• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 縣僚曾未知情緒,即便教人縶囹圄。

    “縣僚曾未知情緒,即便教人縶囹圄。”詩句出處:《獄中書情上使君》;是唐朝詩人程長文的作品。

    妾傢本住鄱陽曲,一片貞心比孤竹。當年二八盛容儀。
    紅箋草隸恰如飛。盡日閑窗刺繡坐,有時極浦采蓮歸。
    誰道居貧守都邑,幽閨寂寞無人識。海燕朝歸衾枕寒,
    山花夜落階墀濕。強暴之男何所為,手持白刃向簾幃。
    一命任從刀下死,千金豈受暗中欺。我心匪石情難轉,
    志奪秋霜意不移。血濺羅衣終不恨,瘡黏錦袖亦何辭。
    縣僚曾未知情緒,即便教人縶囹圄。朱唇滴瀝獨銜冤,
    玉箸闌幹嘆非所。十月寒更堪思人,一聞擊柝一傷神。
    高髻不梳雲已散,蛾眉罷掃月仍新。三尺嚴章難可越,
    百年心事向誰說。但看洗雪出圜扉,始信白圭無玷缺。

    【註釋】:

    縣:

    (一)①古代行政區劃之一,原指王畿之地,其後也用以稱諸侯境內之地。周代縣大於郡,秦代以後縣小於郡,隋唐以後隸屬州府。《禮記·王制》:“天下之縣內,方百裡之國九。”②天下。《三國志·蜀書·法正傳》:“縣遠之眾,糧各無儲。” (二)xuán ①懸掛。《左傳·僖公二十二年》:“邾人獲公胄,縣諸魚門。”②懸梁自縊。《國語·晉語一》:“驪姬請使申生主曲沃以速縣。”(驪姬:晉獻公的後一個夫人。申生:晉獻公的長子,前夫人所生。曲沃:晉的別都,在今山西聞喜縣東北。速:加速。)③維系;屬系。《呂氏春秋· 知分》:“鹿生於山,而命縣於廚。”④昭示;頒佈。《後漢書 ·桓譚傳》:“夫張官置吏,以理萬人,縣賞設罰,以別善惡,惡人誅傷則善人蒙福矣。”⑤相差大;距離遠。《荀子·王制》:“夫王者之與亡者,制人之與人制之也,是其為相縣也亦遠矣。”

    僚:

    (一)①官吏;官職。《詩經·小雅·大東》:“百僚是試。”(試:用。)②同官;朋輩,指同朝或同一衙門做官的人。《左傳·昭公十一年》:“遂奔僖子,其僚從之。”又泛指友人。孟郊《壽安西渡奉別鄭相公二首》之二:“懶朋寡新僚。”③屬官;下屬。李商隱《送從翁從東川弘農尚書幕》:“將軍問故僚。”《新唐書·崔咸傳》:“日與賓客僚屬痛飲。”④古代奴隸的一個等級。《左傳·昭公七年》:“隸臣僚,僚臣仆。”(臣:統治。隸、仆:奴隸的兩個等級。) (二)liǎo 美好的樣子。《詩經·陳風·月出》:“佼(jiǎo)人僚兮。”(佼:姣好。)

    曾:

    (一)①副詞。竟;乃。《詩經·大雅·板》:“喪亂蔑資,曾不惠我師。”(蔑資:沒有貨財。師:眾人。)②重。指隔兩代以上的親屬。《詩經·周頌·維天之命》:“駿惠我文王,曾孫篤之。”(駿jùn:大。惠:順。)③通“增”。增加。《鹽鐵論·詔聖》:“雖曾而累之,其亡(wú)益乎?” (二)céng ①曾經。《呂氏春秋·順民》:“失民心而立功名者,未之曾有也。”②通“層”。重疊。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭秋月生湖心,曾波萬頃如熔金。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·莊公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二時辰之一,即午後一時至三時。③十二生肖屬羊。④副詞。1.表示否定。a.相當於“不”。《詩經·周頌·小毖》:“未堪傢多難。”b.相當於“沒有”、“不曾”。《詩經 · 召南·草蟲》:“未見君子,我心傷悲。”2. 用在句尾,表示疑問。相當於“否”。《後漢書·劉表傳》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    知:

    ①知道。《論語·為政》:“知之為知之,不知為不知,是知也。”王充《論衡·知實》:“不學自知,不問自曉,古今行事,未之有也。”(未之有也:沒有這樣的事。)②知覺;感覺。范縝《神滅論》:“手等有痛癢之知。”③見解;知識。《商君書·更法》:“有獨知之慮者。”(慮:思慮。)④知識。《列子· 湯問》:“兩小兒笑曰:‘孰為汝多知乎?’”(孰:誰。為:通“謂”,說。)⑤瞭解。《史記·管晏列傳》:“知我者鮑子也。”(鮑子:鮑叔牙。)⑥交好;相親。司馬遷《報任安書》:“絕賓客之知。”⑦知己;知心的人。鮑照《詠雙燕》:“悲歌辭舊愛,銜淚覓新知。”(銜淚:噙著淚。覓:找尋。)⑧主持。《左傳·襄公二十六年》:“子產其將知政矣。”

    情:

    ①一般的情感或情緒。《禮記·禮運》:“何謂人情?喜、怒、哀、懼、愛、惡、欲,七者弗學而能。”②特指愛情。孔尚任《桃花扇·逃難》:“情根愛胎,何時消敗?”③常理;常情。《孫子·九地》:“兵之情主速,乘人之不及。”④情形;真實情況;實情。《左傳·莊公十年》:“小大之獄,雖不能察,必以情。”⑤真實;真誠。《墨子·非攻上》:“情不知其不義也。故書其言以遺後世。”

    情緒:

    心情;心境。韓偓《春閨》:“醒來~~惡,簾外正黃昏。”

    緒:

    ①絲的頭。《文心雕龍·章句》:“如蠶之抽緒。”②開端;頭緒。《淮南子·兵略》:“而出入無形,莫知其端緒者也。”③情思;心緒。簡文帝《阻歸賦》:“何愁緒之交加。”④世系。《南史·羊侃傳》:“唯侃是衣冠餘緒,帝寵之逾於他者。”(衣冠:士大夫。)⑤餘下。《楚辭 · 九章·涉江》:“欸(āi)秋冬之緒風。”(欸:嘆息。)⑥先人餘下的事業。《詩經·魯頌·閟宮》:“纘禹之緒。”

    即:

    ①走近;靠近。《論語· 子張》: “望之儼(yǎn)然,即之也溫。”(儼然:莊重。溫:溫和。)《詩經·衛風·氓》:“匪來貿絲,來即我謀。”②至;到。《儀禮·聘禮》:“賓即館。卿大夫勞賓,賓不見。”(館:賓館。勞:慰問。)③就著(某種事物)。《史記·吳王濞列傳》:“即山鑄錢,煮海水為鹽。”④就在(某時,某地);就(某物)。《史記·衛將軍驃騎列傳》:“天子使使者持大將軍印,即軍中拜車騎將軍青為大將軍。”⑤當下;當時。《漢書·龔遂傳》:“(盜賊)聞遂教令,即時解散。”⑥副詞。1. 就是。《漢書·原涉傳》:“(王)遊公母即祁太伯母也。”2.立即;馬上。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“即遣兵三萬以助備。”⑦連詞。1.假如;假使。《史記·季佈欒佈列傳》:“將軍能聽臣,臣敢獻計;即不能,願先自剄(jǐng)。”(臣:謙稱。敢:謙詞。自剄:自殺。)2.相當於“則”。《史記·項羽本紀》:“吾聞先即制人,後則為人所制。”《鹽鐵論·本議》:“賤即買,貴則賣。”3.即令;即使。方苞《獄中雜記》:“其傷於縛者,即幸留,病數及瘳,或竟成痼疫。”

    便:

    (一)①有利。《商君書·更法》:“治世不一道,便國不必法古。”②指利益。《漢書·婁敬傳》:“臣願見上言便宜。”③方便;便利。韓愈《酬司門盧四兄雲夫院長望秋作》:“歸來得便即遊覽。”杜牧《赤壁》:“東風不與周郎便,銅雀春深鎖二喬。”(周郎:周瑜。銅雀:臺名。二喬:指大喬、小喬。)④順便。《京本通俗小說·錯斬崔寧》:“卻因人舟未便,一面收拾起身,一面尋覓便人。”⑤熟習。《淮南子·齊俗》:“胡人便於馬,越人便於舟。”(胡:指北方。越:指江浙一帶。)⑥簡便的;平常的。徐珂《清稗類鈔·馮婉貞》:“以槍上刺刀相搏擊,而便捷猛鷙終弗逮。”⑦副詞。就。《三國志·吳書·吳主傳》:“旬日便退。”(旬日:十天。)⑧連詞。即使。表示讓步的假設。[便宜]1.相機作某事。陳壽《三國志·魏書·牽招傳》:“帝乃招招,使從便宜討之。”2. 有利,特指對國傢有利的事情。《漢書·趙充國傳》:“臣謹條不出兵留田便宜十二事。”(條:分列條目。田:耕種。事:件。)無名氏《千裡獨行》第一折:“你正是得便宜翻做瞭落便宜。”(翻:反。落:失。) (二)pián ①安適;妥帖。《戰國策·秦策三》:“食不甘味,臥不便席。”《墨子·天志中》:“百姓皆得暖衣飽食,便寧無憂。”②巧於言辭。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“便言多令才。”(令:美好。)[便嬖(bì)]指君主身邊親信的小臣。《荀子·富國》:“觀其便嬖,則其信者愨(què),是明主也。”(愨:誠實。)

    教:

    (一)①教育;管教。《荀子·勸學》:“生而同時,長而異俗,教使之然也。”韓愈《師說》:“愛其子,擇師而教之。”王安石《答司馬諫議書》:“昨日蒙教。”《左傳·隱公元年》:“稱鄭伯,譏失教也。”《孝經·開宗明義章》:“夫孝,德之本也,教之所由生也。”②指宗教。《新唐書·後妃傳上·文德長孫皇後》:“佛老異方教耳。”張居正《答王鑒川論東運之衰》:“大雄之教慈悲廣大,豈不知哉?”(大雄:釋迦牟尼的尊稱。)③指古代諸侯王公的文告。《梁書·劉杳傳》:“在縣清潔,人有饋遺(wèi),一無所受,湘東王發教褒稱之。” (二)jiāo ①傳授知識技能。《孔雀東南飛》:“十三教汝織,十四能裁衣。”《左傳·襄公三十一年》:“教其不知,而恤其不足。”《周禮·地官·黨正》:“教其禮事,掌其戒禁。”②使;令。楊基《聞鄰船吹笛》:“已分折殘堤上柳,莫教吹落隴頭花。”王昌齡《出塞》:“但使龍城飛將在,不教胡馬度陰山。”

    縶:

    ①用繩索拴住馬足。《詩經·小雅·白駒》:“縶之維之。”(維:系縛。)②絆馬繩。《左傳·成公二年》:“韓厥執縶馬前。”(韓厥:人名。)《詩經·周頌·有客》:“言授之縶,以縶其馬。”③拘禁;束縛。《左傳·成公九年》:“南冠而縶者誰也?”

    囹:

    監獄。韓愈《答張徹》:“下險疑墮井,守官類拘囹。”[囹圄(yǔ)]監獄。《韓非子·三守》:“至於守司囹圄,禁制刑罰,人臣擅之,此謂形劫。”(擅:專擅。劫:威脅,脅迫。)也作“囹圉”。司馬遷《報任安書》:“深幽囹圄之中。”

    圄:

    ①守禦。後作“禦(禦)”。《戰國策·趙策三》:“告以理則不可,說(shuì)以義則不聽,王非戰國守圄之具,其何以當之?”(戰國:從事戰爭的國傢。)②囚禁。《左傳·宣公四年》:“乃以若敖氏之族,圄伯羸於轑(liáo)陽而殺之。”(若敖氏:楚令尹子文傢族。伯嬴:楚大夫涐賈。轑陽:楚邑。)③牢獄。《晏子春秋·諫下》:“景公藉重而獄多,拘者滿圄。”④養馬的人。王充《論衡·逢遇》:“馬圄之說無方。”


  • 县僚曾未知情绪,即便教人絷囹圄。

    “县僚曾未知情绪,即便教人絷囹圄。”诗句出处:《狱中书情上使君》;是唐朝诗人程长文的作品。

    妾家本住鄱阳曲,一片贞心比孤竹。当年二八盛容仪。
    红笺草隶恰如飞。尽日闲窗刺绣坐,有时极浦采莲归。
    谁道居贫守都邑,幽闺寂寞无人识。海燕朝归衾枕寒,
    山花夜落阶墀湿。强暴之男何所为,手持白刃向帘帏。
    一命任从刀下死,千金岂受暗中欺。我心匪石情难转,
    志夺秋霜意不移。血溅罗衣终不恨,疮黏锦袖亦何辞。
    县僚曾未知情绪,即便教人絷囹圄。朱唇滴沥独衔冤,
    玉箸阑干叹非所。十月寒更堪思人,一闻击柝一伤神。
    高髻不梳云已散,蛾眉罢扫月仍新。三尺严章难可越,
    百年心事向谁说。但看洗雪出圜扉,始信白圭无玷缺。

    【注释】:

    县:

    (一)①古代行政区划之一,原指王畿之地,其后也用以称诸侯境内之地。周代县大于郡,秦代以后县小于郡,隋唐以后隶属州府。《礼记·王制》:“天下之县内,方百里之国九。”②天下。《三国志·蜀书·法正传》:“县远之众,粮各无储。” (二)xuán ①悬挂。《左传·僖公二十二年》:“邾人获公胄,县诸鱼门。”②悬梁自缢。《国语·晋语一》:“骊姬请使申生主曲沃以速县。”(骊姬:晋献公的后一个夫人。申生:晋献公的长子,前夫人所生。曲沃:晋的别都,在今山西闻喜县东北。速:加速。)③维系;属系。《吕氏春秋· 知分》:“鹿生于山,而命县于厨。”④昭示;颁布。《后汉书 ·桓谭传》:“夫张官置吏,以理万人,县赏设罚,以别善恶,恶人诛伤则善人蒙福矣。”⑤相差大;距离远。《荀子·王制》:“夫王者之与亡者,制人之与人制之也,是其为相县也亦远矣。”

    僚:

    (一)①官吏;官职。《诗经·小雅·大东》:“百僚是试。”(试:用。)②同官;朋辈,指同朝或同一衙门做官的人。《左传·昭公十一年》:“遂奔僖子,其僚从之。”又泛指友人。孟郊《寿安西渡奉别郑相公二首》之二:“懒朋寡新僚。”③属官;下属。李商隐《送从翁从东川弘农尚书幕》:“将军问故僚。”《新唐书·崔咸传》:“日与宾客僚属痛饮。”④古代奴隶的一个等级。《左传·昭公七年》:“隶臣僚,僚臣仆。”(臣:统治。隶、仆:奴隶的两个等级。) (二)liǎo 美好的样子。《诗经·陈风·月出》:“佼(jiǎo)人僚兮。”(佼:姣好。)

    曾:

    (一)①副词。竟;乃。《诗经·大雅·板》:“丧乱蔑资,曾不惠我师。”(蔑资:没有货财。师:众人。)②重。指隔两代以上的亲属。《诗经·周颂·维天之命》:“骏惠我文王,曾孙笃之。”(骏jùn:大。惠:顺。)③通“增”。增加。《盐铁论·诏圣》:“虽曾而累之,其亡(wú)益乎?” (二)céng ①曾经。《吕氏春秋·顺民》:“失民心而立功名者,未之曾有也。”②通“层”。重叠。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭秋月生湖心,曾波万顷如熔金。”

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·庄公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二时辰之一,即午后一时至三时。③十二生肖属羊。④副词。1.表示否定。a.相当于“不”。《诗经·周颂·小毖》:“未堪家多难。”b.相当于“没有”、“不曾”。《诗经 · 召南·草虫》:“未见君子,我心伤悲。”2. 用在句尾,表示疑问。相当于“否”。《后汉书·刘表传》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    知:

    ①知道。《论语·为政》:“知之为知之,不知为不知,是知也。”王充《论衡·知实》:“不学自知,不问自晓,古今行事,未之有也。”(未之有也:没有这样的事。)②知觉;感觉。范缜《神灭论》:“手等有痛痒之知。”③见解;知识。《商君书·更法》:“有独知之虑者。”(虑:思虑。)④知识。《列子· 汤问》:“两小儿笑曰:‘孰为汝多知乎?’”(孰:谁。为:通“谓”,说。)⑤了解。《史记·管晏列传》:“知我者鲍子也。”(鲍子:鲍叔牙。)⑥交好;相亲。司马迁《报任安书》:“绝宾客之知。”⑦知己;知心的人。鲍照《咏双燕》:“悲歌辞旧爱,衔泪觅新知。”(衔泪:噙着泪。觅:找寻。)⑧主持。《左传·襄公二十六年》:“子产其将知政矣。”

    情:

    ①一般的情感或情绪。《礼记·礼运》:“何谓人情?喜、怒、哀、惧、爱、恶、欲,七者弗学而能。”②特指爱情。孔尚任《桃花扇·逃难》:“情根爱胎,何时消败?”③常理;常情。《孙子·九地》:“兵之情主速,乘人之不及。”④情形;真实情况;实情。《左传·庄公十年》:“小大之狱,虽不能察,必以情。”⑤真实;真诚。《墨子·非攻上》:“情不知其不义也。故书其言以遗后世。”

    情绪:

    心情;心境。韩偓《春闺》:“醒来~~恶,帘外正黄昏。”

    绪:

    ①丝的头。《文心雕龙·章句》:“如蚕之抽绪。”②开端;头绪。《淮南子·兵略》:“而出入无形,莫知其端绪者也。”③情思;心绪。简文帝《阻归赋》:“何愁绪之交加。”④世系。《南史·羊侃传》:“唯侃是衣冠余绪,帝宠之逾于他者。”(衣冠:士大夫。)⑤余下。《楚辞 · 九章·涉江》:“欸(āi)秋冬之绪风。”(欸:叹息。)⑥先人余下的事业。《诗经·鲁颂·閟宫》:“缵禹之绪。”

    即:

    ①走近;靠近。《论语· 子张》: “望之俨(yǎn)然,即之也温。”(俨然:庄重。温:温和。)《诗经·卫风·氓》:“匪来贸丝,来即我谋。”②至;到。《仪礼·聘礼》:“宾即馆。卿大夫劳宾,宾不见。”(馆:宾馆。劳:慰问。)③就着(某种事物)。《史记·吴王濞列传》:“即山铸钱,煮海水为盐。”④就在(某时,某地);就(某物)。《史记·卫将军骠骑列传》:“天子使使者持大将军印,即军中拜车骑将军青为大将军。”⑤当下;当时。《汉书·龚遂传》:“(盗贼)闻遂教令,即时解散。”⑥副词。1. 就是。《汉书·原涉传》:“(王)游公母即祁太伯母也。”2.立即;马上。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“即遣兵三万以助备。”⑦连词。1.假如;假使。《史记·季布栾布列传》:“将军能听臣,臣敢献计;即不能,愿先自刭(jǐng)。”(臣:谦称。敢:谦词。自刭:自杀。)2.相当于“则”。《史记·项羽本纪》:“吾闻先即制人,后则为人所制。”《盐铁论·本议》:“贱即买,贵则卖。”3.即令;即使。方苞《狱中杂记》:“其伤于缚者,即幸留,病数及瘳,或竟成痼疫。”

    便:

    (一)①有利。《商君书·更法》:“治世不一道,便国不必法古。”②指利益。《汉书·娄敬传》:“臣愿见上言便宜。”③方便;便利。韩愈《酬司门卢四兄云夫院长望秋作》:“归来得便即游览。”杜牧《赤壁》:“东风不与周郎便,铜雀春深锁二乔。”(周郎:周瑜。铜雀:台名。二乔:指大乔、小乔。)④顺便。《京本通俗小说·错斩崔宁》:“却因人舟未便,一面收拾起身,一面寻觅便人。”⑤熟习。《淮南子·齐俗》:“胡人便于马,越人便于舟。”(胡:指北方。越:指江浙一带。)⑥简便的;平常的。徐珂《清稗类钞·冯婉贞》:“以枪上刺刀相搏击,而便捷猛鸷终弗逮。”⑦副词。就。《三国志·吴书·吴主传》:“旬日便退。”(旬日:十天。)⑧连词。即使。表示让步的假设。[便宜]1.相机作某事。陈寿《三国志·魏书·牵招传》:“帝乃招招,使从便宜讨之。”2. 有利,特指对国家有利的事情。《汉书·赵充国传》:“臣谨条不出兵留田便宜十二事。”(条:分列条目。田:耕种。事:件。)无名氏《千里独行》第一折:“你正是得便宜翻做了落便宜。”(翻:反。落:失。) (二)pián ①安适;妥帖。《战国策·秦策三》:“食不甘味,卧不便席。”《墨子·天志中》:“百姓皆得暖衣饱食,便宁无忧。”②巧于言辞。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“便言多令才。”(令:美好。)[便嬖(bì)]指君主身边亲信的小臣。《荀子·富国》:“观其便嬖,则其信者悫(què),是明主也。”(悫:诚实。)

    教:

    (一)①教育;管教。《荀子·劝学》:“生而同时,长而异俗,教使之然也。”韩愈《师说》:“爱其子,择师而教之。”王安石《答司马谏议书》:“昨日蒙教。”《左传·隐公元年》:“称郑伯,讥失教也。”《孝经·开宗明义章》:“夫孝,德之本也,教之所由生也。”②指宗教。《新唐书·后妃传上·文德长孙皇后》:“佛老异方教耳。”张居正《答王鉴川论东运之衰》:“大雄之教慈悲广大,岂不知哉?”(大雄:释迦牟尼的尊称。)③指古代诸侯王公的文告。《梁书·刘杳传》:“在县清洁,人有馈遗(wèi),一无所受,湘东王发教褒称之。” (二)jiāo ①传授知识技能。《孔雀东南飞》:“十三教汝织,十四能裁衣。”《左传·襄公三十一年》:“教其不知,而恤其不足。”《周礼·地官·党正》:“教其礼事,掌其戒禁。”②使;令。杨基《闻邻船吹笛》:“已分折残堤上柳,莫教吹落陇头花。”王昌龄《出塞》:“但使龙城飞将在,不教胡马度阴山。”

    絷:

    ①用绳索拴住马足。《诗经·小雅·白驹》:“絷之维之。”(维:系缚。)②绊马绳。《左传·成公二年》:“韩厥执絷马前。”(韩厥:人名。)《诗经·周颂·有客》:“言授之絷,以絷其马。”③拘禁;束缚。《左传·成公九年》:“南冠而絷者谁也?”

    囹:

    监狱。韩愈《答张彻》:“下险疑堕井,守官类拘囹。”[囹圄(yǔ)]监狱。《韩非子·三守》:“至于守司囹圄,禁制刑罚,人臣擅之,此谓形劫。”(擅:专擅。劫:威胁,胁迫。)也作“囹圉”。司马迁《报任安书》:“深幽囹圄之中。”

    圄:

    ①守御。后作“禦(御)”。《战国策·赵策三》:“告以理则不可,说(shuì)以义则不听,王非战国守圄之具,其何以当之?”(战国:从事战争的国家。)②囚禁。《左传·宣公四年》:“乃以若敖氏之族,圄伯羸于轑(liáo)阳而杀之。”(若敖氏:楚令尹子文家族。伯嬴:楚大夫涐贾。轑阳:楚邑。)③牢狱。《晏子春秋·谏下》:“景公藉重而狱多,拘者满圄。”④养马的人。王充《论衡·逢遇》:“马圄之说无方。”


  • xian liao ceng wei zhi qing xu ,ji bian jiao ren zhi ling yu 。

    “xian liao ceng wei zhi qing xu ,ji bian jiao ren zhi ling yu 。”shi gou chu chu :《yu zhong shu qing shang shi jun 》;shi tang chao shi ren cheng chang wen de zuo pin 。

    qie jia ben zhu po yang qu ,yi pian zhen xin bi gu zhu 。dang nian er ba cheng rong yi 。
    gong jian cao li qia ru fei 。jin ri xian chuang ci xiu zuo ,you shi ji pu cai lian gui 。
    shei dao ju pin shou dou yi ,you gui ji mo mo ren shi 。hai yan chao gui qin zhen han ,
    shan hua ye la jie chi shi 。jiang bao zhi nan he suo wei ,shou chi bai ren xiang lian wei 。
    yi ming ren cong dao xia si ,qian jin qi shou an zhong qi 。wo xin fei dan qing nan zhuai ,
    zhi duo qiu shuang yi bu yi 。xie jian luo yi zhong bu hen ,chuang nian jin xiu yi he ci 。
    xian liao ceng wei zhi qing xu ,ji bian jiao ren zhi ling yu 。zhu chun di li du xian yuan ,
    yu zhu lan gan tan fei suo 。shi yue han geng kan sai ren ,yi wen ji tuo yi shang shen 。
    gao ji bu shu yun yi san ,e mei ba sao yue reng xin 。san che yan zhang nan ke yue ,
    bai nian xin shi xiang shei shui 。dan kan xi xue chu huan fei ,shi xin bai gui mo dian que 。

    【zhu shi 】:

    xian :

    (yi )①gu dai hang zheng ou hua zhi yi ,yuan zhi wang ji zhi de ,ji hou ye yong yi chen zhu hou jing nei zhi de 。zhou dai xian da yu jun ,qin dai yi hou xian xiao yu jun ,sui tang yi hou li shu zhou fu 。《li ji ·wang zhi 》:“tian xia zhi xian nei ,fang bai li zhi guo jiu 。”②tian xia 。《san guo zhi ·shu shu ·fa zheng chuan 》:“xian yuan zhi zhong ,liang ge mo chu 。” (er )xuán ①xuan gua 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“zhu ren huo gong zhou ,xian zhu yu men 。”②xuan liang zi yi 。《guo yu ·jin yu yi 》:“li ji qing shi shen sheng zhu qu wo yi su xian 。”(li ji :jin suo gong de hou yi ge fu ren 。shen sheng :jin suo gong de chang zi ,qian fu ren suo sheng 。qu wo :jin de bie dou ,zai jin shan xi wen xi xian dong bei 。su :jia su 。)③wei ji ;shu ji 。《lv shi chun qiu · zhi fen 》:“lu sheng yu shan ,er ming xian yu chu 。”④zhao shi ;ban bu 。《hou han shu ·huan tan chuan 》:“fu zhang guan zhi li ,yi li mo ren ,xian shang she fa ,yi bie shan e ,e ren zhu shang ze shan ren meng fu yi 。”⑤xiang cha da ;ju li yuan 。《xun zi ·wang zhi 》:“fu wang zhe zhi yu wang zhe ,zhi ren zhi yu ren zhi zhi ye ,shi ji wei xiang xian ye yi yuan yi 。”

    liao :

    (yi )①guan li ;guan zhi 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“bai liao shi shi 。”(shi :yong 。)②tong guan ;peng bei ,zhi tong chao huo tong yi ya men zuo guan de ren 。《zuo chuan ·zhao gong shi yi nian 》:“sui ben xi zi ,ji liao cong zhi 。”you fan zhi you ren 。meng jiao 《shou an xi du feng bie zheng xiang gong er shou 》zhi er :“lan peng gua xin liao 。”③shu guan ;xia shu 。li shang yin 《song cong weng cong dong chuan hong nong shang shu mu 》:“jiang jun wen gu liao 。”《xin tang shu ·cui xian chuan 》:“ri yu bin ke liao shu tong yin 。”④gu dai nu li de yi ge deng ji 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“li chen liao ,liao chen pu 。”(chen :tong zhi 。li 、pu :nu li de liang ge deng ji 。) (er )liǎo mei hao de yang zi 。《shi jing ·chen feng ·yue chu 》:“jiao (jiǎo)ren liao xi 。”(jiao :jiao hao 。)

    ceng :

    (yi )①fu ci 。jing ;nai 。《shi jing ·da ya ·ban 》:“sang luan mie zi ,ceng bu hui wo shi 。”(mie zi :mei you huo cai 。shi :zhong ren 。)②chong 。zhi ge liang dai yi shang de qin shu 。《shi jing ·zhou song ·wei tian zhi ming 》:“jun hui wo wen wang ,ceng sun du zhi 。”(jun jùn:da 。hui :shun 。)③tong “zeng ”。zeng jia 。《yan tie lun ·zhao sheng 》:“sui ceng er lei zhi ,ji wang (wú)yi hu ?” (er )céng ①ceng jing 。《lv shi chun qiu ·shun min 》:“shi min xin er li gong ming zhe ,wei zhi ceng you ye 。”②tong “ceng ”。chong die 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting qiu yue sheng hu xin ,ceng bo mo qing ru rong jin 。”

    wei :

    ①shi er de zhi zhi yi 。《chun qiu ·zhuang gong er shi si nian 》:“liu yue xin wei ,shuo ,ri you shi zhi 。”②shi er shi chen zhi yi ,ji wu hou yi shi zhi san shi 。③shi er sheng xiao shu yang 。④fu ci 。1.biao shi fou ding 。a.xiang dang yu “bu ”。《shi jing ·zhou song ·xiao bi 》:“wei kan jia duo nan 。”b.xiang dang yu “mei you ”、“bu ceng ”。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“wei jian jun zi ,wo xin shang bei 。”2. yong zai gou wei ,biao shi yi wen 。xiang dang yu “fou ”。《hou han shu ·liu biao chuan 》:“yan chu zi kou er ru wu er ,ke yi yan wei ?”

    zhi :

    ①zhi dao 。《lun yu ·wei zheng 》:“zhi zhi wei zhi zhi ,bu zhi wei bu zhi ,shi zhi ye 。”wang chong 《lun heng ·zhi shi 》:“bu xue zi zhi ,bu wen zi xiao ,gu jin hang shi ,wei zhi you ye 。”(wei zhi you ye :mei you zhe yang de shi 。)②zhi jiao ;gan jiao 。fan zhen 《shen mie lun 》:“shou deng you tong yang zhi zhi 。”③jian jie ;zhi shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“you du zhi zhi lv zhe 。”(lv :sai lv 。)④zhi shi 。《lie zi · shang wen 》:“liang xiao er xiao yue :‘shu wei ru duo zhi hu ?’”(shu :shei 。wei :tong “wei ”,shui 。)⑤le jie 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“zhi wo zhe bao zi ye 。”(bao zi :bao shu ya 。)⑥jiao hao ;xiang qin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jue bin ke zhi zhi 。”⑦zhi ji ;zhi xin de ren 。bao zhao 《yong shuang yan 》:“bei ge ci jiu ai ,xian lei mi xin zhi 。”(xian lei :qin zhao lei 。mi :zhao xun 。)⑧zhu chi 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“zi chan ji jiang zhi zheng yi 。”

    qing :

    ①yi ban de qing gan huo qing xu 。《li ji ·li yun 》:“he wei ren qing ?xi 、nu 、ai 、ju 、ai 、e 、yu ,qi zhe fu xue er neng 。”②te zhi ai qing 。kong shang ren 《tao hua shan ·tao nan 》:“qing gen ai tai ,he shi xiao bai ?”③chang li ;chang qing 。《sun zi ·jiu de 》:“bing zhi qing zhu su ,cheng ren zhi bu ji 。”④qing xing ;zhen shi qing kuang ;shi qing 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“xiao da zhi yu ,sui bu neng cha ,bi yi qing 。”⑤zhen shi ;zhen cheng 。《mo zi ·fei gong shang 》:“qing bu zhi ji bu yi ye 。gu shu ji yan yi wei hou shi 。”

    qing xu :

    xin qing ;xin jing 。han wo 《chun gui 》:“xing lai ~~e ,lian wai zheng huang hun 。”

    xu :

    ①si de tou 。《wen xin diao long ·zhang gou 》:“ru can zhi chou xu 。”②kai duan ;tou xu 。《huai na zi ·bing lve 》:“er chu ru mo xing ,mo zhi ji duan xu zhe ye 。”③qing sai ;xin xu 。jian wen di 《zu gui fu 》:“he chou xu zhi jiao jia 。”④shi ji 。《na shi ·yang kan chuan 》:“wei kan shi yi guan yu xu ,di chong zhi yu yu ta zhe 。”(yi guan :shi da fu 。)⑤yu xia 。《chu ci · jiu zhang ·she jiang 》:“ai (āi)qiu dong zhi xu feng 。”(ai :tan xi 。)⑥xian ren yu xia de shi ye 。《shi jing ·lu song ·bi gong 》:“zuan yu zhi xu 。”

    ji :

    ①zou jin ;kao jin 。《lun yu · zi zhang 》: “wang zhi yan (yǎn)ran ,ji zhi ye wen 。”(yan ran :zhuang chong 。wen :wen he 。)《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei lai mao si ,lai ji wo mou 。”②zhi ;dao 。《yi li ·pin li 》:“bin ji guan 。qing da fu lao bin ,bin bu jian 。”(guan :bin guan 。lao :wei wen 。)③jiu zhao (mou chong shi wu )。《shi ji ·wu wang bi lie chuan 》:“ji shan zhu qian ,zhu hai shui wei yan 。”④jiu zai (mou shi ,mou de );jiu (mou wu )。《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“tian zi shi shi zhe chi da jiang jun yin ,ji jun zhong bai che ji jiang jun qing wei da jiang jun 。”⑤dang xia ;dang shi 。《han shu ·gong sui chuan 》:“(dao zei )wen sui jiao ling ,ji shi jie san 。”⑥fu ci 。1. jiu shi 。《han shu ·yuan she chuan 》:“(wang )you gong mu ji qi tai bai mu ye 。”2.li ji ;ma shang 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ji qian bing san mo yi zhu bei 。”⑦lian ci 。1.jia ru ;jia shi 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“jiang jun neng ting chen ,chen gan suo ji ;ji bu neng ,yuan xian zi jing (jǐng)。”(chen :qian chen 。gan :qian ci 。zi jing :zi sha 。)2.xiang dang yu “ze ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“wu wen xian ji zhi ren ,hou ze wei ren suo zhi 。”《yan tie lun ·ben yi 》:“jian ji mai ,gui ze mai 。”3.ji ling ;ji shi 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“ji shang yu fu zhe ,ji xing liu ,bing shu ji chou ,huo jing cheng gu yi 。”

    bian :

    (yi )①you li 。《shang jun shu ·geng fa 》:“zhi shi bu yi dao ,bian guo bu bi fa gu 。”②zhi li yi 。《han shu ·lou jing chuan 》:“chen yuan jian shang yan bian yi 。”③fang bian ;bian li 。han yu 《chou si men lu si xiong yun fu yuan chang wang qiu zuo 》:“gui lai de bian ji you lan 。”du mu 《chi bi 》:“dong feng bu yu zhou lang bian ,tong qiao chun shen suo er qiao 。”(zhou lang :zhou yu 。tong qiao :tai ming 。er qiao :zhi da qiao 、xiao qiao 。)④shun bian 。《jing ben tong su xiao shui ·cuo zhan cui ning 》:“que yin ren zhou wei bian ,yi mian shou she qi shen ,yi mian xun mi bian ren 。”⑤shou xi 。《huai na zi ·ji su 》:“hu ren bian yu ma ,yue ren bian yu zhou 。”(hu :zhi bei fang 。yue :zhi jiang zhe yi dai 。)⑥jian bian de ;ping chang de 。xu ke 《qing bai lei chao ·feng wan zhen 》:“yi qiang shang ci dao xiang bo ji ,er bian jie meng zhi zhong fu dai 。”⑦fu ci 。jiu 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“xun ri bian tui 。”(xun ri :shi tian 。)⑧lian ci 。ji shi 。biao shi rang bu de jia she 。[bian yi ]1.xiang ji zuo mou shi 。chen shou 《san guo zhi ·wei shu ·qian qiao chuan 》:“di nai qiao qiao ,shi cong bian yi tao zhi 。”2. you li ,te zhi dui guo jia you li de shi qing 。《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“chen jin tiao bu chu bing liu tian bian yi shi er shi 。”(tiao :fen lie tiao mu 。tian :geng chong 。shi :jian 。)mo ming shi 《qian li du hang 》di yi she :“ni zheng shi de bian yi fan zuo le la bian yi 。”(fan :fan 。la :shi 。) (er )pián ①an kuo ;tuo tie 。《zhan guo ce ·qin ce san 》:“shi bu gan wei ,wo bu bian xi 。”《mo zi ·tian zhi zhong 》:“bai xing jie de nuan yi bao shi ,bian ning mo you 。”②qiao yu yan ci 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“bian yan duo ling cai 。”(ling :mei hao 。)[bian bi (bì)]zhi jun zhu shen bian qin xin de xiao chen 。《xun zi ·fu guo 》:“guan ji bian bi ,ze ji xin zhe que (què),shi ming zhu ye 。”(que :cheng shi 。)

    jiao :

    (yi )①jiao yo ;guan jiao 。《xun zi ·quan xue 》:“sheng er tong shi ,chang er yi su ,jiao shi zhi ran ye 。”han yu 《shi shui 》:“ai ji zi ,ze shi er jiao zhi 。”wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“zuo ri meng jiao 。”《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“chen zheng bai ,ji shi jiao ye 。”《xiao jing ·kai zong ming yi zhang 》:“fu xiao ,de zhi ben ye ,jiao zhi suo you sheng ye 。”②zhi zong jiao 。《xin tang shu ·hou fei chuan shang ·wen de chang sun huang hou 》:“fo lao yi fang jiao er 。”zhang ju zheng 《da wang jian chuan lun dong yun zhi cui 》:“da xiong zhi jiao ci bei an da ,qi bu zhi zai ?”(da xiong :shi jia mou ni de zun chen 。)③zhi gu dai zhu hou wang gong de wen gao 。《liang shu ·liu yao chuan 》:“zai xian qing jie ,ren you kui wei (wèi),yi mo suo shou ,xiang dong wang fa jiao bao chen zhi 。” (er )jiāo ①chuan shou zhi shi ji neng 。《kong qiao dong na fei 》:“shi san jiao ru zhi ,shi si neng cai yi 。”《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“jiao ji bu zhi ,er xu ji bu zu 。”《zhou li ·de guan ·dang zheng 》:“jiao ji li shi ,zhang ji jie jin 。”②shi ;ling 。yang ji 《wen lin chuan chui di 》:“yi fen she can di shang liu ,mo jiao chui la long tou hua 。”wang chang ling 《chu sai 》:“dan shi long cheng fei jiang zai ,bu jiao hu ma du yin shan 。”

    zhi :

    ①yong sheng suo shuan zhu ma zu 。《shi jing ·xiao ya ·bai ju 》:“zhi zhi wei zhi 。”(wei :ji fu 。)②ban ma sheng 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“han jue zhi zhi ma qian 。”(han jue :ren ming 。)《shi jing ·zhou song ·you ke 》:“yan shou zhi zhi ,yi zhi ji ma 。”③ju jin ;shu fu 。《zuo chuan ·cheng gong jiu nian 》:“na guan er zhi zhe shei ye ?”

    ling :

    jian yu 。han yu 《da zhang che 》:“xia xian yi duo jing ,shou guan lei ju ling 。”[ling yu (yǔ)]jian yu 。《han fei zi ·san shou 》:“zhi yu shou si ling yu ,jin zhi xing fa ,ren chen shan zhi ,ci wei xing jie 。”(shan :zhuan shan 。jie :wei xie ,xie pai 。)ye zuo “ling yu ”。si ma qian 《bao ren an shu 》:“shen you ling yu zhi zhong 。”

    yu :

    ①shou yu 。hou zuo “禦(yu )”。《zhan guo ce ·zhao ce san 》:“gao yi li ze bu ke ,shui (shuì)yi yi ze bu ting ,wang fei zhan guo shou yu zhi ju ,ji he yi dang zhi ?”(zhan guo :cong shi zhan zheng de guo jia 。)②qiu jin 。《zuo chuan ·xuan gong si nian 》:“nai yi re ao shi zhi zu ,yu bai lei yu lao (liáo)yang er sha zhi 。”(re ao shi :chu ling yin zi wen jia zu 。bai ying :chu da fu e gu 。lao yang :chu yi 。)③lao yu 。《yan zi chun qiu ·jian xia 》:“jing gong ji chong er yu duo ,ju zhe man yu 。”④yang ma de ren 。wang chong 《lun heng ·feng yu 》:“ma yu zhi shui mo fang 。”