• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 束身趨建禮,秉筆坐承明。

    “束身趨建禮,秉筆坐承明。”詩句出處:《擬古三首》;是唐朝詩人徐彥伯的作品。

    遙裔煙嶼鴻,雙影旦夕同。交翰倚沙月,和鳴弄江風。
    灌若茂芳序,君子從遠戎。雲生陰海沒,花落春潭空。
    紅淚掩促柱,錦衾羅薰籠。自傷瓊草綠,詎惜鉛粉紅。
    裂帛附雙燕,為予向遼東。
    讀書三十載,馳騖周六經。儒衣幹時主,忠策獻闕廷。
    一朝奉休盼,從容廁群英。束身趨建禮,秉筆坐承明。
    廨署相填噎,僚吏紛縱橫。五日休浣時,屠蘇繞玉屏。
    橘花覆北沼,桂樹交西榮。樹棲兩鴛鴦,含春向我鳴。
    皎潔綺羅艷,便娟絲管清。擾擾天地間,出處各有情。
    何必巖石下,枯槁閑此生。
    頹光無淹晷,逝水有迅流。綠苔紛易歇,紅顏不再求。
    歌笑當及春,無令壯志秋。弱年仕關輔,簃門豁禦溝。
    敷愉東城際,婉孌南陌頭。荷花嬌綠水,楊葉暖青樓。
    中有綺羅人,可憐名莫愁。畫屏繞金膝,珠簾懸玉鉤。
    纖指調寶琴,泠泠哀且柔。贈君鴛鴦帶,因以鷫鸘裘。
    窗曉吟日坐,閨夕秉燭遊。無作北門客,咄咄懷百憂。

    【註釋】:

    束:

    ①捆縛;綁。《呂氏春秋·順說》:“管子得於魯,魯束縛而檻之。”②約束;控制。《後漢書 · 卓茂傳》:“束身自修,執節淳固。”(修:修養。節:節操。固:堅定。)③聚集。《漢書·食貨志下》:“故貨寶於金,利於刀,流於泉,佈於佈,束於帛。”④量詞。沒有定數捆紮成把的東西。《淮南子·氾論》:“訟而不勝者,出一束箭。”(訟:打官司。)《詩經·小雅 · 白駒》:“生芻一束。”⑤裝束。《清稗類鈔·馮婉貞》:“婉貞乃率諸少年結束而出。”[束脩]十條幹肉。1.古代贈送或進獻的禮物。《論語·述而》:“自行束脩以上,吾未嘗無誨焉。”2. 專指教師的酬金。[束縛]1.捆綁。《韓非子·難一》:“桓公解管仲之束縛而相之。”(相之:讓他做宰相。)2. 約束;限制。《史記·禮書》:“誘進以仁義,束縛以刑罰。”(誘進:引導上進。)

    身:

    ①人或動物的軀幹。屈原《九歌· 國殤》:“首身離兮心不懲。”(不懲:不戒悔。)②身體。《荀子·非相》:“衛靈公有臣曰公孫呂,身長七尺。”③樹的主幹。《爾雅·釋木》:“樅,松葉柏身。”④自身;自己。《韓非子·五蠹》:“兔不可復得,而身為宋國笑。”⑤自己的品德、才力、行為等。《論語·學而》:“吾日三省吾身。”⑥親自。《韓非子·五蠹》:“禹之王天下也,身執耒臿以為民先。”⑦我。《三國志·蜀書·張飛傳》:“身是張翼德也。”

    趨:

    (一)①疾行;快步走。《論語·微子》:“孔子下,欲與之言;[接輿]趨而辟(bì)之,不得與之言。”(接輿:楚人名。辟:同“避”。)②禮節性地小步快走,以示恭敬。《莊子·說劍》:“莊子入殿門不趨,見王不拜。”③奔赴。翁大立《吳謳》:“侵晨趨城府,薄暮遍鄉鄰。”④追求;投向。《淮南子·原道》:“禹之趨時也,履遺而弗取,冠掛而弗顧。”葛洪《抱樸子 · 外篇·交際》:“世俗之人,交不論志,逐名趨勢。”⑤趨向。蘇洵《六國論》:“日削月割,以趨於亡。”[趨舍]進退。《韓非子·解老》:“人無愚智,莫不有趨舍。” (二)cù 同“促”。①催促。《漢書·高帝紀上》:“若不趨降漢,今為虜矣。”②急速。《莊子·徐無鬼》:“王命相者趨射之。”③短。《莊子·外物》:“有人於彼,修上而趨下。”

    建:

    ①設置;建立。《尚書·說命中》:“建邦設都。”(邦:國。)《史記·秦始皇本紀》:“今陛下創大業,建萬世之功。”《荀子·大略》:“故古者列地建國。”②豎起;樹立。《資治通鑒·赤壁之戰》:“蒙沖鬥艦,上建旌旗。”司馬相如《上林賦》:“建翠華之旗。”③建議。《漢書·鄒陽傳》:“爰盎等皆建以為不可。”④建築;建造。張衡《東京賦》:“楚築章華於前,趙建叢臺於後。”(章華、叢臺:高臺名。)《徐霞客遊記·黔遊日記一》:“洞左構閣,乃巡方使胡平運所建。”⑤指福建。沈括《夢溪筆談·雜志二》:“建茶皆喬木。”⑥傾倒。《史記·高祖本紀》:“譬猶居高屋之上建瓴水也。”(瓴líng:盛水瓶)。

    禮:

    ①祭神以祈福。班固《東都賦》:“於是薦三犧,效五牲,禮神祇。”②古代的等級制度及與之相適應的行為準則。《漢書·公孫弘傳》:“進退有度,尊卑有分,謂之禮。”③禮節;禮貌。《谷梁傳· 僖公二十二年》:“禮人而不答,則反其敬;愛人而不親,則反其仁。”(禮人:禮貌待人。)④為表敬意或表隆重而舉行的儀式。《周禮·春官·肆師》:“肆師之職,掌立國祀之禮,以佐大宗伯。”⑤禮物。《禮記·表記》:“天禮,不相見也。”⑥敬重。⑦膜拜。李白《秋浦歌》之十七:“低頭禮白雲。”⑧宴飲。《儀禮·覲禮》:“饗禮以歸。”

    秉:

    ①一把禾。《詩經·小雅·大田》:“彼有遺秉,此有滯穗。”(滯:留下。)②拿著;握著。《詩經·邶風·簡兮》:“右手秉翟(dí)。”(翟:指山雉的尾羽。)③主持;執掌。《三國志·魏書·呂佈傳》:“共秉朝政。”④保持;堅持。《晉書·李含傳》:“實有史魚秉直之風。”(史魚:人名。)⑤同“柄”。權力。《管子·小匡》:“治國不失秉。”⑥通“稟”。承受。《詩經·大雅·烝民》:“民之秉彝,好(hào)是懿德。”(彝:常理。是:此。懿:美。)⑦量詞。十六斛為一秉。《禮記·儀禮》:“十鬥曰斛(hú),十六鬥曰䉤(shǔ),十䉤曰秉。”

    秉筆:

    謂執筆為文。《文獻通考·宗廟考》:“~~之士,又復不能持書以詔萬世。”

    筆:

    ①書寫繪畫用的文具。《新唐書·李白傳》:“援筆成文,婉麗精切。”②書寫;寫作。《史記·孔子世傢》:“至於為《春秋》,筆則筆,削則削,子夏之徒不能贊一辭。”(削:指刪除。)③筆力;筆法。杜甫《戲為六絕句》之一:“庾信文章更老成,凌雲健筆意縱橫。”《後漢書·臧洪傳》:“晏嬰不降志於白刃,南史不曲筆以求存。”(曲筆:不據事直書,有意掩蓋真相。)④指書畫文章。《晉書·樂廣傳》:“廣乃作二百句語,述己之志。嶽因取次比,便成名筆。”(嶽:潘嶽。次比:排列;潤色。)⑤指散文。白居易《與元九書》:“今且各纂詩筆,粗為卷第。”

    坐:

    ①坐。古人席地而坐;兩膝著地;臀部放在腳跟上。《左傳·宣公二年》:“坐而假寐。”《呂氏春秋·離俗》:“終日坐,不自快。”②座位。後來寫作“座”。《韓非子·外儲說左上》:“鄭人有且置履者,先自度其足而置之其坐。”《史記·項羽本紀》:“請以舞劍,因擊沛公於坐。”又比喻容易,不費力。《孟子·離婁下》:“天之高也,星辰之遠也,茍求其敵,千歲之日至,可坐而致也。”(日至:指冬至。)③據守;堅守。《左傳·桓公十二年》:“楚人坐其北門。”④訴訟人對質;對證。《左傳·僖公二十八年》:“莊子為坐。”(莊子:人名。)⑤犯罪;囚犯……獲罪。《晏子春秋·雜下》:“王曰:‘何坐?’曰:‘坐盜’”《史記·魏其武安侯列傳》:“數歲,坐法去官,傢居長安。”也指判罪,定罪。《漢書·霍光傳》:“敢有毀者,坐之!”⑥徒然;白白地。李白《蜀道難》:“以手撫膺坐長嘆。”⑦因為;由於。古詩《陌上桑》:“來歸相怨怒,但坐觀羅敷。”(羅敷:美女名。)杜牧《山行》:“停車坐愛楓林晚。”⑧居住;停留。歸莊《黃孝子傳》:“父子坐旅中倘怳(tǎng huǎng)累月,因留過歲。”(惝怳:失意。累:數。)

    承:

    ①捧著;托著。《左傳·成公十六年》:“使行人執榼(kè)承飲。”(榼:酒器。)范曄《後漢書·張衡傳》:“下有蟾蜍,張口承之。”②奉;敬奉。《魏書·楊播傳》:“承候安否。”(候:問候。)《新唐書·百官志二》:“四夷朝見,則承詔勞問。”(四夷:四方部族。詔:皇帝的詔令。勞:慰勞。)③受;接受。《左傳·僖公十五年》:“茍列定矣,敢不承命?”④敬詞。蒙;蒙受。《儒林外史》第四回:“極承老先生厚愛。”⑤承擔;擔負。方苞《獄中雜記》:“其鄉人有殺人者,因代承之。”⑥繼承;繼續。司馬光《訓儉示康》:“吾本寒傢,世以清白相承。”《後漢書·班彪傳》:“漢承秦制,改立郡縣。”陸機《梁甫吟》:“四運循環轉,寒暑自相承。”(四運:四季。)⑦通“乘”。趁著。《荀子·王制》:“伺強大之間,承強大之敝。”(伺:觀察。間:縫隙。敝:指衰敗。)⑧通“丞”。輔助。《左傳·哀公十八年》:“使帥師而行,請承。”[承乏]在任官吏常用的謙辭。言所任職位一時無適當人選,暫由自己充數。潘嶽《秋興賦》:“攝官承乏,猥廁朝列。”[承風]1.接受教化。班固《漢書·王莽傳》:“於是小大鄉和,承風從化。”2.言迎合上官的意圖。《後漢書·龐參傳》:“參名忠直,數為左右所陷毀,以所舉用忤帝旨,司隸承風案之。”

    明:

    ①明亮;光明。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“子興視夜,明星有爛。”②照亮。王安石《遊褒禪山記》:“火尚足以明也。”③明顯;明白。《戰國策·齊策一》:“則秦不能害齊,亦已明矣。”④公開。《戰國策·趙策四》:“太後明謂左右。”又顯露。柳宗元《小石潭記》:“明滅可見。”⑤說明;表明。張溥《五人墓碑記》:“亦以明死生之大。”⑥賢明;英明。諸葛亮《前出師表》:“恐托付不效,以傷先帝之明。”⑦聰明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韓愈《師說》:“小學而大遺,吾未見其明也。”(遺:放棄。)⑧視力;眼力。又視力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。張煌言《擬古》之二:“晦明本如轂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。轂:車輪的中心。)⑩舊指陽世間。顏延之《和謝監靈運一首》:“人神幽明絕。”(幽:指陰間。絕:指時亂不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《為學一首示子侄》:“越明年,貧者自南海還,以告富者。”(南海:指浙江佛教勝地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建於公元1368年,1661年為清王朝所代替。[明堂]古代天子舉行朝會、祭祀、慶賞等大典的地方。古樂府《木蘭詩》:“歸來見天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有個大人傢出殯,擺設明器,好生齊整。”(大人傢:大戶人傢。)


  • 束身趋建礼,秉笔坐承明。

    “束身趋建礼,秉笔坐承明。”诗句出处:《拟古三首》;是唐朝诗人徐彦伯的作品。

    遥裔烟屿鸿,双影旦夕同。交翰倚沙月,和鸣弄江风。
    灌若茂芳序,君子从远戎。云生阴海没,花落春潭空。
    红泪掩促柱,锦衾罗薰笼。自伤琼草绿,讵惜铅粉红。
    裂帛附双燕,为予向辽东。
    读书三十载,驰骛周六经。儒衣干时主,忠策献阙廷。
    一朝奉休盼,从容厕群英。束身趋建礼,秉笔坐承明。
    廨署相填噎,僚吏纷纵横。五日休浣时,屠苏绕玉屏。
    橘花覆北沼,桂树交西荣。树栖两鸳鸯,含春向我鸣。
    皎洁绮罗艳,便娟丝管清。扰扰天地间,出处各有情。
    何必岩石下,枯槁闲此生。
    颓光无淹晷,逝水有迅流。绿苔纷易歇,红颜不再求。
    歌笑当及春,无令壮志秋。弱年仕关辅,簃门豁御沟。
    敷愉东城际,婉娈南陌头。荷花娇绿水,杨叶暖青楼。
    中有绮罗人,可怜名莫愁。画屏绕金膝,珠帘悬玉钩。
    纤指调宝琴,泠泠哀且柔。赠君鸳鸯带,因以鹔鹴裘。
    窗晓吟日坐,闺夕秉烛游。无作北门客,咄咄怀百忧。

    【注释】:

    束:

    ①捆缚;绑。《吕氏春秋·顺说》:“管子得于鲁,鲁束缚而槛之。”②约束;控制。《后汉书 · 卓茂传》:“束身自修,执节淳固。”(修:修养。节:节操。固:坚定。)③聚集。《汉书·食货志下》:“故货宝于金,利于刀,流于泉,布于布,束于帛。”④量词。没有定数捆扎成把的东西。《淮南子·氾论》:“讼而不胜者,出一束箭。”(讼:打官司。)《诗经·小雅 · 白驹》:“生刍一束。”⑤装束。《清稗类钞·冯婉贞》:“婉贞乃率诸少年结束而出。”[束脩]十条干肉。1.古代赠送或进献的礼物。《论语·述而》:“自行束脩以上,吾未尝无诲焉。”2. 专指教师的酬金。[束缚]1.捆绑。《韩非子·难一》:“桓公解管仲之束缚而相之。”(相之:让他做宰相。)2. 约束;限制。《史记·礼书》:“诱进以仁义,束缚以刑罚。”(诱进:引导上进。)

    身:

    ①人或动物的躯干。屈原《九歌· 国殇》:“首身离兮心不惩。”(不惩:不戒悔。)②身体。《荀子·非相》:“卫灵公有臣曰公孙吕,身长七尺。”③树的主干。《尔雅·释木》:“枞,松叶柏身。”④自身;自己。《韩非子·五蠹》:“兔不可复得,而身为宋国笑。”⑤自己的品德、才力、行为等。《论语·学而》:“吾日三省吾身。”⑥亲自。《韩非子·五蠹》:“禹之王天下也,身执耒臿以为民先。”⑦我。《三国志·蜀书·张飞传》:“身是张翼德也。”

    趋:

    (一)①疾行;快步走。《论语·微子》:“孔子下,欲与之言;[接舆]趋而辟(bì)之,不得与之言。”(接舆:楚人名。辟:同“避”。)②礼节性地小步快走,以示恭敬。《庄子·说剑》:“庄子入殿门不趋,见王不拜。”③奔赴。翁大立《吴讴》:“侵晨趋城府,薄暮遍乡邻。”④追求;投向。《淮南子·原道》:“禹之趋时也,履遗而弗取,冠挂而弗顾。”葛洪《抱朴子 · 外篇·交际》:“世俗之人,交不论志,逐名趋势。”⑤趋向。苏洵《六国论》:“日削月割,以趋于亡。”[趋舍]进退。《韩非子·解老》:“人无愚智,莫不有趋舍。” (二)cù 同“促”。①催促。《汉书·高帝纪上》:“若不趋降汉,今为虏矣。”②急速。《庄子·徐无鬼》:“王命相者趋射之。”③短。《庄子·外物》:“有人于彼,修上而趋下。”

    建:

    ①设置;建立。《尚书·说命中》:“建邦设都。”(邦:国。)《史记·秦始皇本纪》:“今陛下创大业,建万世之功。”《荀子·大略》:“故古者列地建国。”②竖起;树立。《资治通鉴·赤壁之战》:“蒙冲斗舰,上建旌旗。”司马相如《上林赋》:“建翠华之旗。”③建议。《汉书·邹阳传》:“爰盎等皆建以为不可。”④建筑;建造。张衡《东京赋》:“楚筑章华于前,赵建丛台于后。”(章华、丛台:高台名。)《徐霞客游记·黔游日记一》:“洞左构阁,乃巡方使胡平运所建。”⑤指福建。沈括《梦溪笔谈·杂志二》:“建茶皆乔木。”⑥倾倒。《史记·高祖本纪》:“譬犹居高屋之上建瓴水也。”(瓴líng:盛水瓶)。

    礼:

    ①祭神以祈福。班固《东都赋》:“于是荐三牺,效五牲,礼神祇。”②古代的等级制度及与之相适应的行为准则。《汉书·公孙弘传》:“进退有度,尊卑有分,谓之礼。”③礼节;礼貌。《谷梁传· 僖公二十二年》:“礼人而不答,则反其敬;爱人而不亲,则反其仁。”(礼人:礼貌待人。)④为表敬意或表隆重而举行的仪式。《周礼·春官·肆师》:“肆师之职,掌立国祀之礼,以佐大宗伯。”⑤礼物。《礼记·表记》:“天礼,不相见也。”⑥敬重。⑦膜拜。李白《秋浦歌》之十七:“低头礼白云。”⑧宴饮。《仪礼·觐礼》:“飨礼以归。”

    秉:

    ①一把禾。《诗经·小雅·大田》:“彼有遗秉,此有滞穗。”(滞:留下。)②拿着;握着。《诗经·邶风·简兮》:“右手秉翟(dí)。”(翟:指山雉的尾羽。)③主持;执掌。《三国志·魏书·吕布传》:“共秉朝政。”④保持;坚持。《晋书·李含传》:“实有史鱼秉直之风。”(史鱼:人名。)⑤同“柄”。权力。《管子·小匡》:“治国不失秉。”⑥通“禀”。承受。《诗经·大雅·烝民》:“民之秉彝,好(hào)是懿德。”(彝:常理。是:此。懿:美。)⑦量词。十六斛为一秉。《礼记·仪礼》:“十斗曰斛(hú),十六斗曰䉤(shǔ),十䉤曰秉。”

    秉笔:

    谓执笔为文。《文献通考·宗庙考》:“~~之士,又复不能持书以诏万世。”

    笔:

    ①书写绘画用的文具。《新唐书·李白传》:“援笔成文,婉丽精切。”②书写;写作。《史记·孔子世家》:“至于为《春秋》,笔则笔,削则削,子夏之徒不能赞一辞。”(削:指删除。)③笔力;笔法。杜甫《戏为六绝句》之一:“庾信文章更老成,凌云健笔意纵横。”《后汉书·臧洪传》:“晏婴不降志于白刃,南史不曲笔以求存。”(曲笔:不据事直书,有意掩盖真相。)④指书画文章。《晋书·乐广传》:“广乃作二百句语,述己之志。岳因取次比,便成名笔。”(岳:潘岳。次比:排列;润色。)⑤指散文。白居易《与元九书》:“今且各纂诗笔,粗为卷第。”

    坐:

    ①坐。古人席地而坐;两膝着地;臀部放在脚跟上。《左传·宣公二年》:“坐而假寐。”《吕氏春秋·离俗》:“终日坐,不自快。”②座位。后来写作“座”。《韩非子·外储说左上》:“郑人有且置履者,先自度其足而置之其坐。”《史记·项羽本纪》:“请以舞剑,因击沛公于坐。”又比喻容易,不费力。《孟子·离娄下》:“天之高也,星辰之远也,苟求其敌,千岁之日至,可坐而致也。”(日至:指冬至。)③据守;坚守。《左传·桓公十二年》:“楚人坐其北门。”④诉讼人对质;对证。《左传·僖公二十八年》:“庄子为坐。”(庄子:人名。)⑤犯罪;囚犯……获罪。《晏子春秋·杂下》:“王曰:‘何坐?’曰:‘坐盗’”《史记·魏其武安侯列传》:“数岁,坐法去官,家居长安。”也指判罪,定罪。《汉书·霍光传》:“敢有毁者,坐之!”⑥徒然;白白地。李白《蜀道难》:“以手抚膺坐长叹。”⑦因为;由于。古诗《陌上桑》:“来归相怨怒,但坐观罗敷。”(罗敷:美女名。)杜牧《山行》:“停车坐爱枫林晚。”⑧居住;停留。归庄《黄孝子传》:“父子坐旅中倘怳(tǎng huǎng)累月,因留过岁。”(惝怳:失意。累:数。)

    承:

    ①捧着;托着。《左传·成公十六年》:“使行人执榼(kè)承饮。”(榼:酒器。)范晔《后汉书·张衡传》:“下有蟾蜍,张口承之。”②奉;敬奉。《魏书·杨播传》:“承候安否。”(候:问候。)《新唐书·百官志二》:“四夷朝见,则承诏劳问。”(四夷:四方部族。诏:皇帝的诏令。劳:慰劳。)③受;接受。《左传·僖公十五年》:“苟列定矣,敢不承命?”④敬词。蒙;蒙受。《儒林外史》第四回:“极承老先生厚爱。”⑤承担;担负。方苞《狱中杂记》:“其乡人有杀人者,因代承之。”⑥继承;继续。司马光《训俭示康》:“吾本寒家,世以清白相承。”《后汉书·班彪传》:“汉承秦制,改立郡县。”陆机《梁甫吟》:“四运循环转,寒暑自相承。”(四运:四季。)⑦通“乘”。趁着。《荀子·王制》:“伺强大之间,承强大之敝。”(伺:观察。间:缝隙。敝:指衰败。)⑧通“丞”。辅助。《左传·哀公十八年》:“使帅师而行,请承。”[承乏]在任官吏常用的谦辞。言所任职位一时无适当人选,暂由自己充数。潘岳《秋兴赋》:“摄官承乏,猥厕朝列。”[承风]1.接受教化。班固《汉书·王莽传》:“于是小大乡和,承风从化。”2.言迎合上官的意图。《后汉书·庞参传》:“参名忠直,数为左右所陷毁,以所举用忤帝旨,司隶承风案之。”

    明:

    ①明亮;光明。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“子兴视夜,明星有烂。”②照亮。王安石《游褒禅山记》:“火尚足以明也。”③明显;明白。《战国策·齐策一》:“则秦不能害齐,亦已明矣。”④公开。《战国策·赵策四》:“太后明谓左右。”又显露。柳宗元《小石潭记》:“明灭可见。”⑤说明;表明。张溥《五人墓碑记》:“亦以明死生之大。”⑥贤明;英明。诸葛亮《前出师表》:“恐托付不效,以伤先帝之明。”⑦聪明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韩愈《师说》:“小学而大遗,吾未见其明也。”(遗:放弃。)⑧视力;眼力。又视力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。张煌言《拟古》之二:“晦明本如毂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。毂:车轮的中心。)⑩旧指阳世间。颜延之《和谢监灵运一首》:“人神幽明绝。”(幽:指阴间。绝:指时乱不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《为学一首示子侄》:“越明年,贫者自南海还,以告富者。”(南海:指浙江佛教胜地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建于公元1368年,1661年为清王朝所代替。[明堂]古代天子举行朝会、祭祀、庆赏等大典的地方。古乐府《木兰诗》:“归来见天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有个大人家出殡,摆设明器,好生齐整。”(大人家:大户人家。)


  • shu shen qu jian li ,bing bi zuo cheng ming 。

    “shu shen qu jian li ,bing bi zuo cheng ming 。”shi gou chu chu :《ni gu san shou 》;shi tang chao shi ren xu yan bai de zuo pin 。

    yao yi yan yu hong ,shuang ying dan xi tong 。jiao han yi sha yue ,he ming long jiang feng 。
    guan re mao fang xu ,jun zi cong yuan rong 。yun sheng yin hai mei ,hua la chun tan kong 。
    gong lei yan cu zhu ,jin qin luo xun long 。zi shang qiong cao lu ,ju xi qian fen gong 。
    lie bo fu shuang yan ,wei yu xiang liao dong 。
    dou shu san shi zai ,chi wu zhou liu jing 。ru yi gan shi zhu ,zhong ce suo que ting 。
    yi chao feng xiu pan ,cong rong ce qun ying 。shu shen qu jian li ,bing bi zuo cheng ming 。
    xie shu xiang tian ye ,liao li fen zong heng 。wu ri xiu huan shi ,tu su rao yu bing 。
    ju hua fu bei zhao ,gui shu jiao xi rong 。shu qi liang yuan yang ,han chun xiang wo ming 。
    jiao jie qi luo yan ,bian juan si guan qing 。rao rao tian de jian ,chu chu ge you qing 。
    he bi yan dan xia ,ku gao xian ci sheng 。
    tui guang mo yan gui ,shi shui you xun liu 。lu tai fen yi xie ,gong yan bu zai qiu 。
    ge xiao dang ji chun ,mo ling zhuang zhi qiu 。ruo nian shi guan fu ,yi men hua yu gou 。
    fu yu dong cheng ji ,wan luan na mo tou 。he hua jiao lu shui ,yang xie nuan qing lou 。
    zhong you qi luo ren ,ke lian ming mo chou 。hua bing rao jin xi ,zhu lian xuan yu gou 。
    qian zhi diao bao qin ,ling ling ai ju rou 。zeng jun yuan yang dai ,yin yi su shuang qiu 。
    chuang xiao yin ri zuo ,gui xi bing zhu you 。mo zuo bei men ke ,duo duo huai bai you 。

    【zhu shi 】:

    shu :

    ①kun fu ;bang 。《lv shi chun qiu ·shun shui 》:“guan zi de yu lu ,lu shu fu er jian zhi 。”②yao shu ;kong zhi 。《hou han shu · zhuo mao chuan 》:“shu shen zi xiu ,zhi jie chun gu 。”(xiu :xiu yang 。jie :jie cao 。gu :jian ding 。)③ju ji 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“gu huo bao yu jin ,li yu dao ,liu yu quan ,bu yu bu ,shu yu bo 。”④liang ci 。mei you ding shu kun za cheng ba de dong xi 。《huai na zi ·氾lun 》:“song er bu sheng zhe ,chu yi shu jian 。”(song :da guan si 。)《shi jing ·xiao ya · bai ju 》:“sheng chu yi shu 。”⑤zhuang shu 。《qing bai lei chao ·feng wan zhen 》:“wan zhen nai lv zhu shao nian jie shu er chu 。”[shu 脩]shi tiao gan rou 。1.gu dai zeng song huo jin suo de li wu 。《lun yu ·shu er 》:“zi hang shu 脩yi shang ,wu wei chang mo hui yan 。”2. zhuan zhi jiao shi de chou jin 。[shu fu ]1.kun bang 。《han fei zi ·nan yi 》:“huan gong jie guan zhong zhi shu fu er xiang zhi 。”(xiang zhi :rang ta zuo zai xiang 。)2. yao shu ;xian zhi 。《shi ji ·li shu 》:“you jin yi ren yi ,shu fu yi xing fa 。”(you jin :yin dao shang jin 。)

    shen :

    ①ren huo dong wu de qu gan 。qu yuan 《jiu ge · guo shang 》:“shou shen li xi xin bu cheng 。”(bu cheng :bu jie hui 。)②shen ti 。《xun zi ·fei xiang 》:“wei ling gong you chen yue gong sun lv ,shen chang qi che 。”③shu de zhu gan 。《er ya ·shi mu 》:“cong ,song xie bai shen 。”④zi shen ;zi ji 。《han fei zi ·wu du 》:“tu bu ke fu de ,er shen wei song guo xiao 。”⑤zi ji de pin de 、cai li 、hang wei deng 。《lun yu ·xue er 》:“wu ri san sheng wu shen 。”⑥qin zi 。《han fei zi ·wu du 》:“yu zhi wang tian xia ye ,shen zhi lei cha yi wei min xian 。”⑦wo 。《san guo zhi ·shu shu ·zhang fei chuan 》:“shen shi zhang yi de ye 。”

    qu :

    (yi )①ji hang ;kuai bu zou 。《lun yu ·wei zi 》:“kong zi xia ,yu yu zhi yan ;[jie yu ]qu er bi (bì)zhi ,bu de yu zhi yan 。”(jie yu :chu ren ming 。bi :tong “bi ”。)②li jie xing de xiao bu kuai zou ,yi shi gong jing 。《zhuang zi ·shui jian 》:“zhuang zi ru dian men bu qu ,jian wang bu bai 。”③ben fu 。weng da li 《wu ou 》:“qin chen qu cheng fu ,bao mu bian xiang lin 。”④zhui qiu ;tou xiang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“yu zhi qu shi ye ,lv wei er fu qu ,guan gua er fu gu 。”ge hong 《bao piao zi · wai pian ·jiao ji 》:“shi su zhi ren ,jiao bu lun zhi ,zhu ming qu shi 。”⑤qu xiang 。su xun 《liu guo lun 》:“ri xiao yue ge ,yi qu yu wang 。”[qu she ]jin tui 。《han fei zi ·jie lao 》:“ren mo yu zhi ,mo bu you qu she 。” (er )cù tong “cu ”。①cui cu 。《han shu ·gao di ji shang 》:“re bu qu jiang han ,jin wei lu yi 。”②ji su 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“wang ming xiang zhe qu she zhi 。”③duan 。《zhuang zi ·wai wu 》:“you ren yu bi ,xiu shang er qu xia 。”

    jian :

    ①she zhi ;jian li 。《shang shu ·shui ming zhong 》:“jian bang she dou 。”(bang :guo 。)《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin bi xia chuang da ye ,jian mo shi zhi gong 。”《xun zi ·da lve 》:“gu gu zhe lie de jian guo 。”②shu qi ;shu li 。《zi zhi tong jian ·chi bi zhi zhan 》:“meng chong dou jian ,shang jian jing qi 。”si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“jian cui hua zhi qi 。”③jian yi 。《han shu ·ju yang chuan 》:“yuan ang deng jie jian yi wei bu ke 。”④jian zhu ;jian zao 。zhang heng 《dong jing fu 》:“chu zhu zhang hua yu qian ,zhao jian cong tai yu hou 。”(zhang hua 、cong tai :gao tai ming 。)《xu xia ke you ji ·qian you ri ji yi 》:“dong zuo gou ge ,nai xun fang shi hu ping yun suo jian 。”⑤zhi fu jian 。shen gua 《meng xi bi tan ·za zhi er 》:“jian cha jie qiao mu 。”⑥qing dao 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“pi you ju gao wu zhi shang jian ling shui ye 。”(ling líng:cheng shui ping )。

    li :

    ①ji shen yi qi fu 。ban gu 《dong dou fu 》:“yu shi jian san xi ,xiao wu sheng ,li shen 祇。”②gu dai de deng ji zhi du ji yu zhi xiang kuo ying de hang wei zhun ze 。《han shu ·gong sun hong chuan 》:“jin tui you du ,zun bei you fen ,wei zhi li 。”③li jie ;li mao 。《gu liang chuan · xi gong er shi er nian 》:“li ren er bu da ,ze fan ji jing ;ai ren er bu qin ,ze fan ji ren 。”(li ren :li mao dai ren 。)④wei biao jing yi huo biao long chong er ju hang de yi shi 。《zhou li ·chun guan ·si shi 》:“si shi zhi zhi ,zhang li guo si zhi li ,yi zuo da zong bai 。”⑤li wu 。《li ji ·biao ji 》:“tian li ,bu xiang jian ye 。”⑥jing chong 。⑦mo bai 。li bai 《qiu pu ge 》zhi shi qi :“di tou li bai yun 。”⑧yan yin 。《yi li ·jin li 》:“xiang li yi gui 。”

    bing :

    ①yi ba he 。《shi jing ·xiao ya ·da tian 》:“bi you wei bing ,ci you zhi sui 。”(zhi :liu xia 。)②na zhao ;wo zhao 。《shi jing ·bei feng ·jian xi 》:“you shou bing di (dí)。”(di :zhi shan zhi de wei yu 。)③zhu chi ;zhi zhang 。《san guo zhi ·wei shu ·lv bu chuan 》:“gong bing chao zheng 。”④bao chi ;jian chi 。《jin shu ·li han chuan 》:“shi you shi yu bing zhi zhi feng 。”(shi yu :ren ming 。)⑤tong “bing ”。quan li 。《guan zi ·xiao kuang 》:“zhi guo bu shi bing 。”⑥tong “bing ”。cheng shou 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“min zhi bing yi ,hao (hào)shi yi de 。”(yi :chang li 。shi :ci 。yi :mei 。)⑦liang ci 。shi liu hu wei yi bing 。《li ji ·yi li 》:“shi dou yue hu (hú),shi liu dou yue 䉤(shǔ),shi 䉤yue bing 。”

    bing bi :

    wei zhi bi wei wen 。《wen suo tong kao ·zong miao kao 》:“~~zhi shi ,you fu bu neng chi shu yi zhao mo shi 。”

    bi :

    ①shu xie hui hua yong de wen ju 。《xin tang shu ·li bai chuan 》:“yuan bi cheng wen ,wan li jing qie 。”②shu xie ;xie zuo 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“zhi yu wei 《chun qiu 》,bi ze bi ,xiao ze xiao ,zi xia zhi tu bu neng zan yi ci 。”(xiao :zhi shan chu 。)③bi li ;bi fa 。du fu 《hu wei liu jue gou 》zhi yi :“yu xin wen zhang geng lao cheng ,ling yun jian bi yi zong heng 。”《hou han shu ·zang hong chuan 》:“yan ying bu jiang zhi yu bai ren ,na shi bu qu bi yi qiu cun 。”(qu bi :bu ju shi zhi shu ,you yi yan gai zhen xiang 。)④zhi shu hua wen zhang 。《jin shu ·le an chuan 》:“an nai zuo er bai gou yu ,shu ji zhi zhi 。yue yin qu ci bi ,bian cheng ming bi 。”(yue :pan yue 。ci bi :pai lie ;run se 。)⑤zhi san wen 。bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“jin ju ge zuan shi bi ,cu wei juan di 。”

    zuo :

    ①zuo 。gu ren xi de er zuo ;liang xi zhao de ;tun bu fang zai jiao gen shang 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“zuo er jia mei 。”《lv shi chun qiu ·li su 》:“zhong ri zuo ,bu zi kuai 。”②zuo wei 。hou lai xie zuo “zuo ”。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“zheng ren you ju zhi lv zhe ,xian zi du ji zu er zhi zhi ji zuo 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“qing yi wu jian ,yin ji pei gong yu zuo 。”you bi yu rong yi ,bu fei li 。《meng zi ·li lou xia 》:“tian zhi gao ye ,xing chen zhi yuan ye ,gou qiu ji di ,qian sui zhi ri zhi ,ke zuo er zhi ye 。”(ri zhi :zhi dong zhi 。)③ju shou ;jian shou 。《zuo chuan ·huan gong shi er nian 》:“chu ren zuo ji bei men 。”④su song ren dui zhi ;dui zheng 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“zhuang zi wei zuo 。”(zhuang zi :ren ming 。)⑤fan zui ;qiu fan ……huo zui 。《yan zi chun qiu ·za xia 》:“wang yue :‘he zuo ?’yue :‘zuo dao ’”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shu sui ,zuo fa qu guan ,jia ju chang an 。”ye zhi pan zui ,ding zui 。《han shu ·huo guang chuan 》:“gan you hui zhe ,zuo zhi !”⑥tu ran ;bai bai de 。li bai 《shu dao nan 》:“yi shou fu ying zuo chang tan 。”⑦yin wei ;you yu 。gu shi 《mo shang sang 》:“lai gui xiang yuan nu ,dan zuo guan luo fu 。”(luo fu :mei nv ming 。)du mu 《shan hang 》:“ting che zuo ai feng lin wan 。”⑧ju zhu ;ting liu 。gui zhuang 《huang xiao zi chuan 》:“fu zi zuo lv zhong chang huang (tǎng huǎng)lei yue ,yin liu guo sui 。”(chang huang :shi yi 。lei :shu 。)

    cheng :

    ①peng zhao ;tuo zhao 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“shi hang ren zhi ke (kè)cheng yin 。”(ke :jiu qi 。)fan ye 《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“xia you chan chu ,zhang kou cheng zhi 。”②feng ;jing feng 。《wei shu ·yang bo chuan 》:“cheng hou an fou 。”(hou :wen hou 。)《xin tang shu ·bai guan zhi er 》:“si yi chao jian ,ze cheng zhao lao wen 。”(si yi :si fang bu zu 。zhao :huang di de zhao ling 。lao :wei lao 。)③shou ;jie shou 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“gou lie ding yi ,gan bu cheng ming ?”④jing ci 。meng ;meng shou 。《ru lin wai shi 》di si hui :“ji cheng lao xian sheng hou ai 。”⑤cheng dan ;dan fu 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“ji xiang ren you sha ren zhe ,yin dai cheng zhi 。”⑥ji cheng ;ji xu 。si ma guang 《xun jian shi kang 》:“wu ben han jia ,shi yi qing bai xiang cheng 。”《hou han shu ·ban biao chuan 》:“han cheng qin zhi ,gai li jun xian 。”liu ji 《liang fu yin 》:“si yun xun huan zhuai ,han shu zi xiang cheng 。”(si yun :si ji 。)⑦tong “cheng ”。chen zhao 。《xun zi ·wang zhi 》:“ci jiang da zhi jian ,cheng jiang da zhi bi 。”(ci :guan cha 。jian :feng xi 。bi :zhi cui bai 。)⑧tong “cheng ”。fu zhu 。《zuo chuan ·ai gong shi ba nian 》:“shi shuai shi er hang ,qing cheng 。”[cheng fa ]zai ren guan li chang yong de qian ci 。yan suo ren zhi wei yi shi mo kuo dang ren shua ,zan you zi ji chong shu 。pan yue 《qiu xing fu 》:“she guan cheng fa ,wei ce chao lie 。”[cheng feng ]1.jie shou jiao hua 。ban gu 《han shu ·wang mang chuan 》:“yu shi xiao da xiang he ,cheng feng cong hua 。”2.yan ying ge shang guan de yi tu 。《hou han shu ·pang can chuan 》:“can ming zhong zhi ,shu wei zuo you suo xian hui ,yi suo ju yong wu di zhi ,si li cheng feng an zhi 。”

    ming :

    ①ming liang ;guang ming 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“zi xing shi ye ,ming xing you lan 。”②zhao liang 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“huo shang zu yi ming ye 。”③ming xian ;ming bai 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“ze qin bu neng hai ji ,yi yi ming yi 。”④gong kai 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou ming wei zuo you 。”you xian lou 。liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“ming mie ke jian 。”⑤shui ming ;biao ming 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“yi yi ming si sheng zhi da 。”⑥xian ming ;ying ming 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“kong tuo fu bu xiao ,yi shang xian di zhi ming 。”⑦cong ming ;zhi hui 。《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”han yu 《shi shui 》:“xiao xue er da wei ,wu wei jian ji ming ye 。”(wei :fang qi 。)⑧shi li ;yan li 。you shi li hao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo 。”⑨bai tian 。zhang huang yan 《ni gu 》zhi er :“hui ming ben ru gu (gǔ),ri ri xiang tui yi 。”(hui :hei ye 。gu :che lun de zhong xin 。)⑩jiu zhi yang shi jian 。yan yan zhi 《he xie jian ling yun yi shou 》:“ren shen you ming jue 。”(you :zhi yin jian 。jue :zhi shi luan bu de ji si 。)(11)ci (ri huo nian )。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“yue ming nian ,pin zhe zi na hai hai ,yi gao fu zhe 。”(na hai :zhi zhe jiang fo jiao sheng de pu tuo shan 。)(12)chao dai ming 。zhu yuan zhang jian yu gong yuan 1368nian ,1661nian wei qing wang chao suo dai ti 。[ming tang ]gu dai tian zi ju hang chao hui 、ji si 、qing shang deng da dian de de fang 。gu le fu 《mu lan shi 》:“gui lai jian tian zi ,tian zi zuo ming tang 。”[ming qi ]ji “ming qi ”。gu dai xun zang yong de qi wu 。dan de yu 《qu jiang chi 》di er she :“jin ri you ge da ren jia chu bin ,bai she ming qi ,hao sheng ji zheng 。”(da ren jia :da hu ren jia 。)