• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 休指宦遊論巧拙,隻將愚直禱神祇。

    “休指宦遊論巧拙,隻將愚直禱神祇。”詩句出處:《題桐葉》;是唐朝詩人杜牧的作品。

    去年桐落故溪上,把葉因題歸燕詩。
    江樓今日送歸燕,正是去年題葉時。
    葉落燕歸真可惜,東流玄發且無期。
    笑筵歌席反惆悵,朗月清風見別離。
    莊叟彭殤同在夢,陶潛身世兩相遺。
    一丸五色成虛語,石爛松薪更莫疑。
    哆侈不勞文似錦,進趨何必利如錐。
    錢神任爾知無敵,酒聖於吾亦庶幾。
    江畔秋光蟾閣鏡,檻前山翠茂陵眉。
    樽香輕泛數枝菊,簷影斜侵半局棋。
    休指宦遊論巧拙,隻將愚直禱神祇。
    三吳煙水平生念,寧向閑人道所之。

    【註釋】:

    休:

    ①休息。歐陽修《醉翁亭記》:“行者休於樹。”②停止;罷休。蒲松齡《促織》:“少年大駭,急解令休止。”③美善;吉祥。《詩經·大雅·江漢》:“對揚王休。”(報答和宣揚周王的美德。)④喜。《詩經·小雅·菁菁者莪》:“既見君子,我心則休。”⑤封建時代指丈夫離棄妻子。⑥副詞。不要。杜甫《戲贈友》:“勸君休嘆息。”⑦句末語氣詞。相當於“瞭”、“罷”。呂勝己《南鄉子》:“笑道漁翁太拙休!”

    指:

    ①手指。《戰國策·秦策三》:“臣未嘗聞指大於臂,臂大於股。”(股:大腿。)②腳趾。《史記·高祖本紀》:“漢王傷胸,乃捫足曰: ‘虜中(zhòng)吾指。’”(捫:摸。)③用手指;指向。《論語·八佾》:“指其掌。”④向;意向。司馬相如《喻巴蜀檄》:“移師東指,閩越相誅。”⑤直立;豎起。《戰國策·燕策》:“士皆瞋目,發盡上指。”⑥指點,告知。董解元《西廂記諸宮調》卷八:“若非吾師指迷,實不悟此。”⑦指責;斥責。《漢書·王嘉傳》:“千人所指,無病而死。”⑧意旨;意圖。後寫作“旨”。《尚書·盤庚上》:“不匿厥指。”

    宦:

    ①做官。《韓非子·內儲說下》:“荊王欲宦諸公子於四鄰。”②官。李商隱《蟬》:“薄宦梗猶泛,故園蕪已平。”《史記·蒙恬列傳》:“(蒙)毅不敢阿法,當高罪死,除其宦籍。”(當:判決。高:趙高。)③給貴族當仆人。《左傳·宣公二年》:“宦三年矣,未知母之存否。”④宦官;閹人。《新唐書·李石傳》:“宦寺氣盛,陵暴朝廷。”(寺:指宦官。)

    宦遊:

    ①求取仕宦而出遊。《史記·司馬相如傳》:“長卿久~~不遂,而來過我。”②在外作官。杜審言《和晉陵陸丞早春遊望》:“獨有~~人,偏驚物候新。”

    遊:

    ①在水上漂浮。《詩經·邶風·谷風》:“泳之遊之。”(泳:在水中潛行。)泛指遊泳。《韓非子·難勢》:“越人善遊矣。”(越:國名。)②虛浮;不切實際。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“遊辭巧飾者雖輕必戮(lù陸)。”③遊玩;遊覽。晁錯《言守邊備塞疏》:“幼則同遊。”引申指旅行;出外求學或求官。《史記·太史公自序》:“二十而南遊江淮。”④交際;交往。《漢書·枚乘傳》:“與英俊並遊。”⑤流動。《漢書·溝洫志》:“水尚有所遊蕩。”⑥縱;放縱。《後漢書·仇覽傳》:“剽輕遊恣。”⑦liú(流)。通“旒”。旌旗上懸垂的飾物。《左傳·桓公二年》:“鞶厲遊纓。”[遊說]為瞭宣傳自己的政治主張四處奔走。《史記·張儀列傳》:“子毋讀書遊說,安得此辱乎?”

    論:

    (一)①討論;研討。《論語·憲問》:“世叔討論之。”②議論;評論;談論。《左傳·襄公三十一年》:“鄭人遊於鄉校,以論執政。”③辯論。《史記·魏其武安侯列傳》:“今日廷論。”宋濂《送東陽馬生序》:“與之論辯,言和而色夷。”④陳述;述說。張衡《西京賦》:“眾形殊聲,不可勝論。”⑤評判;評定。諸葛亮《出師表》:“宜付有司論其刑賞。”《鹽鐵論·箴石》:“論其才能,然後官之。”⑥定罪;判罪。《史記·魏其武安侯列傳》:“故以十二月晦論棄市渭城。”(晦:每月最後一天。)⑦顧及;考慮。李斯《諫逐客書》:“不問可否,不論曲直,非秦者去,為客者逐。”⑧言論;學說。《荀子·成相》:“君法明,論有常。”⑨文體的一種。蕭統《文選序》:“論則析理精微。” (二)lún①《論語》的簡稱。劉向《別錄》:“魯人所學謂之《魯論》。”②通“倫”。順序,次序。《詩經·大雅·靈臺》:“於論鼓鐘。”③通“掄”。選擇。《國語·齊語》:“權節其用,論比其材。”

    巧:

    ①技術;技藝。《商君書·外內》:“末事不禁,則技巧之人利。”②靈敏;靈巧。《韓非子·難四》:“事以微巧成,以疏拙敗。”③擅長。《荀子·哀公》:“昔舜巧於使民,而造父巧於使馬。”(造父:人名。)④欺詐。《淮南子·本經》:“及偽之生也,飾智以驚愚,設詐以巧上。”⑤工巧;精致。王安石《上人書》:“所謂辭者,猶器之有刻鏤繪畫也。誠使巧且華,不必適用;誠使適用,亦不必巧且華。”⑥美好的;動人的。《詩經·衛風·碩人》:“巧笑倩兮,美目盼兮。”⑦虛浮不實。《莊子·盜蹠》:“此夫魯國之巧偽人孔丘非耶?”

    拙:

    ①笨。《莊子·胠篋》:“大巧若拙。”②粗劣;粗鄙。錢起《奉和中書常舍人〈晚秋集賢院即事〉》:“定笑巴歌拙。”③謙詞。張居正《答石麓李相公》:“拙作俟秋冬間各呈上也。”

    隻:

    ①鳥一隻;一隻。《公羊傳 ·僖公三十三年》“匹馬隻輪無反者。”(反:返。)《後漢書·王喬傳》:“於是候鳥至,舉羅張之,但得一隻舃焉。”(羅:捕鳥網。舃:鞋。)②單數。《宋史·張洎傳》:“肅宗而下,咸隻日臨朝,雙日不坐。”(肅宗:指唐肅宗李亨。臨朝:指坐朝問政。)

    將:

    (一)①扶持;扶助。《詩經·周南·樛木》:“樂隻君子,福履將之。”(隻:助詞。履:祿。)《木蘭詩》:“爺娘聞女來,出郭相扶將。”(郭:外城。)②帶領。《漢書·張禹傳》:“禹將(戴)崇入後堂飲食。”《淮南子·人間》:“其馬將胡駿馬而歸。”③取;拿。李白《將進酒》:“五花馬,千金裘,呼兒將出換美酒。”④送行。《淮南子·覽冥》:“不將不迎。”王安石《上皇帝萬言書》:“若夫迎新將故之勞。”(若夫:至於。)⑤做;奉行。《左傳·成公十三年》:“將事不敬。”⑥養;保養。《呂氏春秋·音律》:“以將陽氣。”⑦副詞。1.將要。《論語·述而》:“不知老之將至雲爾。”(雲:如此。爾:同“耳”,罷瞭。)《孟子·告子下》:“先生將何之?”(之:往。)《左傳· 隱公元年》:“夫人將啟之。”(啟之:給他開門。)2. 且,又。《詩經·小雅· 谷風》:“將恐將懼。”⑧介詞。以;用。《戰國策·秦策一》:“蘇秦始將連橫說秦惠王曰。”韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“肯將衰朽惜殘年。”⑨連詞。和;與。李頎《臨別送張諲入蜀》:“經山復歷水,百恨將千慮。”李白《月下獨酌》:“暫伴月將影。”⑩助詞。用在動詞後面,無實義。白居易《賣炭翁》:“一車炭,千餘斤,宮使驅將惜不得。” (二)jiàng ①將帥。《史記·陳涉世傢》:“王侯將相寧有種乎!”(寧:難道。)《呂氏春秋·執一》:“軍必有將。”②統率;帶兵。《左傳·桓公五年》:“虢公林父將右軍。”《史記·秦始皇本紀》:“楚上將軍項羽將楚卒往救鉅鹿。”(卒:兵。)③使擔任將領。《史記·孫子吳起列傳》:“齊威王欲將孫臏。”[將領]1. 將帥。《隋書·楊玄感傳》:“玄感欲立威名,陰求將領。”(暗中謀求將帥的職位。)2.率領。元結《宿洄溪翁宅》:“老翁八十猶能行,將領兒孫行拾稼。”(稼:莊稼。) (三)qiāng 請;希望。《詩經·衛風·氓》:“將子無怒,秋以為期。”(子:你。)李白《將進酒》:“將進酒,杯莫停。”

    愚:

    ①愚笨;無知。《論語 ·為政》:“回也不愚。”(回:顏回。)柳宗元《愚溪詩序》:“餘以愚觸罪。”又指愚笨的人。《論語· 陽貨》:“古之愚也直。”(直:直率。)②蒙蔽;欺騙。《孫子·九地》:“能愚士卒之耳目,使之無知。”賈誼《過秦論》:“於是廢先王之道,燔百傢之言,以愚黔首。”(黔首:百姓。)③自稱謙詞。《史記·劉敬叔孫通列傳》:“愚以為匈奴不可擊也。”諸葛亮《出師表》:“愚以為宮中之事,事無大小,悉以咨之。”

    直:

    ①直,與“曲”相對。《荀子·勸學》:“木受繩則直。”②跟地面垂直的。杜甫《兵車行》:“牽衣頓足攔道哭,哭聲直上幹雲霄。”(幹:沖犯。)③豎,與橫相對。《山海經·大荒北經》:“(章尾山)有神,人面蛇身而赤,直目。”郭璞註:“直目,從(zòng)目也。”(從:同“縱”。)④伸;挺直。《孟子·滕文公下》:“且夫枉尺直尋者,以利言也。”(枉:屈。尋:八尺為尋。)⑤行為正直。《商君書·修權》:“君好法,則端直之士在前。”⑥坦率。嵇康《與山巨源絕交書》:“吾直性狹中,多所不堪。”(狹中:心胸狹隘。)⑦面對;遇到。《漢書·甯成傳》:“寧見乳虎,無直甯成之怒。”(乳虎:幼虎。)《漢書·義縱傳》:“無直寧成之怒。”(寧成:人名。)⑧值班;侍衛。特指在殿堂中值班,侍奉君主。《晉書·羊祜傳》:“悉統宿衛入直殿中。”⑨價值。《史記·張湯傳》:“湯死,傢產直不過五百金。”⑩工錢。《後漢書·班超傳》:“為官寫書受直,以養老母。”(11)副詞。1. 徑直;一直。《漢書·陸賈傳》:“(陳)平嘗燕居深念,賈往,不請,直入坐。”(燕居:閑居。念:思。請:請見。)2.僅;隻是。《史記·魏公子列傳》:“侯生攝敝衣冠,直上載公子上坐。”

    禱:

    祈禱。《淮南子·主術》:“湯之時,七年旱,以身禱於桑林之際。”(湯:商湯王。)

    神:

    ①天神。古人認為天地萬物的創造者和主宰者。《論語·述而》:“禱爾於上下神祇。”②鬼神。《禮記·祭法》:“山林、川谷、丘陵,能出雲,為風雨,見怪物,皆曰神。”(見:現。)③指人死後的魂靈。《左傳·昭公七年》:“昔堯殛鯀於羽山,其神化為黃熊。”④玄妙;神奇。《周易·系辭上》:“陰陽不測謂之神。”⑤心神;精神。《荀子·天論》:“形具而神生。”⑥表情;神態。《世說新語·簡傲》:“(王恬)神氣傲邁,瞭無相酬對意。”⑦形象;肖像。蔣驥《傳神秘要》:“傳神最大者,令彼隔幾而坐,可遠三四尺許,若小照,可遠五六尺,愈小愈宜遠。”⑧神韻。指文藝作品在境界上所表達出的情趣韻致。嚴羽《滄浪詩話·詩辨》:“詩之極致有一,曰入神。詩而入神,至矣,盡矣,蔑以加矣!”(蔑:無;沒有。)

    神祇:

    天神和地神。《國語·周語》:“上不象天,而下不儀地,中不和民,而方不順時,不共~~。”

    祇:

    (一)①地神。《論語·述而》:“禱爾於上下神祗。”②泛指神靈。曹大傢《東征賦》:“庶靈祇之鑒照兮,祐貞良而輔信。” (二)zhǐ 隻;僅僅。《詩經·小雅·何人斯》:“衹攪我心。”


  • 休指宦游论巧拙,只将愚直祷神祇。

    “休指宦游论巧拙,只将愚直祷神祇。”诗句出处:《题桐叶》;是唐朝诗人杜牧的作品。

    去年桐落故溪上,把叶因题归燕诗。
    江楼今日送归燕,正是去年题叶时。
    叶落燕归真可惜,东流玄发且无期。
    笑筵歌席反惆怅,朗月清风见别离。
    庄叟彭殇同在梦,陶潜身世两相遗。
    一丸五色成虚语,石烂松薪更莫疑。
    哆侈不劳文似锦,进趋何必利如锥。
    钱神任尔知无敌,酒圣于吾亦庶几。
    江畔秋光蟾阁镜,槛前山翠茂陵眉。
    樽香轻泛数枝菊,檐影斜侵半局棋。
    休指宦游论巧拙,只将愚直祷神祇。
    三吴烟水平生念,宁向闲人道所之。

    【注释】:

    休:

    ①休息。欧阳修《醉翁亭记》:“行者休于树。”②停止;罢休。蒲松龄《促织》:“少年大骇,急解令休止。”③美善;吉祥。《诗经·大雅·江汉》:“对扬王休。”(报答和宣扬周王的美德。)④喜。《诗经·小雅·菁菁者莪》:“既见君子,我心则休。”⑤封建时代指丈夫离弃妻子。⑥副词。不要。杜甫《戏赠友》:“劝君休叹息。”⑦句末语气词。相当于“了”、“罢”。吕胜己《南乡子》:“笑道渔翁太拙休!”

    指:

    ①手指。《战国策·秦策三》:“臣未尝闻指大于臂,臂大于股。”(股:大腿。)②脚趾。《史记·高祖本纪》:“汉王伤胸,乃扪足曰: ‘虏中(zhòng)吾指。’”(扪:摸。)③用手指;指向。《论语·八佾》:“指其掌。”④向;意向。司马相如《喻巴蜀檄》:“移师东指,闽越相诛。”⑤直立;竖起。《战国策·燕策》:“士皆瞋目,发尽上指。”⑥指点,告知。董解元《西厢记诸宫调》卷八:“若非吾师指迷,实不悟此。”⑦指责;斥责。《汉书·王嘉传》:“千人所指,无病而死。”⑧意旨;意图。后写作“旨”。《尚书·盘庚上》:“不匿厥指。”

    宦:

    ①做官。《韩非子·内储说下》:“荆王欲宦诸公子于四邻。”②官。李商隐《蝉》:“薄宦梗犹泛,故园芜已平。”《史记·蒙恬列传》:“(蒙)毅不敢阿法,当高罪死,除其宦籍。”(当:判决。高:赵高。)③给贵族当仆人。《左传·宣公二年》:“宦三年矣,未知母之存否。”④宦官;阉人。《新唐书·李石传》:“宦寺气盛,陵暴朝廷。”(寺:指宦官。)

    宦游:

    ①求取仕宦而出游。《史记·司马相如传》:“长卿久~~不遂,而来过我。”②在外作官。杜审言《和晋陵陆丞早春游望》:“独有~~人,偏惊物候新。”

    游:

    ①在水上漂浮。《诗经·邶风·谷风》:“泳之游之。”(泳:在水中潜行。)泛指游泳。《韩非子·难势》:“越人善游矣。”(越:国名。)②虚浮;不切实际。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“游辞巧饰者虽轻必戮(lù陆)。”③游玩;游览。晁错《言守边备塞疏》:“幼则同游。”引申指旅行;出外求学或求官。《史记·太史公自序》:“二十而南游江淮。”④交际;交往。《汉书·枚乘传》:“与英俊并游。”⑤流动。《汉书·沟洫志》:“水尚有所游荡。”⑥纵;放纵。《后汉书·仇览传》:“剽轻游恣。”⑦liú(流)。通“旒”。旌旗上悬垂的饰物。《左传·桓公二年》:“鞶厉游缨。”[游说]为了宣传自己的政治主张四处奔走。《史记·张仪列传》:“子毋读书游说,安得此辱乎?”

    论:

    (一)①讨论;研讨。《论语·宪问》:“世叔讨论之。”②议论;评论;谈论。《左传·襄公三十一年》:“郑人游于乡校,以论执政。”③辩论。《史记·魏其武安侯列传》:“今日廷论。”宋濂《送东阳马生序》:“与之论辩,言和而色夷。”④陈述;述说。张衡《西京赋》:“众形殊声,不可胜论。”⑤评判;评定。诸葛亮《出师表》:“宜付有司论其刑赏。”《盐铁论·箴石》:“论其才能,然后官之。”⑥定罪;判罪。《史记·魏其武安侯列传》:“故以十二月晦论弃市渭城。”(晦:每月最后一天。)⑦顾及;考虑。李斯《谏逐客书》:“不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。”⑧言论;学说。《荀子·成相》:“君法明,论有常。”⑨文体的一种。萧统《文选序》:“论则析理精微。” (二)lún①《论语》的简称。刘向《别录》:“鲁人所学谓之《鲁论》。”②通“伦”。顺序,次序。《诗经·大雅·灵台》:“於论鼓钟。”③通“抡”。选择。《国语·齐语》:“权节其用,论比其材。”

    巧:

    ①技术;技艺。《商君书·外内》:“末事不禁,则技巧之人利。”②灵敏;灵巧。《韩非子·难四》:“事以微巧成,以疏拙败。”③擅长。《荀子·哀公》:“昔舜巧于使民,而造父巧于使马。”(造父:人名。)④欺诈。《淮南子·本经》:“及伪之生也,饰智以惊愚,设诈以巧上。”⑤工巧;精致。王安石《上人书》:“所谓辞者,犹器之有刻镂绘画也。诚使巧且华,不必适用;诚使适用,亦不必巧且华。”⑥美好的;动人的。《诗经·卫风·硕人》:“巧笑倩兮,美目盼兮。”⑦虚浮不实。《庄子·盗跖》:“此夫鲁国之巧伪人孔丘非耶?”

    拙:

    ①笨。《庄子·胠箧》:“大巧若拙。”②粗劣;粗鄙。钱起《奉和中书常舍人〈晚秋集贤院即事〉》:“定笑巴歌拙。”③谦词。张居正《答石麓李相公》:“拙作俟秋冬间各呈上也。”

    只:

    ①鸟一只;一只。《公羊传 ·僖公三十三年》“匹马只轮无反者。”(反:返。)《后汉书·王乔传》:“于是候鸟至,举罗张之,但得一只舃焉。”(罗:捕鸟网。舃:鞋。)②单数。《宋史·张洎传》:“肃宗而下,咸只日临朝,双日不坐。”(肃宗:指唐肃宗李亨。临朝:指坐朝问政。)

    将:

    (一)①扶持;扶助。《诗经·周南·樛木》:“乐只君子,福履将之。”(只:助词。履:禄。)《木兰诗》:“爷娘闻女来,出郭相扶将。”(郭:外城。)②带领。《汉书·张禹传》:“禹将(戴)崇入后堂饮食。”《淮南子·人间》:“其马将胡骏马而归。”③取;拿。李白《将进酒》:“五花马,千金裘,呼儿将出换美酒。”④送行。《淮南子·览冥》:“不将不迎。”王安石《上皇帝万言书》:“若夫迎新将故之劳。”(若夫:至于。)⑤做;奉行。《左传·成公十三年》:“将事不敬。”⑥养;保养。《吕氏春秋·音律》:“以将阳气。”⑦副词。1.将要。《论语·述而》:“不知老之将至云尔。”(云:如此。尔:同“耳”,罢了。)《孟子·告子下》:“先生将何之?”(之:往。)《左传· 隐公元年》:“夫人将启之。”(启之:给他开门。)2. 且,又。《诗经·小雅· 谷风》:“将恐将惧。”⑧介词。以;用。《战国策·秦策一》:“苏秦始将连横说秦惠王曰。”韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“肯将衰朽惜残年。”⑨连词。和;与。李颀《临别送张諲入蜀》:“经山复历水,百恨将千虑。”李白《月下独酌》:“暂伴月将影。”⑩助词。用在动词后面,无实义。白居易《卖炭翁》:“一车炭,千余斤,宫使驱将惜不得。” (二)jiàng ①将帅。《史记·陈涉世家》:“王侯将相宁有种乎!”(宁:难道。)《吕氏春秋·执一》:“军必有将。”②统率;带兵。《左传·桓公五年》:“虢公林父将右军。”《史记·秦始皇本纪》:“楚上将军项羽将楚卒往救钜鹿。”(卒:兵。)③使担任将领。《史记·孙子吴起列传》:“齐威王欲将孙膑。”[将领]1. 将帅。《隋书·杨玄感传》:“玄感欲立威名,阴求将领。”(暗中谋求将帅的职位。)2.率领。元结《宿洄溪翁宅》:“老翁八十犹能行,将领儿孙行拾稼。”(稼:庄稼。) (三)qiāng 请;希望。《诗经·卫风·氓》:“将子无怒,秋以为期。”(子:你。)李白《将进酒》:“将进酒,杯莫停。”

    愚:

    ①愚笨;无知。《论语 ·为政》:“回也不愚。”(回:颜回。)柳宗元《愚溪诗序》:“余以愚触罪。”又指愚笨的人。《论语· 阳货》:“古之愚也直。”(直:直率。)②蒙蔽;欺骗。《孙子·九地》:“能愚士卒之耳目,使之无知。”贾谊《过秦论》:“于是废先王之道,燔百家之言,以愚黔首。”(黔首:百姓。)③自称谦词。《史记·刘敬叔孙通列传》:“愚以为匈奴不可击也。”诸葛亮《出师表》:“愚以为宫中之事,事无大小,悉以咨之。”

    直:

    ①直,与“曲”相对。《荀子·劝学》:“木受绳则直。”②跟地面垂直的。杜甫《兵车行》:“牵衣顿足拦道哭,哭声直上干云霄。”(干:冲犯。)③竖,与横相对。《山海经·大荒北经》:“(章尾山)有神,人面蛇身而赤,直目。”郭璞注:“直目,从(zòng)目也。”(从:同“纵”。)④伸;挺直。《孟子·滕文公下》:“且夫枉尺直寻者,以利言也。”(枉:屈。寻:八尺为寻。)⑤行为正直。《商君书·修权》:“君好法,则端直之士在前。”⑥坦率。嵇康《与山巨源绝交书》:“吾直性狭中,多所不堪。”(狭中:心胸狭隘。)⑦面对;遇到。《汉书·甯成传》:“宁见乳虎,无直甯成之怒。”(乳虎:幼虎。)《汉书·义纵传》:“无直宁成之怒。”(宁成:人名。)⑧值班;侍卫。特指在殿堂中值班,侍奉君主。《晋书·羊祜传》:“悉统宿卫入直殿中。”⑨价值。《史记·张汤传》:“汤死,家产直不过五百金。”⑩工钱。《后汉书·班超传》:“为官写书受直,以养老母。”(11)副词。1. 径直;一直。《汉书·陆贾传》:“(陈)平尝燕居深念,贾往,不请,直入坐。”(燕居:闲居。念:思。请:请见。)2.仅;只是。《史记·魏公子列传》:“侯生摄敝衣冠,直上载公子上坐。”

    祷:

    祈祷。《淮南子·主术》:“汤之时,七年旱,以身祷于桑林之际。”(汤:商汤王。)

    神:

    ①天神。古人认为天地万物的创造者和主宰者。《论语·述而》:“祷尔于上下神祇。”②鬼神。《礼记·祭法》:“山林、川谷、丘陵,能出云,为风雨,见怪物,皆曰神。”(见:现。)③指人死后的魂灵。《左传·昭公七年》:“昔尧殛鲧于羽山,其神化为黄熊。”④玄妙;神奇。《周易·系辞上》:“阴阳不测谓之神。”⑤心神;精神。《荀子·天论》:“形具而神生。”⑥表情;神态。《世说新语·简傲》:“(王恬)神气傲迈,了无相酬对意。”⑦形象;肖像。蒋骥《传神秘要》:“传神最大者,令彼隔几而坐,可远三四尺许,若小照,可远五六尺,愈小愈宜远。”⑧神韵。指文艺作品在境界上所表达出的情趣韵致。严羽《沧浪诗话·诗辨》:“诗之极致有一,曰入神。诗而入神,至矣,尽矣,蔑以加矣!”(蔑:无;没有。)

    神祇:

    天神和地神。《国语·周语》:“上不象天,而下不仪地,中不和民,而方不顺时,不共~~。”

    祇:

    (一)①地神。《论语·述而》:“祷尔于上下神祗。”②泛指神灵。曹大家《东征赋》:“庶灵祇之鉴照兮,祐贞良而辅信。” (二)zhǐ 只;仅仅。《诗经·小雅·何人斯》:“衹搅我心。”


  • xiu zhi huan you lun qiao zhuo ,zhi jiang yu zhi dao shen 祇。

    “xiu zhi huan you lun qiao zhuo ,zhi jiang yu zhi dao shen 祇。”shi gou chu chu :《ti tong xie 》;shi tang chao shi ren du mu de zuo pin 。

    qu nian tong la gu xi shang ,ba xie yin ti gui yan shi 。
    jiang lou jin ri song gui yan ,zheng shi qu nian ti xie shi 。
    xie la yan gui zhen ke xi ,dong liu xuan fa ju mo ji 。
    xiao yan ge xi fan chou chang ,lang yue qing feng jian bie li 。
    zhuang sou peng shang tong zai meng ,tao qian shen shi liang xiang wei 。
    yi wan wu se cheng xu yu ,dan lan song xin geng mo yi 。
    chi chi bu lao wen shi jin ,jin qu he bi li ru zhui 。
    qian shen ren er zhi mo di ,jiu sheng yu wu yi shu ji 。
    jiang pan qiu guang chan ge jing ,jian qian shan cui mao ling mei 。
    zun xiang qing fan shu zhi ju ,yan ying xie qin ban ju qi 。
    xiu zhi huan you lun qiao zhuo ,zhi jiang yu zhi dao shen 祇。
    san wu yan shui ping sheng nian ,ning xiang xian ren dao suo zhi 。

    【zhu shi 】:

    xiu :

    ①xiu xi 。ou yang xiu 《zui weng ting ji 》:“hang zhe xiu yu shu 。”②ting zhi ;ba xiu 。pu song ling 《cu zhi 》:“shao nian da hai ,ji jie ling xiu zhi 。”③mei shan ;ji xiang 。《shi jing ·da ya ·jiang han 》:“dui yang wang xiu 。”(bao da he xuan yang zhou wang de mei de 。)④xi 。《shi jing ·xiao ya ·jing jing zhe e 》:“ji jian jun zi ,wo xin ze xiu 。”⑤feng jian shi dai zhi zhang fu li qi qi zi 。⑥fu ci 。bu yao 。du fu 《hu zeng you 》:“quan jun xiu tan xi 。”⑦gou mo yu qi ci 。xiang dang yu “le ”、“ba ”。lv sheng ji 《na xiang zi 》:“xiao dao yu weng tai zhuo xiu !”

    zhi :

    ①shou zhi 。《zhan guo ce ·qin ce san 》:“chen wei chang wen zhi da yu bei ,bei da yu gu 。”(gu :da tui 。)②jiao zhi 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“han wang shang xiong ,nai men zu yue : ‘lu zhong (zhòng)wu zhi 。’”(men :mo 。)③yong shou zhi ;zhi xiang 。《lun yu ·ba yi 》:“zhi ji zhang 。”④xiang ;yi xiang 。si ma xiang ru 《yu ba shu xi 》:“yi shi dong zhi ,min yue xiang zhu 。”⑤zhi li ;shu qi 。《zhan guo ce ·yan ce 》:“shi jie chen mu ,fa jin shang zhi 。”⑥zhi dian ,gao zhi 。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan ba :“re fei wu shi zhi mi ,shi bu wu ci 。”⑦zhi ze ;chi ze 。《han shu ·wang jia chuan 》:“qian ren suo zhi ,mo bing er si 。”⑧yi zhi ;yi tu 。hou xie zuo “zhi ”。《shang shu ·pan geng shang 》:“bu ni jue zhi 。”

    huan :

    ①zuo guan 。《han fei zi ·nei chu shui xia 》:“jing wang yu huan zhu gong zi yu si lin 。”②guan 。li shang yin 《chan 》:“bao huan geng you fan ,gu yuan wu yi ping 。”《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“(meng )yi bu gan a fa ,dang gao zui si ,chu ji huan ji 。”(dang :pan jue 。gao :zhao gao 。)③gei gui zu dang pu ren 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“huan san nian yi ,wei zhi mu zhi cun fou 。”④huan guan ;yan ren 。《xin tang shu ·li dan chuan 》:“huan si qi cheng ,ling bao chao ting 。”(si :zhi huan guan 。)

    huan you :

    ①qiu qu shi huan er chu you 。《shi ji ·si ma xiang ru chuan 》:“chang qing jiu ~~bu sui ,er lai guo wo 。”②zai wai zuo guan 。du shen yan 《he jin ling liu cheng zao chun you wang 》:“du you ~~ren ,pian jing wu hou xin 。”

    you :

    ①zai shui shang piao fu 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“yong zhi you zhi 。”(yong :zai shui zhong qian hang 。)fan zhi you yong 。《han fei zi ·nan shi 》:“yue ren shan you yi 。”(yue :guo ming 。)②xu fu ;bu qie shi ji 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“you ci qiao shi zhe sui qing bi lu (lùliu )。”③you wan ;you lan 。chao cuo 《yan shou bian bei sai shu 》:“you ze tong you 。”yin shen zhi lv hang ;chu wai qiu xue huo qiu guan 。《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“er shi er na you jiang huai 。”④jiao ji ;jiao wang 。《han shu ·mei cheng chuan 》:“yu ying jun bing you 。”⑤liu dong 。《han shu ·gou xu zhi 》:“shui shang you suo you dang 。”⑥zong ;fang zong 。《hou han shu ·chou lan chuan 》:“piao qing you zi 。”⑦liú(liu )。tong “liu ”。jing qi shang xuan chui de shi wu 。《zuo chuan ·huan gong er nian 》:“pan li you ying 。”[you shui ]wei le xuan chuan zi ji de zheng zhi zhu zhang si chu ben zou 。《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“zi wu dou shu you shui ,an de ci ru hu ?”

    lun :

    (yi )①tao lun ;yan tao 。《lun yu ·xian wen 》:“shi shu tao lun zhi 。”②yi lun ;ping lun ;tan lun 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“zheng ren you yu xiang jiao ,yi lun zhi zheng 。”③bian lun 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“jin ri ting lun 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“yu zhi lun bian ,yan he er se yi 。”④chen shu ;shu shui 。zhang heng 《xi jing fu 》:“zhong xing shu sheng ,bu ke sheng lun 。”⑤ping pan ;ping ding 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“yi fu you si lun ji xing shang 。”《yan tie lun ·zhen dan 》:“lun ji cai neng ,ran hou guan zhi 。”⑥ding zui ;pan zui 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“gu yi shi er yue hui lun qi shi wei cheng 。”(hui :mei yue zui hou yi tian 。)⑦gu ji ;kao lv 。li si 《jian zhu ke shu 》:“bu wen ke fou ,bu lun qu zhi ,fei qin zhe qu ,wei ke zhe zhu 。”⑧yan lun ;xue shui 。《xun zi ·cheng xiang 》:“jun fa ming ,lun you chang 。”⑨wen ti de yi chong 。xiao tong 《wen shua xu 》:“lun ze xi li jing wei 。” (er )lún①《lun yu 》de jian chen 。liu xiang 《bie lu 》:“lu ren suo xue wei zhi 《lu lun 》。”②tong “lun ”。shun xu ,ci xu 。《shi jing ·da ya ·ling tai 》:“wu lun gu zhong 。”③tong “lun ”。shua ze 。《guo yu ·ji yu 》:“quan jie ji yong ,lun bi ji cai 。”

    qiao :

    ①ji shu ;ji yi 。《shang jun shu ·wai nei 》:“mo shi bu jin ,ze ji qiao zhi ren li 。”②ling min ;ling qiao 。《han fei zi ·nan si 》:“shi yi wei qiao cheng ,yi shu zhuo bai 。”③shan chang 。《xun zi ·ai gong 》:“xi shun qiao yu shi min ,er zao fu qiao yu shi ma 。”(zao fu :ren ming 。)④qi zha 。《huai na zi ·ben jing 》:“ji wei zhi sheng ye ,shi zhi yi jing yu ,she zha yi qiao shang 。”⑤gong qiao ;jing zhi 。wang an dan 《shang ren shu 》:“suo wei ci zhe ,you qi zhi you ke lou hui hua ye 。cheng shi qiao ju hua ,bu bi kuo yong ;cheng shi kuo yong ,yi bu bi qiao ju hua 。”⑥mei hao de ;dong ren de 。《shi jing ·wei feng ·shuo ren 》:“qiao xiao qian xi ,mei mu pan xi 。”⑦xu fu bu shi 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“ci fu lu guo zhi qiao wei ren kong qiu fei ye ?”

    zhuo :

    ①ben 。《zhuang zi ·qu qie 》:“da qiao re zhuo 。”②cu lie ;cu bi 。qian qi 《feng he zhong shu chang she ren 〈wan qiu ji xian yuan ji shi 〉》:“ding xiao ba ge zhuo 。”③qian ci 。zhang ju zheng 《da dan lu li xiang gong 》:“zhuo zuo qi qiu dong jian ge cheng shang ye 。”

    zhi :

    ①diao yi zhi ;yi zhi 。《gong yang chuan ·xi gong san shi san nian 》“pi ma zhi lun mo fan zhe 。”(fan :fan 。)《hou han shu ·wang qiao chuan 》:“yu shi hou diao zhi ,ju luo zhang zhi ,dan de yi zhi que yan 。”(luo :bu diao wang 。que :xie 。)②chan shu 。《song shi ·zhang ji chuan 》:“su zong er xia ,xian zhi ri lin chao ,shuang ri bu zuo 。”(su zong :zhi tang su zong li heng 。lin chao :zhi zuo chao wen zheng 。)

    jiang :

    (yi )①fu chi ;fu zhu 。《shi jing ·zhou na ·jiu mu 》:“le zhi jun zi ,fu lv jiang zhi 。”(zhi :zhu ci 。lv :lu 。)《mu lan shi 》:“ye niang wen nv lai ,chu guo xiang fu jiang 。”(guo :wai cheng 。)②dai ling 。《han shu ·zhang yu chuan 》:“yu jiang (dai )chong ru hou tang yin shi 。”《huai na zi ·ren jian 》:“ji ma jiang hu jun ma er gui 。”③qu ;na 。li bai 《jiang jin jiu 》:“wu hua ma ,qian jin qiu ,hu er jiang chu huan mei jiu 。”④song hang 。《huai na zi ·lan ming 》:“bu jiang bu ying 。”wang an dan 《shang huang di mo yan shu 》:“re fu ying xin jiang gu zhi lao 。”(re fu :zhi yu 。)⑤zuo ;feng hang 。《zuo chuan ·cheng gong shi san nian 》:“jiang shi bu jing 。”⑥yang ;bao yang 。《lv shi chun qiu ·yin lv 》:“yi jiang yang qi 。”⑦fu ci 。1.jiang yao 。《lun yu ·shu er 》:“bu zhi lao zhi jiang zhi yun er 。”(yun :ru ci 。er :tong “er ”,ba le 。)《meng zi ·gao zi xia 》:“xian sheng jiang he zhi ?”(zhi :wang 。)《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“fu ren jiang qi zhi 。”(qi zhi :gei ta kai men 。)2. ju ,you 。《shi jing ·xiao ya · gu feng 》:“jiang kong jiang ju 。”⑧jie ci 。yi ;yong 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“su qin shi jiang lian heng shui qin hui wang yue 。”han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“ken jiang cui xiu xi can nian 。”⑨lian ci 。he ;yu 。li qi 《lin bie song zhang yin ru shu 》:“jing shan fu li shui ,bai hen jiang qian lv 。”li bai 《yue xia du zhuo 》:“zan ban yue jiang ying 。”⑩zhu ci 。yong zai dong ci hou mian ,mo shi yi 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“yi che tan ,qian yu jin ,gong shi qu jiang xi bu de 。” (er )jiàng ①jiang shuai 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“wang hou jiang xiang ning you chong hu !”(ning :nan dao 。)《lv shi chun qiu ·zhi yi 》:“jun bi you jiang 。”②tong lv ;dai bing 。《zuo chuan ·huan gong wu nian 》:“guo gong lin fu jiang you jun 。”《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“chu shang jiang jun xiang yu jiang chu cu wang jiu ju lu 。”(cu :bing 。)③shi dan ren jiang ling 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“ji wei wang yu jiang sun bin 。”[jiang ling ]1. jiang shuai 。《sui shu ·yang xuan gan chuan 》:“xuan gan yu li wei ming ,yin qiu jiang ling 。”(an zhong mou qiu jiang shuai de zhi wei 。)2.lv ling 。yuan jie 《su hui xi weng zhai 》:“lao weng ba shi you neng hang ,jiang ling er sun hang she jia 。”(jia :zhuang jia 。) (san )qiāng qing ;xi wang 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“jiang zi mo nu ,qiu yi wei ji 。”(zi :ni 。)li bai 《jiang jin jiu 》:“jiang jin jiu ,bei mo ting 。”

    yu :

    ①yu ben ;mo zhi 。《lun yu ·wei zheng 》:“hui ye bu yu 。”(hui :yan hui 。)liu zong yuan 《yu xi shi xu 》:“yu yi yu chu zui 。”you zhi yu ben de ren 。《lun yu · yang huo 》:“gu zhi yu ye zhi 。”(zhi :zhi lv 。)②meng bi ;qi pian 。《sun zi ·jiu de 》:“neng yu shi cu zhi er mu ,shi zhi mo zhi 。”gu yi 《guo qin lun 》:“yu shi fei xian wang zhi dao ,fan bai jia zhi yan ,yi yu qian shou 。”(qian shou :bai xing 。)③zi chen qian ci 。《shi ji ·liu jing shu sun tong lie chuan 》:“yu yi wei xiong nu bu ke ji ye 。”zhu ge liang 《chu shi biao 》:“yu yi wei gong zhong zhi shi ,shi mo da xiao ,xi yi zi zhi 。”

    zhi :

    ①zhi ,yu “qu ”xiang dui 。《xun zi ·quan xue 》:“mu shou sheng ze zhi 。”②gen de mian chui zhi de 。du fu 《bing che hang 》:“qian yi du zu lan dao ku ,ku sheng zhi shang gan yun xiao 。”(gan :chong fan 。)③shu ,yu heng xiang dui 。《shan hai jing ·da huang bei jing 》:“(zhang wei shan )you shen ,ren mian she shen er chi ,zhi mu 。”guo pu zhu :“zhi mu ,cong (zòng)mu ye 。”(cong :tong “zong ”。)④shen ;ting zhi 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ju fu wang che zhi xun zhe ,yi li yan ye 。”(wang :qu 。xun :ba che wei xun 。)⑤hang wei zheng zhi 。《shang jun shu ·xiu quan 》:“jun hao fa ,ze duan zhi zhi shi zai qian 。”⑥tan lv 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“wu zhi xing xia zhong ,duo suo bu kan 。”(xia zhong :xin xiong xia ai 。)⑦mian dui ;yu dao 。《han shu ·ning cheng chuan 》:“ning jian ru hu ,mo zhi ning cheng zhi nu 。”(ru hu :you hu 。)《han shu ·yi zong chuan 》:“mo zhi ning cheng zhi nu 。”(ning cheng :ren ming 。)⑧zhi ban ;shi wei 。te zhi zai dian tang zhong zhi ban ,shi feng jun zhu 。《jin shu ·yang hu chuan 》:“xi tong su wei ru zhi dian zhong 。”⑨jia zhi 。《shi ji ·zhang shang chuan 》:“shang si ,jia chan zhi bu guo wu bai jin 。”⑩gong qian 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“wei guan xie shu shou zhi ,yi yang lao mu 。”(11)fu ci 。1. jing zhi ;yi zhi 。《han shu ·liu gu chuan 》:“(chen )ping chang yan ju shen nian ,gu wang ,bu qing ,zhi ru zuo 。”(yan ju :xian ju 。nian :sai 。qing :qing jian 。)2.jin ;zhi shi 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“hou sheng she bi yi guan ,zhi shang zai gong zi shang zuo 。”

    dao :

    qi dao 。《huai na zi ·zhu shu 》:“shang zhi shi ,qi nian han ,yi shen dao yu sang lin zhi ji 。”(shang :shang shang wang 。)

    shen :

    ①tian shen 。gu ren ren wei tian de mo wu de chuang zao zhe he zhu zai zhe 。《lun yu ·shu er 》:“dao er yu shang xia shen 祇。”②gui shen 。《li ji ·ji fa 》:“shan lin 、chuan gu 、qiu ling ,neng chu yun ,wei feng yu ,jian guai wu ,jie yue shen 。”(jian :xian 。)③zhi ren si hou de hun ling 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“xi yao ji gun yu yu shan ,ji shen hua wei huang xiong 。”④xuan miao ;shen ji 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“yin yang bu ce wei zhi shen 。”⑤xin shen ;jing shen 。《xun zi ·tian lun 》:“xing ju er shen sheng 。”⑥biao qing ;shen tai 。《shi shui xin yu ·jian ao 》:“(wang tian )shen qi ao mai ,le mo xiang chou dui yi 。”⑦xing xiang ;xiao xiang 。jiang ji 《chuan shen bi yao 》:“chuan shen zui da zhe ,ling bi ge ji er zuo ,ke yuan san si che hu ,re xiao zhao ,ke yuan wu liu che ,yu xiao yu yi yuan 。”⑧shen yun 。zhi wen yi zuo pin zai jing jie shang suo biao da chu de qing qu yun zhi 。yan yu 《cang lang shi hua ·shi bian 》:“shi zhi ji zhi you yi ,yue ru shen 。shi er ru shen ,zhi yi ,jin yi ,mie yi jia yi !”(mie :mo ;mei you 。)

    shen 祇:

    tian shen he de shen 。《guo yu ·zhou yu 》:“shang bu xiang tian ,er xia bu yi de ,zhong bu he min ,er fang bu shun shi ,bu gong ~~。”

    祇:

    (yi )①de shen 。《lun yu ·shu er 》:“dao er yu shang xia shen zhi 。”②fan zhi shen ling 。cao da jia 《dong zheng fu 》:“shu ling 祇zhi jian zhao xi ,祐zhen liang er fu xin 。” (er )zhǐ zhi ;jin jin 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“衹jiao wo xin 。”