• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 各言官長峻,文字多督責。

    “各言官長峻,文字多督責。”詩句出處:《田傢三首》;是唐朝詩人柳宗元的作品。

    蓐食徇所務,驅牛向東阡。雞鳴村巷白,夜色歸暮田。
    札札耒耜聲,飛飛來烏鳶。竭茲筋力事,持用窮歲年。
    盡輸助徭役,聊就空自眠。子孫日已長,世世還復然。
    籬落隔煙火,農談四鄰夕。庭際秋蟲鳴,疏麻方寂歷。
    蠶絲盡輸稅,機杼空倚壁。裡胥夜經過,雞黍事筵席。
    各言官長峻,文字多督責。東鄉後租期,車轂陷泥澤。
    公門少推恕,鞭樸恣狼藉。努力慎經營,肌膚真可惜。
    迎新在此歲,唯恐踵前跡。
    古道饒蒺藜,縈回古城曲。蓼花被堤岸,陂水寒更綠。
    是時收獲竟,落日多樵牧。風高榆柳疏,霜重梨棗熟。
    行人迷去住,野鳥競棲宿。田翁笑相念,昏黑慎原陸。
    今年幸少豐,無厭饘與粥。

    【註釋】:

    各:

    ①指示代詞。各自。《周易·系辭下》:“交易而退,各得其所。”②量詞,表示不止一個。《史記·大宛列傳》:“令國外客遍觀各倉庫府藏之積,見漢之廣大,傾駭之。”(傾:傾慕。)③至;來到。《敵毀》銘:“王各於成周大廟。”④皆;都。《尚書·盤庚下》:“各非敢違卜。”

    言:

    ①說話。《詩經 ·衛風·氓》:“載笑載言。”(載:助詞。)②議論;談論。《國語·周語上》:“國人莫敢言。”③言語;言論。《尚書·大禹謨》:“無稽之言勿聽。”(稽:根據。)④表達;宣說。《尚書·舜典》:“詩言志,歌永言。”(永:同“詠”。唱。)⑤誓言;約言。屈原《離騷》:“初既與餘成言兮,後悔遁而有他。”⑥一字稱一言。王勃《滕王閣序》:“一言均賦,四韻俱成。”⑦一句稱一言。《論語·為政》:“《詩經》三百,一言以蔽之,曰‘思無邪’。”⑧助詞。無義。《詩經·秦風·小戎》:“言念君子。”

    言官:

    諫諍的官員。《明史·李應昇傳》:“廣微(魏廣微)父允貞為~~,得罪輔臣以去。”

    官:

    ①官府;官署;辦公的地方。《禮記·玉藻》:“在官不俟(sì)屨(jù),在外不俟車。”(俟:等候。屨:以麻葛制成的鞋。)柳宗元《童區寄傳》:“賊二人得我,我幸皆殺之矣。願以聞於官。”②政府的;公有的。《漢書·蓋寬饒傳》:“五帝官天下,三王傢天下。”③官職;官位。《管子·立政》:“君之所審者三:一曰德不當其位,二曰功不當其祿,三曰能不當其官。”④官吏。《周易·系辭下》:“百官以治,萬民以察。”《論語·憲問》:“百官總己,以聽於塚宰。”⑤為官;做官。《晉書 · 王允之傳》:“臣子尚少,不樂早官。”又使當官。曹操《論吏士行能令》:“君不官無功之臣,不賞不戰之士。”⑥感覺器官,指耳目口鼻心。《莊子·養生主》:“官知止而神欲行。”

    官長:

    長官的通稱。《墨子·尚賢》:“賢者舉而上之,富而貴之,以為~~。”

    長:

    (一)①長度;兩端的距離。《考工記· 車人》:“車人為車,柯長三尺。”②長度大。與“短”相對。1.指空間。古樂府(木蘭詩》:“北市買長鞭。”2.指時間。《韓非子·難一》:“矜偽不長,蓋虛不久。”③巨大。李白《行路難》:“長風破浪會有時,直掛雲帆濟滄海。”(會:一定。濟:渡。)④遼闊。李白《廬山謠寄盧侍禦虛舟》:“鳥飛不到吳天長。”⑤經常。張籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,長向村傢取黃犢。”⑥長處;專長。韓愈《畫記》:“以為非一工人之所能運思,蓋叢集眾工人之所長。”⑦擅長。《三國志· 吳書·周瑜傳》:“與吳越爭衡,本非中國所長。” (二)zhǎng ①年齡大;輩分高。杜甫《兵車行》:“長者雖有問,役夫敢申恨?”②排行第一。《史記·李斯列傳》:“始皇有二十馀子,長子扶蘇以數直諫上……”③首領;首長。《禮記·曲禮下》:“九州之長,入天子之國曰牧。”(牧:官名。)④生長;成長。賈誼《論積貯疏》:“淫侈之俗,日日以長。”⑤撫養。《詩經· 小雅·蓼莪》:“長我育我。”⑥滋長。《詩經·小雅·巧言》:“君子屢盟,亂是用長。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增進;增強。《禮記·學記》:“知不足然後能自反也,知困然後能自強也,故曰教學相長也。”(反:反省。)⑧提高。李白《與韓荊州書》:“青萍結綠,長價於薛卞之門。”(青萍:劍名。結綠:玉名。)

    峻:

    ①山高聳陡峭。司馬相如《上林賦》:“徑峻赴險,越壑厲水。”(厲水:提衣蹚水。)王羲之《蘭亭集序》:“此地有崇山峻嶺,茂林修竹。”(修:長。)泛指高。顏延之《秋胡詩》:“峻節貫秋霜。”(節:節操。貫:連。)②嚴厲;酷烈。《論衡·非韓》:“嚴刑峻法,富國強兵。”《漢書·丙吉傳》:“(吉)不避嚴刑峻法。”《晉書·庾亮傳》:“(亮)風格峻整,動由禮節。”(整:端正。動:舉止。)③急;險急。宋之問《下桂江縣黎壁》:“吼沫跳急浪,合流環峻灘。”

    文:

    ①在身體上刺畫花紋。《莊子·逍遙遊》:“越人斷發文身。”②線條交錯的圖形;花紋。王充《論衡·言毒》:“蝮蛇多文。”③自然界或人類社會的某些現象。《周易·賁》:“觀乎天文,以察時變。”④禮樂典章制度。張居正《與薊遼總督譚二華》:“如有不效,巡關禦史得論劾(hé)之,固不必襲此故套虛文為也。”(劾:揭發罪狀。襲:沿用。)⑤法令條文。《史記·酷吏列傳》:“與趙禹更定諸律令,務在深文。”⑥字;文字。《史記·秦始皇本紀》:“書同文。”⑦文辭;文章。劉勰《文心雕龍· 情采》:“昔詩人什篇,為情而造文。”歐陽修《醉翁亭記》:“醉能同其樂,醒能述以文者,太守也。”⑧非軍事的;與“武”相對。《史記·酈生陸賈列傳》:“文武並用,長久之術也。”⑨華美;有文采。杜預《春秋經傳集解序》:“史有文質,辭有詳略。”(質:質樸。)⑩文飾;掩飾。劉知幾《史通·惑經》:“庸儒末學,文過飾非。”(11)柔和;不猛烈。《世說新語·賞譽》:“士龍為人,文弱可愛。”(士龍:陸雲字。)(12)量詞。計算銅幣的單位。《宋書·徐羨之傳》:“可以錢二十八文埋宅四角。”

    字:

    ①生子。王充《論衡·氣壽》:“婦人疏字者子活。”(疏:稀。)②懷孕。《周易·屯》:“女子貞不字,十年乃字。”(貞:占卜。)③愛。《左傳·成公四年》:“楚雖大,非吾族也,其肯字我乎?”④女子許嫁。葉適《林伯和墓志銘》:“鄰女將字而孤,養視如己子,擇對嫁之。”(孤:失去父母。)⑤表字。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“諸葛亮,字孔明。”⑥文字。《漢書·劉歆傳》:“分文析字。”⑦養育。《左傳·成公十一年》:“又不能字人之孤而殺之。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    督:

    ①察看。《韓非子·八經》:“有道之主聽言,督其用,課其功,功課而賞罰生焉。”(課:考核。)②監視;督察。《舊唐書 ·裴度傳》:“遂請身自督戰。”③催促。《新唐書·竇懷貞傳》:“(懷貞)不答,督繕益急。”(繕:修建。)④責備;責罰。《論衡·寒溫》:“父子相怒,夫妻相督。”⑤料理;打理。孫光憲《北夢瑣言》卷二十:“方遇疾卒,子幼不能督傢業。”(方遇:人名。)⑥中;中間。《周禮·考工記·匠人》:“堂塗十有二分”鄭玄註:“分其督旁之修。”⑦指軍隊的將領。諸葛亮《前出師表》:“是以眾議舉(向)寵為督。”

    督責:

    督察,責罰。《淮南子·要略》:“所以因作任~~,使群臣各盡其能也。”

    責:

    (一)①索取。《左傳·桓公十三年》:“宋多責賂於鄭。”(賂:財物)。《論語·衛靈公》:“躬自厚,而薄責於人。”(躬:自己)。②責任;要求。《後漢書·楊震傳》:“崇高之位,憂重責深也。”③詢問。《史記·周勃世傢》:“吏簿責條侯。”④責備;批評。《史記·殷本紀》:“悔過自責。”⑤處分;處罰。蘇軾《與王定國書》:“罪大責輕,得此已幸。” (二)zhài 同“債”。債務;債款。《戰國策·齊策四》:“先生不羞,乃有意欲為文收責於薛乎?”


  • 各言官长峻,文字多督责。

    “各言官长峻,文字多督责。”诗句出处:《田家三首》;是唐朝诗人柳宗元的作品。

    蓐食徇所务,驱牛向东阡。鸡鸣村巷白,夜色归暮田。
    札札耒耜声,飞飞来乌鸢。竭兹筋力事,持用穷岁年。
    尽输助徭役,聊就空自眠。子孙日已长,世世还复然。
    篱落隔烟火,农谈四邻夕。庭际秋虫鸣,疏麻方寂历。
    蚕丝尽输税,机杼空倚壁。里胥夜经过,鸡黍事筵席。
    各言官长峻,文字多督责。东乡后租期,车毂陷泥泽。
    公门少推恕,鞭朴恣狼藉。努力慎经营,肌肤真可惜。
    迎新在此岁,唯恐踵前迹。
    古道饶蒺藜,萦回古城曲。蓼花被堤岸,陂水寒更绿。
    是时收获竟,落日多樵牧。风高榆柳疏,霜重梨枣熟。
    行人迷去住,野鸟竞栖宿。田翁笑相念,昏黑慎原陆。
    今年幸少丰,无厌饘与粥。

    【注释】:

    各:

    ①指示代词。各自。《周易·系辞下》:“交易而退,各得其所。”②量词,表示不止一个。《史记·大宛列传》:“令国外客遍观各仓库府藏之积,见汉之广大,倾骇之。”(倾:倾慕。)③至;来到。《敌毁》铭:“王各于成周大庙。”④皆;都。《尚书·盘庚下》:“各非敢违卜。”

    言:

    ①说话。《诗经 ·卫风·氓》:“载笑载言。”(载:助词。)②议论;谈论。《国语·周语上》:“国人莫敢言。”③言语;言论。《尚书·大禹谟》:“无稽之言勿听。”(稽:根据。)④表达;宣说。《尚书·舜典》:“诗言志,歌永言。”(永:同“咏”。唱。)⑤誓言;约言。屈原《离骚》:“初既与余成言兮,后悔遁而有他。”⑥一字称一言。王勃《滕王阁序》:“一言均赋,四韵俱成。”⑦一句称一言。《论语·为政》:“《诗经》三百,一言以蔽之,曰‘思无邪’。”⑧助词。无义。《诗经·秦风·小戎》:“言念君子。”

    言官:

    谏诤的官员。《明史·李应昇传》:“广微(魏广微)父允贞为~~,得罪辅臣以去。”

    官:

    ①官府;官署;办公的地方。《礼记·玉藻》:“在官不俟(sì)屦(jù),在外不俟车。”(俟:等候。屦:以麻葛制成的鞋。)柳宗元《童区寄传》:“贼二人得我,我幸皆杀之矣。愿以闻于官。”②政府的;公有的。《汉书·盖宽饶传》:“五帝官天下,三王家天下。”③官职;官位。《管子·立政》:“君之所审者三:一曰德不当其位,二曰功不当其禄,三曰能不当其官。”④官吏。《周易·系辞下》:“百官以治,万民以察。”《论语·宪问》:“百官总己,以听于冢宰。”⑤为官;做官。《晋书 · 王允之传》:“臣子尚少,不乐早官。”又使当官。曹操《论吏士行能令》:“君不官无功之臣,不赏不战之士。”⑥感觉器官,指耳目口鼻心。《庄子·养生主》:“官知止而神欲行。”

    官长:

    长官的通称。《墨子·尚贤》:“贤者举而上之,富而贵之,以为~~。”

    长:

    (一)①长度;两端的距离。《考工记· 车人》:“车人为车,柯长三尺。”②长度大。与“短”相对。1.指空间。古乐府(木兰诗》:“北市买长鞭。”2.指时间。《韩非子·难一》:“矜伪不长,盖虚不久。”③巨大。李白《行路难》:“长风破浪会有时,直挂云帆济沧海。”(会:一定。济:渡。)④辽阔。李白《庐山谣寄卢侍御虚舟》:“鸟飞不到吴天长。”⑤经常。张籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,长向村家取黄犊。”⑥长处;专长。韩愈《画记》:“以为非一工人之所能运思,盖丛集众工人之所长。”⑦擅长。《三国志· 吴书·周瑜传》:“与吴越争衡,本非中国所长。” (二)zhǎng ①年龄大;辈分高。杜甫《兵车行》:“长者虽有问,役夫敢申恨?”②排行第一。《史记·李斯列传》:“始皇有二十馀子,长子扶苏以数直谏上……”③首领;首长。《礼记·曲礼下》:“九州之长,入天子之国曰牧。”(牧:官名。)④生长;成长。贾谊《论积贮疏》:“淫侈之俗,日日以长。”⑤抚养。《诗经· 小雅·蓼莪》:“长我育我。”⑥滋长。《诗经·小雅·巧言》:“君子屡盟,乱是用长。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增进;增强。《礼记·学记》:“知不足然后能自反也,知困然后能自强也,故曰教学相长也。”(反:反省。)⑧提高。李白《与韩荆州书》:“青萍结绿,长价于薛卞之门。”(青萍:剑名。结绿:玉名。)

    峻:

    ①山高耸陡峭。司马相如《上林赋》:“径峻赴险,越壑厉水。”(厉水:提衣蹚水。)王羲之《兰亭集序》:“此地有崇山峻岭,茂林修竹。”(修:长。)泛指高。颜延之《秋胡诗》:“峻节贯秋霜。”(节:节操。贯:连。)②严厉;酷烈。《论衡·非韩》:“严刑峻法,富国强兵。”《汉书·丙吉传》:“(吉)不避严刑峻法。”《晋书·庾亮传》:“(亮)风格峻整,动由礼节。”(整:端正。动:举止。)③急;险急。宋之问《下桂江县黎壁》:“吼沫跳急浪,合流环峻滩。”

    文:

    ①在身体上刺画花纹。《庄子·逍遥游》:“越人断发文身。”②线条交错的图形;花纹。王充《论衡·言毒》:“蝮蛇多文。”③自然界或人类社会的某些现象。《周易·贲》:“观乎天文,以察时变。”④礼乐典章制度。张居正《与蓟辽总督谭二华》:“如有不效,巡关御史得论劾(hé)之,固不必袭此故套虚文为也。”(劾:揭发罪状。袭:沿用。)⑤法令条文。《史记·酷吏列传》:“与赵禹更定诸律令,务在深文。”⑥字;文字。《史记·秦始皇本纪》:“书同文。”⑦文辞;文章。刘勰《文心雕龙· 情采》:“昔诗人什篇,为情而造文。”欧阳修《醉翁亭记》:“醉能同其乐,醒能述以文者,太守也。”⑧非军事的;与“武”相对。《史记·郦生陆贾列传》:“文武并用,长久之术也。”⑨华美;有文采。杜预《春秋经传集解序》:“史有文质,辞有详略。”(质:质朴。)⑩文饰;掩饰。刘知几《史通·惑经》:“庸儒末学,文过饰非。”(11)柔和;不猛烈。《世说新语·赏誉》:“士龙为人,文弱可爱。”(士龙:陆云字。)(12)量词。计算铜币的单位。《宋书·徐羡之传》:“可以钱二十八文埋宅四角。”

    字:

    ①生子。王充《论衡·气寿》:“妇人疏字者子活。”(疏:稀。)②怀孕。《周易·屯》:“女子贞不字,十年乃字。”(贞:占卜。)③爱。《左传·成公四年》:“楚虽大,非吾族也,其肯字我乎?”④女子许嫁。叶适《林伯和墓志铭》:“邻女将字而孤,养视如己子,择对嫁之。”(孤:失去父母。)⑤表字。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“诸葛亮,字孔明。”⑥文字。《汉书·刘歆传》:“分文析字。”⑦养育。《左传·成公十一年》:“又不能字人之孤而杀之。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    督:

    ①察看。《韩非子·八经》:“有道之主听言,督其用,课其功,功课而赏罚生焉。”(课:考核。)②监视;督察。《旧唐书 ·裴度传》:“遂请身自督战。”③催促。《新唐书·窦怀贞传》:“(怀贞)不答,督缮益急。”(缮:修建。)④责备;责罚。《论衡·寒温》:“父子相怒,夫妻相督。”⑤料理;打理。孙光宪《北梦琐言》卷二十:“方遇疾卒,子幼不能督家业。”(方遇:人名。)⑥中;中间。《周礼·考工记·匠人》:“堂涂十有二分”郑玄注:“分其督旁之修。”⑦指军队的将领。诸葛亮《前出师表》:“是以众议举(向)宠为督。”

    督责:

    督察,责罚。《淮南子·要略》:“所以因作任~~,使群臣各尽其能也。”

    责:

    (一)①索取。《左传·桓公十三年》:“宋多责赂于郑。”(赂:财物)。《论语·卫灵公》:“躬自厚,而薄责于人。”(躬:自己)。②责任;要求。《后汉书·杨震传》:“崇高之位,忧重责深也。”③询问。《史记·周勃世家》:“吏簿责条侯。”④责备;批评。《史记·殷本纪》:“悔过自责。”⑤处分;处罚。苏轼《与王定国书》:“罪大责轻,得此已幸。” (二)zhài 同“债”。债务;债款。《战国策·齐策四》:“先生不羞,乃有意欲为文收责于薛乎?”


  • ge yan guan chang jun ,wen zi duo du ze 。

    “ge yan guan chang jun ,wen zi duo du ze 。”shi gou chu chu :《tian jia san shou 》;shi tang chao shi ren liu zong yuan de zuo pin 。

    ru shi xun suo wu ,qu niu xiang dong qian 。ji ming cun hang bai ,ye se gui mu tian 。
    zha zha lei si sheng ,fei fei lai wu yuan 。jie ci jin li shi ,chi yong qiong sui nian 。
    jin shu zhu yao yi ,liao jiu kong zi mian 。zi sun ri yi chang ,shi shi hai fu ran 。
    li la ge yan huo ,nong tan si lin xi 。ting ji qiu chong ming ,shu ma fang ji li 。
    can si jin shu shui ,ji zhu kong yi bi 。li xu ye jing guo ,ji shu shi yan xi 。
    ge yan guan chang jun ,wen zi duo du ze 。dong xiang hou zu ji ,che gu xian ni ze 。
    gong men shao tui shu ,bian piao zi lang ji 。nu li shen jing ying ,ji fu zhen ke xi 。
    ying xin zai ci sui ,wei kong zhong qian ji 。
    gu dao rao ji li ,ying hui gu cheng qu 。liao hua bei di an ,bei shui han geng lu 。
    shi shi shou huo jing ,la ri duo qiao mu 。feng gao yu liu shu ,shuang chong li zao shou 。
    hang ren mi qu zhu ,ye diao jing qi su 。tian weng xiao xiang nian ,hun hei shen yuan liu 。
    jin nian xing shao feng ,mo ya zhan yu yu 。

    【zhu shi 】:

    ge :

    ①zhi shi dai ci 。ge zi 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“jiao yi er tui ,ge de ji suo 。”②liang ci ,biao shi bu zhi yi ge 。《shi ji ·da wan lie chuan 》:“ling guo wai ke bian guan ge cang ku fu cang zhi ji ,jian han zhi an da ,qing hai zhi 。”(qing :qing mu 。)③zhi ;lai dao 。《di hui 》ming :“wang ge yu cheng zhou da miao 。”④jie ;dou 。《shang shu ·pan geng xia 》:“ge fei gan wei bo 。”

    yan :

    ①shui hua 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“zai xiao zai yan 。”(zai :zhu ci 。)②yi lun ;tan lun 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“guo ren mo gan yan 。”③yan yu ;yan lun 。《shang shu ·da yu mo 》:“mo ji zhi yan wu ting 。”(ji :gen ju 。)④biao da ;xuan shui 。《shang shu ·shun dian 》:“shi yan zhi ,ge yong yan 。”(yong :tong “yong ”。chang 。)⑤shi yan ;yao yan 。qu yuan 《li sao 》:“chu ji yu yu cheng yan xi ,hou hui dun er you ta 。”⑥yi zi chen yi yan 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“yi yan jun fu ,si yun ju cheng 。”⑦yi gou chen yi yan 。《lun yu ·wei zheng 》:“《shi jing 》san bai ,yi yan yi bi zhi ,yue ‘sai mo xie ’。”⑧zhu ci 。mo yi 。《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi 。”

    yan guan :

    jian zheng de guan yuan 。《ming shi ·li ying 昇chuan 》:“an wei (wei an wei )fu yun zhen wei ~~,de zui fu chen yi qu 。”

    guan :

    ①guan fu ;guan shu ;ban gong de de fang 。《li ji ·yu zao 》:“zai guan bu qi (sì)ju (jù),zai wai bu qi che 。”(qi :deng hou 。ju :yi ma ge zhi cheng de xie 。)liu zong yuan 《tong ou ji chuan 》:“zei er ren de wo ,wo xing jie sha zhi yi 。yuan yi wen yu guan 。”②zheng fu de ;gong you de 。《han shu ·gai kuan rao chuan 》:“wu di guan tian xia ,san wang jia tian xia 。”③guan zhi ;guan wei 。《guan zi ·li zheng 》:“jun zhi suo shen zhe san :yi yue de bu dang ji wei ,er yue gong bu dang ji lu ,san yue neng bu dang ji guan 。”④guan li 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“bai guan yi zhi ,mo min yi cha 。”《lun yu ·xian wen 》:“bai guan zong ji ,yi ting yu zhong zai 。”⑤wei guan ;zuo guan 。《jin shu · wang yun zhi chuan 》:“chen zi shang shao ,bu le zao guan 。”you shi dang guan 。cao cao 《lun li shi hang neng ling 》:“jun bu guan mo gong zhi chen ,bu shang bu zhan zhi shi 。”⑥gan jiao qi guan ,zhi er mu kou bi xin 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“guan zhi zhi er shen yu hang 。”

    guan chang :

    chang guan de tong chen 。《mo zi ·shang xian 》:“xian zhe ju er shang zhi ,fu er gui zhi ,yi wei ~~。”

    chang :

    (yi )①chang du ;liang duan de ju li 。《kao gong ji · che ren 》:“che ren wei che ,ke chang san che 。”②chang du da 。yu “duan ”xiang dui 。1.zhi kong jian 。gu le fu (mu lan shi 》:“bei shi mai chang bian 。”2.zhi shi jian 。《han fei zi ·nan yi 》:“jin wei bu chang ,gai xu bu jiu 。”③ju da 。li bai 《hang lu nan 》:“chang feng po lang hui you shi ,zhi gua yun fan ji cang hai 。”(hui :yi ding 。ji :du 。)④liao kuo 。li bai 《lu shan yao ji lu shi yu xu zhou 》:“diao fei bu dao wu tian chang 。”⑤jing chang 。zhang ji 《meng hu hang 》:“gu zhong jin ku you shan cun ,chang xiang cun jia qu huang du 。”⑥chang chu ;zhuan chang 。han yu 《hua ji 》:“yi wei fei yi gong ren zhi suo neng yun sai ,gai cong ji zhong gong ren zhi suo chang 。”⑦shan chang 。《san guo zhi · wu shu ·zhou yu chuan 》:“yu wu yue zheng heng ,ben fei zhong guo suo chang 。” (er )zhǎng ①nian ling da ;bei fen gao 。du fu 《bing che hang 》:“chang zhe sui you wen ,yi fu gan shen hen ?”②pai hang di yi 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“shi huang you er shi yu zi ,chang zi fu su yi shu zhi jian shang ……”③shou ling ;shou chang 。《li ji ·qu li xia 》:“jiu zhou zhi chang ,ru tian zi zhi guo yue mu 。”(mu :guan ming 。)④sheng chang ;cheng chang 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yin chi zhi su ,ri ri yi chang 。”⑤fu yang 。《shi jing · xiao ya ·liao e 》:“chang wo yo wo 。”⑥zi chang 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“jun zi lv meng ,luan shi yong chang 。”(meng :meng shi 。yong :yi 。)⑦zeng jin ;zeng jiang 。《li ji ·xue ji 》:“zhi bu zu ran hou neng zi fan ye ,zhi kun ran hou neng zi jiang ye ,gu yue jiao xue xiang chang ye 。”(fan :fan sheng 。)⑧di gao 。li bai 《yu han jing zhou shu 》:“qing ping jie lu ,chang jia yu xue bian zhi men 。”(qing ping :jian ming 。jie lu :yu ming 。)

    jun :

    ①shan gao song dou qiao 。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“jing jun fu xian ,yue he li shui 。”(li shui :di yi tang shui 。)wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“ci de you chong shan jun ling ,mao lin xiu zhu 。”(xiu :chang 。)fan zhi gao 。yan yan zhi 《qiu hu shi 》:“jun jie guan qiu shuang 。”(jie :jie cao 。guan :lian 。)②yan li ;ku lie 。《lun heng ·fei han 》:“yan xing jun fa ,fu guo jiang bing 。”《han shu ·bing ji chuan 》:“(ji )bu bi yan xing jun fa 。”《jin shu ·yu liang chuan 》:“(liang )feng ge jun zheng ,dong you li jie 。”(zheng :duan zheng 。dong :ju zhi 。)③ji ;xian ji 。song zhi wen 《xia gui jiang xian li bi 》:“hou mo tiao ji lang ,ge liu huan jun tan 。”

    wen :

    ①zai shen ti shang ci hua hua wen 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“yue ren duan fa wen shen 。”②xian tiao jiao cuo de tu xing ;hua wen 。wang chong 《lun heng ·yan du 》:“fu she duo wen 。”③zi ran jie huo ren lei she hui de mou xie xian xiang 。《zhou yi ·ben 》:“guan hu tian wen ,yi cha shi bian 。”④li le dian zhang zhi du 。zhang ju zheng 《yu ji liao zong du tan er hua 》:“ru you bu xiao ,xun guan yu shi de lun he (hé)zhi ,gu bu bi xi ci gu tao xu wen wei ye 。”(he :jie fa zui zhuang 。xi :yan yong 。)⑤fa ling tiao wen 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“yu zhao yu geng ding zhu lv ling ,wu zai shen wen 。”⑥zi ;wen zi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“shu tong wen 。”⑦wen ci ;wen zhang 。liu xie 《wen xin diao long · qing cai 》:“xi shi ren shen pian ,wei qing er zao wen 。”ou yang xiu 《zui weng ting ji 》:“zui neng tong ji le ,xing neng shu yi wen zhe ,tai shou ye 。”⑧fei jun shi de ;yu “wu ”xiang dui 。《shi ji ·li sheng liu gu lie chuan 》:“wen wu bing yong ,chang jiu zhi shu ye 。”⑨hua mei ;you wen cai 。du yu 《chun qiu jing chuan ji jie xu 》:“shi you wen zhi ,ci you xiang lve 。”(zhi :zhi piao 。)⑩wen shi ;yan shi 。liu zhi ji 《shi tong ·huo jing 》:“yong ru mo xue ,wen guo shi fei 。”(11)rou he ;bu meng lie 。《shi shui xin yu ·shang yu 》:“shi long wei ren ,wen ruo ke ai 。”(shi long :liu yun zi 。)(12)liang ci 。ji suan tong bi de chan wei 。《song shu ·xu xian zhi chuan 》:“ke yi qian er shi ba wen mai zhai si jiao 。”

    zi :

    ①sheng zi 。wang chong 《lun heng ·qi shou 》:“fu ren shu zi zhe zi huo 。”(shu :xi 。)②huai yun 。《zhou yi ·tun 》:“nv zi zhen bu zi ,shi nian nai zi 。”(zhen :zhan bo 。)③ai 。《zuo chuan ·cheng gong si nian 》:“chu sui da ,fei wu zu ye ,ji ken zi wo hu ?”④nv zi hu jia 。xie kuo 《lin bai he mu zhi ming 》:“lin nv jiang zi er gu ,yang shi ru ji zi ,ze dui jia zhi 。”(gu :shi qu fu mu 。)⑤biao zi 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“zhu ge liang ,zi kong ming 。”⑥wen zi 。《han shu ·liu xin chuan 》:“fen wen xi zi 。”⑦yang yo 。《zuo chuan ·cheng gong shi yi nian 》:“you bu neng zi ren zhi gu er sha zhi 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    du :

    ①cha kan 。《han fei zi ·ba jing 》:“you dao zhi zhu ting yan ,du ji yong ,ke ji gong ,gong ke er shang fa sheng yan 。”(ke :kao he 。)②jian shi ;du cha 。《jiu tang shu ·pei du chuan 》:“sui qing shen zi du zhan 。”③cui cu 。《xin tang shu ·dou huai zhen chuan 》:“(huai zhen )bu da ,du shan yi ji 。”(shan :xiu jian 。)④ze bei ;ze fa 。《lun heng ·han wen 》:“fu zi xiang nu ,fu qi xiang du 。”⑤liao li ;da li 。sun guang xian 《bei meng suo yan 》juan er shi :“fang yu ji cu ,zi you bu neng du jia ye 。”(fang yu :ren ming 。)⑥zhong ;zhong jian 。《zhou li ·kao gong ji ·jiang ren 》:“tang tu shi you er fen ”zheng xuan zhu :“fen ji du pang zhi xiu 。”⑦zhi jun dui de jiang ling 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“shi yi zhong yi ju (xiang )chong wei du 。”

    du ze :

    du cha ,ze fa 。《huai na zi ·yao lve 》:“suo yi yin zuo ren ~~,shi qun chen ge jin ji neng ye 。”

    ze :

    (yi )①suo qu 。《zuo chuan ·huan gong shi san nian 》:“song duo ze lu yu zheng 。”(lu :cai wu )。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong zi hou ,er bao ze yu ren 。”(gong :zi ji )。②ze ren ;yao qiu 。《hou han shu ·yang zhen chuan 》:“chong gao zhi wei ,you chong ze shen ye 。”③xun wen 。《shi ji ·zhou bo shi jia 》:“li bu ze tiao hou 。”④ze bei ;pi ping 。《shi ji ·yan ben ji 》:“hui guo zi ze 。”⑤chu fen ;chu fa 。su shi 《yu wang ding guo shu 》:“zui da ze qing ,de ci yi xing 。” (er )zhài tong “zhai ”。zhai wu ;zhai kuan 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“xian sheng bu xiu ,nai you yi yu wei wen shou ze yu xue hu ?”