• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 墳壟無由謁,京華豈重躋。

    “墳壟無由謁,京華豈重躋。”詩句出處:《赦到不得歸題江上石》;是唐朝詩人沈佺期的作品。

    傢住東京裡,身投南海西。風煙萬裡隔,朝夕幾行啼。
    聖主謳歌洽,賢臣法令齊。忽聞銅柱使,走馬報金雞。
    棄市沾皇渥,投荒漏紫泥。魂疲山鶴路,心醉跕鳶溪。
    天鑒誅元惡,宸慈恤遠黎。五方思寄刃,萬姓喜然臍。
    自幼輸丹懇,何嘗玷白圭。承言竄遐魅,雪枉間深狴。
    墳壟無由謁,京華豈重躋。炎方誰謂廣,地盡覺天低。
    百卉雜殊怪,昆蟲理賴暌。閉藏元不蟄,搖落反生荑。
    瘧瘴因茲苦,窮愁益復迷。火雲蒸毒霧,陽雨濯陰霓。
    周乘安交趾,王恭輯畫題。少寬窮涸鮒,猶愍觸藩羝。
    配宅鄰州廨,斑苗接野畦。山空聞鬥象,江靜見遊犀。
    翰墨思諸季,裁縫憶老妻。小兒應離褓,幼女未攀笄。
    夢蝶翻無定,蓍龜詎有倪。誰能竟此曲,曲盡氣酸嘶。

    【註釋】:

    墳:

    (一)①堤岸或高地。《詩經·周南·汝墳》:“遵彼汝墳,伐其條肄(yì)。”(遵:沿著。汝:汝水。肄:砍而又生的小樹枝。)《楚辭·九章·哀郢》:“登大墳以遠望兮,聊以舒吾憂心。”(聊:暫且。舒:舒展,緩解。)②墳墓;墳堆。《史記·文帝本紀》:“不治墳,欲為省。”③大。《周禮·秋官·司烜(xuǎn)氏》:“凡邦之大事,共(gōng)墳燭庭燎。”(共:通“供”,供給。燎:延燒。)④順從的樣子。《管子·君臣下》:“墳然若一父之子,若一傢之實,義禮明也。”⑤劃分。屈原《天問》:“地方九則,何以墳之。”[墳典]遠古的典籍“三墳”、“五典”的簡稱。後泛指古書。《南史 ·丘巨源傳》:“少好學,居貧,屋漏,恐濕墳典,乃舒被覆書;書獲全而被大濕。” (二)fèn①肥沃。《尚書·禹貢》:“厥土黑墳。”②隆起。蘇軾《東坡志林·先夫人不許發藏》:“其後某官於岐下,所居大柳下,雪方尺不積;雪晴,地墳起數寸。”(某:作者自稱。岐下:陜西岐山之下,蘇軾曾為鳳翔府通判,指此。)

    壟:

    ①墳墓。《呂氏春秋·安死》:“今有人於此,為石銘置之壟上。”②高丘;高地。葛洪《抱樸子·內篇·勤求》:“夫搜尋仞之壟,求幹天之木,漉(lù)牛跡之中,索吞舟之鱗,用日雖久,安能得乎?”(尋:八尺為尋。仞:古代長度單位,周制為八尺,漢制為七尺。幹:沖。漉:使幹涸。)③田埂,田間分界的小路。《史記·陳涉世傢》:“(陳涉)輟耕之壟上,悵恨久之。曰:‘茍富貴,無相忘。’”④田間成行培植農作物的土埂。韓愈《河中府連理木頌》:“殊木連理之柯,同榮異壟之禾。”(殊:不同。柯:樹枝。榮:草木開花。)

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    由:

    ①經過。《論語·雍也》:“行不由徑。”(徑:小路。)②順隨;依順。《論語·顏淵》:“為仁由己,而由人乎哉?”③原由;原因。雍陶《非酒》:“人人慢說酒消憂,我道翻為引恨由。”④介詞。1. 自;從。《史記·陳涉世傢》:“由陳涉始。”2. 由於;因為。王充《論衡·實知》:“知物由學,學乃知之,不問不識。”3. 憑借;依據。《論語 · 顏淵》:“為仁由己,而由人乎哉?”(而由人乎哉:難道憑借他人嗎?)⑤通“猶”。1. 如同;好像。《孟子·公孫醜上》:“由弓人而恥為弓。”2. 還;仍然。羅隱《夏州胡常侍》:“仍聞隴蜀由多事,深喜將軍未白頭。”(事:事故。)3. 尚且。《荀子·富國》:“由將不足以免也。”

    謁:

    ①告訴;陳述。《戰國策·秦策一》:“臣請謁其故。”②告發;報告。《韓非子·五蠹》:“楚之有直躬,其父竊羊而謁之吏。”(直躬:正直的人。)③請求。《左傳·昭公十六年》:“宣子謁諸鄭伯,子產弗與。”(諸:於。)④進見;拜見。《史記·淮陰侯列傳》:“欲謁上,恐見禽。”(見:被。禽:擒。)⑤名帖。把自己的姓名、籍貫、官爵和要說的事項寫成名片,進見時用。《史記·酈食其列傳》:“使者懼而失謁,跪拾謁。”⑥古代官名。掌管引進拜見者。杜佑《通典·禮七十四》:“謁者引司徒。”

    京:

    ①人工堆起的高丘。《詩經· 小雅· 甫田》:“曾孫之庾(yǔ),如坻如京。”(曾孫:指周王。庾:露天糧囤。坻:小丘。)《呂氏春秋·不廣》:“得屍二萬,以為二京。”《管子·輕重丁》:“有新成囷京者二傢。”(囷jūn:圓形的谷倉。)②方形谷倉。《史記·扁鵲倉公列傳》:“黃氏諸倩見(宋)建傢京下方石,即弄之。”(倩:女婿。)③大。《公羊傳· 桓公九年》:“京者何? 大也。”《左傳·莊公二十二年》:“八世之後,莫之與京。”④國都;首都。張衡《東京賦》:“論其遷邑易京,則同規乎殷盤。”(規:效法。殷盤:殷王盤庚。)班固《典引》:“京遷鎬、亳。”《詩經·大雅·公劉》:“京京之野。”[京師]國都。曹植《洛神賦序》:“黃初三年,餘朝京師。”[京華]對京城的美稱。杜甫《夢李白》:“冠蓋滿京華,斯人獨憔悴。”(冠蓋:指官吏。斯:這。)

    華:

    (一)①草木所開的花。後作“花”。《詩經·召南·何彼穠矣》:“華如桃李。”《詩經· 周南·桃夭》:“桃之夭夭,灼灼其華。”又指開花。《禮記·月令》:“桃始華。”②從中間剖開。《禮記·曲禮上》:“為天子削瓜者副之,巾以絺;為國君者華之,巾以绤。”(二)huá ①光彩;光輝。謝莊《月賦》:“增華臺室,揚采軒宮。”(臺室、軒宮:皆星座名。)又輝映。何遜《秋夕仰贈從兄寘南》:“高樹北風響,空庭秋月華。”②出現在太陽或月亮周圍的彩色光環,古人以為吉兆。李程《日五色賦》:“祥開日華。”(祥:吉祥。)③華麗;華美。曹植《洛神賦》:“華容婀娜,令我忘餐。”又指人物美麗有風采。陸機《贈紀士》:“華顏婉如玉。”④精華。王勃《滕王閣序》:“物華天寶,龍光射牛鬥之墟。”⑤才學。韓愈《送鄭十校理得洛字》:“才子富文華。”又指文采。杜甫《贈比部蕭郎中十兄》:“詞華傾後輩。”(傾:使欽佩。)⑥聲譽;名聲。張九齡《和許給事中直夜簡諸公》:“聲華大國寶。”⑦繁盛。劉得仁《樂遊原春望》:“始覺繁華地,應無不醉人。”⑧顯貴。王績《策杖尋隱士》:“歲歲長如此,方知輕世華。”⑨浮華。《後漢書·周舉傳》:“但務其華,不求其實。”⑩歲月;時光。沈佺期《春閨》:“歲華空自擲。”又年輕;年少。李商隱《錦瑟》:“錦瑟無端五十弦,一弦一柱思華年。”(11)(頭發)花白。蘇軾《念奴嬌·赤壁懷古》:“故國神遊,多情應笑我,早生華發。”(12)中國古稱華夏,省稱“華”。亦專指漢族。《左傳·定公十年》:“夷不亂華。”(夷:古稱少數民族名。)(13)通“嘩”。喧嘩。《晏子春秋·內篇問上二十》:“不掩君過,諫乎前,不華乎外。”(乎:於。) (三)huà 通“樺”。司馬相如《上林賦》:“華楓枰櫨。”

    豈:

    (一)副詞。①表示反問。相當於“難道”、“怎麼”。《左傳·僖公五年》:“晉,吾宗也,豈害我哉?”②表示推測或疑問。相當於“是否”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“諸葛孔明者,臥龍也,將軍豈願見之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快樂;和樂。《詩經·小雅·魚藻》:“豈樂飲酒。”[豈弟]同“愷悌”。和悅可親。《詩經·齊風·載驅》:“齊子豈弟。”(齊子:齊國國君的女兒。)

    重:

    (一)①厚。《周易·系辭上》:“夫茅之為物薄,而用可重也。”②重量。《漢書·食貨志下》:“更造大錢,徑寸二分,重十二銖。”(徑:直徑。銖:二十四銖為一兩。)③分量大;程度深。與“輕”相對。《戰國策·齊策四》:“千金,重幣也。”④重要;貴重。《論語·泰伯》:“任重而道遠。”⑤重視;敬重。《韓詩外傳》卷一:“曾子重其身而輕其祿。”(祿:做官的俸祿。)賈誼《過秦論上》:“尊賢重士。”⑥加上;加重。白居易《長恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”⑦莊重。《論語·學而》:“君子不重則不威。”⑧慎重。《六韜·論將》:“命在於將,將者國之輔,先王之所重也。” (二)chóng ①重疊;重復。程垓《摸魚兒》:“重門深鎖,猶有夜深月。”②量詞。層。李白《早發白帝城》:“兩岸猿聲啼不住,輕舟已過萬重山。”③副詞。1. 重新;再次。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓。”(乃:於是)2. 加上,表示更進一層。屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”(紛:多的樣子。脩能:修飾的美態。脩,同修。)

    躋:

    ①登;上升。《詩經·小雅·斯幹》:“如翬(huī)斯飛,君子攸躋。”(翬:野雞。斯、攸:助詞。)《史記·宋微子世傢》:“予顛躋,如之何其?”②墜落。《史記·宋微子世傢》:“今女無故告予,顛躋如之何其?”


  • 坟垄无由谒,京华岂重跻。

    “坟垄无由谒,京华岂重跻。”诗句出处:《赦到不得归题江上石》;是唐朝诗人沈佺期的作品。

    家住东京里,身投南海西。风烟万里隔,朝夕几行啼。
    圣主讴歌洽,贤臣法令齐。忽闻铜柱使,走马报金鸡。
    弃市沾皇渥,投荒漏紫泥。魂疲山鹤路,心醉跕鸢溪。
    天鉴诛元恶,宸慈恤远黎。五方思寄刃,万姓喜然脐。
    自幼输丹恳,何尝玷白圭。承言窜遐魅,雪枉间深狴。
    坟垄无由谒,京华岂重跻。炎方谁谓广,地尽觉天低。
    百卉杂殊怪,昆虫理赖暌。闭藏元不蛰,摇落反生荑。
    疟瘴因兹苦,穷愁益复迷。火云蒸毒雾,阳雨濯阴霓。
    周乘安交趾,王恭辑画题。少宽穷涸鲋,犹愍触藩羝。
    配宅邻州廨,斑苗接野畦。山空闻斗象,江静见游犀。
    翰墨思诸季,裁缝忆老妻。小儿应离褓,幼女未攀笄。
    梦蝶翻无定,蓍龟讵有倪。谁能竟此曲,曲尽气酸嘶。

    【注释】:

    坟:

    (一)①堤岸或高地。《诗经·周南·汝坟》:“遵彼汝坟,伐其条肄(yì)。”(遵:沿着。汝:汝水。肄:砍而又生的小树枝。)《楚辞·九章·哀郢》:“登大坟以远望兮,聊以舒吾忧心。”(聊:暂且。舒:舒展,缓解。)②坟墓;坟堆。《史记·文帝本纪》:“不治坟,欲为省。”③大。《周礼·秋官·司烜(xuǎn)氏》:“凡邦之大事,共(gōng)坟烛庭燎。”(共:通“供”,供给。燎:延烧。)④顺从的样子。《管子·君臣下》:“坟然若一父之子,若一家之实,义礼明也。”⑤划分。屈原《天问》:“地方九则,何以坟之。”[坟典]远古的典籍“三坟”、“五典”的简称。后泛指古书。《南史 ·丘巨源传》:“少好学,居贫,屋漏,恐湿坟典,乃舒被覆书;书获全而被大湿。” (二)fèn①肥沃。《尚书·禹贡》:“厥土黑坟。”②隆起。苏轼《东坡志林·先夫人不许发藏》:“其后某官于岐下,所居大柳下,雪方尺不积;雪晴,地坟起数寸。”(某:作者自称。岐下:陕西岐山之下,苏轼曾为凤翔府通判,指此。)

    垄:

    ①坟墓。《吕氏春秋·安死》:“今有人于此,为石铭置之垄上。”②高丘;高地。葛洪《抱朴子·内篇·勤求》:“夫搜寻仞之垄,求干天之木,漉(lù)牛迹之中,索吞舟之鳞,用日虽久,安能得乎?”(寻:八尺为寻。仞:古代长度单位,周制为八尺,汉制为七尺。干:冲。漉:使干涸。)③田埂,田间分界的小路。《史记·陈涉世家》:“(陈涉)辍耕之垄上,怅恨久之。曰:‘苟富贵,无相忘。’”④田间成行培植农作物的土埂。韩愈《河中府连理木颂》:“殊木连理之柯,同荣异垄之禾。”(殊:不同。柯:树枝。荣:草木开花。)

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    由:

    ①经过。《论语·雍也》:“行不由径。”(径:小路。)②顺随;依顺。《论语·颜渊》:“为仁由己,而由人乎哉?”③原由;原因。雍陶《非酒》:“人人慢说酒消忧,我道翻为引恨由。”④介词。1. 自;从。《史记·陈涉世家》:“由陈涉始。”2. 由于;因为。王充《论衡·实知》:“知物由学,学乃知之,不问不识。”3. 凭借;依据。《论语 · 颜渊》:“为仁由己,而由人乎哉?”(而由人乎哉:难道凭借他人吗?)⑤通“犹”。1. 如同;好像。《孟子·公孙丑上》:“由弓人而耻为弓。”2. 还;仍然。罗隐《夏州胡常侍》:“仍闻陇蜀由多事,深喜将军未白头。”(事:事故。)3. 尚且。《荀子·富国》:“由将不足以免也。”

    谒:

    ①告诉;陈述。《战国策·秦策一》:“臣请谒其故。”②告发;报告。《韩非子·五蠹》:“楚之有直躬,其父窃羊而谒之吏。”(直躬:正直的人。)③请求。《左传·昭公十六年》:“宣子谒诸郑伯,子产弗与。”(诸:于。)④进见;拜见。《史记·淮阴侯列传》:“欲谒上,恐见禽。”(见:被。禽:擒。)⑤名帖。把自己的姓名、籍贯、官爵和要说的事项写成名片,进见时用。《史记·郦食其列传》:“使者惧而失谒,跪拾谒。”⑥古代官名。掌管引进拜见者。杜佑《通典·礼七十四》:“谒者引司徒。”

    京:

    ①人工堆起的高丘。《诗经· 小雅· 甫田》:“曾孙之庾(yǔ),如坻如京。”(曾孙:指周王。庾:露天粮囤。坻:小丘。)《吕氏春秋·不广》:“得尸二万,以为二京。”《管子·轻重丁》:“有新成囷京者二家。”(囷jūn:圆形的谷仓。)②方形谷仓。《史记·扁鹊仓公列传》:“黄氏诸倩见(宋)建家京下方石,即弄之。”(倩:女婿。)③大。《公羊传· 桓公九年》:“京者何? 大也。”《左传·庄公二十二年》:“八世之后,莫之与京。”④国都;首都。张衡《东京赋》:“论其迁邑易京,则同规乎殷盘。”(规:效法。殷盘:殷王盘庚。)班固《典引》:“京迁镐、亳。”《诗经·大雅·公刘》:“京京之野。”[京师]国都。曹植《洛神赋序》:“黄初三年,余朝京师。”[京华]对京城的美称。杜甫《梦李白》:“冠盖满京华,斯人独憔悴。”(冠盖:指官吏。斯:这。)

    华:

    (一)①草木所开的花。后作“花”。《诗经·召南·何彼秾矣》:“华如桃李。”《诗经· 周南·桃夭》:“桃之夭夭,灼灼其华。”又指开花。《礼记·月令》:“桃始华。”②从中间剖开。《礼记·曲礼上》:“为天子削瓜者副之,巾以絺;为国君者华之,巾以绤。”(二)huá ①光彩;光辉。谢庄《月赋》:“增华台室,扬采轩宫。”(台室、轩宫:皆星座名。)又辉映。何逊《秋夕仰赠从兄寘南》:“高树北风响,空庭秋月华。”②出现在太阳或月亮周围的彩色光环,古人以为吉兆。李程《日五色赋》:“祥开日华。”(祥:吉祥。)③华丽;华美。曹植《洛神赋》:“华容婀娜,令我忘餐。”又指人物美丽有风采。陆机《赠纪士》:“华颜婉如玉。”④精华。王勃《滕王阁序》:“物华天宝,龙光射牛斗之墟。”⑤才学。韩愈《送郑十校理得洛字》:“才子富文华。”又指文采。杜甫《赠比部萧郎中十兄》:“词华倾后辈。”(倾:使钦佩。)⑥声誉;名声。张九龄《和许给事中直夜简诸公》:“声华大国宝。”⑦繁盛。刘得仁《乐游原春望》:“始觉繁华地,应无不醉人。”⑧显贵。王绩《策杖寻隐士》:“岁岁长如此,方知轻世华。”⑨浮华。《后汉书·周举传》:“但务其华,不求其实。”⑩岁月;时光。沈佺期《春闺》:“岁华空自掷。”又年轻;年少。李商隐《锦瑟》:“锦瑟无端五十弦,一弦一柱思华年。”(11)(头发)花白。苏轼《念奴娇·赤壁怀古》:“故国神游,多情应笑我,早生华发。”(12)中国古称华夏,省称“华”。亦专指汉族。《左传·定公十年》:“夷不乱华。”(夷:古称少数民族名。)(13)通“哗”。喧哗。《晏子春秋·内篇问上二十》:“不掩君过,谏乎前,不华乎外。”(乎:于。) (三)huà 通“桦”。司马相如《上林赋》:“华枫枰栌。”

    岂:

    (一)副词。①表示反问。相当于“难道”、“怎么”。《左传·僖公五年》:“晋,吾宗也,岂害我哉?”②表示推测或疑问。相当于“是否”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“诸葛孔明者,卧龙也,将军岂愿见之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快乐;和乐。《诗经·小雅·鱼藻》:“岂乐饮酒。”[岂弟]同“愷悌”。和悦可亲。《诗经·齐风·载驱》:“齐子岂弟。”(齐子:齐国国君的女儿。)

    重:

    (一)①厚。《周易·系辞上》:“夫茅之为物薄,而用可重也。”②重量。《汉书·食货志下》:“更造大钱,径寸二分,重十二铢。”(径:直径。铢:二十四铢为一两。)③分量大;程度深。与“轻”相对。《战国策·齐策四》:“千金,重币也。”④重要;贵重。《论语·泰伯》:“任重而道远。”⑤重视;敬重。《韩诗外传》卷一:“曾子重其身而轻其禄。”(禄:做官的俸禄。)贾谊《过秦论上》:“尊贤重士。”⑥加上;加重。白居易《长恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”⑦庄重。《论语·学而》:“君子不重则不威。”⑧慎重。《六韬·论将》:“命在于将,将者国之辅,先王之所重也。” (二)chóng ①重叠;重复。程垓《摸鱼儿》:“重门深锁,犹有夜深月。”②量词。层。李白《早发白帝城》:“两岸猿声啼不住,轻舟已过万重山。”③副词。1. 重新;再次。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼。”(乃:于是)2. 加上,表示更进一层。屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”(纷:多的样子。脩能:修饰的美态。脩,同修。)

    跻:

    ①登;上升。《诗经·小雅·斯干》:“如翚(huī)斯飞,君子攸跻。”(翚:野鸡。斯、攸:助词。)《史记·宋微子世家》:“予颠跻,如之何其?”②坠落。《史记·宋微子世家》:“今女无故告予,颠跻如之何其?”


  • fen long mo you ye ,jing hua qi chong ji 。

    “fen long mo you ye ,jing hua qi chong ji 。”shi gou chu chu :《she dao bu de gui ti jiang shang dan 》;shi tang chao shi ren shen quan ji de zuo pin 。

    jia zhu dong jing li ,shen tou na hai xi 。feng yan mo li ge ,chao xi ji hang ti 。
    sheng zhu ou ge qia ,xian chen fa ling ji 。hu wen tong zhu shi ,zou ma bao jin ji 。
    qi shi zhan huang wo ,tou huang lou zi ni 。hun pi shan he lu ,xin zui die yuan xi 。
    tian jian zhu yuan e ,chen ci xu yuan li 。wu fang sai ji ren ,mo xing xi ran qi 。
    zi you shu dan ken ,he chang dian bai gui 。cheng yan cuan xia mei ,xue wang jian shen bi 。
    fen long mo you ye ,jing hua qi chong ji 。yan fang shei wei an ,de jin jiao tian di 。
    bai hui za shu guai ,kun chong li lai kui 。bi cang yuan bu zhe ,yao la fan sheng ti 。
    nve zhang yin ci ku ,qiong chou yi fu mi 。huo yun zheng du wu ,yang yu zhuo yin ni 。
    zhou cheng an jiao zhi ,wang gong ji hua ti 。shao kuan qiong he fu ,you min chu fan di 。
    pei zhai lin zhou xie ,ban miao jie ye qi 。shan kong wen dou xiang ,jiang jing jian you xi 。
    han mo sai zhu ji ,cai feng yi lao qi 。xiao er ying li bao ,you nv wei pan ji 。
    meng die fan mo ding ,shi gui ju you ni 。shei neng jing ci qu ,qu jin qi suan si 。

    【zhu shi 】:

    fen :

    (yi )①di an huo gao de 。《shi jing ·zhou na ·ru fen 》:“zun bi ru fen ,fa ji tiao yi (yì)。”(zun :yan zhao 。ru :ru shui 。yi :kan er you sheng de xiao shu zhi 。)《chu ci ·jiu zhang ·ai ying 》:“deng da fen yi yuan wang xi ,liao yi shu wu you xin 。”(liao :zan ju 。shu :shu zhan ,huan jie 。)②fen mu ;fen dui 。《shi ji ·wen di ben ji 》:“bu zhi fen ,yu wei sheng 。”③da 。《zhou li ·qiu guan ·si hui (xuǎn)shi 》:“fan bang zhi da shi ,gong (gōng)fen zhu ting liao 。”(gong :tong “gong ”,gong gei 。liao :yan shao 。)④shun cong de yang zi 。《guan zi ·jun chen xia 》:“fen ran re yi fu zhi zi ,re yi jia zhi shi ,yi li ming ye 。”⑤hua fen 。qu yuan 《tian wen 》:“de fang jiu ze ,he yi fen zhi 。”[fen dian ]yuan gu de dian ji “san fen ”、“wu dian ”de jian chen 。hou fan zhi gu shu 。《na shi ·qiu ju yuan chuan 》:“shao hao xue ,ju pin ,wu lou ,kong shi fen dian ,nai shu bei fu shu ;shu huo quan er bei da shi 。” (er )fèn①fei wo 。《shang shu ·yu gong 》:“jue tu hei fen 。”②long qi 。su shi 《dong po zhi lin ·xian fu ren bu hu fa cang 》:“ji hou mou guan yu qi xia ,suo ju da liu xia ,xue fang che bu ji ;xue qing ,de fen qi shu cun 。”(mou :zuo zhe zi chen 。qi xia :shan xi qi shan zhi xia ,su shi ceng wei feng xiang fu tong pan ,zhi ci 。)

    long :

    ①fen mu 。《lv shi chun qiu ·an si 》:“jin you ren yu ci ,wei dan ming zhi zhi long shang 。”②gao qiu ;gao de 。ge hong 《bao piao zi ·nei pian ·qin qiu 》:“fu sou xun ren zhi long ,qiu gan tian zhi mu ,lu (lù)niu ji zhi zhong ,suo tun zhou zhi lin ,yong ri sui jiu ,an neng de hu ?”(xun :ba che wei xun 。ren :gu dai chang du chan wei ,zhou zhi wei ba che ,han zhi wei qi che 。gan :chong 。lu :shi gan he 。)③tian geng ,tian jian fen jie de xiao lu 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“(chen she )chuo geng zhi long shang ,chang hen jiu zhi 。yue :‘gou fu gui ,mo xiang wang 。’”④tian jian cheng hang pei zhi nong zuo wu de tu geng 。han yu 《he zhong fu lian li mu song 》:“shu mu lian li zhi ke ,tong rong yi long zhi he 。”(shu :bu tong 。ke :shu zhi 。rong :cao mu kai hua 。)

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    you :

    ①jing guo 。《lun yu ·yong ye 》:“hang bu you jing 。”(jing :xiao lu 。)②shun sui ;yi shun 。《lun yu ·yan yuan 》:“wei ren you ji ,er you ren hu zai ?”③yuan you ;yuan yin 。yong tao 《fei jiu 》:“ren ren man shui jiu xiao you ,wo dao fan wei yin hen you 。”④jie ci 。1. zi ;cong 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“you chen she shi 。”2. you yu ;yin wei 。wang chong 《lun heng ·shi zhi 》:“zhi wu you xue ,xue nai zhi zhi ,bu wen bu shi 。”3. ping jie ;yi ju 。《lun yu · yan yuan 》:“wei ren you ji ,er you ren hu zai ?”(er you ren hu zai :nan dao ping jie ta ren ma ?)⑤tong “you ”。1. ru tong ;hao xiang 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“you gong ren er chi wei gong 。”2. hai ;reng ran 。luo yin 《xia zhou hu chang shi 》:“reng wen long shu you duo shi ,shen xi jiang jun wei bai tou 。”(shi :shi gu 。)3. shang ju 。《xun zi ·fu guo 》:“you jiang bu zu yi mian ye 。”

    ye :

    ①gao su ;chen shu 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“chen qing ye ji gu 。”②gao fa ;bao gao 。《han fei zi ·wu du 》:“chu zhi you zhi gong ,ji fu qie yang er ye zhi li 。”(zhi gong :zheng zhi de ren 。)③qing qiu 。《zuo chuan ·zhao gong shi liu nian 》:“xuan zi ye zhu zheng bai ,zi chan fu yu 。”(zhu :yu 。)④jin jian ;bai jian 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“yu ye shang ,kong jian qin 。”(jian :bei 。qin :qin 。)⑤ming tie 。ba zi ji de xing ming 、ji guan 、guan jue he yao shui de shi xiang xie cheng ming pian ,jin jian shi yong 。《shi ji ·li shi ji lie chuan 》:“shi zhe ju er shi ye ,gui she ye 。”⑥gu dai guan ming 。zhang guan yin jin bai jian zhe 。du you 《tong dian ·li qi shi si 》:“ye zhe yin si tu 。”

    jing :

    ①ren gong dui qi de gao qiu 。《shi jing · xiao ya · fu tian 》:“ceng sun zhi yu (yǔ),ru chi ru jing 。”(ceng sun :zhi zhou wang 。yu :lou tian liang dun 。chi :xiao qiu 。)《lv shi chun qiu ·bu an 》:“de shi er mo ,yi wei er jing 。”《guan zi ·qing chong ding 》:“you xin cheng qun jing zhe er jia 。”(qun jūn:yuan xing de gu cang 。)②fang xing gu cang 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“huang shi zhu qian jian (song )jian jia jing xia fang dan ,ji long zhi 。”(qian :nv xu 。)③da 。《gong yang chuan · huan gong jiu nian 》:“jing zhe he ? da ye 。”《zuo chuan ·zhuang gong er shi er nian 》:“ba shi zhi hou ,mo zhi yu jing 。”④guo dou ;shou dou 。zhang heng 《dong jing fu 》:“lun ji qian yi yi jing ,ze tong gui hu yan pan 。”(gui :xiao fa 。yan pan :yan wang pan geng 。)ban gu 《dian yin 》:“jing qian gao 、bo 。”《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“jing jing zhi ye 。”[jing shi ]guo dou 。cao zhi 《luo shen fu xu 》:“huang chu san nian ,yu chao jing shi 。”[jing hua ]dui jing cheng de mei chen 。du fu 《meng li bai 》:“guan gai man jing hua ,si ren du qiao cui 。”(guan gai :zhi guan li 。si :zhe 。)

    hua :

    (yi )①cao mu suo kai de hua 。hou zuo “hua ”。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“hua ru tao li 。”《shi jing · zhou na ·tao wai 》:“tao zhi wai wai ,zhuo zhuo ji hua 。”you zhi kai hua 。《li ji ·yue ling 》:“tao shi hua 。”②cong zhong jian pou kai 。《li ji ·qu li shang 》:“wei tian zi xiao gua zhe fu zhi ,jin yi chi ;wei guo jun zhe hua zhi ,jin yi xi 。”(er )huá ①guang cai ;guang hui 。xie zhuang 《yue fu 》:“zeng hua tai shi ,yang cai xuan gong 。”(tai shi 、xuan gong :jie xing zuo ming 。)you hui ying 。he xun 《qiu xi yang zeng cong xiong tian na 》:“gao shu bei feng xiang ,kong ting qiu yue hua 。”②chu xian zai tai yang huo yue liang zhou wei de cai se guang huan ,gu ren yi wei ji zhao 。li cheng 《ri wu se fu 》:“xiang kai ri hua 。”(xiang :ji xiang 。)③hua li ;hua mei 。cao zhi 《luo shen fu 》:“hua rong e na ,ling wo wang can 。”you zhi ren wu mei li you feng cai 。liu ji 《zeng ji shi 》:“hua yan wan ru yu 。”④jing hua 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“wu hua tian bao ,long guang she niu dou zhi xu 。”⑤cai xue 。han yu 《song zheng shi jiao li de luo zi 》:“cai zi fu wen hua 。”you zhi wen cai 。du fu 《zeng bi bu xiao lang zhong shi xiong 》:“ci hua qing hou bei 。”(qing :shi qin pei 。)⑥sheng yu ;ming sheng 。zhang jiu ling 《he hu gei shi zhong zhi ye jian zhu gong 》:“sheng hua da guo bao 。”⑦fan cheng 。liu de ren 《le you yuan chun wang 》:“shi jiao fan hua de ,ying mo bu zui ren 。”⑧xian gui 。wang ji 《ce zhang xun yin shi 》:“sui sui chang ru ci ,fang zhi qing shi hua 。”⑨fu hua 。《hou han shu ·zhou ju chuan 》:“dan wu ji hua ,bu qiu ji shi 。”⑩sui yue ;shi guang 。shen quan ji 《chun gui 》:“sui hua kong zi zhi 。”you nian qing ;nian shao 。li shang yin 《jin se 》:“jin se mo duan wu shi xian ,yi xian yi zhu sai hua nian 。”(11)(tou fa )hua bai 。su shi 《nian nu jiao ·chi bi huai gu 》:“gu guo shen you ,duo qing ying xiao wo ,zao sheng hua fa 。”(12)zhong guo gu chen hua xia ,sheng chen “hua ”。yi zhuan zhi han zu 。《zuo chuan ·ding gong shi nian 》:“yi bu luan hua 。”(yi :gu chen shao shu min zu ming 。)(13)tong “hua ”。xuan hua 。《yan zi chun qiu ·nei pian wen shang er shi 》:“bu yan jun guo ,jian hu qian ,bu hua hu wai 。”(hu :yu 。) (san )huà tong “hua ”。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“hua feng ping lu 。”

    qi :

    (yi )fu ci 。①biao shi fan wen 。xiang dang yu “nan dao ”、“zen me ”。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin ,wu zong ye ,qi hai wo zai ?”②biao shi tui ce huo yi wen 。xiang dang yu “shi fou ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“zhu ge kong ming zhe ,wo long ye ,jiang jun qi yuan jian zhi hu ?”(er )kǎi tong “愷”。kuai le ;he le 。《shi jing ·xiao ya ·yu zao 》:“qi le yin jiu 。”[qi di ]tong “愷ti ”。he yue ke qin 。《shi jing ·ji feng ·zai qu 》:“ji zi qi di 。”(ji zi :ji guo guo jun de nv er 。)

    chong :

    (yi )①hou 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“fu mao zhi wei wu bao ,er yong ke chong ye 。”②chong liang 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“geng zao da qian ,jing cun er fen ,chong shi er zhu 。”(jing :zhi jing 。zhu :er shi si zhu wei yi liang 。)③fen liang da ;cheng du shen 。yu “qing ”xiang dui 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“qian jin ,chong bi ye 。”④chong yao ;gui chong 。《lun yu ·tai bai 》:“ren chong er dao yuan 。”⑤chong shi ;jing chong 。《han shi wai chuan 》juan yi :“ceng zi chong ji shen er qing ji lu 。”(lu :zuo guan de feng lu 。)gu yi 《guo qin lun shang 》:“zun xian chong shi 。”⑥jia shang ;jia chong 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“sui ling tian xia fu mu xin ,bu chong sheng nan chong sheng nv 。”qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”⑦zhuang chong 。《lun yu ·xue er 》:“jun zi bu chong ze bu wei 。”⑧shen chong 。《liu tao ·lun jiang 》:“ming zai yu jiang ,jiang zhe guo zhi fu ,xian wang zhi suo chong ye 。” (er )chóng ①chong die ;chong fu 。cheng gai 《mo yu er 》:“chong men shen suo ,you you ye shen yue 。”②liang ci 。ceng 。li bai 《zao fa bai di cheng 》:“liang an yuan sheng ti bu zhu ,qing zhou yi guo mo chong shan 。”③fu ci 。1. chong xin ;zai ci 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou 。”(nai :yu shi )2. jia shang ,biao shi geng jin yi ceng 。qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”(fen :duo de yang zi 。脩neng :xiu shi de mei tai 。脩,tong xiu 。)

    ji :

    ①deng ;shang sheng 。《shi jing ·xiao ya ·si gan 》:“ru hui (huī)si fei ,jun zi you ji 。”(hui :ye ji 。si 、you :zhu ci 。)《shi ji ·song wei zi shi jia 》:“yu dian ji ,ru zhi he ji ?”②zhui la 。《shi ji ·song wei zi shi jia 》:“jin nv mo gu gao yu ,dian ji ru zhi he ji ?”