• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 契得心逾重,言忘道益真。

    “契得心逾重,言忘道益真。”詩句出處:《酬崔光祿冬日述懷贈答》;是唐朝詩人韋嗣立的作品。

    亭伯負高名,羽儀稱上京。魏珠能燭乘,秦璧許連城。
    六月飛將遠,三冬學已精。洛陽推賈誼,江夏貴黃瓊。
    推演中都術,旋參河尹聲。累遷登禦府,移拜踐名卿。
    庭聚歌鐘麗,門羅棨戟榮。鸚杯飛廣席,獸火列前楹。
    散誕林園意,殷勤敬愛情。無容抱衰疾,良宴每招迎。
    契得心逾重,言忘道益真。相勖忠義節,共談詞賦英。
    雕蟲曾靡棄,白鳳已先鳴。光接神愈駭,音來味不成。
    短歌甘自思,鴻藻彌難清。東裡方希潤,西河敢竊明。
    厚誣空見迫,喪德豈無誠。端守宮闈地,寒煙朝暮平。
    顧才無術淺,懷器識憂盈。月下對雲闕,風前聞夜更。
    昌年雖共偶,歡會此難並。為憐漳浦曲,沉痼有劉楨。

    【註釋】:

    契:

    (一)①用刀刻。《詩經·大雅·綿》:“爰契我龜。”《呂氏春秋·察今》:“遽契其舟。”②指刻畫、雕鑿的工具。《周禮·春官·菙氏》:“菙氏掌共燋契,以待卜事。”幹寶《晉紀總論》:“如室斯構而去其鑿契。”③指刻在甲骨等上的文字。《周易·系辭下》:“上古結繩而治,後世聖人易之以書契。”④券契;符信。古代券契分為左右兩半,雙方各執其一以為憑信。王羲之《蘭亭集序》:“若合一契。”⑤盟約;要約。《魏書·鹿悆傳》:“契約既固,未旬,琮果降。”⑥符合;切合;投合。梁簡文帝《南郊頌》:“聖人契其道。”陸機《演連珠》之三十六:“鼙鼓疏擊,以節繁弦之契。”⑦指志趣投合的友人。陶潛《桃花源詩》:“願言躡清風,高舉尋吾契。”⑧關鍵;契機。司空圖《連珠》:“聞道三千,誰悟入神之契?”《策對》卷四:“《文選》……熟精選理之契,不根藝術之譏。”⑨領悟;體會。陶潛《癸卯歲十二月中作與從弟敬遠》:“寄意一言外,茲契誰能別?”慧能《壇經·頓漸品》:“弟子在秀大師處學道九年,不得契悟。” (二)qiè 通“挈”。取;持。《荀子·議兵》:“掎契司詐,權謀傾覆,未免盜兵也。”《漢書·毋將隆傳》:“契國威器,共其傢備。”[契闊]1.勞苦。杜甫《自京赴奉先縣詠懷五百字》:“白首甘契闊。”2.久別。《後漢書·獨行傳·范冉》:“行路倉卒,非陳契闊之所。”3.相約。曹操《短歌行》:“契闊談宴,心念舊恩。” (三)xiè ①傳說中堯的臣子,商的始祖。《孟子·滕文公上》:“聖人有憂之,使契為司徒。”②通“楔”。楔子。《齊民要術·種蔥》:“兩耬重耩,竅瓠下之,以批契系腰曳之。”

    得:

    ①獲取;得到。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“賢明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊齋志異·促織》:“逐而得之。”③得意。《史記·管晏列傳》:“意氣洋洋,甚自得也。”④得到的莊稼;收獲;思想上獲得;心得。漢·晁錯《論貴粟疏》:“亡(wú)農夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《遊褒禪山記》:“古人之觀於天地、山川、草木、蟲魚、鳥獸,往往有得。”⑤能;能夠《史記·項羽本紀》:“沛公軍霸上,未得與項羽相見。”⑥表示某種動作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇傳·羅公遠》:“試令羅公取,取不得則羅公輸,取得則僧輸。”⑦需要;應該;必須。《史記·項羽本紀》:“君為我呼入,吾得兄事之。”⑧合適;正確。明· 馬中錫《中山狼傳》:“於彼計則得。”《漢書·敘傳上》:“歷古今之得失。”⑨完成;完瞭。唐·白居易《琵琶行》:“十三學得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“為宮室之美,妻妾之奉,所識窮乏者得我歟?”

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    逾:

    ①越過;超過。《孟子·滕文公下》:“不待父母之命,媒妁之言,鉆穴隙相窺,逾墻相從,則父母國人皆賤之。”《尚書·禹貢》:“逾於洛。”(洛:水名。)②更加。杜甫《絕句二首》之二:“江碧鳥逾白,山青花欲燃。”

    重:

    (一)①厚。《周易·系辭上》:“夫茅之為物薄,而用可重也。”②重量。《漢書·食貨志下》:“更造大錢,徑寸二分,重十二銖。”(徑:直徑。銖:二十四銖為一兩。)③分量大;程度深。與“輕”相對。《戰國策·齊策四》:“千金,重幣也。”④重要;貴重。《論語·泰伯》:“任重而道遠。”⑤重視;敬重。《韓詩外傳》卷一:“曾子重其身而輕其祿。”(祿:做官的俸祿。)賈誼《過秦論上》:“尊賢重士。”⑥加上;加重。白居易《長恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”⑦莊重。《論語·學而》:“君子不重則不威。”⑧慎重。《六韜·論將》:“命在於將,將者國之輔,先王之所重也。” (二)chóng ①重疊;重復。程垓《摸魚兒》:“重門深鎖,猶有夜深月。”②量詞。層。李白《早發白帝城》:“兩岸猿聲啼不住,輕舟已過萬重山。”③副詞。1. 重新;再次。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓。”(乃:於是)2. 加上,表示更進一層。屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”(紛:多的樣子。脩能:修飾的美態。脩,同修。)

    言:

    ①說話。《詩經 ·衛風·氓》:“載笑載言。”(載:助詞。)②議論;談論。《國語·周語上》:“國人莫敢言。”③言語;言論。《尚書·大禹謨》:“無稽之言勿聽。”(稽:根據。)④表達;宣說。《尚書·舜典》:“詩言志,歌永言。”(永:同“詠”。唱。)⑤誓言;約言。屈原《離騷》:“初既與餘成言兮,後悔遁而有他。”⑥一字稱一言。王勃《滕王閣序》:“一言均賦,四韻俱成。”⑦一句稱一言。《論語·為政》:“《詩經》三百,一言以蔽之,曰‘思無邪’。”⑧助詞。無義。《詩經·秦風·小戎》:“言念君子。”

    道:

    (一)①道路。《史記·陳涉世傢》:“會天大雨,道不通。”②水流通行的途徑。《左傳·昭公十三年》:“秋,晉侯會吳子於良,水道不可,吳子辭,乃還。”(會:約會。良:地名。)③取道。文天祥《指南錄後序》:“道海安、如皋,凡三百裡。”④方法;途徑。《論語·裡仁》:“富與貴,是人之所欲也;不以其道得之,不處也。”⑤技藝。《論語·子張》:“雖小道,必有可觀者焉。”⑥宇宙萬物的本原。《周易·系辭上》:“一陰一陽之謂道。”⑦規律;道理。《荀子·天論》:“循道而不貳,則天不能禍。”(循:遵照。貳:不專一。)⑧政治主張或思想學說。《論語·裡仁》:“吾道一以貫之哉。”⑨好的政治局面。《論語·季氏》:“天下有道,則禮樂征伐自天子出。”⑩道德;道義。徐階《送司封仲芳楊子赴留都》:“古道日淪替,群諛紛追隨。”(淪:淪亡。替:衰落。諛:阿諛,奉承。)(11)道傢。上古思想流派之一。(12)指道術。孫光憲《北夢瑣言》卷十二:“子若學道,即有仙分。”(13)行政區劃名。1. 唐初分天下為十道,開元二十一年增至十五道。2. 清代和民國初年曾在省以下設若幹分守道。(14)說;講述。《鹽鐵論·遵道》:“飾虛言以亂實,道古以害今。”(15)量詞。用於命令、題目等。《新唐書·選舉志》:“進士試詩、賦及時務策五道。”(二)dǎo ①同“導”。1.疏通。《左傳·襄公三十一年》:“大決所犯,傷人必多,吾不克救也。不如小決使道。”(決:河流決口。克:能。)2. 引導。《漢書·張騫傳》:“唯王使人道送我。”②治理。《論語·為政》:“道之以政,齊之以刑,民免而無恥。”(政:政令。齊:整頓。免:免於犯罪。)③介詞。從;由。《漢書·淮南王安傳》:“諸使者道長安來,為妄妖言。”

    益:

    ①水漫出器。引申為水漲。後作“溢”。《呂氏春秋·察今》:“荊人欲襲宋,使人先表澭(yōng)水。澭水暴益,荊人弗知,循表而夜涉,溺死者千有餘人。”(表:標志;作記號。澭水:古水名,在今山東濮縣境。暴:突然。循:順著。涉:徒步過河。溺:淹。)②增多;增加。與“損”相對。《韓非子·定法》:“五年而秦不益一尺之地。”③富足;富裕。《呂氏春秋·貴當》:“其友皆孝悌純謹畏令,如此者,其傢必日益,身必日榮矣。”④利益;好處。《論語 · 衛靈公》:“吾嘗終日不食,終夜不寢,以思,無益,不如學也。”⑤資助;補助。《戰國策·秦策二》:“甘茂攻宜陽……三鼓之而卒不上,於是出私金以益公賞。”⑥副詞。表示程度加深並發展。1. 表示前後比較。相當於“更”、“更加”。《文子·上禮》:“故揚湯止沸,沸乃益甚。”2.表示漸進。相當於“漸”、“逐漸”。《漢書·蘇建傳附蘇武》:“武益愈,單於使使曉武。”(愈:痊愈。)⑦古州名。漢置。在今四川省境內。⑧通“嗌”。噎住。《呂氏春秋·審時》:“得時之稻……舂之易而食之香。如此者不益。”

    真:

    ①古稱仙人為真。《楚辭·九思·守志》:“隨真人兮翱翔。”②本性;本質。《莊子·齊物論》:“無益損乎其真。”③真實;真誠。《漢書·宣帝紀》:“使真偽毋相亂。”④真書,即漢字楷書。⑤副詞。的確;實在。杜甫《莫相疑行》:“牙齒欲落真可惜。”


  • 契得心逾重,言忘道益真。

    “契得心逾重,言忘道益真。”诗句出处:《酬崔光禄冬日述怀赠答》;是唐朝诗人韦嗣立的作品。

    亭伯负高名,羽仪称上京。魏珠能烛乘,秦璧许连城。
    六月飞将远,三冬学已精。洛阳推贾谊,江夏贵黄琼。
    推演中都术,旋参河尹声。累迁登御府,移拜践名卿。
    庭聚歌钟丽,门罗棨戟荣。鹦杯飞广席,兽火列前楹。
    散诞林园意,殷勤敬爱情。无容抱衰疾,良宴每招迎。
    契得心逾重,言忘道益真。相勖忠义节,共谈词赋英。
    雕虫曾靡弃,白凤已先鸣。光接神愈骇,音来味不成。
    短歌甘自思,鸿藻弥难清。东里方希润,西河敢窃明。
    厚诬空见迫,丧德岂无诚。端守宫闱地,寒烟朝暮平。
    顾才无术浅,怀器识忧盈。月下对云阙,风前闻夜更。
    昌年虽共偶,欢会此难并。为怜漳浦曲,沉痼有刘桢。

    【注释】:

    契:

    (一)①用刀刻。《诗经·大雅·绵》:“爰契我龟。”《吕氏春秋·察今》:“遽契其舟。”②指刻画、雕凿的工具。《周礼·春官·菙氏》:“菙氏掌共燋契,以待卜事。”干宝《晋纪总论》:“如室斯构而去其凿契。”③指刻在甲骨等上的文字。《周易·系辞下》:“上古结绳而治,后世圣人易之以书契。”④券契;符信。古代券契分为左右两半,双方各执其一以为凭信。王羲之《兰亭集序》:“若合一契。”⑤盟约;要约。《魏书·鹿悆传》:“契约既固,未旬,琮果降。”⑥符合;切合;投合。梁简文帝《南郊颂》:“圣人契其道。”陆机《演连珠》之三十六:“鼙鼓疏击,以节繁弦之契。”⑦指志趣投合的友人。陶潜《桃花源诗》:“愿言蹑清风,高举寻吾契。”⑧关键;契机。司空图《连珠》:“闻道三千,谁悟入神之契?”《策对》卷四:“《文选》……熟精选理之契,不根艺术之讥。”⑨领悟;体会。陶潜《癸卯岁十二月中作与从弟敬远》:“寄意一言外,兹契谁能别?”慧能《坛经·顿渐品》:“弟子在秀大师处学道九年,不得契悟。” (二)qiè 通“挈”。取;持。《荀子·议兵》:“掎契司诈,权谋倾覆,未免盗兵也。”《汉书·毋将隆传》:“契国威器,共其家备。”[契阔]1.劳苦。杜甫《自京赴奉先县咏怀五百字》:“白首甘契阔。”2.久别。《后汉书·独行传·范冉》:“行路仓卒,非陈契阔之所。”3.相约。曹操《短歌行》:“契阔谈宴,心念旧恩。” (三)xiè ①传说中尧的臣子,商的始祖。《孟子·滕文公上》:“圣人有忧之,使契为司徒。”②通“楔”。楔子。《齐民要术·种葱》:“两耧重耩,窍瓠下之,以批契系腰曳之。”

    得:

    ①获取;得到。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“贤明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊斋志异·促织》:“逐而得之。”③得意。《史记·管晏列传》:“意气洋洋,甚自得也。”④得到的庄稼;收获;思想上获得;心得。汉·晁错《论贵粟疏》:“亡(wú)农夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《游褒禅山记》:“古人之观于天地、山川、草木、虫鱼、鸟兽,往往有得。”⑤能;能够《史记·项羽本纪》:“沛公军霸上,未得与项羽相见。”⑥表示某种动作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇传·罗公远》:“试令罗公取,取不得则罗公输,取得则僧输。”⑦需要;应该;必须。《史记·项羽本纪》:“君为我呼入,吾得兄事之。”⑧合适;正确。明· 马中锡《中山狼传》:“于彼计则得。”《汉书·叙传上》:“历古今之得失。”⑨完成;完了。唐·白居易《琵琶行》:“十三学得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“为宫室之美,妻妾之奉,所识穷乏者得我欤?”

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    逾:

    ①越过;超过。《孟子·滕文公下》:“不待父母之命,媒妁之言,钻穴隙相窥,逾墙相从,则父母国人皆贱之。”《尚书·禹贡》:“逾于洛。”(洛:水名。)②更加。杜甫《绝句二首》之二:“江碧鸟逾白,山青花欲燃。”

    重:

    (一)①厚。《周易·系辞上》:“夫茅之为物薄,而用可重也。”②重量。《汉书·食货志下》:“更造大钱,径寸二分,重十二铢。”(径:直径。铢:二十四铢为一两。)③分量大;程度深。与“轻”相对。《战国策·齐策四》:“千金,重币也。”④重要;贵重。《论语·泰伯》:“任重而道远。”⑤重视;敬重。《韩诗外传》卷一:“曾子重其身而轻其禄。”(禄:做官的俸禄。)贾谊《过秦论上》:“尊贤重士。”⑥加上;加重。白居易《长恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”⑦庄重。《论语·学而》:“君子不重则不威。”⑧慎重。《六韬·论将》:“命在于将,将者国之辅,先王之所重也。” (二)chóng ①重叠;重复。程垓《摸鱼儿》:“重门深锁,犹有夜深月。”②量词。层。李白《早发白帝城》:“两岸猿声啼不住,轻舟已过万重山。”③副词。1. 重新;再次。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼。”(乃:于是)2. 加上,表示更进一层。屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”(纷:多的样子。脩能:修饰的美态。脩,同修。)

    言:

    ①说话。《诗经 ·卫风·氓》:“载笑载言。”(载:助词。)②议论;谈论。《国语·周语上》:“国人莫敢言。”③言语;言论。《尚书·大禹谟》:“无稽之言勿听。”(稽:根据。)④表达;宣说。《尚书·舜典》:“诗言志,歌永言。”(永:同“咏”。唱。)⑤誓言;约言。屈原《离骚》:“初既与余成言兮,后悔遁而有他。”⑥一字称一言。王勃《滕王阁序》:“一言均赋,四韵俱成。”⑦一句称一言。《论语·为政》:“《诗经》三百,一言以蔽之,曰‘思无邪’。”⑧助词。无义。《诗经·秦风·小戎》:“言念君子。”

    道:

    (一)①道路。《史记·陈涉世家》:“会天大雨,道不通。”②水流通行的途径。《左传·昭公十三年》:“秋,晋侯会吴子于良,水道不可,吴子辞,乃还。”(会:约会。良:地名。)③取道。文天祥《指南录后序》:“道海安、如皋,凡三百里。”④方法;途径。《论语·里仁》:“富与贵,是人之所欲也;不以其道得之,不处也。”⑤技艺。《论语·子张》:“虽小道,必有可观者焉。”⑥宇宙万物的本原。《周易·系辞上》:“一阴一阳之谓道。”⑦规律;道理。《荀子·天论》:“循道而不贰,则天不能祸。”(循:遵照。贰:不专一。)⑧政治主张或思想学说。《论语·里仁》:“吾道一以贯之哉。”⑨好的政治局面。《论语·季氏》:“天下有道,则礼乐征伐自天子出。”⑩道德;道义。徐阶《送司封仲芳杨子赴留都》:“古道日沦替,群谀纷追随。”(沦:沦亡。替:衰落。谀:阿谀,奉承。)(11)道家。上古思想流派之一。(12)指道术。孙光宪《北梦琐言》卷十二:“子若学道,即有仙分。”(13)行政区划名。1. 唐初分天下为十道,开元二十一年增至十五道。2. 清代和民国初年曾在省以下设若干分守道。(14)说;讲述。《盐铁论·遵道》:“饰虚言以乱实,道古以害今。”(15)量词。用于命令、题目等。《新唐书·选举志》:“进士试诗、赋及时务策五道。”(二)dǎo ①同“導”。1.疏通。《左传·襄公三十一年》:“大决所犯,伤人必多,吾不克救也。不如小决使道。”(决:河流决口。克:能。)2. 引导。《汉书·张骞传》:“唯王使人道送我。”②治理。《论语·为政》:“道之以政,齐之以刑,民免而无耻。”(政:政令。齐:整顿。免:免于犯罪。)③介词。从;由。《汉书·淮南王安传》:“诸使者道长安来,为妄妖言。”

    益:

    ①水漫出器。引申为水涨。后作“溢”。《吕氏春秋·察今》:“荆人欲袭宋,使人先表澭(yōng)水。澭水暴益,荆人弗知,循表而夜涉,溺死者千有余人。”(表:标志;作记号。澭水:古水名,在今山东濮县境。暴:突然。循:顺着。涉:徒步过河。溺:淹。)②增多;增加。与“损”相对。《韩非子·定法》:“五年而秦不益一尺之地。”③富足;富裕。《吕氏春秋·贵当》:“其友皆孝悌纯谨畏令,如此者,其家必日益,身必日荣矣。”④利益;好处。《论语 · 卫灵公》:“吾尝终日不食,终夜不寝,以思,无益,不如学也。”⑤资助;补助。《战国策·秦策二》:“甘茂攻宜阳……三鼓之而卒不上,于是出私金以益公赏。”⑥副词。表示程度加深并发展。1. 表示前后比较。相当于“更”、“更加”。《文子·上礼》:“故扬汤止沸,沸乃益甚。”2.表示渐进。相当于“渐”、“逐渐”。《汉书·苏建传附苏武》:“武益愈,单于使使晓武。”(愈:痊愈。)⑦古州名。汉置。在今四川省境内。⑧通“嗌”。噎住。《吕氏春秋·审时》:“得时之稻……舂之易而食之香。如此者不益。”

    真:

    ①古称仙人为真。《楚辞·九思·守志》:“随真人兮翱翔。”②本性;本质。《庄子·齐物论》:“无益损乎其真。”③真实;真诚。《汉书·宣帝纪》:“使真伪毋相乱。”④真书,即汉字楷书。⑤副词。的确;实在。杜甫《莫相疑行》:“牙齿欲落真可惜。”


  • qi de xin yu chong ,yan wang dao yi zhen 。

    “qi de xin yu chong ,yan wang dao yi zhen 。”shi gou chu chu :《chou cui guang lu dong ri shu huai zeng da 》;shi tang chao shi ren wei si li de zuo pin 。

    ting bai fu gao ming ,yu yi chen shang jing 。wei zhu neng zhu cheng ,qin bi hu lian cheng 。
    liu yue fei jiang yuan ,san dong xue yi jing 。luo yang tui gu yi ,jiang xia gui huang qiong 。
    tui yan zhong dou shu ,xuan can he yin sheng 。lei qian deng yu fu ,yi bai jian ming qing 。
    ting ju ge zhong li ,men luo qi ji rong 。ying bei fei an xi ,shou huo lie qian ying 。
    san dan lin yuan yi ,yan qin jing ai qing 。mo rong bao cui ji ,liang yan mei qiao ying 。
    qi de xin yu chong ,yan wang dao yi zhen 。xiang xu zhong yi jie ,gong tan ci fu ying 。
    diao chong ceng mi qi ,bai feng yi xian ming 。guang jie shen yu hai ,yin lai wei bu cheng 。
    duan ge gan zi sai ,hong zao mi nan qing 。dong li fang xi run ,xi he gan qie ming 。
    hou wu kong jian pai ,sang de qi mo cheng 。duan shou gong wei de ,han yan chao mu ping 。
    gu cai mo shu jian ,huai qi shi you ying 。yue xia dui yun que ,feng qian wen ye geng 。
    chang nian sui gong ou ,huan hui ci nan bing 。wei lian zhang pu qu ,chen gu you liu zhen 。

    【zhu shi 】:

    qi :

    (yi )①yong dao ke 。《shi jing ·da ya ·mian 》:“yuan qi wo gui 。”《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“ju qi ji zhou 。”②zhi ke hua 、diao zao de gong ju 。《zhou li ·chun guan ·chui shi 》:“chui shi zhang gong jiao qi ,yi dai bo shi 。”gan bao 《jin ji zong lun 》:“ru shi si gou er qu ji zao qi 。”③zhi ke zai jia gu deng shang de wen zi 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“shang gu jie sheng er zhi ,hou shi sheng ren yi zhi yi shu qi 。”④quan qi ;fu xin 。gu dai quan qi fen wei zuo you liang ban ,shuang fang ge zhi ji yi yi wei ping xin 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“re ge yi qi 。”⑤meng yao ;yao yao 。《wei shu ·lu shu chuan 》:“qi yao ji gu ,wei xun ,cong guo jiang 。”⑥fu ge ;qie ge ;tou ge 。liang jian wen di 《na jiao song 》:“sheng ren qi ji dao 。”liu ji 《yan lian zhu 》zhi san shi liu :“pi gu shu ji ,yi jie fan xian zhi qi 。”⑦zhi zhi qu tou ge de you ren 。tao qian 《tao hua yuan shi 》:“yuan yan nie qing feng ,gao ju xun wu qi 。”⑧guan jian ;qi ji 。si kong tu 《lian zhu 》:“wen dao san qian ,shei wu ru shen zhi qi ?”《ce dui 》juan si :“《wen shua 》……shou jing shua li zhi qi ,bu gen yi shu zhi ji 。”⑨ling wu ;ti hui 。tao qian 《gui mao sui shi er yue zhong zuo yu cong di jing yuan 》:“ji yi yi yan wai ,ci qi shei neng bie ?”hui neng 《tan jing ·du jian pin 》:“di zi zai xiu da shi chu xue dao jiu nian ,bu de qi wu 。” (er )qiè tong “qie ”。qu ;chi 。《xun zi ·yi bing 》:“ji qi si zha ,quan mou qing fu ,wei mian dao bing ye 。”《han shu ·wu jiang long chuan 》:“qi guo wei qi ,gong ji jia bei 。”[qi kuo ]1.lao ku 。du fu 《zi jing fu feng xian xian yong huai wu bai zi 》:“bai shou gan qi kuo 。”2.jiu bie 。《hou han shu ·du hang chuan ·fan ran 》:“hang lu cang cu ,fei chen qi kuo zhi suo 。”3.xiang yao 。cao cao 《duan ge hang 》:“qi kuo tan yan ,xin nian jiu en 。” (san )xiè ①chuan shui zhong yao de chen zi ,shang de shi zu 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“sheng ren you you zhi ,shi qi wei si tu 。”②tong “xie ”。xie zi 。《ji min yao shu ·chong cong 》:“liang lou chong jiang ,qiao hu xia zhi ,yi pi qi ji yao ye zhi 。”

    de :

    ①huo qu ;de dao 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xian ming zhi shi sai de ming jun 。”②zhuo de ;zhao dao 。《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“zhu er de zhi 。”③de yi 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yi qi xiang xiang ,shen zi de ye 。”④de dao de zhuang jia ;shou huo ;sai xiang shang huo de ;xin de 。han ·chao cuo 《lun gui su shu 》:“wang (wú)nong fu zhi ku ,you qian bai zhi de 。”song ·wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gu ren zhi guan yu tian de 、shan chuan 、cao mu 、chong yu 、diao shou ,wang wang you de 。”⑤neng ;neng gou 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jun ba shang ,wei de yu xiang yu xiang jian 。”⑥biao shi mou chong dong zuo neng zuo huo ke yi zuo 。qian shu ·du guang ting 《shen xian gan yu chuan ·luo gong yuan 》:“shi ling luo gong qu ,qu bu de ze luo gong shu ,qu de ze seng shu 。”⑦xu yao ;ying gai ;bi xu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun wei wo hu ru ,wu de xiong shi zhi 。”⑧ge kuo ;zheng que 。ming · ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“yu bi ji ze de 。”《han shu ·xu chuan shang 》:“li gu jin zhi de shi 。”⑨wan cheng ;wan le 。tang ·bai ju yi 《pi pa hang 》:“shi san xue de pi pa cheng 。”⑩tong “de ”。gan ji en de 。《meng zi ·gao zi shang 》:“wei gong shi zhi mei ,qi qie zhi feng ,suo shi qiong fa zhe de wo yu ?”

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    yu :

    ①yue guo ;chao guo 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“bu dai fu mu zhi ming ,mei shuo zhi yan ,zuan xue xi xiang kui ,yu qiang xiang cong ,ze fu mu guo ren jie jian zhi 。”《shang shu ·yu gong 》:“yu yu luo 。”(luo :shui ming 。)②geng jia 。du fu 《jue gou er shou 》zhi er :“jiang bi diao yu bai ,shan qing hua yu ran 。”

    chong :

    (yi )①hou 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“fu mao zhi wei wu bao ,er yong ke chong ye 。”②chong liang 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“geng zao da qian ,jing cun er fen ,chong shi er zhu 。”(jing :zhi jing 。zhu :er shi si zhu wei yi liang 。)③fen liang da ;cheng du shen 。yu “qing ”xiang dui 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“qian jin ,chong bi ye 。”④chong yao ;gui chong 。《lun yu ·tai bai 》:“ren chong er dao yuan 。”⑤chong shi ;jing chong 。《han shi wai chuan 》juan yi :“ceng zi chong ji shen er qing ji lu 。”(lu :zuo guan de feng lu 。)gu yi 《guo qin lun shang 》:“zun xian chong shi 。”⑥jia shang ;jia chong 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“sui ling tian xia fu mu xin ,bu chong sheng nan chong sheng nv 。”qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”⑦zhuang chong 。《lun yu ·xue er 》:“jun zi bu chong ze bu wei 。”⑧shen chong 。《liu tao ·lun jiang 》:“ming zai yu jiang ,jiang zhe guo zhi fu ,xian wang zhi suo chong ye 。” (er )chóng ①chong die ;chong fu 。cheng gai 《mo yu er 》:“chong men shen suo ,you you ye shen yue 。”②liang ci 。ceng 。li bai 《zao fa bai di cheng 》:“liang an yuan sheng ti bu zhu ,qing zhou yi guo mo chong shan 。”③fu ci 。1. chong xin ;zai ci 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou 。”(nai :yu shi )2. jia shang ,biao shi geng jin yi ceng 。qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”(fen :duo de yang zi 。脩neng :xiu shi de mei tai 。脩,tong xiu 。)

    yan :

    ①shui hua 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“zai xiao zai yan 。”(zai :zhu ci 。)②yi lun ;tan lun 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“guo ren mo gan yan 。”③yan yu ;yan lun 。《shang shu ·da yu mo 》:“mo ji zhi yan wu ting 。”(ji :gen ju 。)④biao da ;xuan shui 。《shang shu ·shun dian 》:“shi yan zhi ,ge yong yan 。”(yong :tong “yong ”。chang 。)⑤shi yan ;yao yan 。qu yuan 《li sao 》:“chu ji yu yu cheng yan xi ,hou hui dun er you ta 。”⑥yi zi chen yi yan 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“yi yan jun fu ,si yun ju cheng 。”⑦yi gou chen yi yan 。《lun yu ·wei zheng 》:“《shi jing 》san bai ,yi yan yi bi zhi ,yue ‘sai mo xie ’。”⑧zhu ci 。mo yi 。《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi 。”

    dao :

    (yi )①dao lu 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“hui tian da yu ,dao bu tong 。”②shui liu tong hang de tu jing 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“qiu ,jin hou hui wu zi yu liang ,shui dao bu ke ,wu zi ci ,nai hai 。”(hui :yao hui 。liang :de ming 。)③qu dao 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“dao hai an 、ru gao ,fan san bai li 。”④fang fa ;tu jing 。《lun yu ·li ren 》:“fu yu gui ,shi ren zhi suo yu ye ;bu yi ji dao de zhi ,bu chu ye 。”⑤ji yi 。《lun yu ·zi zhang 》:“sui xiao dao ,bi you ke guan zhe yan 。”⑥yu zhou mo wu de ben yuan 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“yi yin yi yang zhi wei dao 。”⑦gui lv ;dao li 。《xun zi ·tian lun 》:“xun dao er bu er ,ze tian bu neng huo 。”(xun :zun zhao 。er :bu zhuan yi 。)⑧zheng zhi zhu zhang huo sai xiang xue shui 。《lun yu ·li ren 》:“wu dao yi yi guan zhi zai 。”⑨hao de zheng zhi ju mian 。《lun yu ·ji shi 》:“tian xia you dao ,ze li le zheng fa zi tian zi chu 。”⑩dao de ;dao yi 。xu jie 《song si feng zhong fang yang zi fu liu dou 》:“gu dao ri lun ti ,qun yu fen zhui sui 。”(lun :lun wang 。ti :cui la 。yu :a yu ,feng cheng 。)(11)dao jia 。shang gu sai xiang liu pa zhi yi 。(12)zhi dao shu 。sun guang xian 《bei meng suo yan 》juan shi er :“zi re xue dao ,ji you xian fen 。”(13)hang zheng ou hua ming 。1. tang chu fen tian xia wei shi dao ,kai yuan er shi yi nian zeng zhi shi wu dao 。2. qing dai he min guo chu nian ceng zai sheng yi xia she re gan fen shou dao 。(14)shui ;jiang shu 。《yan tie lun ·zun dao 》:“shi xu yan yi luan shi ,dao gu yi hai jin 。”(15)liang ci 。yong yu ming ling 、ti mu deng 。《xin tang shu ·shua ju zhi 》:“jin shi shi shi 、fu ji shi wu ce wu dao 。”(er )dǎo ①tong “導”。1.shu tong 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“da jue suo fan ,shang ren bi duo ,wu bu ke jiu ye 。bu ru xiao jue shi dao 。”(jue :he liu jue kou 。ke :neng 。)2. yin dao 。《han shu ·zhang jian chuan 》:“wei wang shi ren dao song wo 。”②zhi li 。《lun yu ·wei zheng 》:“dao zhi yi zheng ,ji zhi yi xing ,min mian er mo chi 。”(zheng :zheng ling 。ji :zheng du 。mian :mian yu fan zui 。)③jie ci 。cong ;you 。《han shu ·huai na wang an chuan 》:“zhu shi zhe dao chang an lai ,wei wang yao yan 。”

    yi :

    ①shui man chu qi 。yin shen wei shui zhang 。hou zuo “yi ”。《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“jing ren yu xi song ,shi ren xian biao yong (yōng)shui 。yong shui bao yi ,jing ren fu zhi ,xun biao er ye she ,ni si zhe qian you yu ren 。”(biao :biao zhi ;zuo ji hao 。yong shui :gu shui ming ,zai jin shan dong pu xian jing 。bao :tu ran 。xun :shun zhao 。she :tu bu guo he 。ni :yan 。)②zeng duo ;zeng jia 。yu “sun ”xiang dui 。《han fei zi ·ding fa 》:“wu nian er qin bu yi yi che zhi de 。”③fu zu ;fu yu 。《lv shi chun qiu ·gui dang 》:“ji you jie xiao ti chun jin wei ling ,ru ci zhe ,ji jia bi ri yi ,shen bi ri rong yi 。”④li yi ;hao chu 。《lun yu · wei ling gong 》:“wu chang zhong ri bu shi ,zhong ye bu qin ,yi sai ,mo yi ,bu ru xue ye 。”⑤zi zhu ;bu zhu 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“gan mao gong yi yang ……san gu zhi er cu bu shang ,yu shi chu si jin yi yi gong shang 。”⑥fu ci 。biao shi cheng du jia shen bing fa zhan 。1. biao shi qian hou bi jiao 。xiang dang yu “geng ”、“geng jia ”。《wen zi ·shang li 》:“gu yang shang zhi fei ,fei nai yi shen 。”2.biao shi jian jin 。xiang dang yu “jian ”、“zhu jian ”。《han shu ·su jian chuan fu su wu 》:“wu yi yu ,chan yu shi shi xiao wu 。”(yu :quan yu 。)⑦gu zhou ming 。han zhi 。zai jin si chuan sheng jing nei 。⑧tong “ai ”。ye zhu 。《lv shi chun qiu ·shen shi 》:“de shi zhi dao ……chong zhi yi er shi zhi xiang 。ru ci zhe bu yi 。”

    zhen :

    ①gu chen xian ren wei zhen 。《chu ci ·jiu sai ·shou zhi 》:“sui zhen ren xi ao xiang 。”②ben xing ;ben zhi 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“mo yi sun hu ji zhen 。”③zhen shi ;zhen cheng 。《han shu ·xuan di ji 》:“shi zhen wei wu xiang luan 。”④zhen shu ,ji han zi kai shu 。⑤fu ci 。de que ;shi zai 。du fu 《mo xiang yi hang 》:“ya chi yu la zhen ke xi 。”