• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 趙魏方俶擾,安危俟明哲。

    “趙魏方俶擾,安危俟明哲。”詩句出處:《雜曲歌辭·太行苦熱行》;是唐朝詩人獨孤及的作品。

    駟馬上太行,修途亙遼碣。王程無留駕,日昃未遑歇。
    請問此何時,恢臺朱明月。長蛇稽天討,上將方北伐。
    明主命使臣,皇華得時傑。已忘羊腸險,豈憚濕風熱。
    搖策汗滂滄,登岸思紆結。炎雲如煙火,谿谷將恐竭。
    晝景赩可畏,涼飆何由發。山長飛鳥墮,目極行車絕。
    趙魏方俶擾,安危俟明哲。歸路豈不懷,飲冰有苦節。
    會同傳檄至,疑議立談決。況有阮元瑜,翩翩秉書札。
    起予歌赤坂,永好逾白雪。誰念剖竹人,無因執羈紲。

    【註釋】:

    趙:

    ①疾行。《穆天子傳》卷二:“己卯,天子北征,趙行□舍。”②周代諸侯國名,戰國七雄之一。原是晉國的一部分。戰國初趙烈侯與魏、韓三傢分晉自立。在今山西北部、河北西部和南部一帶。

    魏:

    (一)①戰國七雄之一。原是晉國的一部分。初建都於安邑(今山西省夏縣西北),後遷都於大梁(今河南開封市地),故又稱梁。②朝代名。1.三國之一。第一代君主是曹丕,後為司馬炎的晉所代替。2. 南北朝時的北朝之一。又稱“北魏”。第一代君主是拓跋珪,後分為東魏,西魏。③宮門的臺觀。班固《典引》:“是以來儀,集羽族於觀魏。” (二)wéi 獨立不動的樣子。《莊子·天下》:“不師知慮,不知前後,魏然而己矣。”

    方:

    (一)①並列。《莊子·山木》:“方舟而濟於河。”也指竹木編成的筏子。《詩經·周南·漢廣》:“江之永矣,不可方思。”②方圓。表面積。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“(孫權)割據江東,地方數千裡。”③正方;方形。與圓相對。《周禮·考工記·輿人》:“圜者中規,方者中矩。”④方向;方位。《墨子·公輸》:“北方有侮臣者,願借子殺之。”⑤方面。《楚辭·九辯》:“心怵惕而震蕩兮,何所憂之多方?”(怵惕:戒懼。)⑥正直。《新語·慎微》:“然後忠良方直之人,則得容於世而施於政。”⑦地區;區域。黃宗羲《柳敬亭傳》:“且五方土音,鄉俗好尚,習見習聞。”⑧指地。古人以為天圓地方,故稱地為方。《淮南子·本經》:“戴圓履方。”⑨方法;辦法。《荀子·大略》:“博學而無方。”⑩藥方;處方。《後漢書·華佗傳》:“精於方藥。”(11)道理。《荀子·君道》:“尚賢使能,則民知方。”(尚:尊崇。)(12)比擬;比方。《漢書·衛青霍去病傳贊》:“票(piāo)騎亦方此意,為將如此。”(票騎:指霍去病。)(13)副詞。1.正在。《漢書·高帝紀》:“沛公、項羽方攻陳留。”2. 剛剛。方苞《左忠毅公逸事》:“廡下一生伏案臥,方成草。”3. 就要。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“今治水軍八十萬眾,方與將軍會獵於吳。”(治:訓練。會獵:一同打獵,是交戰的婉辭。)(14)介詞。正當。《莊子·養生主》:“方此之時,臣以神遇而不以目視。” (二)páng [方羊]徘徊。《左傳·哀公十七年》:“如魚窺尾,衡流而方羊。”

    俶:

    (一)①開始。《管子·弟子職》:“俶衽(rèn)則請。”②作;興建。《詩經· 大雅·崧高》:“有俶其城。”(有:句首助詞。) (二)tì[俶儻(tǎng)]同“倜儻”。瀟灑豪放;卓異不凡。王充《論衡·超奇》:“非俶儻之才不能任也。”《後漢書·仲長統傳》:“統性俶儻,敢直言。”

    擾:

    ①煩擾;煩勞。《素問·四氣調神大論》:“無擾乎陽。”元稹《代諭淮西書》:“況朝廷以吳侍禦因喪擾惑,迷誤詔旨,欲思致訓,未忍加兵。”②亂;擾亂。《左傳·襄公四年》:“德用不擾。”蘇軾《教戰守策》:“以為生民擾事,漸不可長。”③侵擾;侵犯。《三國志·吳書·吳主傳》:“當農桑時,以役事擾民者,舉正以聞。”④馴養;馴服。《周禮·天官·太宰》:“二曰教典,以安邦國,以教官府,以擾萬民。”⑤安撫。《尚書·周官》:“司徒掌邦教,敷五典,擾兆民。”[擾擾]紛亂的樣子。許渾《旅懷作》:“眼前擾擾日一日,暗送白頭人不知。”

    安:

    ①安寧;安穩;安定。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“風雨不動安如山。”《漢書·薛廣德傳》:“乘船危,就橋安。”(就橋:從橋上走。)②使安寧。《三國志·蜀書·蔣琬傳》:“其為政以安民為本,不以修飾為先。”③安樂;安逸。《孟子·告子下》:“然後知生於憂患,而死於安樂也。”④安心。陳壽《三國志·魏書·司馬朗傳》“郊境之內,民不安業。”⑤安放;設置。陸遊《東陽道中》詩:“先安筆硯對溪山。”⑥疑問代詞。相當於“什麼”、“什麼地方”。司馬遷《史記·項羽本紀》:“項王曰:‘沛公安在?’”《漢書·黥佈傳》:“女安從知之?”(女:你。)⑦副詞。表示反問。韓愈《馬說》:“且欲與常馬等不可得,安求其能千裡也?”

    危:

    ①憂懼。《戰國策 ·西周策》:“竊為君危之。”(竊:私下。)②危險;危急。《左傳·僖公三十年》:“國危矣,若使燭之武見秦君,師必退。”③危險;使遭受危險。《韓非子·外儲說右上》:“此危吾位者也。”④屋脊。《史記·魏世傢》:“上屋騎危。”⑤端正;正。嵇康《與山巨源絕交書》:“危坐一時,痹不得搖。”(痹:麻木。搖:動。)⑥高;高峻。《莊子·盜蹠》:“使子路去其危冠,解其長劍。”李白《夜宿山寺》:“危樓高百尺,手可摘星辰。”⑦星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·仲夏》:“仲夏之月,日在東井,昏亢中,旦危中。”⑧通“詭”。險詐。《史記·李斯列傳》:“今高有邪佚之志,危反之行。”

    俟:

    (一)等待。《詩經·邶風·靜女》:“靜女其姝,俟我於城隅。” (二)qí [萬(mò)俟]復姓。

    明:

    ①明亮;光明。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“子興視夜,明星有爛。”②照亮。王安石《遊褒禪山記》:“火尚足以明也。”③明顯;明白。《戰國策·齊策一》:“則秦不能害齊,亦已明矣。”④公開。《戰國策·趙策四》:“太後明謂左右。”又顯露。柳宗元《小石潭記》:“明滅可見。”⑤說明;表明。張溥《五人墓碑記》:“亦以明死生之大。”⑥賢明;英明。諸葛亮《前出師表》:“恐托付不效,以傷先帝之明。”⑦聰明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韓愈《師說》:“小學而大遺,吾未見其明也。”(遺:放棄。)⑧視力;眼力。又視力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。張煌言《擬古》之二:“晦明本如轂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。轂:車輪的中心。)⑩舊指陽世間。顏延之《和謝監靈運一首》:“人神幽明絕。”(幽:指陰間。絕:指時亂不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《為學一首示子侄》:“越明年,貧者自南海還,以告富者。”(南海:指浙江佛教勝地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建於公元1368年,1661年為清王朝所代替。[明堂]古代天子舉行朝會、祭祀、慶賞等大典的地方。古樂府《木蘭詩》:“歸來見天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有個大人傢出殯,擺設明器,好生齊整。”(大人傢:大戶人傢。)

    明哲:

    ①聰穎,明智。《文心雕龍·辨騷》:“雖非~~,可謂妙才。”②明智的哲人。魏征《諫太宗十思疏》:“臣雖下愚,知其不可,而況於~~乎!”

    哲:

    ①聰明;有才能。《尚書·皋陶謨》:“知人則哲。”②賢明的人。賈思勰《齊民要術序》:“舍本逐末,賢哲所非。”③敬詞。謝惠連《西陵遇風獻康樂》:“哲兄感仳(pǐ)別,相送越坰(jōng)林。”(西陵:在今浙江省蕭山縣西。康樂:指謝靈運。仳:分離。垌:郊野。)


  • 赵魏方俶扰,安危俟明哲。

    “赵魏方俶扰,安危俟明哲。”诗句出处:《杂曲歌辞·太行苦热行》;是唐朝诗人独孤及的作品。

    驷马上太行,修途亘辽碣。王程无留驾,日昃未遑歇。
    请问此何时,恢台朱明月。长蛇稽天讨,上将方北伐。
    明主命使臣,皇华得时杰。已忘羊肠险,岂惮湿风热。
    摇策汗滂沧,登岸思纡结。炎云如烟火,谿谷将恐竭。
    昼景赩可畏,凉飙何由发。山长飞鸟堕,目极行车绝。
    赵魏方俶扰,安危俟明哲。归路岂不怀,饮冰有苦节。
    会同传檄至,疑议立谈决。况有阮元瑜,翩翩秉书札。
    起予歌赤坂,永好逾白雪。谁念剖竹人,无因执羁绁。

    【注释】:

    赵:

    ①疾行。《穆天子传》卷二:“己卯,天子北征,赵行□舍。”②周代诸侯国名,战国七雄之一。原是晋国的一部分。战国初赵烈侯与魏、韩三家分晋自立。在今山西北部、河北西部和南部一带。

    魏:

    (一)①战国七雄之一。原是晋国的一部分。初建都于安邑(今山西省夏县西北),后迁都于大梁(今河南开封市地),故又称梁。②朝代名。1.三国之一。第一代君主是曹丕,后为司马炎的晋所代替。2. 南北朝时的北朝之一。又称“北魏”。第一代君主是拓跋珪,后分为东魏,西魏。③宫门的台观。班固《典引》:“是以来仪,集羽族于观魏。” (二)wéi 独立不动的样子。《庄子·天下》:“不师知虑,不知前后,魏然而己矣。”

    方:

    (一)①并列。《庄子·山木》:“方舟而济于河。”也指竹木编成的筏子。《诗经·周南·汉广》:“江之永矣,不可方思。”②方圆。表面积。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“(孙权)割据江东,地方数千里。”③正方;方形。与圆相对。《周礼·考工记·舆人》:“圜者中规,方者中矩。”④方向;方位。《墨子·公输》:“北方有侮臣者,愿借子杀之。”⑤方面。《楚辞·九辩》:“心怵惕而震荡兮,何所忧之多方?”(怵惕:戒惧。)⑥正直。《新语·慎微》:“然后忠良方直之人,则得容于世而施于政。”⑦地区;区域。黄宗羲《柳敬亭传》:“且五方土音,乡俗好尚,习见习闻。”⑧指地。古人以为天圆地方,故称地为方。《淮南子·本经》:“戴圆履方。”⑨方法;办法。《荀子·大略》:“博学而无方。”⑩药方;处方。《后汉书·华佗传》:“精于方药。”(11)道理。《荀子·君道》:“尚贤使能,则民知方。”(尚:尊崇。)(12)比拟;比方。《汉书·卫青霍去病传赞》:“票(piāo)骑亦方此意,为将如此。”(票骑:指霍去病。)(13)副词。1.正在。《汉书·高帝纪》:“沛公、项羽方攻陈留。”2. 刚刚。方苞《左忠毅公逸事》:“庑下一生伏案卧,方成草。”3. 就要。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“今治水军八十万众,方与将军会猎于吴。”(治:训练。会猎:一同打猎,是交战的婉辞。)(14)介词。正当。《庄子·养生主》:“方此之时,臣以神遇而不以目视。” (二)páng [方羊]徘徊。《左传·哀公十七年》:“如鱼窥尾,衡流而方羊。”

    俶:

    (一)①开始。《管子·弟子职》:“俶衽(rèn)则请。”②作;兴建。《诗经· 大雅·崧高》:“有俶其城。”(有:句首助词。) (二)tì[俶傥(tǎng)]同“倜傥”。潇洒豪放;卓异不凡。王充《论衡·超奇》:“非俶傥之才不能任也。”《后汉书·仲长统传》:“统性俶傥,敢直言。”

    扰:

    ①烦扰;烦劳。《素问·四气调神大论》:“无扰乎阳。”元稹《代谕淮西书》:“况朝廷以吴侍御因丧扰惑,迷误诏旨,欲思致训,未忍加兵。”②乱;扰乱。《左传·襄公四年》:“德用不扰。”苏轼《教战守策》:“以为生民扰事,渐不可长。”③侵扰;侵犯。《三国志·吴书·吴主传》:“当农桑时,以役事扰民者,举正以闻。”④驯养;驯服。《周礼·天官·太宰》:“二曰教典,以安邦国,以教官府,以扰万民。”⑤安抚。《尚书·周官》:“司徒掌邦教,敷五典,扰兆民。”[扰扰]纷乱的样子。许浑《旅怀作》:“眼前扰扰日一日,暗送白头人不知。”

    安:

    ①安宁;安稳;安定。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“风雨不动安如山。”《汉书·薛广德传》:“乘船危,就桥安。”(就桥:从桥上走。)②使安宁。《三国志·蜀书·蒋琬传》:“其为政以安民为本,不以修饰为先。”③安乐;安逸。《孟子·告子下》:“然后知生于忧患,而死于安乐也。”④安心。陈寿《三国志·魏书·司马朗传》“郊境之内,民不安业。”⑤安放;设置。陆游《东阳道中》诗:“先安笔砚对溪山。”⑥疑问代词。相当于“什么”、“什么地方”。司马迁《史记·项羽本纪》:“项王曰:‘沛公安在?’”《汉书·黥布传》:“女安从知之?”(女:你。)⑦副词。表示反问。韩愈《马说》:“且欲与常马等不可得,安求其能千里也?”

    危:

    ①忧惧。《战国策 ·西周策》:“窃为君危之。”(窃:私下。)②危险;危急。《左传·僖公三十年》:“国危矣,若使烛之武见秦君,师必退。”③危险;使遭受危险。《韩非子·外储说右上》:“此危吾位者也。”④屋脊。《史记·魏世家》:“上屋骑危。”⑤端正;正。嵇康《与山巨源绝交书》:“危坐一时,痹不得摇。”(痹:麻木。摇:动。)⑥高;高峻。《庄子·盗跖》:“使子路去其危冠,解其长剑。”李白《夜宿山寺》:“危楼高百尺,手可摘星辰。”⑦星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·仲夏》:“仲夏之月,日在东井,昏亢中,旦危中。”⑧通“诡”。险诈。《史记·李斯列传》:“今高有邪佚之志,危反之行。”

    俟:

    (一)等待。《诗经·邶风·静女》:“静女其姝,俟我于城隅。” (二)qí [万(mò)俟]复姓。

    明:

    ①明亮;光明。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“子兴视夜,明星有烂。”②照亮。王安石《游褒禅山记》:“火尚足以明也。”③明显;明白。《战国策·齐策一》:“则秦不能害齐,亦已明矣。”④公开。《战国策·赵策四》:“太后明谓左右。”又显露。柳宗元《小石潭记》:“明灭可见。”⑤说明;表明。张溥《五人墓碑记》:“亦以明死生之大。”⑥贤明;英明。诸葛亮《前出师表》:“恐托付不效,以伤先帝之明。”⑦聪明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韩愈《师说》:“小学而大遗,吾未见其明也。”(遗:放弃。)⑧视力;眼力。又视力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。张煌言《拟古》之二:“晦明本如毂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。毂:车轮的中心。)⑩旧指阳世间。颜延之《和谢监灵运一首》:“人神幽明绝。”(幽:指阴间。绝:指时乱不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《为学一首示子侄》:“越明年,贫者自南海还,以告富者。”(南海:指浙江佛教胜地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建于公元1368年,1661年为清王朝所代替。[明堂]古代天子举行朝会、祭祀、庆赏等大典的地方。古乐府《木兰诗》:“归来见天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有个大人家出殡,摆设明器,好生齐整。”(大人家:大户人家。)

    明哲:

    ①聪颖,明智。《文心雕龙·辨骚》:“虽非~~,可谓妙才。”②明智的哲人。魏征《谏太宗十思疏》:“臣虽下愚,知其不可,而况于~~乎!”

    哲:

    ①聪明;有才能。《尚书·皋陶谟》:“知人则哲。”②贤明的人。贾思勰《齐民要术序》:“舍本逐末,贤哲所非。”③敬词。谢惠连《西陵遇风献康乐》:“哲兄感仳(pǐ)别,相送越坰(jōng)林。”(西陵:在今浙江省萧山县西。康乐:指谢灵运。仳:分离。垌:郊野。)


  • zhao wei fang chu rao ,an wei qi ming zhe 。

    “zhao wei fang chu rao ,an wei qi ming zhe 。”shi gou chu chu :《za qu ge ci ·tai hang ku re hang 》;shi tang chao shi ren du gu ji de zuo pin 。

    si ma shang tai hang ,xiu tu gen liao jie 。wang cheng mo liu jia ,ri ze wei huang xie 。
    qing wen ci he shi ,hui tai zhu ming yue 。chang she ji tian tao ,shang jiang fang bei fa 。
    ming zhu ming shi chen ,huang hua de shi jie 。yi wang yang chang xian ,qi dan shi feng re 。
    yao ce han pang cang ,deng an sai yu jie 。yan yun ru yan huo ,ji gu jiang kong jie 。
    zhou jing xi ke wei ,liang biao he you fa 。shan chang fei diao duo ,mu ji hang che jue 。
    zhao wei fang chu rao ,an wei qi ming zhe 。gui lu qi bu huai ,yin bing you ku jie 。
    hui tong chuan xi zhi ,yi yi li tan jue 。kuang you ruan yuan yu ,pian pian bing shu zha 。
    qi yu ge chi ban ,yong hao yu bai xue 。shei nian pou zhu ren ,mo yin zhi ji xie 。

    【zhu shi 】:

    zhao :

    ①ji hang 。《mu tian zi chuan 》juan er :“ji mao ,tian zi bei zheng ,zhao hang □she 。”②zhou dai zhu hou guo ming ,zhan guo qi xiong zhi yi 。yuan shi jin guo de yi bu fen 。zhan guo chu zhao lie hou yu wei 、han san jia fen jin zi li 。zai jin shan xi bei bu 、he bei xi bu he na bu yi dai 。

    wei :

    (yi )①zhan guo qi xiong zhi yi 。yuan shi jin guo de yi bu fen 。chu jian dou yu an yi (jin shan xi sheng xia xian xi bei ),hou qian dou yu da liang (jin he na kai feng shi de ),gu you chen liang 。②chao dai ming 。1.san guo zhi yi 。di yi dai jun zhu shi cao pi ,hou wei si ma yan de jin suo dai ti 。2. na bei chao shi de bei chao zhi yi 。you chen “bei wei ”。di yi dai jun zhu shi ta ba gui ,hou fen wei dong wei ,xi wei 。③gong men de tai guan 。ban gu 《dian yin 》:“shi yi lai yi ,ji yu zu yu guan wei 。” (er )wéi du li bu dong de yang zi 。《zhuang zi ·tian xia 》:“bu shi zhi lv ,bu zhi qian hou ,wei ran er ji yi 。”

    fang :

    (yi )①bing lie 。《zhuang zi ·shan mu 》:“fang zhou er ji yu he 。”ye zhi zhu mu bian cheng de fa zi 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“jiang zhi yong yi ,bu ke fang sai 。”②fang yuan 。biao mian ji 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“(sun quan )ge ju jiang dong ,de fang shu qian li 。”③zheng fang ;fang xing 。yu yuan xiang dui 。《zhou li ·kao gong ji ·yu ren 》:“huan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”④fang xiang ;fang wei 。《mo zi ·gong shu 》:“bei fang you wu chen zhe ,yuan jie zi sha zhi 。”⑤fang mian 。《chu ci ·jiu bian 》:“xin chu ti er zhen dang xi ,he suo you zhi duo fang ?”(chu ti :jie ju 。)⑥zheng zhi 。《xin yu ·shen wei 》:“ran hou zhong liang fang zhi zhi ren ,ze de rong yu shi er shi yu zheng 。”⑦de ou ;ou yu 。huang zong xi 《liu jing ting chuan 》:“ju wu fang tu yin ,xiang su hao shang ,xi jian xi wen 。”⑧zhi de 。gu ren yi wei tian yuan de fang ,gu chen de wei fang 。《huai na zi ·ben jing 》:“dai yuan lv fang 。”⑨fang fa ;ban fa 。《xun zi ·da lve 》:“bo xue er mo fang 。”⑩yao fang ;chu fang 。《hou han shu ·hua tuo chuan 》:“jing yu fang yao 。”(11)dao li 。《xun zi ·jun dao 》:“shang xian shi neng ,ze min zhi fang 。”(shang :zun chong 。)(12)bi ni ;bi fang 。《han shu ·wei qing huo qu bing chuan zan 》:“piao (piāo)ji yi fang ci yi ,wei jiang ru ci 。”(piao ji :zhi huo qu bing 。)(13)fu ci 。1.zheng zai 。《han shu ·gao di ji 》:“pei gong 、xiang yu fang gong chen liu 。”2. gang gang 。fang bao 《zuo zhong yi gong yi shi 》:“wu xia yi sheng fu an wo ,fang cheng cao 。”3. jiu yao 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jin zhi shui jun ba shi mo zhong ,fang yu jiang jun hui lie yu wu 。”(zhi :xun lian 。hui lie :yi tong da lie ,shi jiao zhan de wan ci 。)(14)jie ci 。zheng dang 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“fang ci zhi shi ,chen yi shen yu er bu yi mu shi 。” (er )páng [fang yang ]pai huai 。《zuo chuan ·ai gong shi qi nian 》:“ru yu kui wei ,heng liu er fang yang 。”

    chu :

    (yi )①kai shi 。《guan zi ·di zi zhi 》:“chu ren (rèn)ze qing 。”②zuo ;xing jian 。《shi jing · da ya ·song gao 》:“you chu ji cheng 。”(you :gou shou zhu ci 。) (er )tì[chu tang (tǎng)]tong “ti tang ”。xiao sa hao fang ;zhuo yi bu fan 。wang chong 《lun heng ·chao ji 》:“fei chu tang zhi cai bu neng ren ye 。”《hou han shu ·zhong chang tong chuan 》:“tong xing chu tang ,gan zhi yan 。”

    rao :

    ①fan rao ;fan lao 。《su wen ·si qi diao shen da lun 》:“mo rao hu yang 。”yuan zhen 《dai yu huai xi shu 》:“kuang chao ting yi wu shi yu yin sang rao huo ,mi wu zhao zhi ,yu sai zhi xun ,wei ren jia bing 。”②luan ;rao luan 。《zuo chuan ·xiang gong si nian 》:“de yong bu rao 。”su shi 《jiao zhan shou ce 》:“yi wei sheng min rao shi ,jian bu ke chang 。”③qin rao ;qin fan 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“dang nong sang shi ,yi yi shi rao min zhe ,ju zheng yi wen 。”④xun yang ;xun fu 。《zhou li ·tian guan ·tai zai 》:“er yue jiao dian ,yi an bang guo ,yi jiao guan fu ,yi rao mo min 。”⑤an fu 。《shang shu ·zhou guan 》:“si tu zhang bang jiao ,fu wu dian ,rao zhao min 。”[rao rao ]fen luan de yang zi 。hu hun 《lv huai zuo 》:“yan qian rao rao ri yi ri ,an song bai tou ren bu zhi 。”

    an :

    ①an ning ;an wen ;an ding 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“feng yu bu dong an ru shan 。”《han shu ·xue an de chuan 》:“cheng chuan wei ,jiu qiao an 。”(jiu qiao :cong qiao shang zou 。)②shi an ning 。《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan chuan 》:“ji wei zheng yi an min wei ben ,bu yi xiu shi wei xian 。”③an le ;an yi 。《meng zi ·gao zi xia 》:“ran hou zhi sheng yu you huan ,er si yu an le ye 。”④an xin 。chen shou 《san guo zhi ·wei shu ·si ma lang chuan 》“jiao jing zhi nei ,min bu an ye 。”⑤an fang ;she zhi 。liu you 《dong yang dao zhong 》shi :“xian an bi yan dui xi shan 。”⑥yi wen dai ci 。xiang dang yu “shen me ”、“shen me de fang ”。si ma qian 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang yue :‘pei gong an zai ?’”《han shu ·qing bu chuan 》:“nv an cong zhi zhi ?”(nv :ni 。)⑦fu ci 。biao shi fan wen 。han yu 《ma shui 》:“ju yu yu chang ma deng bu ke de ,an qiu ji neng qian li ye ?”

    wei :

    ①you ju 。《zhan guo ce ·xi zhou ce 》:“qie wei jun wei zhi 。”(qie :si xia 。)②wei xian ;wei ji 。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“guo wei yi ,re shi zhu zhi wu jian qin jun ,shi bi tui 。”③wei xian ;shi zao shou wei xian 。《han fei zi ·wai chu shui you shang 》:“ci wei wu wei zhe ye 。”④wu ji 。《shi ji ·wei shi jia 》:“shang wu ji wei 。”⑤duan zheng ;zheng 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“wei zuo yi shi ,bi bu de yao 。”(bi :ma mu 。yao :dong 。)⑥gao ;gao jun 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“shi zi lu qu ji wei guan ,jie ji chang jian 。”li bai 《ye su shan si 》:“wei lou gao bai che ,shou ke zhai xing chen 。”⑦xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·zhong xia 》:“zhong xia zhi yue ,ri zai dong jing ,hun kang zhong ,dan wei zhong 。”⑧tong “gui ”。xian zha 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“jin gao you xie yi zhi zhi ,wei fan zhi hang 。”

    qi :

    (yi )deng dai 。《shi jing ·bei feng ·jing nv 》:“jing nv ji shu ,qi wo yu cheng yu 。” (er )qí [mo (mò)qi ]fu xing 。

    ming :

    ①ming liang ;guang ming 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“zi xing shi ye ,ming xing you lan 。”②zhao liang 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“huo shang zu yi ming ye 。”③ming xian ;ming bai 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“ze qin bu neng hai ji ,yi yi ming yi 。”④gong kai 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou ming wei zuo you 。”you xian lou 。liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“ming mie ke jian 。”⑤shui ming ;biao ming 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“yi yi ming si sheng zhi da 。”⑥xian ming ;ying ming 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“kong tuo fu bu xiao ,yi shang xian di zhi ming 。”⑦cong ming ;zhi hui 。《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”han yu 《shi shui 》:“xiao xue er da wei ,wu wei jian ji ming ye 。”(wei :fang qi 。)⑧shi li ;yan li 。you shi li hao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo 。”⑨bai tian 。zhang huang yan 《ni gu 》zhi er :“hui ming ben ru gu (gǔ),ri ri xiang tui yi 。”(hui :hei ye 。gu :che lun de zhong xin 。)⑩jiu zhi yang shi jian 。yan yan zhi 《he xie jian ling yun yi shou 》:“ren shen you ming jue 。”(you :zhi yin jian 。jue :zhi shi luan bu de ji si 。)(11)ci (ri huo nian )。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“yue ming nian ,pin zhe zi na hai hai ,yi gao fu zhe 。”(na hai :zhi zhe jiang fo jiao sheng de pu tuo shan 。)(12)chao dai ming 。zhu yuan zhang jian yu gong yuan 1368nian ,1661nian wei qing wang chao suo dai ti 。[ming tang ]gu dai tian zi ju hang chao hui 、ji si 、qing shang deng da dian de de fang 。gu le fu 《mu lan shi 》:“gui lai jian tian zi ,tian zi zuo ming tang 。”[ming qi ]ji “ming qi ”。gu dai xun zang yong de qi wu 。dan de yu 《qu jiang chi 》di er she :“jin ri you ge da ren jia chu bin ,bai she ming qi ,hao sheng ji zheng 。”(da ren jia :da hu ren jia 。)

    ming zhe :

    ①cong ying ,ming zhi 。《wen xin diao long ·bian sao 》:“sui fei ~~,ke wei miao cai 。”②ming zhi de zhe ren 。wei zheng 《jian tai zong shi sai shu 》:“chen sui xia yu ,zhi ji bu ke ,er kuang yu ~~hu !”

    zhe :

    ①cong ming ;you cai neng 。《shang shu ·gao tao mo 》:“zhi ren ze zhe 。”②xian ming de ren 。gu sai xie 《ji min yao shu xu 》:“she ben zhu mo ,xian zhe suo fei 。”③jing ci 。xie hui lian 《xi ling yu feng suo kang le 》:“zhe xiong gan pi (pǐ)bie ,xiang song yue 坰(jōng)lin 。”(xi ling :zai jin zhe jiang sheng xiao shan xian xi 。kang le :zhi xie ling yun 。pi :fen li 。dong :jiao ye 。)