• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 莫辭冒險艱,可以裨節制。

    “莫辭冒險艱,可以裨節制。”詩句出處:《送狄員外巡按西山軍》;是唐朝詩人岑參的作品。

    兵馬守西山,中國非得計。不知何代策,空使蜀人弊。
    八州崖谷深,千裡雲雪閉。泉澆閣道滑,水凍繩橋脆。
    戰士常苦饑,糗糧不相繼。胡兵猶不歸,空山積年歲。
    儒生識損益,言事皆審諦。狄子幕府郎,有謀必康濟。
    胸中懸明鏡,照耀無巨細。莫辭冒險艱,可以裨節制。
    相思江樓夕,愁見月澄霽。

    【註釋】:

    莫:

    ①(mu)[名]日落的時候。《禮記·聘義》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]沒有什麼。《莊子·秋水》:“天下之水,~大於海。”③[副]不。《墨子·公輸》:“殺臣,宋~能守,乃可攻也。”

    辭:

    ①口供。《周禮·秋官· 鄉士》:“聽其獄訟,察其辭。”(察:審察。)柳宗元《斷刑論下》:“使犯死者自春而窮其辭。”②言詞;文詞。《莊子·盜蹠》:“多辭繆說。”陸機《文賦》:“要辭達而理舉,故無取乎冗長。”③告訴。《禮記·檀弓上》:“使人辭於狐突。”④推辭;不接受。《論語·雍也》:“與之粟九百,辭。”曹操《讓縣自明本志令》:“固辭不受。”⑤告別;離開。陶潛《桃花源記》:“停數日,辭去。”李白《黃鶴樓送孟浩然之廣陵》:“故人西辭黃鶴樓,煙花三月下揚州。”⑥辭退;解除。《兒女英雄傳》第二十三回:“便脫去那領朝衫,辭官不作。”⑦我國古代的一種文學體裁。

    冒:

    (一)①覆蓋。《詩經·邶風·日月》:“日居月諸,下土是冒。”(居、諸:都是語氣詞。)②頂著;冒著。《呂氏春秋·為欲》:“犯白刃,冒流矢。”牛上士《古駿賦》:“跳山超澗,冒刃沖敵。”③觸犯;冒犯。《國語·晉語》:“有冒上而無忠下。”④冒失;冒昧。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“此數者,用兵之患也,而操皆冒行之。”(操:曹操。)⑤冒充;假托。《漢書·衛青傳》:“故青冒姓為衛氏。”⑥貪。《左傳·文公十八年》:“貪於飲食,冒於財賂。” (二)mò[冒頓(dú)]西漢初年匈奴單於名。

    險:

    ①險峻之處。《周易·坎》:“王公設險,以守其國。”②險要。《孟子·公孫醜下》:“固國不以山溪之險,威天下不以兵革之利。”③險惡。《荀子·天論》:“政險失民。”④邪惡。《商君書·開塞》:“愛私則險。”(私:私利。)⑤危險。韓愈《南山》:“脫險逾避臭。”

    艱:

    ①艱難;困難。《楚辭·離騷》:“長太息以掩涕兮,哀民生之多艱。”②艱險;險惡。《詩經·小雅·何人斯》:“彼何人斯,其心孔艱。”《周易·泰卦》:“無平不陂,無往不復,艱貞無咎。”③父母之喪。《世說新語·德行》:“王安豐遭艱,至性過人,裴令往吊之。”

    可:

    (一)①同意。《左傳·隱公三年》:“公曰:不可。”②正確。《史記·范雎蔡澤列傳》:“使以臣之言為可,願行而利其道;以臣之言為不可,久留臣無為也。”(使:如果。)③值得。白居易《賣炭翁》:“可憐身上衣正單,心憂炭賤願天寒。”④能夠;可以。《論語·公冶長》:“朽木不可雕也。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“庶曰:‘此人可就見,不可屈致也。’”⑤著實。《史記·田單列傳》:“吾懼燕(yān)人掘吾城外塚墓,僇(lù)先人,可為寒心。”(僇:通“戮”。殺。此指戮屍。)⑥適合;適宜。張翰《杖賦》:“方圓適意,洪細可乎。”李漁《笠翁一傢言·笠翁偶集·種植部》:“芙蕖則不然:自荷錢出水之日,便為點綴綠波;及其莖葉既生,則又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西廂記諸宮調》卷三:“瘦得渾如削,百般醫療終難可。”(渾:簡直。)⑧當著,對著。周邦彥《南柯子》:“曉來階下按新聲,恰有一方明月可中庭。”(按:擊,奏。一方:一塊。)⑨副詞。1.表示估計,相當於“大約”。王維《洛陽女兒行》:“洛陽女兒對門居,才可容顏十五餘。”2. 表示轉折,相當於“卻”。李白《相逢行》:“相見情已深,未語可知心。”3. 表示反詰,相當於“豈”“哪”。《史記·項羽本紀》:“騅不逝兮可奈何!”方幹《山中言志》:“潛夫自有孤雲侶,可要王侯知姓名?”(潛夫:隱居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少數民族君主的稱號。古樂府《木蘭詩》:“昨夜見軍帖,可汗大點兵。”(軍帖:軍中文告。)

    以:

    ①任用;使用。《楚辭·九章·涉江》:“忠不必用兮,賢不必以。”②緣故;原因。《詩經·邶風·旄丘》:“何其久也,必有以也。”③認為。《戰國策·齊策一》:“皆以美於徐公。”④介詞。1. 表示使用的對象。用;拿。《韓非子·難一》:“以子之矛陷子之楯,何如?”(陷:戳穿。)2.表示動作的涉及對象。與;同。《儀禮·鄉射禮》:“主人以賓三揖。”3. 表示動作的原因。因;因為。《史記·孫子吳起列傳》:“孫臏以此名顯天下。”4.表示動作的方式和依憑。憑借……身份;按照。《論語·學而》:“使民以時。”(使:役使。)5.表示動作的時間。在;於。《呂氏春秋·孟春》:“天子乃以元日祈谷於上帝。”(元日:吉日。)6. 表示動作的目的。曹操《步出夏門行》:“東臨碣石,以觀滄海。”⑤連詞。1.表示並列、相承等關系。相當於“而”。《史記·仲尼弟子列傳》:“城高以厚,地廣以深。”《國語·晉語四》:“狐偃,其舅也,而惠以有謀。”(惠:通“慧”。聰明。)2. 表示目的。為瞭;以便。《戰國策·東周策》:“秦假道於周以伐韓。”(假道:借路。)⑥助詞。用在往、來、上、下、內、外、前、後、左、右、東、西、南、北等方位詞前,表示對方位、時間、數量的限制。《呂氏春秋 · 上農》:“凡民自七尺以上,屬諸三官。”(三官:指農工商三種職業。)⑦通“已”。1.已經。《三國志·魏志·杜襲傳》:“吾計以定。”2.停止。《孟子·梁惠王上》:“無以,則王乎?”

    裨:

    (一)①次等禮服。《荀子·大略》:“大夫裨冕。”(冕:禮帽。)②副;偏;小。《史記·項羽本紀》:“籍為裨將。”(籍:項籍。)陳琳《為袁紹檄豫州》:“授以裨師。”張衡《西京賦》:“爾乃商賈百族,裨販夫婦,鬻良雜苦。”(鬻yù:賣。苦:粗劣器物。) (二)bì 增益;補益。《墨子· 尚賢中》:“求聖君哲人,以裨輔而身。”(而:你的。)

    節:

    ①竹節。《史記·龜策列傳》:“竹,外有理節,中直空虛。”左思《吳都賦》:“苞筍抽節。”泛指木節或骨節。《莊子·養生主》:“彼節者有間,而刀刃者無厚。”②季節;節氣。《列子·湯問》:“寒暑易節,始一反焉。”《淮南子·天文》:“十五日為一節。”《史記·太史公自序》:“夫陰陽四時、八位、十二度、二十四節各有教令。”③節日。王維《九月九日憶山東兄弟》:“獨在異鄉為異客,每逢佳節倍思親。”④禮節。《周易·傢人》:“象曰:婦人嘻嘻,失傢節也。”《論語·微子》:“長幼之節,不可廢也。”⑤準則;法度。《禮記·曲禮上》:“禮不踰節。”⑥節操;氣節。諸葛亮《出師表》:“此悉貞良死節之臣。”文天祥《正氣歌》:“時窮節乃見。”《人物志·七繆》:“達有勞謙之稱,窮有著明之節。”⑦節制。《呂氏春秋·論人》:“適耳目,節嗜欲。”《史記·平津侯主父列傳》:“富民之要,在於節儉。”《漢書·晁錯傳》:“人情莫不欲逸,三王節其力而不盡也。”《管子·心術下》:“節怒莫若樂,節樂莫若禮。”杜甫《往在》:“君臣節儉足,朝野歡呼同。”⑧符節。《左傳·文公八年》:“司馬握節以死。”《淮南子·道應》:“田鳩持節使秦。”蘇軾《江城子·密州出獵》:“持節雲中,何日遣馮唐。”(雲中:郡名。)⑨一種用竹編成的打擊樂器,用來調節樂曲的節拍。《列子·湯問》:“撫節悲歌。”(撫:擊。)左思《蜀都賦》:“巴姬彈弦,漢女擊節。”也指節奏、節拍。屈原《九歌·東君》:“展詩兮會舞,應律兮合節。”蔡琰《胡笳十八拍》:“十五拍兮節調促,氣填胸兮誰識曲?”⑩高峻的樣子《詩經·小雅·節南山》:“節彼南山。”(11)量詞。段。《淮南子·說林》:“一節見而百節知也。”

    節制:

    指揮,約束。《晉書·徐邈傳》:“邈以波競成俗,非己所能~~。”

    制:

    ①裁制;切割。《韓非子·難二》:“管仲善制割,賓胥無善削縫,隰朋善純緣,衣成,君舉而服之。”(賓胥無、隰朋:人名。削縫:縫紉。純緣:鑲邊,緄邊。)②制造;制作。《孟子·梁惠王上》:“可使制梃(tǐng)以撻秦楚之堅甲利兵矣。”(梃:棍棒。撻:打擊。)《詩經· 豳風· 東山》:“制彼裳衣。”(做那件衣裳。)③規劃;制訂。《商君書·更法》:“及至文武,各當時而立法,因事而制禮,禮法以時而定。”④禁止;遏制。《史記·陳涉世傢》:“楚雖勝秦,不敢制趙。”《書經· 呂刑》:“制以刑。”(以:用)⑤控制;掌握。《荀子·天論》:“從天而頌之,孰與制天命而用之。”⑥規章;制度。《左傳· 隱公元年》:“今京不度,非制也。”⑦規模。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓,增其舊制。”⑧帝王的命令。《史記·秦始皇本紀》:“命為‘制’,令為‘詔’。”⑨古代長度名。一丈八尺為一制。《管子·乘馬》:“季絹三十三制當一鎰。”(季:下等。)⑩加工。《戰國策·齊策四》:“夫玉生於山,制則破焉。”(11)寫作。蔡琰《胡笳十八拍》詩:“制茲八拍兮擬俳優。”


  • 莫辞冒险艰,可以裨节制。

    “莫辞冒险艰,可以裨节制。”诗句出处:《送狄员外巡按西山军》;是唐朝诗人岑参的作品。

    兵马守西山,中国非得计。不知何代策,空使蜀人弊。
    八州崖谷深,千里云雪闭。泉浇阁道滑,水冻绳桥脆。
    战士常苦饥,糗粮不相继。胡兵犹不归,空山积年岁。
    儒生识损益,言事皆审谛。狄子幕府郎,有谋必康济。
    胸中悬明镜,照耀无巨细。莫辞冒险艰,可以裨节制。
    相思江楼夕,愁见月澄霁。

    【注释】:

    莫:

    ①(mu)[名]日落的时候。《礼记·聘义》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]没有什么。《庄子·秋水》:“天下之水,~大于海。”③[副]不。《墨子·公输》:“杀臣,宋~能守,乃可攻也。”

    辞:

    ①口供。《周礼·秋官· 乡士》:“听其狱讼,察其辞。”(察:审察。)柳宗元《断刑论下》:“使犯死者自春而穷其辞。”②言词;文词。《庄子·盗跖》:“多辞缪说。”陆机《文赋》:“要辞达而理举,故无取乎冗长。”③告诉。《礼记·檀弓上》:“使人辞于狐突。”④推辞;不接受。《论语·雍也》:“与之粟九百,辞。”曹操《让县自明本志令》:“固辞不受。”⑤告别;离开。陶潜《桃花源记》:“停数日,辞去。”李白《黄鹤楼送孟浩然之广陵》:“故人西辞黄鹤楼,烟花三月下扬州。”⑥辞退;解除。《儿女英雄传》第二十三回:“便脱去那领朝衫,辞官不作。”⑦我国古代的一种文学体裁。

    冒:

    (一)①覆盖。《诗经·邶风·日月》:“日居月诸,下土是冒。”(居、诸:都是语气词。)②顶着;冒着。《吕氏春秋·为欲》:“犯白刃,冒流矢。”牛上士《古骏赋》:“跳山超涧,冒刃冲敌。”③触犯;冒犯。《国语·晋语》:“有冒上而无忠下。”④冒失;冒昧。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“此数者,用兵之患也,而操皆冒行之。”(操:曹操。)⑤冒充;假托。《汉书·卫青传》:“故青冒姓为卫氏。”⑥贪。《左传·文公十八年》:“贪于饮食,冒于财赂。” (二)mò[冒顿(dú)]西汉初年匈奴单于名。

    险:

    ①险峻之处。《周易·坎》:“王公设险,以守其国。”②险要。《孟子·公孙丑下》:“固国不以山溪之险,威天下不以兵革之利。”③险恶。《荀子·天论》:“政险失民。”④邪恶。《商君书·开塞》:“爱私则险。”(私:私利。)⑤危险。韩愈《南山》:“脱险逾避臭。”

    艰:

    ①艰难;困难。《楚辞·离骚》:“长太息以掩涕兮,哀民生之多艰。”②艰险;险恶。《诗经·小雅·何人斯》:“彼何人斯,其心孔艰。”《周易·泰卦》:“无平不陂,无往不复,艰贞无咎。”③父母之丧。《世说新语·德行》:“王安丰遭艰,至性过人,裴令往吊之。”

    可:

    (一)①同意。《左传·隐公三年》:“公曰:不可。”②正确。《史记·范雎蔡泽列传》:“使以臣之言为可,愿行而利其道;以臣之言为不可,久留臣无为也。”(使:如果。)③值得。白居易《卖炭翁》:“可怜身上衣正单,心忧炭贱愿天寒。”④能够;可以。《论语·公冶长》:“朽木不可雕也。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“庶曰:‘此人可就见,不可屈致也。’”⑤着实。《史记·田单列传》:“吾惧燕(yān)人掘吾城外冢墓,僇(lù)先人,可为寒心。”(僇:通“戮”。杀。此指戮尸。)⑥适合;适宜。张翰《杖赋》:“方圆适意,洪细可乎。”李渔《笠翁一家言·笠翁偶集·种植部》:“芙蕖则不然:自荷钱出水之日,便为点缀绿波;及其茎叶既生,则又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西厢记诸宫调》卷三:“瘦得浑如削,百般医疗终难可。”(浑:简直。)⑧当着,对着。周邦彦《南柯子》:“晓来阶下按新声,恰有一方明月可中庭。”(按:击,奏。一方:一块。)⑨副词。1.表示估计,相当于“大约”。王维《洛阳女儿行》:“洛阳女儿对门居,才可容颜十五余。”2. 表示转折,相当于“却”。李白《相逢行》:“相见情已深,未语可知心。”3. 表示反诘,相当于“岂”“哪”。《史记·项羽本纪》:“骓不逝兮可奈何!”方干《山中言志》:“潜夫自有孤云侣,可要王侯知姓名?”(潜夫:隐居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少数民族君主的称号。古乐府《木兰诗》:“昨夜见军帖,可汗大点兵。”(军帖:军中文告。)

    以:

    ①任用;使用。《楚辞·九章·涉江》:“忠不必用兮,贤不必以。”②缘故;原因。《诗经·邶风·旄丘》:“何其久也,必有以也。”③认为。《战国策·齐策一》:“皆以美于徐公。”④介词。1. 表示使用的对象。用;拿。《韩非子·难一》:“以子之矛陷子之楯,何如?”(陷:戳穿。)2.表示动作的涉及对象。与;同。《仪礼·乡射礼》:“主人以宾三揖。”3. 表示动作的原因。因;因为。《史记·孙子吴起列传》:“孙膑以此名显天下。”4.表示动作的方式和依凭。凭借……身份;按照。《论语·学而》:“使民以时。”(使:役使。)5.表示动作的时间。在;于。《吕氏春秋·孟春》:“天子乃以元日祈谷于上帝。”(元日:吉日。)6. 表示动作的目的。曹操《步出夏门行》:“东临碣石,以观沧海。”⑤连词。1.表示并列、相承等关系。相当于“而”。《史记·仲尼弟子列传》:“城高以厚,地广以深。”《国语·晋语四》:“狐偃,其舅也,而惠以有谋。”(惠:通“慧”。聪明。)2. 表示目的。为了;以便。《战国策·东周策》:“秦假道于周以伐韩。”(假道:借路。)⑥助词。用在往、来、上、下、内、外、前、后、左、右、东、西、南、北等方位词前,表示对方位、时间、数量的限制。《吕氏春秋 · 上农》:“凡民自七尺以上,属诸三官。”(三官:指农工商三种职业。)⑦通“已”。1.已经。《三国志·魏志·杜袭传》:“吾计以定。”2.停止。《孟子·梁惠王上》:“无以,则王乎?”

    裨:

    (一)①次等礼服。《荀子·大略》:“大夫裨冕。”(冕:礼帽。)②副;偏;小。《史记·项羽本纪》:“籍为裨将。”(籍:项籍。)陈琳《为袁绍檄豫州》:“授以裨师。”张衡《西京赋》:“尔乃商贾百族,裨贩夫妇,鬻良杂苦。”(鬻yù:卖。苦:粗劣器物。) (二)bì 增益;补益。《墨子· 尚贤中》:“求圣君哲人,以裨辅而身。”(而:你的。)

    节:

    ①竹节。《史记·龟策列传》:“竹,外有理节,中直空虚。”左思《吴都赋》:“苞笋抽节。”泛指木节或骨节。《庄子·养生主》:“彼节者有间,而刀刃者无厚。”②季节;节气。《列子·汤问》:“寒暑易节,始一反焉。”《淮南子·天文》:“十五日为一节。”《史记·太史公自序》:“夫阴阳四时、八位、十二度、二十四节各有教令。”③节日。王维《九月九日忆山东兄弟》:“独在异乡为异客,每逢佳节倍思亲。”④礼节。《周易·家人》:“象曰:妇人嘻嘻,失家节也。”《论语·微子》:“长幼之节,不可废也。”⑤准则;法度。《礼记·曲礼上》:“礼不踰节。”⑥节操;气节。诸葛亮《出师表》:“此悉贞良死节之臣。”文天祥《正气歌》:“时穷节乃见。”《人物志·七缪》:“达有劳谦之称,穷有著明之节。”⑦节制。《吕氏春秋·论人》:“适耳目,节嗜欲。”《史记·平津侯主父列传》:“富民之要,在于节俭。”《汉书·晁错传》:“人情莫不欲逸,三王节其力而不尽也。”《管子·心术下》:“节怒莫若乐,节乐莫若礼。”杜甫《往在》:“君臣节俭足,朝野欢呼同。”⑧符节。《左传·文公八年》:“司马握节以死。”《淮南子·道应》:“田鸠持节使秦。”苏轼《江城子·密州出猎》:“持节云中,何日遣冯唐。”(云中:郡名。)⑨一种用竹编成的打击乐器,用来调节乐曲的节拍。《列子·汤问》:“抚节悲歌。”(抚:击。)左思《蜀都赋》:“巴姬弹弦,汉女击节。”也指节奏、节拍。屈原《九歌·东君》:“展诗兮会舞,应律兮合节。”蔡琰《胡笳十八拍》:“十五拍兮节调促,气填胸兮谁识曲?”⑩高峻的样子《诗经·小雅·节南山》:“节彼南山。”(11)量词。段。《淮南子·说林》:“一节见而百节知也。”

    节制:

    指挥,约束。《晋书·徐邈传》:“邈以波竞成俗,非己所能~~。”

    制:

    ①裁制;切割。《韩非子·难二》:“管仲善制割,宾胥无善削缝,隰朋善纯缘,衣成,君举而服之。”(宾胥无、隰朋:人名。削缝:缝纫。纯缘:镶边,绲边。)②制造;制作。《孟子·梁惠王上》:“可使制梃(tǐng)以挞秦楚之坚甲利兵矣。”(梃:棍棒。挞:打击。)《诗经· 豳风· 东山》:“制彼裳衣。”(做那件衣裳。)③规划;制订。《商君书·更法》:“及至文武,各当时而立法,因事而制礼,礼法以时而定。”④禁止;遏制。《史记·陈涉世家》:“楚虽胜秦,不敢制赵。”《书经· 吕刑》:“制以刑。”(以:用)⑤控制;掌握。《荀子·天论》:“从天而颂之,孰与制天命而用之。”⑥规章;制度。《左传· 隐公元年》:“今京不度,非制也。”⑦规模。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼,增其旧制。”⑧帝王的命令。《史记·秦始皇本纪》:“命为‘制’,令为‘诏’。”⑨古代长度名。一丈八尺为一制。《管子·乘马》:“季绢三十三制当一镒。”(季:下等。)⑩加工。《战国策·齐策四》:“夫玉生于山,制则破焉。”(11)写作。蔡琰《胡笳十八拍》诗:“制兹八拍兮拟俳优。”


  • mo ci mao xian jian ,ke yi bi jie zhi 。

    “mo ci mao xian jian ,ke yi bi jie zhi 。”shi gou chu chu :《song di yuan wai xun an xi shan jun 》;shi tang chao shi ren cen can de zuo pin 。

    bing ma shou xi shan ,zhong guo fei de ji 。bu zhi he dai ce ,kong shi shu ren bi 。
    ba zhou ya gu shen ,qian li yun xue bi 。quan jiao ge dao hua ,shui dong sheng qiao cui 。
    zhan shi chang ku ji ,qiu liang bu xiang ji 。hu bing you bu gui ,kong shan ji nian sui 。
    ru sheng shi sun yi ,yan shi jie shen di 。di zi mu fu lang ,you mou bi kang ji 。
    xiong zhong xuan ming jing ,zhao yao mo ju xi 。mo ci mao xian jian ,ke yi bi jie zhi 。
    xiang sai jiang lou xi ,chou jian yue cheng ji 。

    【zhu shi 】:

    mo :

    ①(mu)[ming ]ri la de shi hou 。《li ji ·pin yi 》:“ri ~ren juan 。”(“mu ”de ben zi 。)②[dai ]mei you shen me 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“tian xia zhi shui ,~da yu hai 。”③[fu ]bu 。《mo zi ·gong shu 》:“sha chen ,song ~neng shou ,nai ke gong ye 。”

    ci :

    ①kou gong 。《zhou li ·qiu guan · xiang shi 》:“ting ji yu song ,cha ji ci 。”(cha :shen cha 。)liu zong yuan 《duan xing lun xia 》:“shi fan si zhe zi chun er qiong ji ci 。”②yan ci ;wen ci 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“duo ci miao shui 。”liu ji 《wen fu 》:“yao ci da er li ju ,gu mo qu hu rong chang 。”③gao su 。《li ji ·tan gong shang 》:“shi ren ci yu hu tu 。”④tui ci ;bu jie shou 。《lun yu ·yong ye 》:“yu zhi su jiu bai ,ci 。”cao cao 《rang xian zi ming ben zhi ling 》:“gu ci bu shou 。”⑤gao bie ;li kai 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“ting shu ri ,ci qu 。”li bai 《huang he lou song meng hao ran zhi an ling 》:“gu ren xi ci huang he lou ,yan hua san yue xia yang zhou 。”⑥ci tui ;jie chu 。《er nv ying xiong chuan 》di er shi san hui :“bian tuo qu na ling chao shan ,ci guan bu zuo 。”⑦wo guo gu dai de yi chong wen xue ti cai 。

    mao :

    (yi )①fu gai 。《shi jing ·bei feng ·ri yue 》:“ri ju yue zhu ,xia tu shi mao 。”(ju 、zhu :dou shi yu qi ci 。)②ding zhao ;mao zhao 。《lv shi chun qiu ·wei yu 》:“fan bai ren ,mao liu shi 。”niu shang shi 《gu jun fu 》:“tiao shan chao jian ,mao ren chong di 。”③chu fan ;mao fan 。《guo yu ·jin yu 》:“you mao shang er mo zhong xia 。”④mao shi ;mao mei 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“ci shu zhe ,yong bing zhi huan ye ,er cao jie mao hang zhi 。”(cao :cao cao 。)⑤mao chong ;jia tuo 。《han shu ·wei qing chuan 》:“gu qing mao xing wei wei shi 。”⑥tan 。《zuo chuan ·wen gong shi ba nian 》:“tan yu yin shi ,mao yu cai lu 。” (er )mò[mao du (dú)]xi han chu nian xiong nu chan yu ming 。

    xian :

    ①xian jun zhi chu 。《zhou yi ·kan 》:“wang gong she xian ,yi shou ji guo 。”②xian yao 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“gu guo bu yi shan xi zhi xian ,wei tian xia bu yi bing ge zhi li 。”③xian e 。《xun zi ·tian lun 》:“zheng xian shi min 。”④xie e 。《shang jun shu ·kai sai 》:“ai si ze xian 。”(si :si li 。)⑤wei xian 。han yu 《na shan 》:“tuo xian yu bi chou 。”

    jian :

    ①jian nan ;kun nan 。《chu ci ·li sao 》:“chang tai xi yi yan ti xi ,ai min sheng zhi duo jian 。”②jian xian ;xian e 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“bi he ren si ,ji xin kong jian 。”《zhou yi ·tai gua 》:“mo ping bu bei ,mo wang bu fu ,jian zhen mo jiu 。”③fu mu zhi sang 。《shi shui xin yu ·de hang 》:“wang an feng zao jian ,zhi xing guo ren ,pei ling wang diao zhi 。”

    ke :

    (yi )①tong yi 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“gong yue :bu ke 。”②zheng que 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“shi yi chen zhi yan wei ke ,yuan hang er li ji dao ;yi chen zhi yan wei bu ke ,jiu liu chen mo wei ye 。”(shi :ru guo 。)③zhi de 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“ke lian shen shang yi zheng chan ,xin you tan jian yuan tian han 。”④neng gou ;ke yi 。《lun yu ·gong ye chang 》:“xiu mu bu ke diao ye 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“shu yue :‘ci ren ke jiu jian ,bu ke qu zhi ye 。’”⑤zhao shi 。《shi ji ·tian chan lie chuan 》:“wu ju yan (yān)ren jue wu cheng wai zhong mu ,僇(lù)xian ren ,ke wei han xin 。”(僇:tong “lu ”。sha 。ci zhi lu shi 。)⑥kuo ge ;kuo yi 。zhang han 《zhang fu 》:“fang yuan kuo yi ,hong xi ke hu 。”li yu 《li weng yi jia yan ·li weng ou ji ·chong zhi bu 》:“fu qu ze bu ran :zi he qian chu shui zhi ri ,bian wei dian chuo lu bo ;ji ji jing xie ji sheng ,ze you ri gao ri shang ……ci jie yan ji ke mu zhe ye 。”⑦quan yu 。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan san :“shou de hun ru xiao ,bai ban yi liao zhong nan ke 。”(hun :jian zhi 。)⑧dang zhao ,dui zhao 。zhou bang yan 《na ke zi 》:“xiao lai jie xia an xin sheng ,qia you yi fang ming yue ke zhong ting 。”(an :ji ,zou 。yi fang :yi kuai 。)⑨fu ci 。1.biao shi gu ji ,xiang dang yu “da yao ”。wang wei 《luo yang nv er hang 》:“luo yang nv er dui men ju ,cai ke rong yan shi wu yu 。”2. biao shi zhuai she ,xiang dang yu “que ”。li bai 《xiang feng hang 》:“xiang jian qing yi shen ,wei yu ke zhi xin 。”3. biao shi fan jie ,xiang dang yu “qi ”“na ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“zhui bu shi xi ke nai he !”fang gan 《shan zhong yan zhi 》:“qian fu zi you gu yun lv ,ke yao wang hou zhi xing ming ?”(qian fu :yin ju de ren 。) (er )kè [ke han (hán)]yi zuo “ke han ”。gu dai bei fang yi xie shao shu min zu jun zhu de chen hao 。gu le fu 《mu lan shi 》:“zuo ye jian jun tie ,ke han da dian bing 。”(jun tie :jun zhong wen gao 。)

    yi :

    ①ren yong ;shi yong 。《chu ci ·jiu zhang ·she jiang 》:“zhong bu bi yong xi ,xian bu bi yi 。”②yuan gu ;yuan yin 。《shi jing ·bei feng ·mao qiu 》:“he ji jiu ye ,bi you yi ye 。”③ren wei 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jie yi mei yu xu gong 。”④jie ci 。1. biao shi shi yong de dui xiang 。yong ;na 。《han fei zi ·nan yi 》:“yi zi zhi mao xian zi zhi dun ,he ru ?”(xian :chuo chuan 。)2.biao shi dong zuo de she ji dui xiang 。yu ;tong 。《yi li ·xiang she li 》:“zhu ren yi bin san yi 。”3. biao shi dong zuo de yuan yin 。yin ;yin wei 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“sun bin yi ci ming xian tian xia 。”4.biao shi dong zuo de fang shi he yi ping 。ping jie ……shen fen ;an zhao 。《lun yu ·xue er 》:“shi min yi shi 。”(shi :yi shi 。)5.biao shi dong zuo de shi jian 。zai ;yu 。《lv shi chun qiu ·meng chun 》:“tian zi nai yi yuan ri qi gu yu shang di 。”(yuan ri :ji ri 。)6. biao shi dong zuo de mu de 。cao cao 《bu chu xia men hang 》:“dong lin jie dan ,yi guan cang hai 。”⑤lian ci 。1.biao shi bing lie 、xiang cheng deng guan ji 。xiang dang yu “er ”。《shi ji ·zhong ni di zi lie chuan 》:“cheng gao yi hou ,de an yi shen 。”《guo yu ·jin yu si 》:“hu yan ,ji jiu ye ,er hui yi you mou 。”(hui :tong “hui ”。cong ming 。)2. biao shi mu de 。wei le ;yi bian 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“qin jia dao yu zhou yi fa han 。”(jia dao :jie lu 。)⑥zhu ci 。yong zai wang 、lai 、shang 、xia 、nei 、wai 、qian 、hou 、zuo 、you 、dong 、xi 、na 、bei deng fang wei ci qian ,biao shi dui fang wei 、shi jian 、shu liang de xian zhi 。《lv shi chun qiu · shang nong 》:“fan min zi qi che yi shang ,shu zhu san guan 。”(san guan :zhi nong gong shang san chong zhi ye 。)⑦tong “yi ”。1.yi jing 。《san guo zhi ·wei zhi ·du xi chuan 》:“wu ji yi ding 。”2.ting zhi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“mo yi ,ze wang hu ?”

    bi :

    (yi )①ci deng li fu 。《xun zi ·da lve 》:“da fu bi mian 。”(mian :li mao 。)②fu ;pian ;xiao 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“ji wei bi jiang 。”(ji :xiang ji 。)chen lin 《wei yuan shao xi yu zhou 》:“shou yi bi shi 。”zhang heng 《xi jing fu 》:“er nai shang gu bai zu ,bi fan fu fu ,yu liang za ku 。”(yu yù:mai 。ku :cu lie qi wu 。) (er )bì zeng yi ;bu yi 。《mo zi · shang xian zhong 》:“qiu sheng jun zhe ren ,yi bi fu er shen 。”(er :ni de 。)

    jie :

    ①zhu jie 。《shi ji ·gui ce lie chuan 》:“zhu ,wai you li jie ,zhong zhi kong xu 。”zuo sai 《wu dou fu 》:“bao sun chou jie 。”fan zhi mu jie huo gu jie 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“bi jie zhe you jian ,er dao ren zhe mo hou 。”②ji jie ;jie qi 。《lie zi ·shang wen 》:“han shu yi jie ,shi yi fan yan 。”《huai na zi ·tian wen 》:“shi wu ri wei yi jie 。”《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“fu yin yang si shi 、ba wei 、shi er du 、er shi si jie ge you jiao ling 。”③jie ri 。wang wei 《jiu yue jiu ri yi shan dong xiong di 》:“du zai yi xiang wei yi ke ,mei feng jia jie bei sai qin 。”④li jie 。《zhou yi ·jia ren 》:“xiang yue :fu ren xi xi ,shi jia jie ye 。”《lun yu ·wei zi 》:“chang you zhi jie ,bu ke fei ye 。”⑤zhun ze ;fa du 。《li ji ·qu li shang 》:“li bu yao jie 。”⑥jie cao ;qi jie 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“ci xi zhen liang si jie zhi chen 。”wen tian xiang 《zheng qi ge 》:“shi qiong jie nai jian 。”《ren wu zhi ·qi miao 》:“da you lao qian zhi chen ,qiong you zhe ming zhi jie 。”⑦jie zhi 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“kuo er mu ,jie shi yu 。”《shi ji ·ping jin hou zhu fu lie chuan 》:“fu min zhi yao ,zai yu jie jian 。”《han shu ·chao cuo chuan 》:“ren qing mo bu yu yi ,san wang jie ji li er bu jin ye 。”《guan zi ·xin shu xia 》:“jie nu mo re le ,jie le mo re li 。”du fu 《wang zai 》:“jun chen jie jian zu ,chao ye huan hu tong 。”⑧fu jie 。《zuo chuan ·wen gong ba nian 》:“si ma wo jie yi si 。”《huai na zi ·dao ying 》:“tian jiu chi jie shi qin 。”su shi 《jiang cheng zi ·mi zhou chu lie 》:“chi jie yun zhong ,he ri qian feng tang 。”(yun zhong :jun ming 。)⑨yi chong yong zhu bian cheng de da ji le qi ,yong lai diao jie le qu de jie pai 。《lie zi ·shang wen 》:“fu jie bei ge 。”(fu :ji 。)zuo sai 《shu dou fu 》:“ba ji dan xian ,han nv ji jie 。”ye zhi jie zou 、jie pai 。qu yuan 《jiu ge ·dong jun 》:“zhan shi xi hui wu ,ying lv xi ge jie 。”cai yan 《hu jia shi ba pai 》:“shi wu pai xi jie diao cu ,qi tian xiong xi shei shi qu ?”⑩gao jun de yang zi 《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“jie bi na shan 。”(11)liang ci 。duan 。《huai na zi ·shui lin 》:“yi jie jian er bai jie zhi ye 。”

    jie zhi :

    zhi hui ,yao shu 。《jin shu ·xu miao chuan 》:“miao yi bo jing cheng su ,fei ji suo neng ~~。”

    zhi :

    ①cai zhi ;qie ge 。《han fei zi ·nan er 》:“guan zhong shan zhi ge ,bin xu mo shan xiao feng ,xi peng shan chun yuan ,yi cheng ,jun ju er fu zhi 。”(bin xu mo 、xi peng :ren ming 。xiao feng :feng ren 。chun yuan :rang bian ,gun bian 。)②zhi zao ;zhi zuo 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ke shi zhi ting (tǐng)yi ta qin chu zhi jian jia li bing yi 。”(ting :gun bang 。ta :da ji 。)《shi jing · bin feng · dong shan 》:“zhi bi chang yi 。”(zuo na jian yi chang 。)③gui hua ;zhi ding 。《shang jun shu ·geng fa 》:“ji zhi wen wu ,ge dang shi er li fa ,yin shi er zhi li ,li fa yi shi er ding 。”④jin zhi ;e zhi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“chu sui sheng qin ,bu gan zhi zhao 。”《shu jing · lv xing 》:“zhi yi xing 。”(yi :yong )⑤kong zhi ;zhang wo 。《xun zi ·tian lun 》:“cong tian er song zhi ,shu yu zhi tian ming er yong zhi 。”⑥gui zhang ;zhi du 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“jin jing bu du ,fei zhi ye 。”⑦gui mo 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou ,zeng ji jiu zhi 。”⑧di wang de ming ling 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“ming wei ‘zhi ’,ling wei ‘zhao ’。”⑨gu dai chang du ming 。yi zhang ba che wei yi zhi 。《guan zi ·cheng ma 》:“ji juan san shi san zhi dang yi yi 。”(ji :xia deng 。)⑩jia gong 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“fu yu sheng yu shan ,zhi ze po yan 。”(11)xie zuo 。cai yan 《hu jia shi ba pai 》shi :“zhi ci ba pai xi ni pai you 。”