• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 棲遲居夏邑,邑人無茍偷。

    “棲遲居夏邑,邑人無茍偷。”詩句出處:《陽城驛》;是唐朝詩人元稹的作品。

    商有陽城驛,名同陽道州。陽公沒已久,感我淚交流。
    昔公孝父母,行與曾閔儔。既孤善兄弟,兄弟和且柔。
    一夕不相見,若懷三歲憂。遂誓不婚娶,沒齒同衾裯。
    妹夫死他縣,遺骨無人收。公令季弟往,公與仲弟留。
    相別竟不得,三人同遠遊。共負他鄉骨,歸來藏故丘。
    棲遲居夏邑,邑人無茍偷。裡中競長短,來問劣與優。
    官刑一朝恥,公短終身羞。公亦不遺佈,人自不盜牛。
    問公何能爾,忠信先自修。發言當道理,不顧黨與讎。
    聲香漸翕習,冠蓋若雲浮。少者從公學,老者從公遊。
    往來相告報,縣尹與公侯。名落公卿口,湧如波薦舟。
    天子得聞之,書下再三求。書中願一見,不異旱地虯。
    何以持為聘,束帛藉琳球。何以持為禦,駟馬駕安輈。
    公方伯夷操,事殷不事周。我實唐士庶,食唐之田疇。
    我聞天子憶,安敢專自由。來為諫大夫,朝夕侍冕旒。
    希夷惇薄俗,密勿獻良籌。神醫不言術,人瘼曾暗瘳。
    月請諫官俸,諸弟相對謀。皆曰親戚外,酒散目前愁。
    公雲不有爾,安得此嘉猷。施馀盡酤酒,客來相獻酬。
    日旰不謀食,春深仍弊裘。人心良戚戚,我樂獨由由。
    貞元歲雲暮,朝有曲如鉤。風波勢奔蹙,日月光綢繆。
    齒牙屬為猾,禾黍暗生蟊。豈無司言者,肉食吞其喉。
    豈無司搏者,利柄扼其鞲。鼻復勢氣塞,不得辯薰蕕。
    公雖未顯諫,惴惴如患瘤。飛章八九上,皆若珠暗投。
    炎炎日將熾,積燎無人抽。公乃帥其屬,決諫同報仇。
    延英殿門外,叩閣仍叩頭。且曰事不止,臣諫誓不休。
    上知不可遏,命以美語酬。降官司成署,俾之為贅疣。
    奸心不快活,擊刺礪戈矛。終為道州去,天道竟悠悠。
    遂令不言者,反以言為訧。喉舌坐成木,鷹鸇化為鳩。
    避權如避虎,冠豸如冠猴。平生附我者,詩人稱好逑。
    私來一執手,恐若墜諸溝。送我不出戶,決我不回眸。
    唯有太學生,各具糧與餱。咸言公去矣,我亦去荒陬。
    公與諸生別,步步駐行騶。有生不可訣,行行過閩甌。
    為師得如此,得為賢者不。道州聞公來,鼓舞歌且謳。
    昔公居夏邑,狎人如狎鷗。況自為刺史,豈復援鼓桴。
    滋章一時罷,教化天下遒。炎瘴不得老,英華忽已秋。
    有鳥哭楊震,無兒悲鄧攸。唯餘門弟子,列樹松與楸。
    今來過此驛,若吊汨羅洲。祠曹諱羊祜,此驛何不侔。
    我願避公諱,名為避賢郵。此名有深意,蔽賢天所尤。
    吾聞玄元教,日月冥九幽。幽陰蔽翳者,永為幽翳囚。

    【註釋】:

    棲:

    (一)①鳥類停留、歇宿。張衡《西京賦》:“南翔衡陽,北棲雁門。”②停留;居處。《國語·吳語》:“越王勾踐棲於會稽之上。” (二)xī [棲棲]忙碌不安的樣子。《論語·憲問》:“丘何為是棲棲者與?”

    棲遲:

    ①止息,遊息。《詩·陳風·衡門》:“衡門之下,可以~~。”②謂飄泊失意。李賀《致酒行》:“零落~~一杯酒,主人奉觴客長壽。”③分散,遺棄。《荀子·王制》:“積財物,而勿望~~薛越。”④淹留,隱遁。《後漢書·馮衍傳》:“久~~於小官,不得舒其所懷。”

    遲:

    (一)①徐行。《詩經·邶風·谷風》:“行道遲遲,中心有違。”(中心:心中。違:不順心。)②緩慢。賈誼《新書·大政》:“自古至於今,與民為仇者,有遲有速,而民必勝之。”《莊子·養生主》:“吾見其難為,怵(chù)然為戒,視為止,行為遲。”(怵然:恐懼的樣子。)③晚。《金史·食貨志》:“地寒,稼穡遲熟。”④猶豫。白居易《琵琶行》:“尋聲暗問彈者誰,琵琶聲停欲語遲。”⑤魯鈍。《三國志·吳書·孫奐傳》:“初吾憂其遲鈍,今治軍,諸將少能及者,吾無憂矣。”⑥長久。歐陽修《蘇氏文集序》:“遲久而不相及。”[遲明]黎明;破曉。曹唐《望九華寄池陽杜員外》:“戴月早辭三秀館,遲明初識九華峰。”[遲遲]1.緩慢的樣子。白居易《長恨歌》:“遲遲鐘鼓初長夜,耿耿星河欲曙天。”2.從容不迫的樣子。《禮記·孔子閑居》:“無聲之樂,氣志不違;無體之禮,威儀遲遲。”3.遲疑不前的樣子。范曄《後漢書·鄧彪等傳論》:“統之方軌易因,險途難禦,故昔人明慎於所受之分,遲遲於歧路之間也。”[遲暮]1.暮年。比喻衰老。屈原《離騷》:“惟草木之零落兮,恐美人之遲暮。”2.徐緩。鮑照《舞鶴賦》:“颯沓矜顧,遷延遲暮。”(颯沓:群飛的樣子。)[遲日]1.日子久。《商君書·君臣》:“遲日曠久、積勞私門者得。”2.春日。杜甫《絕句二首》之一:“遲日江山麗,春風花草香。” (二)zhì等待。《後漢書·章帝紀》:“朕思遲直士,側席異聞。”(思:思念。側席:不正坐,以待賢者。異聞:新的學說見解。)

    居:

    (一)①坐。《論語·陽貨》:“居,吾語女。”(語yù:告訴。女rǔ:汝。)《禮記· 曲禮上》:“居不主奧。”(奧:室內西南角。)②居住。《論語·子罕》:“君子居之,何陋之有?”《孟子·滕文公下》:“仲子所居之室,伯夷之所築與?”③住處。《詩經·小雅·雨無正》:“正大夫離居。”《左傳·宣公二年》:“問其名居,不告而退。”④停;留。《新書·大政下》:“待士而以敬,則士必居矣。”柳宗元《小石潭記》:“以其境過清,不可不居,乃記之而去。”⑤處於。《周易·乾》:“是故居上位而不驕,在下位而不憂。”《史記·孫子吳起列傳》:“而孫子為師,居輜車中。”(輜zī車:有帷的車。)⑥閑居;閑處。《論語·先進》:“居則曰:‘不吾知也!’”⑦當;任。戚繼光《將官到任寶鑒》:“居官不難,聽言為難。”⑧占;占據。《中說·天地》:“封域之制無廣地,不居良田。”(封域:指墓地。)《禮記·王制》:“其有中士、下士者,數各居其上之三分。”⑨收藏;積蓄。《論語·公冶長》:“臧文仲居蔡。”(蔡:烏龜殼。)《史記·呂不韋列傳》:“此奇貨可居。”⑩過瞭。用於“有頃”、“久之”、“頃之”等之前,表示相隔一段時間。《史記·李將軍列傳》:“居久之,孝景崩。”(孝景:漢景帝。崩:帝王死亡。)(二)jī語氣詞。相當於“乎”。《詩經·邶風· 日月》:“日居月諸,照臨下土。”(諸:語氣詞。)

    夏:

    (一)①華夏;諸夏。最初的中原古部族名。又指中原地區,後指中國。《孟子·滕文公上》:“吾聞用夏變夷者,未聞變於夷者也。”《荀子·儒效》:“居楚而楚,居越而越,居夏而夏,是非天性也,積靡使然也。”(靡:順服。)②大。景差《大招》:“夏屋廣大。”③大的房屋。後作“廈(shà)。”《楚辭·九章·哀郢》:“曾不知夏之為丘兮。”④古朝代名,相傳為夏後氏部落領袖禹所建立。建都安邑(今山西省夏縣北)。《論語·八佾》:“夏禮,吾能言之。”⑤一年四季的第二季。農歷四月至六月。《詩經·小雅· 四月》:“四月惟夏。”⑥五彩。《周禮·春官·巾車》:“孤乘夏篆,卿乘夏縵。” (二)jiǎ [陽夏]古縣名。秦置。

    邑:

    ①國。《左傳·桓公十一年》:“鄖人軍其郊,必不誡,且日虞四邑之至也。”(誡:警戒。虞:料度。四邑:指與鄖相約攻楚的隨、絞、州、蓼四國。)②國都。《左傳·隱公十一年》:“吾先君新邑於此。”(邑:這裡用作動詞。建立國都。)③人聚居的地方。《荀子·大略》:“(禹)過十室之邑必下。”④城鎮。蘇洵《六國論》:“小則獲邑,大則得城。”⑤縣的別稱。柳宗元《封建論》:“裂都會而為之郡邑。”⑥通“悒”。愁悶不安。《荀子·解蔽》:“不慕往,不閔來,無憐邑之心。”(閔:憐憫。憐:吝惜。)[邑邑]1.愁悶不安的樣子。《史記·商君列傳》:“安能邑邑待數十百年以成帝王乎?”2.微弱的樣子。劉向《九嘆·遠遊》:“風邑邑而蔽之。”(蔽:遮蔽。)

    邑人:

    同住一邑的人。陶淵明《桃花源記》:“率妻子~~來此絕境。”

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    茍:

    ①隨便;不嚴肅。《禮記·曲禮上》:“臨財毋茍得,臨難毋茍免。”②副詞。茍且;馬虎。《孟子·告子上》:“所欲有甚於生者,故不為茍得也。”③連詞。表條件或假設。假如;如果。《國語·魯語上》:“茍中心圖民,智雖不及,必將至焉。”(中心:內心。)

    偷:

    ①茍且;隻顧眼前。《禮記·表記》:“君子莊敬日強,安肆日偷。”(莊敬:恭敬謹慎。安肆:安逸放縱。)②懈怠;懶惰。《孫臏兵法· 將失》:“令數變,眾偷,可敗也。”《荀子·君道》:“賞克罰偷則民不怠。”(克:能者。)③淺薄;輕薄。《論語·泰伯》:“故舊不遺,則民不偷。”(故舊不遺:不遺忘老朋友。)④盜竊;偷竊。《論語· 泰伯》:“故舊不遺,則民不偷。”⑤偷盜的人;竊賊。《漢書·張敞傳》:“置酒,小偷悉來賀。”《晉書·王獻之傳》:“群偷驚走。”(走:跑。)⑥私下;暗地裡。李商隱《無題》:“八歲偷照鏡。”⑦抽出;騰出(多指時間)。梅堯臣《和公儀龍圖戲勉》:“忙中唯此是偷閑。”


  • 栖迟居夏邑,邑人无苟偷。

    “栖迟居夏邑,邑人无苟偷。”诗句出处:《阳城驿》;是唐朝诗人元稹的作品。

    商有阳城驿,名同阳道州。阳公没已久,感我泪交流。
    昔公孝父母,行与曾闵俦。既孤善兄弟,兄弟和且柔。
    一夕不相见,若怀三岁忧。遂誓不婚娶,没齿同衾裯。
    妹夫死他县,遗骨无人收。公令季弟往,公与仲弟留。
    相别竟不得,三人同远游。共负他乡骨,归来藏故丘。
    栖迟居夏邑,邑人无苟偷。里中竞长短,来问劣与优。
    官刑一朝耻,公短终身羞。公亦不遗布,人自不盗牛。
    问公何能尔,忠信先自修。发言当道理,不顾党与雠。
    声香渐翕习,冠盖若云浮。少者从公学,老者从公游。
    往来相告报,县尹与公侯。名落公卿口,涌如波荐舟。
    天子得闻之,书下再三求。书中愿一见,不异旱地虬。
    何以持为聘,束帛藉琳球。何以持为御,驷马驾安輈。
    公方伯夷操,事殷不事周。我实唐士庶,食唐之田畴。
    我闻天子忆,安敢专自由。来为谏大夫,朝夕侍冕旒。
    希夷惇薄俗,密勿献良筹。神医不言术,人瘼曾暗瘳。
    月请谏官俸,诸弟相对谋。皆曰亲戚外,酒散目前愁。
    公云不有尔,安得此嘉猷。施馀尽酤酒,客来相献酬。
    日旰不谋食,春深仍弊裘。人心良戚戚,我乐独由由。
    贞元岁云暮,朝有曲如钩。风波势奔蹙,日月光绸缪。
    齿牙属为猾,禾黍暗生蟊。岂无司言者,肉食吞其喉。
    岂无司搏者,利柄扼其鞲。鼻复势气塞,不得辩薰莸。
    公虽未显谏,惴惴如患瘤。飞章八九上,皆若珠暗投。
    炎炎日将炽,积燎无人抽。公乃帅其属,决谏同报仇。
    延英殿门外,叩阁仍叩头。且曰事不止,臣谏誓不休。
    上知不可遏,命以美语酬。降官司成署,俾之为赘疣。
    奸心不快活,击刺砺戈矛。终为道州去,天道竟悠悠。
    遂令不言者,反以言为訧。喉舌坐成木,鹰鹯化为鸠。
    避权如避虎,冠豸如冠猴。平生附我者,诗人称好逑。
    私来一执手,恐若坠诸沟。送我不出户,决我不回眸。
    唯有太学生,各具粮与糇。咸言公去矣,我亦去荒陬。
    公与诸生别,步步驻行驺。有生不可诀,行行过闽瓯。
    为师得如此,得为贤者不。道州闻公来,鼓舞歌且讴。
    昔公居夏邑,狎人如狎鸥。况自为刺史,岂复援鼓桴。
    滋章一时罢,教化天下遒。炎瘴不得老,英华忽已秋。
    有鸟哭杨震,无儿悲邓攸。唯余门弟子,列树松与楸。
    今来过此驿,若吊汨罗洲。祠曹讳羊祜,此驿何不侔。
    我愿避公讳,名为避贤邮。此名有深意,蔽贤天所尤。
    吾闻玄元教,日月冥九幽。幽阴蔽翳者,永为幽翳囚。

    【注释】:

    栖:

    (一)①鸟类停留、歇宿。张衡《西京赋》:“南翔衡阳,北栖雁门。”②停留;居处。《国语·吴语》:“越王勾践栖于会稽之上。” (二)xī [栖栖]忙碌不安的样子。《论语·宪问》:“丘何为是栖栖者与?”

    栖迟:

    ①止息,游息。《诗·陈风·衡门》:“衡门之下,可以~~。”②谓飘泊失意。李贺《致酒行》:“零落~~一杯酒,主人奉觞客长寿。”③分散,遗弃。《荀子·王制》:“积财物,而勿望~~薛越。”④淹留,隐遁。《后汉书·冯衍传》:“久~~於小官,不得舒其所怀。”

    迟:

    (一)①徐行。《诗经·邶风·谷风》:“行道迟迟,中心有违。”(中心:心中。违:不顺心。)②缓慢。贾谊《新书·大政》:“自古至于今,与民为仇者,有迟有速,而民必胜之。”《庄子·养生主》:“吾见其难为,怵(chù)然为戒,视为止,行为迟。”(怵然:恐惧的样子。)③晚。《金史·食货志》:“地寒,稼穑迟熟。”④犹豫。白居易《琵琶行》:“寻声暗问弹者谁,琵琶声停欲语迟。”⑤鲁钝。《三国志·吴书·孙奂传》:“初吾忧其迟钝,今治军,诸将少能及者,吾无忧矣。”⑥长久。欧阳修《苏氏文集序》:“迟久而不相及。”[迟明]黎明;破晓。曹唐《望九华寄池阳杜员外》:“戴月早辞三秀馆,迟明初识九华峰。”[迟迟]1.缓慢的样子。白居易《长恨歌》:“迟迟钟鼓初长夜,耿耿星河欲曙天。”2.从容不迫的样子。《礼记·孔子闲居》:“无声之乐,气志不违;无体之礼,威仪迟迟。”3.迟疑不前的样子。范晔《后汉书·邓彪等传论》:“统之方轨易因,险途难御,故昔人明慎于所受之分,迟迟于歧路之间也。”[迟暮]1.暮年。比喻衰老。屈原《离骚》:“惟草木之零落兮,恐美人之迟暮。”2.徐缓。鲍照《舞鹤赋》:“飒沓矜顾,迁延迟暮。”(飒沓:群飞的样子。)[迟日]1.日子久。《商君书·君臣》:“迟日旷久、积劳私门者得。”2.春日。杜甫《绝句二首》之一:“迟日江山丽,春风花草香。” (二)zhì等待。《后汉书·章帝纪》:“朕思迟直士,侧席异闻。”(思:思念。侧席:不正坐,以待贤者。异闻:新的学说见解。)

    居:

    (一)①坐。《论语·阳货》:“居,吾语女。”(语yù:告诉。女rǔ:汝。)《礼记· 曲礼上》:“居不主奥。”(奥:室内西南角。)②居住。《论语·子罕》:“君子居之,何陋之有?”《孟子·滕文公下》:“仲子所居之室,伯夷之所筑与?”③住处。《诗经·小雅·雨无正》:“正大夫离居。”《左传·宣公二年》:“问其名居,不告而退。”④停;留。《新书·大政下》:“待士而以敬,则士必居矣。”柳宗元《小石潭记》:“以其境过清,不可不居,乃记之而去。”⑤处于。《周易·乾》:“是故居上位而不骄,在下位而不忧。”《史记·孙子吴起列传》:“而孙子为师,居辎车中。”(辎zī车:有帷的车。)⑥闲居;闲处。《论语·先进》:“居则曰:‘不吾知也!’”⑦当;任。戚继光《将官到任宝鉴》:“居官不难,听言为难。”⑧占;占据。《中说·天地》:“封域之制无广地,不居良田。”(封域:指墓地。)《礼记·王制》:“其有中士、下士者,数各居其上之三分。”⑨收藏;积蓄。《论语·公冶长》:“臧文仲居蔡。”(蔡:乌龟壳。)《史记·吕不韦列传》:“此奇货可居。”⑩过了。用于“有顷”、“久之”、“顷之”等之前,表示相隔一段时间。《史记·李将军列传》:“居久之,孝景崩。”(孝景:汉景帝。崩:帝王死亡。)(二)jī语气词。相当于“乎”。《诗经·邶风· 日月》:“日居月诸,照临下土。”(诸:语气词。)

    夏:

    (一)①华夏;诸夏。最初的中原古部族名。又指中原地区,后指中国。《孟子·滕文公上》:“吾闻用夏变夷者,未闻变于夷者也。”《荀子·儒效》:“居楚而楚,居越而越,居夏而夏,是非天性也,积靡使然也。”(靡:顺服。)②大。景差《大招》:“夏屋广大。”③大的房屋。后作“厦(shà)。”《楚辞·九章·哀郢》:“曾不知夏之为丘兮。”④古朝代名,相传为夏后氏部落领袖禹所建立。建都安邑(今山西省夏县北)。《论语·八佾》:“夏礼,吾能言之。”⑤一年四季的第二季。农历四月至六月。《诗经·小雅· 四月》:“四月惟夏。”⑥五彩。《周礼·春官·巾车》:“孤乘夏篆,卿乘夏缦。” (二)jiǎ [阳夏]古县名。秦置。

    邑:

    ①国。《左传·桓公十一年》:“郧人军其郊,必不诫,且日虞四邑之至也。”(诫:警戒。虞:料度。四邑:指与郧相约攻楚的随、绞、州、蓼四国。)②国都。《左传·隐公十一年》:“吾先君新邑于此。”(邑:这里用作动词。建立国都。)③人聚居的地方。《荀子·大略》:“(禹)过十室之邑必下。”④城镇。苏洵《六国论》:“小则获邑,大则得城。”⑤县的别称。柳宗元《封建论》:“裂都会而为之郡邑。”⑥通“悒”。愁闷不安。《荀子·解蔽》:“不慕往,不闵来,无怜邑之心。”(闵:怜悯。怜:吝惜。)[邑邑]1.愁闷不安的样子。《史记·商君列传》:“安能邑邑待数十百年以成帝王乎?”2.微弱的样子。刘向《九叹·远游》:“风邑邑而蔽之。”(蔽:遮蔽。)

    邑人:

    同住一邑的人。陶渊明《桃花源记》:“率妻子~~来此绝境。”

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    苟:

    ①随便;不严肃。《礼记·曲礼上》:“临财毋苟得,临难毋苟免。”②副词。苟且;马虎。《孟子·告子上》:“所欲有甚于生者,故不为苟得也。”③连词。表条件或假设。假如;如果。《国语·鲁语上》:“苟中心图民,智虽不及,必将至焉。”(中心:内心。)

    偷:

    ①苟且;只顾眼前。《礼记·表记》:“君子庄敬日强,安肆日偷。”(庄敬:恭敬谨慎。安肆:安逸放纵。)②懈怠;懒惰。《孙膑兵法· 将失》:“令数变,众偷,可败也。”《荀子·君道》:“赏克罚偷则民不怠。”(克:能者。)③浅薄;轻薄。《论语·泰伯》:“故旧不遗,则民不偷。”(故旧不遗:不遗忘老朋友。)④盗窃;偷窃。《论语· 泰伯》:“故旧不遗,则民不偷。”⑤偷盗的人;窃贼。《汉书·张敞传》:“置酒,小偷悉来贺。”《晋书·王献之传》:“群偷惊走。”(走:跑。)⑥私下;暗地里。李商隐《无题》:“八岁偷照镜。”⑦抽出;腾出(多指时间)。梅尧臣《和公仪龙图戏勉》:“忙中唯此是偷闲。”


  • qi chi ju xia yi ,yi ren mo gou tou 。

    “qi chi ju xia yi ,yi ren mo gou tou 。”shi gou chu chu :《yang cheng yi 》;shi tang chao shi ren yuan zhen de zuo pin 。

    shang you yang cheng yi ,ming tong yang dao zhou 。yang gong mei yi jiu ,gan wo lei jiao liu 。
    xi gong xiao fu mu ,hang yu ceng min chou 。ji gu shan xiong di ,xiong di he ju rou 。
    yi xi bu xiang jian ,re huai san sui you 。sui shi bu hun qu ,mei chi tong qin chou 。
    mei fu si ta xian ,wei gu mo ren shou 。gong ling ji di wang ,gong yu zhong di liu 。
    xiang bie jing bu de ,san ren tong yuan you 。gong fu ta xiang gu ,gui lai cang gu qiu 。
    qi chi ju xia yi ,yi ren mo gou tou 。li zhong jing chang duan ,lai wen lie yu you 。
    guan xing yi chao chi ,gong duan zhong shen xiu 。gong yi bu wei bu ,ren zi bu dao niu 。
    wen gong he neng er ,zhong xin xian zi xiu 。fa yan dang dao li ,bu gu dang yu chou 。
    sheng xiang jian xi xi ,guan gai re yun fu 。shao zhe cong gong xue ,lao zhe cong gong you 。
    wang lai xiang gao bao ,xian yin yu gong hou 。ming la gong qing kou ,chong ru bo jian zhou 。
    tian zi de wen zhi ,shu xia zai san qiu 。shu zhong yuan yi jian ,bu yi han de qiu 。
    he yi chi wei pin ,shu bo ji lin qiu 。he yi chi wei yu ,si ma jia an zhou 。
    gong fang bai yi cao ,shi yan bu shi zhou 。wo shi tang shi shu ,shi tang zhi tian chou 。
    wo wen tian zi yi ,an gan zhuan zi you 。lai wei jian da fu ,chao xi shi mian liu 。
    xi yi dun bao su ,mi wu suo liang chou 。shen yi bu yan shu ,ren mo ceng an chou 。
    yue qing jian guan feng ,zhu di xiang dui mou 。jie yue qin qi wai ,jiu san mu qian chou 。
    gong yun bu you er ,an de ci jia you 。shi yu jin gu jiu ,ke lai xiang suo chou 。
    ri gan bu mou shi ,chun shen reng bi qiu 。ren xin liang qi qi ,wo le du you you 。
    zhen yuan sui yun mu ,chao you qu ru gou 。feng bo shi ben cu ,ri yue guang chou miao 。
    chi ya shu wei hua ,he shu an sheng mao 。qi mo si yan zhe ,rou shi tun ji hou 。
    qi mo si bo zhe ,li bing e ji gou 。bi fu shi qi sai ,bu de bian xun you 。
    gong sui wei xian jian ,zhui zhui ru huan liu 。fei zhang ba jiu shang ,jie re zhu an tou 。
    yan yan ri jiang chi ,ji liao mo ren chou 。gong nai shuai ji shu ,jue jian tong bao chou 。
    yan ying dian men wai ,kou ge reng kou tou 。ju yue shi bu zhi ,chen jian shi bu xiu 。
    shang zhi bu ke e ,ming yi mei yu chou 。jiang guan si cheng shu ,bi zhi wei zhui you 。
    jian xin bu kuai huo ,ji ci li ge mao 。zhong wei dao zhou qu ,tian dao jing you you 。
    sui ling bu yan zhe ,fan yi yan wei you 。hou she zuo cheng mu ,ying zhan hua wei jiu 。
    bi quan ru bi hu ,guan zhi ru guan hou 。ping sheng fu wo zhe ,shi ren chen hao qiu 。
    si lai yi zhi shou ,kong re zhui zhu gou 。song wo bu chu hu ,jue wo bu hui mou 。
    wei you tai xue sheng ,ge ju liang yu hou 。xian yan gong qu yi ,wo yi qu huang zou 。
    gong yu zhu sheng bie ,bu bu zhu hang zou 。you sheng bu ke jue ,hang hang guo min ou 。
    wei shi de ru ci ,de wei xian zhe bu 。dao zhou wen gong lai ,gu wu ge ju ou 。
    xi gong ju xia yi ,xia ren ru xia ou 。kuang zi wei ci shi ,qi fu yuan gu fu 。
    zi zhang yi shi ba ,jiao hua tian xia qiu 。yan zhang bu de lao ,ying hua hu yi qiu 。
    you diao ku yang zhen ,mo er bei deng you 。wei yu men di zi ,lie shu song yu qiu 。
    jin lai guo ci yi ,re diao mi luo zhou 。ci cao hui yang hu ,ci yi he bu mou 。
    wo yuan bi gong hui ,ming wei bi xian you 。ci ming you shen yi ,bi xian tian suo you 。
    wu wen xuan yuan jiao ,ri yue ming jiu you 。you yin bi yi zhe ,yong wei you yi qiu 。

    【zhu shi 】:

    qi :

    (yi )①diao lei ting liu 、xie su 。zhang heng 《xi jing fu 》:“na xiang heng yang ,bei qi yan men 。”②ting liu ;ju chu 。《guo yu ·wu yu 》:“yue wang gou jian qi yu hui ji zhi shang 。” (er )xī [qi qi ]mang liu bu an de yang zi 。《lun yu ·xian wen 》:“qiu he wei shi qi qi zhe yu ?”

    qi chi :

    ①zhi xi ,you xi 。《shi ·chen feng ·heng men 》:“heng men zhi xia ,ke yi ~~。”②wei piao bo shi yi 。li he 《zhi jiu hang 》:“ling la ~~yi bei jiu ,zhu ren feng shang ke chang shou 。”③fen san ,wei qi 。《xun zi ·wang zhi 》:“ji cai wu ,er wu wang ~~xue yue 。”④yan liu ,yin dun 。《hou han shu ·feng yan chuan 》:“jiu ~~wu xiao guan ,bu de shu ji suo huai 。”

    chi :

    (yi )①xu hang 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“hang dao chi chi ,zhong xin you wei 。”(zhong xin :xin zhong 。wei :bu shun xin 。)②huan man 。gu yi 《xin shu ·da zheng 》:“zi gu zhi yu jin ,yu min wei chou zhe ,you chi you su ,er min bi sheng zhi 。”《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“wu jian ji nan wei ,chu (chù)ran wei jie ,shi wei zhi ,hang wei chi 。”(chu ran :kong ju de yang zi 。)③wan 。《jin shi ·shi huo zhi 》:“de han ,jia se chi shou 。”④you yu 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“xun sheng an wen dan zhe shei ,pi pa sheng ting yu yu chi 。”⑤lu dun 。《san guo zhi ·wu shu ·sun huan chuan 》:“chu wu you ji chi dun ,jin zhi jun ,zhu jiang shao neng ji zhe ,wu mo you yi 。”⑥chang jiu 。ou yang xiu 《su shi wen ji xu 》:“chi jiu er bu xiang ji 。”[chi ming ]li ming ;po xiao 。cao tang 《wang jiu hua ji chi yang du yuan wai 》:“dai yue zao ci san xiu guan ,chi ming chu shi jiu hua feng 。”[chi chi ]1.huan man de yang zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“chi chi zhong gu chu chang ye ,geng geng xing he yu shu tian 。”2.cong rong bu pai de yang zi 。《li ji ·kong zi xian ju 》:“mo sheng zhi le ,qi zhi bu wei ;mo ti zhi li ,wei yi chi chi 。”3.chi yi bu qian de yang zi 。fan ye 《hou han shu ·deng biao deng chuan lun 》:“tong zhi fang gui yi yin ,xian tu nan yu ,gu xi ren ming shen yu suo shou zhi fen ,chi chi yu qi lu zhi jian ye 。”[chi mu ]1.mu nian 。bi yu cui lao 。qu yuan 《li sao 》:“wei cao mu zhi ling la xi ,kong mei ren zhi chi mu 。”2.xu huan 。bao zhao 《wu he fu 》:“sa da jin gu ,qian yan chi mu 。”(sa da :qun fei de yang zi 。)[chi ri ]1.ri zi jiu 。《shang jun shu ·jun chen 》:“chi ri kuang jiu 、ji lao si men zhe de 。”2.chun ri 。du fu 《jue gou er shou 》zhi yi :“chi ri jiang shan li ,chun feng hua cao xiang 。” (er )zhìdeng dai 。《hou han shu ·zhang di ji 》:“zhen sai chi zhi shi ,ce xi yi wen 。”(sai :sai nian 。ce xi :bu zheng zuo ,yi dai xian zhe 。yi wen :xin de xue shui jian jie 。)

    ju :

    (yi )①zuo 。《lun yu ·yang huo 》:“ju ,wu yu nv 。”(yu yù:gao su 。nv rǔ:ru 。)《li ji · qu li shang 》:“ju bu zhu ao 。”(ao :shi nei xi na jiao 。)②ju zhu 。《lun yu ·zi han 》:“jun zi ju zhi ,he lou zhi you ?”《meng zi ·teng wen gong xia 》:“zhong zi suo ju zhi shi ,bai yi zhi suo zhu yu ?”③zhu chu 。《shi jing ·xiao ya ·yu mo zheng 》:“zheng da fu li ju 。”《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“wen ji ming ju ,bu gao er tui 。”④ting ;liu 。《xin shu ·da zheng xia 》:“dai shi er yi jing ,ze shi bi ju yi 。”liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“yi ji jing guo qing ,bu ke bu ju ,nai ji zhi er qu 。”⑤chu yu 。《zhou yi ·gan 》:“shi gu ju shang wei er bu jiao ,zai xia wei er bu you 。”《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“er sun zi wei shi ,ju zi che zhong 。”(zi zīche :you wei de che 。)⑥xian ju ;xian chu 。《lun yu ·xian jin 》:“ju ze yue :‘bu wu zhi ye !’”⑦dang ;ren 。qi ji guang 《jiang guan dao ren bao jian 》:“ju guan bu nan ,ting yan wei nan 。”⑧zhan ;zhan ju 。《zhong shui ·tian de 》:“feng yu zhi zhi mo an de ,bu ju liang tian 。”(feng yu :zhi mu de 。)《li ji ·wang zhi 》:“ji you zhong shi 、xia shi zhe ,shu ge ju ji shang zhi san fen 。”⑨shou cang ;ji xu 。《lun yu ·gong ye chang 》:“zang wen zhong ju cai 。”(cai :wu gui ke 。)《shi ji ·lv bu wei lie chuan 》:“ci ji huo ke ju 。”⑩guo le 。yong yu “you qing ”、“jiu zhi ”、“qing zhi ”deng zhi qian ,biao shi xiang ge yi duan shi jian 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“ju jiu zhi ,xiao jing beng 。”(xiao jing :han jing di 。beng :di wang si wang 。)(er )jīyu qi ci 。xiang dang yu “hu ”。《shi jing ·bei feng · ri yue 》:“ri ju yue zhu ,zhao lin xia tu 。”(zhu :yu qi ci 。)

    xia :

    (yi )①hua xia ;zhu xia 。zui chu de zhong yuan gu bu zu ming 。you zhi zhong yuan de ou ,hou zhi zhong guo 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“wu wen yong xia bian yi zhe ,wei wen bian yu yi zhe ye 。”《xun zi ·ru xiao 》:“ju chu er chu ,ju yue er yue ,ju xia er xia ,shi fei tian xing ye ,ji mi shi ran ye 。”(mi :shun fu 。)②da 。jing cha 《da qiao 》:“xia wu an da 。”③da de fang wu 。hou zuo “sha (shà)。”《chu ci ·jiu zhang ·ai ying 》:“ceng bu zhi xia zhi wei qiu xi 。”④gu chao dai ming ,xiang chuan wei xia hou shi bu la ling xiu yu suo jian li 。jian dou an yi (jin shan xi sheng xia xian bei )。《lun yu ·ba yi 》:“xia li ,wu neng yan zhi 。”⑤yi nian si ji de di er ji 。nong li si yue zhi liu yue 。《shi jing ·xiao ya · si yue 》:“si yue wei xia 。”⑥wu cai 。《zhou li ·chun guan ·jin che 》:“gu cheng xia zhuan ,qing cheng xia man 。” (er )jiǎ [yang xia ]gu xian ming 。qin zhi 。

    yi :

    ①guo 。《zuo chuan ·huan gong shi yi nian 》:“yun ren jun ji jiao ,bi bu jie ,ju ri yu si yi zhi zhi ye 。”(jie :jing jie 。yu :liao du 。si yi :zhi yu yun xiang yao gong chu de sui 、jiao 、zhou 、liao si guo 。)②guo dou 。《zuo chuan ·yin gong shi yi nian 》:“wu xian jun xin yi yu ci 。”(yi :zhe li yong zuo dong ci 。jian li guo dou 。)③ren ju ju de de fang 。《xun zi ·da lve 》:“(yu )guo shi shi zhi yi bi xia 。”④cheng zhen 。su xun 《liu guo lun 》:“xiao ze huo yi ,da ze de cheng 。”⑤xian de bie chen 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“lie dou hui er wei zhi jun yi 。”⑥tong “yi ”。chou men bu an 。《xun zi ·jie bi 》:“bu mu wang ,bu min lai ,mo lian yi zhi xin 。”(min :lian min 。lian :lin xi 。)[yi yi ]1.chou men bu an de yang zi 。《shi ji ·shang jun lie chuan 》:“an neng yi yi dai shu shi bai nian yi cheng di wang hu ?”2.wei ruo de yang zi 。liu xiang 《jiu tan ·yuan you 》:“feng yi yi er bi zhi 。”(bi :zhe bi 。)

    yi ren :

    tong zhu yi yi de ren 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“lv qi zi ~~lai ci jue jing 。”

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    gou :

    ①sui bian ;bu yan su 。《li ji ·qu li shang 》:“lin cai wu gou de ,lin nan wu gou mian 。”②fu ci 。gou ju ;ma hu 。《meng zi ·gao zi shang 》:“suo yu you shen yu sheng zhe ,gu bu wei gou de ye 。”③lian ci 。biao tiao jian huo jia she 。jia ru ;ru guo 。《guo yu ·lu yu shang 》:“gou zhong xin tu min ,zhi sui bu ji ,bi jiang zhi yan 。”(zhong xin :nei xin 。)

    tou :

    ①gou ju ;zhi gu yan qian 。《li ji ·biao ji 》:“jun zi zhuang jing ri jiang ,an si ri tou 。”(zhuang jing :gong jing jin shen 。an si :an yi fang zong 。)②xie dai ;lan duo 。《sun bin bing fa · jiang shi 》:“ling shu bian ,zhong tou ,ke bai ye 。”《xun zi ·jun dao 》:“shang ke fa tou ze min bu dai 。”(ke :neng zhe 。)③jian bao ;qing bao 。《lun yu ·tai bai 》:“gu jiu bu wei ,ze min bu tou 。”(gu jiu bu wei :bu wei wang lao peng you 。)④dao qie ;tou qie 。《lun yu · tai bai 》:“gu jiu bu wei ,ze min bu tou 。”⑤tou dao de ren ;qie zei 。《han shu ·zhang chang chuan 》:“zhi jiu ,xiao tou xi lai he 。”《jin shu ·wang suo zhi chuan 》:“qun tou jing zou 。”(zou :pao 。)⑥si xia ;an de li 。li shang yin 《mo ti 》:“ba sui tou zhao jing 。”⑦chou chu ;teng chu (duo zhi shi jian )。mei yao chen 《he gong yi long tu hu mian 》:“mang zhong wei ci shi tou xian 。”