• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 未竟遷喬樂,俄成失路嗟。

    “未竟遷喬樂,俄成失路嗟。”詩句出處:《同劉二十八院長述舊言懷感時書事,》;是唐朝詩人柳宗元的作品。

    弱歲遊玄圃,先容幸棄瑕。名勞長者記,文許後生誇。
    鷃翼嘗披隼,蓬心類倚麻。繼酬天祿署,俱尉甸侯傢。
    憲府初收跡,丹墀共拜嘉。分行參瑞獸,傳點亂宮鴉。
    執簡寧循枉,持書每去邪。鸞鳳標魏闕,熊武負崇牙。
    辨色宜相顧,傾心自不嘩。金爐仄流月,紫殿啟晨霞。
    未竟遷喬樂,俄成失路嗟。還如渡遼水,更似謫長沙。
    別怨秦城暮,途窮越嶺斜。訟庭閑枳棘,候吏逐麋麚。
    三載皇恩暢,千年聖歷遐。朝宗延駕海,師役罷梁溠。
    京邑搜貞幹,南宮步渥窪。世惟材是梓,人仰驥中驊。
    欻刺苗入地,仍逾贛石崖。禮容垂琫,戍備響錏鍜。W
    寵即郎官舊,威從太守加。建旟翻鷙鳥,負弩繞文蛇。
    冊府榮八命,中闈盛六珈。肯隨胡質矯,方惡馬融奢。
    褒德符新換,懷仁道並遮。俗嫌龍節晚,朝訝介圭賒。
    禹貢輸苞匭,周官賦秉秅。雄風吞七澤,異產控三巴。
    即事觀農稼,因時展物華。秋原被蘭葉,春渚漲桃花。
    令肅軍無擾,程懸市禁貰。不應虞竭澤,寧復嘆棲苴。
    蹀躞騶先駕,籠銅鼓報衙。染毫東國素,濡印錦溪砂。
    貨積舟難泊,人歸山倍畬。吳歈工折柳,楚舞舊傳芭。
    隱幾松為曲,傾樽石作污。寒初榮橘柚,夏首薦枇杷。
    祀變荊巫禱,風移魯婦髽。已聞施愷悌,還睹正奇邪。
    慕友慚連璧,言姻喜附葭。沉埋全死地,流落半生涯。
    入郡腰恒折,逢人手盡叉。敢辭親恥污,唯恐長疵瘕。
    善幻迷冰火,齊諧笑柏塗。東門牛屢飯,中散虱空爬。
    逸戲看猿鬥,殊音辨馬撾。渚行狐作孽,林宿鳥為。
    同病憂能老,新聲厲似姱。豈知千仞墜,隻為一毫差。
    守道甘長絕,明心欲自。&貯愁聽夜雨,隔淚數殘葩。
    梟族音常聒,豺群喙競呀。岸蘆翻毒蜃,谿竹鬥狂犘。
    野鶩行看弋,江魚或共叉。瘴氛恒積潤,訛火亟生煆。
    耳靜煩喧蟻,魂驚怯怒蛙。風枝散陳葉,霜蔓綖寒瓜。
    霧密前山桂,冰枯曲沼蕸。思鄉比莊舄,遁世遇眭誇。
    漁舍茨荒草,村橋臥古槎。禦寒衾用罽,挹水勺仍椰。
    窗蠹惟潛蠍,甍涎競綴蝸。引泉開故竇,護藥插新笆。
    樹怪花因槲,蟲憐目待蝦。驟歌喉易嗄,饒醉鼻成齄。
    曳捶牽羸馬,垂蓑牧艾豭。已看能類鱉,猶訝雉為鷨。
    誰采中原菽,徒巾下澤車。俚兒供苦筍,傖父饋酸楂。
    勸策扶危杖,邀持當酒茶。道流征短褐,禪客會袈裟。
    香飯舂菰米,珍蔬折五茄。方期飲甘露,更欲吸流霞。
    屋鼠從穿兀,林狙任攫拏。春衫裁白紵,朝帽掛烏紗。
    屢嘆恢恢網,頻搖肅肅罝。衰榮因蓂莢,盈缺幾蝦蟆。
    路識溝邊柳,城聞隴上笳。共思捐佩處,千騎擁青緺。

    【註釋】:

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·莊公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二時辰之一,即午後一時至三時。③十二生肖屬羊。④副詞。1.表示否定。a.相當於“不”。《詩經·周頌·小毖》:“未堪傢多難。”b.相當於“沒有”、“不曾”。《詩經 · 召南·草蟲》:“未見君子,我心傷悲。”2. 用在句尾,表示疑問。相當於“否”。《後漢書·劉表傳》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    竟:

    ①樂曲完畢。《周禮·春官·樂師》:“凡樂成則告備”鄭玄註:“成,謂所奏一竟。”②完畢;終瞭。曹操《步出夏門行·龜雖壽》:“神龜雖壽,猶有竟時。”《史記·項羽本紀》:“於是項梁乃教(項)籍兵法,籍大喜,略知其意,又不肯竟學。”③從頭至尾。《世說新語·雅量》:“竟日皆美供,雖晚至亦獲盛饌(zhuàn)。”(供:飯食。饌:食物。)④窮究;追究。《漢書·霍光傳》:“此縣官重太後,故不竟也。”(重:敬重。)蘇舜卿《王公行狀》:“雖末事必竟。”(末事:小事。)⑤同“境”。邊境。《左傳·宣公二年》:“亡不越竟。”(亡:逃亡。)⑥終於;終究。《史記·淮陰侯列傳》:“信亦知其意,怒,竟絕去。”(絕去:決絕而去。)《後漢書·耿棄傳》:“有志者事竟成也。”⑦竟然;居然。《史記·屈原列傳》:“而齊竟怒不救楚,楚大困。”《徐霞客遊記·遊黃山日記》:“擬尋石筍奧境,竟為天奪,濃霧迷漫。”⑧至;直到。《史記·齊太公世傢》:“竟(齊)頃公卒,百姓附,諸侯不犯。”

    遷:

    ①登;上升。《詩經·小雅·伐木》:“出自幽谷,遷於喬木。”(喬木:高大的樹木。)②遷移;轉移。《詩經·衛風·氓》:“以爾車來,以我賄遷。”③變更;變動。《禮記·大傳》:“有百世不遷之宗。”④調動官職(多指提升)。《後漢書·張衡傳》:“再遷為太史令。”⑤貶謫;放逐。《漢書·文帝紀》:“長沙王長謀反,廢,遷蜀嚴道。”(嚴道:舊縣名,今四川榮經縣地。)

    喬:

    ①高。《詩經·周南·漢廣》:“南有喬木。”②矛柄靠近矛頭處。《詩經·鄭風·清人》:“二矛重喬,河上乎逍遙。”③通“驕”。傲慢。《禮記·表記》:“喬而野。”

    樂:

    (一)①音樂。《周易·豫》:“先王以作樂崇德。”《呂氏春秋·古樂》:“故樂之所由來者尚矣,非獨為一世之所造也。”又為奏樂。《禮記·曲禮下》:“歲兇,年谷不登……士飲酒不樂。”②樂工;演奏音樂的人。《論語·微子》:“齊人歸女樂,季桓子受之。”(歸:通“饋”。贈送。)③樂器。《韓非子·解老》:“故竽先則鐘瑟皆隨,竽唱則諸樂皆和。” (二)lè愉快;快樂。《左傳· 隱公元年》:“其樂也融融。”范仲淹《嶽陽樓記》:“此樂何極?” (三)yào 喜好;喜愛。《論語·雍也》:“知者樂山,仁者樂水。”(知:智。)《晉書·阮籍傳》:“籍平生曾遊東平,樂其風土。”

    俄:

    ①時間極短;突然;頃刻;片刻。《莊子·齊物論》:“俄然覺。”(覺:醒。)《聊齋志異·促織》:“俄見小蟲躍起。”②傾斜。張衡《歸田賦》:“於時曜霞俄景。”《詩經·小雅·賓之初筵》:“側弁(biàn)之俄。”(歪戴著的帽子傾斜到一邊。)③通“峨”。高聳。揚雄《羽獵賦》:“俄軒冕。”[俄而]也作“俄爾”。時間極短,突然。《莊子·大宗師》:“俄而子輿有病,子祀往問之。”(問:問候。)《晉書·五行志下》:“有一馬尾有燒狀……俄爾不見。”

    成:

    ①完成;實現。李斯《諫逐客書》:“使秦成帝業。”②幫助實現;成全。《論語·顏淵》:“君子成人之美,不成人之惡。”③成為;變為。《禮記·學記》:“玉不琢,不成器。”劉向《說苑·奉使》:“齊之臨淄三百閭,張袂(mèi)成帷,揮汗成雨。”(閭:裡巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大鐘銘》:“少蘊才略,壯而有成。”(蘊:蓄。)⑤成長;成熟。《荀子·天論》:“(萬物)各得其養以成。”⑥和解;交好。《左傳·成公十一年》:“秦晉為成。”《史記·張儀列傳》:“哀王於是倍從(zòng)約而因儀請成於秦。”(倍:違背。從:指合縱。儀:人名。)⑦已定的;定型的;現成的。《詩經·周頌·昊天有成命》:“昊天有成命,二後受之。”《三國志·蜀書·蔣琬費禕薑維傳論》:“咸承諸葛之成規,因循而不革。”(咸:都。革:改變。)⑧層;重(chóng)。《史記·李斯列傳》:“刑者相半於道,而死人日成積於市。”《呂氏春秋·音初》:“為九成之臺。”⑨古代十裡見方為一成。《漢書·刑法志》:“成方十裡。”

    失:

    ①失去;丟掉;喪失。《論語·陽貨》:“既得之,患失之。”②耽誤;錯過。《莊子·田子方》:“吾終身與汝,交一臂而失之。”(與:贊許。交一臂:指擦肩而過。)③未能達到目的。《世說新語·雅量》:“殷(仲堪)悵然自失。”④控制不好;未能把住。《左傳· 宣公十年》:“某氏之守臣某,失守宗廟。”⑤迷失;找不著。《韓非子·解老》:“使失路者而肯聽習問知,即不成迷也。”⑥錯誤;過失。《大戴禮·保傅》:“失之毫厘,差之千裡。”⑦消失;不見。李白《夢遊天姥吟留別》:“惟覺時之枕席,失向來之煙霞。”(覺:醒。向來:原來。)⑧違背。文天祥《指南錄後序》:“予自度不得脫,則直前詬(gòu)虜帥失信。”(直前:徑直上前。詬:責備。虜:敵人。)⑨離開。曹丕《與吳質書》:“昔日遊處,行則連輿,止則接席,何曾須臾相失。”⑩改變常態。蔡琰《悲憤詩》:“兒呼母兮號失聲,我掩耳兮不忍聽。”(號:哭號。)

    路:

    ①道路;路途。《楚辭·九歌·國觴》:“出不入兮往不反,平原忽兮路超遠。”②路程。陶潛《桃花源記》:“緣溪行,忘路之遠近。”③途徑;方向。《尚書·洪范》:“無有作惡,遵王之路。”諸葛亮《前出師表》:“不宜妄自菲薄,引喻失義,以塞忠諫之路也。”(引喻:稱引說話。)④仕途,執政。許棠《講德陳情上淮南李仆射八首》之八:“當路公卿誰見待? 故鄉親友自疑非。”(待:寬容。疑非:懷疑有錯誤。)⑤法度;規則。李華《禦史中丞廳壁記》:“遵王路以整多方。”(王:指先王。)⑥方面;地區。田藝衡《留青日記·賭博》:“蘇常一路尤甚,士大夫歸傢者則開賭坊,蓋避禁也。”(蘇常:蘇州、常州。避禁:避開禁令。)⑦車。《左傳·昭公四年》:“王思舊勛而賜之路。”⑧大。《史記·孝武本紀》:“路弓乘矢。”⑨宋朝和元朝行政區劃名。宋的路約相當於現在的省,元的路約相當現在的地區。

    嗟:

    ①嘆詞。《尚書·甘誓》:“王曰:‘嗟! 六事之人,予誓告汝。’”(六事:六軍的軍事。)②嘆息;悲嘆。《周易·離》:“出涕沱若,戚嗟若。”(沱tuó:流淚的樣子。若:詞尾。戚:憂。)李白《夢遊天姥吟留別》:“恍驚起而長嗟。”③贊嘆。曾鞏《本朝政要策·學校》:“淳化中,上始視學,命孫奭(shì)講《說命》之篇,天子嗟異久之。”(淳化:宋太宗年號。孫奭:北宋學者。《說命》:《尚書》篇名。)


  • 未竟迁乔乐,俄成失路嗟。

    “未竟迁乔乐,俄成失路嗟。”诗句出处:《同刘二十八院长述旧言怀感时书事,》;是唐朝诗人柳宗元的作品。

    弱岁游玄圃,先容幸弃瑕。名劳长者记,文许后生夸。
    鷃翼尝披隼,蓬心类倚麻。继酬天禄署,俱尉甸侯家。
    宪府初收迹,丹墀共拜嘉。分行参瑞兽,传点乱宫鸦。
    执简宁循枉,持书每去邪。鸾凤标魏阙,熊武负崇牙。
    辨色宜相顾,倾心自不哗。金炉仄流月,紫殿启晨霞。
    未竟迁乔乐,俄成失路嗟。还如渡辽水,更似谪长沙。
    别怨秦城暮,途穷越岭斜。讼庭闲枳棘,候吏逐麋麚。
    三载皇恩畅,千年圣历遐。朝宗延驾海,师役罢梁溠。
    京邑搜贞干,南宫步渥洼。世惟材是梓,人仰骥中骅。
    欻刺苗入地,仍逾赣石崖。礼容垂琫,戍备响錏鍜。W
    宠即郎官旧,威从太守加。建旟翻鸷鸟,负弩绕文蛇。
    册府荣八命,中闱盛六珈。肯随胡质矫,方恶马融奢。
    褒德符新换,怀仁道并遮。俗嫌龙节晚,朝讶介圭赊。
    禹贡输苞匦,周官赋秉秅。雄风吞七泽,异产控三巴。
    即事观农稼,因时展物华。秋原被兰叶,春渚涨桃花。
    令肃军无扰,程悬市禁贳。不应虞竭泽,宁复叹栖苴。
    蹀躞驺先驾,笼铜鼓报衙。染毫东国素,濡印锦溪砂。
    货积舟难泊,人归山倍畬。吴歈工折柳,楚舞旧传芭。
    隐几松为曲,倾樽石作污。寒初荣橘柚,夏首荐枇杷。
    祀变荆巫祷,风移鲁妇髽。已闻施恺悌,还睹正奇邪。
    慕友惭连璧,言姻喜附葭。沉埋全死地,流落半生涯。
    入郡腰恒折,逢人手尽叉。敢辞亲耻污,唯恐长疵瘕。
    善幻迷冰火,齐谐笑柏涂。东门牛屡饭,中散虱空爬。
    逸戏看猿斗,殊音辨马挝。渚行狐作孽,林宿鸟为。
    同病忧能老,新声厉似姱。岂知千仞坠,只为一毫差。
    守道甘长绝,明心欲自。&贮愁听夜雨,隔泪数残葩。
    枭族音常聒,豺群喙竞呀。岸芦翻毒蜃,谿竹斗狂犘。
    野鹜行看弋,江鱼或共叉。瘴氛恒积润,讹火亟生煆。
    耳静烦喧蚁,魂惊怯怒蛙。风枝散陈叶,霜蔓綖寒瓜。
    雾密前山桂,冰枯曲沼蕸。思乡比庄舄,遁世遇眭夸。
    渔舍茨荒草,村桥卧古槎。御寒衾用罽,挹水勺仍椰。
    窗蠹惟潜蝎,甍涎竞缀蜗。引泉开故窦,护药插新笆。
    树怪花因槲,虫怜目待虾。骤歌喉易嗄,饶醉鼻成齄。
    曳捶牵羸马,垂蓑牧艾豭。已看能类鳖,犹讶雉为鷨。
    谁采中原菽,徒巾下泽车。俚儿供苦笋,伧父馈酸楂。
    劝策扶危杖,邀持当酒茶。道流征短褐,禅客会袈裟。
    香饭舂菰米,珍蔬折五茄。方期饮甘露,更欲吸流霞。
    屋鼠从穿兀,林狙任攫拏。春衫裁白纻,朝帽挂乌纱。
    屡叹恢恢网,频摇肃肃罝。衰荣因蓂荚,盈缺几虾蟆。
    路识沟边柳,城闻陇上笳。共思捐佩处,千骑拥青緺。

    【注释】:

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·庄公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二时辰之一,即午后一时至三时。③十二生肖属羊。④副词。1.表示否定。a.相当于“不”。《诗经·周颂·小毖》:“未堪家多难。”b.相当于“没有”、“不曾”。《诗经 · 召南·草虫》:“未见君子,我心伤悲。”2. 用在句尾,表示疑问。相当于“否”。《后汉书·刘表传》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    竟:

    ①乐曲完毕。《周礼·春官·乐师》:“凡乐成则告备”郑玄注:“成,谓所奏一竟。”②完毕;终了。曹操《步出夏门行·龟虽寿》:“神龟虽寿,犹有竟时。”《史记·项羽本纪》:“于是项梁乃教(项)籍兵法,籍大喜,略知其意,又不肯竟学。”③从头至尾。《世说新语·雅量》:“竟日皆美供,虽晚至亦获盛馔(zhuàn)。”(供:饭食。馔:食物。)④穷究;追究。《汉书·霍光传》:“此县官重太后,故不竟也。”(重:敬重。)苏舜卿《王公行状》:“虽末事必竟。”(末事:小事。)⑤同“境”。边境。《左传·宣公二年》:“亡不越竟。”(亡:逃亡。)⑥终于;终究。《史记·淮阴侯列传》:“信亦知其意,怒,竟绝去。”(绝去:决绝而去。)《后汉书·耿弃传》:“有志者事竟成也。”⑦竟然;居然。《史记·屈原列传》:“而齐竟怒不救楚,楚大困。”《徐霞客游记·游黄山日记》:“拟寻石笋奥境,竟为天夺,浓雾迷漫。”⑧至;直到。《史记·齐太公世家》:“竟(齐)顷公卒,百姓附,诸侯不犯。”

    迁:

    ①登;上升。《诗经·小雅·伐木》:“出自幽谷,迁于乔木。”(乔木:高大的树木。)②迁移;转移。《诗经·卫风·氓》:“以尔车来,以我贿迁。”③变更;变动。《礼记·大传》:“有百世不迁之宗。”④调动官职(多指提升)。《后汉书·张衡传》:“再迁为太史令。”⑤贬谪;放逐。《汉书·文帝纪》:“长沙王长谋反,废,迁蜀严道。”(严道:旧县名,今四川荣经县地。)

    乔:

    ①高。《诗经·周南·汉广》:“南有乔木。”②矛柄靠近矛头处。《诗经·郑风·清人》:“二矛重乔,河上乎逍遥。”③通“骄”。傲慢。《礼记·表记》:“乔而野。”

    乐:

    (一)①音乐。《周易·豫》:“先王以作乐崇德。”《吕氏春秋·古乐》:“故乐之所由来者尚矣,非独为一世之所造也。”又为奏乐。《礼记·曲礼下》:“岁凶,年谷不登……士饮酒不乐。”②乐工;演奏音乐的人。《论语·微子》:“齐人归女乐,季桓子受之。”(归:通“馈”。赠送。)③乐器。《韩非子·解老》:“故竽先则钟瑟皆随,竽唱则诸乐皆和。” (二)lè愉快;快乐。《左传· 隐公元年》:“其乐也融融。”范仲淹《岳阳楼记》:“此乐何极?” (三)yào 喜好;喜爱。《论语·雍也》:“知者乐山,仁者乐水。”(知:智。)《晋书·阮籍传》:“籍平生曾游东平,乐其风土。”

    俄:

    ①时间极短;突然;顷刻;片刻。《庄子·齐物论》:“俄然觉。”(觉:醒。)《聊斋志异·促织》:“俄见小虫跃起。”②倾斜。张衡《归田赋》:“于时曜霞俄景。”《诗经·小雅·宾之初筵》:“侧弁(biàn)之俄。”(歪戴着的帽子倾斜到一边。)③通“峨”。高耸。扬雄《羽猎赋》:“俄轩冕。”[俄而]也作“俄尔”。时间极短,突然。《庄子·大宗师》:“俄而子舆有病,子祀往问之。”(问:问候。)《晋书·五行志下》:“有一马尾有烧状……俄尔不见。”

    成:

    ①完成;实现。李斯《谏逐客书》:“使秦成帝业。”②帮助实现;成全。《论语·颜渊》:“君子成人之美,不成人之恶。”③成为;变为。《礼记·学记》:“玉不琢,不成器。”刘向《说苑·奉使》:“齐之临淄三百闾,张袂(mèi)成帷,挥汗成雨。”(闾:里巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大钟铭》:“少蕴才略,壮而有成。”(蕴:蓄。)⑤成长;成熟。《荀子·天论》:“(万物)各得其养以成。”⑥和解;交好。《左传·成公十一年》:“秦晋为成。”《史记·张仪列传》:“哀王于是倍从(zòng)约而因仪请成于秦。”(倍:违背。从:指合纵。仪:人名。)⑦已定的;定型的;现成的。《诗经·周颂·昊天有成命》:“昊天有成命,二后受之。”《三国志·蜀书·蒋琬费祎姜维传论》:“咸承诸葛之成规,因循而不革。”(咸:都。革:改变。)⑧层;重(chóng)。《史记·李斯列传》:“刑者相半于道,而死人日成积于市。”《吕氏春秋·音初》:“为九成之台。”⑨古代十里见方为一成。《汉书·刑法志》:“成方十里。”

    失:

    ①失去;丢掉;丧失。《论语·阳货》:“既得之,患失之。”②耽误;错过。《庄子·田子方》:“吾终身与汝,交一臂而失之。”(与:赞许。交一臂:指擦肩而过。)③未能达到目的。《世说新语·雅量》:“殷(仲堪)怅然自失。”④控制不好;未能把住。《左传· 宣公十年》:“某氏之守臣某,失守宗庙。”⑤迷失;找不着。《韩非子·解老》:“使失路者而肯听习问知,即不成迷也。”⑥错误;过失。《大戴礼·保傅》:“失之毫厘,差之千里。”⑦消失;不见。李白《梦游天姥吟留别》:“惟觉时之枕席,失向来之烟霞。”(觉:醒。向来:原来。)⑧违背。文天祥《指南录后序》:“予自度不得脱,则直前诟(gòu)虏帅失信。”(直前:径直上前。诟:责备。虏:敌人。)⑨离开。曹丕《与吴质书》:“昔日游处,行则连舆,止则接席,何曾须臾相失。”⑩改变常态。蔡琰《悲愤诗》:“儿呼母兮号失声,我掩耳兮不忍听。”(号:哭号。)

    路:

    ①道路;路途。《楚辞·九歌·国觞》:“出不入兮往不反,平原忽兮路超远。”②路程。陶潜《桃花源记》:“缘溪行,忘路之远近。”③途径;方向。《尚书·洪范》:“无有作恶,遵王之路。”诸葛亮《前出师表》:“不宜妄自菲薄,引喻失义,以塞忠谏之路也。”(引喻:称引说话。)④仕途,执政。许棠《讲德陈情上淮南李仆射八首》之八:“当路公卿谁见待? 故乡亲友自疑非。”(待:宽容。疑非:怀疑有错误。)⑤法度;规则。李华《御史中丞厅壁记》:“遵王路以整多方。”(王:指先王。)⑥方面;地区。田艺衡《留青日记·赌博》:“苏常一路尤甚,士大夫归家者则开赌坊,盖避禁也。”(苏常:苏州、常州。避禁:避开禁令。)⑦车。《左传·昭公四年》:“王思旧勋而赐之路。”⑧大。《史记·孝武本纪》:“路弓乘矢。”⑨宋朝和元朝行政区划名。宋的路约相当于现在的省,元的路约相当现在的地区。

    嗟:

    ①叹词。《尚书·甘誓》:“王曰:‘嗟! 六事之人,予誓告汝。’”(六事:六军的军事。)②叹息;悲叹。《周易·离》:“出涕沱若,戚嗟若。”(沱tuó:流泪的样子。若:词尾。戚:忧。)李白《梦游天姥吟留别》:“恍惊起而长嗟。”③赞叹。曾巩《本朝政要策·学校》:“淳化中,上始视学,命孙奭(shì)讲《说命》之篇,天子嗟异久之。”(淳化:宋太宗年号。孙奭:北宋学者。《说命》:《尚书》篇名。)


  • wei jing qian qiao le ,e cheng shi lu jie 。

    “wei jing qian qiao le ,e cheng shi lu jie 。”shi gou chu chu :《tong liu er shi ba yuan chang shu jiu yan huai gan shi shu shi ,》;shi tang chao shi ren liu zong yuan de zuo pin 。

    ruo sui you xuan pu ,xian rong xing qi xia 。ming lao chang zhe ji ,wen hu hou sheng kua 。
    yan yi chang pi sun ,peng xin lei yi ma 。ji chou tian lu shu ,ju wei dian hou jia 。
    xian fu chu shou ji ,dan chi gong bai jia 。fen hang can rui shou ,chuan dian luan gong ya 。
    zhi jian ning xun wang ,chi shu mei qu xie 。luan feng biao wei que ,xiong wu fu chong ya 。
    bian se yi xiang gu ,qing xin zi bu hua 。jin lu ze liu yue ,zi dian qi chen xia 。
    wei jing qian qiao le ,e cheng shi lu jie 。hai ru du liao shui ,geng shi zhe chang sha 。
    bie yuan qin cheng mu ,tu qiong yue ling xie 。song ting xian zhi ji ,hou li zhu mi jia 。
    san zai huang en chang ,qian nian sheng li xia 。chao zong yan jia hai ,shi yi ba liang zha 。
    jing yi sou zhen gan ,na gong bu wo wa 。shi wei cai shi zi ,ren yang ji zhong hua 。
    xu ci miao ru de ,reng yu gan dan ya 。li rong chui beng ,shu bei xiang ya xia 。W
    chong ji lang guan jiu ,wei cong tai shou jia 。jian yu fan zhi diao ,fu nu rao wen she 。
    ce fu rong ba ming ,zhong wei cheng liu jia 。ken sui hu zhi jiao ,fang e ma rong she 。
    bao de fu xin huan ,huai ren dao bing zhe 。su xian long jie wan ,chao ya jie gui she 。
    yu gong shu bao gui ,zhou guan fu bing cha 。xiong feng tun qi ze ,yi chan kong san ba 。
    ji shi guan nong jia ,yin shi zhan wu hua 。qiu yuan bei lan xie ,chun zhu zhang tao hua 。
    ling su jun mo rao ,cheng xuan shi jin shi 。bu ying yu jie ze ,ning fu tan qi ju 。
    die xie zou xian jia ,long tong gu bao ya 。ran hao dong guo su ,ru yin jin xi sha 。
    huo ji zhou nan bo ,ren gui shan bei 畬。wu yu gong she liu ,chu wu jiu chuan ba 。
    yin ji song wei qu ,qing zun dan zuo wu 。han chu rong ju you ,xia shou jian pi pa 。
    si bian jing wu dao ,feng yi lu fu zhua 。yi wen shi kai ti ,hai du zheng ji xie 。
    mu you can lian bi ,yan yin xi fu jia 。chen mai quan si de ,liu la ban sheng ya 。
    ru jun yao heng she ,feng ren shou jin cha 。gan ci qin chi wu ,wei kong chang ci jia 。
    shan huan mi bing huo ,ji xie xiao bai tu 。dong men niu lv fan ,zhong san shi kong pa 。
    yi hu kan yuan dou ,shu yin bian ma wo 。zhu hang hu zuo nie ,lin su diao wei 。
    tong bing you neng lao ,xin sheng li shi hu 。qi zhi qian ren zhui ,zhi wei yi hao cha 。
    shou dao gan chang jue ,ming xin yu zi 。&zhu chou ting ye yu ,ge lei shu can pa 。
    xiao zu yin chang guo ,chai qun hui jing ya 。an lu fan du shen ,ji zhu dou kuang ma 。
    ye wu hang kan yi ,jiang yu huo gong cha 。zhang fen heng ji run ,e huo ji sheng xia 。
    er jing fan xuan yi ,hun jing qie nu wa 。feng zhi san chen xie ,shuang man xian han gua 。
    wu mi qian shan gui ,bing ku qu zhao xia 。sai xiang bi zhuang xi ,dun shi yu sui kua 。
    yu she ci huang cao ,cun qiao wo gu cha 。yu han qin yong ji ,yi shui shao reng ye 。
    chuang du wei qian xie ,meng xian jing chuo luo 。yin quan kai gu dou ,hu yao cha xin ba 。
    shu guai hua yin hu ,chong lian mu dai ha 。zhou ge hou yi a ,rao zui bi cheng zha 。
    ye chui qian lei ma ,chui suo mu ai jia 。yi kan neng lei bie ,you ya zhi wei hua 。
    shei cai zhong yuan shu ,tu jin xia ze che 。li er gong ku sun ,cang fu kui suan cha 。
    quan ce fu wei zhang ,yao chi dang jiu cha 。dao liu zheng duan he ,chan ke hui jia sha 。
    xiang fan chong gu mi ,zhen shu she wu jia 。fang ji yin gan lou ,geng yu xi liu xia 。
    wu shu cong chuan wu ,lin ju ren jue na 。chun shan cai bai zhu ,chao mao gua wu sha 。
    lv tan hui hui wang ,pin yao su su ju 。cui rong yin mi jia ,ying que ji ha ma 。
    lu shi gou bian liu ,cheng wen long shang jia 。gong sai juan pei chu ,qian ji yong qing gua 。

    【zhu shi 】:

    wei :

    ①shi er de zhi zhi yi 。《chun qiu ·zhuang gong er shi si nian 》:“liu yue xin wei ,shuo ,ri you shi zhi 。”②shi er shi chen zhi yi ,ji wu hou yi shi zhi san shi 。③shi er sheng xiao shu yang 。④fu ci 。1.biao shi fou ding 。a.xiang dang yu “bu ”。《shi jing ·zhou song ·xiao bi 》:“wei kan jia duo nan 。”b.xiang dang yu “mei you ”、“bu ceng ”。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“wei jian jun zi ,wo xin shang bei 。”2. yong zai gou wei ,biao shi yi wen 。xiang dang yu “fou ”。《hou han shu ·liu biao chuan 》:“yan chu zi kou er ru wu er ,ke yi yan wei ?”

    jing :

    ①le qu wan bi 。《zhou li ·chun guan ·le shi 》:“fan le cheng ze gao bei ”zheng xuan zhu :“cheng ,wei suo zou yi jing 。”②wan bi ;zhong le 。cao cao 《bu chu xia men hang ·gui sui shou 》:“shen gui sui shou ,you you jing shi 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“yu shi xiang liang nai jiao (xiang )ji bing fa ,ji da xi ,lve zhi ji yi ,you bu ken jing xue 。”③cong tou zhi wei 。《shi shui xin yu ·ya liang 》:“jing ri jie mei gong ,sui wan zhi yi huo cheng zhuan (zhuàn)。”(gong :fan shi 。zhuan :shi wu 。)④qiong jiu ;zhui jiu 。《han shu ·huo guang chuan 》:“ci xian guan chong tai hou ,gu bu jing ye 。”(chong :jing chong 。)su shun qing 《wang gong hang zhuang 》:“sui mo shi bi jing 。”(mo shi :xiao shi 。)⑤tong “jing ”。bian jing 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“wang bu yue jing 。”(wang :tao wang 。)⑥zhong yu ;zhong jiu 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“xin yi zhi ji yi ,nu ,jing jue qu 。”(jue qu :jue jue er qu 。)《hou han shu ·geng qi chuan 》:“you zhi zhe shi jing cheng ye 。”⑦jing ran ;ju ran 。《shi ji ·qu yuan lie chuan 》:“er ji jing nu bu jiu chu ,chu da kun 。”《xu xia ke you ji ·you huang shan ri ji 》:“ni xun dan sun ao jing ,jing wei tian duo ,nong wu mi man 。”⑧zhi ;zhi dao 。《shi ji ·ji tai gong shi jia 》:“jing (ji )qing gong cu ,bai xing fu ,zhu hou bu fan 。”

    qian :

    ①deng ;shang sheng 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“chu zi you gu ,qian yu qiao mu 。”(qiao mu :gao da de shu mu 。)②qian yi ;zhuai yi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“yi er che lai ,yi wo hui qian 。”③bian geng ;bian dong 。《li ji ·da chuan 》:“you bai shi bu qian zhi zong 。”④diao dong guan zhi (duo zhi di sheng )。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“zai qian wei tai shi ling 。”⑤bian zhe ;fang zhu 。《han shu ·wen di ji 》:“chang sha wang chang mou fan ,fei ,qian shu yan dao 。”(yan dao :jiu xian ming ,jin si chuan rong jing xian de 。)

    qiao :

    ①gao 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“na you qiao mu 。”②mao bing kao jin mao tou chu 。《shi jing ·zheng feng ·qing ren 》:“er mao chong qiao ,he shang hu xiao yao 。”③tong “jiao ”。ao man 。《li ji ·biao ji 》:“qiao er ye 。”

    le :

    (yi )①yin le 。《zhou yi ·yu 》:“xian wang yi zuo le chong de 。”《lv shi chun qiu ·gu le 》:“gu le zhi suo you lai zhe shang yi ,fei du wei yi shi zhi suo zao ye 。”you wei zou le 。《li ji ·qu li xia 》:“sui xiong ,nian gu bu deng ……shi yin jiu bu le 。”②le gong ;yan zou yin le de ren 。《lun yu ·wei zi 》:“ji ren gui nv le ,ji huan zi shou zhi 。”(gui :tong “kui ”。zeng song 。)③le qi 。《han fei zi ·jie lao 》:“gu yu xian ze zhong se jie sui ,yu chang ze zhu le jie he 。” (er )lèyu kuai ;kuai le 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“ji le ye rong rong 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ci le he ji ?” (san )yào xi hao ;xi ai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi zhe le shan ,ren zhe le shui 。”(zhi :zhi 。)《jin shu ·ruan ji chuan 》:“ji ping sheng ceng you dong ping ,le ji feng tu 。”

    e :

    ①shi jian ji duan ;tu ran ;qing ke ;pian ke 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“e ran jiao 。”(jiao :xing 。)《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“e jian xiao chong yue qi 。”②qing xie 。zhang heng 《gui tian fu 》:“yu shi yao xia e jing 。”《shi jing ·xiao ya ·bin zhi chu yan 》:“ce bian (biàn)zhi e 。”(wai dai zhao de mao zi qing xie dao yi bian 。)③tong “e ”。gao song 。yang xiong 《yu lie fu 》:“e xuan mian 。”[e er ]ye zuo “e er ”。shi jian ji duan ,tu ran 。《zhuang zi ·da zong shi 》:“e er zi yu you bing ,zi si wang wen zhi 。”(wen :wen hou 。)《jin shu ·wu hang zhi xia 》:“you yi ma wei you shao zhuang ……e er bu jian 。”

    cheng :

    ①wan cheng ;shi xian 。li si 《jian zhu ke shu 》:“shi qin cheng di ye 。”②bang zhu shi xian ;cheng quan 。《lun yu ·yan yuan 》:“jun zi cheng ren zhi mei ,bu cheng ren zhi e 。”③cheng wei ;bian wei 。《li ji ·xue ji 》:“yu bu zhuo ,bu cheng qi 。”liu xiang 《shui yuan ·feng shi 》:“ji zhi lin zi san bai lv ,zhang mei (mèi)cheng wei ,hui han cheng yu 。”(lv :li hang 。mei :xiu zi 。wei :wei mu 。)④cheng guo ;cheng jiu 。li bai 《hua cheng si da zhong ming 》:“shao wen cai lve ,zhuang er you cheng 。”(wen :xu 。)⑤cheng chang ;cheng shou 。《xun zi ·tian lun 》:“(mo wu )ge de ji yang yi cheng 。”⑥he jie ;jiao hao 。《zuo chuan ·cheng gong shi yi nian 》:“qin jin wei cheng 。”《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“ai wang yu shi bei cong (zòng)yao er yin yi qing cheng yu qin 。”(bei :wei bei 。cong :zhi ge zong 。yi :ren ming 。)⑦yi ding de ;ding xing de ;xian cheng de 。《shi jing ·zhou song ·hao tian you cheng ming 》:“hao tian you cheng ming ,er hou shou zhi 。”《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan fei yi jiang wei chuan lun 》:“xian cheng zhu ge zhi cheng gui ,yin xun er bu ge 。”(xian :dou 。ge :gai bian 。)⑧ceng ;chong (chóng)。《shi ji ·li si lie chuan 》:“xing zhe xiang ban yu dao ,er si ren ri cheng ji yu shi 。”《lv shi chun qiu ·yin chu 》:“wei jiu cheng zhi tai 。”⑨gu dai shi li jian fang wei yi cheng 。《han shu ·xing fa zhi 》:“cheng fang shi li 。”

    shi :

    ①shi qu ;diu diao ;sang shi 。《lun yu ·yang huo 》:“ji de zhi ,huan shi zhi 。”②dan wu ;cuo guo 。《zhuang zi ·tian zi fang 》:“wu zhong shen yu ru ,jiao yi bei er shi zhi 。”(yu :zan hu 。jiao yi bei :zhi ca jian er guo 。)③wei neng da dao mu de 。《shi shui xin yu ·ya liang 》:“yan (zhong kan )chang ran zi shi 。”④kong zhi bu hao ;wei neng ba zhu 。《zuo chuan · xuan gong shi nian 》:“mou shi zhi shou chen mou ,shi shou zong miao 。”⑤mi shi ;zhao bu zhao 。《han fei zi ·jie lao 》:“shi shi lu zhe er ken ting xi wen zhi ,ji bu cheng mi ye 。”⑥cuo wu ;guo shi 。《da dai li ·bao fu 》:“shi zhi hao li ,cha zhi qian li 。”⑦xiao shi ;bu jian 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“wei jiao shi zhi zhen xi ,shi xiang lai zhi yan xia 。”(jiao :xing 。xiang lai :yuan lai 。)⑧wei bei 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“yu zi du bu de tuo ,ze zhi qian gou (gòu)lu shuai shi xin 。”(zhi qian :jing zhi shang qian 。gou :ze bei 。lu :di ren 。)⑨li kai 。cao pi 《yu wu zhi shu 》:“xi ri you chu ,hang ze lian yu ,zhi ze jie xi ,he ceng xu yu xiang shi 。”⑩gai bian chang tai 。cai yan 《bei fen shi 》:“er hu mu xi hao shi sheng ,wo yan er xi bu ren ting 。”(hao :ku hao 。)

    lu :

    ①dao lu ;lu tu 。《chu ci ·jiu ge ·guo shang 》:“chu bu ru xi wang bu fan ,ping yuan hu xi lu chao yuan 。”②lu cheng 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yuan xi hang ,wang lu zhi yuan jin 。”③tu jing ;fang xiang 。《shang shu ·hong fan 》:“mo you zuo e ,zun wang zhi lu 。”zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“bu yi wang zi fei bao ,yin yu shi yi ,yi sai zhong jian zhi lu ye 。”(yin yu :chen yin shui hua 。)④shi tu ,zhi zheng 。hu tang 《jiang de chen qing shang huai na li pu she ba shou 》zhi ba :“dang lu gong qing shei jian dai ? gu xiang qin you zi yi fei 。”(dai :kuan rong 。yi fei :huai yi you cuo wu 。)⑤fa du ;gui ze 。li hua 《yu shi zhong cheng ting bi ji 》:“zun wang lu yi zheng duo fang 。”(wang :zhi xian wang 。)⑥fang mian ;de ou 。tian yi heng 《liu qing ri ji ·du bo 》:“su chang yi lu you shen ,shi da fu gui jia zhe ze kai du fang ,gai bi jin ye 。”(su chang :su zhou 、chang zhou 。bi jin :bi kai jin ling 。)⑦che 。《zuo chuan ·zhao gong si nian 》:“wang sai jiu xun er ci zhi lu 。”⑧da 。《shi ji ·xiao wu ben ji 》:“lu gong cheng shi 。”⑨song chao he yuan chao hang zheng ou hua ming 。song de lu yao xiang dang yu xian zai de sheng ,yuan de lu yao xiang dang xian zai de de ou 。

    jie :

    ①tan ci 。《shang shu ·gan shi 》:“wang yue :‘jie ! liu shi zhi ren ,yu shi gao ru 。’”(liu shi :liu jun de jun shi 。)②tan xi ;bei tan 。《zhou yi ·li 》:“chu ti duo re ,qi jie re 。”(duo tuó:liu lei de yang zi 。re :ci wei 。qi :you 。)li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“huang jing qi er chang jie 。”③zan tan 。ceng gong 《ben chao zheng yao ce ·xue jiao 》:“chun hua zhong ,shang shi shi xue ,ming sun shi (shì)jiang 《shui ming 》zhi pian ,tian zi jie yi jiu zhi 。”(chun hua :song tai zong nian hao 。sun shi :bei song xue zhe 。《shui ming 》:《shang shu 》pian ming 。)