• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 一見肺肝盡,坦然無滯疑。

    “一見肺肝盡,坦然無滯疑。”詩句出處:《酬別致用》;是唐朝詩人元稹的作品。

    風行自委順,雲合非有期。神哉心相見,無眹安得離。
    我有懇憤志,三十無人知。修身不言命,謀道不擇時。
    達則濟億兆,窮亦濟毫厘。濟人無大小,誓不空濟私。
    研幾未淳熟,與世忽參差。意氣一為累,猜仍良已隨。
    昨來竄荊蠻,分與平生隳。那言返為遇,獲見心所奇。
    一見肺肝盡,坦然無滯疑。感念交契定,淚流如斷縻。
    此交定生死,非為論盛衰。此契宗會極,非謂同路歧。
    君今虎在柙,我亦鷹就羈。馴養保性命,安能奮殊姿。
    玉色深不變,井水撓不移。相看各年少,未敢深自悲。

    【註釋】:

    一:

    ①數詞。《孟子·梁惠王上》:“吾何愛一牛?”(愛:吝惜。)《漢書·律歷志上》:“數者,一、十、百、千、萬也。”又表序數第一。《呂氏春秋·古樂》:“投足以歌八闋:一曰載民,二曰玄鳥。”(八闋:指舞樂的八章。載民、玄鳥:樂曲八章之名。)②專一。《荀子·勸學》:“螾無爪牙之利,筋骨之強,上食埃土,下飲黃泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;滿。《史記·淮陰侯列傳》:“至拜大將,乃韓信也,一軍皆驚。”④統一;使……一致。《史記·秦始皇本紀》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左傳·莊公十二年》:“天下之惡一也。”(惡:指惡人。)⑥整體。賈誼《新書·過秦上》:“合從締交,相與為一。”⑦古代哲學概念。指“道”及“道”所派生的“氣”。⑧副詞。1. 一概;都。《史記·孟嘗君列傳》:“食客數千人,無貴賤一與文等。”2. 一旦。《莊子·徐無鬼》:“一聞人之過,終身不忘。”(過:過失。)3. 乃;竟。《戰國策·齊策一》:“靖郭君之於寡人,一至於此乎?”⑨語氣詞。起加強語氣的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人恥之,願比死者一灑之。”⑩我國民族音樂記音符號之一。[一何]副詞。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,婦啼一何苦!”

    見:

    (一)①看;看到。《詩經·小雅·何人斯》:“我聞其聲,不見其身。”《戰國策·楚策四》:“見兔而顧犬。”《石鐘山記》:“事不目見耳聞,而臆斷有無,可乎?”②拜見;謁見。《墨子·公輸》:“子墨子見王。”③會見。《史記·項羽本紀》:“項伯即入見沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相見。”④見解;見識。《晉書·王渾傳》:“敢陳愚見。”⑤表示被動,相當於“被”。《史記·屈原賈生列傳》:“信而見疑,忠而被謗,能無怨乎?”《楚辭·漁父》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(放:放逐。)⑥放在動詞前,有稱代自我作用。王安石《答司馬諫議書》:“冀君實或見恕也。”李密《陳情表》:“生孩六月,慈父見背。” (二)xiàn ①顯露;出現。《敕勒歌》:“天蒼蒼,野茫茫,風吹草低見牛羊。”②介紹;引見。《墨子·公輸》:“胡不見我於王?”(胡:為何。)③現成的。《史記·項羽本紀》:“軍無見糧。”

    盡:

    (一)①完畢;沒有瞭。蘇軾《赤壁賦》:“肴核既盡,杯盤狼藉。”《左傳·襄公八年》:“糧食將盡。”②終結;結束。曹丕《典論·論文》:“年壽有時而盡。”李咸用《遣興》:“雨盡晚雲輕。”又終極;達到極點。《禮記·郊特牲》:“仁之至,義之盡也。”成語有“仁至義盡”。李白《遊太山六首》之三:“憑崖覽八極,目盡長空閑。”(八極:極邊遠之地。空閑:空曠。)③竭盡;竭力完成。《宋史·嶽飛傳》:“飛裂裳以背示(何)鑄,有盡忠報國四大字。”④全;所有的。潘嶽《笙賦》:“樂聲發而盡室歡。”⑤副詞。皆;都。《孟子·盡心下》:“盡信書,則不如無書。”《史記·司馬相如列傳》:“一坐盡傾。”(滿坐的人都很傾慕。) (二)jǐn 盡量。《禮記·曲禮上》:“虛坐盡後,食坐盡前。”(空坐著盡量往後,飲食就坐盡量往前,以免油污弄臟座席。)

    坦:

    ①平直;寬廣;寬闊。《莊子·秋水》:“明乎坦途,故生而不說(yuè),死而不禍。”(坦途:指死生為正常的平坦的道路。)②直率;坦白;真誠。《北史·李廣傳》:“坦率無私。”③敞;露。《續資治通鑒·宋徽宗宣和七年》:“朝庭慮其交惡,命蔡靖代度。靖至,坦懷待之。”(交惡:彼此憎恨仇視。)劉義慶《世說新語·雅量》:“唯有一郎在東床上坦腹臥。”④女婿。李調元《答開歸道唐芝田書》:“令坦本故友之子,翩翩不群。”⑤安詳;安定。韓愈《送齊皞下第序》:“故上之人行志擇誼,坦乎其無憂於下也。”⑥顯豁;敞亮。《後漢書·儒林傳·孔僖》:“坦如日月。”

    坦然:

    ①泰然,安然。《淮南子·主術》:“堯、舜、禹、湯、文、武、周公皆~~天下而南面焉。”②平坦無阻的樣子。阮瑀《為曹公與孫權書》:“高位重爵,~~可觀。”

    然:

    ①燃燒。後來寫作“燃”。《孟子·公孫醜上》:“若火之始然,泉之始達。”②代詞。如此;這樣。《呂氏春秋·用眾》:“物固莫不有長,莫不有短,人亦然。”③對;贊同。《論語·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副詞。1.表示出乎意料,相當於“乃”、“竟”。《漢書·丙吉傳》:“君侯為漢相,奸吏成其私,然無所懲艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示順承關系。相當於“便”、“就”。《莊子·外物》:“吾得鬥升之水然活耳。”⑤連詞。1.表示轉折關系,相當於“然而”。《左傳·僖公三十年》:“然鄭亡,子亦有不利焉!”2.表示讓步關系,相當於“雖然”。董解元《西廂記諸宮調》卷七:“然憔悴,尚天真,纖腰細褪羅裙。”⑥助詞。1.用作形容詞或副詞詞尾,表示狀態,“……的樣子”。《詩經· 小雅·南有嘉魚》:“南有嘉魚,烝然罩罩。”2. 用於句末,表示比擬。《孟子·盡心上》:“道則高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用於句末,表示斷定,相當於“焉”、“也”。《論語·先進》:“若由也,不得其死然。”

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    滯:

    ①凝聚;積壓。《左傳·襄公九年》:“國無滯積,亦無困人。”②不通暢。《淮南子·時則訓》:“流而不滯。”③停滯,滯留。《楚辭·九章·懷沙》:“任重載盛兮,陷滯而不濟。”(盛:多。不濟:指不能前進。)④遺落;遺漏。《詩經 ·小雅·大田》:“彼有遺秉,此有滯穗。”

    疑:

    ①疑惑;猜疑;懷疑。《孫子·謀攻》:“三軍既惑且疑,則諸侯之難至矣。”《韓非子·說難》:“其傢甚智其子,而疑鄰人之父。”(智:用如意動。認為聰明。)《史記·屈原賈生列傳》:“信而見疑,忠而被謗。”(見:被。)又為名詞。疑問。《列子·湯問》:“其妻獻疑曰……”宋濂《送東陽馬生序》:“餘立侍左右,援疑質理,俯身傾耳以請。”②猶豫。《韓非子·解老》:“必成功,則其行之也不疑。”《呂氏春秋·不廣》:“成教垂名,於此乎在矣,君其勿疑。”③畏懼。《管子·小問》:“駮食虎豹,故虎疑焉。”劉蛻《與京西幕府書》:“富貴固不足疑其來,爵土固不足畏其大。”④相似。《呂氏春秋·疑似》:“疑似之跡,不可不察。”⑤古代官職名。《禮記·文王世子》:“虞、夏、商、周,有師、保,有疑、丞。”(師、保、丞:官名。)⑥通“擬”。比擬。《呂氏春秋·慎勢》:“立天子不使諸侯疑焉。”賈誼《論積貯疏》:“遠方之能疑者,並舉而爭起矣。”


  • 一见肺肝尽,坦然无滞疑。

    “一见肺肝尽,坦然无滞疑。”诗句出处:《酬别致用》;是唐朝诗人元稹的作品。

    风行自委顺,云合非有期。神哉心相见,无眹安得离。
    我有恳愤志,三十无人知。修身不言命,谋道不择时。
    达则济亿兆,穷亦济毫厘。济人无大小,誓不空济私。
    研几未淳熟,与世忽参差。意气一为累,猜仍良已随。
    昨来窜荆蛮,分与平生隳。那言返为遇,获见心所奇。
    一见肺肝尽,坦然无滞疑。感念交契定,泪流如断縻。
    此交定生死,非为论盛衰。此契宗会极,非谓同路歧。
    君今虎在柙,我亦鹰就羁。驯养保性命,安能奋殊姿。
    玉色深不变,井水挠不移。相看各年少,未敢深自悲。

    【注释】:

    一:

    ①数词。《孟子·梁惠王上》:“吾何爱一牛?”(爱:吝惜。)《汉书·律历志上》:“数者,一、十、百、千、万也。”又表序数第一。《吕氏春秋·古乐》:“投足以歌八阕:一曰载民,二曰玄鸟。”(八阕:指舞乐的八章。载民、玄鸟:乐曲八章之名。)②专一。《荀子·劝学》:“螾无爪牙之利,筋骨之强,上食埃土,下饮黄泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;满。《史记·淮阴侯列传》:“至拜大将,乃韩信也,一军皆惊。”④统一;使……一致。《史记·秦始皇本纪》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左传·庄公十二年》:“天下之恶一也。”(恶:指恶人。)⑥整体。贾谊《新书·过秦上》:“合从缔交,相与为一。”⑦古代哲学概念。指“道”及“道”所派生的“气”。⑧副词。1. 一概;都。《史记·孟尝君列传》:“食客数千人,无贵贱一与文等。”2. 一旦。《庄子·徐无鬼》:“一闻人之过,终身不忘。”(过:过失。)3. 乃;竟。《战国策·齐策一》:“靖郭君之于寡人,一至于此乎?”⑨语气词。起加强语气的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人耻之,愿比死者一洒之。”⑩我国民族音乐记音符号之一。[一何]副词。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,妇啼一何苦!”

    见:

    (一)①看;看到。《诗经·小雅·何人斯》:“我闻其声,不见其身。”《战国策·楚策四》:“见兔而顾犬。”《石钟山记》:“事不目见耳闻,而臆断有无,可乎?”②拜见;谒见。《墨子·公输》:“子墨子见王。”③会见。《史记·项羽本纪》:“项伯即入见沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相见。”④见解;见识。《晋书·王浑传》:“敢陈愚见。”⑤表示被动,相当于“被”。《史记·屈原贾生列传》:“信而见疑,忠而被谤,能无怨乎?”《楚辞·渔父》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(放:放逐。)⑥放在动词前,有称代自我作用。王安石《答司马谏议书》:“冀君实或见恕也。”李密《陈情表》:“生孩六月,慈父见背。” (二)xiàn ①显露;出现。《敕勒歌》:“天苍苍,野茫茫,风吹草低见牛羊。”②介绍;引见。《墨子·公输》:“胡不见我于王?”(胡:为何。)③现成的。《史记·项羽本纪》:“军无见粮。”

    尽:

    (一)①完毕;没有了。苏轼《赤壁赋》:“肴核既尽,杯盘狼藉。”《左传·襄公八年》:“粮食将尽。”②终结;结束。曹丕《典论·论文》:“年寿有时而尽。”李咸用《遣兴》:“雨尽晚云轻。”又终极;达到极点。《礼记·郊特牲》:“仁之至,义之尽也。”成语有“仁至义尽”。李白《游太山六首》之三:“凭崖览八极,目尽长空闲。”(八极:极边远之地。空闲:空旷。)③竭尽;竭力完成。《宋史·岳飞传》:“飞裂裳以背示(何)铸,有尽忠报国四大字。”④全;所有的。潘岳《笙赋》:“乐声发而尽室欢。”⑤副词。皆;都。《孟子·尽心下》:“尽信书,则不如无书。”《史记·司马相如列传》:“一坐尽倾。”(满坐的人都很倾慕。) (二)jǐn 尽量。《礼记·曲礼上》:“虚坐尽后,食坐尽前。”(空坐着尽量往后,饮食就坐尽量往前,以免油污弄脏座席。)

    坦:

    ①平直;宽广;宽阔。《庄子·秋水》:“明乎坦途,故生而不说(yuè),死而不祸。”(坦途:指死生为正常的平坦的道路。)②直率;坦白;真诚。《北史·李广传》:“坦率无私。”③敞;露。《续资治通鉴·宋徽宗宣和七年》:“朝庭虑其交恶,命蔡靖代度。靖至,坦怀待之。”(交恶:彼此憎恨仇视。)刘义庆《世说新语·雅量》:“唯有一郎在东床上坦腹卧。”④女婿。李调元《答开归道唐芝田书》:“令坦本故友之子,翩翩不群。”⑤安详;安定。韩愈《送齐皞下第序》:“故上之人行志择谊,坦乎其无忧于下也。”⑥显豁;敞亮。《后汉书·儒林传·孔僖》:“坦如日月。”

    坦然:

    ①泰然,安然。《淮南子·主术》:“尧、舜、禹、汤、文、武、周公皆~~天下而南面焉。”②平坦无阻的样子。阮瑀《为曹公与孙权书》:“高位重爵,~~可观。”

    然:

    ①燃烧。后来写作“燃”。《孟子·公孙丑上》:“若火之始然,泉之始达。”②代词。如此;这样。《吕氏春秋·用众》:“物固莫不有长,莫不有短,人亦然。”③对;赞同。《论语·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副词。1.表示出乎意料,相当于“乃”、“竟”。《汉书·丙吉传》:“君侯为汉相,奸吏成其私,然无所惩艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示顺承关系。相当于“便”、“就”。《庄子·外物》:“吾得斗升之水然活耳。”⑤连词。1.表示转折关系,相当于“然而”。《左传·僖公三十年》:“然郑亡,子亦有不利焉!”2.表示让步关系,相当于“虽然”。董解元《西厢记诸宫调》卷七:“然憔悴,尚天真,纤腰细褪罗裙。”⑥助词。1.用作形容词或副词词尾,表示状态,“……的样子”。《诗经· 小雅·南有嘉鱼》:“南有嘉鱼,烝然罩罩。”2. 用于句末,表示比拟。《孟子·尽心上》:“道则高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用于句末,表示断定,相当于“焉”、“也”。《论语·先进》:“若由也,不得其死然。”

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    滞:

    ①凝聚;积压。《左传·襄公九年》:“国无滞积,亦无困人。”②不通畅。《淮南子·时则训》:“流而不滞。”③停滞,滞留。《楚辞·九章·怀沙》:“任重载盛兮,陷滞而不济。”(盛:多。不济:指不能前进。)④遗落;遗漏。《诗经 ·小雅·大田》:“彼有遗秉,此有滞穗。”

    疑:

    ①疑惑;猜疑;怀疑。《孙子·谋攻》:“三军既惑且疑,则诸侯之难至矣。”《韩非子·说难》:“其家甚智其子,而疑邻人之父。”(智:用如意动。认为聪明。)《史记·屈原贾生列传》:“信而见疑,忠而被谤。”(见:被。)又为名词。疑问。《列子·汤问》:“其妻献疑曰……”宋濂《送东阳马生序》:“余立侍左右,援疑质理,俯身倾耳以请。”②犹豫。《韩非子·解老》:“必成功,则其行之也不疑。”《吕氏春秋·不广》:“成教垂名,于此乎在矣,君其勿疑。”③畏惧。《管子·小问》:“駮食虎豹,故虎疑焉。”刘蜕《与京西幕府书》:“富贵固不足疑其来,爵土固不足畏其大。”④相似。《吕氏春秋·疑似》:“疑似之迹,不可不察。”⑤古代官职名。《礼记·文王世子》:“虞、夏、商、周,有师、保,有疑、丞。”(师、保、丞:官名。)⑥通“拟”。比拟。《吕氏春秋·慎势》:“立天子不使诸侯疑焉。”贾谊《论积贮疏》:“远方之能疑者,并举而争起矣。”


  • yi jian fei gan jin ,tan ran mo zhi yi 。

    “yi jian fei gan jin ,tan ran mo zhi yi 。”shi gou chu chu :《chou bie zhi yong 》;shi tang chao shi ren yuan zhen de zuo pin 。

    feng hang zi wei shun ,yun ge fei you ji 。shen zai xin xiang jian ,mo zhen an de li 。
    wo you ken fen zhi ,san shi mo ren zhi 。xiu shen bu yan ming ,mou dao bu ze shi 。
    da ze ji yi zhao ,qiong yi ji hao li 。ji ren mo da xiao ,shi bu kong ji si 。
    yan ji wei chun shou ,yu shi hu can cha 。yi qi yi wei lei ,cai reng liang yi sui 。
    zuo lai cuan jing man ,fen yu ping sheng hui 。na yan fan wei yu ,huo jian xin suo ji 。
    yi jian fei gan jin ,tan ran mo zhi yi 。gan nian jiao qi ding ,lei liu ru duan mi 。
    ci jiao ding sheng si ,fei wei lun cheng cui 。ci qi zong hui ji ,fei wei tong lu qi 。
    jun jin hu zai xia ,wo yi ying jiu ji 。xun yang bao xing ming ,an neng fen shu zi 。
    yu se shen bu bian ,jing shui nao bu yi 。xiang kan ge nian shao ,wei gan shen zi bei 。

    【zhu shi 】:

    yi :

    ①shu ci 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu he ai yi niu ?”(ai :lin xi 。)《han shu ·lv li zhi shang 》:“shu zhe ,yi 、shi 、bai 、qian 、mo ye 。”you biao xu shu di yi 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“tou zu yi ge ba que :yi yue zai min ,er yue xuan diao 。”(ba que :zhi wu le de ba zhang 。zai min 、xuan diao :le qu ba zhang zhi ming 。)②zhuan yi 。《xun zi ·quan xue 》:“yin mo zhao ya zhi li ,jin gu zhi jiang ,shang shi ai tu ,xia yin huang quan ,yong xin yi ye 。”(yin :tong “yin ”。qiu yin 。)③quan ;man 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“zhi bai da jiang ,nai han xin ye ,yi jun jie jing 。”④tong yi ;shi ……yi zhi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yi fa du heng dan zhang che 。”⑤xiang tong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“tian xia zhi e yi ye 。”(e :zhi e ren 。)⑥zheng ti 。gu yi 《xin shu ·guo qin shang 》:“ge cong di jiao ,xiang yu wei yi 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi “dao ”ji “dao ”suo pa sheng de “qi ”。⑧fu ci 。1. yi gai ;dou 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi ke shu qian ren ,mo gui jian yi yu wen deng 。”2. yi dan 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“yi wen ren zhi guo ,zhong shen bu wang 。”(guo :guo shi 。)3. nai ;jing 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jing guo jun zhi yu gua ren ,yi zhi yu ci hu ?”⑨yu qi ci 。qi jia jiang yu qi de zuo yong 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua ren chi zhi ,yuan bi si zhe yi sa zhi 。”⑩wo guo min zu yin le ji yin fu hao zhi yi 。[yi he ]fu ci 。biao shi cheng du shen 。du fu 《dan hao li 》:“li hu yi he nu ,fu ti yi he ku !”

    jian :

    (yi )①kan ;kan dao 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo wen ji sheng ,bu jian ji shen 。”《zhan guo ce ·chu ce si 》:“jian tu er gu quan 。”《dan zhong shan ji 》:“shi bu mu jian er wen ,er yi duan you mo ,ke hu ?”②bai jian ;ye jian 。《mo zi ·gong shu 》:“zi mo zi jian wang 。”③hui jian 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang bai ji ru jian pei gong 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“yi chuan xiang jin yao xiang jian 。”④jian jie ;jian shi 。《jin shu ·wang hun chuan 》:“gan chen yu jian 。”⑤biao shi bei dong ,xiang dang yu “bei ”。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“xin er jian yi ,zhong er bei bang ,neng mo yuan hu ?”《chu ci ·yu fu 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(fang :fang zhu 。)⑥fang zai dong ci qian ,you chen dai zi wo zuo yong 。wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“ji jun shi huo jian shu ye 。”li mi 《chen qing biao 》:“sheng hai liu yue ,ci fu jian bei 。” (er )xiàn ①xian lou ;chu xian 。《chi le ge 》:“tian cang cang ,ye mang mang ,feng chui cao di jian niu yang 。”②jie shao ;yin jian 。《mo zi ·gong shu 》:“hu bu jian wo yu wang ?”(hu :wei he 。)③xian cheng de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun mo jian liang 。”

    jin :

    (yi )①wan bi ;mei you le 。su shi 《chi bi fu 》:“yao he ji jin ,bei pan lang ji 。”《zuo chuan ·xiang gong ba nian 》:“liang shi jiang jin 。”②zhong jie ;jie shu 。cao pi 《dian lun ·lun wen 》:“nian shou you shi er jin 。”li xian yong 《qian xing 》:“yu jin wan yun qing 。”you zhong ji ;da dao ji dian 。《li ji ·jiao te sheng 》:“ren zhi zhi ,yi zhi jin ye 。”cheng yu you “ren zhi yi jin ”。li bai 《you tai shan liu shou 》zhi san :“ping ya lan ba ji ,mu jin chang kong xian 。”(ba ji :ji bian yuan zhi de 。kong xian :kong kuang 。)③jie jin ;jie li wan cheng 。《song shi ·yue fei chuan 》:“fei lie chang yi bei shi (he )zhu ,you jin zhong bao guo si da zi 。”④quan ;suo you de 。pan yue 《sheng fu 》:“le sheng fa er jin shi huan 。”⑤fu ci 。jie ;dou 。《meng zi ·jin xin xia 》:“jin xin shu ,ze bu ru mo shu 。”《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“yi zuo jin qing 。”(man zuo de ren dou hen qing mu 。) (er )jǐn jin liang 。《li ji ·qu li shang 》:“xu zuo jin hou ,shi zuo jin qian 。”(kong zuo zhao jin liang wang hou ,yin shi jiu zuo jin liang wang qian ,yi mian you wu long zang zuo xi 。)

    tan :

    ①ping zhi ;kuan an ;kuan kuo 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“ming hu tan tu ,gu sheng er bu shui (yuè),si er bu huo 。”(tan tu :zhi si sheng wei zheng chang de ping tan de dao lu 。)②zhi lv ;tan bai ;zhen cheng 。《bei shi ·li an chuan 》:“tan lv mo si 。”③chang ;lou 。《xu zi zhi tong jian ·song hui zong xuan he qi nian 》:“chao ting lv ji jiao e ,ming cai jing dai du 。jing zhi ,tan huai dai zhi 。”(jiao e :bi ci zeng hen chou shi 。)liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“wei you yi lang zai dong chuang shang tan fu wo 。”④nv xu 。li diao yuan 《da kai gui dao tang zhi tian shu 》:“ling tan ben gu you zhi zi ,pian pian bu qun 。”⑤an xiang ;an ding 。han yu 《song ji hao xia di xu 》:“gu shang zhi ren hang zhi ze yi ,tan hu ji mo you yu xia ye 。”⑥xian hua ;chang liang 。《hou han shu ·ru lin chuan ·kong xi 》:“tan ru ri yue 。”

    tan ran :

    ①tai ran ,an ran 。《huai na zi ·zhu shu 》:“yao 、shun 、yu 、shang 、wen 、wu 、zhou gong jie ~~tian xia er na mian yan 。”②ping tan mo zu de yang zi 。ruan yu 《wei cao gong yu sun quan shu 》:“gao wei chong jue ,~~ke guan 。”

    ran :

    ①ran shao 。hou lai xie zuo “ran ”。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“re huo zhi shi ran ,quan zhi shi da 。”②dai ci 。ru ci ;zhe yang 。《lv shi chun qiu ·yong zhong 》:“wu gu mo bu you chang ,mo bu you duan ,ren yi ran 。”③dui ;zan tong 。《lun yu ·yong ye 》:“zi yue :‘yong zhi yan ran 。’”④fu ci 。1.biao shi chu hu yi liao ,xiang dang yu “nai ”、“jing ”。《han shu ·bing ji chuan 》:“jun hou wei han xiang ,jian li cheng ji si ,ran mo suo cheng ai (yì)。”(ai :zhi 。)2. biao shi shun cheng guan ji 。xiang dang yu “bian ”、“jiu ”。《zhuang zi ·wai wu 》:“wu de dou sheng zhi shui ran huo er 。”⑤lian ci 。1.biao shi zhuai she guan ji ,xiang dang yu “ran er ”。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“ran zheng wang ,zi yi you bu li yan !”2.biao shi rang bu guan ji ,xiang dang yu “sui ran ”。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan qi :“ran qiao cui ,shang tian zhen ,qian yao xi tui luo qun 。”⑥zhu ci 。1.yong zuo xing rong ci huo fu ci ci wei ,biao shi zhuang tai ,“……de yang zi ”。《shi jing · xiao ya ·na you jia yu 》:“na you jia yu ,zheng ran zhao zhao 。”2. yong yu gou mo ,biao shi bi ni 。《meng zi ·jin xin shang 》:“dao ze gao yi ,mei yi ,yi re deng tian ran 。”3. yong yu gou mo ,biao shi duan ding ,xiang dang yu “yan ”、“ye ”。《lun yu ·xian jin 》:“re you ye ,bu de ji si ran 。”

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    zhi :

    ①ning ju ;ji ya 。《zuo chuan ·xiang gong jiu nian 》:“guo mo zhi ji ,yi mo kun ren 。”②bu tong chang 。《huai na zi ·shi ze xun 》:“liu er bu zhi 。”③ting zhi ,zhi liu 。《chu ci ·jiu zhang ·huai sha 》:“ren chong zai cheng xi ,xian zhi er bu ji 。”(cheng :duo 。bu ji :zhi bu neng qian jin 。)④wei la ;wei lou 。《shi jing ·xiao ya ·da tian 》:“bi you wei bing ,ci you zhi sui 。”

    yi :

    ①yi huo ;cai yi ;huai yi 。《sun zi ·mou gong 》:“san jun ji huo ju yi ,ze zhu hou zhi nan zhi yi 。”《han fei zi ·shui nan 》:“ji jia shen zhi ji zi ,er yi lin ren zhi fu 。”(zhi :yong ru yi dong 。ren wei cong ming 。)《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“xin er jian yi ,zhong er bei bang 。”(jian :bei 。)you wei ming ci 。yi wen 。《lie zi ·shang wen 》:“ji qi suo yi yue ……”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“yu li shi zuo you ,yuan yi zhi li ,fu shen qing er yi qing 。”②you yu 。《han fei zi ·jie lao 》:“bi cheng gong ,ze ji hang zhi ye bu yi 。”《lv shi chun qiu ·bu an 》:“cheng jiao chui ming ,yu ci hu zai yi ,jun ji wu yi 。”③wei ju 。《guan zi ·xiao wen 》:“bo shi hu bao ,gu hu yi yan 。”liu tui 《yu jing xi mu fu shu 》:“fu gui gu bu zu yi ji lai ,jue tu gu bu zu wei ji da 。”④xiang shi 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“yi shi zhi ji ,bu ke bu cha 。”⑤gu dai guan zhi ming 。《li ji ·wen wang shi zi 》:“yu 、xia 、shang 、zhou ,you shi 、bao ,you yi 、cheng 。”(shi 、bao 、cheng :guan ming 。)⑥tong “ni ”。bi ni 。《lv shi chun qiu ·shen shi 》:“li tian zi bu shi zhu hou yi yan 。”gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yuan fang zhi neng yi zhe ,bing ju er zheng qi yi 。”