• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 六尺安敢主,方寸由自調。

    “六尺安敢主,方寸由自調。”詩句出處:《酬劉猛見送》;是唐朝詩人元稹的作品。

    種花有顏色,異色即為妖。養鳥惡羽翮,剪翮不待高。
    非無剪傷者,物性難自逃。百足雖捷捷,商羊亦翹翹。
    伊餘狷然質,謬入多士朝。任氣有愎戇,容身寡朋曹。
    愚狂偶似直,靜僻非敢驕。一為毫發忤,十載山川遙。
    爍鐵不在火,割肌不在刀。險心露山嶽,流語翻波濤。
    六尺安敢主,方寸由自調。神劍土不蝕,異佈火不燋。
    雖無二物姿,庶欲效一毫。未能深蹙蹙,多謝相勞勞。
    去去我移馬,遲遲君過橋。雲勢正橫壑,江流初滿槽。
    持此慰遠道,此之為舊交。

    【註釋】:

    尺:

    (一)①長度單位。十寸為一尺。古代以六寸或八寸為一尺。《荀子·非相》:“身長七尺。”李白《贈汪倫》:“桃花潭水深千尺。”②尺子,量長度的器具。《古詩為焦仲卿妻作》:“左手持刀尺,右手執綾羅。”③喻微,少。陸機《長歌行》:“尺波豈徒旋。”(徒:空。)④尺脈(中醫診脈時第三指所按之處)的簡稱。《難經》:“脈三部:寸、關、尺。”[尺牘]書信。牘,木板。古代書寫用狹長的竹簡或木板,長約一尺,故書信稱尺簡或尺牘。如用絹帛,則稱尺素。《漢書·陳遵傳》:“性善書,與人尺牘,主皆藏去(jǔ)以為榮。”(書:寫字。主:指收信人。去:收藏。)也泛指書寫的文字。《後漢書·北海靖王傳》:“帝驛馬令作草書尺牘十首。”(驛馬:傳遞公文的馬。) (二)chě 我國古代音樂工尺譜的記音符號之一。

    安:

    ①安寧;安穩;安定。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“風雨不動安如山。”《漢書·薛廣德傳》:“乘船危,就橋安。”(就橋:從橋上走。)②使安寧。《三國志·蜀書·蔣琬傳》:“其為政以安民為本,不以修飾為先。”③安樂;安逸。《孟子·告子下》:“然後知生於憂患,而死於安樂也。”④安心。陳壽《三國志·魏書·司馬朗傳》“郊境之內,民不安業。”⑤安放;設置。陸遊《東陽道中》詩:“先安筆硯對溪山。”⑥疑問代詞。相當於“什麼”、“什麼地方”。司馬遷《史記·項羽本紀》:“項王曰:‘沛公安在?’”《漢書·黥佈傳》:“女安從知之?”(女:你。)⑦副詞。表示反問。韓愈《馬說》:“且欲與常馬等不可得,安求其能千裡也?”

    敢:

    ①勇敢;有膽氣。《莊子·盜蹠》:“勇悍果敢,聚眾率兵,此下德也。”《新唐書·石雄傳》:“少為牙校,敢毅善戰,氣蓋軍中。”②敢於;有膽量做某事。《漢書·趙充國傳》:“用兵深入敢戰者吉。”③謙詞。有冒昧的意思。《左傳·宣公十二年》:“敢佈腹心。”(佈腹心:指講出心裡話。)④豈敢;怎敢。《左傳·襄公二十六年》:“敬以待命,敢有貳心乎?”

    主:

    ①君;國君。《荀子·王霸》:“主能治近,則遠者理;主能治明,則幽者化;主能當一,則百事正。”(理:治理。幽:暗處。化:感化。當:主管。)《商君書·君臣》:“故國治而地廣,兵強而主尊。”②皇帝的女兒。《後漢書·宋弘傳》:“弘被引見,帝令主坐屏風後。”③春秋戰國時稱大夫為主。《左傳·昭公元年》:“趙孟曰:‘誰當良臣?’對曰:‘主是謂矣。’”(趙孟:晉國卿大夫。當:相當於。)④主人。杜甫《秋興八首》之四:“王侯第宅皆新主。”(第:貴族的大宅子。)劉義慶《世說新語·簡傲》:“主已知子猷當往,乃灑掃施設,在聽事坐相待。”(子猷:王徽之字。)⑤死者的牌位。《春秋·文公二年》:“作僖公主。”⑥根本;首要的。曹丕《典論·論文》:“文以氣為主。”⑦掌管;主持。《墨子·備高臨》:“十人主此車。”⑧預兆。范仲淹《奏乞宣諭大臣定河東捍禦》:“河東地震數年,占書亦主城陷。”

    方:

    (一)①並列。《莊子·山木》:“方舟而濟於河。”也指竹木編成的筏子。《詩經·周南·漢廣》:“江之永矣,不可方思。”②方圓。表面積。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“(孫權)割據江東,地方數千裡。”③正方;方形。與圓相對。《周禮·考工記·輿人》:“圜者中規,方者中矩。”④方向;方位。《墨子·公輸》:“北方有侮臣者,願借子殺之。”⑤方面。《楚辭·九辯》:“心怵惕而震蕩兮,何所憂之多方?”(怵惕:戒懼。)⑥正直。《新語·慎微》:“然後忠良方直之人,則得容於世而施於政。”⑦地區;區域。黃宗羲《柳敬亭傳》:“且五方土音,鄉俗好尚,習見習聞。”⑧指地。古人以為天圓地方,故稱地為方。《淮南子·本經》:“戴圓履方。”⑨方法;辦法。《荀子·大略》:“博學而無方。”⑩藥方;處方。《後漢書·華佗傳》:“精於方藥。”(11)道理。《荀子·君道》:“尚賢使能,則民知方。”(尚:尊崇。)(12)比擬;比方。《漢書·衛青霍去病傳贊》:“票(piāo)騎亦方此意,為將如此。”(票騎:指霍去病。)(13)副詞。1.正在。《漢書·高帝紀》:“沛公、項羽方攻陳留。”2. 剛剛。方苞《左忠毅公逸事》:“廡下一生伏案臥,方成草。”3. 就要。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“今治水軍八十萬眾,方與將軍會獵於吳。”(治:訓練。會獵:一同打獵,是交戰的婉辭。)(14)介詞。正當。《莊子·養生主》:“方此之時,臣以神遇而不以目視。” (二)páng [方羊]徘徊。《左傳·哀公十七年》:“如魚窺尾,衡流而方羊。”

    方寸:

    指心。《三國志·蜀·諸葛亮傳》:“今已失老母,~~亂矣,無益於事,請從此別。”

    寸:

    ①長度單位,十分為一寸,十寸為一尺。《商君書·靳令》:“四寸之管無當,必不滿也。”②形容極短或極小。《史記·淮陰侯列傳》:“一日數戰,無尺寸之功。”孟郊《遊子吟》:“誰言寸草心,報得三春暉。”(三春:春季三個月。)③中醫切脈部位之一。《難經》:“脈三部:寸、關、尺。”

    由:

    ①經過。《論語·雍也》:“行不由徑。”(徑:小路。)②順隨;依順。《論語·顏淵》:“為仁由己,而由人乎哉?”③原由;原因。雍陶《非酒》:“人人慢說酒消憂,我道翻為引恨由。”④介詞。1. 自;從。《史記·陳涉世傢》:“由陳涉始。”2. 由於;因為。王充《論衡·實知》:“知物由學,學乃知之,不問不識。”3. 憑借;依據。《論語 · 顏淵》:“為仁由己,而由人乎哉?”(而由人乎哉:難道憑借他人嗎?)⑤通“猶”。1. 如同;好像。《孟子·公孫醜上》:“由弓人而恥為弓。”2. 還;仍然。羅隱《夏州胡常侍》:“仍聞隴蜀由多事,深喜將軍未白頭。”(事:事故。)3. 尚且。《荀子·富國》:“由將不足以免也。”

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    調:

    (一)①調動。崔銑《記王忠肅公翱事》:“婿竟不調。”②轉換。徐陵《玉臺新詠·織婦》:“調梭輟寒夜,鳴機罷秋日。”③征調。陳壽《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“調其賦稅,以充軍實。”④計算。班固《漢書·晁錯傳》:“調立城邑,毋下千傢。”⑤音調。白居易《琵琶行》:“未成曲調先有情。”⑥人的才情風格。秦韜玉《貧女》:“誰愛風流高格調,共憐時世儉梳妝。”⑦古代的一種賦稅。漢末、魏晉有戶調,即按戶征稅。《三國志·魏書·趙儼傳》:“都尉李通急錄戶調。”唐代建立租、庸、調制度,仍按戶征調。⑧指聲調,即字音高低升降的音調。⑨腔調。(二)tiáo ①協調。洪亮吉《治平篇》:“水旱疾疫,即天地調劑之法也。”②調弄;彈奏。劉禹錫《陋室銘》:“可以調素琴,閱金經。”③嘲弄;調笑。劉義慶《世說新語·排調》:“康僧淵目深而鼻高,王丞相每調之。”④馴養;調教。司馬遷《史記·秦本紀》:“大費拜受,佐舜調馴鳥獸。”⑤烹調;調味。《戰國策·楚策四》:“故晝遊乎江河,夕調乎鼎鼐。”⑥音律和諧。班固《漢書·董仲舒傳》:“譬之琴瑟不調,甚者必解而更張之。”


  • 六尺安敢主,方寸由自调。

    “六尺安敢主,方寸由自调。”诗句出处:《酬刘猛见送》;是唐朝诗人元稹的作品。

    种花有颜色,异色即为妖。养鸟恶羽翮,剪翮不待高。
    非无剪伤者,物性难自逃。百足虽捷捷,商羊亦翘翘。
    伊余狷然质,谬入多士朝。任气有愎戆,容身寡朋曹。
    愚狂偶似直,静僻非敢骄。一为毫发忤,十载山川遥。
    烁铁不在火,割肌不在刀。险心露山岳,流语翻波涛。
    六尺安敢主,方寸由自调。神剑土不蚀,异布火不燋。
    虽无二物姿,庶欲效一毫。未能深蹙蹙,多谢相劳劳。
    去去我移马,迟迟君过桥。云势正横壑,江流初满槽。
    持此慰远道,此之为旧交。

    【注释】:

    尺:

    (一)①长度单位。十寸为一尺。古代以六寸或八寸为一尺。《荀子·非相》:“身长七尺。”李白《赠汪伦》:“桃花潭水深千尺。”②尺子,量长度的器具。《古诗为焦仲卿妻作》:“左手持刀尺,右手执绫罗。”③喻微,少。陆机《长歌行》:“尺波岂徒旋。”(徒:空。)④尺脉(中医诊脉时第三指所按之处)的简称。《难经》:“脉三部:寸、关、尺。”[尺牍]书信。牍,木板。古代书写用狭长的竹简或木板,长约一尺,故书信称尺简或尺牍。如用绢帛,则称尺素。《汉书·陈遵传》:“性善书,与人尺牍,主皆藏去(jǔ)以为荣。”(书:写字。主:指收信人。去:收藏。)也泛指书写的文字。《后汉书·北海靖王传》:“帝驿马令作草书尺牍十首。”(驿马:传递公文的马。) (二)chě 我国古代音乐工尺谱的记音符号之一。

    安:

    ①安宁;安稳;安定。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“风雨不动安如山。”《汉书·薛广德传》:“乘船危,就桥安。”(就桥:从桥上走。)②使安宁。《三国志·蜀书·蒋琬传》:“其为政以安民为本,不以修饰为先。”③安乐;安逸。《孟子·告子下》:“然后知生于忧患,而死于安乐也。”④安心。陈寿《三国志·魏书·司马朗传》“郊境之内,民不安业。”⑤安放;设置。陆游《东阳道中》诗:“先安笔砚对溪山。”⑥疑问代词。相当于“什么”、“什么地方”。司马迁《史记·项羽本纪》:“项王曰:‘沛公安在?’”《汉书·黥布传》:“女安从知之?”(女:你。)⑦副词。表示反问。韩愈《马说》:“且欲与常马等不可得,安求其能千里也?”

    敢:

    ①勇敢;有胆气。《庄子·盗跖》:“勇悍果敢,聚众率兵,此下德也。”《新唐书·石雄传》:“少为牙校,敢毅善战,气盖军中。”②敢于;有胆量做某事。《汉书·赵充国传》:“用兵深入敢战者吉。”③谦词。有冒昧的意思。《左传·宣公十二年》:“敢布腹心。”(布腹心:指讲出心里话。)④岂敢;怎敢。《左传·襄公二十六年》:“敬以待命,敢有贰心乎?”

    主:

    ①君;国君。《荀子·王霸》:“主能治近,则远者理;主能治明,则幽者化;主能当一,则百事正。”(理:治理。幽:暗处。化:感化。当:主管。)《商君书·君臣》:“故国治而地广,兵强而主尊。”②皇帝的女儿。《后汉书·宋弘传》:“弘被引见,帝令主坐屏风后。”③春秋战国时称大夫为主。《左传·昭公元年》:“赵孟曰:‘谁当良臣?’对曰:‘主是谓矣。’”(赵孟:晋国卿大夫。当:相当于。)④主人。杜甫《秋兴八首》之四:“王侯第宅皆新主。”(第:贵族的大宅子。)刘义庆《世说新语·简傲》:“主已知子猷当往,乃洒扫施设,在听事坐相待。”(子猷:王徽之字。)⑤死者的牌位。《春秋·文公二年》:“作僖公主。”⑥根本;首要的。曹丕《典论·论文》:“文以气为主。”⑦掌管;主持。《墨子·备高临》:“十人主此车。”⑧预兆。范仲淹《奏乞宣谕大臣定河东捍御》:“河东地震数年,占书亦主城陷。”

    方:

    (一)①并列。《庄子·山木》:“方舟而济于河。”也指竹木编成的筏子。《诗经·周南·汉广》:“江之永矣,不可方思。”②方圆。表面积。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“(孙权)割据江东,地方数千里。”③正方;方形。与圆相对。《周礼·考工记·舆人》:“圜者中规,方者中矩。”④方向;方位。《墨子·公输》:“北方有侮臣者,愿借子杀之。”⑤方面。《楚辞·九辩》:“心怵惕而震荡兮,何所忧之多方?”(怵惕:戒惧。)⑥正直。《新语·慎微》:“然后忠良方直之人,则得容于世而施于政。”⑦地区;区域。黄宗羲《柳敬亭传》:“且五方土音,乡俗好尚,习见习闻。”⑧指地。古人以为天圆地方,故称地为方。《淮南子·本经》:“戴圆履方。”⑨方法;办法。《荀子·大略》:“博学而无方。”⑩药方;处方。《后汉书·华佗传》:“精于方药。”(11)道理。《荀子·君道》:“尚贤使能,则民知方。”(尚:尊崇。)(12)比拟;比方。《汉书·卫青霍去病传赞》:“票(piāo)骑亦方此意,为将如此。”(票骑:指霍去病。)(13)副词。1.正在。《汉书·高帝纪》:“沛公、项羽方攻陈留。”2. 刚刚。方苞《左忠毅公逸事》:“庑下一生伏案卧,方成草。”3. 就要。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“今治水军八十万众,方与将军会猎于吴。”(治:训练。会猎:一同打猎,是交战的婉辞。)(14)介词。正当。《庄子·养生主》:“方此之时,臣以神遇而不以目视。” (二)páng [方羊]徘徊。《左传·哀公十七年》:“如鱼窥尾,衡流而方羊。”

    方寸:

    指心。《三国志·蜀·诸葛亮传》:“今已失老母,~~乱矣,无益于事,请从此别。”

    寸:

    ①长度单位,十分为一寸,十寸为一尺。《商君书·靳令》:“四寸之管无当,必不满也。”②形容极短或极小。《史记·淮阴侯列传》:“一日数战,无尺寸之功。”孟郊《游子吟》:“谁言寸草心,报得三春晖。”(三春:春季三个月。)③中医切脉部位之一。《难经》:“脉三部:寸、关、尺。”

    由:

    ①经过。《论语·雍也》:“行不由径。”(径:小路。)②顺随;依顺。《论语·颜渊》:“为仁由己,而由人乎哉?”③原由;原因。雍陶《非酒》:“人人慢说酒消忧,我道翻为引恨由。”④介词。1. 自;从。《史记·陈涉世家》:“由陈涉始。”2. 由于;因为。王充《论衡·实知》:“知物由学,学乃知之,不问不识。”3. 凭借;依据。《论语 · 颜渊》:“为仁由己,而由人乎哉?”(而由人乎哉:难道凭借他人吗?)⑤通“犹”。1. 如同;好像。《孟子·公孙丑上》:“由弓人而耻为弓。”2. 还;仍然。罗隐《夏州胡常侍》:“仍闻陇蜀由多事,深喜将军未白头。”(事:事故。)3. 尚且。《荀子·富国》:“由将不足以免也。”

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    调:

    (一)①调动。崔铣《记王忠肃公翱事》:“婿竟不调。”②转换。徐陵《玉台新咏·织妇》:“调梭辍寒夜,鸣机罢秋日。”③征调。陈寿《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“调其赋税,以充军实。”④计算。班固《汉书·晁错传》:“调立城邑,毋下千家。”⑤音调。白居易《琵琶行》:“未成曲调先有情。”⑥人的才情风格。秦韬玉《贫女》:“谁爱风流高格调,共怜时世俭梳妆。”⑦古代的一种赋税。汉末、魏晋有户调,即按户征税。《三国志·魏书·赵俨传》:“都尉李通急录户调。”唐代建立租、庸、调制度,仍按户征调。⑧指声调,即字音高低升降的音调。⑨腔调。(二)tiáo ①协调。洪亮吉《治平篇》:“水旱疾疫,即天地调剂之法也。”②调弄;弹奏。刘禹锡《陋室铭》:“可以调素琴,阅金经。”③嘲弄;调笑。刘义庆《世说新语·排调》:“康僧渊目深而鼻高,王丞相每调之。”④驯养;调教。司马迁《史记·秦本纪》:“大费拜受,佐舜调驯鸟兽。”⑤烹调;调味。《战国策·楚策四》:“故昼游乎江河,夕调乎鼎鼐。”⑥音律和谐。班固《汉书·董仲舒传》:“譬之琴瑟不调,甚者必解而更张之。”


  • liu che an gan zhu ,fang cun you zi diao 。

    “liu che an gan zhu ,fang cun you zi diao 。”shi gou chu chu :《chou liu meng jian song 》;shi tang chao shi ren yuan zhen de zuo pin 。

    chong hua you yan se ,yi se ji wei yao 。yang diao e yu he ,jian he bu dai gao 。
    fei mo jian shang zhe ,wu xing nan zi tao 。bai zu sui jie jie ,shang yang yi qiao qiao 。
    yi yu juan ran zhi ,miu ru duo shi chao 。ren qi you bi gang ,rong shen gua peng cao 。
    yu kuang ou shi zhi ,jing pi fei gan jiao 。yi wei hao fa wu ,shi zai shan chuan yao 。
    shuo tie bu zai huo ,ge ji bu zai dao 。xian xin lou shan yue ,liu yu fan bo tao 。
    liu che an gan zhu ,fang cun you zi diao 。shen jian tu bu shi ,yi bu huo bu jiao 。
    sui mo er wu zi ,shu yu xiao yi hao 。wei neng shen cu cu ,duo xie xiang lao lao 。
    qu qu wo yi ma ,chi chi jun guo qiao 。yun shi zheng heng he ,jiang liu chu man cao 。
    chi ci wei yuan dao ,ci zhi wei jiu jiao 。

    【zhu shi 】:

    che :

    (yi )①chang du chan wei 。shi cun wei yi che 。gu dai yi liu cun huo ba cun wei yi che 。《xun zi ·fei xiang 》:“shen chang qi che 。”li bai 《zeng wang lun 》:“tao hua tan shui shen qian che 。”②che zi ,liang chang du de qi ju 。《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“zuo shou chi dao che ,you shou zhi ling luo 。”③yu wei ,shao 。liu ji 《chang ge hang 》:“che bo qi tu xuan 。”(tu :kong 。)④che mai (zhong yi zhen mai shi di san zhi suo an zhi chu )de jian chen 。《nan jing 》:“mai san bu :cun 、guan 、che 。”[che du ]shu xin 。du ,mu ban 。gu dai shu xie yong xia chang de zhu jian huo mu ban ,chang yao yi che ,gu shu xin chen che jian huo che du 。ru yong juan bo ,ze chen che su 。《han shu ·chen zun chuan 》:“xing shan shu ,yu ren che du ,zhu jie cang qu (jǔ)yi wei rong 。”(shu :xie zi 。zhu :zhi shou xin ren 。qu :shou cang 。)ye fan zhi shu xie de wen zi 。《hou han shu ·bei hai jing wang chuan 》:“di yi ma ling zuo cao shu che du shi shou 。”(yi ma :chuan di gong wen de ma 。) (er )chě wo guo gu dai yin le gong che pu de ji yin fu hao zhi yi 。

    an :

    ①an ning ;an wen ;an ding 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“feng yu bu dong an ru shan 。”《han shu ·xue an de chuan 》:“cheng chuan wei ,jiu qiao an 。”(jiu qiao :cong qiao shang zou 。)②shi an ning 。《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan chuan 》:“ji wei zheng yi an min wei ben ,bu yi xiu shi wei xian 。”③an le ;an yi 。《meng zi ·gao zi xia 》:“ran hou zhi sheng yu you huan ,er si yu an le ye 。”④an xin 。chen shou 《san guo zhi ·wei shu ·si ma lang chuan 》“jiao jing zhi nei ,min bu an ye 。”⑤an fang ;she zhi 。liu you 《dong yang dao zhong 》shi :“xian an bi yan dui xi shan 。”⑥yi wen dai ci 。xiang dang yu “shen me ”、“shen me de fang ”。si ma qian 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang yue :‘pei gong an zai ?’”《han shu ·qing bu chuan 》:“nv an cong zhi zhi ?”(nv :ni 。)⑦fu ci 。biao shi fan wen 。han yu 《ma shui 》:“ju yu yu chang ma deng bu ke de ,an qiu ji neng qian li ye ?”

    gan :

    ①yong gan ;you dan qi 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“yong han guo gan ,ju zhong lv bing ,ci xia de ye 。”《xin tang shu ·dan xiong chuan 》:“shao wei ya jiao ,gan yi shan zhan ,qi gai jun zhong 。”②gan yu ;you dan liang zuo mou shi 。《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“yong bing shen ru gan zhan zhe ji 。”③qian ci 。you mao mei de yi sai 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“gan bu fu xin 。”(bu fu xin :zhi jiang chu xin li hua 。)④qi gan ;zen gan 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“jing yi dai ming ,gan you er xin hu ?”

    zhu :

    ①jun ;guo jun 。《xun zi ·wang ba 》:“zhu neng zhi jin ,ze yuan zhe li ;zhu neng zhi ming ,ze you zhe hua ;zhu neng dang yi ,ze bai shi zheng 。”(li :zhi li 。you :an chu 。hua :gan hua 。dang :zhu guan 。)《shang jun shu ·jun chen 》:“gu guo zhi er de an ,bing jiang er zhu zun 。”②huang di de nv er 。《hou han shu ·song hong chuan 》:“hong bei yin jian ,di ling zhu zuo bing feng hou 。”③chun qiu zhan guo shi chen da fu wei zhu 。《zuo chuan ·zhao gong yuan nian 》:“zhao meng yue :‘shei dang liang chen ?’dui yue :‘zhu shi wei yi 。’”(zhao meng :jin guo qing da fu 。dang :xiang dang yu 。)④zhu ren 。du fu 《qiu xing ba shou 》zhi si :“wang hou di zhai jie xin zhu 。”(di :gui zu de da zhai zi 。)liu yi qing 《shi shui xin yu ·jian ao 》:“zhu yi zhi zi you dang wang ,nai sa sao shi she ,zai ting shi zuo xiang dai 。”(zi you :wang hui zhi zi 。)⑤si zhe de pai wei 。《chun qiu ·wen gong er nian 》:“zuo xi gong zhu 。”⑥gen ben ;shou yao de 。cao pi 《dian lun ·lun wen 》:“wen yi qi wei zhu 。”⑦zhang guan ;zhu chi 。《mo zi ·bei gao lin 》:“shi ren zhu ci che 。”⑧yu zhao 。fan zhong yan 《zou qi xuan yu da chen ding he dong han yu 》:“he dong de zhen shu nian ,zhan shu yi zhu cheng xian 。”

    fang :

    (yi )①bing lie 。《zhuang zi ·shan mu 》:“fang zhou er ji yu he 。”ye zhi zhu mu bian cheng de fa zi 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“jiang zhi yong yi ,bu ke fang sai 。”②fang yuan 。biao mian ji 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“(sun quan )ge ju jiang dong ,de fang shu qian li 。”③zheng fang ;fang xing 。yu yuan xiang dui 。《zhou li ·kao gong ji ·yu ren 》:“huan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”④fang xiang ;fang wei 。《mo zi ·gong shu 》:“bei fang you wu chen zhe ,yuan jie zi sha zhi 。”⑤fang mian 。《chu ci ·jiu bian 》:“xin chu ti er zhen dang xi ,he suo you zhi duo fang ?”(chu ti :jie ju 。)⑥zheng zhi 。《xin yu ·shen wei 》:“ran hou zhong liang fang zhi zhi ren ,ze de rong yu shi er shi yu zheng 。”⑦de ou ;ou yu 。huang zong xi 《liu jing ting chuan 》:“ju wu fang tu yin ,xiang su hao shang ,xi jian xi wen 。”⑧zhi de 。gu ren yi wei tian yuan de fang ,gu chen de wei fang 。《huai na zi ·ben jing 》:“dai yuan lv fang 。”⑨fang fa ;ban fa 。《xun zi ·da lve 》:“bo xue er mo fang 。”⑩yao fang ;chu fang 。《hou han shu ·hua tuo chuan 》:“jing yu fang yao 。”(11)dao li 。《xun zi ·jun dao 》:“shang xian shi neng ,ze min zhi fang 。”(shang :zun chong 。)(12)bi ni ;bi fang 。《han shu ·wei qing huo qu bing chuan zan 》:“piao (piāo)ji yi fang ci yi ,wei jiang ru ci 。”(piao ji :zhi huo qu bing 。)(13)fu ci 。1.zheng zai 。《han shu ·gao di ji 》:“pei gong 、xiang yu fang gong chen liu 。”2. gang gang 。fang bao 《zuo zhong yi gong yi shi 》:“wu xia yi sheng fu an wo ,fang cheng cao 。”3. jiu yao 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jin zhi shui jun ba shi mo zhong ,fang yu jiang jun hui lie yu wu 。”(zhi :xun lian 。hui lie :yi tong da lie ,shi jiao zhan de wan ci 。)(14)jie ci 。zheng dang 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“fang ci zhi shi ,chen yi shen yu er bu yi mu shi 。” (er )páng [fang yang ]pai huai 。《zuo chuan ·ai gong shi qi nian 》:“ru yu kui wei ,heng liu er fang yang 。”

    fang cun :

    zhi xin 。《san guo zhi ·shu ·zhu ge liang chuan 》:“jin yi shi lao mu ,~~luan yi ,mo yi yu shi ,qing cong ci bie 。”

    cun :

    ①chang du chan wei ,shi fen wei yi cun ,shi cun wei yi che 。《shang jun shu ·jin ling 》:“si cun zhi guan mo dang ,bi bu man ye 。”②xing rong ji duan huo ji xiao 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“yi ri shu zhan ,mo che cun zhi gong 。”meng jiao 《you zi yin 》:“shei yan cun cao xin ,bao de san chun hui 。”(san chun :chun ji san ge yue 。)③zhong yi qie mai bu wei zhi yi 。《nan jing 》:“mai san bu :cun 、guan 、che 。”

    you :

    ①jing guo 。《lun yu ·yong ye 》:“hang bu you jing 。”(jing :xiao lu 。)②shun sui ;yi shun 。《lun yu ·yan yuan 》:“wei ren you ji ,er you ren hu zai ?”③yuan you ;yuan yin 。yong tao 《fei jiu 》:“ren ren man shui jiu xiao you ,wo dao fan wei yin hen you 。”④jie ci 。1. zi ;cong 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“you chen she shi 。”2. you yu ;yin wei 。wang chong 《lun heng ·shi zhi 》:“zhi wu you xue ,xue nai zhi zhi ,bu wen bu shi 。”3. ping jie ;yi ju 。《lun yu · yan yuan 》:“wei ren you ji ,er you ren hu zai ?”(er you ren hu zai :nan dao ping jie ta ren ma ?)⑤tong “you ”。1. ru tong ;hao xiang 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“you gong ren er chi wei gong 。”2. hai ;reng ran 。luo yin 《xia zhou hu chang shi 》:“reng wen long shu you duo shi ,shen xi jiang jun wei bai tou 。”(shi :shi gu 。)3. shang ju 。《xun zi ·fu guo 》:“you jiang bu zu yi mian ye 。”

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    diao :

    (yi )①diao dong 。cui xi 《ji wang zhong su gong ao shi 》:“xu jing bu diao 。”②zhuai huan 。xu ling 《yu tai xin yong ·zhi fu 》:“diao suo chuo han ye ,ming ji ba qiu ri 。”③zheng diao 。chen shou 《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“diao ji fu shui ,yi chong jun shi 。”④ji suan 。ban gu 《han shu ·chao cuo chuan 》:“diao li cheng yi ,wu xia qian jia 。”⑤yin diao 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“wei cheng qu diao xian you qing 。”⑥ren de cai qing feng ge 。qin tao yu 《pin nv 》:“shei ai feng liu gao ge diao ,gong lian shi shi jian shu zhuang 。”⑦gu dai de yi chong fu shui 。han mo 、wei jin you hu diao ,ji an hu zheng shui 。《san guo zhi ·wei shu ·zhao yan chuan 》:“dou wei li tong ji lu hu diao 。”tang dai jian li zu 、yong 、diao zhi du ,reng an hu zheng diao 。⑧zhi sheng diao ,ji zi yin gao di sheng jiang de yin diao 。⑨qiang diao 。(er )tiáo ①xie diao 。hong liang ji 《zhi ping pian 》:“shui han ji yi ,ji tian de diao ji zhi fa ye 。”②diao long ;dan zou 。liu yu xi 《lou shi ming 》:“ke yi diao su qin ,yue jin jing 。”③chao long ;diao xiao 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·pai diao 》:“kang seng yuan mu shen er bi gao ,wang cheng xiang mei diao zhi 。”④xun yang ;diao jiao 。si ma qian 《shi ji ·qin ben ji 》:“da fei bai shou ,zuo shun diao xun diao shou 。”⑤peng diao ;diao wei 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“gu zhou you hu jiang he ,xi diao hu ding nai 。”⑥yin lv he xie 。ban gu 《han shu ·dong zhong shu chuan 》:“pi zhi qin se bu diao ,shen zhe bi jie er geng zhang zhi 。”