• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 生涯相汩沒,時物自蕭森。

    “生涯相汩沒,時物自蕭森。”詩句出處:《風疾舟中伏枕書懷三十六韻,奉呈湖》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    軒轅休制律,虞舜罷彈琴。尚錯雄鳴管,猶傷半死心。
    聖賢名古邈,羈旅病年侵。舟泊常依震,湖平早見參。
    如聞馬融笛,若倚仲宣襟。故國悲寒望,群雲慘歲陰。
    水鄉霾白屋,楓岸疊青岑。鬱鬱冬炎瘴,濛濛雨滯淫。
    鼓迎非祭鬼,彈落似鴞禽。興盡才無悶,愁來遽不禁。
    生涯相汩沒,時物自蕭森。疑惑尊中弩,淹留冠上簪。
    牽裾驚魏帝,投閣為劉歆。狂走終奚適,微才謝所欽。
    吾安藜不糝,汝貴玉為琛。烏幾重重縛,鶉衣寸寸針。
    哀傷同庾信,述作異陳琳。十暑岷山葛,三霜楚戶砧。
    叨陪錦帳座,久放白頭吟。反樸時難遇,忘機陸易沈。
    應過數粒食,得近四知金。春草封歸恨,源花費獨尋。
    轉蓬憂悄悄,行藥病涔涔。瘞夭追潘嶽,持危覓鄧林。
    蹉跎翻學步,感激在知音。卻假蘇張舌,高誇周宋鐔。
    納流迷浩汗,峻址得嶔崟。城府開清旭,松筠起碧潯。
    披顏爭倩倩,逸足競駸駸。朗鑒存愚直,皇天實照臨。
    公孫仍恃險,侯景未生擒。書信中原闊,幹戈北鬥深。
    畏人千裡井,問俗九州箴。戰血流依舊,軍聲動至今。
    葛洪屍定解,許靖力還任。傢事丹砂訣,無成涕作霖。

    【註釋】:

    生:

    ①生長;長出。《荀子·勸學》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活著;生存。《論語· 衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”③生命;性命。《韓非子·解老》:“祿也者,人之所以持生也。”(祿:俸祿。持:維持。)④產生;發生。《韓詩外傳》卷五:“水淵深廣,則龍魚生之。”⑤生育;誕生。《左傳·隱公元年》:“莊公寤生。”⑥生存的期間,指人的一生;一輩子。曹操《短歌行》:“對酒當歌,人生幾何?”⑦生活;生計。柳宗元《捕蛇者說》:“鄉鄰之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《呂氏春秋·適音》:“大饗之禮,上玄尊而俎生魚。”2.未加工煉制的。《洛陽伽藍記·城北》:“頭後垂二尺生絹。”⑨讀書的人。《史記·秦始皇本紀》:“今諸生不師今而學古,以非當世。”

    涯:

    ①水邊;崖。《尚書·微子》:“若涉大水,其無津涯。”(津:渡口。)②邊際;盡頭。《莊子·養生主》:“吾生也有涯,而知也無涯。”③止境。袁枚《祭妹文》:“然則抱此無涯之憾,天乎,人乎,而竟已乎!”④方面;區域。古詩《行行重行行》:“相去萬餘裡,各在天一涯。”

    相:

    (一)①互相;相互。《左傳·隱公元年》:“不及黃泉,無相見也。”②遞相;一方對另一方有所動作。《呂氏春秋·疑似》:“為高葆禱於璐,置鼓其上,遠近相聞。”③質地;實質。劉峻《辯命論》:“昔之玉質金相,英髦秀達,皆擯斥於當年,韞(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊傑。韞:藏。)[相對]相向。元稹《與李十二夜飲》:“寒夜燈前賴酒壺,與君相對興(xìng)猶孤。”(二)xiàng ①察看;仔細看。《詩經·大雅·公劉》:“相其陰陽,觀其流泉。”②占視。迷信者看外形而斷定人與事的吉兇禍福。《荀子·非相》:“相人之形狀顏色,而知其吉兇妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相雖善而心術惡。”④輔佐;扶助。《論語·季氏》:“今由與求也,相夫子。”⑤官名。1. 輔佐君主掌管國事的最高官吏。《史記·魏世傢》:“傢貧則思良妻,國亂則思賢相。”2.漢代另指諸侯國的實際執政者,地位相當於郡太守。《後漢書·張衡傳》:“永和初,出為河間相。”又使為相。《續資治通鑒長編·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彥博、富弼,意甚自得。”⑥司儀贊禮者。《淮南子·主術》:“口能言而行人稱辭,足能行而相者先導。”(行人:古時的外交官。)⑦選擇。王實甫《西廂記》第五本第四折:“自古相女配夫,新狀元花生滿路。”

    汩:

    (一)①疏通;治理。《楚辭·天問》:“不任汩鴻,師何以尚之?”《國語·周語下》:“決汩九川,陂鄣九澤。”(鄣:同“障”。)又“汩越九原,宅居九隩(ào)。”(越:治理。九隩:指九州。隩:可以居住的地方。)②亂;使紊亂。梅堯臣《冬雷》:“天公豈物欺,若此汩時序。”③淹沒;湮滅。元稹《遭風二十韻》:“浸淫沙市兒童亂,汩沒汀洲雁鶩哀。”④混濁。《徐霞客遊記·滇遊日記三》:“其水不甚大,而清徹不汩。”⑤[汩汩]1.流水聲;波浪聲。晉·木華《海賦》:“崩雲屑雨,浤浤汩汩。”2.水流不止的樣子。唐·韓愈《流水》:“汩汩幾時休,從春復到秋。”3.文思勃發的樣子。唐·韓愈《答李翊書》:“當其取於心而註於手也,汩汩然來矣。”4.動蕩不安的樣子。唐·杜甫《自閬州領妻子卻赴蜀山行》:“汩汩避群盜,悠悠經十年。” (二)yù ①水流迅疾的樣子。《列子·湯問》:“詹何……引盈車之魚於百仞之淵,汩流之中。”(詹何:古之善釣者。)②光潔的樣子。漢 ·王延壽《魯靈光殿賦》:“汩磑磑以璀璨,赫����而爥坤。”

    沒:

    ①沉沒。《史記·秦始皇本紀》:“欲出周鼎泗水,使千人沒水求之。”②沉下;沉落。王昌齡《塞下曲》:“平沙日未沒,黯黯見臨洮。”③淹沒。《史記·滑稽列傳》:“水來漂沒,溺其人民。”④隱沒;消失。劉長卿《初至洞庭懷灞陵別業》:“長天不可望,鳥與浮雲沒。”⑤覆沒;淪陷。司馬遷《報任安書》:“陵未沒時,使有來報。”⑥終;盡。《詩經·小雅·漸漸之石》:“山川悠遠,曷其沒矣。”⑦同“歿”。死;去世。《論語·學而》:“父在觀其志,父沒觀其行。”⑧沒收。韓愈《柳子厚墓志銘》:“子本相侔,則沒為奴婢。”

    時:

    ①季節;指四季。《論語·陽貨》:“四時行焉。”②特指農時。《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,八口之傢可以無饑矣。”③光陰;時光;時候。《呂氏春秋·首時》:“天不再與,時不久留。”④指按照規定的時間。南卓《羯(jié)鼓錄》:“黃幡繟亦知音,上嘗使人召之,不時至,上怒,絡繹遣使尋捕。”⑤時辰;時候。《莊子·養生主》:“始臣之解牛之時。”⑥其時;當時。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖者,貌甚寢。”(健啖:食量過人。寢:醜陋。)⑦機會;時機;時運。《論語·陽貨》:“好從事而亟失時,可謂知乎?”《新唐書·武平一傳》:“時不再來,榮難人借。”(榮:榮華富貴。)⑧合時;應時。《莊子·秋水》:“秋水時至,百川灌河。”⑨時代;時世。《呂氏春秋· 察今》:“世易時移,變法宜矣。”⑩時勢;時尚。朱慶餘《近試上張籍水部》:“妝罷低聲問夫婿:畫眉深淺入時無?”(11)副詞。用以表示時間。1. 表示行為不斷發生,相當於“常常”、“經常”。韓愈《行難》:“聖人不世出,賢人不時出。”(不世:罕有。)2. 表示行為偶爾發生,相當於“有時”、“時而”。杜甫《自閬(làng)中領妻子卻赴蜀山行三首》之三:“行色遞隱見,人煙時有無。”(12)通“伺(sì)”。等候。《論語·陽貨》:“孔子時其亡也,而往拜之。”

    物:

    ①雜毛牛。《詩經·小雅·無羊》:“三十維物,爾牲則具。”②客觀存在的物體。《莊子·天地》:“天地雖大,其化均也;萬物雖多,其治一也。”③特指物產。《晉書·顧榮傳》:“故國安物阜,以義成俗。”(阜:豐富。)④與“我”相對的物和人;眾人。《水經註·洛水》:“既神遊自得,不與物之”。江淹《雜體詩·雜述》:“物我俱忘懷。”⑤指外界環境。范仲淹《嶽陽樓記》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨識,察看。《周禮·地官·艸人》:“則物其地,圖而授之。”[物議]眾人的議論,多指非議。《南史·謝靈運傳附謝幾卿》:“二人意相得……不屑物議。”

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    蕭:

    ①香蒿。《詩經·王風·采葛》:“彼采蕭兮,一日不見,如三秋兮。”②淒清;冷落。劉伶《北芒客舍》:“枯葉散蕭林。”③灑脫。蘇轍《武昌九曲亭記》:“(浮圖精舍)依山臨壑,隱蔽松櫪(lì),蕭然絕俗。”(櫪:木名。)④古國名。春秋時宋的附庸,後為楚所滅。在今安徽省蕭縣西北。[蕭條]荒涼。陳子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔風吹海樹,蕭條邊已秋。”[蕭索]冷落蕭條。李白《古風五十九首》之十四:“胡關饒風沙,蕭索竟終古。”(饒:多。)[蕭瑟]1.風聲。曹操《步出夏門行·觀滄海》:“秋風蕭瑟,洪波湧起。”2. 寂寞淒涼。杜甫《北征》:“人煙渺蕭瑟。”[蕭墻]古代宮室作為屏障用的矮墻,後借指內部。《論語·季氏》:“吾恐季氏之憂,不在顓(zhuān)臾,而在蕭墻之內也。”(季氏:季孫氏。春秋後期魯國貴族。顓臾:古國名。)

    蕭森:

    ①陰晦幽暗。杜甫《秋興》:“玉露凋傷楓樹林,巫山巫峽氣~~。”②錯落聳立的樣子。潘嶽《射雉賦》:“~~繁茂,婉轉輕利。”


  • 生涯相汩没,时物自萧森。

    “生涯相汩没,时物自萧森。”诗句出处:《风疾舟中伏枕书怀三十六韵,奉呈湖》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    轩辕休制律,虞舜罢弹琴。尚错雄鸣管,犹伤半死心。
    圣贤名古邈,羁旅病年侵。舟泊常依震,湖平早见参。
    如闻马融笛,若倚仲宣襟。故国悲寒望,群云惨岁阴。
    水乡霾白屋,枫岸叠青岑。郁郁冬炎瘴,濛濛雨滞淫。
    鼓迎非祭鬼,弹落似鸮禽。兴尽才无闷,愁来遽不禁。
    生涯相汩没,时物自萧森。疑惑尊中弩,淹留冠上簪。
    牵裾惊魏帝,投阁为刘歆。狂走终奚适,微才谢所钦。
    吾安藜不糁,汝贵玉为琛。乌几重重缚,鹑衣寸寸针。
    哀伤同庾信,述作异陈琳。十暑岷山葛,三霜楚户砧。
    叨陪锦帐座,久放白头吟。反朴时难遇,忘机陆易沈。
    应过数粒食,得近四知金。春草封归恨,源花费独寻。
    转蓬忧悄悄,行药病涔涔。瘗夭追潘岳,持危觅邓林。
    蹉跎翻学步,感激在知音。却假苏张舌,高夸周宋镡。
    纳流迷浩汗,峻址得嶔崟。城府开清旭,松筠起碧浔。
    披颜争倩倩,逸足竞駸駸。朗鉴存愚直,皇天实照临。
    公孙仍恃险,侯景未生擒。书信中原阔,干戈北斗深。
    畏人千里井,问俗九州箴。战血流依旧,军声动至今。
    葛洪尸定解,许靖力还任。家事丹砂诀,无成涕作霖。

    【注释】:

    生:

    ①生长;长出。《荀子·劝学》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活着;生存。《论语· 卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”③生命;性命。《韩非子·解老》:“禄也者,人之所以持生也。”(禄:俸禄。持:维持。)④产生;发生。《韩诗外传》卷五:“水渊深广,则龙鱼生之。”⑤生育;诞生。《左传·隐公元年》:“庄公寤生。”⑥生存的期间,指人的一生;一辈子。曹操《短歌行》:“对酒当歌,人生几何?”⑦生活;生计。柳宗元《捕蛇者说》:“乡邻之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《吕氏春秋·适音》:“大飨之礼,上玄尊而俎生鱼。”2.未加工炼制的。《洛阳伽蓝记·城北》:“头后垂二尺生绢。”⑨读书的人。《史记·秦始皇本纪》:“今诸生不师今而学古,以非当世。”

    涯:

    ①水边;崖。《尚书·微子》:“若涉大水,其无津涯。”(津:渡口。)②边际;尽头。《庄子·养生主》:“吾生也有涯,而知也无涯。”③止境。袁枚《祭妹文》:“然则抱此无涯之憾,天乎,人乎,而竟已乎!”④方面;区域。古诗《行行重行行》:“相去万余里,各在天一涯。”

    相:

    (一)①互相;相互。《左传·隐公元年》:“不及黄泉,无相见也。”②递相;一方对另一方有所动作。《吕氏春秋·疑似》:“为高葆祷于璐,置鼓其上,远近相闻。”③质地;实质。刘峻《辩命论》:“昔之玉质金相,英髦秀达,皆摈斥于当年,韫(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊杰。韫:藏。)[相对]相向。元稹《与李十二夜饮》:“寒夜灯前赖酒壶,与君相对兴(xìng)犹孤。”(二)xiàng ①察看;仔细看。《诗经·大雅·公刘》:“相其阴阳,观其流泉。”②占视。迷信者看外形而断定人与事的吉凶祸福。《荀子·非相》:“相人之形状颜色,而知其吉凶妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相虽善而心术恶。”④辅佐;扶助。《论语·季氏》:“今由与求也,相夫子。”⑤官名。1. 辅佐君主掌管国事的最高官吏。《史记·魏世家》:“家贫则思良妻,国乱则思贤相。”2.汉代另指诸侯国的实际执政者,地位相当于郡太守。《后汉书·张衡传》:“永和初,出为河间相。”又使为相。《续资治通鉴长编·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彦博、富弼,意甚自得。”⑥司仪赞礼者。《淮南子·主术》:“口能言而行人称辞,足能行而相者先导。”(行人:古时的外交官。)⑦选择。王实甫《西厢记》第五本第四折:“自古相女配夫,新状元花生满路。”

    汩:

    (一)①疏通;治理。《楚辞·天问》:“不任汩鸿,师何以尚之?”《国语·周语下》:“决汩九川,陂鄣九泽。”(鄣:同“障”。)又“汩越九原,宅居九隩(ào)。”(越:治理。九隩:指九州。隩:可以居住的地方。)②乱;使紊乱。梅尧臣《冬雷》:“天公岂物欺,若此汩时序。”③淹没;湮灭。元稹《遭风二十韵》:“浸淫沙市儿童乱,汩没汀洲雁鹜哀。”④混浊。《徐霞客游记·滇游日记三》:“其水不甚大,而清彻不汩。”⑤[汩汩]1.流水声;波浪声。晋·木华《海赋》:“崩云屑雨,浤浤汩汩。”2.水流不止的样子。唐·韩愈《流水》:“汩汩几时休,从春复到秋。”3.文思勃发的样子。唐·韩愈《答李翊书》:“当其取于心而注于手也,汩汩然来矣。”4.动荡不安的样子。唐·杜甫《自阆州领妻子却赴蜀山行》:“汩汩避群盗,悠悠经十年。” (二)yù ①水流迅疾的样子。《列子·汤问》:“詹何……引盈车之鱼于百仞之渊,汩流之中。”(詹何:古之善钓者。)②光洁的样子。汉 ·王延寿《鲁灵光殿赋》:“汩硙硙以璀璨,赫����而爥坤。”

    没:

    ①沉没。《史记·秦始皇本纪》:“欲出周鼎泗水,使千人没水求之。”②沉下;沉落。王昌龄《塞下曲》:“平沙日未没,黯黯见临洮。”③淹没。《史记·滑稽列传》:“水来漂没,溺其人民。”④隐没;消失。刘长卿《初至洞庭怀灞陵别业》:“长天不可望,鸟与浮云没。”⑤覆没;沦陷。司马迁《报任安书》:“陵未没时,使有来报。”⑥终;尽。《诗经·小雅·渐渐之石》:“山川悠远,曷其没矣。”⑦同“殁”。死;去世。《论语·学而》:“父在观其志,父没观其行。”⑧没收。韩愈《柳子厚墓志铭》:“子本相侔,则没为奴婢。”

    时:

    ①季节;指四季。《论语·阳货》:“四时行焉。”②特指农时。《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,八口之家可以无饥矣。”③光阴;时光;时候。《吕氏春秋·首时》:“天不再与,时不久留。”④指按照规定的时间。南卓《羯(jié)鼓录》:“黄幡繟亦知音,上尝使人召之,不时至,上怒,络绎遣使寻捕。”⑤时辰;时候。《庄子·养生主》:“始臣之解牛之时。”⑥其时;当时。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖者,貌甚寝。”(健啖:食量过人。寝:丑陋。)⑦机会;时机;时运。《论语·阳货》:“好从事而亟失时,可谓知乎?”《新唐书·武平一传》:“时不再来,荣难人借。”(荣:荣华富贵。)⑧合时;应时。《庄子·秋水》:“秋水时至,百川灌河。”⑨时代;时世。《吕氏春秋· 察今》:“世易时移,变法宜矣。”⑩时势;时尚。朱庆余《近试上张籍水部》:“妆罢低声问夫婿:画眉深浅入时无?”(11)副词。用以表示时间。1. 表示行为不断发生,相当于“常常”、“经常”。韩愈《行难》:“圣人不世出,贤人不时出。”(不世:罕有。)2. 表示行为偶尔发生,相当于“有时”、“时而”。杜甫《自阆(làng)中领妻子却赴蜀山行三首》之三:“行色递隐见,人烟时有无。”(12)通“伺(sì)”。等候。《论语·阳货》:“孔子时其亡也,而往拜之。”

    物:

    ①杂毛牛。《诗经·小雅·无羊》:“三十维物,尔牲则具。”②客观存在的物体。《庄子·天地》:“天地虽大,其化均也;万物虽多,其治一也。”③特指物产。《晋书·顾荣传》:“故国安物阜,以义成俗。”(阜:丰富。)④与“我”相对的物和人;众人。《水经注·洛水》:“既神游自得,不与物之”。江淹《杂体诗·杂述》:“物我俱忘怀。”⑤指外界环境。范仲淹《岳阳楼记》:“不以物喜,不以己悲。”⑥辨识,察看。《周礼·地官·艸人》:“则物其地,图而授之。”[物议]众人的议论,多指非议。《南史·谢灵运传附谢几卿》:“二人意相得……不屑物议。”

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    萧:

    ①香蒿。《诗经·王风·采葛》:“彼采萧兮,一日不见,如三秋兮。”②凄清;冷落。刘伶《北芒客舍》:“枯叶散萧林。”③洒脱。苏辙《武昌九曲亭记》:“(浮图精舍)依山临壑,隐蔽松枥(lì),萧然绝俗。”(枥:木名。)④古国名。春秋时宋的附庸,后为楚所灭。在今安徽省萧县西北。[萧条]荒凉。陈子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔风吹海树,萧条边已秋。”[萧索]冷落萧条。李白《古风五十九首》之十四:“胡关饶风沙,萧索竟终古。”(饶:多。)[萧瑟]1.风声。曹操《步出夏门行·观沧海》:“秋风萧瑟,洪波涌起。”2. 寂寞凄凉。杜甫《北征》:“人烟渺萧瑟。”[萧墙]古代宫室作为屏障用的矮墙,后借指内部。《论语·季氏》:“吾恐季氏之忧,不在颛(zhuān)臾,而在萧墙之内也。”(季氏:季孙氏。春秋后期鲁国贵族。颛臾:古国名。)

    萧森:

    ①阴晦幽暗。杜甫《秋兴》:“玉露凋伤枫树林,巫山巫峡气~~。”②错落耸立的样子。潘岳《射雉赋》:“~~繁茂,婉转轻利。”


  • sheng ya xiang gu mei ,shi wu zi xiao sen 。

    “sheng ya xiang gu mei ,shi wu zi xiao sen 。”shi gou chu chu :《feng ji zhou zhong fu zhen shu huai san shi liu yun ,feng cheng hu 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    xuan yuan xiu zhi lv ,yu shun ba dan qin 。shang cuo xiong ming guan ,you shang ban si xin 。
    sheng xian ming gu miao ,ji lv bing nian qin 。zhou bo chang yi zhen ,hu ping zao jian can 。
    ru wen ma rong di ,re yi zhong xuan jin 。gu guo bei han wang ,qun yun can sui yin 。
    shui xiang mai bai wu ,feng an die qing cen 。yu yu dong yan zhang ,濛濛yu zhi yin 。
    gu ying fei ji gui ,dan la shi xiao qin 。xing jin cai mo men ,chou lai ju bu jin 。
    sheng ya xiang gu mei ,shi wu zi xiao sen 。yi huo zun zhong nu ,yan liu guan shang zan 。
    qian ju jing wei di ,tou ge wei liu xin 。kuang zou zhong xi kuo ,wei cai xie suo qin 。
    wu an li bu san ,ru gui yu wei chen 。wu ji chong chong fu ,chun yi cun cun zhen 。
    ai shang tong yu xin ,shu zuo yi chen lin 。shi shu min shan ge ,san shuang chu hu zhen 。
    dao pei jin zhang zuo ,jiu fang bai tou yin 。fan piao shi nan yu ,wang ji liu yi shen 。
    ying guo shu li shi ,de jin si zhi jin 。chun cao feng gui hen ,yuan hua fei du xun 。
    zhuai peng you qiao qiao ,hang yao bing cen cen 。yi wai zhui pan yue ,chi wei mi deng lin 。
    cuo tuo fan xue bu ,gan ji zai zhi yin 。que jia su zhang she ,gao kua zhou song chan 。
    na liu mi hao han ,jun zhi de qin yin 。cheng fu kai qing xu ,song jun qi bi xun 。
    pi yan zheng qian qian ,yi zu jing qin qin 。lang jian cun yu zhi ,huang tian shi zhao lin 。
    gong sun reng shi xian ,hou jing wei sheng qin 。shu xin zhong yuan kuo ,gan ge bei dou shen 。
    wei ren qian li jing ,wen su jiu zhou zhen 。zhan xie liu yi jiu ,jun sheng dong zhi jin 。
    ge hong shi ding jie ,hu jing li hai ren 。jia shi dan sha jue ,mo cheng ti zuo lin 。

    【zhu shi 】:

    sheng :

    ①sheng chang ;chang chu 。《xun zi ·quan xue 》:“peng sheng ma zhong ,bu fu er zhi 。”②huo zhao ;sheng cun 。《lun yu · wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”③sheng ming ;xing ming 。《han fei zi ·jie lao 》:“lu ye zhe ,ren zhi suo yi chi sheng ye 。”(lu :feng lu 。chi :wei chi 。)④chan sheng ;fa sheng 。《han shi wai chuan 》juan wu :“shui yuan shen an ,ze long yu sheng zhi 。”⑤sheng yo ;dan sheng 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“zhuang gong wu sheng 。”⑥sheng cun de ji jian ,zhi ren de yi sheng ;yi bei zi 。cao cao 《duan ge hang 》:“dui jiu dang ge ,ren sheng ji he ?”⑦sheng huo ;sheng ji 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“xiang lin zhi sheng ri cu (cù)。”(cu :jiong pai 。)⑧bu shou de 。1. wei zhu huo wei zhu shou de 。《lv shi chun qiu ·kuo yin 》:“da xiang zhi li ,shang xuan zun er zu sheng yu 。”2.wei jia gong lian zhi de 。《luo yang ga lan ji ·cheng bei 》:“tou hou chui er che sheng juan 。”⑨dou shu de ren 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin zhu sheng bu shi jin er xue gu ,yi fei dang shi 。”

    ya :

    ①shui bian ;ya 。《shang shu ·wei zi 》:“re she da shui ,ji mo jin ya 。”(jin :du kou 。)②bian ji ;jin tou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“wu sheng ye you ya ,er zhi ye mo ya 。”③zhi jing 。yuan mei 《ji mei wen 》:“ran ze bao ci mo ya zhi han ,tian hu ,ren hu ,er jing yi hu !”④fang mian ;ou yu 。gu shi 《hang hang chong hang hang 》:“xiang qu mo yu li ,ge zai tian yi ya 。”

    xiang :

    (yi )①hu xiang ;xiang hu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“bu ji huang quan ,mo xiang jian ye 。”②di xiang ;yi fang dui ling yi fang you suo dong zuo 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“wei gao bao dao yu lu ,zhi gu ji shang ,yuan jin xiang wen 。”③zhi de ;shi zhi 。liu jun 《bian ming lun 》:“xi zhi yu zhi jin xiang ,ying mao xiu da ,jie bin chi yu dang nian ,yun (yùn)ji cai er mo yong 。”(mao :jun jie 。yun :cang 。)[xiang dui ]xiang xiang 。yuan zhen 《yu li shi er ye yin 》:“han ye deng qian lai jiu hu ,yu jun xiang dui xing (xìng)you gu 。”(er )xiàng ①cha kan ;zai xi kan 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“xiang ji yin yang ,guan ji liu quan 。”②zhan shi 。mi xin zhe kan wai xing er duan ding ren yu shi de ji xiong huo fu 。《xun zi ·fei xiang 》:“xiang ren zhi xing zhuang yan se ,er zhi ji ji xiong yao xiang 。”③xiang mao ;xing mao 。《xun zi ·fei xiang 》:“xing xiang sui shan er xin shu e 。”④fu zuo ;fu zhu 。《lun yu ·ji shi 》:“jin you yu qiu ye ,xiang fu zi 。”⑤guan ming 。1. fu zuo jun zhu zhang guan guo shi de zui gao guan li 。《shi ji ·wei shi jia 》:“jia pin ze sai liang qi ,guo luan ze sai xian xiang 。”2.han dai ling zhi zhu hou guo de shi ji zhi zheng zhe ,de wei xiang dang yu jun tai shou 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“yong he chu ,chu wei he jian xiang 。”you shi wei xiang 。《xu zi zhi tong jian chang bian ·song ren zong zhi he er nian 》:“di xin xiang wen yan bo 、fu bi ,yi shen zi de 。”⑥si yi zan li zhe 。《huai na zi ·zhu shu 》:“kou neng yan er hang ren chen ci ,zu neng hang er xiang zhe xian dao 。”(hang ren :gu shi de wai jiao guan 。)⑦shua ze 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di wu ben di si she :“zi gu xiang nv pei fu ,xin zhuang yuan hua sheng man lu 。”

    gu :

    (yi )①shu tong ;zhi li 。《chu ci ·tian wen 》:“bu ren gu hong ,shi he yi shang zhi ?”《guo yu ·zhou yu xia 》:“jue gu jiu chuan ,bei zhang jiu ze 。”(zhang :tong “zhang ”。)you “gu yue jiu yuan ,zhai ju jiu yu (ào)。”(yue :zhi li 。jiu yu :zhi jiu zhou 。yu :ke yi ju zhu de de fang 。)②luan ;shi wen luan 。mei yao chen 《dong lei 》:“tian gong qi wu qi ,re ci gu shi xu 。”③yan mei ;yan mie 。yuan zhen 《zao feng er shi yun 》:“jin yin sha shi er tong luan ,gu mei ting zhou yan wu ai 。”④hun zhuo 。《xu xia ke you ji ·dian you ri ji san 》:“ji shui bu shen da ,er qing che bu gu 。”⑤[gu gu ]1.liu shui sheng ;bo lang sheng 。jin ·mu hua 《hai fu 》:“beng yun xie yu ,hong hong gu gu 。”2.shui liu bu zhi de yang zi 。tang ·han yu 《liu shui 》:“gu gu ji shi xiu ,cong chun fu dao qiu 。”3.wen sai bo fa de yang zi 。tang ·han yu 《da li yi shu 》:“dang ji qu yu xin er zhu yu shou ye ,gu gu ran lai yi 。”4.dong dang bu an de yang zi 。tang ·du fu 《zi lang zhou ling qi zi que fu shu shan hang 》:“gu gu bi qun dao ,you you jing shi nian 。” (er )yù ①shui liu xun ji de yang zi 。《lie zi ·shang wen 》:“zhan he ……yin ying che zhi yu yu bai ren zhi yuan ,gu liu zhi zhong 。”(zhan he :gu zhi shan diao zhe 。)②guang jie de yang zi 。han ·wang yan shou 《lu ling guang dian fu 》:“gu ai ai yi cui can ,he ����er zhu kun 。”

    mei :

    ①chen mei 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yu chu zhou ding si shui ,shi qian ren mei shui qiu zhi 。”②chen xia ;chen la 。wang chang ling 《sai xia qu 》:“ping sha ri wei mei ,an an jian lin tao 。”③yan mei 。《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“shui lai piao mei ,ni ji ren min 。”④yin mei ;xiao shi 。liu chang qing 《chu zhi dong ting huai ba ling bie ye 》:“chang tian bu ke wang ,diao yu fu yun mei 。”⑤fu mei ;lun xian 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“ling wei mei shi ,shi you lai bao 。”⑥zhong ;jin 。《shi jing ·xiao ya ·jian jian zhi dan 》:“shan chuan you yuan ,he ji mei yi 。”⑦tong “mo ”。si ;qu shi 。《lun yu ·xue er 》:“fu zai guan ji zhi ,fu mei guan ji hang 。”⑧mei shou 。han yu 《liu zi hou mu zhi ming 》:“zi ben xiang mou ,ze mei wei nu bi 。”

    shi :

    ①ji jie ;zhi si ji 。《lun yu ·yang huo 》:“si shi hang yan 。”②te zhi nong shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,ba kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”③guang yin ;shi guang ;shi hou 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“tian bu zai yu ,shi bu jiu liu 。”④zhi an zhao gui ding de shi jian 。na zhuo 《jie (jié)gu lu 》:“huang fan chan yi zhi yin ,shang chang shi ren shao zhi ,bu shi zhi ,shang nu ,lao yi qian shi xun bu 。”⑤shi chen ;shi hou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shi chen zhi jie niu zhi shi 。”⑥ji shi ;dang shi 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan zhe ,mao shen qin 。”(jian dan :shi liang guo ren 。qin :chou lou 。)⑦ji hui ;shi ji ;shi yun 。《lun yu ·yang huo 》:“hao cong shi er ji shi shi ,ke wei zhi hu ?”《xin tang shu ·wu ping yi chuan 》:“shi bu zai lai ,rong nan ren jie 。”(rong :rong hua fu gui 。)⑧ge shi ;ying shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“qiu shui shi zhi ,bai chuan guan he 。”⑨shi dai ;shi shi 。《lv shi chun qiu · cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”⑩shi shi ;shi shang 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“zhuang ba di sheng wen fu xu :hua mei shen jian ru shi mo ?”(11)fu ci 。yong yi biao shi shi jian 。1. biao shi hang wei bu duan fa sheng ,xiang dang yu “chang chang ”、“jing chang ”。han yu 《hang nan 》:“sheng ren bu shi chu ,xian ren bu shi chu 。”(bu shi :han you 。)2. biao shi hang wei ou er fa sheng ,xiang dang yu “you shi ”、“shi er ”。du fu 《zi lang (làng)zhong ling qi zi que fu shu shan hang san shou 》zhi san :“hang se di yin jian ,ren yan shi you mo 。”(12)tong “ci (sì)”。deng hou 。《lun yu ·yang huo 》:“kong zi shi ji wang ye ,er wang bai zhi 。”

    wu :

    ①za mao niu 。《shi jing ·xiao ya ·mo yang 》:“san shi wei wu ,er sheng ze ju 。”②ke guan cun zai de wu ti 。《zhuang zi ·tian de 》:“tian de sui da ,ji hua jun ye ;mo wu sui duo ,ji zhi yi ye 。”③te zhi wu chan 。《jin shu ·gu rong chuan 》:“gu guo an wu fu ,yi yi cheng su 。”(fu :feng fu 。)④yu “wo ”xiang dui de wu he ren ;zhong ren 。《shui jing zhu ·luo shui 》:“ji shen you zi de ,bu yu wu zhi ”。jiang yan 《za ti shi ·za shu 》:“wu wo ju wang huai 。”⑤zhi wai jie huan jing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“bu yi wu xi ,bu yi ji bei 。”⑥bian shi ,cha kan 。《zhou li ·de guan ·艸ren 》:“ze wu ji de ,tu er shou zhi 。”[wu yi ]zhong ren de yi lun ,duo zhi fei yi 。《na shi ·xie ling yun chuan fu xie ji qing 》:“er ren yi xiang de ……bu xie wu yi 。”

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    xiao :

    ①xiang hao 。《shi jing ·wang feng ·cai ge 》:“bi cai xiao xi ,yi ri bu jian ,ru san qiu xi 。”②qi qing ;leng la 。liu ling 《bei mang ke she 》:“ku xie san xiao lin 。”③sa tuo 。su zhe 《wu chang jiu qu ting ji 》:“(fu tu jing she )yi shan lin he ,yin bi song li (lì),xiao ran jue su 。”(li :mu ming 。)④gu guo ming 。chun qiu shi song de fu yong ,hou wei chu suo mie 。zai jin an hui sheng xiao xian xi bei 。[xiao tiao ]huang liang 。chen zi ang 《gan yu san shi ba shou 》zhi san shi si :“shuo feng chui hai shu ,xiao tiao bian yi qiu 。”[xiao suo ]leng la xiao tiao 。li bai 《gu feng wu shi jiu shou 》zhi shi si :“hu guan rao feng sha ,xiao suo jing zhong gu 。”(rao :duo 。)[xiao se ]1.feng sheng 。cao cao 《bu chu xia men hang ·guan cang hai 》:“qiu feng xiao se ,hong bo chong qi 。”2. ji mo qi liang 。du fu 《bei zheng 》:“ren yan miao xiao se 。”[xiao qiang ]gu dai gong shi zuo wei bing zhang yong de ai qiang ,hou jie zhi nei bu 。《lun yu ·ji shi 》:“wu kong ji shi zhi you ,bu zai zhuan (zhuān)yu ,er zai xiao qiang zhi nei ye 。”(ji shi :ji sun shi 。chun qiu hou ji lu guo gui zu 。zhuan yu :gu guo ming 。)

    xiao sen :

    ①yin hui you an 。du fu 《qiu xing 》:“yu lou diao shang feng shu lin ,wu shan wu xia qi ~~。”②cuo la song li de yang zi 。pan yue 《she zhi fu 》:“~~fan mao ,wan zhuai qing li 。”