• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 乘涼勸奴婢,園裡耨蔥韭。

    “乘涼勸奴婢,園裡耨蔥韭。”詩句出處:《寄男抱孫》;是唐朝詩人盧仝的作品。

    別來三得書,書道違離久。書處甚粗殺,且喜見汝手。
    殷十七又報,汝文頗新有。別來才經年,囊盎未合鬥。
    當是汝母賢,日夕加訓誘。尚書當畢功,禮記速須剖。
    嘍羅兒讀書,何異摧枯朽。尋義低作聲,便可養年壽。
    莫學村學生,粗氣強叫吼。下學偷功夫,新宅鋤蔾莠。
    乘涼勸奴婢,園裡耨蔥韭。遠籬編榆棘,近眼栽桃柳。
    引水灌竹中,蒲池種蓮藕。撈漉蛙蟆腳,莫遣生科鬥。
    竹林吾最惜,新筍好看守。萬籜苞龍兒,攢迸溢林藪。
    吾眼恨不見,心腸痛如搊。宅錢都未還,債利日日厚。
    籜龍正稱冤,莫殺入汝口。丁寧囑托汝,汝活籜龍不。
    殷十七老儒,是汝父師友。傳讀有疑誤,輒告諮問取。
    兩手莫破拳,一吻莫飲酒。莫學捕鳩鴿,莫學打雞狗。
    小時無大傷,習性防已後。頑發苦惱人,汝母必不受。
    任汝惱弟妹,任汝惱姨舅。姨舅非吾親,弟妹多老醜。
    莫惱添丁郎,淚子作面垢。莫引添丁郎,赫赤日裡走。
    添丁郎小小,別吾來久久。脯脯不得吃,兄兄莫捻搜。
    他日吾歸來,傢人若彈糾。一百放一下,打汝九十九。

    【註釋】:

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顧兮,欸秋冬之緒風。”《詩經·衛風·氓》:“乘彼垝垣,以望復關。”(垝垣:毀壞的土墻。復關:地名。)②坐;駕。《墨子·親士》:“良馬難乘,然可以任重致遠。”③趁著;憑借。賈誼《過秦論》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虜乘秋下,天兵出漢傢。”(塞虜:塞外之敵。)④欺凌。《荀子·強國》:“一國作謀,則三國必起而乘我。”⑤追逐。《漢書·陳湯傳》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥戰勝。《尚書·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:國名。)⑦計算;計劃。《韓非子·難一》:“為人臣者,乘事而有功則賞。”⑧乘法。算術中四則運算方法之一。《三國志·吳書·趙達傳》:“此術微妙,頭乘尾除,一算之法,父子不相語。”⑨佛教術語。指解釋教義深淺的等級。張羽《贈僧還日本》:“遍參東土法,頓悟上乘禪。” (二)shèng ①量詞。一車四馬的總稱。《史記·陳涉世傢》:“車六七百乘,騎千餘,卒數萬人。”②四的代稱。《左傳·殽之戰》:“以乘韋先,牛十二犒師。”③春秋時晉國史書名。後泛指一般史書。④帝王的代稱。班固《東都賦》:“損乘輿之服禦。”(損:減少。服禦:指帝王的衣物等用品。)

    涼:

    (一)①淡酒。《周禮·天官·漿》:“掌共王之六飲:水、漿、醴、涼、醫、酏(yǐ)。”(漿:淡酒。醴:甜酒。醫:釀粥而成的酒。酏:釀酒用的稀粥。)②薄;少。唐明皇《早登太行山中言志》:“涼德慚先哲,徽猷慕昔皇。”《左傳·莊公三十二年》:“虢多涼德,其何土之能得?”③稍冷;微寒。《呂氏春秋·仲秋》:“涼風生,候雁來。”④憂愁;失望。謝靈運《廬陵王墓下作》:“道消結憤懣,運開申悲涼。”(運:氣數。)⑤人煙稀少;淒涼。《金史·移刺道傳》:“咸平卿故鄉,地涼事少,老者所宜。”孔稚珪《北山移文》:“石徑荒涼徒延佇。” (二)liàng ①輔助。《詩經·大雅·大明》:“維師尚父,時維鷹揚,涼彼武王。”(尚父:武王對薑尚的尊稱。鷹揚:鷹的奮揚,喻威武。)②把東西放在通風處,使幹燥。今作“晾”。《新唐書·百官志一》:“凡戎器,色別而異處,以衛尉幕士暴涼之。”(暴:曬。)③[涼陰(ān)]古代國君居喪。《公羊傳·文公九年》:“高宗涼陰,三年不言。”

    勸:

    ①勉勵;鼓勵;獎勵。《左傳·成公十四年》:“懲惡而勸善,非聖人誰能修之?”晁錯《論貴粟疏》:“三曰勸農耕。”②受鼓勵。《韓非子·顯學》:“夫有功者必賞,則爵祿厚而愈勸。”③進言鼓勵;勸說;勸阻。《呂氏春秋·慎行》:“王為建取妻於秦而美,無忌勸王奪。”④努力。《鹽鐵論·未通》:“故牧民之道,除其所疾,適其所安,安而不擾,使而不勞,是以百姓勸業而樂公賦。”(牧:統治。公賦:國傢的賦稅。)

    奴:

    ①奴隸。《論語·微子》:“箕子為之奴。”後男稱奴,女稱婢。《三國志·魏志·毛玠傳》:“漢律,罪人妻子,沒為奴婢,黥(qíng)面。”(黥面:刺面塗墨。)②對人的賤稱。《後漢書·嚴光傳》:“帝笑曰:‘狂奴故態也。’”③仆人,仆從。辛延年《羽林郎》:“昔有霍傢奴,姓馮名子都。”④古代婦女自稱的謙詞。《敦煌曲子詞·望江南》:“與奴吹散月邊雲,照見負心人。”⑤古代宦官對皇帝及皇室的自稱。《新唐書·宦者下·李輔國》:“(輔國)至謂帝曰:‘大傢弟坐宮中,外事聽老奴處決。’”(大傢:皇帝。弟:隻管。)⑥名詞後綴。加於某些動植物及雜物等名稱之後。顧況《諒公洞庭孤橘歌》:“不羨江陵千木奴。”(木奴:指柑橘。)⑦通“駑”。劣馬。《墨子·魯問》:“今有固車良馬於此,又有奴馬四隅之輪於此,使之擇焉,子將何乘?”

    奴婢:

    奴仆,奴隸。《史記·平準書》:“得民財物以億計,~~以千萬數。”

    婢:

    ①古代罪人及其眷屬沒入官府從事賤役,稱奴婢。奴本為男女通稱,後男稱奴,女稱婢。《史記·扁鵲倉公列傳》:“妾願入身為官婢,以贖父刑罪。”《新唐書·百官志一》:“凡反逆相坐,沒其傢配官曹,長役為官奴婢……中奴、丁婢,二當一役。”(坐:牽連。中:十一歲以上。丁:二十歲以上。役:勞役。)②使女。白居易《續古》詩:“豪傢多婢仆,門內頗驕奢。”(驕奢:驕橫奢侈。)③古代婦女自稱的謙辭。《左傳·僖公十五年》:“若晉君朝以入,則婢子夕以死。”(婢子:秦穆公夫人自稱。)

    園:

    ①種植果樹的地方。《墨子·非攻上》:“今有一人,入人園圃,竊其桃李。”又泛指種植樹木蔬菜的地方。《詩經·鄭風·將仲子》:“將仲子兮,無逾我園。”(將qiāng:希望。)《淮南子·說山》:“園有螫蟲,藜藿為之不采。”②帝王貴族遊樂休息的地方。《呂氏春秋·重已》:“昔先聖王之為苑囿園池也,足以觀望勞形而已矣。”楊衒之《洛陽伽藍記》卷四:“於是帝族王侯、外戚公主……爭修園宅,互相誇競。”③帝王之傢的墓地。《史記·淮南衡山列傳》:“追尊淮南王為厲王,置園復如諸侯儀。”劉義慶《世說新語·捷悟》:“方欲共獎王室,修復園陵。”

    裡:

    ①古時鄉村居民聚居的地方;村落。《孟子·盡心上》:“制其田裡,教之樹畜。”②故鄉;傢鄉。江 淹《別賦》:“割慈忍愛,離邦去裡。”③古代的居民組織。其編制以二十五傢或五十傢或百傢為一裡。《詩經·鄭風·將仲子》:“將仲子兮,無踰我裡。”④裡巷;裡弄。《周禮·地官·載師》:“以廛裡任國中之地。”⑤長度單位。市制五百米為一裡。李白《早發白帝城》:“千裡江陵一日還。”

    耨:

    ①鋤草的農具,似鋤。《呂氏春秋·任地》:“其耨六寸,所以間稼也。”《齊民要術·耕田》:“為耒耜鋤耨,以墾草莽。”②鋤草。《孟子·梁惠王上》:“深耕易耨。”

    蔥:

    ①多年生草本植物。可作蔬菜或調味品,亦可作藥用。《禮記·內則》:“膾,春用蔥,秋用芥。”賈思勰《齊民要術· 種蔥》:“七月可種大小蔥。”②青綠色。《詩經·小雅·采芑》:“有瑲(qiāng)蔥珩(héng)。”(有:助詞。瑲:象聲詞。珩:佩玉。)[蔥蘢]草木青翠茂盛貌。柳宗元《酬賈鵬山人》詩:“積雪表明秀,寒花助蔥蘢。”


  • 乘凉劝奴婢,园里耨葱韭。

    “乘凉劝奴婢,园里耨葱韭。”诗句出处:《寄男抱孙》;是唐朝诗人卢仝的作品。

    别来三得书,书道违离久。书处甚粗杀,且喜见汝手。
    殷十七又报,汝文颇新有。别来才经年,囊盎未合斗。
    当是汝母贤,日夕加训诱。尚书当毕功,礼记速须剖。
    喽罗儿读书,何异摧枯朽。寻义低作声,便可养年寿。
    莫学村学生,粗气强叫吼。下学偷功夫,新宅锄蔾莠。
    乘凉劝奴婢,园里耨葱韭。远篱编榆棘,近眼栽桃柳。
    引水灌竹中,蒲池种莲藕。捞漉蛙蟆脚,莫遣生科斗。
    竹林吾最惜,新笋好看守。万箨苞龙儿,攒迸溢林薮。
    吾眼恨不见,心肠痛如搊。宅钱都未还,债利日日厚。
    箨龙正称冤,莫杀入汝口。丁宁嘱托汝,汝活箨龙不。
    殷十七老儒,是汝父师友。传读有疑误,辄告谘问取。
    两手莫破拳,一吻莫饮酒。莫学捕鸠鸽,莫学打鸡狗。
    小时无大伤,习性防已后。顽发苦恼人,汝母必不受。
    任汝恼弟妹,任汝恼姨舅。姨舅非吾亲,弟妹多老丑。
    莫恼添丁郎,泪子作面垢。莫引添丁郎,赫赤日里走。
    添丁郎小小,别吾来久久。脯脯不得吃,兄兄莫捻搜。
    他日吾归来,家人若弹纠。一百放一下,打汝九十九。

    【注释】:

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顾兮,欸秋冬之绪风。”《诗经·卫风·氓》:“乘彼垝垣,以望复关。”(垝垣:毁坏的土墙。复关:地名。)②坐;驾。《墨子·亲士》:“良马难乘,然可以任重致远。”③趁着;凭借。贾谊《过秦论》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虏乘秋下,天兵出汉家。”(塞虏:塞外之敌。)④欺凌。《荀子·强国》:“一国作谋,则三国必起而乘我。”⑤追逐。《汉书·陈汤传》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥战胜。《尚书·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:国名。)⑦计算;计划。《韩非子·难一》:“为人臣者,乘事而有功则赏。”⑧乘法。算术中四则运算方法之一。《三国志·吴书·赵达传》:“此术微妙,头乘尾除,一算之法,父子不相语。”⑨佛教术语。指解释教义深浅的等级。张羽《赠僧还日本》:“遍参东土法,顿悟上乘禅。” (二)shèng ①量词。一车四马的总称。《史记·陈涉世家》:“车六七百乘,骑千余,卒数万人。”②四的代称。《左传·殽之战》:“以乘韦先,牛十二犒师。”③春秋时晋国史书名。后泛指一般史书。④帝王的代称。班固《东都赋》:“损乘舆之服御。”(损:减少。服御:指帝王的衣物等用品。)

    凉:

    (一)①淡酒。《周礼·天官·浆》:“掌共王之六饮:水、浆、醴、凉、医、酏(yǐ)。”(浆:淡酒。醴:甜酒。医:酿粥而成的酒。酏:酿酒用的稀粥。)②薄;少。唐明皇《早登太行山中言志》:“凉德惭先哲,徽猷慕昔皇。”《左传·庄公三十二年》:“虢多凉德,其何土之能得?”③稍冷;微寒。《吕氏春秋·仲秋》:“凉风生,候雁来。”④忧愁;失望。谢灵运《庐陵王墓下作》:“道消结愤懑,运开申悲凉。”(运:气数。)⑤人烟稀少;凄凉。《金史·移刺道传》:“咸平卿故乡,地凉事少,老者所宜。”孔稚珪《北山移文》:“石径荒凉徒延伫。” (二)liàng ①辅助。《诗经·大雅·大明》:“维师尚父,时维鹰扬,凉彼武王。”(尚父:武王对姜尚的尊称。鹰扬:鹰的奋扬,喻威武。)②把东西放在通风处,使干燥。今作“晾”。《新唐书·百官志一》:“凡戎器,色别而异处,以卫尉幕士暴凉之。”(暴:晒。)③[凉阴(ān)]古代国君居丧。《公羊传·文公九年》:“高宗凉阴,三年不言。”

    劝:

    ①勉励;鼓励;奖励。《左传·成公十四年》:“惩恶而劝善,非圣人谁能修之?”晁错《论贵粟疏》:“三曰劝农耕。”②受鼓励。《韩非子·显学》:“夫有功者必赏,则爵禄厚而愈劝。”③进言鼓励;劝说;劝阻。《吕氏春秋·慎行》:“王为建取妻于秦而美,无忌劝王夺。”④努力。《盐铁论·未通》:“故牧民之道,除其所疾,适其所安,安而不扰,使而不劳,是以百姓劝业而乐公赋。”(牧:统治。公赋:国家的赋税。)

    奴:

    ①奴隶。《论语·微子》:“箕子为之奴。”后男称奴,女称婢。《三国志·魏志·毛玠传》:“汉律,罪人妻子,没为奴婢,黥(qíng)面。”(黥面:刺面涂墨。)②对人的贱称。《后汉书·严光传》:“帝笑曰:‘狂奴故态也。’”③仆人,仆从。辛延年《羽林郎》:“昔有霍家奴,姓冯名子都。”④古代妇女自称的谦词。《敦煌曲子词·望江南》:“与奴吹散月边云,照见负心人。”⑤古代宦官对皇帝及皇室的自称。《新唐书·宦者下·李辅国》:“(辅国)至谓帝曰:‘大家弟坐宫中,外事听老奴处决。’”(大家:皇帝。弟:只管。)⑥名词后缀。加于某些动植物及杂物等名称之后。顾况《谅公洞庭孤橘歌》:“不羡江陵千木奴。”(木奴:指柑橘。)⑦通“驽”。劣马。《墨子·鲁问》:“今有固车良马于此,又有奴马四隅之轮于此,使之择焉,子将何乘?”

    奴婢:

    奴仆,奴隶。《史记·平准书》:“得民财物以亿计,~~以千万数。”

    婢:

    ①古代罪人及其眷属没入官府从事贱役,称奴婢。奴本为男女通称,后男称奴,女称婢。《史记·扁鹊仓公列传》:“妾愿入身为官婢,以赎父刑罪。”《新唐书·百官志一》:“凡反逆相坐,没其家配官曹,长役为官奴婢……中奴、丁婢,二当一役。”(坐:牵连。中:十一岁以上。丁:二十岁以上。役:劳役。)②使女。白居易《续古》诗:“豪家多婢仆,门内颇骄奢。”(骄奢:骄横奢侈。)③古代妇女自称的谦辞。《左传·僖公十五年》:“若晋君朝以入,则婢子夕以死。”(婢子:秦穆公夫人自称。)

    园:

    ①种植果树的地方。《墨子·非攻上》:“今有一人,入人园圃,窃其桃李。”又泛指种植树木蔬菜的地方。《诗经·郑风·将仲子》:“将仲子兮,无逾我园。”(将qiāng:希望。)《淮南子·说山》:“园有螫虫,藜藿为之不采。”②帝王贵族游乐休息的地方。《吕氏春秋·重已》:“昔先圣王之为苑囿园池也,足以观望劳形而已矣。”杨衒之《洛阳伽蓝记》卷四:“于是帝族王侯、外戚公主……争修园宅,互相夸竞。”③帝王之家的墓地。《史记·淮南衡山列传》:“追尊淮南王为厉王,置园复如诸侯仪。”刘义庆《世说新语·捷悟》:“方欲共奖王室,修复园陵。”

    里:

    ①古时乡村居民聚居的地方;村落。《孟子·尽心上》:“制其田里,教之树畜。”②故乡;家乡。江 淹《别赋》:“割慈忍爱,离邦去里。”③古代的居民组织。其编制以二十五家或五十家或百家为一里。《诗经·郑风·将仲子》:“将仲子兮,无踰我里。”④里巷;里弄。《周礼·地官·载师》:“以廛里任国中之地。”⑤长度单位。市制五百米为一里。李白《早发白帝城》:“千里江陵一日还。”

    耨:

    ①锄草的农具,似锄。《吕氏春秋·任地》:“其耨六寸,所以间稼也。”《齐民要术·耕田》:“为耒耜锄耨,以垦草莽。”②锄草。《孟子·梁惠王上》:“深耕易耨。”

    葱:

    ①多年生草本植物。可作蔬菜或调味品,亦可作药用。《礼记·内则》:“脍,春用葱,秋用芥。”贾思勰《齐民要术· 种葱》:“七月可种大小葱。”②青绿色。《诗经·小雅·采芑》:“有玱(qiāng)葱珩(héng)。”(有:助词。玱:象声词。珩:佩玉。)[葱茏]草木青翠茂盛貌。柳宗元《酬贾鹏山人》诗:“积雪表明秀,寒花助葱茏。”


  • cheng liang quan nu bi ,yuan li nou cong jiu 。

    “cheng liang quan nu bi ,yuan li nou cong jiu 。”shi gou chu chu :《ji nan bao sun 》;shi tang chao shi ren lu tong de zuo pin 。

    bie lai san de shu ,shu dao wei li jiu 。shu chu shen cu sha ,ju xi jian ru shou 。
    yan shi qi you bao ,ru wen po xin you 。bie lai cai jing nian ,nang ang wei ge dou 。
    dang shi ru mu xian ,ri xi jia xun you 。shang shu dang bi gong ,li ji su xu pou 。
    lou luo er dou shu ,he yi cui ku xiu 。xun yi di zuo sheng ,bian ke yang nian shou 。
    mo xue cun xue sheng ,cu qi jiang jiao hou 。xia xue tou gong fu ,xin zhai chu li you 。
    cheng liang quan nu bi ,yuan li nou cong jiu 。yuan li bian yu ji ,jin yan zai tao liu 。
    yin shui guan zhu zhong ,pu chi chong lian ou 。lao lu wa ma jiao ,mo qian sheng ke dou 。
    zhu lin wu zui xi ,xin sun hao kan shou 。mo tuo bao long er ,cuan beng yi lin sou 。
    wu yan hen bu jian ,xin chang tong ru chou 。zhai qian dou wei hai ,zhai li ri ri hou 。
    tuo long zheng chen yuan ,mo sha ru ru kou 。ding ning zhu tuo ru ,ru huo tuo long bu 。
    yan shi qi lao ru ,shi ru fu shi you 。chuan dou you yi wu ,zhe gao zi wen qu 。
    liang shou mo po quan ,yi wen mo yin jiu 。mo xue bu jiu ge ,mo xue da ji gou 。
    xiao shi mo da shang ,xi xing fang yi hou 。wan fa ku nao ren ,ru mu bi bu shou 。
    ren ru nao di mei ,ren ru nao yi jiu 。yi jiu fei wu qin ,di mei duo lao chou 。
    mo nao tian ding lang ,lei zi zuo mian gou 。mo yin tian ding lang ,he chi ri li zou 。
    tian ding lang xiao xiao ,bie wu lai jiu jiu 。fu fu bu de chi ,xiong xiong mo nian sou 。
    ta ri wu gui lai ,jia ren re dan jiu 。yi bai fang yi xia ,da ru jiu shi jiu 。

    【zhu shi 】:

    cheng :

    (yi )①deng ;sheng 。qu yuan 《she jiang 》:“cheng e zhu er fan gu xi ,ai qiu dong zhi xu feng 。”《shi jing ·wei feng ·mang 》:“cheng bi gui yuan ,yi wang fu guan 。”(gui yuan :hui huai de tu qiang 。fu guan :de ming 。)②zuo ;jia 。《mo zi ·qin shi 》:“liang ma nan cheng ,ran ke yi ren chong zhi yuan 。”③chen zhao ;ping jie 。gu yi 《guo qin lun 》:“yin li cheng bian ,zai ge tian xia ,fen lie shan he 。”li bai 《sai xia qu liu shou 》zhi wu :“sai lu cheng qiu xia ,tian bing chu han jia 。”(sai lu :sai wai zhi di 。)④qi ling 。《xun zi ·jiang guo 》:“yi guo zuo mou ,ze san guo bi qi er cheng wo 。”⑤zhui zhu 。《han shu ·chen shang chuan 》:“li shi xi ,da hu cheng zhi 。”⑥zhan sheng 。《shang shu ·xi bai kan li 》:“zhou ren cheng li 。”(li :guo ming 。)⑦ji suan ;ji hua 。《han fei zi ·nan yi 》:“wei ren chen zhe ,cheng shi er you gong ze shang 。”⑧cheng fa 。suan shu zhong si ze yun suan fang fa zhi yi 。《san guo zhi ·wu shu ·zhao da chuan 》:“ci shu wei miao ,tou cheng wei chu ,yi suan zhi fa ,fu zi bu xiang yu 。”⑨fo jiao shu yu 。zhi jie shi jiao yi shen jian de deng ji 。zhang yu 《zeng seng hai ri ben 》:“bian can dong tu fa ,du wu shang cheng chan 。” (er )shèng ①liang ci 。yi che si ma de zong chen 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“che liu qi bai cheng ,ji qian yu ,cu shu mo ren 。”②si de dai chen 。《zuo chuan ·xiao zhi zhan 》:“yi cheng wei xian ,niu shi er kao shi 。”③chun qiu shi jin guo shi shu ming 。hou fan zhi yi ban shi shu 。④di wang de dai chen 。ban gu 《dong dou fu 》:“sun cheng yu zhi fu yu 。”(sun :jian shao 。fu yu :zhi di wang de yi wu deng yong pin 。)

    liang :

    (yi )①dan jiu 。《zhou li ·tian guan ·jiang 》:“zhang gong wang zhi liu yin :shui 、jiang 、li 、liang 、yi 、yi (yǐ)。”(jiang :dan jiu 。li :tian jiu 。yi :niang yu er cheng de jiu 。yi :niang jiu yong de xi yu 。)②bao ;shao 。tang ming huang 《zao deng tai hang shan zhong yan zhi 》:“liang de can xian zhe ,hui you mu xi huang 。”《zuo chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“guo duo liang de ,ji he tu zhi neng de ?”③shao leng ;wei han 。《lv shi chun qiu ·zhong qiu 》:“liang feng sheng ,hou yan lai 。”④you chou ;shi wang 。xie ling yun 《lu ling wang mu xia zuo 》:“dao xiao jie fen men ,yun kai shen bei liang 。”(yun :qi shu 。)⑤ren yan xi shao ;qi liang 。《jin shi ·yi ci dao chuan 》:“xian ping qing gu xiang ,de liang shi shao ,lao zhe suo yi 。”kong zhi gui 《bei shan yi wen 》:“dan jing huang liang tu yan zhu 。” (er )liàng ①fu zhu 。《shi jing ·da ya ·da ming 》:“wei shi shang fu ,shi wei ying yang ,liang bi wu wang 。”(shang fu :wu wang dui jiang shang de zun chen 。ying yang :ying de fen yang ,yu wei wu 。)②ba dong xi fang zai tong feng chu ,shi gan zao 。jin zuo “liang ”。《xin tang shu ·bai guan zhi yi 》:“fan rong qi ,se bie er yi chu ,yi wei wei mu shi bao liang zhi 。”(bao :shai 。)③[liang yin (ān)]gu dai guo jun ju sang 。《gong yang chuan ·wen gong jiu nian 》:“gao zong liang yin ,san nian bu yan 。”

    quan :

    ①mian li ;gu li ;jiang li 。《zuo chuan ·cheng gong shi si nian 》:“cheng e er quan shan ,fei sheng ren shei neng xiu zhi ?”chao cuo 《lun gui su shu 》:“san yue quan nong geng 。”②shou gu li 。《han fei zi ·xian xue 》:“fu you gong zhe bi shang ,ze jue lu hou er yu quan 。”③jin yan gu li ;quan shui ;quan zu 。《lv shi chun qiu ·shen hang 》:“wang wei jian qu qi yu qin er mei ,mo ji quan wang duo 。”④nu li 。《yan tie lun ·wei tong 》:“gu mu min zhi dao ,chu ji suo ji ,kuo ji suo an ,an er bu rao ,shi er bu lao ,shi yi bai xing quan ye er le gong fu 。”(mu :tong zhi 。gong fu :guo jia de fu shui 。)

    nu :

    ①nu li 。《lun yu ·wei zi 》:“ji zi wei zhi nu 。”hou nan chen nu ,nv chen bi 。《san guo zhi ·wei zhi ·mao jie chuan 》:“han lv ,zui ren qi zi ,mei wei nu bi ,qing (qíng)mian 。”(qing mian :ci mian tu mo 。)②dui ren de jian chen 。《hou han shu ·yan guang chuan 》:“di xiao yue :‘kuang nu gu tai ye 。’”③pu ren ,pu cong 。xin yan nian 《yu lin lang 》:“xi you huo jia nu ,xing feng ming zi dou 。”④gu dai fu nv zi chen de qian ci 。《dui huang qu zi ci ·wang jiang na 》:“yu nu chui san yue bian yun ,zhao jian fu xin ren 。”⑤gu dai huan guan dui huang di ji huang shi de zi chen 。《xin tang shu ·huan zhe xia ·li fu guo 》:“(fu guo )zhi wei di yue :‘da jia di zuo gong zhong ,wai shi ting lao nu chu jue 。’”(da jia :huang di 。di :zhi guan 。)⑥ming ci hou chuo 。jia yu mou xie dong zhi wu ji za wu deng ming chen zhi hou 。gu kuang 《liang gong dong ting gu ju ge 》:“bu xian jiang ling qian mu nu 。”(mu nu :zhi gan ju 。)⑦tong “nu ”。lie ma 。《mo zi ·lu wen 》:“jin you gu che liang ma yu ci ,you you nu ma si yu zhi lun yu ci ,shi zhi ze yan ,zi jiang he cheng ?”

    nu bi :

    nu pu ,nu li 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“de min cai wu yi yi ji ,~~yi qian mo shu 。”

    bi :

    ①gu dai zui ren ji ji juan shu mei ru guan fu cong shi jian yi ,chen nu bi 。nu ben wei nan nv tong chen ,hou nan chen nu ,nv chen bi 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“qie yuan ru shen wei guan bi ,yi shu fu xing zui 。”《xin tang shu ·bai guan zhi yi 》:“fan fan ni xiang zuo ,mei ji jia pei guan cao ,chang yi wei guan nu bi ……zhong nu 、ding bi ,er dang yi yi 。”(zuo :qian lian 。zhong :shi yi sui yi shang 。ding :er shi sui yi shang 。yi :lao yi 。)②shi nv 。bai ju yi 《xu gu 》shi :“hao jia duo bi pu ,men nei po jiao she 。”(jiao she :jiao heng she chi 。)③gu dai fu nv zi chen de qian ci 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“re jin jun chao yi ru ,ze bi zi xi yi si 。”(bi zi :qin mu gong fu ren zi chen 。)

    yuan :

    ①chong zhi guo shu de de fang 。《mo zi ·fei gong shang 》:“jin you yi ren ,ru ren yuan pu ,qie ji tao li 。”you fan zhi chong zhi shu mu shu cai de de fang 。《shi jing ·zheng feng ·jiang zhong zi 》:“jiang zhong zi xi ,mo yu wo yuan 。”(jiang qiāng:xi wang 。)《huai na zi ·shui shan 》:“yuan you shi chong ,li huo wei zhi bu cai 。”②di wang gui zu you le xiu xi de de fang 。《lv shi chun qiu ·chong yi 》:“xi xian sheng wang zhi wei yuan you yuan chi ye ,zu yi guan wang lao xing er yi yi 。”yang xuan zhi 《luo yang ga lan ji 》juan si :“yu shi di zu wang hou 、wai qi gong zhu ……zheng xiu yuan zhai ,hu xiang kua jing 。”③di wang zhi jia de mu de 。《shi ji ·huai na heng shan lie chuan 》:“zhui zun huai na wang wei li wang ,zhi yuan fu ru zhu hou yi 。”liu yi qing 《shi shui xin yu ·jie wu 》:“fang yu gong jiang wang shi ,xiu fu yuan ling 。”

    li :

    ①gu shi xiang cun ju min ju ju de de fang ;cun la 。《meng zi ·jin xin shang 》:“zhi ji tian li ,jiao zhi shu chu 。”②gu xiang ;jia xiang 。jiang yan 《bie fu 》:“ge ci ren ai ,li bang qu li 。”③gu dai de ju min zu zhi 。ji bian zhi yi er shi wu jia huo wu shi jia huo bai jia wei yi li 。《shi jing ·zheng feng ·jiang zhong zi 》:“jiang zhong zi xi ,mo yao wo li 。”④li hang ;li long 。《zhou li ·de guan ·zai shi 》:“yi chan li ren guo zhong zhi de 。”⑤chang du chan wei 。shi zhi wu bai mi wei yi li 。li bai 《zao fa bai di cheng 》:“qian li jiang ling yi ri hai 。”

    nou :

    ①chu cao de nong ju ,shi chu 。《lv shi chun qiu ·ren de 》:“ji nou liu cun ,suo yi jian jia ye 。”《ji min yao shu ·geng tian 》:“wei lei si chu nou ,yi ken cao mang 。”②chu cao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“shen geng yi nou 。”

    cong :

    ①duo nian sheng cao ben zhi wu 。ke zuo shu cai huo diao wei pin ,yi ke zuo yao yong 。《li ji ·nei ze 》:“kuai ,chun yong cong ,qiu yong gai 。”gu sai xie 《ji min yao shu · chong cong 》:“qi yue ke chong da xiao cong 。”②qing lu se 。《shi jing ·xiao ya ·cai qi 》:“you qiang (qiāng)cong heng (héng)。”(you :zhu ci 。qiang :xiang sheng ci 。heng :pei yu 。)[cong long ]cao mu qing cui mao cheng mao 。liu zong yuan 《chou gu peng shan ren 》shi :“ji xue biao ming xiu ,han hua zhu cong long 。”