• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 金粟堆南木已拱,瞿塘石城草蕭瑟。

    “金粟堆南木已拱,瞿塘石城草蕭瑟。”詩句出處:《觀公孫大娘弟子舞劍器行並序》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    昔有佳人公孫氏,一舞劍器動四方。
    觀者如山色沮喪,天地為之久低昂。
    爧如羿射九日落,嬌如群帝驂龍翔。
    來如雷霆收震怒,罷如江海凝清光。
    絳唇珠袖兩寂寞,晚有弟子傳芬芳。
    臨潁美人在白帝,妙舞此曲神揚揚。
    與餘問答既有以,感時撫事增惋傷。
    先帝侍女八千人,公孫劍器初第一。
    五十年間似反掌,風塵澒洞昏王室。
    梨國子弟散如煙,女樂馀姿映寒日。
    金粟堆南木已拱,瞿塘石城草蕭瑟。
    玳弦急管曲復終,樂極哀來月東出。
    老夫不知其所往,足繭荒山轉愁疾。

    【註釋】:

    金:

    ①金屬的通稱。《荀子·勸學》:“鍥而舍之,朽木不折;鍥而不舍,金石可鏤。”《周禮·秋官·職金》:“入其金錫於為兵器之府。”(為:制作。)②金黃色。《嶽陽樓記》:“浮光躍金。”《阿房宮賦》:“金塊珠礫,棄擲迤邐,秦人視之,亦不甚惜。”③錢財;錢。《史記·陳丞相世傢》:“臣聞(陳)平受諸將金,金多者得善處,金少者得惡處。”④金屬制的樂器或兵器。《禮記·樂記》:“金石絲竹,樂之器也。”《淮南子·說山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀劍。)⑤古代八音之一。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八言,金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑥古代計算貨幣的單位。以一鎰(二十四兩)為一金,或以一斤為一金。《史記·燕召公世傢》:“子之因遺(wèi)蘇代百金。”(子之:人名。遺:贈與。)《五人墓碑記》:“有賢士大夫發五十金,買五人之脰而函之。”(脰dòu:頸項;頭臚。)《獄中雜記》:“富者賂數百金。”⑦比喻堅固。《過秦論》:“始皇之心,自以為關中之地,金城千裡。”⑧五行之一。《尚書·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完顏部首領阿骨打所建。

    金粟:

    ①金屬與糧食。《後漢書·光武帝紀》:“初,王莽亂後,貨幣雜用佈帛、~~,是歲始行五銖錢。”②桂花的別稱。魏瞭翁《約客木樨下有賦》:“虎頭點點開~~。”

    粟:

    ①指谷類糧食。李斯《諫逐客書》:“地廣者粟多。”②谷子,去皮後叫小米。晁錯《論貴粟疏》:“粟米佈帛生於地,長於時,聚於力,非可一時而成也。”③如粟狀的細小之物。《山海經·南山經》:“英水出焉,西南流註於赤水,其中多白玉,多丹粟。”④皮膚因受冷或因恐懼而起的雞皮疙瘩。蘇軾《和陶貧士》:“無衣粟我膚。”

    木:

    ①樹木。《詩經·周南·漢廣》:“南有喬木。”②樹葉。韓駒《念奴嬌·月》:“木落山高真個是,一雨秋容新沐。”③木材;木料。《孟子·梁惠王下》:“為巨室,則必使工師求大木。”④用木料制成的。《三國志 · 蜀書·諸葛亮傳》:“亮復出祁山,以木牛運,糧盡退軍。”⑤特指棺材。《左傳·僖公二十三年》:“我二十五年矣,又如是而嫁,則就木焉。”⑥古代八音之一,指木制的樂器。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八音:金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑦五行之一。⑧質樸;樸實。《論語·子路》:“剛毅木訥,近仁。”

    已:

    ①停止。《荀子·勸學》:“學不可以已。”②完畢。《戰國策·齊策二》:“言未已,齊讓又至。”(讓:責備。)③罷免。《論語·公冶長》:“(子文)三已之,無慍(yùn)色。”(慍:怨恨。)④疾止;病除。柳宗元《捕蛇者說》:“可以已大風。”(大風:麻風病。)⑤副詞。1. 已經。《史記·蒙恬列傳》:“扶蘇已死。”2.隨後;旋即。《史記·項羽本紀》:“廢以為侯,已又殺之。”3. 太;過分。《詩經·小雅·巧言》:“昊(hào)天已威。”(昊天:天。)⑥通“以”。介詞。和方位詞“來”、“上”、“下”、“東”、“西”等結合,表示對時間、范圍的限制。《三國志·吳書·吳主傳》:“自丞相雍已下皆諫。”⑦語氣詞。用法同“矣”。用於句末,表示確定語氣。《老子》第二章:“天下皆知美之為美,斯惡已。”(斯惡已:就顯出醜惡瞭。)

    拱:

    ①抱拳;或兩手合於胸前。《論語·微子》:“子路拱而立。”②兩手合圍,多用以表物之粗細。《左傳·僖公三十二年》:“中壽,爾墓之木拱矣。”(爾:指蹇叔。)③環繞;環衛。潘嶽《籍田賦》:“似眾星之拱北辰也。”④執;持。《國語·吳語》:“擁鐸拱稽。”

    塘:

    ①堤岸;堤防。《莊子·達生》:“被(pī)發行歌,而遊於塘下。”(被:通“披”。)《明史 · 河渠志六》:“凡開塘堰四萬九百八十七處。”②水池。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“高者掛罥(juàn)長林梢,下者飄轉沉塘坳。”(罥:牽掛;纏繞。)劉楨《贈徐幹》:“方塘含清源。”③土築的大路。王安石《乘日》:“禦風塘路歸。”

    石:

    (一)①石頭;石塊。《列子·湯問》:“且焉置土石?”②碑碣;石刻。陸機《文賦》:“被金石以廣德,流管弦而日新。”③石磬,古樂器名,八音之一。《韓非子·說疑》:“不聽鐘石之聲。”④古代用以治病的石針。《韓非子·喻老》:“(病)在肌膚,針石所及也。” (二)dàn (舊讀shí) ①古代重量單位。一百二十斤為一石。《墨子·魯問》:“而任五十石之重。”②容量單位。十鬥為一石。韓愈《雜說》四:“馬之千裡者,一食或盡粟一石。”

    城:

    ①城郭。一般是兩重,裡面的稱城,外面的稱郭。賈誼《過秦論》:“然後踐華為城,因河為池。”②古代都邑為中心的所轄地區稱城。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦昭王聞之,使人遺(wèi)趙王書,願以十五城請易璧。”(遺:送給。易:交換。)③築城。《漢書·高帝紀》:“令天下縣邑城。”《詩經·小雅·出車》:“天子命我,城彼朔方。”(朔方:北方。)④守城。魏源《聖武記》卷一:“我朝縱還臺堡降卒二千,城者拒之。”⑤城墻以內的地方。韓翊(yì)《寒食》:“春城無處不飛花,寒食東風禦柳斜。”(禦柳:皇宮栽的柳樹。)⑥城市;都市。《史記·吳起傳》:“魏文侯以為將,擊秦,拔五城。”

    草:

    ①草本植物的總稱。柳宗元《段太尉逸事狀》:“是歲大旱,野無草。”(是歲:這年。)②未開墾過的荒地。《韓非子·顯學》:“耕田墾草以厚民產也。”(厚民產:增加人民的財產。)③粗劣。《史記·陳丞相世傢》:“以惡草具進楚使。”④創始;起稿。《南史·蔡景歷傳》:“召令草檄,景歷援筆立成。”⑤底稿;稿子。杜甫《晚出左掖》:“避人焚諫草,騎馬欲雞棲。”⑥漢字形體的一種。陸遊《作字》詩:“書成半行草,眼倦正昏花。”⑦雌性的(傢畜)。《三國志·魏書·杜畿傳》:“漸課民畜牸牛,草馬,下逮雞豚犬豕。”[草草]憂慮勞神貌。《詩經·小雅·巷伯》:“勞人草草。”(勞:憂。)

    蕭:

    ①香蒿。《詩經·王風·采葛》:“彼采蕭兮,一日不見,如三秋兮。”②淒清;冷落。劉伶《北芒客舍》:“枯葉散蕭林。”③灑脫。蘇轍《武昌九曲亭記》:“(浮圖精舍)依山臨壑,隱蔽松櫪(lì),蕭然絕俗。”(櫪:木名。)④古國名。春秋時宋的附庸,後為楚所滅。在今安徽省蕭縣西北。[蕭條]荒涼。陳子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔風吹海樹,蕭條邊已秋。”[蕭索]冷落蕭條。李白《古風五十九首》之十四:“胡關饒風沙,蕭索竟終古。”(饒:多。)[蕭瑟]1.風聲。曹操《步出夏門行·觀滄海》:“秋風蕭瑟,洪波湧起。”2. 寂寞淒涼。杜甫《北征》:“人煙渺蕭瑟。”[蕭墻]古代宮室作為屏障用的矮墻,後借指內部。《論語·季氏》:“吾恐季氏之憂,不在顓(zhuān)臾,而在蕭墻之內也。”(季氏:季孫氏。春秋後期魯國貴族。顓臾:古國名。)

    蕭瑟:

    ①狀秋風聲。曹操《步出夏門行》:“秋風~~,洪波湧起。”②寂寞,淒涼。杜甫《詠懷古跡》:“庾信平生最~~,暮年詩賦動江關。”

    瑟:

    ①古代一種弦樂器。形似古琴,每弦一柱,但無徽位,有五十弦、二十五弦、十五弦等多種。《詩經·小雅· 鹿鳴》:“鼓瑟鼓琴,和樂且湛(dān)。”(鼓:彈奏。湛:快樂。)《論語·先進》:“鼓瑟希。”②眾多的樣子。《詩經·大雅·旱麓》:“瑟彼柞棫,民所燎矣。”(柞棫yù:樹名。)③潔凈鮮明的樣子。《詩經·大雅·旱麓》:“瑟彼玉瓚,黃流在中。”(瓚zàn:祭祀時舀酒的器具。黃流:用黑黍合香草釀成的酒。)④莊重的樣子。《詩經·衛風·淇奧》:“瑟兮僴兮。”


  • 金粟堆南木已拱,瞿塘石城草萧瑟。

    “金粟堆南木已拱,瞿塘石城草萧瑟。”诗句出处:《观公孙大娘弟子舞剑器行并序》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    昔有佳人公孙氏,一舞剑器动四方。
    观者如山色沮丧,天地为之久低昂。
    爧如羿射九日落,娇如群帝骖龙翔。
    来如雷霆收震怒,罢如江海凝清光。
    绛唇珠袖两寂寞,晚有弟子传芬芳。
    临颍美人在白帝,妙舞此曲神扬扬。
    与余问答既有以,感时抚事增惋伤。
    先帝侍女八千人,公孙剑器初第一。
    五十年间似反掌,风尘澒洞昏王室。
    梨国子弟散如烟,女乐馀姿映寒日。
    金粟堆南木已拱,瞿塘石城草萧瑟。
    玳弦急管曲复终,乐极哀来月东出。
    老夫不知其所往,足茧荒山转愁疾。

    【注释】:

    金:

    ①金属的通称。《荀子·劝学》:“锲而舍之,朽木不折;锲而不舍,金石可镂。”《周礼·秋官·职金》:“入其金锡于为兵器之府。”(为:制作。)②金黄色。《岳阳楼记》:“浮光跃金。”《阿房宫赋》:“金块珠砾,弃掷迤逦,秦人视之,亦不甚惜。”③钱财;钱。《史记·陈丞相世家》:“臣闻(陈)平受诸将金,金多者得善处,金少者得恶处。”④金属制的乐器或兵器。《礼记·乐记》:“金石丝竹,乐之器也。”《淮南子·说山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀剑。)⑤古代八音之一。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八言,金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑥古代计算货币的单位。以一镒(二十四两)为一金,或以一斤为一金。《史记·燕召公世家》:“子之因遗(wèi)苏代百金。”(子之:人名。遗:赠与。)《五人墓碑记》:“有贤士大夫发五十金,买五人之脰而函之。”(脰dòu:颈项;头胪。)《狱中杂记》:“富者赂数百金。”⑦比喻坚固。《过秦论》:“始皇之心,自以为关中之地,金城千里。”⑧五行之一。《尚书·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完颜部首领阿骨打所建。

    金粟:

    ①金属与粮食。《后汉书·光武帝纪》:“初,王莽乱后,货币杂用布帛、~~,是岁始行五铢钱。”②桂花的别称。魏了翁《约客木樨下有赋》:“虎头点点开~~。”

    粟:

    ①指谷类粮食。李斯《谏逐客书》:“地广者粟多。”②谷子,去皮后叫小米。晁错《论贵粟疏》:“粟米布帛生于地,长于时,聚于力,非可一时而成也。”③如粟状的细小之物。《山海经·南山经》:“英水出焉,西南流注于赤水,其中多白玉,多丹粟。”④皮肤因受冷或因恐惧而起的鸡皮疙瘩。苏轼《和陶贫士》:“无衣粟我肤。”

    木:

    ①树木。《诗经·周南·汉广》:“南有乔木。”②树叶。韩驹《念奴娇·月》:“木落山高真个是,一雨秋容新沐。”③木材;木料。《孟子·梁惠王下》:“为巨室,则必使工师求大木。”④用木料制成的。《三国志 · 蜀书·诸葛亮传》:“亮复出祁山,以木牛运,粮尽退军。”⑤特指棺材。《左传·僖公二十三年》:“我二十五年矣,又如是而嫁,则就木焉。”⑥古代八音之一,指木制的乐器。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八音:金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑦五行之一。⑧质朴;朴实。《论语·子路》:“刚毅木讷,近仁。”

    已:

    ①停止。《荀子·劝学》:“学不可以已。”②完毕。《战国策·齐策二》:“言未已,齐让又至。”(让:责备。)③罢免。《论语·公冶长》:“(子文)三已之,无愠(yùn)色。”(愠:怨恨。)④疾止;病除。柳宗元《捕蛇者说》:“可以已大风。”(大风:麻风病。)⑤副词。1. 已经。《史记·蒙恬列传》:“扶苏已死。”2.随后;旋即。《史记·项羽本纪》:“废以为侯,已又杀之。”3. 太;过分。《诗经·小雅·巧言》:“昊(hào)天已威。”(昊天:天。)⑥通“以”。介词。和方位词“来”、“上”、“下”、“东”、“西”等结合,表示对时间、范围的限制。《三国志·吴书·吴主传》:“自丞相雍已下皆谏。”⑦语气词。用法同“矣”。用于句末,表示确定语气。《老子》第二章:“天下皆知美之为美,斯恶已。”(斯恶已:就显出丑恶了。)

    拱:

    ①抱拳;或两手合于胸前。《论语·微子》:“子路拱而立。”②两手合围,多用以表物之粗细。《左传·僖公三十二年》:“中寿,尔墓之木拱矣。”(尔:指蹇叔。)③环绕;环卫。潘岳《籍田赋》:“似众星之拱北辰也。”④执;持。《国语·吴语》:“拥铎拱稽。”

    塘:

    ①堤岸;堤防。《庄子·达生》:“被(pī)发行歌,而游于塘下。”(被:通“披”。)《明史 · 河渠志六》:“凡开塘堰四万九百八十七处。”②水池。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“高者挂罥(juàn)长林梢,下者飘转沉塘坳。”(罥:牵挂;缠绕。)刘桢《赠徐干》:“方塘含清源。”③土筑的大路。王安石《乘日》:“御风塘路归。”

    石:

    (一)①石头;石块。《列子·汤问》:“且焉置土石?”②碑碣;石刻。陆机《文赋》:“被金石以广德,流管弦而日新。”③石磬,古乐器名,八音之一。《韩非子·说疑》:“不听钟石之声。”④古代用以治病的石针。《韩非子·喻老》:“(病)在肌肤,针石所及也。” (二)dàn (旧读shí) ①古代重量单位。一百二十斤为一石。《墨子·鲁问》:“而任五十石之重。”②容量单位。十斗为一石。韩愈《杂说》四:“马之千里者,一食或尽粟一石。”

    城:

    ①城郭。一般是两重,里面的称城,外面的称郭。贾谊《过秦论》:“然后践华为城,因河为池。”②古代都邑为中心的所辖地区称城。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦昭王闻之,使人遗(wèi)赵王书,愿以十五城请易璧。”(遗:送给。易:交换。)③筑城。《汉书·高帝纪》:“令天下县邑城。”《诗经·小雅·出车》:“天子命我,城彼朔方。”(朔方:北方。)④守城。魏源《圣武记》卷一:“我朝纵还台堡降卒二千,城者拒之。”⑤城墙以内的地方。韩翊(yì)《寒食》:“春城无处不飞花,寒食东风御柳斜。”(御柳:皇宫栽的柳树。)⑥城市;都市。《史记·吴起传》:“魏文侯以为将,击秦,拔五城。”

    草:

    ①草本植物的总称。柳宗元《段太尉逸事状》:“是岁大旱,野无草。”(是岁:这年。)②未开垦过的荒地。《韩非子·显学》:“耕田垦草以厚民产也。”(厚民产:增加人民的财产。)③粗劣。《史记·陈丞相世家》:“以恶草具进楚使。”④创始;起稿。《南史·蔡景历传》:“召令草檄,景历援笔立成。”⑤底稿;稿子。杜甫《晚出左掖》:“避人焚谏草,骑马欲鸡栖。”⑥汉字形体的一种。陆游《作字》诗:“书成半行草,眼倦正昏花。”⑦雌性的(家畜)。《三国志·魏书·杜畿传》:“渐课民畜牸牛,草马,下逮鸡豚犬豕。”[草草]忧虑劳神貌。《诗经·小雅·巷伯》:“劳人草草。”(劳:忧。)

    萧:

    ①香蒿。《诗经·王风·采葛》:“彼采萧兮,一日不见,如三秋兮。”②凄清;冷落。刘伶《北芒客舍》:“枯叶散萧林。”③洒脱。苏辙《武昌九曲亭记》:“(浮图精舍)依山临壑,隐蔽松枥(lì),萧然绝俗。”(枥:木名。)④古国名。春秋时宋的附庸,后为楚所灭。在今安徽省萧县西北。[萧条]荒凉。陈子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔风吹海树,萧条边已秋。”[萧索]冷落萧条。李白《古风五十九首》之十四:“胡关饶风沙,萧索竟终古。”(饶:多。)[萧瑟]1.风声。曹操《步出夏门行·观沧海》:“秋风萧瑟,洪波涌起。”2. 寂寞凄凉。杜甫《北征》:“人烟渺萧瑟。”[萧墙]古代宫室作为屏障用的矮墙,后借指内部。《论语·季氏》:“吾恐季氏之忧,不在颛(zhuān)臾,而在萧墙之内也。”(季氏:季孙氏。春秋后期鲁国贵族。颛臾:古国名。)

    萧瑟:

    ①状秋风声。曹操《步出夏门行》:“秋风~~,洪波涌起。”②寂寞,凄凉。杜甫《咏怀古迹》:“庾信平生最~~,暮年诗赋动江关。”

    瑟:

    ①古代一种弦乐器。形似古琴,每弦一柱,但无徽位,有五十弦、二十五弦、十五弦等多种。《诗经·小雅· 鹿鸣》:“鼓瑟鼓琴,和乐且湛(dān)。”(鼓:弹奏。湛:快乐。)《论语·先进》:“鼓瑟希。”②众多的样子。《诗经·大雅·旱麓》:“瑟彼柞棫,民所燎矣。”(柞棫yù:树名。)③洁净鲜明的样子。《诗经·大雅·旱麓》:“瑟彼玉瓒,黄流在中。”(瓒zàn:祭祀时舀酒的器具。黄流:用黑黍合香草酿成的酒。)④庄重的样子。《诗经·卫风·淇奥》:“瑟兮僴兮。”


  • jin su dui na mu yi gong ,ju tang dan cheng cao xiao se 。

    “jin su dui na mu yi gong ,ju tang dan cheng cao xiao se 。”shi gou chu chu :《guan gong sun da niang di zi wu jian qi hang bing xu 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    xi you jia ren gong sun shi ,yi wu jian qi dong si fang 。
    guan zhe ru shan se ju sang ,tian de wei zhi jiu di ang 。
    ling ru yi she jiu ri la ,jiao ru qun di can long xiang 。
    lai ru lei ting shou zhen nu ,ba ru jiang hai ning qing guang 。
    jiang chun zhu xiu liang ji mo ,wan you di zi chuan fen fang 。
    lin ying mei ren zai bai di ,miao wu ci qu shen yang yang 。
    yu yu wen da ji you yi ,gan shi fu shi zeng wan shang 。
    xian di shi nv ba qian ren ,gong sun jian qi chu di yi 。
    wu shi nian jian shi fan zhang ,feng chen hong dong hun wang shi 。
    li guo zi di san ru yan ,nv le yu zi ying han ri 。
    jin su dui na mu yi gong ,ju tang dan cheng cao xiao se 。
    dai xian ji guan qu fu zhong ,le ji ai lai yue dong chu 。
    lao fu bu zhi ji suo wang ,zu jian huang shan zhuai chou ji 。

    【zhu shi 】:

    jin :

    ①jin shu de tong chen 。《xun zi ·quan xue 》:“qie er she zhi ,xiu mu bu she ;qie er bu she ,jin dan ke lou 。”《zhou li ·qiu guan ·zhi jin 》:“ru ji jin xi yu wei bing qi zhi fu 。”(wei :zhi zuo 。)②jin huang se 。《yue yang lou ji 》:“fu guang yue jin 。”《a fang gong fu 》:“jin kuai zhu li ,qi zhi yi li ,qin ren shi zhi ,yi bu shen xi 。”③qian cai ;qian 。《shi ji ·chen cheng xiang shi jia 》:“chen wen (chen )ping shou zhu jiang jin ,jin duo zhe de shan chu ,jin shao zhe de e chu 。”④jin shu zhi de le qi huo bing qi 。《li ji ·le ji 》:“jin dan si zhu ,le zhi qi ye 。”《huai na zi ·shui shan 》:“di dan bu li ,er ke yi li jin 。”(li jin :mo li dao jian 。)⑤gu dai ba yin zhi yi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yan ,jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑥gu dai ji suan huo bi de chan wei 。yi yi yi (er shi si liang )wei yi jin ,huo yi yi jin wei yi jin 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“zi zhi yin wei (wèi)su dai bai jin 。”(zi zhi :ren ming 。wei :zeng yu 。)《wu ren mu bei ji 》:“you xian shi da fu fa wu shi jin ,mai wu ren zhi dou er han zhi 。”(dou dòu:geng xiang ;tou lu 。)《yu zhong za ji 》:“fu zhe lu shu bai jin 。”⑦bi yu jian gu 。《guo qin lun 》:“shi huang zhi xin ,zi yi wei guan zhong zhi de ,jin cheng qian li 。”⑧wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang :yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑨chao dai ming (gong yuan 1115—1234nian )。nv zhen zu wan yan bu shou ling a gu da suo jian 。

    jin su :

    ①jin shu yu liang shi 。《hou han shu ·guang wu di ji 》:“chu ,wang mang luan hou ,huo bi za yong bu bo 、~~,shi sui shi hang wu zhu qian 。”②gui hua de bie chen 。wei le weng 《yao ke mu xi xia you fu 》:“hu tou dian dian kai ~~。”

    su :

    ①zhi gu lei liang shi 。li si 《jian zhu ke shu 》:“de an zhe su duo 。”②gu zi ,qu pi hou jiao xiao mi 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“su mi bu bo sheng yu de ,chang yu shi ,ju yu li ,fei ke yi shi er cheng ye 。”③ru su zhuang de xi xiao zhi wu 。《shan hai jing ·na shan jing 》:“ying shui chu yan ,xi na liu zhu yu chi shui ,ji zhong duo bai yu ,duo dan su 。”④pi fu yin shou leng huo yin kong ju er qi de ji pi ge da 。su shi 《he tao pin shi 》:“mo yi su wo fu 。”

    mu :

    ①shu mu 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“na you qiao mu 。”②shu xie 。han ju 《nian nu jiao ·yue 》:“mu la shan gao zhen ge shi ,yi yu qiu rong xin mu 。”③mu cai ;mu liao 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“wei ju shi ,ze bi shi gong shi qiu da mu 。”④yong mu liao zhi cheng de 。《san guo zhi · shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“liang fu chu qi shan ,yi mu niu yun ,liang jin tui jun 。”⑤te zhi guan cai 。《zuo chuan ·xi gong er shi san nian 》:“wo er shi wu nian yi ,you ru shi er jia ,ze jiu mu yan 。”⑥gu dai ba yin zhi yi ,zhi mu zhi de le qi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yin :jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑦wu hang zhi yi 。⑧zhi piao ;piao shi 。《lun yu ·zi lu 》:“gang yi mu ne ,jin ren 。”

    yi :

    ①ting zhi 。《xun zi ·quan xue 》:“xue bu ke yi yi 。”②wan bi 。《zhan guo ce ·ji ce er 》:“yan wei yi ,ji rang you zhi 。”(rang :ze bei 。)③ba mian 。《lun yu ·gong ye chang 》:“(zi wen )san yi zhi ,mo yun (yùn)se 。”(yun :yuan hen 。)④ji zhi ;bing chu 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“ke yi yi da feng 。”(da feng :ma feng bing 。)⑤fu ci 。1. yi jing 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“fu su yi si 。”2.sui hou ;xuan ji 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“fei yi wei hou ,yi you sha zhi 。”3. tai ;guo fen 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“hao (hào)tian yi wei 。”(hao tian :tian 。)⑥tong “yi ”。jie ci 。he fang wei ci “lai ”、“shang ”、“xia ”、“dong ”、“xi ”deng jie ge ,biao shi dui shi jian 、fan wei de xian zhi 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“zi cheng xiang yong yi xia jie jian 。”⑦yu qi ci 。yong fa tong “yi ”。yong yu gou mo ,biao shi que ding yu qi 。《lao zi 》di er zhang :“tian xia jie zhi mei zhi wei mei ,si e yi 。”(si e yi :jiu xian chu chou e le 。)

    gong :

    ①bao quan ;huo liang shou ge yu xiong qian 。《lun yu ·wei zi 》:“zi lu gong er li 。”②liang shou ge wei ,duo yong yi biao wu zhi cu xi 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“zhong shou ,er mu zhi mu gong yi 。”(er :zhi jian shu 。)③huan rao ;huan wei 。pan yue 《ji tian fu 》:“shi zhong xing zhi gong bei chen ye 。”④zhi ;chi 。《guo yu ·wu yu 》:“yong duo gong ji 。”

    tang :

    ①di an ;di fang 。《zhuang zi ·da sheng 》:“bei (pī)fa hang ge ,er you yu tang xia 。”(bei :tong “pi ”。)《ming shi · he qu zhi liu 》:“fan kai tang yan si mo jiu bai ba shi qi chu 。”②shui chi 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“gao zhe gua juan (juàn)chang lin sao ,xia zhe piao zhuai chen tang ao 。”(juan :qian gua ;chan rao 。)liu zhen 《zeng xu gan 》:“fang tang han qing yuan 。”③tu zhu de da lu 。wang an dan 《cheng ri 》:“yu feng tang lu gui 。”

    dan :

    (yi )①dan tou ;dan kuai 。《lie zi ·shang wen 》:“ju yan zhi tu dan ?”②bei jie ;dan ke 。liu ji 《wen fu 》:“bei jin dan yi an de ,liu guan xian er ri xin 。”③dan qing ,gu le qi ming ,ba yin zhi yi 。《han fei zi ·shui yi 》:“bu ting zhong dan zhi sheng 。”④gu dai yong yi zhi bing de dan zhen 。《han fei zi ·yu lao 》:“(bing )zai ji fu ,zhen dan suo ji ye 。” (er )dàn (jiu dou shí) ①gu dai chong liang chan wei 。yi bai er shi jin wei yi dan 。《mo zi ·lu wen 》:“er ren wu shi dan zhi chong 。”②rong liang chan wei 。shi dou wei yi dan 。han yu 《za shui 》si :“ma zhi qian li zhe ,yi shi huo jin su yi dan 。”

    cheng :

    ①cheng guo 。yi ban shi liang chong ,li mian de chen cheng ,wai mian de chen guo 。gu yi 《guo qin lun 》:“ran hou jian hua wei cheng ,yin he wei chi 。”②gu dai dou yi wei zhong xin de suo he de ou chen cheng 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin zhao wang wen zhi ,shi ren wei (wèi)zhao wang shu ,yuan yi shi wu cheng qing yi bi 。”(wei :song gei 。yi :jiao huan 。)③zhu cheng 。《han shu ·gao di ji 》:“ling tian xia xian yi cheng 。”《shi jing ·xiao ya ·chu che 》:“tian zi ming wo ,cheng bi shuo fang 。”(shuo fang :bei fang 。)④shou cheng 。wei yuan 《sheng wu ji 》juan yi :“wo chao zong hai tai bao jiang cu er qian ,cheng zhe ju zhi 。”⑤cheng qiang yi nei de de fang 。han yi (yì)《han shi 》:“chun cheng mo chu bu fei hua ,han shi dong feng yu liu xie 。”(yu liu :huang gong zai de liu shu 。)⑥cheng shi ;dou shi 。《shi ji ·wu qi chuan 》:“wei wen hou yi wei jiang ,ji qin ,ba wu cheng 。”

    cao :

    ①cao ben zhi wu de zong chen 。liu zong yuan 《duan tai wei yi shi zhuang 》:“shi sui da han ,ye mo cao 。”(shi sui :zhe nian 。)②wei kai ken guo de huang de 。《han fei zi ·xian xue 》:“geng tian ken cao yi hou min chan ye 。”(hou min chan :zeng jia ren min de cai chan 。)③cu lie 。《shi ji ·chen cheng xiang shi jia 》:“yi e cao ju jin chu shi 。”④chuang shi ;qi gao 。《na shi ·cai jing li chuan 》:“shao ling cao xi ,jing li yuan bi li cheng 。”⑤de gao ;gao zi 。du fu 《wan chu zuo ye 》:“bi ren fen jian cao ,ji ma yu ji qi 。”⑥han zi xing ti de yi chong 。liu you 《zuo zi 》shi :“shu cheng ban hang cao ,yan juan zheng hun hua 。”⑦ci xing de (jia chu )。《san guo zhi ·wei shu ·du ji chuan 》:“jian ke min chu zi niu ,cao ma ,xia dai ji tun quan shi 。”[cao cao ]you lv lao shen mao 。《shi jing ·xiao ya ·hang bai 》:“lao ren cao cao 。”(lao :you 。)

    xiao :

    ①xiang hao 。《shi jing ·wang feng ·cai ge 》:“bi cai xiao xi ,yi ri bu jian ,ru san qiu xi 。”②qi qing ;leng la 。liu ling 《bei mang ke she 》:“ku xie san xiao lin 。”③sa tuo 。su zhe 《wu chang jiu qu ting ji 》:“(fu tu jing she )yi shan lin he ,yin bi song li (lì),xiao ran jue su 。”(li :mu ming 。)④gu guo ming 。chun qiu shi song de fu yong ,hou wei chu suo mie 。zai jin an hui sheng xiao xian xi bei 。[xiao tiao ]huang liang 。chen zi ang 《gan yu san shi ba shou 》zhi san shi si :“shuo feng chui hai shu ,xiao tiao bian yi qiu 。”[xiao suo ]leng la xiao tiao 。li bai 《gu feng wu shi jiu shou 》zhi shi si :“hu guan rao feng sha ,xiao suo jing zhong gu 。”(rao :duo 。)[xiao se ]1.feng sheng 。cao cao 《bu chu xia men hang ·guan cang hai 》:“qiu feng xiao se ,hong bo chong qi 。”2. ji mo qi liang 。du fu 《bei zheng 》:“ren yan miao xiao se 。”[xiao qiang ]gu dai gong shi zuo wei bing zhang yong de ai qiang ,hou jie zhi nei bu 。《lun yu ·ji shi 》:“wu kong ji shi zhi you ,bu zai zhuan (zhuān)yu ,er zai xiao qiang zhi nei ye 。”(ji shi :ji sun shi 。chun qiu hou ji lu guo gui zu 。zhuan yu :gu guo ming 。)

    xiao se :

    ①zhuang qiu feng sheng 。cao cao 《bu chu xia men hang 》:“qiu feng ~~,hong bo chong qi 。”②ji mo ,qi liang 。du fu 《yong huai gu ji 》:“yu xin ping sheng zui ~~,mu nian shi fu dong jiang guan 。”

    se :

    ①gu dai yi chong xian le qi 。xing shi gu qin ,mei xian yi zhu ,dan mo hui wei ,you wu shi xian 、er shi wu xian 、shi wu xian deng duo chong 。《shi jing ·xiao ya · lu ming 》:“gu se gu qin ,he le ju zhan (dān)。”(gu :dan zou 。zhan :kuai le 。)《lun yu ·xian jin 》:“gu se xi 。”②zhong duo de yang zi 。《shi jing ·da ya ·han lu 》:“se bi zha yu ,min suo liao yi 。”(zha yu yù:shu ming 。)③jie jing xian ming de yang zi 。《shi jing ·da ya ·han lu 》:“se bi yu zan ,huang liu zai zhong 。”(zan zàn:ji si shi yao jiu de qi ju 。huang liu :yong hei shu ge xiang cao niang cheng de jiu 。)④zhuang chong de yang zi 。《shi jing ·wei feng ·qi ao 》:“se xi xian xi 。”