• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 唯有君子心,顯豁知幽抱。

    “唯有君子心,顯豁知幽抱。”詩句出處:《赴京初入汴口曉景即事先寄兵部李郎中》;是唐朝詩人杜牧的作品。

    清淮控隋漕,北走長安道。
    檣形櫛櫛斜,浪態迤迤好。
    初旭紅可染,明河澹如掃。
    澤闊鳥來遲,村饑人語早。
    露蔓蟲絲多,風蒲燕雛老。
    秋思高蕭蕭,客愁長裊裊。
    因懷京洛間,宦遊何戚草。
    什伍持津梁,澒湧爭追討。
    翾便詎可尋,幾秘安能考。
    小人乏馨香,上下將何禱。
    唯有君子心,顯豁知幽抱。

    【註釋】:

    唯:

    (一)①獨;隻;僅。白居易《琵琶行》:“東船西舫悄無言,唯見江心秋月白。”②用於句首,表希望。司馬遷《史記·廉頗藺相如列傳》:“唯大王與群臣孰計議之。”③用在句首,無實義。歐陽修《祭石曼卿文》:“唯治平四年七月某日。” (二)wěi 應答的聲音。《史記·范雎蔡澤列傳》:“秦王跽而請曰:‘先生何以幸教寡人!’范雎曰:‘唯,唯。’”

    有:

    (一)①與“無”相對。1. 表示占有、具有、領有。《論語·公冶長》:“陳文子有馬十乘(shèng)。”(乘:四匹。)諸葛亮《草廬對》:“孫權據有江東。”2.表示存在。曹丕《雜詩》:“西北有浮雲,亭亭如車蓋。”3. 表示發生。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“天下有變,則命一上將將荊州之軍以向宛、洛。”②豐收。儲光羲《觀競渡》:“能令秋大有,鼓吹遠相催。”③表示不定指。跟“某”相近。李白《菩薩蠻》:“暝色入高樓,有人樓上愁。”④助詞。1. 多用於朝代名稱的前面。《詩經·大雅·文王》:“有周不顯,帝命不時。”2. 用於形容詞前面。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“明星有爛。”(爛:燦爛。) (二)yòu 通“又”。用於整數與零數之間。《論語·為政》:“吾十有五而志於學。”《史記·秦始皇本紀》:“三十有七年,親巡天下。”

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    君子:

    ①德才兼備的人。《論語·子路》:“故~~名之必可言也,言之必可行也。”②貴族的通稱。《詩·魏風·伐檀》:“彼~~兮,不素餐兮。”③妻對夫的稱呼。《詩·王風·君子於役》:“~~於役,不知其期。”

    子:

    ①孩子,兼指男女。《詩經·豳風· 七月》:“同我婦子,饁彼南畝。”(饁yè:送飯。南畝:指田地。)②兒子或女兒。《戰國策·趙策四》:“丈夫亦愛憐其少子乎?”此指兒子。《韓非子·說林上》:“衛人嫁其子。”此指女兒。③人的通稱,或指男;或指女。《詩經·邶風·匏有苦葉》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:過河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”(之:此。歸:出嫁。)④尊稱,多指男子。《詩經·衛風·氓》:“匪我愆期,子無良媒。”(匪:非。愆qiān:錯,誤。)⑤動物的卵或幼小的動物。《詩經·小雅·小宛》:“螟嶺有子,蜾蠃負之。”(螟蛉mínglíng:一種吃禾心的害蟲。蜾蠃guǒluǒ:細腰蜂。)《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果實或種子。劉義慶《世說新語·雅量》:“樹在道邊而多子,此必苦李。”李紳《憫農》之一:“春種一粒粟,秋收萬顆子。”⑦古代五等爵位的第四等。《禮記·王制》:“王者之制祿爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常與天幹相配以紀日、紀年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨於齊。”韓愈《息國夫人墓志銘》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐憲宗年號。日南至:指夏至。)又指十二時辰之一,即子時,自夜十一時至次日晨一時。⑨利息。《史記·貨殖列傳》:“子貸金錢千貫。”

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    顯:

    ①明顯。《周易·系辭下》:“夫《周易》彰往而察來,而微顯闡幽。”②顯露。柳宗元《鈷鉧潭西小丘記》:“美竹露,奇石顯。”③顯揚。《孟子·公孫醜上》:“晏子以其君顯。”④顯赫;顯貴。《孟子 · 離婁下》:“其妻問所與飲者,則盡富貴也,而未嘗有顯者來。”⑤舊時對已故先人的尊稱。《尚書·文侯之命》:“汝克紹乃顯祖。”

    豁:

    (一)①通敞的山谷。張協《七命》:“畫長豁以為限,帶流谿以為關。”②開闊;寬敞。陶潛《桃花源記》:“復行數十步,豁然開朗。”③豁達;開朗。羅隱《和禪月大師見贈》:“高僧惠我七言詩,頓豁塵心展白眉。”郭璞《江賦》:“豃如地裂,豁若天開。”④舒展。白居易《九日登西原宴望》:“起登西原望,懷抱同一豁。”⑤深。徐悱《古意酬到長(zhǎng)史溉〈登瑯邪(yé)城〉詩》:“此江稱豁險,茲山復鬱盤。”⑥免除;豁免。劉宰《謝趙使君豁租》:“使君頒令豁逃租。”⑦空虛。陸機《文賦》:“兀若枯木,豁若涸流。” (二)huō ①殘缺;開出豁口。韓愈《進學解》:“頭童齒豁。”(頭童:禿頂。)②摒棄;舍卻。劉義慶《世說新語·德行》:“每語子弟雲:勿以我受任方州雲我豁平昔時意。”

    知:

    ①知道。《論語·為政》:“知之為知之,不知為不知,是知也。”王充《論衡·知實》:“不學自知,不問自曉,古今行事,未之有也。”(未之有也:沒有這樣的事。)②知覺;感覺。范縝《神滅論》:“手等有痛癢之知。”③見解;知識。《商君書·更法》:“有獨知之慮者。”(慮:思慮。)④知識。《列子· 湯問》:“兩小兒笑曰:‘孰為汝多知乎?’”(孰:誰。為:通“謂”,說。)⑤瞭解。《史記·管晏列傳》:“知我者鮑子也。”(鮑子:鮑叔牙。)⑥交好;相親。司馬遷《報任安書》:“絕賓客之知。”⑦知己;知心的人。鮑照《詠雙燕》:“悲歌辭舊愛,銜淚覓新知。”(銜淚:噙著淚。覓:找尋。)⑧主持。《左傳·襄公二十六年》:“子產其將知政矣。”

    幽:

    (一)①昏暗;深暗。《詩經·小雅·伐木》:“出自幽谷,遷於喬木。”(遷:遷移。喬:高。)②隱晦;深奧。《荀子·正論》:“上周密,則下疑玄矣;上幽險,則下漸詐矣。”劉義慶《世說新語·言語》:“研求幽邃。”(邃:精深。)③深沉;沉靜。《史記·屈原賈生列傳》:“故憂愁幽思而作《離騷》。”④隱藏的;不公開的。曾覿《海野詞·信傳玉女》:“幽期密約,暗想淺顰輕笑,良時莫負,玉山傾倒。”(玉山:喻品德容儀。)⑤囚拘;監禁。司馬遷《報任安書》:“身幽囹圄之中。”⑥幽雅;幽靜。王羲之《蘭亭集序》:“是足以暢敘幽情。”王籍《入若耶溪》:“蟬噪林愈靜,鳥鳴山更幽。”⑦舊指陰間。宋玉《招魂》:“魂兮歸來,君無下此幽都些。”(些:語氣詞。)⑧古州名。在今河北北部遼寧南部一帶。[幽默]幽靜無聲。《楚辭·九章·懷沙》:“眴(shùn)兮杳杳,孔靜幽默。”(眴:同“瞬”。目轉動。孔:甚。) (二)yǒu黑色。《詩經·小雅·隰桑》:“其葉有幽。”

    抱:

    ①胸懷。《宋書·范曄傳》:“雖區區丹抱,不負夙心。”韋應物《寒食日寄諸弟》詩:“念離獨傷抱。”②用手臂圍住,抱持。方苞《左忠毅公逸事》:“史前跪抱公膝而嗚咽。”(史:史可法。公:指左光鬥。)《史記· 西門豹傳》:“即使吏卒共抱大巫嫗投之河中。”(即:就。使:命令。)③環繞;圍繞。杜甫《江村》詩:“清江一曲抱村流,長夏江村事事幽。”④懷藏;心存。袁枚《祭妹文》:“然則抱此無涯之憾……”⑤負;背負。司馬遷《報任安書》:“今少卿抱不測之罪。”⑥兩臂合抱的距離。《史記·司馬相如列傳》:“欃檀木蘭,豫章女貞,長千仞,大連抱。”


  • 唯有君子心,显豁知幽抱。

    “唯有君子心,显豁知幽抱。”诗句出处:《赴京初入汴口晓景即事先寄兵部李郎中》;是唐朝诗人杜牧的作品。

    清淮控隋漕,北走长安道。
    樯形栉栉斜,浪态迤迤好。
    初旭红可染,明河澹如扫。
    泽阔鸟来迟,村饥人语早。
    露蔓虫丝多,风蒲燕雏老。
    秋思高萧萧,客愁长袅袅。
    因怀京洛间,宦游何戚草。
    什伍持津梁,澒涌争追讨。
    翾便讵可寻,几秘安能考。
    小人乏馨香,上下将何祷。
    唯有君子心,显豁知幽抱。

    【注释】:

    唯:

    (一)①独;只;仅。白居易《琵琶行》:“东船西舫悄无言,唯见江心秋月白。”②用于句首,表希望。司马迁《史记·廉颇蔺相如列传》:“唯大王与群臣孰计议之。”③用在句首,无实义。欧阳修《祭石曼卿文》:“唯治平四年七月某日。” (二)wěi 应答的声音。《史记·范雎蔡泽列传》:“秦王跽而请曰:‘先生何以幸教寡人!’范雎曰:‘唯,唯。’”

    有:

    (一)①与“无”相对。1. 表示占有、具有、领有。《论语·公冶长》:“陈文子有马十乘(shèng)。”(乘:四匹。)诸葛亮《草庐对》:“孙权据有江东。”2.表示存在。曹丕《杂诗》:“西北有浮云,亭亭如车盖。”3. 表示发生。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“天下有变,则命一上将将荆州之军以向宛、洛。”②丰收。储光羲《观竞渡》:“能令秋大有,鼓吹远相催。”③表示不定指。跟“某”相近。李白《菩萨蛮》:“暝色入高楼,有人楼上愁。”④助词。1. 多用于朝代名称的前面。《诗经·大雅·文王》:“有周不显,帝命不时。”2. 用于形容词前面。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“明星有烂。”(烂:灿烂。) (二)yòu 通“又”。用于整数与零数之间。《论语·为政》:“吾十有五而志于学。”《史记·秦始皇本纪》:“三十有七年,亲巡天下。”

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    君子:

    ①德才兼备的人。《论语·子路》:“故~~名之必可言也,言之必可行也。”②贵族的通称。《诗·魏风·伐檀》:“彼~~兮,不素餐兮。”③妻对夫的称呼。《诗·王风·君子于役》:“~~于役,不知其期。”

    子:

    ①孩子,兼指男女。《诗经·豳风· 七月》:“同我妇子,馌彼南亩。”(馌yè:送饭。南亩:指田地。)②儿子或女儿。《战国策·赵策四》:“丈夫亦爱怜其少子乎?”此指儿子。《韩非子·说林上》:“卫人嫁其子。”此指女儿。③人的通称,或指男;或指女。《诗经·邶风·匏有苦叶》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:过河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”(之:此。归:出嫁。)④尊称,多指男子。《诗经·卫风·氓》:“匪我愆期,子无良媒。”(匪:非。愆qiān:错,误。)⑤动物的卵或幼小的动物。《诗经·小雅·小宛》:“螟岭有子,蜾蠃负之。”(螟蛉mínglíng:一种吃禾心的害虫。蜾蠃guǒluǒ:细腰蜂。)《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果实或种子。刘义庆《世说新语·雅量》:“树在道边而多子,此必苦李。”李绅《悯农》之一:“春种一粒粟,秋收万颗子。”⑦古代五等爵位的第四等。《礼记·王制》:“王者之制禄爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常与天干相配以纪日、纪年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨于齐。”韩愈《息国夫人墓志铭》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐宪宗年号。日南至:指夏至。)又指十二时辰之一,即子时,自夜十一时至次日晨一时。⑨利息。《史记·货殖列传》:“子贷金钱千贯。”

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    显:

    ①明显。《周易·系辞下》:“夫《周易》彰往而察来,而微显阐幽。”②显露。柳宗元《钴鉧潭西小丘记》:“美竹露,奇石显。”③显扬。《孟子·公孙丑上》:“晏子以其君显。”④显赫;显贵。《孟子 · 离娄下》:“其妻问所与饮者,则尽富贵也,而未尝有显者来。”⑤旧时对已故先人的尊称。《尚书·文侯之命》:“汝克绍乃显祖。”

    豁:

    (一)①通敞的山谷。张协《七命》:“画长豁以为限,带流谿以为关。”②开阔;宽敞。陶潜《桃花源记》:“复行数十步,豁然开朗。”③豁达;开朗。罗隐《和禅月大师见赠》:“高僧惠我七言诗,顿豁尘心展白眉。”郭璞《江赋》:“豃如地裂,豁若天开。”④舒展。白居易《九日登西原宴望》:“起登西原望,怀抱同一豁。”⑤深。徐悱《古意酬到长(zhǎng)史溉〈登琅邪(yé)城〉诗》:“此江称豁险,兹山复郁盘。”⑥免除;豁免。刘宰《谢赵使君豁租》:“使君颁令豁逃租。”⑦空虚。陆机《文赋》:“兀若枯木,豁若涸流。” (二)huō ①残缺;开出豁口。韩愈《进学解》:“头童齿豁。”(头童:秃顶。)②摒弃;舍却。刘义庆《世说新语·德行》:“每语子弟云:勿以我受任方州云我豁平昔时意。”

    知:

    ①知道。《论语·为政》:“知之为知之,不知为不知,是知也。”王充《论衡·知实》:“不学自知,不问自晓,古今行事,未之有也。”(未之有也:没有这样的事。)②知觉;感觉。范缜《神灭论》:“手等有痛痒之知。”③见解;知识。《商君书·更法》:“有独知之虑者。”(虑:思虑。)④知识。《列子· 汤问》:“两小儿笑曰:‘孰为汝多知乎?’”(孰:谁。为:通“谓”,说。)⑤了解。《史记·管晏列传》:“知我者鲍子也。”(鲍子:鲍叔牙。)⑥交好;相亲。司马迁《报任安书》:“绝宾客之知。”⑦知己;知心的人。鲍照《咏双燕》:“悲歌辞旧爱,衔泪觅新知。”(衔泪:噙着泪。觅:找寻。)⑧主持。《左传·襄公二十六年》:“子产其将知政矣。”

    幽:

    (一)①昏暗;深暗。《诗经·小雅·伐木》:“出自幽谷,迁于乔木。”(迁:迁移。乔:高。)②隐晦;深奥。《荀子·正论》:“上周密,则下疑玄矣;上幽险,则下渐诈矣。”刘义庆《世说新语·言语》:“研求幽邃。”(邃:精深。)③深沉;沉静。《史记·屈原贾生列传》:“故忧愁幽思而作《离骚》。”④隐藏的;不公开的。曾觌《海野词·信传玉女》:“幽期密约,暗想浅颦轻笑,良时莫负,玉山倾倒。”(玉山:喻品德容仪。)⑤囚拘;监禁。司马迁《报任安书》:“身幽囹圄之中。”⑥幽雅;幽静。王羲之《兰亭集序》:“是足以畅叙幽情。”王籍《入若耶溪》:“蝉噪林愈静,鸟鸣山更幽。”⑦旧指阴间。宋玉《招魂》:“魂兮归来,君无下此幽都些。”(些:语气词。)⑧古州名。在今河北北部辽宁南部一带。[幽默]幽静无声。《楚辞·九章·怀沙》:“眴(shùn)兮杳杳,孔静幽默。”(眴:同“瞬”。目转动。孔:甚。) (二)yǒu黑色。《诗经·小雅·隰桑》:“其叶有幽。”

    抱:

    ①胸怀。《宋书·范晔传》:“虽区区丹抱,不负夙心。”韦应物《寒食日寄诸弟》诗:“念离独伤抱。”②用手臂围住,抱持。方苞《左忠毅公逸事》:“史前跪抱公膝而呜咽。”(史:史可法。公:指左光斗。)《史记· 西门豹传》:“即使吏卒共抱大巫妪投之河中。”(即:就。使:命令。)③环绕;围绕。杜甫《江村》诗:“清江一曲抱村流,长夏江村事事幽。”④怀藏;心存。袁枚《祭妹文》:“然则抱此无涯之憾……”⑤负;背负。司马迁《报任安书》:“今少卿抱不测之罪。”⑥两臂合抱的距离。《史记·司马相如列传》:“欃檀木兰,豫章女贞,长千仞,大连抱。”


  • wei you jun zi xin ,xian hua zhi you bao 。

    “wei you jun zi xin ,xian hua zhi you bao 。”shi gou chu chu :《fu jing chu ru bian kou xiao jing ji shi xian ji bing bu li lang zhong 》;shi tang chao shi ren du mu de zuo pin 。

    qing huai kong sui cao ,bei zou chang an dao 。
    qiang xing zhi zhi xie ,lang tai yi yi hao 。
    chu xu gong ke ran ,ming he dan ru sao 。
    ze kuo diao lai chi ,cun ji ren yu zao 。
    lou man chong si duo ,feng pu yan chu lao 。
    qiu sai gao xiao xiao ,ke chou chang niao niao 。
    yin huai jing luo jian ,huan you he qi cao 。
    shen wu chi jin liang ,hong chong zheng zhui tao 。
    xuan bian ju ke xun ,ji bi an neng kao 。
    xiao ren fa xin xiang ,shang xia jiang he dao 。
    wei you jun zi xin ,xian hua zhi you bao 。

    【zhu shi 】:

    wei :

    (yi )①du ;zhi ;jin 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“dong chuan xi fang qiao mo yan ,wei jian jiang xin qiu yue bai 。”②yong yu gou shou ,biao xi wang 。si ma qian 《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“wei da wang yu qun chen shu ji yi zhi 。”③yong zai gou shou ,mo shi yi 。ou yang xiu 《ji dan man qing wen 》:“wei zhi ping si nian qi yue mou ri 。” (er )wěi ying da de sheng yin 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“qin wang ji er qing yue :‘xian sheng he yi xing jiao gua ren !’fan ju yue :‘wei ,wei 。’”

    you :

    (yi )①yu “mo ”xiang dui 。1. biao shi zhan you 、ju you 、ling you 。《lun yu ·gong ye chang 》:“chen wen zi you ma shi cheng (shèng)。”(cheng :si pi 。)zhu ge liang 《cao lu dui 》:“sun quan ju you jiang dong 。”2.biao shi cun zai 。cao pi 《za shi 》:“xi bei you fu yun ,ting ting ru che gai 。”3. biao shi fa sheng 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“tian xia you bian ,ze ming yi shang jiang jiang jing zhou zhi jun yi xiang wan 、luo 。”②feng shou 。chu guang xi 《guan jing du 》:“neng ling qiu da you ,gu chui yuan xiang cui 。”③biao shi bu ding zhi 。gen “mou ”xiang jin 。li bai 《pu sa man 》:“ming se ru gao lou ,you ren lou shang chou 。”④zhu ci 。1. duo yong yu chao dai ming chen de qian mian 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“you zhou bu xian ,di ming bu shi 。”2. yong yu xing rong ci qian mian 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“ming xing you lan 。”(lan :can lan 。) (er )yòu tong “you ”。yong yu zheng shu yu ling shu zhi jian 。《lun yu ·wei zheng 》:“wu shi you wu er zhi yu xue 。”《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“san shi you qi nian ,qin xun tian xia 。”

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    jun zi :

    ①de cai jian bei de ren 。《lun yu ·zi lu 》:“gu ~~ming zhi bi ke yan ye ,yan zhi bi ke hang ye 。”②gui zu de tong chen 。《shi ·wei feng ·fa tan 》:“bi ~~xi ,bu su can xi 。”③qi dui fu de chen hu 。《shi ·wang feng ·jun zi yu yi 》:“~~yu yi ,bu zhi ji ji 。”

    zi :

    ①hai zi ,jian zhi nan nv 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“tong wo fu zi ,ye bi na mu 。”(ye yè:song fan 。na mu :zhi tian de 。)②er zi huo nv er 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhang fu yi ai lian ji shao zi hu ?”ci zhi er zi 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“wei ren jia ji zi 。”ci zhi nv er 。③ren de tong chen ,huo zhi nan ;huo zhi nv 。《shi jing ·bei feng ·pao you ku xie 》:“qiao qiao zhou zi ,ren she yin fou ?”(she :guo he 。yin āng:wo 。)《zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”(zhi :ci 。gui :chu jia 。)④zun chen ,duo zhi nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei wo qian ji ,zi mo liang mei 。”(fei :fei 。qian qiān:cuo ,wu 。)⑤dong wu de luan huo you xiao de dong wu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“ming ling you zi ,guo luo fu zhi 。”(ming ling mínglíng:yi chong chi he xin de hai chong 。guo luo guǒluǒ:xi yao feng 。)《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”⑥zhi wu de guo shi huo chong zi 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“shu zai dao bian er duo zi ,ci bi ku li 。”li shen 《min nong 》zhi yi :“chun chong yi li su ,qiu shou mo ke zi 。”⑦gu dai wu deng jue wei de di si deng 。《li ji ·wang zhi 》:“wang zhe zhi zhi lu jue :gong 、hou 、bai 、zi 、nan fan wu deng 。”⑧de zhi de di yi wei ,chang yu tian gan xiang pei yi ji ri 、ji nian 。《chun qiu · huan gong shi ba nian 》:“xia si yue bing zi ,gong hong yu ji 。”han yu 《xi guo fu ren mu zhi ming 》:“yuan he qi nian jia zi ,ri na zhi ,yi ji cu 。”(yuan he :tang xian zong nian hao 。ri na zhi :zhi xia zhi 。)you zhi shi er shi chen zhi yi ,ji zi shi ,zi ye shi yi shi zhi ci ri chen yi shi 。⑨li xi 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“zi dai jin qian qian guan 。”

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    xian :

    ①ming xian 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“fu 《zhou yi 》zhang wang er cha lai ,er wei xian chan you 。”②xian lou 。liu zong yuan 《gu mu tan xi xiao qiu ji 》:“mei zhu lou ,ji dan xian 。”③xian yang 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“yan zi yi ji jun xian 。”④xian he ;xian gui 。《meng zi · li lou xia 》:“ji qi wen suo yu yin zhe ,ze jin fu gui ye ,er wei chang you xian zhe lai 。”⑤jiu shi dui yi gu xian ren de zun chen 。《shang shu ·wen hou zhi ming 》:“ru ke shao nai xian zu 。”

    hua :

    (yi )①tong chang de shan gu 。zhang xie 《qi ming 》:“hua chang hua yi wei xian ,dai liu ji yi wei guan 。”②kai kuo ;kuan chang 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“fu hang shu shi bu ,hua ran kai lang 。”③hua da ;kai lang 。luo yin 《he chan yue da shi jian zeng 》:“gao seng hui wo qi yan shi ,du hua chen xin zhan bai mei 。”guo pu 《jiang fu 》:“gan ru de lie ,hua re tian kai 。”④shu zhan 。bai ju yi 《jiu ri deng xi yuan yan wang 》:“qi deng xi yuan wang ,huai bao tong yi hua 。”⑤shen 。xu fei 《gu yi chou dao chang (zhǎng)shi gai 〈deng lang xie (yé)cheng 〉shi 》:“ci jiang chen hua xian ,ci shan fu yu pan 。”⑥mian chu ;hua mian 。liu zai 《xie zhao shi jun hua zu 》:“shi jun ban ling hua tao zu 。”⑦kong xu 。liu ji 《wen fu 》:“wu re ku mu ,hua re he liu 。” (er )huō ①can que ;kai chu hua kou 。han yu 《jin xue jie 》:“tou tong chi hua 。”(tou tong :tu ding 。)②bing qi ;she que 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·de hang 》:“mei yu zi di yun :wu yi wo shou ren fang zhou yun wo hua ping xi shi yi 。”

    zhi :

    ①zhi dao 。《lun yu ·wei zheng 》:“zhi zhi wei zhi zhi ,bu zhi wei bu zhi ,shi zhi ye 。”wang chong 《lun heng ·zhi shi 》:“bu xue zi zhi ,bu wen zi xiao ,gu jin hang shi ,wei zhi you ye 。”(wei zhi you ye :mei you zhe yang de shi 。)②zhi jiao ;gan jiao 。fan zhen 《shen mie lun 》:“shou deng you tong yang zhi zhi 。”③jian jie ;zhi shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“you du zhi zhi lv zhe 。”(lv :sai lv 。)④zhi shi 。《lie zi · shang wen 》:“liang xiao er xiao yue :‘shu wei ru duo zhi hu ?’”(shu :shei 。wei :tong “wei ”,shui 。)⑤le jie 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“zhi wo zhe bao zi ye 。”(bao zi :bao shu ya 。)⑥jiao hao ;xiang qin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jue bin ke zhi zhi 。”⑦zhi ji ;zhi xin de ren 。bao zhao 《yong shuang yan 》:“bei ge ci jiu ai ,xian lei mi xin zhi 。”(xian lei :qin zhao lei 。mi :zhao xun 。)⑧zhu chi 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“zi chan ji jiang zhi zheng yi 。”

    you :

    (yi )①hun an ;shen an 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“chu zi you gu ,qian yu qiao mu 。”(qian :qian yi 。qiao :gao 。)②yin hui ;shen ao 。《xun zi ·zheng lun 》:“shang zhou mi ,ze xia yi xuan yi ;shang you xian ,ze xia jian zha yi 。”liu yi qing 《shi shui xin yu ·yan yu 》:“yan qiu you sui 。”(sui :jing shen 。)③shen chen ;chen jing 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“gu you chou you sai er zuo 《li sao 》。”④yin cang de ;bu gong kai de 。ceng di 《hai ye ci ·xin chuan yu nv 》:“you ji mi yao ,an xiang jian pin qing xiao ,liang shi mo fu ,yu shan qing dao 。”(yu shan :yu pin de rong yi 。)⑤qiu ju ;jian jin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“shen you ling yu zhi zhong 。”⑥you ya ;you jing 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“shi zu yi chang xu you qing 。”wang ji 《ru re ye xi 》:“chan zao lin yu jing ,diao ming shan geng you 。”⑦jiu zhi yin jian 。song yu 《qiao hun 》:“hun xi gui lai ,jun mo xia ci you dou xie 。”(xie :yu qi ci 。)⑧gu zhou ming 。zai jin he bei bei bu liao ning na bu yi dai 。[you mo ]you jing mo sheng 。《chu ci ·jiu zhang ·huai sha 》:“shun (shùn)xi yao yao ,kong jing you mo 。”(shun :tong “shun ”。mu zhuai dong 。kong :shen 。) (er )yǒuhei se 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“ji xie you you 。”

    bao :

    ①xiong huai 。《song shu ·fan ye chuan 》:“sui ou ou dan bao ,bu fu su xin 。”wei ying wu 《han shi ri ji zhu di 》shi :“nian li du shang bao 。”②yong shou bei wei zhu ,bao chi 。fang bao 《zuo zhong yi gong yi shi 》:“shi qian gui bao gong xi er wu yan 。”(shi :shi ke fa 。gong :zhi zuo guang dou 。)《shi ji · xi men bao chuan 》:“ji shi li cu gong bao da wu yu tou zhi he zhong 。”(ji :jiu 。shi :ming ling 。)③huan rao ;wei rao 。du fu 《jiang cun 》shi :“qing jiang yi qu bao cun liu ,chang xia jiang cun shi shi you 。”④huai cang ;xin cun 。yuan mei 《ji mei wen 》:“ran ze bao ci mo ya zhi han ……”⑤fu ;bei fu 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jin shao qing bao bu ce zhi zui 。”⑥liang bei ge bao de ju li 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“chan tan mu lan ,yu zhang nv zhen ,chang qian ren ,da lian bao 。”