公七年》:“社稷之不皇,況能懷思君德?”[皇皇]1.鮮明的樣子。《詩經·小雅·皇皇者華》:“皇皇者華。”(華:同“花”。)2. 同“惶惶”。心神不定的樣子。《孟子·滕文公下》:“孔子三月無君,則皇皇如也。”3. 同“遑遑”。匆忙的樣子。劉向《九嘆· 怨思》:“征夫皇皇。”

    殊:

    ①斬殺;死亡。《莊子·在宥》:“今世殊死者相枕也。”《漢書·淮南王安傳》:“太子即自剄,不殊。”②斷絕。嵇康《琴賦》:“或相凌而不亂,或相離而不殊。”(凌:迫近。)③差異;不同。《周易·系辭下》:“天下同歸而殊塗。”④特別;特殊;出眾。諸葛亮《前出師表》:“蓋追先帝之殊遇,欲報之於陛下也。”⑤超過;異常。《後漢書·梁統傳》:“母氏年殊七十。”⑥副詞。1.表示程度。非常;極;甚。《戰國策·趙策四》:“老臣今者殊不欲食。”2.還;猶。孟浩然《題融公蘭若》:“談玄殊未已,歸騎夕陽催。”


  • 大邦武功爵,固与炎皇殊。

    “大邦武功爵,固与炎皇殊。”诗句出处:《观范阳递俘》;是唐朝诗人储光羲的作品。

    北河旄星陨,鬼方獮林胡。群师舞弓矢,电发归燕墟。
    皇皇轩辕君,赞赞皋陶谟。方思壮军实,远近递生俘。
    车马践大逵,合沓成深渠。牧人过橐驼,校正引騊駼。
    烈风朝送寒,云雪霭天隅。草木同一色,谁能辨荣枯。
    四履封元戎,百金酬勇夫。大邦武功爵,固与炎皇殊。

    【注释】:

    大:

    (一)①与“小”相对。刘邦《大风歌》:“大风起兮云飞扬。”《战国策·燕策二》:“燕赵久相支,以弊大众,臣恐强秦之为渔父也。”②特指粗,形容条状物横剖面大。《后汉书·光武帝纪上》:“时有长人巨无霸,长一丈,大十围。”③扩大;光大。《荀子·成相》:“卑其志意,大其园囿,高其台。”《陈书·周弘正传》:“庶改浇竞之俗,以大吴国之风。”④程度深;声势大。晁错《削藩策》:“昔高帝初定天下,昆弟少,诸子弱,大封同姓。”⑤夸张;夸大。《史记·高祖本纪》:“萧何曰:‘刘季固多大言,少成事。’”⑥尊贵的;重要的。《论语·颜渊》:“出门如敬大宾。”⑦尊崇;推重。《荀子·天论》:“大天而思之,孰若物畜而制之?”《汉书·王吉传》:“《春秋》所以大一统者,六合同风,九州共贯也。”⑧敬词。《三国志·吴书·吕蒙传》裴松之注引《江表传》:“(鲁)肃抚蒙背曰:‘吾谓大弟但有武略耳。至于今者,学识英博,非复吴下阿蒙。’”⑨排行第一;辈分较长。古乐府《孤儿行》:“大兄言办饭,大嫂言视马。”⑩加在“父”“母”之前,用以称呼祖父、祖母。《史记·留侯世家》:“韩破,良家童三百人,弟死不葬,悉以家财求客刺秦王,为韩报仇,以大父、父五世相韩故。”归有光《项脊轩志》:“一日,大母过余曰:‘吾儿久不见若影,何竟日默默在此,大类女郎也?’”(11)表示超过。《战国策·秦策》:“亦无大大王。”(12)不详细,不准确。《新书·数宁》:“故圣之起,大以五百为纪。”(五百:指五百年。)(13)副词。很;极。《史记·张丞相列传(附申屠嘉)》:“(邓)通小臣,戏殿上,大不敬,当斩。”[大夫]古代官职名。殷周时期,官分卿、大夫、士三级。秦汉时期,中央要职有御史大夫、谏大夫、光禄大夫、中大夫等。唐宋存御史大夫、谏议大夫等。清代称高级文职阶官为大夫,并非实职(武官则称将军)。[大王]对帝王的尊称。《战国策·秦策一》:“以大王之贤,士民之众,车骑之用,兵法之教,可以并诸侯,吞天下,称帝而治。”(教:习。)[大方]专家内行。王士禛《池北偶谈·谈艺二·闺秀画》:“三百年中,大方名笔,可与颉颃者不过二三而已。”(颉颃:相抗衡。) (二)dài 通“待”。要;打算。关汉卿《拜月亭》第三折:“安排香桌儿去,我大烧炷夜香咱。”[大夫]对医生的尊称。宋代医官设有大夫、郎、医效等。见洪迈《容斋三笔》卷十六。(三)tài ①同“太”。《左传·襄公二十四年》:“大上有立德,其次有立功,其次有立言。”(大上:德行最高者。)后一般写作“太”。②同“泰”。安泰;太平。《荀子·富国》:“故儒术诚行,则天下大而富,使而功。”(使:行使,使用。功:成功,获得好结果。)

    邦:

    ①诸侯的封国。《诗经·大雅·皇矣》:“王(wàng)此大邦。”(王:指统治。)②泛指国家。杜甫《送顾八分文学适洪吉州》:“邦以民为本。”③分封。柳宗元《封建论》:“周有天下,裂土田而瓜分之,设五等,邦群后。”(后:国君。)

    武:

    ①军事;与军事有关的事。《尚书·武成》:“乃偃武修文,归马于华山之阳,放牛于桃林之野。”《孙子·行军》:“故令之以文,齐之以武。”②关于技击的。《水浒全传》第二回:“(史进)半夜三更起来演习武艺。”③勇猛;威武。《诗经·郑风·羔裘》:“羔裘豹饰,孔武有力。”④足迹;足印。《诗经·大雅·生民》:“履帝武敏。”⑤古时以六尺为步,半步为武。《国语·周语下》:“夫目之察度也,不过步武尺寸之间。”⑥继承。《诗经·大雅·下武》:“下武维周,世有哲王。”⑦周代乐曲名。《论语·八佾》:“子谓韶,尽美矣,又尽善也。谓武,尽美矣,未尽善矣。”

    功:

    ①功劳;业绩。《战国策·赵策四》:“不及今令有功于国。”②成就;功效。《庄子· 天运》:“劳而无功。”《晋书·谢安传》:“妙算有遗,良图不果,降龄何促,功败垂成。”(降龄:上天给予的寿龄。垂成:将成。)嵇康《养生论》:“田种一也,至于树养不同,则功收相悬。”③工作。《吕氏春秋·仲春》:“无作大事,以妨农功。”④功能。《荀子·天论》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱朴子·外篇·崇教》:“民力竭于功役,储蓄靡于不急,起土山以准嵩霍,决渠水以象九河。”(靡:浪费。嵩霍:二山名,被称为中岳与南岳。)⑥精善;坚固;精良。《管子·七法》:“有蓄积,则久而不匮;器械功,则伐而不费。”⑦通“攻”。治理。《水经注·巨洋水》:“中有古坛,参差相对,后人微加功饰,以为嬉游之处。”⑧丧服通称。《礼记·服问》:“绖服之绖,服其功衰。”

    爵:

    ①古代饮酒器。青铜制,有流(出水嘴),二柱,三足,盛行于商及西周。《诗经·大雅·行苇》:“或献、或酢(zhò),洗爵、奠斝(jiǎ)。”(献:敬酒。酢:回敬酒。奠:洒酒于地。斝:圆口的爵。)借指酒。《左传·庄公二十一年》:“虢公请器,王予之爵。”(虢:国名。请:请求。)《礼记·玉藻》:“君若赐之爵,则越席再拜稽首受。”(越:越过。稽首:叩头至地。)②官爵。《左传·隐公元年》:“未王命,故不书爵。”《史记·平准书》:“于是募民能输及转粟于边者拜爵,爵得至大庶长。”(输:献纳。转:转运。边:边防。大庶长:官名。)也指封官赐爵。《后汉书·爰延传》:“故王者赏人必酬其功,爵人必甄其德。”(王者:行王道的人。甄:鉴别。)③通“雀(què)”。鸟。曹植《美女篇》:“头上金爵钗,腰佩紫琅玕(láng gān)。”(爵钗:雀形发钗。琅玕:美石。)

    固:

    ①险要、稳固的地方。《周礼·夏官·大司马》:“以九伐之法正邦国……负固不服则侵之。”(负:恃。侵:指兵临其境加以威慑。)又使坚固。《孟子·公孙丑下》:“固国不以山溪之险,威天下不以兵革之利。”②巩固;牢固。《资治通鉴》卷六十五:“江山险固,沃野千里,士民殷富。”又使牢固。黄宗羲《原君》:“摄缄縢(téng),固扃鐍(jué),一人之智力,不能胜天下欲得之者之众。”(摄:收紧。縢:绳索。扃:门闩、门环等。鐍:锁钥。)③稳固;安定。《国语·晋语二》:“百姓欣而奉之,国可以固。”《资治通鉴·宋明帝泰始三年》:“卒有离心,士无固色。”(色:神色。)④坚持;安守。《荀子·强国》:“子发之致命也恭,其辞赏也固。”⑤坚硬;凝聚。《吕氏春秋 ·首时》:“水冻方固,后稷不种。”(后稷:古农官名。)⑥固执;顽固。《列子 ·汤问》:“汝心之固,固不可彻。”(彻:通。)⑦鄙陋;浅薄。《战国策·楚策四》:“明愿有问君而恐固。”⑧副词。1.表示反复多次,相当于“一再”。《史记·留侯世家》:“良乃固要项伯,项伯见沛公。”(良:留侯张良。要:同“邀”。)2. 表示本来如此。韩愈《师说》:“生乎吾前,其闻道固先乎吾。”3.表示承认某种事物。相当于“固然”。马中锡《中山狼传》:“子固仁者,然愚亦甚矣。”⑨通“故”。旧。《战国策·赵策二》:“国有固籍,兵有常经;变籍则乱,失经则弱。”(经:作为典范的书。)⑩必定;一定。《史记·陈涉世家》:“借第令毋斩,而戍死者固十六七。”(11)所以。柳宗元《封建论》:“吾固曰:非圣人之意,势也。”

    与:

    (一)①给予;授予。《论语·雍也》:“原思为之宰,与之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸禄。)②帮助。《战国策·齐策一》:“君不与胜者,而与不胜者。”③赞许。《论语·述而》:“与其进也,不与其退也。”④结交;亲附。《荀子·王霸》:“不欺其与。”(其与:指所结交的国家。)⑤盟国;友邦。《荀子·王制》:“王夺之人,霸夺之与,强夺之地。”(之:其。人:指贤士。)⑥党与;共事人。《后汉书·寇荣传》:“于人少所与,以此见害于权宠。”(权宠:权臣;宠臣。)⑦介词。相当于“跟”。《庄子·逍遥游》:“蜩与学鸠笑之。”⑧连词。1. 相当于“和”。《汉书·贾谊传》:“太子之善,在于早谕教与选左右。”2.[与其]表示比较。《论语·八佾》:“与其奢也,宁俭。”⑨对付。《史记·燕召公世家》:“庞煖易与耳。”(二)yú 语气词。1. 用在句尾表示疑问。《史记·樗里子甘茂列传》:“卿明知其不如文信侯专与?”(文信侯:指吕不韦。专:专权。)2. 用在句尾表示感叹。《礼记·中庸》:“舜其大知也与!”(知:智。)以上意义后作“欤”。 (三)yù 参加。《左传·僖公三十二年》:“蹇叔之子与师。”(师:军队。)

    炎:

    (一)①火焰升腾。《尚书·洪范》:“水曰润下,火曰炎上。”《晋书·后妃传论》:“火炎水润,六气由其调理。”《孔丛子·论势》:“灶突炎上,栋宇将焚。”(突:烟囱。)②焚烧。《后汉书·章帝纪》:“今时复旱,如炎如焚。”③炎热。项斯《泛溪》:“溪船泛数里,便觉少炎辉。”④比喻炙人的权势。柳宗元《宋清传》:“吾观今之交乎人者,炎而附,寒而弃。”⑤炎帝的简称。《吕氏春秋·荡兵》:“兵所自来者久矣,黄、炎故用水火矣。”(黄:指黄帝。)[炎炎]1.灼热的样子。《诗经·大雅·云汉》:“赫赫炎炎,云我无所。”(赫赫:阳光灼热强烈的样子。云:语气词。)2.光线强烈的样子。《史记·天官书》:“(天狗)所堕及,望之如火光,炎炎冲天。”又为色彩光艳的样子。江淹《丽色赋》:“色练练而欲夺,光炎炎其若神。”3.权势煊赫的样子。《汉书 ·扬雄传下》:“炎炎者灭,隆隆者绝。” (二)yàn ①火焰;光焰。谢灵运《还旧园作见颜范二中书》:“何意冲飙激,烈火纵炎烟。”②光照。班固《答宾戏》:“其君天下也,炎之如日。”

    皇:

    ①大;伟大。《诗经·小雅·正月》:“有皇上帝。”②君主;帝王。《诗经·周颂·桓》:“於昭于天,皇以间之。”(间:监察。)《阿房宫赋》:“妃嫔媵嫱,王子皇孙,辞楼下殿,辇来于秦。”③对已故父、祖的尊称。屈原《离骚》:“朕皇考曰伯庸。”④雌凤。后作“凰”。《楚辞·远游》:“凤皇翼其承旂兮。”⑤美好。《法言·孝至》:“尧舜之道皇兮。”⑥通“遑”。闲暇;空闲。《左传·昭公七年》:“社稷之不皇,况能怀思君德?”[皇皇]1.鲜明的样子。《诗经·小雅·皇皇者华》:“皇皇者华。”(华:同“花”。)2. 同“惶惶”。心神不定的样子。《孟子·滕文公下》:“孔子三月无君,则皇皇如也。”3. 同“遑遑”。匆忙的样子。刘向《九叹· 怨思》:“征夫皇皇。”

    殊:

    ①斩杀;死亡。《庄子·在宥》:“今世殊死者相枕也。”《汉书·淮南王安传》:“太子即自刭,不殊。”②断绝。嵇康《琴赋》:“或相凌而不乱,或相离而不殊。”(凌:迫近。)③差异;不同。《周易·系辞下》:“天下同归而殊涂。”④特别;特殊;出众。诸葛亮《前出师表》:“盖追先帝之殊遇,欲报之于陛下也。”⑤超过;异常。《后汉书·梁统传》:“母氏年殊七十。”⑥副词。1.表示程度。非常;极;甚。《战国策·赵策四》:“老臣今者殊不欲食。”2.还;犹。孟浩然《题融公兰若》:“谈玄殊未已,归骑夕阳催。”


  • da bang wu gong jue ,gu yu yan huang shu 。

    “da bang wu gong jue ,gu yu yan huang shu 。”shi gou chu chu :《guan fan yang di fu 》;shi tang chao shi ren chu guang xi de zuo pin 。

    bei he mao xing yun ,gui fang 獮lin hu 。qun shi wu gong shi ,dian fa gui yan xu 。
    huang huang xuan yuan jun ,zan zan gao tao mo 。fang sai zhuang jun shi ,yuan jin di sheng fu 。
    che ma jian da kui ,ge da cheng shen qu 。mu ren guo tuo tuo ,jiao zheng yin tao tu 。
    lie feng chao song han ,yun xue ai tian yu 。cao mu tong yi se ,shei neng bian rong ku 。
    si lv feng yuan rong ,bai jin chou yong fu 。da bang wu gong jue ,gu yu yan huang shu 。

    【zhu shi 】:

    da :

    (yi )①yu “xiao ”xiang dui 。liu bang 《da feng ge 》:“da feng qi xi yun fei yang 。”《zhan guo ce ·yan ce er 》:“yan zhao jiu xiang zhi ,yi bi da zhong ,chen kong jiang qin zhi wei yu fu ye 。”②te zhi cu ,xing rong tiao zhuang wu heng pou mian da 。《hou han shu ·guang wu di ji shang 》:“shi you chang ren ju mo ba ,chang yi zhang ,da shi wei 。”③kuo da ;guang da 。《xun zi ·cheng xiang 》:“bei ji zhi yi ,da ji yuan you ,gao ji tai 。”《chen shu ·zhou hong zheng chuan 》:“shu gai jiao jing zhi su ,yi da wu guo zhi feng 。”④cheng du shen ;sheng shi da 。chao cuo 《xiao fan ce 》:“xi gao di chu ding tian xia ,kun di shao ,zhu zi ruo ,da feng tong xing 。”⑤kua zhang ;kua da 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiao he yue :‘liu ji gu duo da yan ,shao cheng shi 。’”⑥zun gui de ;chong yao de 。《lun yu ·yan yuan 》:“chu men ru jing da bin 。”⑦zun chong ;tui chong 。《xun zi ·tian lun 》:“da tian er sai zhi ,shu re wu chu er zhi zhi ?”《han shu ·wang ji chuan 》:“《chun qiu 》suo yi da yi tong zhe ,liu ge tong feng ,jiu zhou gong guan ye 。”⑧jing ci 。《san guo zhi ·wu shu ·lv meng chuan 》pei song zhi zhu yin 《jiang biao chuan 》:“(lu )su fu meng bei yue :‘wu wei da di dan you wu lve er 。zhi yu jin zhe ,xue shi ying bo ,fei fu wu xia a meng 。’”⑨pai hang di yi ;bei fen jiao chang 。gu le fu 《gu er hang 》:“da xiong yan ban fan ,da sao yan shi ma 。”⑩jia zai “fu ”“mu ”zhi qian ,yong yi chen hu zu fu 、zu mu 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“han po ,liang jia tong san bai ren ,di si bu zang ,xi yi jia cai qiu ke ci qin wang ,wei han bao chou ,yi da fu 、fu wu shi xiang han gu 。”gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“yi ri ,da mu guo yu yue :‘wu er jiu bu jian re ying ,he jing ri mo mo zai ci ,da lei nv lang ye ?’”(11)biao shi chao guo 。《zhan guo ce ·qin ce 》:“yi mo da da wang 。”(12)bu xiang xi ,bu zhun que 。《xin shu ·shu ning 》:“gu sheng zhi qi ,da yi wu bai wei ji 。”(wu bai :zhi wu bai nian 。)(13)fu ci 。hen ;ji 。《shi ji ·zhang cheng xiang lie chuan (fu shen tu jia )》:“(deng )tong xiao chen ,hu dian shang ,da bu jing ,dang zhan 。”[da fu ]gu dai guan zhi ming 。yan zhou shi ji ,guan fen qing 、da fu 、shi san ji 。qin han shi ji ,zhong yang yao zhi you yu shi da fu 、jian da fu 、guang lu da fu 、zhong da fu deng 。tang song cun yu shi da fu 、jian yi da fu deng 。qing dai chen gao ji wen zhi jie guan wei da fu ,bing fei shi zhi (wu guan ze chen jiang jun )。[da wang ]dui di wang de zun chen 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“yi da wang zhi xian ,shi min zhi zhong ,che ji zhi yong ,bing fa zhi jiao ,ke yi bing zhu hou ,tun tian xia ,chen di er zhi 。”(jiao :xi 。)[da fang ]zhuan jia nei hang 。wang shi zhen 《chi bei ou tan ·tan yi er ·gui xiu hua 》:“san bai nian zhong ,da fang ming bi ,ke yu jie gang zhe bu guo er san er yi 。”(jie gang :xiang kang heng 。) (er )dài tong “dai ”。yao ;da suan 。guan han qing 《bai yue ting 》di san she :“an pai xiang zhuo er qu ,wo da shao zhu ye xiang za 。”[da fu ]dui yi sheng de zun chen 。song dai yi guan she you da fu 、lang 、yi xiao deng 。jian hong mai 《rong zhai san bi 》juan shi liu 。(san )tài ①tong “tai ”。《zuo chuan ·xiang gong er shi si nian 》:“da shang you li de ,ji ci you li gong ,ji ci you li yan 。”(da shang :de hang zui gao zhe 。)hou yi ban xie zuo “tai ”。②tong “tai ”。an tai ;tai ping 。《xun zi ·fu guo 》:“gu ru shu cheng hang ,ze tian xia da er fu ,shi er gong 。”(shi :hang shi ,shi yong 。gong :cheng gong ,huo de hao jie guo 。)

    bang :

    ①zhu hou de feng guo 。《shi jing ·da ya ·huang yi 》:“wang (wàng)ci da bang 。”(wang :zhi tong zhi 。)②fan zhi guo jia 。du fu 《song gu ba fen wen xue kuo hong ji zhou 》:“bang yi min wei ben 。”③fen feng 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“zhou you tian xia ,lie tu tian er gua fen zhi ,she wu deng ,bang qun hou 。”(hou :guo jun 。)

    wu :

    ①jun shi ;yu jun shi you guan de shi 。《shang shu ·wu cheng 》:“nai yan wu xiu wen ,gui ma yu hua shan zhi yang ,fang niu yu tao lin zhi ye 。”《sun zi ·hang jun 》:“gu ling zhi yi wen ,ji zhi yi wu 。”②guan yu ji ji de 。《shui hu quan chuan 》di er hui :“(shi jin )ban ye san geng qi lai yan xi wu yi 。”③yong meng ;wei wu 。《shi jing ·zheng feng ·gao qiu 》:“gao qiu bao shi ,kong wu you li 。”④zu ji ;zu yin 。《shi jing ·da ya ·sheng min 》:“lv di wu min 。”⑤gu shi yi liu che wei bu ,ban bu wei wu 。《guo yu ·zhou yu xia 》:“fu mu zhi cha du ye ,bu guo bu wu che cun zhi jian 。”⑥ji cheng 。《shi jing ·da ya ·xia wu 》:“xia wu wei zhou ,shi you zhe wang 。”⑦zhou dai le qu ming 。《lun yu ·ba yi 》:“zi wei shao ,jin mei yi ,you jin shan ye 。wei wu ,jin mei yi ,wei jin shan yi 。”

    gong :

    ①gong lao ;ye ji 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“bu ji jin ling you gong yu guo 。”②cheng jiu ;gong xiao 。《zhuang zi · tian yun 》:“lao er mo gong 。”《jin shu ·xie an chuan 》:“miao suan you wei ,liang tu bu guo ,jiang ling he cu ,gong bai chui cheng 。”(jiang ling :shang tian gei yu de shou ling 。chui cheng :jiang cheng 。)ji kang 《yang sheng lun 》:“tian chong yi ye ,zhi yu shu yang bu tong ,ze gong shou xiang xuan 。”③gong zuo 。《lv shi chun qiu ·zhong chun 》:“mo zuo da shi ,yi fang nong gong 。”④gong neng 。《xun zi ·tian lun 》:“yi quan ji tian gong 。”⑤gong cheng 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·chong jiao 》:“min li jie yu gong yi ,chu xu mi yu bu ji ,qi tu shan yi zhun song huo ,jue qu shui yi xiang jiu he 。”(mi :lang fei 。song huo :er shan ming ,bei chen wei zhong yue yu na yue 。)⑥jing shan ;jian gu ;jing liang 。《guan zi ·qi fa 》:“you xu ji ,ze jiu er bu kui ;qi xie gong ,ze fa er bu fei 。”⑦tong “gong ”。zhi li 。《shui jing zhu ·ju xiang shui 》:“zhong you gu tan ,can cha xiang dui ,hou ren wei jia gong shi ,yi wei xi you zhi chu 。”⑧sang fu tong chen 。《li ji ·fu wen 》:“die fu zhi die ,fu ji gong cui 。”

    jue :

    ①gu dai yin jiu qi 。qing tong zhi ,you liu (chu shui zui ),er zhu ,san zu ,cheng hang yu shang ji xi zhou 。《shi jing ·da ya ·hang wei 》:“huo suo 、huo cu (zhò),xi jue 、dian jia (jiǎ)。”(suo :jing jiu 。cu :hui jing jiu 。dian :sa jiu yu de 。jia :yuan kou de jue 。)jie zhi jiu 。《zuo chuan ·zhuang gong er shi yi nian 》:“guo gong qing qi ,wang yu zhi jue 。”(guo :guo ming 。qing :qing qiu 。)《li ji ·yu zao 》:“jun re ci zhi jue ,ze yue xi zai bai ji shou shou 。”(yue :yue guo 。ji shou :kou tou zhi de 。)②guan jue 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“wei wang ming ,gu bu shu jue 。”《shi ji ·ping zhun shu 》:“yu shi mu min neng shu ji zhuai su yu bian zhe bai jue ,jue de zhi da shu chang 。”(shu :suo na 。zhuai :zhuai yun 。bian :bian fang 。da shu chang :guan ming 。)ye zhi feng guan ci jue 。《hou han shu ·yuan yan chuan 》:“gu wang zhe shang ren bi chou ji gong ,jue ren bi zhen ji de 。”(wang zhe :hang wang dao de ren 。zhen :jian bie 。)③tong “qiao (què)”。diao 。cao zhi 《mei nv pian 》:“tou shang jin jue chai ,yao pei zi lang gan (láng gān)。”(jue chai :qiao xing fa chai 。lang gan :mei dan 。)

    gu :

    ①xian yao 、wen gu de de fang 。《zhou li ·xia guan ·da si ma 》:“yi jiu fa zhi fa zheng bang guo ……fu gu bu fu ze qin zhi 。”(fu :shi 。qin :zhi bing lin ji jing jia yi wei she 。)you shi jian gu 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“gu guo bu yi shan xi zhi xian ,wei tian xia bu yi bing ge zhi li 。”②gong gu ;lao gu 。《zi zhi tong jian 》juan liu shi wu :“jiang shan xian gu ,wo ye qian li ,shi min yan fu 。”you shi lao gu 。huang zong xi 《yuan jun 》:“she jian teng (téng),gu jiong jue (jué),yi ren zhi zhi li ,bu neng sheng tian xia yu de zhi zhe zhi zhong 。”(she :shou jin 。teng :sheng suo 。jiong :men shuan 、men huan deng 。jue :suo yao 。)③wen gu ;an ding 。《guo yu ·jin yu er 》:“bai xing xin er feng zhi ,guo ke yi gu 。”《zi zhi tong jian ·song ming di tai shi san nian 》:“cu you li xin ,shi mo gu se 。”(se :shen se 。)④jian chi ;an shou 。《xun zi ·jiang guo 》:“zi fa zhi zhi ming ye gong ,ji ci shang ye gu 。”⑤jian ying ;ning ju 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“shui dong fang gu ,hou ji bu chong 。”(hou ji :gu nong guan ming 。)⑥gu zhi ;wan gu 。《lie zi ·shang wen 》:“ru xin zhi gu ,gu bu ke che 。”(che :tong 。)⑦bi lou ;jian bao 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“ming yuan you wen jun er kong gu 。”⑧fu ci 。1.biao shi fan fu duo ci ,xiang dang yu “yi zai ”。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“liang nai gu yao xiang bai ,xiang bai jian pei gong 。”(liang :liu hou zhang liang 。yao :tong “yao ”。)2. biao shi ben lai ru ci 。han yu 《shi shui 》:“sheng hu wu qian ,ji wen dao gu xian hu wu 。”3.biao shi cheng ren mou chong shi wu 。xiang dang yu “gu ran ”。ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“zi gu ren zhe ,ran yu yi shen yi 。”⑨tong “gu ”。jiu 。《zhan guo ce ·zhao ce er 》:“guo you gu ji ,bing you chang jing ;bian ji ze luan ,shi jing ze ruo 。”(jing :zuo wei dian fan de shu 。)⑩bi ding ;yi ding 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“jie di ling wu zhan ,er shu si zhe gu shi liu qi 。”(11)suo yi 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“wu gu yue :fei sheng ren zhi yi ,shi ye 。”

    yu :

    (yi )①gei yu ;shou yu 。《lun yu ·yong ye 》:“yuan sai wei zhi zai ,yu zhi su jiu bai 。”(yuan sai :kong zi di zi 。zai :guan ming 。su :zhi feng lu 。)②bang zhu 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun bu yu sheng zhe ,er yu bu sheng zhe 。”③zan hu 。《lun yu ·shu er 》:“yu ji jin ye ,bu yu ji tui ye 。”④jie jiao ;qin fu 。《xun zi ·wang ba 》:“bu qi ji yu 。”(ji yu :zhi suo jie jiao de guo jia 。)⑤meng guo ;you bang 。《xun zi ·wang zhi 》:“wang duo zhi ren ,ba duo zhi yu ,jiang duo zhi de 。”(zhi :ji 。ren :zhi xian shi 。)⑥dang yu ;gong shi ren 。《hou han shu ·kou rong chuan 》:“yu ren shao suo yu ,yi ci jian hai yu quan chong 。”(quan chong :quan chen ;chong chen 。)⑦jie ci 。xiang dang yu “gen ”。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tiao yu xue jiu xiao zhi 。”⑧lian ci 。1. xiang dang yu “he ”。《han shu ·gu yi chuan 》:“tai zi zhi shan ,zai yu zao yu jiao yu shua zuo you 。”2.[yu ji ]biao shi bi jiao 。《lun yu ·ba yi 》:“yu ji she ye ,ning jian 。”⑨dui fu 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“pang nuan yi yu er 。”(er )yú yu qi ci 。1. yong zai gou wei biao shi yi wen 。《shi ji ·chu li zi gan mao lie chuan 》:“qing ming zhi ji bu ru wen xin hou zhuan yu ?”(wen xin hou :zhi lv bu wei 。zhuan :zhuan quan 。)2. yong zai gou wei biao shi gan tan 。《li ji ·zhong yong 》:“shun ji da zhi ye yu !”(zhi :zhi 。)yi shang yi yi hou zuo “yu ”。 (san )yù can jia 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“jian shu zhi zi yu shi 。”(shi :jun dui 。)

    yan :

    (yi )①huo yan sheng teng 。《shang shu ·hong fan 》:“shui yue run xia ,huo yue yan shang 。”《jin shu ·hou fei chuan lun 》:“huo yan shui run ,liu qi you ji diao li 。”《kong cong zi ·lun shi 》:“zao tu yan shang ,dong yu jiang fen 。”(tu :yan cong 。)②fen shao 。《hou han shu ·zhang di ji 》:“jin shi fu han ,ru yan ru fen 。”③yan re 。xiang si 《fan xi 》:“xi chuan fan shu li ,bian jiao shao yan hui 。”④bi yu zhi ren de quan shi 。liu zong yuan 《song qing chuan 》:“wu guan jin zhi jiao hu ren zhe ,yan er fu ,han er qi 。”⑤yan di de jian chen 。《lv shi chun qiu ·dang bing 》:“bing suo zi lai zhe jiu yi ,huang 、yan gu yong shui huo yi 。”(huang :zhi huang di 。)[yan yan ]1.zhuo re de yang zi 。《shi jing ·da ya ·yun han 》:“he he yan yan ,yun wo mo suo 。”(he he :yang guang zhuo re jiang lie de yang zi 。yun :yu qi ci 。)2.guang xian jiang lie de yang zi 。《shi ji ·tian guan shu 》:“(tian gou )suo duo ji ,wang zhi ru huo guang ,yan yan chong tian 。”you wei se cai guang yan de yang zi 。jiang yan 《li se fu 》:“se lian lian er yu duo ,guang yan yan ji re shen 。”3.quan shi xuan he de yang zi 。《han shu ·yang xiong chuan xia 》:“yan yan zhe mie ,long long zhe jue 。” (er )yàn ①huo yan ;guang yan 。xie ling yun 《hai jiu yuan zuo jian yan fan er zhong shu 》:“he yi chong biao ji ,lie huo zong yan yan 。”②guang zhao 。ban gu 《da bin hu 》:“ji jun tian xia ye ,yan zhi ru ri 。”

    huang :

    ①da ;wei da 。《shi jing ·xiao ya ·zheng yue 》:“you huang shang di 。”②jun zhu ;di wang 。《shi jing ·zhou song ·huan 》:“wu zhao yu tian ,huang yi jian zhi 。”(jian :jian cha 。)《a fang gong fu 》:“fei pin ying qiang ,wang zi huang sun ,ci lou xia dian ,nian lai yu qin 。”③dui yi gu fu 、zu de zun chen 。qu yuan 《li sao 》:“zhen huang kao yue bai yong 。”④ci feng 。hou zuo “huang ”。《chu ci ·yuan you 》:“feng huang yi ji cheng 旂xi 。”⑤mei hao 。《fa yan ·xiao zhi 》:“yao shun zhi dao huang xi 。”⑥tong “huang ”。xian xia ;kong xian 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“she ji zhi bu huang ,kuang neng huai sai jun de ?”[huang huang ]1.xian ming de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·huang huang zhe hua 》:“huang huang zhe hua 。”(hua :tong “hua ”。)2. tong “huang huang ”。xin shen bu ding de yang zi 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“kong zi san yue mo jun ,ze huang huang ru ye 。”3. tong “huang huang ”。cong mang de yang zi 。liu xiang 《jiu tan · yuan sai 》:“zheng fu huang huang 。”

    shu :

    ①zhan sha ;si wang 。《zhuang zi ·zai you 》:“jin shi shu si zhe xiang zhen ye 。”《han shu ·huai na wang an chuan 》:“tai zi ji zi jing ,bu shu 。”②duan jue 。ji kang 《qin fu 》:“huo xiang ling er bu luan ,huo xiang li er bu shu 。”(ling :pai jin 。)③cha yi ;bu tong 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“tian xia tong gui er shu tu 。”④te bie ;te shu ;chu zhong 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“gai zhui xian di zhi shu yu ,yu bao zhi yu bi xia ye 。”⑤chao guo ;yi chang 。《hou han shu ·liang tong chuan 》:“mu shi nian shu qi shi 。”⑥fu ci 。1.biao shi cheng du 。fei chang ;ji ;shen 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“lao chen jin zhe shu bu yu shi 。”2.hai ;you 。meng hao ran 《ti rong gong lan re 》:“tan xuan shu wei yi ,gui ji xi yang cui 。”