• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 還填折粟稅,酬償貰麥鄰。

    “還填折粟稅,酬償貰麥鄰。”詩句出處:《旱災自咎,貽七縣宰》;是唐朝詩人元稹的作品。

    吾聞上帝心,降命明且仁。臣稹茍有罪,胡不災我身。
    胡為旱一州,禍此千萬人。一旱猶可忍,其旱亦已頻。
    臘雪不滿地,膏雨不降春。惻惻詔書下,半減麥與緡。
    半租豈不薄,尚竭力與筋。竭力不敢憚,慚戴天子恩。
    累累婦拜姑,吶吶翁語孫。禾黍日夜長,足得盈我囷。
    還填折粟稅,酬償貰麥鄰。茍無公私責,飲水不為貧。
    歡言未盈口,旱氣已再振。六月天不雨,秋孟亦既旬。
    區區昧陋積,禱祝非不勤。日馳衰白顏,再拜泥甲鱗。
    歸來重思忖,願告諸邑君。以彼天道遠,豈如人事親。
    團團囹圄中,無乃冤不申。擾擾食廩內,無乃奸有因。
    軋軋輸送車,無乃使不倫。遙遙負擔卒,無乃役不均。
    今年無大麥,計與珠玉濱。村胥與裡吏,無乃求取繁。
    符下斂錢急,值官因酒嗔。誅求與撻罰,無乃不逡巡。
    生小下裡住,不曾州縣門。訴詞千萬恨,無乃不得聞。
    強豪富酒肉,窮獨無芻薪。俱由案牘吏,無乃移禍屯。
    官分市井戶,迭配水陸珍。未蒙所償直,無乃不敢言。
    有一於此事,安可尤蒼旻。借使漏刑憲,得不虞鬼神。
    自顧頑滯牧,坐貽災沴臻。上羞朝廷寄,下愧閭裡民。
    豈無神明宰,為我同苦辛。共佈慈惠語,慰此衢客塵。

    【註釋】:

    還:

    (一)①返回;回到原地或恢復原位。《左傳·僖公二十四年》:“宋成公如楚,還,入於鄭,鄭伯將享之。”(鄭伯:指鄭文公。享:設宴招待。)《史記·項羽本紀》:“還軍霸上。”②恢復。《魏書·顯祖紀》:“諸非勞超遷者,亦各還初。”(勞:功勞。遷:晉升。)③交還;歸還。《荀子·堯問》:“然而吾所執贄而見者十人,還贄而見者三十人。”也指交納。杜甫《歲晏行》:“割慈忍愛還租庸。”(庸:抵償勞役的佈帛。)④顧;回頭。潘嶽《傷弱子辭》:“還眺兮墳瘞(yì),草莽莽兮木森森。”(瘞:埋葬物。)《史記·滑稽列傳》:“疾步數還顧。”⑤償還。江淹《恨賦》:“裂帛系書,誓還漢恩。”(系:綁。書:信。)⑥通“環”。環繞。陳亮《念奴嬌·登多景樓》:“危樓還望,嘆此意,今古幾人曾會。”⑦《漢書·食貨志上》:“還廬樹桑。”(廬:房舍。) (二)xuán ①旋轉。《國語·吳語》:“大夫種(zhǒng)勇而善謀,將還玩吳國於股掌之上,以得其志。”(種:指越大夫文種。玩:玩弄。)②立即;迅速。《荀子·王霸》:“如是則舜禹還至,王業還起。”③輕盈快捷的樣子。《詩經·齊風·還》:“子之還兮,遭我乎峱(náo)之間兮。”(峱:古山名。) (三)hái 副詞。①仍;尚。杜甫《泛江》詩:“亂離還奏樂,漂泊且聽歌。”②再;又。孟浩然《過故人莊》:“待到重陽日,還來就菊花。”③更。杜甫《奉待嚴大夫》詩:“殊方又喜故人來,重鎮還須濟世才。”

    填:

    (一)①填塞;充塞。《戰國策·趙策四》:“(舒祺)雖少,願及未填溝壑而托之。”(舒祺:觸龍的兒子。及:趁著。壑:深坑。)②充滿。《漢書·鄭當時傳》:“先是,下邽翟公為延尉,賓客亦填門。”③塗飾;給器物加色。韓愈《謁衡嶽廟遂宿嶽寺題門樓》:“粉墻丹柱動光彩,鬼物圖畫填青紅。”(動:發出。)④補充;抵償。王建《送振武張尚書》:“盡收壯勇填兵數,不向蕃渾奪馬群。”(蕃渾:指西部少數民族吐谷渾。)白居易《奏閿鄉縣禁囚狀》:“欠負官物,無可填賠。”⑤按格式填寫。《詩話總龜後集·藝苑》:“上曰:‘得非填詞柳三變乎?’”⑥擬聲詞。形容聲勢宏大。《孟子·梁惠王上》:“填然鼓之,兵刃既接,棄甲曳(yè)兵而走。”(鼓:擊鼓。曳:拖。走:跑。)[填填]1. 滿足。《荀子·非十二子》:“填填然,狄狄然,莫莫然。”(狄狄然:跳躍的樣子。莫莫然:沉靜不言的樣子。)2. 擬聲詞。形容聲音宏大。《隋書·音樂志中》:“鞀(táo)鼓填填。”(鞀:小鼓。) (二)chén 長久。《詩經·大雅·瞻印(yǎng)》:“瞻印昊天,則不我惠。孔填不寧,降此大厲。”(印:通“仰”。吳天:借指周幽王。孔:甚;很。厲:災禍。) (三)zhèn 通“鎮”。安定。《荀子·君道》:“其德音足以填撫百姓。”《史記·吳王濞列傳》:“上患吳、會稽輕悍,無壯王以填之,諸子少,乃立濞於沛為吳王。”(輕悍:輕捷勇悍。)

    折:

    (一)①折斷。《韓非子· 五蠹》:“兔走觸株,折頸而死。”(走:奔跑。)②彎曲。李白《夢遊天姥吟留別》:“安能摧眉折腰事權貴。”③死。《韓詩外傳》卷三:“無瘖、聾、跛、眇、尪蹇、侏儒、折短。”④挫折;損失。《史記·淮陰侯列傳》:“折北不救。”(北:失敗。)⑤駁斥;使對方屈服。劉禹錫《天論》:“作天說以折韓退之之言。”(天說,指柳宗元《天說》。韓退之:韓愈。)⑥指責。《三國志·魏書·傅嘏傳》:“季佈面折其短。”(季節:人名。) (二)shé [折閱]虧損。《荀子·修身》:“良賈不為折閱不市。”(良賈:有本事的商人。市:做買賣。)

    粟:

    ①指谷類糧食。李斯《諫逐客書》:“地廣者粟多。”②谷子,去皮後叫小米。晁錯《論貴粟疏》:“粟米佈帛生於地,長於時,聚於力,非可一時而成也。”③如粟狀的細小之物。《山海經·南山經》:“英水出焉,西南流註於赤水,其中多白玉,多丹粟。”④皮膚因受冷或因恐懼而起的雞皮疙瘩。蘇軾《和陶貧士》:“無衣粟我膚。”

    稅:

    (一)①田賦。陶潛《桃花源詩》:“春蠶收長絲,秋熟靡王稅。”(靡:無。)②稅收。《宋史·范正辭傳》:“以年老,求監兗(yǎn)州商稅。”③贈送。《史記·酈生陸賈列傳》:“辟陽侯乃奉百金往稅。”④釋放。《呂氏春秋·慎大》:“乃稅馬於華山,稅牛於桃林。”⑤止息;居住。曹植《應詔》:“爰暨帝室,稅此西墉。”(爰:乃。墉:城。)⑥通“脫”。1.脫下。《孟子·告子下》:“不稅冕而行。”(冕:大夫以上的人戴的禮帽。)2.溢出。《周禮·考工記·栗氏》:“概而不稅。”(概:量米粟時刮平鬥斛的木板。)(二)tuì ①古代喪禮規定的追服,即補服喪服。《禮記·檀弓上》:“小功不稅。”(小功:古代喪服名,五服的第四等。)②改變。《禮記·服問》:“小功之麻,不變大功之葛,以有本為稅。”

    酬:

    ①向客人敬酒。《世說新語·賞譽下》:“溫元甫、劉王喬、裴叔則俱至,酬酢終日。”陶潛《遊斜川》:“提壺接賓侶,引滿更獻酬。”(引滿:斟滿酒。)②報答。李白《走筆贈獨孤駙馬》:“壯心剖出酬知己。”③應答;交際往來。劉知幾《史通·惑經》:“其間切磋酬對。”④報酬;償付;償還。《北史· 陽休之傳》:“監臨之官出行,不得過百姓飲食,有者,即數(shǔ)錢酬之。”《新唐書·李朝隱傳》:“成安公主奪民園,不酬直。”⑤實現。李頻《春日思歸》詩:“壯志未酬三尺劍,故鄉空隔萬重山。”[酬酢]1. 主客互相敬酒。主敬客稱酬,客回敬稱酢。《淮南子·主術》:“觴酌俎豆酬酢之禮,所以效善也。”2. 應酬;交際往來。劉義慶《世說新語·賞譽下》:“溫元甫、劉王喬、裴叔則俱至,酬酢終日。”

    償:

    ①歸還;償還。晁錯《論貴粟疏》:“有賣田宅鬻(yù)子孫以償責者矣。”(責:債。)②抵償;補償。《新唐書·齊映傳》:“臣雖死不足償責。”《宋史·李沆傳》:“(太宗)以沆(hàng)素貧,多負人錢,別賜三十萬償之。”(負:欠。)③酬報;回報。《左傳·僖公十五年》:“西鄰責言,不可償也。”(責言:責備的話。)《漢書·匈奴傳上》:“每漢兵入匈奴,匈奴亦報償。”④實現。韓愈《新修滕王閣記》:“及其無事且還,儻得一至其處,竊寄目償所願焉。”

    貰:

    ①賒欠;欠。《史記·汲黯鄭當時列傳》:“縣官無錢,從民貰馬。”②租賃。《聊齋志異·晚霞》:“客因代貰扁舟,送諸其傢。”③抵押。梅堯臣《萊宣遺酒》:“儻有佳客過,未免貰袍笏。”④買。《聊齋志異·胡四姐》:“郎以一貫授生,曰:‘先持歸,貰良牠。’”(牠:酒。)⑤寬宥;赦免。《漢書·張敞傳》:“因貰其罪。”

    鄰:

    ①古代居民組織。《周禮·地官·遂人》:“五傢為鄰,五鄰為裡。”②鄰近的;接近的。《莊子·天運》:“死生相與鄰。”《荀子·大略》:“禍與福鄰。”


  • 还填折粟税,酬偿贳麦邻。

    “还填折粟税,酬偿贳麦邻。”诗句出处:《旱灾自咎,贻七县宰》;是唐朝诗人元稹的作品。

    吾闻上帝心,降命明且仁。臣稹苟有罪,胡不灾我身。
    胡为旱一州,祸此千万人。一旱犹可忍,其旱亦已频。
    腊雪不满地,膏雨不降春。恻恻诏书下,半减麦与缗。
    半租岂不薄,尚竭力与筋。竭力不敢惮,惭戴天子恩。
    累累妇拜姑,呐呐翁语孙。禾黍日夜长,足得盈我囷。
    还填折粟税,酬偿贳麦邻。苟无公私责,饮水不为贫。
    欢言未盈口,旱气已再振。六月天不雨,秋孟亦既旬。
    区区昧陋积,祷祝非不勤。日驰衰白颜,再拜泥甲鳞。
    归来重思忖,愿告诸邑君。以彼天道远,岂如人事亲。
    团团囹圄中,无乃冤不申。扰扰食廪内,无乃奸有因。
    轧轧输送车,无乃使不伦。遥遥负担卒,无乃役不均。
    今年无大麦,计与珠玉滨。村胥与里吏,无乃求取繁。
    符下敛钱急,值官因酒嗔。诛求与挞罚,无乃不逡巡。
    生小下里住,不曾州县门。诉词千万恨,无乃不得闻。
    强豪富酒肉,穷独无刍薪。俱由案牍吏,无乃移祸屯。
    官分市井户,迭配水陆珍。未蒙所偿直,无乃不敢言。
    有一于此事,安可尤苍旻。借使漏刑宪,得不虞鬼神。
    自顾顽滞牧,坐贻灾沴臻。上羞朝廷寄,下愧闾里民。
    岂无神明宰,为我同苦辛。共布慈惠语,慰此衢客尘。

    【注释】:

    还:

    (一)①返回;回到原地或恢复原位。《左传·僖公二十四年》:“宋成公如楚,还,入于郑,郑伯将享之。”(郑伯:指郑文公。享:设宴招待。)《史记·项羽本纪》:“还军霸上。”②恢复。《魏书·显祖纪》:“诸非劳超迁者,亦各还初。”(劳:功劳。迁:晋升。)③交还;归还。《荀子·尧问》:“然而吾所执贽而见者十人,还贽而见者三十人。”也指交纳。杜甫《岁晏行》:“割慈忍爱还租庸。”(庸:抵偿劳役的布帛。)④顾;回头。潘岳《伤弱子辞》:“还眺兮坟瘗(yì),草莽莽兮木森森。”(瘗:埋葬物。)《史记·滑稽列传》:“疾步数还顾。”⑤偿还。江淹《恨赋》:“裂帛系书,誓还汉恩。”(系:绑。书:信。)⑥通“环”。环绕。陈亮《念奴娇·登多景楼》:“危楼还望,叹此意,今古几人曾会。”⑦《汉书·食货志上》:“还庐树桑。”(庐:房舍。) (二)xuán ①旋转。《国语·吴语》:“大夫种(zhǒng)勇而善谋,将还玩吴国于股掌之上,以得其志。”(种:指越大夫文种。玩:玩弄。)②立即;迅速。《荀子·王霸》:“如是则舜禹还至,王业还起。”③轻盈快捷的样子。《诗经·齐风·还》:“子之还兮,遭我乎峱(náo)之间兮。”(峱:古山名。) (三)hái 副词。①仍;尚。杜甫《泛江》诗:“乱离还奏乐,漂泊且听歌。”②再;又。孟浩然《过故人庄》:“待到重阳日,还来就菊花。”③更。杜甫《奉待严大夫》诗:“殊方又喜故人来,重镇还须济世才。”

    填:

    (一)①填塞;充塞。《战国策·赵策四》:“(舒祺)虽少,愿及未填沟壑而托之。”(舒祺:触龙的儿子。及:趁着。壑:深坑。)②充满。《汉书·郑当时传》:“先是,下邽翟公为延尉,宾客亦填门。”③涂饰;给器物加色。韩愈《谒衡岳庙遂宿岳寺题门楼》:“粉墙丹柱动光彩,鬼物图画填青红。”(动:发出。)④补充;抵偿。王建《送振武张尚书》:“尽收壮勇填兵数,不向蕃浑夺马群。”(蕃浑:指西部少数民族吐谷浑。)白居易《奏阌乡县禁囚状》:“欠负官物,无可填赔。”⑤按格式填写。《诗话总龟后集·艺苑》:“上曰:‘得非填词柳三变乎?’”⑥拟声词。形容声势宏大。《孟子·梁惠王上》:“填然鼓之,兵刃既接,弃甲曳(yè)兵而走。”(鼓:击鼓。曳:拖。走:跑。)[填填]1. 满足。《荀子·非十二子》:“填填然,狄狄然,莫莫然。”(狄狄然:跳跃的样子。莫莫然:沉静不言的样子。)2. 拟声词。形容声音宏大。《隋书·音乐志中》:“鼗(táo)鼓填填。”(鼗:小鼓。) (二)chén 长久。《诗经·大雅·瞻印(yǎng)》:“瞻印昊天,则不我惠。孔填不宁,降此大厉。”(印:通“仰”。吴天:借指周幽王。孔:甚;很。厉:灾祸。) (三)zhèn 通“镇”。安定。《荀子·君道》:“其德音足以填抚百姓。”《史记·吴王濞列传》:“上患吴、会稽轻悍,无壮王以填之,诸子少,乃立濞于沛为吴王。”(轻悍:轻捷勇悍。)

    折:

    (一)①折断。《韩非子· 五蠹》:“兔走触株,折颈而死。”(走:奔跑。)②弯曲。李白《梦游天姥吟留别》:“安能摧眉折腰事权贵。”③死。《韩诗外传》卷三:“无瘖、聋、跛、眇、尪蹇、侏儒、折短。”④挫折;损失。《史记·淮阴侯列传》:“折北不救。”(北:失败。)⑤驳斥;使对方屈服。刘禹锡《天论》:“作天说以折韩退之之言。”(天说,指柳宗元《天说》。韩退之:韩愈。)⑥指责。《三国志·魏书·傅嘏传》:“季布面折其短。”(季节:人名。) (二)shé [折阅]亏损。《荀子·修身》:“良贾不为折阅不市。”(良贾:有本事的商人。市:做买卖。)

    粟:

    ①指谷类粮食。李斯《谏逐客书》:“地广者粟多。”②谷子,去皮后叫小米。晁错《论贵粟疏》:“粟米布帛生于地,长于时,聚于力,非可一时而成也。”③如粟状的细小之物。《山海经·南山经》:“英水出焉,西南流注于赤水,其中多白玉,多丹粟。”④皮肤因受冷或因恐惧而起的鸡皮疙瘩。苏轼《和陶贫士》:“无衣粟我肤。”

    税:

    (一)①田赋。陶潜《桃花源诗》:“春蚕收长丝,秋熟靡王税。”(靡:无。)②税收。《宋史·范正辞传》:“以年老,求监兖(yǎn)州商税。”③赠送。《史记·郦生陆贾列传》:“辟阳侯乃奉百金往税。”④释放。《吕氏春秋·慎大》:“乃税马于华山,税牛于桃林。”⑤止息;居住。曹植《应诏》:“爰暨帝室,税此西墉。”(爰:乃。墉:城。)⑥通“脱”。1.脱下。《孟子·告子下》:“不税冕而行。”(冕:大夫以上的人戴的礼帽。)2.溢出。《周礼·考工记·栗氏》:“概而不税。”(概:量米粟时刮平斗斛的木板。)(二)tuì ①古代丧礼规定的追服,即补服丧服。《礼记·檀弓上》:“小功不税。”(小功:古代丧服名,五服的第四等。)②改变。《礼记·服问》:“小功之麻,不变大功之葛,以有本为税。”

    酬:

    ①向客人敬酒。《世说新语·赏誉下》:“温元甫、刘王乔、裴叔则俱至,酬酢终日。”陶潜《游斜川》:“提壶接宾侣,引满更献酬。”(引满:斟满酒。)②报答。李白《走笔赠独孤驸马》:“壮心剖出酬知己。”③应答;交际往来。刘知几《史通·惑经》:“其间切磋酬对。”④报酬;偿付;偿还。《北史· 阳休之传》:“监临之官出行,不得过百姓饮食,有者,即数(shǔ)钱酬之。”《新唐书·李朝隐传》:“成安公主夺民园,不酬直。”⑤实现。李频《春日思归》诗:“壮志未酬三尺剑,故乡空隔万重山。”[酬酢]1. 主客互相敬酒。主敬客称酬,客回敬称酢。《淮南子·主术》:“觞酌俎豆酬酢之礼,所以效善也。”2. 应酬;交际往来。刘义庆《世说新语·赏誉下》:“温元甫、刘王乔、裴叔则俱至,酬酢终日。”

    偿:

    ①归还;偿还。晁错《论贵粟疏》:“有卖田宅鬻(yù)子孙以偿责者矣。”(责:债。)②抵偿;补偿。《新唐书·齐映传》:“臣虽死不足偿责。”《宋史·李沆传》:“(太宗)以沆(hàng)素贫,多负人钱,别赐三十万偿之。”(负:欠。)③酬报;回报。《左传·僖公十五年》:“西邻责言,不可偿也。”(责言:责备的话。)《汉书·匈奴传上》:“每汉兵入匈奴,匈奴亦报偿。”④实现。韩愈《新修滕王阁记》:“及其无事且还,傥得一至其处,窃寄目偿所愿焉。”

    贳:

    ①赊欠;欠。《史记·汲黯郑当时列传》:“县官无钱,从民贳马。”②租赁。《聊斋志异·晚霞》:“客因代贳扁舟,送诸其家。”③抵押。梅尧臣《莱宣遗酒》:“傥有佳客过,未免贳袍笏。”④买。《聊斋志异·胡四姐》:“郎以一贯授生,曰:‘先持归,贳良牠。’”(牠:酒。)⑤宽宥;赦免。《汉书·张敞传》:“因贳其罪。”

    邻:

    ①古代居民组织。《周礼·地官·遂人》:“五家为邻,五邻为里。”②邻近的;接近的。《庄子·天运》:“死生相与邻。”《荀子·大略》:“祸与福邻。”


  • hai tian she su shui ,chou chang shi mai lin 。

    “hai tian she su shui ,chou chang shi mai lin 。”shi gou chu chu :《han zai zi jiu ,yi qi xian zai 》;shi tang chao shi ren yuan zhen de zuo pin 。

    wu wen shang di xin ,jiang ming ming ju ren 。chen zhen gou you zui ,hu bu zai wo shen 。
    hu wei han yi zhou ,huo ci qian mo ren 。yi han you ke ren ,ji han yi yi pin 。
    la xue bu man de ,gao yu bu jiang chun 。ce ce zhao shu xia ,ban jian mai yu mian 。
    ban zu qi bu bao ,shang jie li yu jin 。jie li bu gan dan ,can dai tian zi en 。
    lei lei fu bai gu ,na na weng yu sun 。he shu ri ye chang ,zu de ying wo qun 。
    hai tian she su shui ,chou chang shi mai lin 。gou mo gong si ze ,yin shui bu wei pin 。
    huan yan wei ying kou ,han qi yi zai zhen 。liu yue tian bu yu ,qiu meng yi ji xun 。
    ou ou mei lou ji ,dao zhu fei bu qin 。ri chi cui bai yan ,zai bai ni jia lin 。
    gui lai chong sai cun ,yuan gao zhu yi jun 。yi bi tian dao yuan ,qi ru ren shi qin 。
    tuan tuan ling yu zhong ,mo nai yuan bu shen 。rao rao shi lin nei ,mo nai jian you yin 。
    ga ga shu song che ,mo nai shi bu lun 。yao yao fu dan cu ,mo nai yi bu jun 。
    jin nian mo da mai ,ji yu zhu yu bin 。cun xu yu li li ,mo nai qiu qu fan 。
    fu xia lian qian ji ,zhi guan yin jiu chen 。zhu qiu yu ta fa ,mo nai bu qun xun 。
    sheng xiao xia li zhu ,bu ceng zhou xian men 。su ci qian mo hen ,mo nai bu de wen 。
    jiang hao fu jiu rou ,qiong du mo chu xin 。ju you an du li ,mo nai yi huo tun 。
    guan fen shi jing hu ,die pei shui liu zhen 。wei meng suo chang zhi ,mo nai bu gan yan 。
    you yi yu ci shi ,an ke you cang min 。jie shi lou xing xian ,de bu yu gui shen 。
    zi gu wan zhi mu ,zuo yi zai li zhen 。shang xiu chao ting ji ,xia kui lv li min 。
    qi mo shen ming zai ,wei wo tong ku xin 。gong bu ci hui yu ,wei ci qu ke chen 。

    【zhu shi 】:

    hai :

    (yi )①fan hui ;hui dao yuan de huo hui fu yuan wei 。《zuo chuan ·xi gong er shi si nian 》:“song cheng gong ru chu ,hai ,ru yu zheng ,zheng bai jiang xiang zhi 。”(zheng bai :zhi zheng wen gong 。xiang :she yan qiao dai 。)《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“hai jun ba shang 。”②hui fu 。《wei shu ·xian zu ji 》:“zhu fei lao chao qian zhe ,yi ge hai chu 。”(lao :gong lao 。qian :jin sheng 。)③jiao hai ;gui hai 。《xun zi ·yao wen 》:“ran er wu suo zhi zhi er jian zhe shi ren ,hai zhi er jian zhe san shi ren 。”ye zhi jiao na 。du fu 《sui yan hang 》:“ge ci ren ai hai zu yong 。”(yong :di chang lao yi de bu bo 。)④gu ;hui tou 。pan yue 《shang ruo zi ci 》:“hai tiao xi fen yi (yì),cao mang mang xi mu sen sen 。”(yi :mai zang wu 。)《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“ji bu shu hai gu 。”⑤chang hai 。jiang yan 《hen fu 》:“lie bo ji shu ,shi hai han en 。”(ji :bang 。shu :xin 。)⑥tong “huan ”。huan rao 。chen liang 《nian nu jiao ·deng duo jing lou 》:“wei lou hai wang ,tan ci yi ,jin gu ji ren ceng hui 。”⑦《han shu ·shi huo zhi shang 》:“hai lu shu sang 。”(lu :fang she 。) (er )xuán ①xuan zhuai 。《guo yu ·wu yu 》:“da fu chong (zhǒng)yong er shan mou ,jiang hai wan wu guo yu gu zhang zhi shang ,yi de ji zhi 。”(chong :zhi yue da fu wen chong 。wan :wan long 。)②li ji ;xun su 。《xun zi ·wang ba 》:“ru shi ze shun yu hai zhi ,wang ye hai qi 。”③qing ying kuai jie de yang zi 。《shi jing ·ji feng ·hai 》:“zi zhi hai xi ,zao wo hu nao (náo)zhi jian xi 。”(nao :gu shan ming 。) (san )hái fu ci 。①reng ;shang 。du fu 《fan jiang 》shi :“luan li hai zou le ,piao bo ju ting ge 。”②zai ;you 。meng hao ran 《guo gu ren zhuang 》:“dai dao chong yang ri ,hai lai jiu ju hua 。”③geng 。du fu 《feng dai yan da fu 》shi :“shu fang you xi gu ren lai ,chong zhen hai xu ji shi cai 。”

    tian :

    (yi )①tian sai ;chong sai 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“(shu qi )sui shao ,yuan ji wei tian gou he er tuo zhi 。”(shu qi :chu long de er zi 。ji :chen zhao 。he :shen keng 。)②chong man 。《han shu ·zheng dang shi chuan 》:“xian shi ,xia gui di gong wei yan wei ,bin ke yi tian men 。”③tu shi ;gei qi wu jia se 。han yu 《ye heng yue miao sui su yue si ti men lou 》:“fen qiang dan zhu dong guang cai ,gui wu tu hua tian qing gong 。”(dong :fa chu 。)④bu chong ;di chang 。wang jian 《song zhen wu zhang shang shu 》:“jin shou zhuang yong tian bing shu ,bu xiang fan hun duo ma qun 。”(fan hun :zhi xi bu shao shu min zu tu gu hun 。)bai ju yi 《zou wen xiang xian jin qiu zhuang 》:“qian fu guan wu ,mo ke tian pei 。”⑤an ge shi tian xie 。《shi hua zong gui hou ji ·yi yuan 》:“shang yue :‘de fei tian ci liu san bian hu ?’”⑥ni sheng ci 。xing rong sheng shi hong da 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian ran gu zhi ,bing ren ji jie ,qi jia ye (yè)bing er zou 。”(gu :ji gu 。ye :tuo 。zou :pao 。)[tian tian ]1. man zu 。《xun zi ·fei shi er zi 》:“tian tian ran ,di di ran ,mo mo ran 。”(di di ran :tiao yue de yang zi 。mo mo ran :chen jing bu yan de yang zi 。)2. ni sheng ci 。xing rong sheng yin hong da 。《sui shu ·yin le zhi zhong 》:“tao (táo)gu tian tian 。”(tao :xiao gu 。) (er )chén chang jiu 。《shi jing ·da ya ·zhan yin (yǎng)》:“zhan yin hao tian ,ze bu wo hui 。kong tian bu ning ,jiang ci da li 。”(yin :tong “yang ”。wu tian :jie zhi zhou you wang 。kong :shen ;hen 。li :zai huo 。) (san )zhèn tong “zhen ”。an ding 。《xun zi ·jun dao 》:“ji de yin zu yi tian fu bai xing 。”《shi ji ·wu wang bi lie chuan 》:“shang huan wu 、hui ji qing han ,mo zhuang wang yi tian zhi ,zhu zi shao ,nai li bi yu pei wei wu wang 。”(qing han :qing jie yong han 。)

    she :

    (yi )①she duan 。《han fei zi · wu du 》:“tu zou chu zhu ,she geng er si 。”(zou :ben pao 。)②wan qu 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“an neng cui mei she yao shi quan gui 。”③si 。《han shi wai chuan 》juan san :“mo yin 、long 、bo 、miao 、wang jian 、zhu ru 、she duan 。”④cuo she ;sun shi 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“she bei bu jiu 。”(bei :shi bai 。)⑤bo chi ;shi dui fang qu fu 。liu yu xi 《tian lun 》:“zuo tian shui yi she han tui zhi zhi yan 。”(tian shui ,zhi liu zong yuan 《tian shui 》。han tui zhi :han yu 。)⑥zhi ze 。《san guo zhi ·wei shu ·fu gu chuan 》:“ji bu mian she ji duan 。”(ji jie :ren ming 。) (er )shé [she yue ]kui sun 。《xun zi ·xiu shen 》:“liang gu bu wei she yue bu shi 。”(liang gu :you ben shi de shang ren 。shi :zuo mai mai 。)

    su :

    ①zhi gu lei liang shi 。li si 《jian zhu ke shu 》:“de an zhe su duo 。”②gu zi ,qu pi hou jiao xiao mi 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“su mi bu bo sheng yu de ,chang yu shi ,ju yu li ,fei ke yi shi er cheng ye 。”③ru su zhuang de xi xiao zhi wu 。《shan hai jing ·na shan jing 》:“ying shui chu yan ,xi na liu zhu yu chi shui ,ji zhong duo bai yu ,duo dan su 。”④pi fu yin shou leng huo yin kong ju er qi de ji pi ge da 。su shi 《he tao pin shi 》:“mo yi su wo fu 。”

    shui :

    (yi )①tian fu 。tao qian 《tao hua yuan shi 》:“chun can shou chang si ,qiu shou mi wang shui 。”(mi :mo 。)②shui shou 。《song shi ·fan zheng ci chuan 》:“yi nian lao ,qiu jian yan (yǎn)zhou shang shui 。”③zeng song 。《shi ji ·li sheng liu gu lie chuan 》:“bi yang hou nai feng bai jin wang shui 。”④shi fang 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“nai shui ma yu hua shan ,shui niu yu tao lin 。”⑤zhi xi ;ju zhu 。cao zhi 《ying zhao 》:“yuan ji di shi ,shui ci xi yong 。”(yuan :nai 。yong :cheng 。)⑥tong “tuo ”。1.tuo xia 。《meng zi ·gao zi xia 》:“bu shui mian er hang 。”(mian :da fu yi shang de ren dai de li mao 。)2.yi chu 。《zhou li ·kao gong ji ·li shi 》:“gai er bu shui 。”(gai :liang mi su shi gua ping dou hu de mu ban 。)(er )tuì ①gu dai sang li gui ding de zhui fu ,ji bu fu sang fu 。《li ji ·tan gong shang 》:“xiao gong bu shui 。”(xiao gong :gu dai sang fu ming ,wu fu de di si deng 。)②gai bian 。《li ji ·fu wen 》:“xiao gong zhi ma ,bu bian da gong zhi ge ,yi you ben wei shui 。”

    chou :

    ①xiang ke ren jing jiu 。《shi shui xin yu ·shang yu xia 》:“wen yuan fu 、liu wang qiao 、pei shu ze ju zhi ,chou cu zhong ri 。”tao qian 《you xie chuan 》:“di hu jie bin lv ,yin man geng suo chou 。”(yin man :zhen man jiu 。)②bao da 。li bai 《zou bi zeng du gu fu ma 》:“zhuang xin pou chu chou zhi ji 。”③ying da ;jiao ji wang lai 。liu zhi ji 《shi tong ·huo jing 》:“ji jian qie cuo chou dui 。”④bao chou ;chang fu ;chang hai 。《bei shi · yang xiu zhi chuan 》:“jian lin zhi guan chu hang ,bu de guo bai xing yin shi ,you zhe ,ji shu (shǔ)qian chou zhi 。”《xin tang shu ·li chao yin chuan 》:“cheng an gong zhu duo min yuan ,bu chou zhi 。”⑤shi xian 。li pin 《chun ri sai gui 》shi :“zhuang zhi wei chou san che jian ,gu xiang kong ge mo chong shan 。”[chou cu ]1. zhu ke hu xiang jing jiu 。zhu jing ke chen chou ,ke hui jing chen cu 。《huai na zi ·zhu shu 》:“shang zhuo zu dou chou cu zhi li ,suo yi xiao shan ye 。”2. ying chou ;jiao ji wang lai 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·shang yu xia 》:“wen yuan fu 、liu wang qiao 、pei shu ze ju zhi ,chou cu zhong ri 。”

    chang :

    ①gui hai ;chang hai 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“you mai tian zhai yu (yù)zi sun yi chang ze zhe yi 。”(ze :zhai 。)②di chang ;bu chang 。《xin tang shu ·ji ying chuan 》:“chen sui si bu zu chang ze 。”《song shi ·li hang chuan 》:“(tai zong )yi hang (hàng)su pin ,duo fu ren qian ,bie ci san shi mo chang zhi 。”(fu :qian 。)③chou bao ;hui bao 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“xi lin ze yan ,bu ke chang ye 。”(ze yan :ze bei de hua 。)《han shu ·xiong nu chuan shang 》:“mei han bing ru xiong nu ,xiong nu yi bao chang 。”④shi xian 。han yu 《xin xiu teng wang ge ji 》:“ji ji mo shi ju hai ,tang de yi zhi ji chu ,qie ji mu chang suo yuan yan 。”

    shi :

    ①she qian ;qian 。《shi ji ·ji an zheng dang shi lie chuan 》:“xian guan mo qian ,cong min shi ma 。”②zu lin 。《liao zhai zhi yi ·wan xia 》:“ke yin dai shi bian zhou ,song zhu ji jia 。”③di ya 。mei yao chen 《lai xuan wei jiu 》:“tang you jia ke guo ,wei mian shi pao hu 。”④mai 。《liao zhai zhi yi ·hu si jie 》:“lang yi yi guan shou sheng ,yue :‘xian chi gui ,shi liang 牠。’”(牠:jiu 。)⑤kuan you ;she mian 。《han shu ·zhang chang chuan 》:“yin shi ji zui 。”

    lin :

    ①gu dai ju min zu zhi 。《zhou li ·de guan ·sui ren 》:“wu jia wei lin ,wu lin wei li 。”②lin jin de ;jie jin de 。《zhuang zi ·tian yun 》:“si sheng xiang yu lin 。”《xun zi ·da lve 》:“huo yu fu lin 。”