• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 晨興獨西望,郢水期溯沿。

    “晨興獨西望,郢水期溯沿。”詩句出處:《答黎士曹黎生前適越後之楚》;是唐朝詩人皎然的作品。

    楚木紛如麻,高松自孤直。願得苦寒枝,與君比顏色。
    故鄉眇天末,羈旅滄江隅。委質在忠信,苦心無變渝。
    何繇表名義,贈君金轆轤。何以美知才,投我懸黎珠。
    遽為千裡別,南風思越絕。愛君隨海鷗,倚棹宿沙月。
    不棲惡木上,肯蹈巴蛇穴。一上蕭然峰,擬蹤幽人轍。
    晨興獨西望,郢水期溯沿。夜到洞庭月,秋經雲夢天。
    黎生知吾道,此地不潸然。欲寄楚人住,學拏漁子船。
    奈何北風至,攪我窗中弦。遊子動歸思,江蘺亦綿綿。
    篋中封禪書,欲獻無由緣。豈乏晨風翼,翻飛到日邊。

    【註釋】:

    興:

    ①[動]起身,起 來。《論語·衛靈公》:“從者病,莫能~。”②[動]興起,建立。《史記·文帝本紀》:“漢~,至孝文四十有餘載。”③[動]發動。《史記·酷吏列傳》:“漢大~兵伐匈奴。”④[形]興盛。與“廢”相對。《論語· 子路》:“事不成,則禮樂不~。”⑤(xing)[名]興致,興趣(後起意義)。劉義慶《世說新語·任誕》:“吾本乘~而行,~盡而返。”

    獨:

    ①單一;單獨。《史記·高祖本紀》:“項羽欲與漢王獨身挑戰。”《後漢書·崔駰傳》:“蓋高樹靡陰,獨木不林。”②獨自。蘇軾《石鐘山記》:“獨與邁乘小舟至絕壁下。”③沒有子孫的老人。《禮記·禮運》:“矜(guān)寡孤獨廢疾者,皆有所養。”(矜:通“鰥”。)④獨特;特異;與眾不同之處。《論衡·實知》:“有獨見之明,獨聽之聰。”⑤專斷;獨裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好獨。”(闇:同“暗”。)⑥副詞。1. 相當於“隻”、“僅僅”。張溥《五人墓碑記》:“獨五人之皎皎,何也?”2.表示反問,相當於“豈”、“難道”。司馬遷《史記·廉頗藺相如列傳》:“相如雖駑,獨畏廉將軍哉?”[獨夫]1. 獨身男子。2. 殘暴無道為人民所憎恨的統治者。

    西:

    ①鳥類止息。《敦煌曲子詞集·西江月》:“棹歌驚起亂西禽,女伴各歸南浦。”②方位名,日落處,與“東”相對。《左傳·僖公四年》:“東至於海,西至於河。”③副詞。向西;往西。王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”

    望:

    ①遠望。《左傳·莊公十年》:“吾視其轍亂,望其旗靡。”(轍:車轍。靡:倒。)②盼望;期望。曹操《收田租令》:“欲望百姓親附。”《孟子·梁惠王上》:“王如知此,則無望民之多於鄰國也。”③聲望;名望。《詩經·大雅·卷阿》:“令聞令望。”④有聲望的人或物。《左傳·昭公十二年》:“吾子,楚國之望也。”⑤怨恨;責怪。《新唐書·劉漢宏傳》:“漢宏恨賞薄,有望言。”⑥祭名。指古代帝王祭祀山川、日月、星辰。《尚書·舜典》:“望於山川。”⑦農歷每月十五。張溥《五人墓碑記》:“予猶記周公之被逮,在丁卯三月之望。”[望洋]亦作“望羊”、“望陽”。仰視;遠視。《莊子·秋水》:“於是焉河伯始旋其面目,望洋向若而嘆。”(若:海神名。)

    郢:

    古都名。春秋戰國時楚國的都城。最初建都在湖北省江陵縣西北,稱郢。其後楚國曾多次遷都,凡遷都所在,當時皆稱郢。《左傳· 文公十年》:“將入郢。”

    期:

    (一)①約會。《詩經·鄘風·桑中》:“期我乎桑中。”又約定。《谷梁傳·隱公八年》:“不期而會曰遇。”②預定的時日;期限。《史記 · 陳涉世傢》:“失期,法皆斬。”③限量;限度。《詩經·小雅·南山有臺》:“樂隻君子,萬壽無期。”(隻:語氣詞。)④期望;要求。《韓非子·五蠹》:“不期修古,不法常可。”⑤必;必定。《左傳·哀公十六年》:“期死,非勇也。” (二)jī 同“朞”。一周年、一整月或一晝夜。《左傳·襄公九年》:“行之期年,國乃有節。”(節:節餘。)

    溯:

    ①逆流而上。《詩經·秦風·蒹葭(jiān jiā)》:“溯遊從之,宛在水中央。”②往上推求或回憶。曾國藩《送江小帆同年視學湖北序》:“使彼邦之人,曉然知吾好博通之才,庶幾由文以溯本,舉一以勸百。”③流;泛。《漢書·司馬相如列傳》:“上暢九垓,下溯八埏。”④通“訴”。訴說。《戰國策·齊策五》:“衛君跣行告溯於魏。”

    沿:

    ①順著水道而下。《左傳·文公十年》:“(子西)沿漢溯江,將入郢。”(子西:楚大夫。)②順著。陸機《文賦》:“或因枝以振葉,或沿波而討源。”③遵循;因襲。《禮記·樂記》:“五帝殊時,不相沿樂;三王異世,不相襲禮。”《宋書·恩幸傳》:“因此相沿,遂為成法。”(遂:就。)


  • 晨兴独西望,郢水期溯沿。

    “晨兴独西望,郢水期溯沿。”诗句出处:《答黎士曹黎生前适越后之楚》;是唐朝诗人皎然的作品。

    楚木纷如麻,高松自孤直。愿得苦寒枝,与君比颜色。
    故乡眇天末,羁旅沧江隅。委质在忠信,苦心无变渝。
    何繇表名义,赠君金辘轳。何以美知才,投我悬黎珠。
    遽为千里别,南风思越绝。爱君随海鸥,倚棹宿沙月。
    不栖恶木上,肯蹈巴蛇穴。一上萧然峰,拟踪幽人辙。
    晨兴独西望,郢水期溯沿。夜到洞庭月,秋经云梦天。
    黎生知吾道,此地不潸然。欲寄楚人住,学拏渔子船。
    奈何北风至,搅我窗中弦。游子动归思,江蓠亦绵绵。
    箧中封禅书,欲献无由缘。岂乏晨风翼,翻飞到日边。

    【注释】:

    兴:

    ①[动]起身,起 来。《论语·卫灵公》:“从者病,莫能~。”②[动]兴起,建立。《史记·文帝本纪》:“汉~,至孝文四十有余载。”③[动]发动。《史记·酷吏列传》:“汉大~兵伐匈奴。”④[形]兴盛。与“废”相对。《论语· 子路》:“事不成,则礼乐不~。”⑤(xing)[名]兴致,兴趣(后起意义)。刘义庆《世说新语·任诞》:“吾本乘~而行,~尽而返。”

    独:

    ①单一;单独。《史记·高祖本纪》:“项羽欲与汉王独身挑战。”《后汉书·崔骃传》:“盖高树靡阴,独木不林。”②独自。苏轼《石钟山记》:“独与迈乘小舟至绝壁下。”③没有子孙的老人。《礼记·礼运》:“矜(guān)寡孤独废疾者,皆有所养。”(矜:通“鳏”。)④独特;特异;与众不同之处。《论衡·实知》:“有独见之明,独听之聪。”⑤专断;独裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好独。”(闇:同“暗”。)⑥副词。1. 相当于“只”、“仅仅”。张溥《五人墓碑记》:“独五人之皎皎,何也?”2.表示反问,相当于“岂”、“难道”。司马迁《史记·廉颇蔺相如列传》:“相如虽驽,独畏廉将军哉?”[独夫]1. 独身男子。2. 残暴无道为人民所憎恨的统治者。

    西:

    ①鸟类止息。《敦煌曲子词集·西江月》:“棹歌惊起乱西禽,女伴各归南浦。”②方位名,日落处,与“东”相对。《左传·僖公四年》:“东至于海,西至于河。”③副词。向西;往西。王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”

    望:

    ①远望。《左传·庄公十年》:“吾视其辙乱,望其旗靡。”(辙:车辙。靡:倒。)②盼望;期望。曹操《收田租令》:“欲望百姓亲附。”《孟子·梁惠王上》:“王如知此,则无望民之多于邻国也。”③声望;名望。《诗经·大雅·卷阿》:“令闻令望。”④有声望的人或物。《左传·昭公十二年》:“吾子,楚国之望也。”⑤怨恨;责怪。《新唐书·刘汉宏传》:“汉宏恨赏薄,有望言。”⑥祭名。指古代帝王祭祀山川、日月、星辰。《尚书·舜典》:“望于山川。”⑦农历每月十五。张溥《五人墓碑记》:“予犹记周公之被逮,在丁卯三月之望。”[望洋]亦作“望羊”、“望阳”。仰视;远视。《庄子·秋水》:“于是焉河伯始旋其面目,望洋向若而叹。”(若:海神名。)

    郢:

    古都名。春秋战国时楚国的都城。最初建都在湖北省江陵县西北,称郢。其后楚国曾多次迁都,凡迁都所在,当时皆称郢。《左传· 文公十年》:“将入郢。”

    期:

    (一)①约会。《诗经·鄘风·桑中》:“期我乎桑中。”又约定。《谷梁传·隐公八年》:“不期而会曰遇。”②预定的时日;期限。《史记 · 陈涉世家》:“失期,法皆斩。”③限量;限度。《诗经·小雅·南山有台》:“乐只君子,万寿无期。”(只:语气词。)④期望;要求。《韩非子·五蠹》:“不期修古,不法常可。”⑤必;必定。《左传·哀公十六年》:“期死,非勇也。” (二)jī 同“朞”。一周年、一整月或一昼夜。《左传·襄公九年》:“行之期年,国乃有节。”(节:节余。)

    溯:

    ①逆流而上。《诗经·秦风·蒹葭(jiān jiā)》:“溯游从之,宛在水中央。”②往上推求或回忆。曾国藩《送江小帆同年视学湖北序》:“使彼邦之人,晓然知吾好博通之才,庶几由文以溯本,举一以劝百。”③流;泛。《汉书·司马相如列传》:“上畅九垓,下溯八埏。”④通“诉”。诉说。《战国策·齐策五》:“卫君跣行告溯于魏。”

    沿:

    ①顺着水道而下。《左传·文公十年》:“(子西)沿汉溯江,将入郢。”(子西:楚大夫。)②顺着。陆机《文赋》:“或因枝以振叶,或沿波而讨源。”③遵循;因袭。《礼记·乐记》:“五帝殊时,不相沿乐;三王异世,不相袭礼。”《宋书·恩幸传》:“因此相沿,遂为成法。”(遂:就。)


  • chen xing du xi wang ,ying shui ji su yan 。

    “chen xing du xi wang ,ying shui ji su yan 。”shi gou chu chu :《da li shi cao li sheng qian kuo yue hou zhi chu 》;shi tang chao shi ren jiao ran de zuo pin 。

    chu mu fen ru ma ,gao song zi gu zhi 。yuan de ku han zhi ,yu jun bi yan se 。
    gu xiang miao tian mo ,ji lv cang jiang yu 。wei zhi zai zhong xin ,ku xin mo bian yu 。
    he yao biao ming yi ,zeng jun jin lu lu 。he yi mei zhi cai ,tou wo xuan li zhu 。
    ju wei qian li bie ,na feng sai yue jue 。ai jun sui hai ou ,yi zhao su sha yue 。
    bu qi e mu shang ,ken dao ba she xue 。yi shang xiao ran feng ,ni zong you ren zhe 。
    chen xing du xi wang ,ying shui ji su yan 。ye dao dong ting yue ,qiu jing yun meng tian 。
    li sheng zhi wu dao ,ci de bu shan ran 。yu ji chu ren zhu ,xue na yu zi chuan 。
    nai he bei feng zhi ,jiao wo chuang zhong xian 。you zi dong gui sai ,jiang li yi mian mian 。
    qie zhong feng chan shu ,yu suo mo you yuan 。qi fa chen feng yi ,fan fei dao ri bian 。

    【zhu shi 】:

    xing :

    ①[dong ]qi shen ,qi lai 。《lun yu ·wei ling gong 》:“cong zhe bing ,mo neng ~。”②[dong ]xing qi ,jian li 。《shi ji ·wen di ben ji 》:“han ~,zhi xiao wen si shi you yu zai 。”③[dong ]fa dong 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“han da ~bing fa xiong nu 。”④[xing ]xing cheng 。yu “fei ”xiang dui 。《lun yu · zi lu 》:“shi bu cheng ,ze li le bu ~。”⑤(xing)[ming ]xing zhi ,xing qu (hou qi yi yi )。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ren dan 》:“wu ben cheng ~er hang ,~jin er fan 。”

    du :

    ①chan yi ;chan du 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiang yu yu yu han wang du shen tiao zhan 。”《hou han shu ·cui yin chuan 》:“gai gao shu mi yin ,du mu bu lin 。”②du zi 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“du yu mai cheng xiao zhou zhi jue bi xia 。”③mei you zi sun de lao ren 。《li ji ·li yun 》:“jin (guān)gua gu du fei ji zhe ,jie you suo yang 。”(jin :tong “guan ”。)④du te ;te yi ;yu zhong bu tong zhi chu 。《lun heng ·shi zhi 》:“you du jian zhi ming ,du ting zhi cong 。”⑤zhuan duan ;du cai 。《xun zi ·chen dao 》:“gu ming zhu hao tong ,er an zhu hao du 。”(an :tong “an ”。)⑥fu ci 。1. xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“du wu ren zhi jiao jiao ,he ye ?”2.biao shi fan wen ,xiang dang yu “qi ”、“nan dao ”。si ma qian 《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“xiang ru sui nu ,du wei lian jiang jun zai ?”[du fu ]1. du shen nan zi 。2. can bao mo dao wei ren min suo zeng hen de tong zhi zhe 。

    xi :

    ①diao lei zhi xi 。《dui huang qu zi ci ji ·xi jiang yue 》:“zhao ge jing qi luan xi qin ,nv ban ge gui na pu 。”②fang wei ming ,ri la chu ,yu “dong ”xiang dui 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“dong zhi yu hai ,xi zhi yu he 。”③fu ci 。xiang xi ;wang xi 。wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”

    wang :

    ①yuan wang 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“wu shi ji zhe luan ,wang ji qi mi 。”(zhe :che zhe 。mi :dao 。)②pan wang ;ji wang 。cao cao 《shou tian zu ling 》:“yu wang bai xing qin fu 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang ru zhi ci ,ze mo wang min zhi duo yu lin guo ye 。”③sheng wang ;ming wang 。《shi jing ·da ya ·juan a 》:“ling wen ling wang 。”④you sheng wang de ren huo wu 。《zuo chuan ·zhao gong shi er nian 》:“wu zi ,chu guo zhi wang ye 。”⑤yuan hen ;ze guai 。《xin tang shu ·liu han hong chuan 》:“han hong hen shang bao ,you wang yan 。”⑥ji ming 。zhi gu dai di wang ji si shan chuan 、ri yue 、xing chen 。《shang shu ·shun dian 》:“wang yu shan chuan 。”⑦nong li mei yue shi wu 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“yu you ji zhou gong zhi bei dai ,zai ding mao san yue zhi wang 。”[wang xiang ]yi zuo “wang yang ”、“wang yang ”。yang shi ;yuan shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“yu shi yan he bai shi xuan ji mian mu ,wang xiang xiang re er tan 。”(re :hai shen ming 。)

    ying :

    gu dou ming 。chun qiu zhan guo shi chu guo de dou cheng 。zui chu jian dou zai hu bei sheng jiang ling xian xi bei ,chen ying 。ji hou chu guo ceng duo ci qian dou ,fan qian dou suo zai ,dang shi jie chen ying 。《zuo chuan · wen gong shi nian 》:“jiang ru ying 。”

    ji :

    (yi )①yao hui 。《shi jing ·yong feng ·sang zhong 》:“ji wo hu sang zhong 。”you yao ding 。《gu liang chuan ·yin gong ba nian 》:“bu ji er hui yue yu 。”②yu ding de shi ri ;ji xian 。《shi ji · chen she shi jia 》:“shi ji ,fa jie zhan 。”③xian liang ;xian du 。《shi jing ·xiao ya ·na shan you tai 》:“le zhi jun zi ,mo shou mo ji 。”(zhi :yu qi ci 。)④ji wang ;yao qiu 。《han fei zi ·wu du 》:“bu ji xiu gu ,bu fa chang ke 。”⑤bi ;bi ding 。《zuo chuan ·ai gong shi liu nian 》:“ji si ,fei yong ye 。” (er )jī tong “qi ”。yi zhou nian 、yi zheng yue huo yi zhou ye 。《zuo chuan ·xiang gong jiu nian 》:“hang zhi ji nian ,guo nai you jie 。”(jie :jie yu 。)

    su :

    ①ni liu er shang 。《shi jing ·qin feng ·jian jia (jiān jiā)》:“su you cong zhi ,wan zai shui zhong yang 。”②wang shang tui qiu huo hui yi 。ceng guo fan 《song jiang xiao fan tong nian shi xue hu bei xu 》:“shi bi bang zhi ren ,xiao ran zhi wu hao bo tong zhi cai ,shu ji you wen yi su ben ,ju yi yi quan bai 。”③liu ;fan 。《han shu ·si ma xiang ru lie chuan 》:“shang chang jiu gai ,xia su ba shan 。”④tong “su ”。su shui 。《zhan guo ce ·ji ce wu 》:“wei jun xian hang gao su yu wei 。”

    yan :

    ①shun zhao shui dao er xia 。《zuo chuan ·wen gong shi nian 》:“(zi xi )yan han su jiang ,jiang ru ying 。”(zi xi :chu da fu 。)②shun zhao 。liu ji 《wen fu 》:“huo yin zhi yi zhen xie ,huo yan bo er tao yuan 。”③zun xun ;yin xi 。《li ji ·le ji 》:“wu di shu shi ,bu xiang yan le ;san wang yi shi ,bu xiang xi li 。”《song shu ·en xing chuan 》:“yin ci xiang yan ,sui wei cheng fa 。”(sui :jiu 。)