• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 吾聞鳳凰長,羽族皆受制。

    “吾聞鳳凰長,羽族皆受制。”詩句出處:《子規》;是唐朝詩人鮑溶的作品。

    中林子規啼,雲是古蜀帝。蜀帝胡為鳥,驚急如罪戾。
    一啼艷陽節,春色亦可替。再啼孟夏林,密葉堪委翳。
    三啼涼秋曉,百卉無生意。四啼玄冥冬,雲物慘不霽。
    蕓黃壯士發,沾灑妖姬袂。悲深寒烏雛,哀掩病鶴翅。
    胡為托幽命,庇質無完毳。戚戚含至冤,卑卑忌群勢。
    吾聞鳳凰長,羽族皆受制。盍分翡翠毛,使學鸚鵡慧。
    敵怨不在弦,一哀尚能繼。那令不知休,泣血經世世。
    古風失中和,衰代因鄭衛。三嘆尚淫哀,向渴嘻流涕。
    如因異聲感,樂與中腸契。至教一昏蕪,生人遂危脆。
    古意嘆通近,如上青天際。荼蓼久已甘,空勞堇葵惠。
    誰聞子規苦,思與正聲計。

    【註釋】:

    吾:

    ①代詞。《論語·學而》:“吾日三省吾身。”②通“禦(禦)”。抵禦。《墨子·公孟》:“厚攻則厚吾,薄攻則薄吾。”③[吾子]對人的尊稱。《左傳·成公二年》:“病未及死,吾子勉之。”

    聞:

    (一)①聽見。《韓非子·十過》:“先聞此聲者,其國必削。”②聽說。《韓詩外傳》卷七:“吾聞君子不食鱺(lǐ)魚。”③使上級聽到;報告上級。《韓非子·五蠹》:“令尹誅而楚奸不上聞。”④見聞;知識。《史記·儒林列傳序》:“小吏淺聞,不能究宣,無以明佈諭下。”⑤聞名。李白《贈孟浩然》:“風流天下聞。”⑥領會;掌握。韓愈《師說》:“聞道有先後,術業有專攻。”⑦嗅。《韓非子·十過》:“共王駕而自往,入其幄中,聞酒臭而還。” (二)wèn 名聲;聲譽。《論語·子罕》:“四十、五十而無聞焉,斯亦不足畏也已。”

    鳳:

    ①鳳凰。古代傳說中的神瑞之鳥。雄稱鳳,雌稱凰。《詩經·大雅·卷阿》:“鳳皇鳴矣,於彼高崗。”②比喻聖德之人。《論語·微子》:“鳳兮鳳兮,何德之衰。”③借喻帝王。李商隱《夢令狐學士》:“鳳詔裁成當直歸。”

    凰:

    鳳凰。傳說中的百鳥之王。雄稱鳳,雌稱凰。古作“皇”。杜甫《述古三首》之一:“鳳凰從天來,何意復高飛。”《呂氏春秋·應同》:“夫覆巢毀卵,則鳳凰不至。”

    長:

    (一)①長度;兩端的距離。《考工記· 車人》:“車人為車,柯長三尺。”②長度大。與“短”相對。1.指空間。古樂府(木蘭詩》:“北市買長鞭。”2.指時間。《韓非子·難一》:“矜偽不長,蓋虛不久。”③巨大。李白《行路難》:“長風破浪會有時,直掛雲帆濟滄海。”(會:一定。濟:渡。)④遼闊。李白《廬山謠寄盧侍禦虛舟》:“鳥飛不到吳天長。”⑤經常。張籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,長向村傢取黃犢。”⑥長處;專長。韓愈《畫記》:“以為非一工人之所能運思,蓋叢集眾工人之所長。”⑦擅長。《三國志· 吳書·周瑜傳》:“與吳越爭衡,本非中國所長。” (二)zhǎng ①年齡大;輩分高。杜甫《兵車行》:“長者雖有問,役夫敢申恨?”②排行第一。《史記·李斯列傳》:“始皇有二十馀子,長子扶蘇以數直諫上……”③首領;首長。《禮記·曲禮下》:“九州之長,入天子之國曰牧。”(牧:官名。)④生長;成長。賈誼《論積貯疏》:“淫侈之俗,日日以長。”⑤撫養。《詩經· 小雅·蓼莪》:“長我育我。”⑥滋長。《詩經·小雅·巧言》:“君子屢盟,亂是用長。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增進;增強。《禮記·學記》:“知不足然後能自反也,知困然後能自強也,故曰教學相長也。”(反:反省。)⑧提高。李白《與韓荊州書》:“青萍結綠,長價於薛卞之門。”(青萍:劍名。結綠:玉名。)

    羽:

    ①鳥類翅膀上的長羽毛。《孟子·梁惠王上》:“然則一羽之不舉,為不用力焉。”《左傳·僖公二十三年》:“羽,毛,齒,革,則君地生焉。”②鳥類的毛。韓愈《原道》:“無羽毛鱗介以居寒熱也。”(毛:獸毛。介:甲殼。)③鳥類及飛蟲類的翅膀。曹植《鬥雞篇》:“揮羽邀清風,悍目發朱光。”又《詩經·曹風·蜉蝣》:“蜉蝣(fú yóu)之羽。”(蜉蝣:蟲名。)④代指鳥類。張充《與王儉書》:“奇禽異羽。”⑤古代箭桿上的羽毛。左思《吳都賦》:“應弦飲羽。”(飲羽:中箭。)⑥古代用羽毛做成的舞具。《尚書 · 大禹謨》:“舞幹羽於兩階。”(幹:盾牌。)⑦古代五聲音階的第五音。

    族:

    ①傢族,同姓的親屬。《詩經·魏風·汾沮(jù)洳(rù)》:“彼其(jì)之子,美如玉;美如玉,殊異乎公族。”(汾:水名。沮洳:地低濕。其:助詞。)《左傳·昭公八年》:“陳,顓頊之族也。”②種族;民族。《宋史·寇準傳》:“帝因命準使渭北,安撫族帳。”(族帳:古代少數民族聚族而居的帳幕,借指這些部族。)③品類。《淮南子·俶真》:“萬物百族。”④眾;一般。《莊子·養生主》:“族庖月更刀,折也。”(庖:廚師。)⑤聚集。《莊子·在宥》:“雲氣不待族而雨。”⑥古代滅族的酷刑。《史記·魏其武安侯列傳》:“使武安侯在者,族矣。”又《項羽本紀》:“毋妄言,族矣!”

    皆:

    ①都;全。《論語·季氏》:“吾二臣者,皆不欲也。”《孟子·梁惠王上》:“百姓皆以王為愛也。”(愛:吝嗇。)《史記·貨殖列傳》:“故言富者皆稱陶朱公。”溫庭筠《望江南》:“過盡千帆皆不是,斜暉脈脈水悠悠。”②普遍。《詩經·周頌·豐年》:“以洽百禮,降福孔皆。”(洽:合。孔:甚。)③通“偕”。相同;偕同。《呂氏春秋·離謂》:“亡國之主,不自以為惑,故與桀、紂、幽、厲皆也。”(幽、厲:指周幽王、周厲王。)又《上德》:“虛素以公,小民皆之。”(虛素:處虛服素、恬淡質樸的意思。)

    受:

    ①接受。《詩經·大雅·假樂》:“受祿於天。”②承受;經過。《荀子·勸學》:“故木受繩則直,金就礪則利。”③遭受;遭到。《左傳·昭公十三年》:“不殺棄疾,雖得國,猶受禍。”④授予;付予。韓愈《師說》:“師者,所以傳道、受業、解惑也。”⑤適合。《呂氏春秋·圜道》:“宮商角徵羽,各處其處,音皆調勻,不可以相違,此所以無不受也。”⑥容納;包容。《周易·咸卦》:“君子以虛受人。”

    制:

    ①裁制;切割。《韓非子·難二》:“管仲善制割,賓胥無善削縫,隰朋善純緣,衣成,君舉而服之。”(賓胥無、隰朋:人名。削縫:縫紉。純緣:鑲邊,緄邊。)②制造;制作。《孟子·梁惠王上》:“可使制梃(tǐng)以撻秦楚之堅甲利兵矣。”(梃:棍棒。撻:打擊。)《詩經· 豳風· 東山》:“制彼裳衣。”(做那件衣裳。)③規劃;制訂。《商君書·更法》:“及至文武,各當時而立法,因事而制禮,禮法以時而定。”④禁止;遏制。《史記·陳涉世傢》:“楚雖勝秦,不敢制趙。”《書經· 呂刑》:“制以刑。”(以:用)⑤控制;掌握。《荀子·天論》:“從天而頌之,孰與制天命而用之。”⑥規章;制度。《左傳· 隱公元年》:“今京不度,非制也。”⑦規模。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓,增其舊制。”⑧帝王的命令。《史記·秦始皇本紀》:“命為‘制’,令為‘詔’。”⑨古代長度名。一丈八尺為一制。《管子·乘馬》:“季絹三十三制當一鎰。”(季:下等。)⑩加工。《戰國策·齊策四》:“夫玉生於山,制則破焉。”(11)寫作。蔡琰《胡笳十八拍》詩:“制茲八拍兮擬俳優。”


  • 吾闻凤凰长,羽族皆受制。

    “吾闻凤凰长,羽族皆受制。”诗句出处:《子规》;是唐朝诗人鲍溶的作品。

    中林子规啼,云是古蜀帝。蜀帝胡为鸟,惊急如罪戾。
    一啼艳阳节,春色亦可替。再啼孟夏林,密叶堪委翳。
    三啼凉秋晓,百卉无生意。四啼玄冥冬,云物惨不霁。
    芸黄壮士发,沾洒妖姬袂。悲深寒乌雏,哀掩病鹤翅。
    胡为托幽命,庇质无完毳。戚戚含至冤,卑卑忌群势。
    吾闻凤凰长,羽族皆受制。盍分翡翠毛,使学鹦鹉慧。
    敌怨不在弦,一哀尚能继。那令不知休,泣血经世世。
    古风失中和,衰代因郑卫。三叹尚淫哀,向渴嘻流涕。
    如因异声感,乐与中肠契。至教一昏芜,生人遂危脆。
    古意叹通近,如上青天际。荼蓼久已甘,空劳堇葵惠。
    谁闻子规苦,思与正声计。

    【注释】:

    吾:

    ①代词。《论语·学而》:“吾日三省吾身。”②通“禦(御)”。抵御。《墨子·公孟》:“厚攻则厚吾,薄攻则薄吾。”③[吾子]对人的尊称。《左传·成公二年》:“病未及死,吾子勉之。”

    闻:

    (一)①听见。《韩非子·十过》:“先闻此声者,其国必削。”②听说。《韩诗外传》卷七:“吾闻君子不食鲡(lǐ)鱼。”③使上级听到;报告上级。《韩非子·五蠹》:“令尹诛而楚奸不上闻。”④见闻;知识。《史记·儒林列传序》:“小吏浅闻,不能究宣,无以明布谕下。”⑤闻名。李白《赠孟浩然》:“风流天下闻。”⑥领会;掌握。韩愈《师说》:“闻道有先后,术业有专攻。”⑦嗅。《韩非子·十过》:“共王驾而自往,入其幄中,闻酒臭而还。” (二)wèn 名声;声誉。《论语·子罕》:“四十、五十而无闻焉,斯亦不足畏也已。”

    凤:

    ①凤凰。古代传说中的神瑞之鸟。雄称凤,雌称凰。《诗经·大雅·卷阿》:“凤皇鸣矣,于彼高岗。”②比喻圣德之人。《论语·微子》:“凤兮凤兮,何德之衰。”③借喻帝王。李商隐《梦令狐学士》:“凤诏裁成当直归。”

    凰:

    凤凰。传说中的百鸟之王。雄称凤,雌称凰。古作“皇”。杜甫《述古三首》之一:“凤凰从天来,何意复高飞。”《吕氏春秋·应同》:“夫覆巢毁卵,则凤凰不至。”

    长:

    (一)①长度;两端的距离。《考工记· 车人》:“车人为车,柯长三尺。”②长度大。与“短”相对。1.指空间。古乐府(木兰诗》:“北市买长鞭。”2.指时间。《韩非子·难一》:“矜伪不长,盖虚不久。”③巨大。李白《行路难》:“长风破浪会有时,直挂云帆济沧海。”(会:一定。济:渡。)④辽阔。李白《庐山谣寄卢侍御虚舟》:“鸟飞不到吴天长。”⑤经常。张籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,长向村家取黄犊。”⑥长处;专长。韩愈《画记》:“以为非一工人之所能运思,盖丛集众工人之所长。”⑦擅长。《三国志· 吴书·周瑜传》:“与吴越争衡,本非中国所长。” (二)zhǎng ①年龄大;辈分高。杜甫《兵车行》:“长者虽有问,役夫敢申恨?”②排行第一。《史记·李斯列传》:“始皇有二十馀子,长子扶苏以数直谏上……”③首领;首长。《礼记·曲礼下》:“九州之长,入天子之国曰牧。”(牧:官名。)④生长;成长。贾谊《论积贮疏》:“淫侈之俗,日日以长。”⑤抚养。《诗经· 小雅·蓼莪》:“长我育我。”⑥滋长。《诗经·小雅·巧言》:“君子屡盟,乱是用长。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增进;增强。《礼记·学记》:“知不足然后能自反也,知困然后能自强也,故曰教学相长也。”(反:反省。)⑧提高。李白《与韩荆州书》:“青萍结绿,长价于薛卞之门。”(青萍:剑名。结绿:玉名。)

    羽:

    ①鸟类翅膀上的长羽毛。《孟子·梁惠王上》:“然则一羽之不举,为不用力焉。”《左传·僖公二十三年》:“羽,毛,齿,革,则君地生焉。”②鸟类的毛。韩愈《原道》:“无羽毛鳞介以居寒热也。”(毛:兽毛。介:甲壳。)③鸟类及飞虫类的翅膀。曹植《斗鸡篇》:“挥羽邀清风,悍目发朱光。”又《诗经·曹风·蜉蝣》:“蜉蝣(fú yóu)之羽。”(蜉蝣:虫名。)④代指鸟类。张充《与王俭书》:“奇禽异羽。”⑤古代箭杆上的羽毛。左思《吴都赋》:“应弦饮羽。”(饮羽:中箭。)⑥古代用羽毛做成的舞具。《尚书 · 大禹谟》:“舞干羽于两阶。”(干:盾牌。)⑦古代五声音阶的第五音。

    族:

    ①家族,同姓的亲属。《诗经·魏风·汾沮(jù)洳(rù)》:“彼其(jì)之子,美如玉;美如玉,殊异乎公族。”(汾:水名。沮洳:地低湿。其:助词。)《左传·昭公八年》:“陈,颛顼之族也。”②种族;民族。《宋史·寇准传》:“帝因命准使渭北,安抚族帐。”(族帐:古代少数民族聚族而居的帐幕,借指这些部族。)③品类。《淮南子·俶真》:“万物百族。”④众;一般。《庄子·养生主》:“族庖月更刀,折也。”(庖:厨师。)⑤聚集。《庄子·在宥》:“云气不待族而雨。”⑥古代灭族的酷刑。《史记·魏其武安侯列传》:“使武安侯在者,族矣。”又《项羽本纪》:“毋妄言,族矣!”

    皆:

    ①都;全。《论语·季氏》:“吾二臣者,皆不欲也。”《孟子·梁惠王上》:“百姓皆以王为爱也。”(爱:吝啬。)《史记·货殖列传》:“故言富者皆称陶朱公。”温庭筠《望江南》:“过尽千帆皆不是,斜晖脉脉水悠悠。”②普遍。《诗经·周颂·丰年》:“以洽百礼,降福孔皆。”(洽:合。孔:甚。)③通“偕”。相同;偕同。《吕氏春秋·离谓》:“亡国之主,不自以为惑,故与桀、纣、幽、厉皆也。”(幽、厉:指周幽王、周厉王。)又《上德》:“虚素以公,小民皆之。”(虚素:处虚服素、恬淡质朴的意思。)

    受:

    ①接受。《诗经·大雅·假乐》:“受禄于天。”②承受;经过。《荀子·劝学》:“故木受绳则直,金就砺则利。”③遭受;遭到。《左传·昭公十三年》:“不杀弃疾,虽得国,犹受祸。”④授予;付予。韩愈《师说》:“师者,所以传道、受业、解惑也。”⑤适合。《吕氏春秋·圜道》:“宫商角徵羽,各处其处,音皆调匀,不可以相违,此所以无不受也。”⑥容纳;包容。《周易·咸卦》:“君子以虚受人。”

    制:

    ①裁制;切割。《韩非子·难二》:“管仲善制割,宾胥无善削缝,隰朋善纯缘,衣成,君举而服之。”(宾胥无、隰朋:人名。削缝:缝纫。纯缘:镶边,绲边。)②制造;制作。《孟子·梁惠王上》:“可使制梃(tǐng)以挞秦楚之坚甲利兵矣。”(梃:棍棒。挞:打击。)《诗经· 豳风· 东山》:“制彼裳衣。”(做那件衣裳。)③规划;制订。《商君书·更法》:“及至文武,各当时而立法,因事而制礼,礼法以时而定。”④禁止;遏制。《史记·陈涉世家》:“楚虽胜秦,不敢制赵。”《书经· 吕刑》:“制以刑。”(以:用)⑤控制;掌握。《荀子·天论》:“从天而颂之,孰与制天命而用之。”⑥规章;制度。《左传· 隐公元年》:“今京不度,非制也。”⑦规模。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼,增其旧制。”⑧帝王的命令。《史记·秦始皇本纪》:“命为‘制’,令为‘诏’。”⑨古代长度名。一丈八尺为一制。《管子·乘马》:“季绢三十三制当一镒。”(季:下等。)⑩加工。《战国策·齐策四》:“夫玉生于山,制则破焉。”(11)写作。蔡琰《胡笳十八拍》诗:“制兹八拍兮拟俳优。”


  • wu wen feng huang chang ,yu zu jie shou zhi 。

    “wu wen feng huang chang ,yu zu jie shou zhi 。”shi gou chu chu :《zi gui 》;shi tang chao shi ren bao rong de zuo pin 。

    zhong lin zi gui ti ,yun shi gu shu di 。shu di hu wei diao ,jing ji ru zui li 。
    yi ti yan yang jie ,chun se yi ke ti 。zai ti meng xia lin ,mi xie kan wei yi 。
    san ti liang qiu xiao ,bai hui mo sheng yi 。si ti xuan ming dong ,yun wu can bu ji 。
    yun huang zhuang shi fa ,zhan sa yao ji mei 。bei shen han wu chu ,ai yan bing he chi 。
    hu wei tuo you ming ,bi zhi mo wan cui 。qi qi han zhi yuan ,bei bei ji qun shi 。
    wu wen feng huang chang ,yu zu jie shou zhi 。he fen fei cui mao ,shi xue ying wu hui 。
    di yuan bu zai xian ,yi ai shang neng ji 。na ling bu zhi xiu ,qi xie jing shi shi 。
    gu feng shi zhong he ,cui dai yin zheng wei 。san tan shang yin ai ,xiang ke xi liu ti 。
    ru yin yi sheng gan ,le yu zhong chang qi 。zhi jiao yi hun wu ,sheng ren sui wei cui 。
    gu yi tan tong jin ,ru shang qing tian ji 。tu liao jiu yi gan ,kong lao jin kui hui 。
    shei wen zi gui ku ,sai yu zheng sheng ji 。

    【zhu shi 】:

    wu :

    ①dai ci 。《lun yu ·xue er 》:“wu ri san sheng wu shen 。”②tong “禦(yu )”。di yu 。《mo zi ·gong meng 》:“hou gong ze hou wu ,bao gong ze bao wu 。”③[wu zi ]dui ren de zun chen 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“bing wei ji si ,wu zi mian zhi 。”

    wen :

    (yi )①ting jian 。《han fei zi ·shi guo 》:“xian wen ci sheng zhe ,ji guo bi xiao 。”②ting shui 。《han shi wai chuan 》juan qi :“wu wen jun zi bu shi li (lǐ)yu 。”③shi shang ji ting dao ;bao gao shang ji 。《han fei zi ·wu du 》:“ling yin zhu er chu jian bu shang wen 。”④jian wen ;zhi shi 。《shi ji ·ru lin lie chuan xu 》:“xiao li jian wen ,bu neng jiu xuan ,mo yi ming bu yu xia 。”⑤wen ming 。li bai 《zeng meng hao ran 》:“feng liu tian xia wen 。”⑥ling hui ;zhang wo 。han yu 《shi shui 》:“wen dao you xian hou ,shu ye you zhuan gong 。”⑦xiu 。《han fei zi ·shi guo 》:“gong wang jia er zi wang ,ru ji wo zhong ,wen jiu chou er hai 。” (er )wèn ming sheng ;sheng yu 。《lun yu ·zi han 》:“si shi 、wu shi er mo wen yan ,si yi bu zu wei ye yi 。”

    feng :

    ①feng huang 。gu dai chuan shui zhong de shen rui zhi diao 。xiong chen feng ,ci chen huang 。《shi jing ·da ya ·juan a 》:“feng huang ming yi ,yu bi gao gang 。”②bi yu sheng de zhi ren 。《lun yu ·wei zi 》:“feng xi feng xi ,he de zhi cui 。”③jie yu di wang 。li shang yin 《meng ling hu xue shi 》:“feng zhao cai cheng dang zhi gui 。”

    huang :

    feng huang 。chuan shui zhong de bai diao zhi wang 。xiong chen feng ,ci chen huang 。gu zuo “huang ”。du fu 《shu gu san shou 》zhi yi :“feng huang cong tian lai ,he yi fu gao fei 。”《lv shi chun qiu ·ying tong 》:“fu fu chao hui luan ,ze feng huang bu zhi 。”

    chang :

    (yi )①chang du ;liang duan de ju li 。《kao gong ji · che ren 》:“che ren wei che ,ke chang san che 。”②chang du da 。yu “duan ”xiang dui 。1.zhi kong jian 。gu le fu (mu lan shi 》:“bei shi mai chang bian 。”2.zhi shi jian 。《han fei zi ·nan yi 》:“jin wei bu chang ,gai xu bu jiu 。”③ju da 。li bai 《hang lu nan 》:“chang feng po lang hui you shi ,zhi gua yun fan ji cang hai 。”(hui :yi ding 。ji :du 。)④liao kuo 。li bai 《lu shan yao ji lu shi yu xu zhou 》:“diao fei bu dao wu tian chang 。”⑤jing chang 。zhang ji 《meng hu hang 》:“gu zhong jin ku you shan cun ,chang xiang cun jia qu huang du 。”⑥chang chu ;zhuan chang 。han yu 《hua ji 》:“yi wei fei yi gong ren zhi suo neng yun sai ,gai cong ji zhong gong ren zhi suo chang 。”⑦shan chang 。《san guo zhi · wu shu ·zhou yu chuan 》:“yu wu yue zheng heng ,ben fei zhong guo suo chang 。” (er )zhǎng ①nian ling da ;bei fen gao 。du fu 《bing che hang 》:“chang zhe sui you wen ,yi fu gan shen hen ?”②pai hang di yi 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“shi huang you er shi yu zi ,chang zi fu su yi shu zhi jian shang ……”③shou ling ;shou chang 。《li ji ·qu li xia 》:“jiu zhou zhi chang ,ru tian zi zhi guo yue mu 。”(mu :guan ming 。)④sheng chang ;cheng chang 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yin chi zhi su ,ri ri yi chang 。”⑤fu yang 。《shi jing · xiao ya ·liao e 》:“chang wo yo wo 。”⑥zi chang 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“jun zi lv meng ,luan shi yong chang 。”(meng :meng shi 。yong :yi 。)⑦zeng jin ;zeng jiang 。《li ji ·xue ji 》:“zhi bu zu ran hou neng zi fan ye ,zhi kun ran hou neng zi jiang ye ,gu yue jiao xue xiang chang ye 。”(fan :fan sheng 。)⑧di gao 。li bai 《yu han jing zhou shu 》:“qing ping jie lu ,chang jia yu xue bian zhi men 。”(qing ping :jian ming 。jie lu :yu ming 。)

    yu :

    ①diao lei chi bang shang de chang yu mao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ran ze yi yu zhi bu ju ,wei bu yong li yan 。”《zuo chuan ·xi gong er shi san nian 》:“yu ,mao ,chi ,ge ,ze jun de sheng yan 。”②diao lei de mao 。han yu 《yuan dao 》:“mo yu mao lin jie yi ju han re ye 。”(mao :shou mao 。jie :jia ke 。)③diao lei ji fei chong lei de chi bang 。cao zhi 《dou ji pian 》:“hui yu yao qing feng ,han mu fa zhu guang 。”you 《shi jing ·cao feng ·fu you 》:“fu you (fú yóu)zhi yu 。”(fu you :chong ming 。)④dai zhi diao lei 。zhang chong 《yu wang jian shu 》:“ji qin yi yu 。”⑤gu dai jian gan shang de yu mao 。zuo sai 《wu dou fu 》:“ying xian yin yu 。”(yin yu :zhong jian 。)⑥gu dai yong yu mao zuo cheng de wu ju 。《shang shu · da yu mo 》:“wu gan yu yu liang jie 。”(gan :dun pai 。)⑦gu dai wu sheng yin jie de di wu yin 。

    zu :

    ①jia zu ,tong xing de qin shu 。《shi jing ·wei feng ·fen ju (jù)ru (rù)》:“bi ji (jì)zhi zi ,mei ru yu ;mei ru yu ,shu yi hu gong zu 。”(fen :shui ming 。ju ru :de di shi 。ji :zhu ci 。)《zuo chuan ·zhao gong ba nian 》:“chen ,zhuan xu zhi zu ye 。”②chong zu ;min zu 。《song shi ·kou zhun chuan 》:“di yin ming zhun shi wei bei ,an fu zu zhang 。”(zu zhang :gu dai shao shu min zu ju zu er ju de zhang mu ,jie zhi zhe xie bu zu 。)③pin lei 。《huai na zi ·chu zhen 》:“mo wu bai zu 。”④zhong ;yi ban 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“zu pao yue geng dao ,she ye 。”(pao :chu shi 。)⑤ju ji 。《zhuang zi ·zai you 》:“yun qi bu dai zu er yu 。”⑥gu dai mie zu de ku xing 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi wu an hou zai zhe ,zu yi 。”you 《xiang yu ben ji 》:“wu wang yan ,zu yi !”

    jie :

    ①dou ;quan 。《lun yu ·ji shi 》:“wu er chen zhe ,jie bu yu ye 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai xing jie yi wang wei ai ye 。”(ai :lin se 。)《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“gu yan fu zhe jie chen tao zhu gong 。”wen ting jun 《wang jiang na 》:“guo jin qian fan jie bu shi ,xie hui mai mai shui you you 。”②pu bian 。《shi jing ·zhou song ·feng nian 》:“yi qia bai li ,jiang fu kong jie 。”(qia :ge 。kong :shen 。)③tong “xie ”。xiang tong ;xie tong 。《lv shi chun qiu ·li wei 》:“wang guo zhi zhu ,bu zi yi wei huo ,gu yu jie 、zhou 、you 、li jie ye 。”(you 、li :zhi zhou you wang 、zhou li wang 。)you 《shang de 》:“xu su yi gong ,xiao min jie zhi 。”(xu su :chu xu fu su 、tian dan zhi piao de yi sai 。)

    shou :

    ①jie shou 。《shi jing ·da ya ·jia le 》:“shou lu yu tian 。”②cheng shou ;jing guo 。《xun zi ·quan xue 》:“gu mu shou sheng ze zhi ,jin jiu li ze li 。”③zao shou ;zao dao 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“bu sha qi ji ,sui de guo ,you shou huo 。”④shou yu ;fu yu 。han yu 《shi shui 》:“shi zhe ,suo yi chuan dao 、shou ye 、jie huo ye 。”⑤kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huan dao 》:“gong shang jiao zheng yu ,ge chu ji chu ,yin jie diao yun ,bu ke yi xiang wei ,ci suo yi mo bu shou ye 。”⑥rong na ;bao rong 。《zhou yi ·xian gua 》:“jun zi yi xu shou ren 。”

    zhi :

    ①cai zhi ;qie ge 。《han fei zi ·nan er 》:“guan zhong shan zhi ge ,bin xu mo shan xiao feng ,xi peng shan chun yuan ,yi cheng ,jun ju er fu zhi 。”(bin xu mo 、xi peng :ren ming 。xiao feng :feng ren 。chun yuan :rang bian ,gun bian 。)②zhi zao ;zhi zuo 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ke shi zhi ting (tǐng)yi ta qin chu zhi jian jia li bing yi 。”(ting :gun bang 。ta :da ji 。)《shi jing · bin feng · dong shan 》:“zhi bi chang yi 。”(zuo na jian yi chang 。)③gui hua ;zhi ding 。《shang jun shu ·geng fa 》:“ji zhi wen wu ,ge dang shi er li fa ,yin shi er zhi li ,li fa yi shi er ding 。”④jin zhi ;e zhi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“chu sui sheng qin ,bu gan zhi zhao 。”《shu jing · lv xing 》:“zhi yi xing 。”(yi :yong )⑤kong zhi ;zhang wo 。《xun zi ·tian lun 》:“cong tian er song zhi ,shu yu zhi tian ming er yong zhi 。”⑥gui zhang ;zhi du 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“jin jing bu du ,fei zhi ye 。”⑦gui mo 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou ,zeng ji jiu zhi 。”⑧di wang de ming ling 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“ming wei ‘zhi ’,ling wei ‘zhao ’。”⑨gu dai chang du ming 。yi zhang ba che wei yi zhi 。《guan zi ·cheng ma 》:“ji juan san shi san zhi dang yi yi 。”(ji :xia deng 。)⑩jia gong 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“fu yu sheng yu shan ,zhi ze po yan 。”(11)xie zuo 。cai yan 《hu jia shi ba pai 》shi :“zhi ci ba pai xi ni pai you 。”