• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 日月相噬嚙,星辰踣而顛。

    “日月相噬嚙,星辰踣而顛。”詩句出處:《孟東野失子》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    失子將何尤,吾將上尤天。女實主下人,與奪一何偏。
    彼於女何有,乃令蕃且延。此獨何罪辜,生死旬日間。
    上呼無時聞,滴地淚到泉。地祇為之悲,瑟縮久不安。
    乃呼大靈龜,騎雲款天門。問天主下人,薄厚胡不均。
    天曰天地人,由來不相關。吾懸日與月,吾系星與辰。
    日月相噬嚙,星辰踣而顛。吾不女之罪,知非女由因。
    且物各有分,孰能使之然。有子與無子,禍福未可原。
    魚子滿母腹,一一欲誰憐。細腰不自乳,舉族常孤鰥。
    鴟梟啄母腦,母死子始翻。蝮蛇生子時,坼裂腸與肝。
    好子雖雲好,未還恩與勤。惡子不可說,鴟梟蝮蛇然。
    有子且勿喜,無子固勿嘆。上聖不待教,賢聞語而遷。
    下愚聞語惑,雖教無由悛。大靈頓頭受,即日以命還。
    地祇謂大靈,女往告其人。東野夜得夢,有夫玄衣巾。
    闖然入其戶,三稱天之言。再拜謝玄夫,收悲以歡忻。

    【註釋】:

    日月:

    ①太陽和月亮。《書·益稷》:“予欲觀古人之象,~~、星辰、山龍、華蟲作會。”②光陰,時間。《論語·陽貨》:“~~逝矣,歲不我與。③一天或一月。《論語·雍也》:“回也,其心三月不違仁,其餘則~~至焉而已矣。”④每日每月,時時。蔡邕《難夏育上言鮮卑仍犯諸郡》:“方今郡縣盜賊,劫摽人財,攻犯官民,~~有之。”⑤喻帝王和皇後。《史記·魏其武安侯傳》:“武安之貴,在~~之際。”

    月:

    (一)①月球;月亮。《詩經·陳風·月出》:“月出皎兮。”②月光;月色。陶潛《歸田園居》之三:“晨興理荒穢,帶月荷鋤歸。”③月份。一年的十二分之一。從朔至晦為一月,大月三十日,小月二十九日。《詩經·豳風·七月》:“七月流火,九月授衣。”(火:星名。)④形狀或顏色像月亮的。李賀《昌谷》:“泉樽陶宰酒,月眉謝郎妓。”⑤指婦人的月經。王建《宮詞》:“密奏君王知入月,喚人相伴洗裙裾。”⑥指婦女懷胎的月份。《詩經·大雅·生民》:“誕彌厥月,先生如達。”(誕:助詞。彌:滿。厥:其。先生:初生。達:通“羍”,小羊。)[月氏(zhī)]我國古代西域國名。 (二)ròu 同“肉”。古樂府《孤兒行》:“拔斷蒺藜腸月中,愴欲悲。”(腸:指小腿肚子。)

    相:

    (一)①互相;相互。《左傳·隱公元年》:“不及黃泉,無相見也。”②遞相;一方對另一方有所動作。《呂氏春秋·疑似》:“為高葆禱於璐,置鼓其上,遠近相聞。”③質地;實質。劉峻《辯命論》:“昔之玉質金相,英髦秀達,皆擯斥於當年,韞(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊傑。韞:藏。)[相對]相向。元稹《與李十二夜飲》:“寒夜燈前賴酒壺,與君相對興(xìng)猶孤。”(二)xiàng ①察看;仔細看。《詩經·大雅·公劉》:“相其陰陽,觀其流泉。”②占視。迷信者看外形而斷定人與事的吉兇禍福。《荀子·非相》:“相人之形狀顏色,而知其吉兇妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相雖善而心術惡。”④輔佐;扶助。《論語·季氏》:“今由與求也,相夫子。”⑤官名。1. 輔佐君主掌管國事的最高官吏。《史記·魏世傢》:“傢貧則思良妻,國亂則思賢相。”2.漢代另指諸侯國的實際執政者,地位相當於郡太守。《後漢書·張衡傳》:“永和初,出為河間相。”又使為相。《續資治通鑒長編·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彥博、富弼,意甚自得。”⑥司儀贊禮者。《淮南子·主術》:“口能言而行人稱辭,足能行而相者先導。”(行人:古時的外交官。)⑦選擇。王實甫《西廂記》第五本第四折:“自古相女配夫,新狀元花生滿路。”

    噬:

    ①吃;咬。柳宗元《封建論》:“人不能搏噬。”②吞;侵吞。潘嶽《西征賦》:“逾十葉以逮赧,邦分崩而為二;竟橫噬於虎口,輸文武之神器。”(十葉:十代。赧:周赧王。)

    嚙:

    ①咬;啃。柳宗元《捕蛇者說》:“以嚙人,無禦之者。”②侵蝕。《呂氏春秋·開春》:“昔王季歷葬於渦山之尾,欒水嚙其墓”。③缺口。《淮南子·人間》:“夫墻之壞也於隙,劍之折必有嚙。”

    星:

    ①星星。天空中能發光的天體。王勃《滕王閣序》:“物換星移幾度秋。”②星宿名。二十八宿之一。成公綏《天地賦》:“朱鳥奮翼於星張。”③星象。沈彬《入塞》之二:“戍樓閑上望星文。”④零星。《西遊記》第二十七回:“耳中鳴玉磬,眼裡幌金星。”⑤稱桿上記數的點。賈島《贈牛山人》:“鑿石養蜂休買蜜,坐山秤藥不爭星。”

    辰:

    ①震。曹丕《柳賦》:“彼庶卉之未動兮,固肇萌而先辰。”(庶:眾多。肇:開始。)②時刻;時間。《詩經·大雅·桑柔》:“我生不辰,逢天僤怒。”(不辰:不是時候。)③地支第五位。④十二時辰之一,午前七到九時為辰時。⑤十二地支的通稱。《漢書·律歷志上》:“六律六呂,而十二辰立矣。”⑥十二生肖屬龍。⑦星名。1.心宿,二十八宿之一。又名商星、大火。2. 指北辰,即北極星。⑧日、月、星的統稱。張衡《東京賦》:“建辰旒(liú)之太常,紛焱悠以容裔。”薛綜註:“辰,謂日、月、星也。”(旒:旗邊懸垂的裝飾品。太常:此處為旗幟名。焱悠:火花飄舞的樣子。容裔:高低起伏的樣子。)⑨古州名。故治在今湖南省沅陵縣。⑩水名,即辰水。源出貴州省江口縣西北梵凈山,東經湖南省麻陽、辰溪兩縣匯入沅江。

    踣:

    ①[動]向前跌倒。柳宗元《捕蛇者說》:“饑渴而頓~。”②[動]事情遭受挫折。孫文《黃花岡七十二烈士事略序》:“與民賊相搏,躓~者屢。”③[動]敗亡。《管子·七臣七主》:“故設用無度,國傢~。”

    而:

    ①第二人稱代詞,相當於“你”、“你的”。《左傳·昭公二十年》:“餘知而無罪也。”②連詞。1.表示並列或聯合關系,相當於“和”、“與”、“並且”。《論語·述而》:“子溫而厲,威而不猛,恭而安。”2.表示承接。連接兩個謂語。a.動作前後相繼。蘇軾《喜雨亭記》:“於是舉酒於亭上,以屬客而告之曰。”(屬:同“囑”。)b.相當於“則”、“就”。《國語·楚語下》:“夫民心之慍也,若防大川焉,潰而所犯必多矣。”(潰:決堤。犯:危害。)3. 表示轉折,相當於“卻”、“然而”。《荀子·勸學》:“青出於藍而勝於藍。”4. 表示因果,相當於“因而”、“所以”。《說苑·修文》:“情動於中,而形於聲。”(中:心中。)5.連接分句,表示假設關系或引出進一層意思。《左傳·襄公三十年》:“子產而死,誰其嗣之?”(嗣:繼承。)6.將修飾語連接到動詞上。柳宗元《捕蛇者說》:“吾恂恂而起。”(恂恂:緊張而擔心。)③語氣詞。用於句末表示感嘆語氣。《詩經·齊風·著》:“俟我於堂乎而。”(俟:等候。)《論語·微子》:“已而已而! 今之從政者殆而!”(殆:危險。)④通“能”。能夠。《莊子·逍遙遊》:“德合一君,而征一國。”《淮南子·原道》:“行柔而剛,用弱而強。”[而已]助詞,猶罷瞭。《漢書·藝文志》:“諸子十傢,其可觀者九傢而已。”

    顛:

    ①頭頂。《詩經·秦風·車鄰》:“有馬白顛。”②頂部。陶潛《歸園田居》:“狗吠深巷中,雞鳴桑樹顛。”③顛倒。劉向《九嘆·愍命》:“今反表以為裡兮,顛裳以為衣。”④倒下。《論語·季氏》:“危而不持,顛而不扶,則將焉用彼相矣?”⑤顛簸。⑥通“癲”。瘋狂。張籍《羅道士》詩:“持花歌詠似狂顛。”


  • 日月相噬啮,星辰踣而颠。

    “日月相噬啮,星辰踣而颠。”诗句出处:《孟东野失子》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    失子将何尤,吾将上尤天。女实主下人,与夺一何偏。
    彼于女何有,乃令蕃且延。此独何罪辜,生死旬日间。
    上呼无时闻,滴地泪到泉。地祇为之悲,瑟缩久不安。
    乃呼大灵龟,骑云款天门。问天主下人,薄厚胡不均。
    天曰天地人,由来不相关。吾悬日与月,吾系星与辰。
    日月相噬啮,星辰踣而颠。吾不女之罪,知非女由因。
    且物各有分,孰能使之然。有子与无子,祸福未可原。
    鱼子满母腹,一一欲谁怜。细腰不自乳,举族常孤鳏。
    鸱枭啄母脑,母死子始翻。蝮蛇生子时,坼裂肠与肝。
    好子虽云好,未还恩与勤。恶子不可说,鸱枭蝮蛇然。
    有子且勿喜,无子固勿叹。上圣不待教,贤闻语而迁。
    下愚闻语惑,虽教无由悛。大灵顿头受,即日以命还。
    地祇谓大灵,女往告其人。东野夜得梦,有夫玄衣巾。
    闯然入其户,三称天之言。再拜谢玄夫,收悲以欢忻。

    【注释】:

    日月:

    ①太阳和月亮。《书·益稷》:“予欲观古人之象,~~、星辰、山龙、华虫作会。”②光阴,时间。《论语·阳货》:“~~逝矣,岁不我与。③一天或一月。《论语·雍也》:“回也,其心三月不违仁,其余则~~至焉而已矣。”④每日每月,时时。蔡邕《难夏育上言鲜卑仍犯诸郡》:“方今郡县盗贼,劫摽人财,攻犯官民,~~有之。”⑤喻帝王和皇后。《史记·魏其武安侯传》:“武安之贵,在~~之际。”

    月:

    (一)①月球;月亮。《诗经·陈风·月出》:“月出皎兮。”②月光;月色。陶潜《归田园居》之三:“晨兴理荒秽,带月荷锄归。”③月份。一年的十二分之一。从朔至晦为一月,大月三十日,小月二十九日。《诗经·豳风·七月》:“七月流火,九月授衣。”(火:星名。)④形状或颜色像月亮的。李贺《昌谷》:“泉樽陶宰酒,月眉谢郎妓。”⑤指妇人的月经。王建《宫词》:“密奏君王知入月,唤人相伴洗裙裾。”⑥指妇女怀胎的月份。《诗经·大雅·生民》:“诞弥厥月,先生如达。”(诞:助词。弥:满。厥:其。先生:初生。达:通“羍”,小羊。)[月氏(zhī)]我国古代西域国名。 (二)ròu 同“肉”。古乐府《孤儿行》:“拔断蒺藜肠月中,怆欲悲。”(肠:指小腿肚子。)

    相:

    (一)①互相;相互。《左传·隐公元年》:“不及黄泉,无相见也。”②递相;一方对另一方有所动作。《吕氏春秋·疑似》:“为高葆祷于璐,置鼓其上,远近相闻。”③质地;实质。刘峻《辩命论》:“昔之玉质金相,英髦秀达,皆摈斥于当年,韫(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊杰。韫:藏。)[相对]相向。元稹《与李十二夜饮》:“寒夜灯前赖酒壶,与君相对兴(xìng)犹孤。”(二)xiàng ①察看;仔细看。《诗经·大雅·公刘》:“相其阴阳,观其流泉。”②占视。迷信者看外形而断定人与事的吉凶祸福。《荀子·非相》:“相人之形状颜色,而知其吉凶妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相虽善而心术恶。”④辅佐;扶助。《论语·季氏》:“今由与求也,相夫子。”⑤官名。1. 辅佐君主掌管国事的最高官吏。《史记·魏世家》:“家贫则思良妻,国乱则思贤相。”2.汉代另指诸侯国的实际执政者,地位相当于郡太守。《后汉书·张衡传》:“永和初,出为河间相。”又使为相。《续资治通鉴长编·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彦博、富弼,意甚自得。”⑥司仪赞礼者。《淮南子·主术》:“口能言而行人称辞,足能行而相者先导。”(行人:古时的外交官。)⑦选择。王实甫《西厢记》第五本第四折:“自古相女配夫,新状元花生满路。”

    噬:

    ①吃;咬。柳宗元《封建论》:“人不能搏噬。”②吞;侵吞。潘岳《西征赋》:“逾十叶以逮赧,邦分崩而为二;竟横噬于虎口,输文武之神器。”(十叶:十代。赧:周赧王。)

    啮:

    ①咬;啃。柳宗元《捕蛇者说》:“以啮人,无御之者。”②侵蚀。《吕氏春秋·开春》:“昔王季历葬于涡山之尾,栾水啮其墓”。③缺口。《淮南子·人间》:“夫墙之坏也于隙,剑之折必有啮。”

    星:

    ①星星。天空中能发光的天体。王勃《滕王阁序》:“物换星移几度秋。”②星宿名。二十八宿之一。成公绥《天地赋》:“朱鸟奋翼于星张。”③星象。沈彬《入塞》之二:“戍楼闲上望星文。”④零星。《西游记》第二十七回:“耳中鸣玉磬,眼里幌金星。”⑤称杆上记数的点。贾岛《赠牛山人》:“凿石养蜂休买蜜,坐山秤药不争星。”

    辰:

    ①震。曹丕《柳赋》:“彼庶卉之未动兮,固肇萌而先辰。”(庶:众多。肇:开始。)②时刻;时间。《诗经·大雅·桑柔》:“我生不辰,逢天僤怒。”(不辰:不是时候。)③地支第五位。④十二时辰之一,午前七到九时为辰时。⑤十二地支的通称。《汉书·律历志上》:“六律六吕,而十二辰立矣。”⑥十二生肖属龙。⑦星名。1.心宿,二十八宿之一。又名商星、大火。2. 指北辰,即北极星。⑧日、月、星的统称。张衡《东京赋》:“建辰旒(liú)之太常,纷焱悠以容裔。”薛综注:“辰,谓日、月、星也。”(旒:旗边悬垂的装饰品。太常:此处为旗帜名。焱悠:火花飘舞的样子。容裔:高低起伏的样子。)⑨古州名。故治在今湖南省沅陵县。⑩水名,即辰水。源出贵州省江口县西北梵净山,东经湖南省麻阳、辰溪两县汇入沅江。

    踣:

    ①[动]向前跌倒。柳宗元《捕蛇者说》:“饥渴而顿~。”②[动]事情遭受挫折。孙文《黄花冈七十二烈士事略序》:“与民贼相搏,踬~者屡。”③[动]败亡。《管子·七臣七主》:“故设用无度,国家~。”

    而:

    ①第二人称代词,相当于“你”、“你的”。《左传·昭公二十年》:“余知而无罪也。”②连词。1.表示并列或联合关系,相当于“和”、“与”、“并且”。《论语·述而》:“子温而厉,威而不猛,恭而安。”2.表示承接。连接两个谓语。a.动作前后相继。苏轼《喜雨亭记》:“于是举酒于亭上,以属客而告之曰。”(属:同“嘱”。)b.相当于“则”、“就”。《国语·楚语下》:“夫民心之愠也,若防大川焉,溃而所犯必多矣。”(溃:决堤。犯:危害。)3. 表示转折,相当于“却”、“然而”。《荀子·劝学》:“青出于蓝而胜于蓝。”4. 表示因果,相当于“因而”、“所以”。《说苑·修文》:“情动于中,而形于声。”(中:心中。)5.连接分句,表示假设关系或引出进一层意思。《左传·襄公三十年》:“子产而死,谁其嗣之?”(嗣:继承。)6.将修饰语连接到动词上。柳宗元《捕蛇者说》:“吾恂恂而起。”(恂恂:紧张而担心。)③语气词。用于句末表示感叹语气。《诗经·齐风·著》:“俟我于堂乎而。”(俟:等候。)《论语·微子》:“已而已而! 今之从政者殆而!”(殆:危险。)④通“能”。能够。《庄子·逍遥游》:“德合一君,而征一国。”《淮南子·原道》:“行柔而刚,用弱而强。”[而已]助词,犹罢了。《汉书·艺文志》:“诸子十家,其可观者九家而已。”

    颠:

    ①头顶。《诗经·秦风·车邻》:“有马白颠。”②顶部。陶潜《归园田居》:“狗吠深巷中,鸡鸣桑树颠。”③颠倒。刘向《九叹·愍命》:“今反表以为里兮,颠裳以为衣。”④倒下。《论语·季氏》:“危而不持,颠而不扶,则将焉用彼相矣?”⑤颠簸。⑥通“癫”。疯狂。张籍《罗道士》诗:“持花歌咏似狂颠。”


  • ri yue xiang shi nie ,xing chen bo er dian 。

    “ri yue xiang shi nie ,xing chen bo er dian 。”shi gou chu chu :《meng dong ye shi zi 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    shi zi jiang he you ,wu jiang shang you tian 。nv shi zhu xia ren ,yu duo yi he pian 。
    bi yu nv he you ,nai ling fan ju yan 。ci du he zui gu ,sheng si xun ri jian 。
    shang hu mo shi wen ,di de lei dao quan 。de 祇wei zhi bei ,se su jiu bu an 。
    nai hu da ling gui ,ji yun kuan tian men 。wen tian zhu xia ren ,bao hou hu bu jun 。
    tian yue tian de ren ,you lai bu xiang guan 。wu xuan ri yu yue ,wu ji xing yu chen 。
    ri yue xiang shi nie ,xing chen bo er dian 。wu bu nv zhi zui ,zhi fei nv you yin 。
    ju wu ge you fen ,shu neng shi zhi ran 。you zi yu mo zi ,huo fu wei ke yuan 。
    yu zi man mu fu ,yi yi yu shei lian 。xi yao bu zi ru ,ju zu chang gu guan 。
    chi xiao zhuo mu nao ,mu si zi shi fan 。fu she sheng zi shi ,che lie chang yu gan 。
    hao zi sui yun hao ,wei hai en yu qin 。e zi bu ke shui ,chi xiao fu she ran 。
    you zi ju wu xi ,mo zi gu wu tan 。shang sheng bu dai jiao ,xian wen yu er qian 。
    xia yu wen yu huo ,sui jiao mo you quan 。da ling du tou shou ,ji ri yi ming hai 。
    de 祇wei da ling ,nv wang gao ji ren 。dong ye ye de meng ,you fu xuan yi jin 。
    chuang ran ru ji hu ,san chen tian zhi yan 。zai bai xie xuan fu ,shou bei yi huan xin 。

    【zhu shi 】:

    ri yue :

    ①tai yang he yue liang 。《shu ·yi ji 》:“yu yu guan gu ren zhi xiang ,~~、xing chen 、shan long 、hua chong zuo hui 。”②guang yin ,shi jian 。《lun yu ·yang huo 》:“~~shi yi ,sui bu wo yu 。③yi tian huo yi yue 。《lun yu ·yong ye 》:“hui ye ,ji xin san yue bu wei ren ,ji yu ze ~~zhi yan er yi yi 。”④mei ri mei yue ,shi shi 。cai yong 《nan xia yo shang yan xian bei reng fan zhu jun 》:“fang jin jun xian dao zei ,jie biao ren cai ,gong fan guan min ,~~you zhi 。”⑤yu di wang he huang hou 。《shi ji ·wei ji wu an hou chuan 》:“wu an zhi gui ,zai ~~zhi ji 。”

    yue :

    (yi )①yue qiu ;yue liang 。《shi jing ·chen feng ·yue chu 》:“yue chu jiao xi 。”②yue guang ;yue se 。tao qian 《gui tian yuan ju 》zhi san :“chen xing li huang hui ,dai yue he chu gui 。”③yue fen 。yi nian de shi er fen zhi yi 。cong shuo zhi hui wei yi yue ,da yue san shi ri ,xiao yue er shi jiu ri 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“qi yue liu huo ,jiu yue shou yi 。”(huo :xing ming 。)④xing zhuang huo yan se xiang yue liang de 。li he 《chang gu 》:“quan zun tao zai jiu ,yue mei xie lang ji 。”⑤zhi fu ren de yue jing 。wang jian 《gong ci 》:“mi zou jun wang zhi ru yue ,huan ren xiang ban xi qun ju 。”⑥zhi fu nv huai tai de yue fen 。《shi jing ·da ya ·sheng min 》:“dan mi jue yue ,xian sheng ru da 。”(dan :zhu ci 。mi :man 。jue :ji 。xian sheng :chu sheng 。da :tong “da ”,xiao yang 。)[yue shi (zhī)]wo guo gu dai xi yu guo ming 。 (er )ròu tong “rou ”。gu le fu 《gu er hang 》:“ba duan ji li chang yue zhong ,chuang yu bei 。”(chang :zhi xiao tui du zi 。)

    xiang :

    (yi )①hu xiang ;xiang hu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“bu ji huang quan ,mo xiang jian ye 。”②di xiang ;yi fang dui ling yi fang you suo dong zuo 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“wei gao bao dao yu lu ,zhi gu ji shang ,yuan jin xiang wen 。”③zhi de ;shi zhi 。liu jun 《bian ming lun 》:“xi zhi yu zhi jin xiang ,ying mao xiu da ,jie bin chi yu dang nian ,yun (yùn)ji cai er mo yong 。”(mao :jun jie 。yun :cang 。)[xiang dui ]xiang xiang 。yuan zhen 《yu li shi er ye yin 》:“han ye deng qian lai jiu hu ,yu jun xiang dui xing (xìng)you gu 。”(er )xiàng ①cha kan ;zai xi kan 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“xiang ji yin yang ,guan ji liu quan 。”②zhan shi 。mi xin zhe kan wai xing er duan ding ren yu shi de ji xiong huo fu 。《xun zi ·fei xiang 》:“xiang ren zhi xing zhuang yan se ,er zhi ji ji xiong yao xiang 。”③xiang mao ;xing mao 。《xun zi ·fei xiang 》:“xing xiang sui shan er xin shu e 。”④fu zuo ;fu zhu 。《lun yu ·ji shi 》:“jin you yu qiu ye ,xiang fu zi 。”⑤guan ming 。1. fu zuo jun zhu zhang guan guo shi de zui gao guan li 。《shi ji ·wei shi jia 》:“jia pin ze sai liang qi ,guo luan ze sai xian xiang 。”2.han dai ling zhi zhu hou guo de shi ji zhi zheng zhe ,de wei xiang dang yu jun tai shou 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“yong he chu ,chu wei he jian xiang 。”you shi wei xiang 。《xu zi zhi tong jian chang bian ·song ren zong zhi he er nian 》:“di xin xiang wen yan bo 、fu bi ,yi shen zi de 。”⑥si yi zan li zhe 。《huai na zi ·zhu shu 》:“kou neng yan er hang ren chen ci ,zu neng hang er xiang zhe xian dao 。”(hang ren :gu shi de wai jiao guan 。)⑦shua ze 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di wu ben di si she :“zi gu xiang nv pei fu ,xin zhuang yuan hua sheng man lu 。”

    shi :

    ①chi ;yao 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“ren bu neng bo shi 。”②tun ;qin tun 。pan yue 《xi zheng fu 》:“yu shi xie yi dai nan ,bang fen beng er wei er ;jing heng shi yu hu kou ,shu wen wu zhi shen qi 。”(shi xie :shi dai 。nan :zhou nan wang 。)

    nie :

    ①yao ;ken 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yi nie ren ,mo yu zhi zhe 。”②qin shi 。《lv shi chun qiu ·kai chun 》:“xi wang ji li zang yu guo shan zhi wei ,luan shui nie ji mu ”。③que kou 。《huai na zi ·ren jian 》:“fu qiang zhi huai ye yu xi ,jian zhi she bi you nie 。”

    xing :

    ①xing xing 。tian kong zhong neng fa guang de tian ti 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“wu huan xing yi ji du qiu 。”②xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。cheng gong sui 《tian de fu 》:“zhu diao fen yi yu xing zhang 。”③xing xiang 。shen bin 《ru sai 》zhi er :“shu lou xian shang wang xing wen 。”④ling xing 。《xi you ji 》di er shi qi hui :“er zhong ming yu qing ,yan li huang jin xing 。”⑤chen gan shang ji shu de dian 。gu dao 《zeng niu shan ren 》:“zao dan yang feng xiu mai mi ,zuo shan chen yao bu zheng xing 。”

    chen :

    ①zhen 。cao pi 《liu fu 》:“bi shu hui zhi wei dong xi ,gu zhao meng er xian chen 。”(shu :zhong duo 。zhao :kai shi 。)②shi ke ;shi jian 。《shi jing ·da ya ·sang rou 》:“wo sheng bu chen ,feng tian chan nu 。”(bu chen :bu shi shi hou 。)③de zhi di wu wei 。④shi er shi chen zhi yi ,wu qian qi dao jiu shi wei chen shi 。⑤shi er de zhi de tong chen 。《han shu ·lv li zhi shang 》:“liu lv liu lv ,er shi er chen li yi 。”⑥shi er sheng xiao shu long 。⑦xing ming 。1.xin su ,er shi ba su zhi yi 。you ming shang xing 、da huo 。2. zhi bei chen ,ji bei ji xing 。⑧ri 、yue 、xing de tong chen 。zhang heng 《dong jing fu 》:“jian chen liu (liú)zhi tai chang ,fen yan you yi rong yi 。”xue zeng zhu :“chen ,wei ri 、yue 、xing ye 。”(liu :qi bian xuan chui de zhuang shi pin 。tai chang :ci chu wei qi zhi ming 。yan you :huo hua piao wu de yang zi 。rong yi :gao di qi fu de yang zi 。)⑨gu zhou ming 。gu zhi zai jin hu na sheng yuan ling xian 。⑩shui ming ,ji chen shui 。yuan chu gui zhou sheng jiang kou xian xi bei fan jing shan ,dong jing hu na sheng ma yang 、chen xi liang xian hui ru yuan jiang 。

    bo :

    ①[dong ]xiang qian die dao 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“ji ke er du ~。”②[dong ]shi qing zao shou cuo she 。sun wen 《huang hua gang qi shi er lie shi shi lve xu 》:“yu min zei xiang bo ,zhi ~zhe lv 。”③[dong ]bai wang 。《guan zi ·qi chen qi zhu 》:“gu she yong mo du ,guo jia ~。”

    er :

    ①di er ren chen dai ci ,xiang dang yu “ni ”、“ni de ”。《zuo chuan ·zhao gong er shi nian 》:“yu zhi er mo zui ye 。”②lian ci 。1.biao shi bing lie huo lian ge guan ji ,xiang dang yu “he ”、“yu ”、“bing ju ”。《lun yu ·shu er 》:“zi wen er li ,wei er bu meng ,gong er an 。”2.biao shi cheng jie 。lian jie liang ge wei yu 。a.dong zuo qian hou xiang ji 。su shi 《xi yu ting ji 》:“yu shi ju jiu yu ting shang ,yi shu ke er gao zhi yue 。”(shu :tong “zhu ”。)b.xiang dang yu “ze ”、“jiu ”。《guo yu ·chu yu xia 》:“fu min xin zhi yun ye ,re fang da chuan yan ,hui er suo fan bi duo yi 。”(hui :jue di 。fan :wei hai 。)3. biao shi zhuai she ,xiang dang yu “que ”、“ran er ”。《xun zi ·quan xue 》:“qing chu yu lan er sheng yu lan 。”4. biao shi yin guo ,xiang dang yu “yin er ”、“suo yi ”。《shui yuan ·xiu wen 》:“qing dong yu zhong ,er xing yu sheng 。”(zhong :xin zhong 。)5.lian jie fen gou ,biao shi jia she guan ji huo yin chu jin yi ceng yi sai 。《zuo chuan ·xiang gong san shi nian 》:“zi chan er si ,shei ji si zhi ?”(si :ji cheng 。)6.jiang xiu shi yu lian jie dao dong ci shang 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“wu xun xun er qi 。”(xun xun :jin zhang er dan xin 。)③yu qi ci 。yong yu gou mo biao shi gan tan yu qi 。《shi jing ·ji feng ·zhe 》:“qi wo yu tang hu er 。”(qi :deng hou 。)《lun yu ·wei zi 》:“yi er yi er ! jin zhi cong zheng zhe dai er !”(dai :wei xian 。)④tong “neng ”。neng gou 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“de ge yi jun ,er zheng yi guo 。”《huai na zi ·yuan dao 》:“hang rou er gang ,yong ruo er jiang 。”[er yi ]zhu ci ,you ba le 。《han shu ·yi wen zhi 》:“zhu zi shi jia ,ji ke guan zhe jiu jia er yi 。”

    dian :

    ①tou ding 。《shi jing ·qin feng ·che lin 》:“you ma bai dian 。”②ding bu 。tao qian 《gui yuan tian ju 》:“gou fei shen hang zhong ,ji ming sang shu dian 。”③dian dao 。liu xiang 《jiu tan ·min ming 》:“jin fan biao yi wei li xi ,dian chang yi wei yi 。”④dao xia 。《lun yu ·ji shi 》:“wei er bu chi ,dian er bu fu ,ze jiang yan yong bi xiang yi ?”⑤dian bo 。⑥tong “dian ”。feng kuang 。zhang ji 《luo dao shi 》shi :“chi hua ge yong shi kuang dian 。”