• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 朝曦入牖來,鳥喚昏不醒。

    “朝曦入牖來,鳥喚昏不醒。”詩句出處:《東都遇春》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    少年氣真狂,有意與春競。行逢二三月,九州花相映。
    川原曉服鮮,桃李晨妝靚。荒乘不知疲,醉死豈辭病。
    飲啖惟所便,文章倚豪橫。爾來曾幾時,白發忽滿鏡。
    舊遊喜乖張,新輩足嘲評。心腸一變化,羞見時節盛。
    得閑無所作,貴欲辭視聽。深居疑避仇,默臥如當暝。
    朝曦入牖來,鳥喚昏不醒。為生鄙計算,鹽米告屢罄。
    坐疲都忘起,冠側懶復正。幸蒙東都官,獲離機與阱。
    乖慵遭傲僻,漸染生弊性。既去焉能追,有來猶莫騁。
    有船魏王池,往往縱孤泳。水容與天色,此處皆綠凈。
    岸樹共紛披,渚牙相緯經。懷歸苦不果,即事取幽迸。
    貪求匪名利,所得亦已並。悠悠度朝昏,落落捐季孟。
    群公一何賢,上戴天子聖。謀謨收禹績,四面出雄勁。
    轉輸非不勤,稽逋有軍令。在庭百執事,奉職各祗敬。
    我獨胡為哉,坐與億兆慶。譬如籠中鳥,仰給活性命。
    為詩告友生,負愧終究竟。

    【註釋】:

    朝:

    (一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”

    曦:

    ①陽光。陸雲《四言失題》:“沉曦含輝。”②太陽。酈道元《水經註·江水二》:“自非亭午夜分,不見曦月。”

    入:

    ①進入;由外面到裡面。《論語·八佾》:“子入太廟,每事問。”②泛指進入某種境界。李白《王右軍》:“筆精妙入神。”③特指入朝為官。傅亮《為宋公求加贈劉前軍表》:“出征入輔,幸不辱命。”④接受;收入。《左傳·宣公元年》:“驟諫而不入。”(驟:屢次。)《新五代史·楚世傢》:“歲入萬計。”⑤上交;交納。《墨子·貴義》:“今農夫入其稅於大人。”⑥參加;加入。《戰國策·魏策一》:“入子之事者,吾為子殺之亡之。”⑦合於;相合;符合。朱慶餘《近試上張籍水部》:“畫眉深淺入時無?”(時:時髦。)⑧入聲。古漢語有平、上、去、入四種聲調。

    牖:

    ①窗戶。《韓非子·外儲說左上》:“築十版之墻,鑿八尺之牖。”②通“誘”。開導。《太平天國·天情道理書》:“此皆覺世之至言,牖民之正論。”(覺世:使世人覺醒。至言:至理之言。)

    來:

    (一)①小麥。《詩經·周頌·思文》:“貽我來牟。”②由彼至此,由遠到近。跟“去”、“往”相反。《孫子兵法·九地》:“我可以往,彼可以來者,為交地。”賀知章《回鄉偶書》:“兒童相見不相識,笑問客從何處來?”③使……來;招致;招來。也作“徠”。司馬遷《史記·文帝本紀》:“將何以來遠方之賢良?”④某一時間以後。《孟子·盡心下》:“由孔子而來,至於今,百有餘歲。”⑤將來;未來。陶潛《歸去來兮辭》:“悟已往之不諫,知來者之可追。”(諫:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非義,斯速已矣,何待來年?”(斯:則。已:停止。)⑥句末助詞。《莊子·人間世》:“嘗以語我來。”《孟子·離婁上》:“盍歸乎來!” (二)lài 慰勞。《詩經·小雅·大東》:“東人之子,職勞不來。”(職:主管。勞lào:慰勞)

    喚:

    ①呼;呼喚。古樂府《木蘭詩》:“不聞爺娘喚女聲,但聞黃河流水鳴濺濺。”白居易《琵琶行》:“千呼萬喚始出來,猶抱琵琶半遮面。”②召;召之使來。《世說新語·豪爽》:“武帝喚時賢,共言伎藝事。”(武帝:西晉武帝。)③啼叫。陸遊《細雨》:“美睡常嫌鶯喚起,清愁卻要酒闌回。”

    昏:

    ①天剛黑的時候;黃昏。《左傳·哀公二十三年》:“昏而受命。”《詩經·陳風· 東門之楊》:“昏以為期”。②結婚。後作“婚”。《詩經·邶風·谷風》:“宴爾新昏,如兄如弟。”《左傳·隱公七年》:“鄭伯許之,乃成昏。”③昏暗。歸有光《項脊軒志》:“日過午已昏。”④糊塗;昏憒。《詩經·小雅·小宛》:“彼昏不知。”《莊子· 天地》:“若愚若昏。”⑤迷亂;昏花。《三國志·吳書·賀邵傳》:“偶有逆迕,昏醉之言耳。”⑥通“暋(mǐn)”。勉力。潘嶽《藉田賦》:“情欣樂於昏作兮。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    醒:

    ①酒醉之後恢復常態。《左傳·襄公三十年》:“醒而後知之。”②睡眠結束或尚未入睡。梅堯臣《永叔贈酒》:“醒目常不眠。”③醒悟;覺悟。《抱樸子·勖學》:“鹵鈍者醒悟。”


  • 朝曦入牖来,鸟唤昏不醒。

    “朝曦入牖来,鸟唤昏不醒。”诗句出处:《东都遇春》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    少年气真狂,有意与春竞。行逢二三月,九州花相映。
    川原晓服鲜,桃李晨妆靓。荒乘不知疲,醉死岂辞病。
    饮啖惟所便,文章倚豪横。尔来曾几时,白发忽满镜。
    旧游喜乖张,新辈足嘲评。心肠一变化,羞见时节盛。
    得闲无所作,贵欲辞视听。深居疑避仇,默卧如当暝。
    朝曦入牖来,鸟唤昏不醒。为生鄙计算,盐米告屡罄。
    坐疲都忘起,冠侧懒复正。幸蒙东都官,获离机与阱。
    乖慵遭傲僻,渐染生弊性。既去焉能追,有来犹莫骋。
    有船魏王池,往往纵孤泳。水容与天色,此处皆绿净。
    岸树共纷披,渚牙相纬经。怀归苦不果,即事取幽迸。
    贪求匪名利,所得亦已并。悠悠度朝昏,落落捐季孟。
    群公一何贤,上戴天子圣。谋谟收禹绩,四面出雄劲。
    转输非不勤,稽逋有军令。在庭百执事,奉职各祗敬。
    我独胡为哉,坐与亿兆庆。譬如笼中鸟,仰给活性命。
    为诗告友生,负愧终究竟。

    【注释】:

    朝:

    (一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”

    曦:

    ①阳光。陆云《四言失题》:“沉曦含辉。”②太阳。郦道元《水经注·江水二》:“自非亭午夜分,不见曦月。”

    入:

    ①进入;由外面到里面。《论语·八佾》:“子入太庙,每事问。”②泛指进入某种境界。李白《王右军》:“笔精妙入神。”③特指入朝为官。傅亮《为宋公求加赠刘前军表》:“出征入辅,幸不辱命。”④接受;收入。《左传·宣公元年》:“骤谏而不入。”(骤:屡次。)《新五代史·楚世家》:“岁入万计。”⑤上交;交纳。《墨子·贵义》:“今农夫入其税于大人。”⑥参加;加入。《战国策·魏策一》:“入子之事者,吾为子杀之亡之。”⑦合于;相合;符合。朱庆余《近试上张籍水部》:“画眉深浅入时无?”(时:时髦。)⑧入声。古汉语有平、上、去、入四种声调。

    牖:

    ①窗户。《韩非子·外储说左上》:“筑十版之墙,凿八尺之牖。”②通“诱”。开导。《太平天国·天情道理书》:“此皆觉世之至言,牖民之正论。”(觉世:使世人觉醒。至言:至理之言。)

    来:

    (一)①小麦。《诗经·周颂·思文》:“贻我来牟。”②由彼至此,由远到近。跟“去”、“往”相反。《孙子兵法·九地》:“我可以往,彼可以来者,为交地。”贺知章《回乡偶书》:“儿童相见不相识,笑问客从何处来?”③使……来;招致;招来。也作“徕”。司马迁《史记·文帝本纪》:“将何以来远方之贤良?”④某一时间以后。《孟子·尽心下》:“由孔子而来,至于今,百有余岁。”⑤将来;未来。陶潜《归去来兮辞》:“悟已往之不谏,知来者之可追。”(谏:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非义,斯速已矣,何待来年?”(斯:则。已:停止。)⑥句末助词。《庄子·人间世》:“尝以语我来。”《孟子·离娄上》:“盍归乎来!” (二)lài 慰劳。《诗经·小雅·大东》:“东人之子,职劳不来。”(职:主管。劳lào:慰劳)

    唤:

    ①呼;呼唤。古乐府《木兰诗》:“不闻爷娘唤女声,但闻黄河流水鸣溅溅。”白居易《琵琶行》:“千呼万唤始出来,犹抱琵琶半遮面。”②召;召之使来。《世说新语·豪爽》:“武帝唤时贤,共言伎艺事。”(武帝:西晋武帝。)③啼叫。陆游《细雨》:“美睡常嫌莺唤起,清愁却要酒阑回。”

    昏:

    ①天刚黑的时候;黄昏。《左传·哀公二十三年》:“昏而受命。”《诗经·陈风· 东门之杨》:“昏以为期”。②结婚。后作“婚”。《诗经·邶风·谷风》:“宴尔新昏,如兄如弟。”《左传·隐公七年》:“郑伯许之,乃成昏。”③昏暗。归有光《项脊轩志》:“日过午已昏。”④糊涂;昏愦。《诗经·小雅·小宛》:“彼昏不知。”《庄子· 天地》:“若愚若昏。”⑤迷乱;昏花。《三国志·吴书·贺邵传》:“偶有逆迕,昏醉之言耳。”⑥通“暋(mǐn)”。勉力。潘岳《藉田赋》:“情欣乐于昏作兮。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    醒:

    ①酒醉之后恢复常态。《左传·襄公三十年》:“醒而后知之。”②睡眠结束或尚未入睡。梅尧臣《永叔赠酒》:“醒目常不眠。”③醒悟;觉悟。《抱朴子·勖学》:“卤钝者醒悟。”


  • chao xi ru you lai ,diao huan hun bu xing 。

    “chao xi ru you lai ,diao huan hun bu xing 。”shi gou chu chu :《dong dou yu chun 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    shao nian qi zhen kuang ,you yi yu chun jing 。hang feng er san yue ,jiu zhou hua xiang ying 。
    chuan yuan xiao fu xian ,tao li chen zhuang jing 。huang cheng bu zhi pi ,zui si qi ci bing 。
    yin dan wei suo bian ,wen zhang yi hao heng 。er lai ceng ji shi ,bai fa hu man jing 。
    jiu you xi guai zhang ,xin bei zu chao ping 。xin chang yi bian hua ,xiu jian shi jie cheng 。
    de xian mo suo zuo ,gui yu ci shi ting 。shen ju yi bi chou ,mo wo ru dang ming 。
    chao xi ru you lai ,diao huan hun bu xing 。wei sheng bi ji suan ,yan mi gao lv qing 。
    zuo pi dou wang qi ,guan ce lan fu zheng 。xing meng dong dou guan ,huo li ji yu jing 。
    guai yong zao ao pi ,jian ran sheng bi xing 。ji qu yan neng zhui ,you lai you mo cheng 。
    you chuan wei wang chi ,wang wang zong gu yong 。shui rong yu tian se ,ci chu jie lu jing 。
    an shu gong fen pi ,zhu ya xiang wei jing 。huai gui ku bu guo ,ji shi qu you beng 。
    tan qiu fei ming li ,suo de yi yi bing 。you you du chao hun ,la la juan ji meng 。
    qun gong yi he xian ,shang dai tian zi sheng 。mou mo shou yu ji ,si mian chu xiong jin 。
    zhuai shu fei bu qin ,ji bu you jun ling 。zai ting bai zhi shi ,feng zhi ge zhi jing 。
    wo du hu wei zai ,zuo yu yi zhao qing 。pi ru long zhong diao ,yang gei huo xing ming 。
    wei shi gao you sheng ,fu kui zhong jiu jing 。

    【zhu shi 】:

    chao :

    (yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”

    xi :

    ①yang guang 。liu yun 《si yan shi ti 》:“chen xi han hui 。”②tai yang 。li dao yuan 《shui jing zhu ·jiang shui er 》:“zi fei ting wu ye fen ,bu jian xi yue 。”

    ru :

    ①jin ru ;you wai mian dao li mian 。《lun yu ·ba yi 》:“zi ru tai miao ,mei shi wen 。”②fan zhi jin ru mou chong jing jie 。li bai 《wang you jun 》:“bi jing miao ru shen 。”③te zhi ru chao wei guan 。fu liang 《wei song gong qiu jia zeng liu qian jun biao 》:“chu zheng ru fu ,xing bu ru ming 。”④jie shou ;shou ru 。《zuo chuan ·xuan gong yuan nian 》:“zhou jian er bu ru 。”(zhou :lv ci 。)《xin wu dai shi ·chu shi jia 》:“sui ru mo ji 。”⑤shang jiao ;jiao na 。《mo zi ·gui yi 》:“jin nong fu ru ji shui yu da ren 。”⑥can jia ;jia ru 。《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“ru zi zhi shi zhe ,wu wei zi sha zhi wang zhi 。”⑦ge yu ;xiang ge ;fu ge 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“hua mei shen jian ru shi mo ?”(shi :shi mao 。)⑧ru sheng 。gu han yu you ping 、shang 、qu 、ru si chong sheng diao 。

    you :

    ①chuang hu 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“zhu shi ban zhi qiang ,zao ba che zhi you 。”②tong “you ”。kai dao 。《tai ping tian guo ·tian qing dao li shu 》:“ci jie jiao shi zhi zhi yan ,you min zhi zheng lun 。”(jiao shi :shi shi ren jiao xing 。zhi yan :zhi li zhi yan 。)

    lai :

    (yi )①xiao mai 。《shi jing ·zhou song ·sai wen 》:“yi wo lai mou 。”②you bi zhi ci ,you yuan dao jin 。gen “qu ”、“wang ”xiang fan 。《sun zi bing fa ·jiu de 》:“wo ke yi wang ,bi ke yi lai zhe ,wei jiao de 。”he zhi zhang 《hui xiang ou shu 》:“er tong xiang jian bu xiang shi ,xiao wen ke cong he chu lai ?”③shi ……lai ;qiao zhi ;qiao lai 。ye zuo “lai ”。si ma qian 《shi ji ·wen di ben ji 》:“jiang he yi lai yuan fang zhi xian liang ?”④mou yi shi jian yi hou 。《meng zi ·jin xin xia 》:“you kong zi er lai ,zhi yu jin ,bai you yu sui 。”⑤jiang lai ;wei lai 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“wu yi wang zhi bu jian ,zhi lai zhe zhi ke zhui 。”(jian :gai zheng 。zhui :zhui qiu 。)《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ru zhi ji fei yi ,si su yi yi ,he dai lai nian ?”(si :ze 。yi :ting zhi 。)⑥gou mo zhu ci 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“chang yi yu wo lai 。”《meng zi ·li lou shang 》:“he gui hu lai !” (er )lài wei lao 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“dong ren zhi zi ,zhi lao bu lai 。”(zhi :zhu guan 。lao lào:wei lao )

    huan :

    ①hu ;hu huan 。gu le fu 《mu lan shi 》:“bu wen ye niang huan nv sheng ,dan wen huang he liu shui ming jian jian 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“qian hu mo huan shi chu lai ,you bao pi pa ban zhe mian 。”②shao ;shao zhi shi lai 。《shi shui xin yu ·hao shuang 》:“wu di huan shi xian ,gong yan ji yi shi 。”(wu di :xi jin wu di 。)③ti jiao 。liu you 《xi yu 》:“mei shui chang xian ying huan qi ,qing chou que yao jiu lan hui 。”

    hun :

    ①tian gang hei de shi hou ;huang hun 。《zuo chuan ·ai gong er shi san nian 》:“hun er shou ming 。”《shi jing ·chen feng · dong men zhi yang 》:“hun yi wei ji ”。②jie hun 。hou zuo “hun ”。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“yan er xin hun ,ru xiong ru di 。”《zuo chuan ·yin gong qi nian 》:“zheng bai hu zhi ,nai cheng hun 。”③hun an 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“ri guo wu yi hun 。”④hu tu ;hun kui 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“bi hun bu zhi 。”《zhuang zi · tian de 》:“re yu re hun 。”⑤mi luan ;hun hua 。《san guo zhi ·wu shu ·he shao chuan 》:“ou you ni wu ,hun zui zhi yan er 。”⑥tong “min (mǐn)”。mian li 。pan yue 《ji tian fu 》:“qing xin le yu hun zuo xi 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    xing :

    ①jiu zui zhi hou hui fu chang tai 。《zuo chuan ·xiang gong san shi nian 》:“xing er hou zhi zhi 。”②shui mian jie shu huo shang wei ru shui 。mei yao chen 《yong shu zeng jiu 》:“xing mu chang bu mian 。”③xing wu ;jiao wu 。《bao piao zi ·xu xue 》:“lu dun zhe xing wu 。”