• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 中丞禦史不足比,水殿一聲愁殺人。

    “中丞禦史不足比,水殿一聲愁殺人。”詩句出處:《西川座上聽金五雲唱歌》;是唐朝詩人陳陶的作品。

    蜀王殿上華筵開,五雲歌從天上來。滿堂羅綺悄無語,
    喉音止駐雲裴回。管弦金石還依轉,不隨歌出靈和殿。
    白雲飄颻席上聞,貫珠歷歷聲中見。舊樣釵篦淺淡衣,
    元和梳洗青黛眉。低叢小鬢膩
    髟杏委,碧牙鏤掌山參差。
    曲終暫起更衣過,還向南行座頭坐。低眉欲語謝貴侯,
    檀臉雙雙淚穿破。自言本是宮中嬪,武皇改號承恩新。
    中丞禦史不足比,水殿一聲愁殺人。武皇鑄鼎登真籙,
    嬪禦蒙恩免幽辱。茂陵弓劍不得親,嫁與卑官到西蜀。
    卑官到官年未周,堂衡祿罷東西遊。蜀江水急駐不得,
    復此萍蓬二十秋。今朝得侍王侯宴,不覺途中妾身賤。
    願持卮酒更唱歌,歌是伊州第三遍。唱著右丞征戍詞,
    更聞閨月添相思。如今聲韻尚如在,何況宮中年少時。
    五雲處處可憐許,明朝道向褒中去。須臾宴罷各東西,
    雨散雲飛莫知處。

    【註釋】:

    中:

    (一)①中間。《墨子·經上》:“中,同長也。”(同長:同樣長的半徑。)柳宗元《天說》:“渾然而中處者,世謂之元氣。”②內;在一定的范圍內。《孟子·滕文公上》:“國中無偽。”《考工記·巨人》:“國中九經九緯。”③位置、等級在高下或兩端之間。《列子·力命》:“中塗遇東郭先生。”(塗:同“途”。)《漢書·食貨志下》:“金有三等,黃金為上,白金為中,赤金為下。”④正;適中。《禮記·玉藻》:“頭頸必中。”《孟子·離婁下》:“湯執中。”(湯:殷商國君。)⑤宜於;合於。《史記·外戚世傢》:“武帝擇宮人不中用者,斥出歸之。” (二)zhòng ①符合;適合。《呂氏春秋·懷寵》:“必中理,然後說。”《荀子·賦篇》:“圓者中規,方者中矩。”②誣蔑;誣蔑別人使受損害。《漢書·何武傳》:“顯怒,欲以吏事中商。”(顯、商:人名。)③遭受;感受。《後漢書·馬援傳》:“援亦中病。”

    丞:

    (一)①輔助。《漢書·百官公卿表上》:“相國、丞相,皆秦官,金印、紫綬,掌丞天子助理萬機。”②秦漢以後各級行政長官的副職。如:守丞;縣丞。司馬遷《史記·陳涉世傢》:“陳守令皆不在,獨守丞與戰譙門中。”③通“承”。秉承。《史記·酷吏列傳》:“於是丞上旨,請造白金及五銖錢。”(上:指皇帝。五銖錢:錢幣名。) (二)zhěng 拯救。後作“拯”。揚雄《羽獵賦》:“丞民乎農桑。”(乎:於。)

    禦:

    (一)①駕馭車馬。《論語·為政》:“樊遲禦。”(樊遲:孔子的弟子。)《莊子·達生》:“桓公田於澤,管仲禦。”②駕馭車馬的人。《左傳·襄公十八年》:“其禦追喜以戈殺犬於門中。”③駕馭;控制。賈誼《過秦論》:“振長策而禦宇內。”④統治;治理。《晏子春秋·內篇諫下二十四》:“禮者,所以禦民也。”《國語·周語上》:“百官禦事。”⑤侍奉;陪侍。《商君書·更法》:“公孫鞅、甘龍、杜摯三大夫禦於君。”⑥進獻;多指侍奉君主。《詩經·小雅·吉日》:“以禦賓客,且以酌醴。”(醴:酒。)⑦用;使用。曹植《洛神賦》:“鉛華弗禦。”(鉛華:脂粉。)⑧古代凡與帝王有關的事物,均冠以“禦”字作為敬稱。⑨抵禦;防禦。後作“禦”。《詩經·邶風· 谷風》:“亦以禦冬。” (二)yà(訝)。迎。《詩經·召南·鵲巢》:“之子於歸,百兩禦之。”

    史:

    ①史官。 掌管書籍和負責記載史事的官。《左傳·宣公二年》:“董狐,古之良史也。”②歷史;史書。《莊子·天下》:“舊法世傳之史,尚多有之。”③古代圖書分類法中的第二部,又稱乙部,專門收集各種體裁的史書。④虛浮;文辭繁多。《儀禮·聘禮》:“辭多則史,少則不達。”⑤《史記》的簡稱。高適《遇盧明府有贈》:“胸懷豁清夜,《史》《漢》如流泉。”(《漢》:指《漢書》。流泉:形容文字如泉水湧出。)

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    足:

    (一)①腳。《左傳·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,斷其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古樂府《木蘭辭》:“願借明駝千裡足,送兒還故鄉。”《韓非子·外儲說左上》:“手足胼胝,面目黧黑,勞有功者也。”②器物的腳。《禮記·明堂位》:“夏後氏之鼓足。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“如此則荊、吳之勢強,鼎足之形成矣。”③足夠;充足。《老子》:“損有餘而補不足。”④滿足。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“嗚呼! 何時眼前突兀見此屋,吾廬獨破受凍死亦足。”(突兀:高聳的樣子。)⑤夠得上;配;值得。《荀子·勸學》:“百發失一,不足謂善射。” (二)jù ①過分。《論語·公冶長》:“巧言,令色,足恭,左丘明恥之,丘亦恥之。”(丘:孔子名。)②補足。《列子·楊朱》:“[公孫穆]逃於後庭,以晝足夜。”(逃:躲避。)

    比:

    ①親密;親近。《左傳·昭公元年》:“吾兄弟比以安。”②靠近;並列。劉勰《文心雕龍·情采》:“五音比而成韶夏。”③勾結。《論語· 為政》:“君子周而不比,小人比而不周。”(周:結合。)④比較;較量。屈原《九章·涉江》:“與天地兮比壽,與日月兮齊光。”⑤比擬;能夠相比。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“每自比於管仲、樂毅。”⑥比方;比喻。白居易《與元九書》:“諷君子小人則引香草惡鳥為比。”《三國演義》第二十一回:“龍之為物,可比世之英雄。”⑦比照;仿照。⑧副詞。1.頻頻;接連地。《史記·呂太後本紀》:“擅廢帝更立,又比殺三趙王。”(擅:擅自。)2.近來。《後漢書·宦者傳· 呂強》:“比谷雖賤,而戶有饑色。”⑨介詞。及;等到。《三國志·蜀書·先主傳》:“比到當陽,眾十餘萬。”(當陽:地名。)

    殿:

    ①高大的房屋。《後漢書·蔡茂傳》:“夢坐大殿。”②特指帝王居住及聽政的處所。白居易《長恨歌》:“七月七日長生殿,夜半無人私語時。”③指寺廟供奉神佛的殿堂。楊衒之《洛陽伽藍記》卷一:“浮圖北有佛殿一所。”④行軍、作戰時走在最後壓陣。《左傳·襄公二十六年》:“晉人置諸戎車之殿,以為謀主。”⑤指落在最後。《南齊書·丘巨源傳》:“既能陵敵不殿,爭先無負。”(陵:壓倒。負:失敗。)[殿下]1. 殿階之下。《莊子·說劍》:“使奉劍於殿下。”2.古代臣下對皇太子、皇後及諸王的尊稱。今為對君主國王儲、親王、皇太後、皇後、公主等的尊稱。《新唐書·隱太子建成傳》:“殿下特以嫡長居東宮,非有功德為人所稱道。”[殿軍]行軍、作戰時排在最後的軍隊。《晉書·王坦之傳》:“殿軍後入。”[殿最]等第的高低上下。最指上等或頭名,殿指下等或末名。《漢書·宣帝紀》:“丞相禦史課殿最以聞。”

    一:

    ①數詞。《孟子·梁惠王上》:“吾何愛一牛?”(愛:吝惜。)《漢書·律歷志上》:“數者,一、十、百、千、萬也。”又表序數第一。《呂氏春秋·古樂》:“投足以歌八闋:一曰載民,二曰玄鳥。”(八闋:指舞樂的八章。載民、玄鳥:樂曲八章之名。)②專一。《荀子·勸學》:“螾無爪牙之利,筋骨之強,上食埃土,下飲黃泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;滿。《史記·淮陰侯列傳》:“至拜大將,乃韓信也,一軍皆驚。”④統一;使……一致。《史記·秦始皇本紀》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左傳·莊公十二年》:“天下之惡一也。”(惡:指惡人。)⑥整體。賈誼《新書·過秦上》:“合從締交,相與為一。”⑦古代哲學概念。指“道”及“道”所派生的“氣”。⑧副詞。1. 一概;都。《史記·孟嘗君列傳》:“食客數千人,無貴賤一與文等。”2. 一旦。《莊子·徐無鬼》:“一聞人之過,終身不忘。”(過:過失。)3. 乃;竟。《戰國策·齊策一》:“靖郭君之於寡人,一至於此乎?”⑨語氣詞。起加強語氣的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人恥之,願比死者一灑之。”⑩我國民族音樂記音符號之一。[一何]副詞。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,婦啼一何苦!”

    聲:

    ①樂音;音樂。《論語·陽貨》:“惡紫之奪朱也惡鄭聲之亂雅樂也。”(鄭聲:指鄭地的俗樂。雅樂:指廟堂音樂,正樂。)②聲音;聲響。《詩經·小雅·伐木》:“嚶其鳴矣,求其友聲。”③發出聲音。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“阿女默無聲,手巾掩口啼,淚落便如瀉。”④口音。魏禧《大鐵椎傳》:“與人罕言語,語類楚聲。”⑤聲張;張揚。張溥《五人墓碑記》:“吾社之行為士先者,為之聲義,斂貲(zī)財以送其行。”(斂:聚集。貲:通“資”,財物。)⑥名譽;名聲;聲望。《詩經·大雅·文王有聲》:“文王有聲。”⑦聲勢。《戰國策·齊策一》:“吾三戰而三勝,聲威天下。”(威:震。)⑧指漢字的聲母。《南史·謝莊傳》:“又王玄謨問莊何者為雙聲,何者為疊韻。”⑨指聲調,漢字有平、上、去、入四種聲調。韓愈《唐故相權公墓碑》:“(權)公生三歲,知變四聲,四歲能為詩。”(權公:權德輿。)⑩量詞。表示聲音發出的次數。白居易《琵琶行》:“轉軸拔弦三兩聲。”

    愁:

    ①憂愁;憂慮。李白《秋浦歌·十五》:“白發三千丈,緣愁似個長。”辛棄疾《菩薩蠻》:“江晚正愁予,山深聞鷓鴣。”②形容淒涼慘淡的景象。謝惠連《雪賦》:“寒風積,愁雲繁。”辛棄疾《鷓鴣天·賦牡丹》:“愁紅慘綠今宵看,恰似吳宮教陣圖。”

    殺:

    (一)①殺死;弄死。《論語·衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”柳宗元《捕蛇者說》:“去死肌,殺三蟲。”②消減;消除;滅除。柳宗元《時令論上》:“季夏行水殺草。”③草木枯敗;枯死。《呂氏春秋·應同》:“及禹之時,天先見草木秋冬不殺。”④收束;收尾;結束。《晉書·衛瓘傳》:“杜氏殺字甚安,而書體微瘦。”⑤副詞。用在動詞後,表示程度深。《古詩十九首》之十四:“白楊多悲風,蕭蕭愁殺人。” (二)shài ①降等。《孟子·盡心下》:“周於利者兇年不能殺。”(周:富足。)②減省。《公羊傳·僖公二十二年》:“《春秋》辭繁而不殺者,正也。”③衰;衰微。《儀禮·士冠禮》:“德之殺也。”《呂氏春秋·長利》:“是故地日削,子孫彌殺。”④等差;等級。《禮記·中庸》:“親親之殺,賢賢之等,禮所生也。”(親親:親其所當親。) (三)sà 顏色暗淡。《史記·扁鵲倉公列傳》:“故傷脾之色也,望之殺然黃。”


  • 中丞御史不足比,水殿一声愁杀人。

    “中丞御史不足比,水殿一声愁杀人。”诗句出处:《西川座上听金五云唱歌》;是唐朝诗人陈陶的作品。

    蜀王殿上华筵开,五云歌从天上来。满堂罗绮悄无语,
    喉音止驻云裴回。管弦金石还依转,不随歌出灵和殿。
    白云飘飖席上闻,贯珠历历声中见。旧样钗篦浅淡衣,
    元和梳洗青黛眉。低丛小鬓腻
    髟杏委,碧牙镂掌山参差。
    曲终暂起更衣过,还向南行座头坐。低眉欲语谢贵侯,
    檀脸双双泪穿破。自言本是宫中嫔,武皇改号承恩新。
    中丞御史不足比,水殿一声愁杀人。武皇铸鼎登真箓,
    嫔御蒙恩免幽辱。茂陵弓剑不得亲,嫁与卑官到西蜀。
    卑官到官年未周,堂衡禄罢东西游。蜀江水急驻不得,
    复此萍蓬二十秋。今朝得侍王侯宴,不觉途中妾身贱。
    愿持卮酒更唱歌,歌是伊州第三遍。唱著右丞征戍词,
    更闻闺月添相思。如今声韵尚如在,何况宫中年少时。
    五云处处可怜许,明朝道向褒中去。须臾宴罢各东西,
    雨散云飞莫知处。

    【注释】:

    中:

    (一)①中间。《墨子·经上》:“中,同长也。”(同长:同样长的半径。)柳宗元《天说》:“浑然而中处者,世谓之元气。”②内;在一定的范围内。《孟子·滕文公上》:“国中无伪。”《考工记·巨人》:“国中九经九纬。”③位置、等级在高下或两端之间。《列子·力命》:“中涂遇东郭先生。”(涂:同“途”。)《汉书·食货志下》:“金有三等,黄金为上,白金为中,赤金为下。”④正;适中。《礼记·玉藻》:“头颈必中。”《孟子·离娄下》:“汤执中。”(汤:殷商国君。)⑤宜于;合于。《史记·外戚世家》:“武帝择宫人不中用者,斥出归之。” (二)zhòng ①符合;适合。《吕氏春秋·怀宠》:“必中理,然后说。”《荀子·赋篇》:“圆者中规,方者中矩。”②诬蔑;诬蔑别人使受损害。《汉书·何武传》:“显怒,欲以吏事中商。”(显、商:人名。)③遭受;感受。《后汉书·马援传》:“援亦中病。”

    丞:

    (一)①辅助。《汉书·百官公卿表上》:“相国、丞相,皆秦官,金印、紫绶,掌丞天子助理万机。”②秦汉以后各级行政长官的副职。如:守丞;县丞。司马迁《史记·陈涉世家》:“陈守令皆不在,独守丞与战谯门中。”③通“承”。秉承。《史记·酷吏列传》:“于是丞上旨,请造白金及五铢钱。”(上:指皇帝。五铢钱:钱币名。) (二)zhěng 拯救。后作“拯”。扬雄《羽猎赋》:“丞民乎农桑。”(乎:于。)

    御:

    (一)①驾驭车马。《论语·为政》:“樊迟御。”(樊迟:孔子的弟子。)《庄子·达生》:“桓公田于泽,管仲御。”②驾驭车马的人。《左传·襄公十八年》:“其御追喜以戈杀犬于门中。”③驾驭;控制。贾谊《过秦论》:“振长策而御宇内。”④统治;治理。《晏子春秋·内篇谏下二十四》:“礼者,所以御民也。”《国语·周语上》:“百官御事。”⑤侍奉;陪侍。《商君书·更法》:“公孙鞅、甘龙、杜挚三大夫御于君。”⑥进献;多指侍奉君主。《诗经·小雅·吉日》:“以御宾客,且以酌醴。”(醴:酒。)⑦用;使用。曹植《洛神赋》:“铅华弗御。”(铅华:脂粉。)⑧古代凡与帝王有关的事物,均冠以“御”字作为敬称。⑨抵御;防御。后作“禦”。《诗经·邶风· 谷风》:“亦以御冬。” (二)yà(讶)。迎。《诗经·召南·鹊巢》:“之子于归,百两御之。”

    史:

    ①史官。 掌管书籍和负责记载史事的官。《左传·宣公二年》:“董狐,古之良史也。”②历史;史书。《庄子·天下》:“旧法世传之史,尚多有之。”③古代图书分类法中的第二部,又称乙部,专门收集各种体裁的史书。④虚浮;文辞繁多。《仪礼·聘礼》:“辞多则史,少则不达。”⑤《史记》的简称。高适《遇卢明府有赠》:“胸怀豁清夜,《史》《汉》如流泉。”(《汉》:指《汉书》。流泉:形容文字如泉水涌出。)

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    足:

    (一)①脚。《左传·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,断其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古乐府《木兰辞》:“愿借明驼千里足,送儿还故乡。”《韩非子·外储说左上》:“手足胼胝,面目黧黑,劳有功者也。”②器物的脚。《礼记·明堂位》:“夏后氏之鼓足。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“如此则荆、吴之势强,鼎足之形成矣。”③足够;充足。《老子》:“损有余而补不足。”④满足。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“呜呼! 何时眼前突兀见此屋,吾庐独破受冻死亦足。”(突兀:高耸的样子。)⑤够得上;配;值得。《荀子·劝学》:“百发失一,不足谓善射。” (二)jù ①过分。《论语·公冶长》:“巧言,令色,足恭,左丘明耻之,丘亦耻之。”(丘:孔子名。)②补足。《列子·杨朱》:“[公孙穆]逃于后庭,以昼足夜。”(逃:躲避。)

    比:

    ①亲密;亲近。《左传·昭公元年》:“吾兄弟比以安。”②靠近;并列。刘勰《文心雕龙·情采》:“五音比而成韶夏。”③勾结。《论语· 为政》:“君子周而不比,小人比而不周。”(周:结合。)④比较;较量。屈原《九章·涉江》:“与天地兮比寿,与日月兮齐光。”⑤比拟;能够相比。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“每自比于管仲、乐毅。”⑥比方;比喻。白居易《与元九书》:“讽君子小人则引香草恶鸟为比。”《三国演义》第二十一回:“龙之为物,可比世之英雄。”⑦比照;仿照。⑧副词。1.频频;接连地。《史记·吕太后本纪》:“擅废帝更立,又比杀三赵王。”(擅:擅自。)2.近来。《后汉书·宦者传· 吕强》:“比谷虽贱,而户有饥色。”⑨介词。及;等到。《三国志·蜀书·先主传》:“比到当阳,众十余万。”(当阳:地名。)

    殿:

    ①高大的房屋。《后汉书·蔡茂传》:“梦坐大殿。”②特指帝王居住及听政的处所。白居易《长恨歌》:“七月七日长生殿,夜半无人私语时。”③指寺庙供奉神佛的殿堂。杨衒之《洛阳伽蓝记》卷一:“浮图北有佛殿一所。”④行军、作战时走在最后压阵。《左传·襄公二十六年》:“晋人置诸戎车之殿,以为谋主。”⑤指落在最后。《南齐书·丘巨源传》:“既能陵敌不殿,争先无负。”(陵:压倒。负:失败。)[殿下]1. 殿阶之下。《庄子·说剑》:“使奉剑于殿下。”2.古代臣下对皇太子、皇后及诸王的尊称。今为对君主国王储、亲王、皇太后、皇后、公主等的尊称。《新唐书·隐太子建成传》:“殿下特以嫡长居东宫,非有功德为人所称道。”[殿军]行军、作战时排在最后的军队。《晋书·王坦之传》:“殿军后入。”[殿最]等第的高低上下。最指上等或头名,殿指下等或末名。《汉书·宣帝纪》:“丞相御史课殿最以闻。”

    一:

    ①数词。《孟子·梁惠王上》:“吾何爱一牛?”(爱:吝惜。)《汉书·律历志上》:“数者,一、十、百、千、万也。”又表序数第一。《吕氏春秋·古乐》:“投足以歌八阕:一曰载民,二曰玄鸟。”(八阕:指舞乐的八章。载民、玄鸟:乐曲八章之名。)②专一。《荀子·劝学》:“螾无爪牙之利,筋骨之强,上食埃土,下饮黄泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;满。《史记·淮阴侯列传》:“至拜大将,乃韩信也,一军皆惊。”④统一;使……一致。《史记·秦始皇本纪》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左传·庄公十二年》:“天下之恶一也。”(恶:指恶人。)⑥整体。贾谊《新书·过秦上》:“合从缔交,相与为一。”⑦古代哲学概念。指“道”及“道”所派生的“气”。⑧副词。1. 一概;都。《史记·孟尝君列传》:“食客数千人,无贵贱一与文等。”2. 一旦。《庄子·徐无鬼》:“一闻人之过,终身不忘。”(过:过失。)3. 乃;竟。《战国策·齐策一》:“靖郭君之于寡人,一至于此乎?”⑨语气词。起加强语气的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人耻之,愿比死者一洒之。”⑩我国民族音乐记音符号之一。[一何]副词。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,妇啼一何苦!”

    声:

    ①乐音;音乐。《论语·阳货》:“恶紫之夺朱也恶郑声之乱雅乐也。”(郑声:指郑地的俗乐。雅乐:指庙堂音乐,正乐。)②声音;声响。《诗经·小雅·伐木》:“嘤其鸣矣,求其友声。”③发出声音。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“阿女默无声,手巾掩口啼,泪落便如泻。”④口音。魏禧《大铁椎传》:“与人罕言语,语类楚声。”⑤声张;张扬。张溥《五人墓碑记》:“吾社之行为士先者,为之声义,敛赀(zī)财以送其行。”(敛:聚集。赀:通“资”,财物。)⑥名誉;名声;声望。《诗经·大雅·文王有声》:“文王有声。”⑦声势。《战国策·齐策一》:“吾三战而三胜,声威天下。”(威:震。)⑧指汉字的声母。《南史·谢庄传》:“又王玄谟问庄何者为双声,何者为叠韵。”⑨指声调,汉字有平、上、去、入四种声调。韩愈《唐故相权公墓碑》:“(权)公生三岁,知变四声,四岁能为诗。”(权公:权德舆。)⑩量词。表示声音发出的次数。白居易《琵琶行》:“转轴拔弦三两声。”

    愁:

    ①忧愁;忧虑。李白《秋浦歌·十五》:“白发三千丈,缘愁似个长。”辛弃疾《菩萨蛮》:“江晚正愁予,山深闻鹧鸪。”②形容凄凉惨淡的景象。谢惠连《雪赋》:“寒风积,愁云繁。”辛弃疾《鹧鸪天·赋牡丹》:“愁红惨绿今宵看,恰似吴宫教阵图。”

    杀:

    (一)①杀死;弄死。《论语·卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”柳宗元《捕蛇者说》:“去死肌,杀三虫。”②消减;消除;灭除。柳宗元《时令论上》:“季夏行水杀草。”③草木枯败;枯死。《吕氏春秋·应同》:“及禹之时,天先见草木秋冬不杀。”④收束;收尾;结束。《晋书·卫瓘传》:“杜氏杀字甚安,而书体微瘦。”⑤副词。用在动词后,表示程度深。《古诗十九首》之十四:“白杨多悲风,萧萧愁杀人。” (二)shài ①降等。《孟子·尽心下》:“周于利者凶年不能杀。”(周:富足。)②减省。《公羊传·僖公二十二年》:“《春秋》辞繁而不杀者,正也。”③衰;衰微。《仪礼·士冠礼》:“德之杀也。”《吕氏春秋·长利》:“是故地日削,子孙弥杀。”④等差;等级。《礼记·中庸》:“亲亲之杀,贤贤之等,礼所生也。”(亲亲:亲其所当亲。) (三)sà 颜色暗淡。《史记·扁鹊仓公列传》:“故伤脾之色也,望之杀然黄。”


  • zhong cheng yu shi bu zu bi ,shui dian yi sheng chou sha ren 。

    “zhong cheng yu shi bu zu bi ,shui dian yi sheng chou sha ren 。”shi gou chu chu :《xi chuan zuo shang ting jin wu yun chang ge 》;shi tang chao shi ren chen tao de zuo pin 。

    shu wang dian shang hua yan kai ,wu yun ge cong tian shang lai 。man tang luo qi qiao mo yu ,
    hou yin zhi zhu yun pei hui 。guan xian jin dan hai yi zhuai ,bu sui ge chu ling he dian 。
    bai yun piao yao xi shang wen ,guan zhu li li sheng zhong jian 。jiu yang chai bi jian dan yi ,
    yuan he shu xi qing dai mei 。di cong xiao bin ni
    biao xing wei ,bi ya lou zhang shan can cha 。
    qu zhong zan qi geng yi guo ,hai xiang na hang zuo tou zuo 。di mei yu yu xie gui hou ,
    tan lian shuang shuang lei chuan po 。zi yan ben shi gong zhong pin ,wu huang gai hao cheng en xin 。
    zhong cheng yu shi bu zu bi ,shui dian yi sheng chou sha ren 。wu huang zhu ding deng zhen lu ,
    pin yu meng en mian you ru 。mao ling gong jian bu de qin ,jia yu bei guan dao xi shu 。
    bei guan dao guan nian wei zhou ,tang heng lu ba dong xi you 。shu jiang shui ji zhu bu de ,
    fu ci ping peng er shi qiu 。jin chao de shi wang hou yan ,bu jiao tu zhong qie shen jian 。
    yuan chi zhi jiu geng chang ge ,ge shi yi zhou di san bian 。chang zhe you cheng zheng shu ci ,
    geng wen gui yue tian xiang sai 。ru jin sheng yun shang ru zai ,he kuang gong zhong nian shao shi 。
    wu yun chu chu ke lian hu ,ming chao dao xiang bao zhong qu 。xu yu yan ba ge dong xi ,
    yu san yun fei mo zhi chu 。

    【zhu shi 】:

    zhong :

    (yi )①zhong jian 。《mo zi ·jing shang 》:“zhong ,tong chang ye 。”(tong chang :tong yang chang de ban jing 。)liu zong yuan 《tian shui 》:“hun ran er zhong chu zhe ,shi wei zhi yuan qi 。”②nei ;zai yi ding de fan wei nei 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“guo zhong mo wei 。”《kao gong ji ·ju ren 》:“guo zhong jiu jing jiu wei 。”③wei zhi 、deng ji zai gao xia huo liang duan zhi jian 。《lie zi ·li ming 》:“zhong tu yu dong guo xian sheng 。”(tu :tong “tu ”。)《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin you san deng ,huang jin wei shang ,bai jin wei zhong ,chi jin wei xia 。”④zheng ;kuo zhong 。《li ji ·yu zao 》:“tou geng bi zhong 。”《meng zi ·li lou xia 》:“shang zhi zhong 。”(shang :yan shang guo jun 。)⑤yi yu ;ge yu 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“wu di ze gong ren bu zhong yong zhe ,chi chu gui zhi 。” (er )zhòng ①fu ge ;kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huai chong 》:“bi zhong li ,ran hou shui 。”《xun zi ·fu pian 》:“yuan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”②wu mie ;wu mie bie ren shi shou sun hai 。《han shu ·he wu chuan 》:“xian nu ,yu yi li shi zhong shang 。”(xian 、shang :ren ming 。)③zao shou ;gan shou 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“yuan yi zhong bing 。”

    cheng :

    (yi )①fu zhu 。《han shu ·bai guan gong qing biao shang 》:“xiang guo 、cheng xiang ,jie qin guan ,jin yin 、zi shou ,zhang cheng tian zi zhu li mo ji 。”②qin han yi hou ge ji hang zheng chang guan de fu zhi 。ru :shou cheng ;xian cheng 。si ma qian 《shi ji ·chen she shi jia 》:“chen shou ling jie bu zai ,du shou cheng yu zhan qiao men zhong 。”③tong “cheng ”。bing cheng 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“yu shi cheng shang zhi ,qing zao bai jin ji wu zhu qian 。”(shang :zhi huang di 。wu zhu qian :qian bi ming 。) (er )zhěng zheng jiu 。hou zuo “zheng ”。yang xiong 《yu lie fu 》:“cheng min hu nong sang 。”(hu :yu 。)

    yu :

    (yi )①jia yu che ma 。《lun yu ·wei zheng 》:“fan chi yu 。”(fan chi :kong zi de di zi 。)《zhuang zi ·da sheng 》:“huan gong tian yu ze ,guan zhong yu 。”②jia yu che ma de ren 。《zuo chuan ·xiang gong shi ba nian 》:“ji yu zhui xi yi ge sha quan yu men zhong 。”③jia yu ;kong zhi 。gu yi 《guo qin lun 》:“zhen chang ce er yu yu nei 。”④tong zhi ;zhi li 。《yan zi chun qiu ·nei pian jian xia er shi si 》:“li zhe ,suo yi yu min ye 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“bai guan yu shi 。”⑤shi feng ;pei shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“gong sun yang 、gan long 、du zhi san da fu yu yu jun 。”⑥jin suo ;duo zhi shi feng jun zhu 。《shi jing ·xiao ya ·ji ri 》:“yi yu bin ke ,ju yi zhuo li 。”(li :jiu 。)⑦yong ;shi yong 。cao zhi 《luo shen fu 》:“qian hua fu yu 。”(qian hua :zhi fen 。)⑧gu dai fan yu di wang you guan de shi wu ,jun guan yi “yu ”zi zuo wei jing chen 。⑨di yu ;fang yu 。hou zuo “禦”。《shi jing ·bei feng · gu feng 》:“yi yi yu dong 。” (er )yà(ya )。ying 。《shi jing ·shao na ·que chao 》:“zhi zi yu gui ,bai liang yu zhi 。”

    shi :

    ①shi guan 。 zhang guan shu ji he fu ze ji zai shi shi de guan 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“dong hu ,gu zhi liang shi ye 。”②li shi ;shi shu 。《zhuang zi ·tian xia 》:“jiu fa shi chuan zhi shi ,shang duo you zhi 。”③gu dai tu shu fen lei fa zhong de di er bu ,you chen yi bu ,zhuan men shou ji ge chong ti cai de shi shu 。④xu fu ;wen ci fan duo 。《yi li ·pin li 》:“ci duo ze shi ,shao ze bu da 。”⑤《shi ji 》de jian chen 。gao kuo 《yu lu ming fu you zeng 》:“xiong huai hua qing ye ,《shi 》《han 》ru liu quan 。”(《han 》:zhi 《han shu 》。liu quan :xing rong wen zi ru quan shui chong chu 。)

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    zu :

    (yi )①jiao 。《zuo chuan ·zhao gong er shi liu nian 》:“yuan zi fu (fú)lin yong ,duan ji zu 。”(yuan zi 、lin yong :jun ren ming 。fu :dao kan 。)gu le fu 《mu lan ci 》:“yuan jie ming tuo qian li zu ,song er hai gu xiang 。”《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“shou zu pian zhi ,mian mu li hei ,lao you gong zhe ye 。”②qi wu de jiao 。《li ji ·ming tang wei 》:“xia hou shi zhi gu zu 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ru ci ze jing 、wu zhi shi jiang ,ding zu zhi xing cheng yi 。”③zu gou ;chong zu 。《lao zi 》:“sun you yu er bu bu zu 。”④man zu 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“wu hu ! he shi yan qian tu wu jian ci wu ,wu lu du po shou dong si yi zu 。”(tu wu :gao song de yang zi 。)⑤gou de shang ;pei ;zhi de 。《xun zi ·quan xue 》:“bai fa shi yi ,bu zu wei shan she 。” (er )jù ①guo fen 。《lun yu ·gong ye chang 》:“qiao yan ,ling se ,zu gong ,zuo qiu ming chi zhi ,qiu yi chi zhi 。”(qiu :kong zi ming 。)②bu zu 。《lie zi ·yang zhu 》:“[gong sun mu ]tao yu hou ting ,yi zhou zu ye 。”(tao :duo bi 。)

    bi :

    ①qin mi ;qin jin 。《zuo chuan ·zhao gong yuan nian 》:“wu xiong di bi yi an 。”②kao jin ;bing lie 。liu xie 《wen xin diao long ·qing cai 》:“wu yin bi er cheng shao xia 。”③gou jie 。《lun yu · wei zheng 》:“jun zi zhou er bu bi ,xiao ren bi er bu zhou 。”(zhou :jie ge 。)④bi jiao ;jiao liang 。qu yuan 《jiu zhang ·she jiang 》:“yu tian de xi bi shou ,yu ri yue xi ji guang 。”⑤bi ni ;neng gou xiang bi 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“mei zi bi yu guan zhong 、le yi 。”⑥bi fang ;bi yu 。bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“feng jun zi xiao ren ze yin xiang cao e diao wei bi 。”《san guo yan yi 》di er shi yi hui :“long zhi wei wu ,ke bi shi zhi ying xiong 。”⑦bi zhao ;fang zhao 。⑧fu ci 。1.pin pin ;jie lian de 。《shi ji ·lv tai hou ben ji 》:“shan fei di geng li ,you bi sha san zhao wang 。”(shan :shan zi 。)2.jin lai 。《hou han shu ·huan zhe chuan · lv jiang 》:“bi gu sui jian ,er hu you ji se 。”⑨jie ci 。ji ;deng dao 。《san guo zhi ·shu shu ·xian zhu chuan 》:“bi dao dang yang ,zhong shi yu mo 。”(dang yang :de ming 。)

    dian :

    ①gao da de fang wu 。《hou han shu ·cai mao chuan 》:“meng zuo da dian 。”②te zhi di wang ju zhu ji ting zheng de chu suo 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“qi yue qi ri chang sheng dian ,ye ban mo ren si yu shi 。”③zhi si miao gong feng shen fo de dian tang 。yang xuan zhi 《luo yang ga lan ji 》juan yi :“fu tu bei you fo dian yi suo 。”④hang jun 、zuo zhan shi zou zai zui hou ya zhen 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“jin ren zhi zhu rong che zhi dian ,yi wei mou zhu 。”⑤zhi la zai zui hou 。《na ji shu ·qiu ju yuan chuan 》:“ji neng ling di bu dian ,zheng xian mo fu 。”(ling :ya dao 。fu :shi bai 。)[dian xia ]1. dian jie zhi xia 。《zhuang zi ·shui jian 》:“shi feng jian yu dian xia 。”2.gu dai chen xia dui huang tai zi 、huang hou ji zhu wang de zun chen 。jin wei dui jun zhu guo wang chu 、qin wang 、huang tai hou 、huang hou 、gong zhu deng de zun chen 。《xin tang shu ·yin tai zi jian cheng chuan 》:“dian xia te yi di chang ju dong gong ,fei you gong de wei ren suo chen dao 。”[dian jun ]hang jun 、zuo zhan shi pai zai zui hou de jun dui 。《jin shu ·wang tan zhi chuan 》:“dian jun hou ru 。”[dian zui ]deng di de gao di shang xia 。zui zhi shang deng huo tou ming ,dian zhi xia deng huo mo ming 。《han shu ·xuan di ji 》:“cheng xiang yu shi ke dian zui yi wen 。”

    yi :

    ①shu ci 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu he ai yi niu ?”(ai :lin xi 。)《han shu ·lv li zhi shang 》:“shu zhe ,yi 、shi 、bai 、qian 、mo ye 。”you biao xu shu di yi 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“tou zu yi ge ba que :yi yue zai min ,er yue xuan diao 。”(ba que :zhi wu le de ba zhang 。zai min 、xuan diao :le qu ba zhang zhi ming 。)②zhuan yi 。《xun zi ·quan xue 》:“yin mo zhao ya zhi li ,jin gu zhi jiang ,shang shi ai tu ,xia yin huang quan ,yong xin yi ye 。”(yin :tong “yin ”。qiu yin 。)③quan ;man 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“zhi bai da jiang ,nai han xin ye ,yi jun jie jing 。”④tong yi ;shi ……yi zhi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yi fa du heng dan zhang che 。”⑤xiang tong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“tian xia zhi e yi ye 。”(e :zhi e ren 。)⑥zheng ti 。gu yi 《xin shu ·guo qin shang 》:“ge cong di jiao ,xiang yu wei yi 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi “dao ”ji “dao ”suo pa sheng de “qi ”。⑧fu ci 。1. yi gai ;dou 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi ke shu qian ren ,mo gui jian yi yu wen deng 。”2. yi dan 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“yi wen ren zhi guo ,zhong shen bu wang 。”(guo :guo shi 。)3. nai ;jing 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jing guo jun zhi yu gua ren ,yi zhi yu ci hu ?”⑨yu qi ci 。qi jia jiang yu qi de zuo yong 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua ren chi zhi ,yuan bi si zhe yi sa zhi 。”⑩wo guo min zu yin le ji yin fu hao zhi yi 。[yi he ]fu ci 。biao shi cheng du shen 。du fu 《dan hao li 》:“li hu yi he nu ,fu ti yi he ku !”

    sheng :

    ①le yin ;yin le 。《lun yu ·yang huo 》:“e zi zhi duo zhu ye e zheng sheng zhi luan ya le ye 。”(zheng sheng :zhi zheng de de su le 。ya le :zhi miao tang yin le ,zheng le 。)②sheng yin ;sheng xiang 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“ying ji ming yi ,qiu ji you sheng 。”③fa chu sheng yin 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“a nv mo mo sheng ,shou jin yan kou ti ,lei la bian ru xie 。”④kou yin 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“yu ren han yan yu ,yu lei chu sheng 。”⑤sheng zhang ;zhang yang 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“wu she zhi hang wei shi xian zhe ,wei zhi sheng yi ,lian zi (zī)cai yi song ji hang 。”(lian :ju ji 。zi :tong “zi ”,cai wu 。)⑥ming yu ;ming sheng ;sheng wang 。《shi jing ·da ya ·wen wang you sheng 》:“wen wang you sheng 。”⑦sheng shi 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“wu san zhan er san sheng ,sheng wei tian xia 。”(wei :zhen 。)⑧zhi han zi de sheng mu 。《na shi ·xie zhuang chuan 》:“you wang xuan mo wen zhuang he zhe wei shuang sheng ,he zhe wei die yun 。”⑨zhi sheng diao ,han zi you ping 、shang 、qu 、ru si chong sheng diao 。han yu 《tang gu xiang quan gong mu bei 》:“(quan )gong sheng san sui ,zhi bian si sheng ,si sui neng wei shi 。”(quan gong :quan de yu 。)⑩liang ci 。biao shi sheng yin fa chu de ci shu 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“zhuai zhou ba xian san liang sheng 。”

    chou :

    ①you chou ;you lv 。li bai 《qiu pu ge ·shi wu 》:“bai fa san qian zhang ,yuan chou shi ge chang 。”xin qi ji 《pu sa man 》:“jiang wan zheng chou yu ,shan shen wen zhe gu 。”②xing rong qi liang can dan de jing xiang 。xie hui lian 《xue fu 》:“han feng ji ,chou yun fan 。”xin qi ji 《zhe gu tian ·fu mu dan 》:“chou gong can lu jin xiao kan ,qia shi wu gong jiao zhen tu 。”

    sha :

    (yi )①sha si ;long si 。《lun yu ·wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“qu si ji ,sha san chong 。”②xiao jian ;xiao chu ;mie chu 。liu zong yuan 《shi ling lun shang 》:“ji xia hang shui sha cao 。”③cao mu ku bai ;ku si 。《lv shi chun qiu ·ying tong 》:“ji yu zhi shi ,tian xian jian cao mu qiu dong bu sha 。”④shou shu ;shou wei ;jie shu 。《jin shu ·wei guan chuan 》:“du shi sha zi shen an ,er shu ti wei shou 。”⑤fu ci 。yong zai dong ci hou ,biao shi cheng du shen 。《gu shi shi jiu shou 》zhi shi si :“bai yang duo bei feng ,xiao xiao chou sha ren 。” (er )shài ①jiang deng 。《meng zi ·jin xin xia 》:“zhou yu li zhe xiong nian bu neng sha 。”(zhou :fu zu 。)②jian sheng 。《gong yang chuan ·xi gong er shi er nian 》:“《chun qiu 》ci fan er bu sha zhe ,zheng ye 。”③cui ;cui wei 。《yi li ·shi guan li 》:“de zhi sha ye 。”《lv shi chun qiu ·chang li 》:“shi gu de ri xiao ,zi sun mi sha 。”④deng cha ;deng ji 。《li ji ·zhong yong 》:“qin qin zhi sha ,xian xian zhi deng ,li suo sheng ye 。”(qin qin :qin ji suo dang qin 。) (san )sà yan se an dan 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“gu shang pi zhi se ye ,wang zhi sha ran huang 。”