• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 始皇有訓二世哲,君獨何人至於斯。

    “始皇有訓二世哲,君獨何人至於斯。”詩句出處:《倚瑟行》;是唐朝詩人鮑溶的作品。

    金輿傳驚灞滻水,龍旗參天行殿巍。左文皇帝右慎姬,
    北面侍臣張釋之。因高知處邯鄲道,壽陵已見生秋草。
    萬世何人不此歸,一言出口堪生老。高歌倚瑟流清悲,
    徐樂哀生知為誰。臣驚歡嘆不可放,願賜一言釋名妄。
    明珠為日紅亭亭,水銀為河玉為星。泉宮一閉秦國喪,
    牧童弄火驪山上。與世無情在速貧,棄屍於野由斯葬。
    生死茫茫不可知,視不一姓君莫悲。始皇有訓二世哲,
    君獨何人至於斯。灞陵一代無發毀,儉風本是張廷尉。

    【註釋】:

    始:

    ①開頭;指事情的開端。《老子》第六十四章:“千裡之行,始於足下。”②當初。與“今”相對。《論語·公冶長》:“始吾於人也,聽其言而信其行。”③首先。與“後”相對。韓愈《贈張童子序》:“始自縣考試,定其可舉者,然後升於州若府。”(若:或者。)④副詞。1.剛剛;方才。《呂氏春秋·別類》:“室之始成也善,其後果敗。”白居易《琵琶行》:“千呼萬喚始出來,猶抱琵琶半遮面。”2.曾(céng)。與“未”連用。《淮南子·俶真》:“有有者,有無者,有未始有有無者。”

    皇:

    ①大;偉大。《詩經·小雅·正月》:“有皇上帝。”②君主;帝王。《詩經·周頌·桓》:“於昭於天,皇以間之。”(間:監察。)《阿房宮賦》:“妃嬪媵嬙,王子皇孫,辭樓下殿,輦來於秦。”③對已故父、祖的尊稱。屈原《離騷》:“朕皇考曰伯庸。”④雌鳳。後作“凰”。《楚辭·遠遊》:“鳳皇翼其承旂兮。”⑤美好。《法言·孝至》:“堯舜之道皇兮。”⑥通“遑”。閑暇;空閑。《左傳·昭公七年》:“社稷之不皇,況能懷思君德?”[皇皇]1.鮮明的樣子。《詩經·小雅·皇皇者華》:“皇皇者華。”(華:同“花”。)2. 同“惶惶”。心神不定的樣子。《孟子·滕文公下》:“孔子三月無君,則皇皇如也。”3. 同“遑遑”。匆忙的樣子。劉向《九嘆· 怨思》:“征夫皇皇。”

    有:

    (一)①與“無”相對。1. 表示占有、具有、領有。《論語·公冶長》:“陳文子有馬十乘(shèng)。”(乘:四匹。)諸葛亮《草廬對》:“孫權據有江東。”2.表示存在。曹丕《雜詩》:“西北有浮雲,亭亭如車蓋。”3. 表示發生。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“天下有變,則命一上將將荊州之軍以向宛、洛。”②豐收。儲光羲《觀競渡》:“能令秋大有,鼓吹遠相催。”③表示不定指。跟“某”相近。李白《菩薩蠻》:“暝色入高樓,有人樓上愁。”④助詞。1. 多用於朝代名稱的前面。《詩經·大雅·文王》:“有周不顯,帝命不時。”2. 用於形容詞前面。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“明星有爛。”(爛:燦爛。) (二)yòu 通“又”。用於整數與零數之間。《論語·為政》:“吾十有五而志於學。”《史記·秦始皇本紀》:“三十有七年,親巡天下。”

    訓:

    ①教導;教誨。《左傳·桓公一三年》:“訓諸司以德。”②教導的話。《書·盤庚》:“予告汝訓女。”(女:同“汝”。)③訓練。《晉書·羊祜傳》:“祜繕甲訓卒。”④規范;準則。《詩經·大雅·烝民》:“古訓是式。”(式:效法。)⑤解釋;訓釋。《漢書·藝文志》:“漢興,魯申公為《詩》訓故。”

    二:

    ①數詞。一加一的和。《荀子·勸學》:“問一而告二謂之囋。”②第二。聶夷中《詠田傢》:“二月賣新絲,五月糶(tiào)新谷。”(糶:賣糧食。)③不專一;不一致。魏徵《述懷》:“季佈無二諾,侯嬴重一言。”(諾:許諾。)《漢書·王陵傳》:“毋以老妾故持二心。”

    世:

    ①古代稱三十年為一世。《論語 · 子路》:“如有王者,必世而後仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相繼為一世。《戰國策·趙策四》:“今三世以前,至於趙之為趙。”③繼承。《公羊傳·昭公三十一年》:“大夫之義不得世。”④一代又一代;世代相承的。《漢書·樓護傳》:“父世醫也,護少隨父為醫長安。”⑤傢世;世系。《呂氏春秋·知化》:“殘其國,絕其世。”⑥人的一生;一輩子。王羲之《蘭亭集序》:“夫人之相與,俯仰一世。”(相與:交往。俯仰:生活。)⑦時代;朝代。陶潛《桃花源記》:“問今是何世,乃不知有漢,無論魏晉。”⑧人世;世界。《荀子·議兵》:“此世之所以亂也。”⑨當時的。《鹽鐵論·論儒》:“孟軻守舊術,不知世務。”

    哲:

    ①聰明;有才能。《尚書·皋陶謨》:“知人則哲。”②賢明的人。賈思勰《齊民要術序》:“舍本逐末,賢哲所非。”③敬詞。謝惠連《西陵遇風獻康樂》:“哲兄感仳(pǐ)別,相送越坰(jōng)林。”(西陵:在今浙江省蕭山縣西。康樂:指謝靈運。仳:分離。垌:郊野。)

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    獨:

    ①單一;單獨。《史記·高祖本紀》:“項羽欲與漢王獨身挑戰。”《後漢書·崔駰傳》:“蓋高樹靡陰,獨木不林。”②獨自。蘇軾《石鐘山記》:“獨與邁乘小舟至絕壁下。”③沒有子孫的老人。《禮記·禮運》:“矜(guān)寡孤獨廢疾者,皆有所養。”(矜:通“鰥”。)④獨特;特異;與眾不同之處。《論衡·實知》:“有獨見之明,獨聽之聰。”⑤專斷;獨裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好獨。”(闇:同“暗”。)⑥副詞。1. 相當於“隻”、“僅僅”。張溥《五人墓碑記》:“獨五人之皎皎,何也?”2.表示反問,相當於“豈”、“難道”。司馬遷《史記·廉頗藺相如列傳》:“相如雖駑,獨畏廉將軍哉?”[獨夫]1. 獨身男子。2. 殘暴無道為人民所憎恨的統治者。

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    至:

    ①到;到達。《詩經·秦風·渭陽》:“我送舅氏,日至渭陽。”(舅氏:舅父,母親的兄弟。)《左傳·文公二年》:“秦師又至。”(師:軍隊。)②及;達到。李白《望天門山》:“天門中斷楚江開,碧水東流至此回。”③達到極點。《論語·雍也》:“中庸之為德也,其至矣乎!”《莊子·逍遙遊》:“此亦飛之至也。”④周備;周到。宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,禮愈至,不敢出一言以復。”(叱咄:呼喝;大聲斥責。)⑤節氣名。夏至、冬至的統稱。《左傳·僖公五年》:“凡分分、至、啟、閉,必書雲物。”⑥副詞。最;極。《荀子·正論》:“罪至重而刑至輕,庸人不知惡矣。”⑦連詞。表示提出另一話題。相當於“至於”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕雞豚者,其不義又甚入人園圃竊桃李。”⑧通“志”。意志;志向。鄒陽《上書吳王》:“故願大王無忽,察聽其至。”《漢書·鄒陽傳》“至”作“志”。

    於:

    (一)①介詞。相當於“在”。表動作的時間、處所。《左傳·成公二年》:“射其左,越於車下。”(越:墜。)②介詞。相當於“對”、“對於”。表動作對象。《論語·為政》:“吾十有五而志於學。”③相當於“向”。表示趨向。《戰國策·東周策》:“秦假道於周以伐韓。”④相當於“至”、“到”。表示方向和目標。《尚書· 盤庚上》:“盤庚遷於殷。”(遷:遷都。)⑤相當於“過”。表示比較。司馬遷《報任安書》:“人固有一死,或重於泰山,或輕於鴻毛。”⑥相當於“自”、“從”、“由”。表示起始。宋玉《風賦》:“夫風生於地,起於青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:頂端。)⑦相當於“給”。《漢書·揚雄傳下》:“東方朔割炙(zhì)於細君。”(炙:烤肉。細君:妻。)⑧相當於“被”。表被動。《史記·廉頗藺相如列傳》:“臣誠恐見欺於王而負趙。” (二)wū(烏)。嘆詞。表呼聲或贊嘆。《尚書·大禹謨》:“禹曰:‘於,帝念哉!’”(念:常常想。)

    斯:

    ①劈;分開。《詩經·陳風·墓門》:“墓門有棘,斧以斯之。”(棘:酸棗樹。)②指示代詞。《楚辭·漁父》:“何故至於斯。”《孟子·萬章上》:“予將以斯道覺斯民也。”③副詞。表示承接上文,相當於“乃”、“就”。柳宗元《非國語下》:“受賞者恥,則立功者怠,國斯弱矣。”④助詞。相當於“之”、“的”。《詩經·小雅·甫田》:“乃求千斯倉,乃求萬斯箱。”⑤語氣詞。表疑問或感嘆。《詩經·豳風·破斧》:“哀我人斯,亦孔之將。”(將:大。)⑥盡;全都。《呂氏春秋·報更》:“斯食之,吾更與女。”[斯須]片刻,一會兒。《禮記·祭義》:“禮樂不可斯須去身。”


  • 始皇有训二世哲,君独何人至于斯。

    “始皇有训二世哲,君独何人至于斯。”诗句出处:《倚瑟行》;是唐朝诗人鲍溶的作品。

    金舆传惊灞浐水,龙旗参天行殿巍。左文皇帝右慎姬,
    北面侍臣张释之。因高知处邯郸道,寿陵已见生秋草。
    万世何人不此归,一言出口堪生老。高歌倚瑟流清悲,
    徐乐哀生知为谁。臣惊欢叹不可放,愿赐一言释名妄。
    明珠为日红亭亭,水银为河玉为星。泉宫一闭秦国丧,
    牧童弄火骊山上。与世无情在速贫,弃尸于野由斯葬。
    生死茫茫不可知,视不一姓君莫悲。始皇有训二世哲,
    君独何人至于斯。灞陵一代无发毁,俭风本是张廷尉。

    【注释】:

    始:

    ①开头;指事情的开端。《老子》第六十四章:“千里之行,始于足下。”②当初。与“今”相对。《论语·公冶长》:“始吾于人也,听其言而信其行。”③首先。与“后”相对。韩愈《赠张童子序》:“始自县考试,定其可举者,然后升于州若府。”(若:或者。)④副词。1.刚刚;方才。《吕氏春秋·别类》:“室之始成也善,其后果败。”白居易《琵琶行》:“千呼万唤始出来,犹抱琵琶半遮面。”2.曾(céng)。与“未”连用。《淮南子·俶真》:“有有者,有无者,有未始有有无者。”

    皇:

    ①大;伟大。《诗经·小雅·正月》:“有皇上帝。”②君主;帝王。《诗经·周颂·桓》:“於昭于天,皇以间之。”(间:监察。)《阿房宫赋》:“妃嫔媵嫱,王子皇孙,辞楼下殿,辇来于秦。”③对已故父、祖的尊称。屈原《离骚》:“朕皇考曰伯庸。”④雌凤。后作“凰”。《楚辞·远游》:“凤皇翼其承旂兮。”⑤美好。《法言·孝至》:“尧舜之道皇兮。”⑥通“遑”。闲暇;空闲。《左传·昭公七年》:“社稷之不皇,况能怀思君德?”[皇皇]1.鲜明的样子。《诗经·小雅·皇皇者华》:“皇皇者华。”(华:同“花”。)2. 同“惶惶”。心神不定的样子。《孟子·滕文公下》:“孔子三月无君,则皇皇如也。”3. 同“遑遑”。匆忙的样子。刘向《九叹· 怨思》:“征夫皇皇。”

    有:

    (一)①与“无”相对。1. 表示占有、具有、领有。《论语·公冶长》:“陈文子有马十乘(shèng)。”(乘:四匹。)诸葛亮《草庐对》:“孙权据有江东。”2.表示存在。曹丕《杂诗》:“西北有浮云,亭亭如车盖。”3. 表示发生。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“天下有变,则命一上将将荆州之军以向宛、洛。”②丰收。储光羲《观竞渡》:“能令秋大有,鼓吹远相催。”③表示不定指。跟“某”相近。李白《菩萨蛮》:“暝色入高楼,有人楼上愁。”④助词。1. 多用于朝代名称的前面。《诗经·大雅·文王》:“有周不显,帝命不时。”2. 用于形容词前面。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“明星有烂。”(烂:灿烂。) (二)yòu 通“又”。用于整数与零数之间。《论语·为政》:“吾十有五而志于学。”《史记·秦始皇本纪》:“三十有七年,亲巡天下。”

    训:

    ①教导;教诲。《左传·桓公一三年》:“训诸司以德。”②教导的话。《书·盘庚》:“予告汝训女。”(女:同“汝”。)③训练。《晋书·羊祜传》:“祜缮甲训卒。”④规范;准则。《诗经·大雅·烝民》:“古训是式。”(式:效法。)⑤解释;训释。《汉书·艺文志》:“汉兴,鲁申公为《诗》训故。”

    二:

    ①数词。一加一的和。《荀子·劝学》:“问一而告二谓之囋。”②第二。聶夷中《咏田家》:“二月卖新丝,五月粜(tiào)新谷。”(粜:卖粮食。)③不专一;不一致。魏徵《述怀》:“季布无二诺,侯嬴重一言。”(诺:许诺。)《汉书·王陵传》:“毋以老妾故持二心。”

    世:

    ①古代称三十年为一世。《论语 · 子路》:“如有王者,必世而后仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相继为一世。《战国策·赵策四》:“今三世以前,至于赵之为赵。”③继承。《公羊传·昭公三十一年》:“大夫之义不得世。”④一代又一代;世代相承的。《汉书·楼护传》:“父世医也,护少随父为医长安。”⑤家世;世系。《吕氏春秋·知化》:“残其国,绝其世。”⑥人的一生;一辈子。王羲之《兰亭集序》:“夫人之相与,俯仰一世。”(相与:交往。俯仰:生活。)⑦时代;朝代。陶潜《桃花源记》:“问今是何世,乃不知有汉,无论魏晋。”⑧人世;世界。《荀子·议兵》:“此世之所以乱也。”⑨当时的。《盐铁论·论儒》:“孟轲守旧术,不知世务。”

    哲:

    ①聪明;有才能。《尚书·皋陶谟》:“知人则哲。”②贤明的人。贾思勰《齐民要术序》:“舍本逐末,贤哲所非。”③敬词。谢惠连《西陵遇风献康乐》:“哲兄感仳(pǐ)别,相送越坰(jōng)林。”(西陵:在今浙江省萧山县西。康乐:指谢灵运。仳:分离。垌:郊野。)

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    独:

    ①单一;单独。《史记·高祖本纪》:“项羽欲与汉王独身挑战。”《后汉书·崔骃传》:“盖高树靡阴,独木不林。”②独自。苏轼《石钟山记》:“独与迈乘小舟至绝壁下。”③没有子孙的老人。《礼记·礼运》:“矜(guān)寡孤独废疾者,皆有所养。”(矜:通“鳏”。)④独特;特异;与众不同之处。《论衡·实知》:“有独见之明,独听之聪。”⑤专断;独裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好独。”(闇:同“暗”。)⑥副词。1. 相当于“只”、“仅仅”。张溥《五人墓碑记》:“独五人之皎皎,何也?”2.表示反问,相当于“岂”、“难道”。司马迁《史记·廉颇蔺相如列传》:“相如虽驽,独畏廉将军哉?”[独夫]1. 独身男子。2. 残暴无道为人民所憎恨的统治者。

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    至:

    ①到;到达。《诗经·秦风·渭阳》:“我送舅氏,日至渭阳。”(舅氏:舅父,母亲的兄弟。)《左传·文公二年》:“秦师又至。”(师:军队。)②及;达到。李白《望天门山》:“天门中断楚江开,碧水东流至此回。”③达到极点。《论语·雍也》:“中庸之为德也,其至矣乎!”《庄子·逍遥游》:“此亦飞之至也。”④周备;周到。宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,礼愈至,不敢出一言以复。”(叱咄:呼喝;大声斥责。)⑤节气名。夏至、冬至的统称。《左传·僖公五年》:“凡分分、至、启、闭,必书云物。”⑥副词。最;极。《荀子·正论》:“罪至重而刑至轻,庸人不知恶矣。”⑦连词。表示提出另一话题。相当于“至于”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕鸡豚者,其不义又甚入人园圃窃桃李。”⑧通“志”。意志;志向。邹阳《上书吴王》:“故愿大王无忽,察听其至。”《汉书·邹阳传》“至”作“志”。

    于:

    (一)①介词。相当于“在”。表动作的时间、处所。《左传·成公二年》:“射其左,越于车下。”(越:坠。)②介词。相当于“对”、“对于”。表动作对象。《论语·为政》:“吾十有五而志于学。”③相当于“向”。表示趋向。《战国策·东周策》:“秦假道于周以伐韩。”④相当于“至”、“到”。表示方向和目标。《尚书· 盘庚上》:“盘庚迁于殷。”(迁:迁都。)⑤相当于“过”。表示比较。司马迁《报任安书》:“人固有一死,或重于泰山,或轻于鸿毛。”⑥相当于“自”、“从”、“由”。表示起始。宋玉《风赋》:“夫风生于地,起于青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:顶端。)⑦相当于“给”。《汉书·扬雄传下》:“东方朔割炙(zhì)于细君。”(炙:烤肉。细君:妻。)⑧相当于“被”。表被动。《史记·廉颇蔺相如列传》:“臣诚恐见欺于王而负赵。” (二)wū(乌)。叹词。表呼声或赞叹。《尚书·大禹谟》:“禹曰:‘于,帝念哉!’”(念:常常想。)

    斯:

    ①劈;分开。《诗经·陈风·墓门》:“墓门有棘,斧以斯之。”(棘:酸枣树。)②指示代词。《楚辞·渔父》:“何故至于斯。”《孟子·万章上》:“予将以斯道觉斯民也。”③副词。表示承接上文,相当于“乃”、“就”。柳宗元《非国语下》:“受赏者耻,则立功者怠,国斯弱矣。”④助词。相当于“之”、“的”。《诗经·小雅·甫田》:“乃求千斯仓,乃求万斯箱。”⑤语气词。表疑问或感叹。《诗经·豳风·破斧》:“哀我人斯,亦孔之将。”(将:大。)⑥尽;全都。《吕氏春秋·报更》:“斯食之,吾更与女。”[斯须]片刻,一会儿。《礼记·祭义》:“礼乐不可斯须去身。”


  • shi huang you xun er shi zhe ,jun du he ren zhi yu si 。

    “shi huang you xun er shi zhe ,jun du he ren zhi yu si 。”shi gou chu chu :《yi se hang 》;shi tang chao shi ren bao rong de zuo pin 。

    jin yu chuan jing ba chan shui ,long qi can tian hang dian wei 。zuo wen huang di you shen ji ,
    bei mian shi chen zhang shi zhi 。yin gao zhi chu han dan dao ,shou ling yi jian sheng qiu cao 。
    mo shi he ren bu ci gui ,yi yan chu kou kan sheng lao 。gao ge yi se liu qing bei ,
    xu le ai sheng zhi wei shei 。chen jing huan tan bu ke fang ,yuan ci yi yan shi ming wang 。
    ming zhu wei ri gong ting ting ,shui yin wei he yu wei xing 。quan gong yi bi qin guo sang ,
    mu tong long huo li shan shang 。yu shi mo qing zai su pin ,qi shi yu ye you si zang 。
    sheng si mang mang bu ke zhi ,shi bu yi xing jun mo bei 。shi huang you xun er shi zhe ,
    jun du he ren zhi yu si 。ba ling yi dai mo fa hui ,jian feng ben shi zhang ting wei 。

    【zhu shi 】:

    shi :

    ①kai tou ;zhi shi qing de kai duan 。《lao zi 》di liu shi si zhang :“qian li zhi hang ,shi yu zu xia 。”②dang chu 。yu “jin ”xiang dui 。《lun yu ·gong ye chang 》:“shi wu yu ren ye ,ting ji yan er xin ji hang 。”③shou xian 。yu “hou ”xiang dui 。han yu 《zeng zhang tong zi xu 》:“shi zi xian kao shi ,ding ji ke ju zhe ,ran hou sheng yu zhou re fu 。”(re :huo zhe 。)④fu ci 。1.gang gang ;fang cai 。《lv shi chun qiu ·bie lei 》:“shi zhi shi cheng ye shan ,ji hou guo bai 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“qian hu mo huan shi chu lai ,you bao pi pa ban zhe mian 。”2.ceng (céng)。yu “wei ”lian yong 。《huai na zi ·chu zhen 》:“you you zhe ,you mo zhe ,you wei shi you you mo zhe 。”

    huang :

    ①da ;wei da 。《shi jing ·xiao ya ·zheng yue 》:“you huang shang di 。”②jun zhu ;di wang 。《shi jing ·zhou song ·huan 》:“wu zhao yu tian ,huang yi jian zhi 。”(jian :jian cha 。)《a fang gong fu 》:“fei pin ying qiang ,wang zi huang sun ,ci lou xia dian ,nian lai yu qin 。”③dui yi gu fu 、zu de zun chen 。qu yuan 《li sao 》:“zhen huang kao yue bai yong 。”④ci feng 。hou zuo “huang ”。《chu ci ·yuan you 》:“feng huang yi ji cheng 旂xi 。”⑤mei hao 。《fa yan ·xiao zhi 》:“yao shun zhi dao huang xi 。”⑥tong “huang ”。xian xia ;kong xian 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“she ji zhi bu huang ,kuang neng huai sai jun de ?”[huang huang ]1.xian ming de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·huang huang zhe hua 》:“huang huang zhe hua 。”(hua :tong “hua ”。)2. tong “huang huang ”。xin shen bu ding de yang zi 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“kong zi san yue mo jun ,ze huang huang ru ye 。”3. tong “huang huang ”。cong mang de yang zi 。liu xiang 《jiu tan · yuan sai 》:“zheng fu huang huang 。”

    you :

    (yi )①yu “mo ”xiang dui 。1. biao shi zhan you 、ju you 、ling you 。《lun yu ·gong ye chang 》:“chen wen zi you ma shi cheng (shèng)。”(cheng :si pi 。)zhu ge liang 《cao lu dui 》:“sun quan ju you jiang dong 。”2.biao shi cun zai 。cao pi 《za shi 》:“xi bei you fu yun ,ting ting ru che gai 。”3. biao shi fa sheng 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“tian xia you bian ,ze ming yi shang jiang jiang jing zhou zhi jun yi xiang wan 、luo 。”②feng shou 。chu guang xi 《guan jing du 》:“neng ling qiu da you ,gu chui yuan xiang cui 。”③biao shi bu ding zhi 。gen “mou ”xiang jin 。li bai 《pu sa man 》:“ming se ru gao lou ,you ren lou shang chou 。”④zhu ci 。1. duo yong yu chao dai ming chen de qian mian 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“you zhou bu xian ,di ming bu shi 。”2. yong yu xing rong ci qian mian 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“ming xing you lan 。”(lan :can lan 。) (er )yòu tong “you ”。yong yu zheng shu yu ling shu zhi jian 。《lun yu ·wei zheng 》:“wu shi you wu er zhi yu xue 。”《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“san shi you qi nian ,qin xun tian xia 。”

    xun :

    ①jiao dao ;jiao hui 。《zuo chuan ·huan gong yi san nian 》:“xun zhu si yi de 。”②jiao dao de hua 。《shu ·pan geng 》:“yu gao ru xun nv 。”(nv :tong “ru ”。)③xun lian 。《jin shu ·yang hu chuan 》:“hu shan jia xun cu 。”④gui fan ;zhun ze 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“gu xun shi shi 。”(shi :xiao fa 。)⑤jie shi ;xun shi 。《han shu ·yi wen zhi 》:“han xing ,lu shen gong wei 《shi 》xun gu 。”

    er :

    ①shu ci 。yi jia yi de he 。《xun zi ·quan xue 》:“wen yi er gao er wei zhi za 。”②di er 。聶yi zhong 《yong tian jia 》:“er yue mai xin si ,wu yue tiao (tiào)xin gu 。”(tiao :mai liang shi 。)③bu zhuan yi ;bu yi zhi 。wei zheng 《shu huai 》:“ji bu mo er nuo ,hou ying chong yi yan 。”(nuo :hu nuo 。)《han shu ·wang ling chuan 》:“wu yi lao qie gu chi er xin 。”

    shi :

    ①gu dai chen san shi nian wei yi shi 。《lun yu · zi lu 》:“ru you wang zhe ,bi shi er hou ren 。”(ren :ren zheng cheng gong 。)②shi dai ;fu zi xiang ji wei yi shi 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“jin san shi yi qian ,zhi yu zhao zhi wei zhao 。”③ji cheng 。《gong yang chuan ·zhao gong san shi yi nian 》:“da fu zhi yi bu de shi 。”④yi dai you yi dai ;shi dai xiang cheng de 。《han shu ·lou hu chuan 》:“fu shi yi ye ,hu shao sui fu wei yi chang an 。”⑤jia shi ;shi ji 。《lv shi chun qiu ·zhi hua 》:“can ji guo ,jue ji shi 。”⑥ren de yi sheng ;yi bei zi 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“fu ren zhi xiang yu ,fu yang yi shi 。”(xiang yu :jiao wang 。fu yang :sheng huo 。)⑦shi dai ;chao dai 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“wen jin shi he shi ,nai bu zhi you han ,mo lun wei jin 。”⑧ren shi ;shi jie 。《xun zi ·yi bing 》:“ci shi zhi suo yi luan ye 。”⑨dang shi de 。《yan tie lun ·lun ru 》:“meng ke shou jiu shu ,bu zhi shi wu 。”

    zhe :

    ①cong ming ;you cai neng 。《shang shu ·gao tao mo 》:“zhi ren ze zhe 。”②xian ming de ren 。gu sai xie 《ji min yao shu xu 》:“she ben zhu mo ,xian zhe suo fei 。”③jing ci 。xie hui lian 《xi ling yu feng suo kang le 》:“zhe xiong gan pi (pǐ)bie ,xiang song yue 坰(jōng)lin 。”(xi ling :zai jin zhe jiang sheng xiao shan xian xi 。kang le :zhi xie ling yun 。pi :fen li 。dong :jiao ye 。)

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    du :

    ①chan yi ;chan du 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiang yu yu yu han wang du shen tiao zhan 。”《hou han shu ·cui yin chuan 》:“gai gao shu mi yin ,du mu bu lin 。”②du zi 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“du yu mai cheng xiao zhou zhi jue bi xia 。”③mei you zi sun de lao ren 。《li ji ·li yun 》:“jin (guān)gua gu du fei ji zhe ,jie you suo yang 。”(jin :tong “guan ”。)④du te ;te yi ;yu zhong bu tong zhi chu 。《lun heng ·shi zhi 》:“you du jian zhi ming ,du ting zhi cong 。”⑤zhuan duan ;du cai 。《xun zi ·chen dao 》:“gu ming zhu hao tong ,er an zhu hao du 。”(an :tong “an ”。)⑥fu ci 。1. xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“du wu ren zhi jiao jiao ,he ye ?”2.biao shi fan wen ,xiang dang yu “qi ”、“nan dao ”。si ma qian 《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“xiang ru sui nu ,du wei lian jiang jun zai ?”[du fu ]1. du shen nan zi 。2. can bao mo dao wei ren min suo zeng hen de tong zhi zhe 。

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    zhi :

    ①dao ;dao da 。《shi jing ·qin feng ·wei yang 》:“wo song jiu shi ,ri zhi wei yang 。”(jiu shi :jiu fu ,mu qin de xiong di 。)《zuo chuan ·wen gong er nian 》:“qin shi you zhi 。”(shi :jun dui 。)②ji ;da dao 。li bai 《wang tian men shan 》:“tian men zhong duan chu jiang kai ,bi shui dong liu zhi ci hui 。”③da dao ji dian 。《lun yu ·yong ye 》:“zhong yong zhi wei de ye ,ji zhi yi hu !”《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ci yi fei zhi zhi ye 。”④zhou bei ;zhou dao 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo ,se yu gong ,li yu zhi ,bu gan chu yi yan yi fu 。”(chi duo :hu he ;da sheng chi ze 。)⑤jie qi ming 。xia zhi 、dong zhi de tong chen 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fan fen fen 、zhi 、qi 、bi ,bi shu yun wu 。”⑥fu ci 。zui ;ji 。《xun zi ·zheng lun 》:“zui zhi chong er xing zhi qing ,yong ren bu zhi e yi 。”⑦lian ci 。biao shi di chu ling yi hua ti 。xiang dang yu “zhi yu ”。《mo zi ·fei gong 》:“zhi rang ren quan shi ji tun zhe ,ji bu yi you shen ru ren yuan pu qie tao li 。”⑧tong “zhi ”。yi zhi ;zhi xiang 。ju yang 《shang shu wu wang 》:“gu yuan da wang mo hu ,cha ting ji zhi 。”《han shu ·ju yang chuan 》“zhi ”zuo “zhi ”。

    yu :

    (yi )①jie ci 。xiang dang yu “zai ”。biao dong zuo de shi jian 、chu suo 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“she ji zuo ,yue yu che xia 。”(yue :zhui 。)②jie ci 。xiang dang yu “dui ”、“dui yu ”。biao dong zuo dui xiang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wu shi you wu er zhi yu xue 。”③xiang dang yu “xiang ”。biao shi qu xiang 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“qin jia dao yu zhou yi fa han 。”④xiang dang yu “zhi ”、“dao ”。biao shi fang xiang he mu biao 。《shang shu · pan geng shang 》:“pan geng qian yu yan 。”(qian :qian dou 。)⑤xiang dang yu “guo ”。biao shi bi jiao 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“ren gu you yi si ,huo chong yu tai shan ,huo qing yu hong mao 。”⑥xiang dang yu “zi ”、“cong ”、“you ”。biao shi qi shi 。song yu 《feng fu 》:“fu feng sheng yu de ,qi yu qing 蘋zhi mo 。”(qing 蘋:shui cao ming 。mo :ding duan 。)⑦xiang dang yu “gei ”。《han shu ·yang xiong chuan xia 》:“dong fang shuo ge zhi (zhì)yu xi jun 。”(zhi :kao rou 。xi jun :qi 。)⑧xiang dang yu “bei ”。biao bei dong 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“chen cheng kong jian qi yu wang er fu zhao 。” (er )wū(wu )。tan ci 。biao hu sheng huo zan tan 。《shang shu ·da yu mo 》:“yu yue :‘yu ,di nian zai !’”(nian :chang chang xiang 。)

    si :

    ①pi ;fen kai 。《shi jing ·chen feng ·mu men 》:“mu men you ji ,fu yi si zhi 。”(ji :suan zao shu 。)②zhi shi dai ci 。《chu ci ·yu fu 》:“he gu zhi yu si 。”《meng zi ·mo zhang shang 》:“yu jiang yi si dao jiao si min ye 。”③fu ci 。biao shi cheng jie shang wen ,xiang dang yu “nai ”、“jiu ”。liu zong yuan 《fei guo yu xia 》:“shou shang zhe chi ,ze li gong zhe dai ,guo si ruo yi 。”④zhu ci 。xiang dang yu “zhi ”、“de ”。《shi jing ·xiao ya ·fu tian 》:“nai qiu qian si cang ,nai qiu mo si xiang 。”⑤yu qi ci 。biao yi wen huo gan tan 。《shi jing ·bin feng ·po fu 》:“ai wo ren si ,yi kong zhi jiang 。”(jiang :da 。)⑥jin ;quan dou 。《lv shi chun qiu ·bao geng 》:“si shi zhi ,wu geng yu nv 。”[si xu ]pian ke ,yi hui er 。《li ji ·ji yi 》:“li le bu ke si xu qu shen 。”