• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 嘆息當路子,幹戈尚縱橫。

    “嘆息當路子,幹戈尚縱橫。”詩句出處:《太子張舍人遺織成褥段》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    客從西北來,遺我翠織成。開緘風濤湧,中有掉尾鯨。
    逶迤羅水族,瑣細不足名。客雲充君褥,承君終宴榮。
    空堂魑魅走,高枕表神清。領客珍重意,顧我非公卿。
    留之懼不祥,施之混柴荊。服飾定尊卑,大哉萬古程。
    今我一賤老,裋褐更無營。煌煌珠宮物,寢處禍所嬰。
    嘆息當路子,幹戈尚縱橫。掌握有權柄,衣馬自肥輕。
    李鼎死岐陽,實以驕貴盈。來瑱賜自盡,氣豪直阻兵。
    皆聞黃金多,坐見悔吝生。奈何田舍翁,受此厚貺情。
    錦鯨卷還客,始覺心和平。振我粗席塵,愧客茹藜羹。

    【註釋】:

    嘆:

    ①嘆息。《詩經·豳風·東山》:“婦嘆於室。”諸葛亮《前出師表》:“夙(sù)夜憂嘆。”(夙:早。)②吟誦;歌唱。陸機《日出東南隅行》:“春遊良可嘆。”《楊君石門頌》:“垂流億載,世世嘆誦。”(垂流:流傳。)③贊嘆;贊美。《禮記·郊特牲》:“孔子屢嘆之。”④唱和;隨聲應和。《荀子·禮論》:“清廟之歌,一唱而三嘆也。”(清廟:《詩經·周頌》篇名。)

    嘆息:

    ①哀嘆,嘆氣。《漢書·王莽傳》:“長老~~。”②贊嘆,嘆服。《晉書·桓石虔傳》:“(石虔)拔沖(桓沖)於數萬眾之中而還,莫敢抗者。三軍~~,威震敵人。”

    息:

    ①呼吸。《鹽鐵論·擊之》:“使得復喘息。”《史記·張耳陳餘列傳》:“將軍毋失時,時間不容息。”(間:縫隙。)②嘆氣。《史記·陳涉世傢》:“陳涉太息曰:‘嗟呼,燕雀安知鴻鵠之志哉?’”③停止。江淹《別賦》:“馬寒鳴而不息。”④休息。晁錯《論貴粟疏》:“四時之間,亡日休息。”⑤子女。多指兒子。《戰國策·趙策四》:“老臣賤息舒祺,最少,不肖。”⑥利息。王安石《答曾公立書》:“無二分之息可乎。”⑦消息。陸機《為顧彥先贈婦二首》之二:“形影參(shēn)商乖,音息曠不達。”(參、商:二星名。乖:背離。曠:久。)

    當:

    (一)①面對;面向。王充《論衡·變動》:“盛夏之時,當風而立。”②正在某處。《墨子·兼愛下》:“然當今之時。”③相當於;抵得上。《史記·屈原賈生列傳》:“(張儀)乃曰:‘以一(張)儀而當漢中地,臣請往如楚。’”(如:到。)④抵擋;抵抗。《戰國策·齊策一》:“必一而當十,十而當百,百而當千。”⑤遮擋;擋住。《莊子·人間世》:“汝不知夫螳螂乎,怒其臂以當車轍。”⑥擔當;承受。《宋史·蕭註傳》:“敢當天下大事。”⑦擔任;充當。《晉書·熊遠傳》:“今當官者以理事為俗吏,奉法為苛刻。”⑧主管;掌管。《左傳·襄公二年》:“於是子罕當國。”⑨判決定罪。《史記·蒙恬列傳》:“當高罪死。”⑩適應;符合。《漢書·蓋寬饒傳》:“以言事不當意,而為文吏所詆挫。”(挫:屈辱。)(11)應該;應當。《後漢書·馬援傳》:“窮當益堅,老當益壯。”(12)介詞。引進時間或處所。相當於“就在”。《史記·項羽本紀》:“當是時,秦嘉已立景駒為楚王。”(是:此。) (二)dàng ①恰當;得當。《禮記· 樂記》:“古者天地順而四時當。”②當做。《戰國策·齊策四》:“安步以當車。”③器物的底部或頂端。《韓非子·外儲說右上》:“今有千金之玉卮(zhī),通而無當,可以盛水乎?”(卮:酒杯。)

    路:

    ①道路;路途。《楚辭·九歌·國觴》:“出不入兮往不反,平原忽兮路超遠。”②路程。陶潛《桃花源記》:“緣溪行,忘路之遠近。”③途徑;方向。《尚書·洪范》:“無有作惡,遵王之路。”諸葛亮《前出師表》:“不宜妄自菲薄,引喻失義,以塞忠諫之路也。”(引喻:稱引說話。)④仕途,執政。許棠《講德陳情上淮南李仆射八首》之八:“當路公卿誰見待? 故鄉親友自疑非。”(待:寬容。疑非:懷疑有錯誤。)⑤法度;規則。李華《禦史中丞廳壁記》:“遵王路以整多方。”(王:指先王。)⑥方面;地區。田藝衡《留青日記·賭博》:“蘇常一路尤甚,士大夫歸傢者則開賭坊,蓋避禁也。”(蘇常:蘇州、常州。避禁:避開禁令。)⑦車。《左傳·昭公四年》:“王思舊勛而賜之路。”⑧大。《史記·孝武本紀》:“路弓乘矢。”⑨宋朝和元朝行政區劃名。宋的路約相當於現在的省,元的路約相當現在的地區。

    子:

    ①孩子,兼指男女。《詩經·豳風· 七月》:“同我婦子,饁彼南畝。”(饁yè:送飯。南畝:指田地。)②兒子或女兒。《戰國策·趙策四》:“丈夫亦愛憐其少子乎?”此指兒子。《韓非子·說林上》:“衛人嫁其子。”此指女兒。③人的通稱,或指男;或指女。《詩經·邶風·匏有苦葉》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:過河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”(之:此。歸:出嫁。)④尊稱,多指男子。《詩經·衛風·氓》:“匪我愆期,子無良媒。”(匪:非。愆qiān:錯,誤。)⑤動物的卵或幼小的動物。《詩經·小雅·小宛》:“螟嶺有子,蜾蠃負之。”(螟蛉mínglíng:一種吃禾心的害蟲。蜾蠃guǒluǒ:細腰蜂。)《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果實或種子。劉義慶《世說新語·雅量》:“樹在道邊而多子,此必苦李。”李紳《憫農》之一:“春種一粒粟,秋收萬顆子。”⑦古代五等爵位的第四等。《禮記·王制》:“王者之制祿爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常與天幹相配以紀日、紀年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨於齊。”韓愈《息國夫人墓志銘》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐憲宗年號。日南至:指夏至。)又指十二時辰之一,即子時,自夜十一時至次日晨一時。⑨利息。《史記·貨殖列傳》:“子貸金錢千貫。”

    幹:

    ①古人用以抵禦敵人刀箭,捍衛自身的兵器。《詩經 · 大雅·公劉》:“幹戈戚揚,爰方啟行。”②冒犯;觸犯。《後漢書·虞延傳》:“於是外戚斂乎,莫敢幹法。”③騷擾;侵犯。《三國志·吳志·陸遜傳》:“不令兵士幹擾侵侮。”④求取;謀取。《論語·為政》:“子張學幹祿。”⑤幹涉;幹擾。《魏書·天象志四》:“齊武帝殂(cú),西昌侯以從子幹政。”(殂:死。從子:侄子。)⑥關涉;牽連。《淮南子·說林》:“猶人臣各守其職,不得相幹。”⑦岸;水邊。《詩經·魏風·伐檀》:“坎坎伐檀兮,置之河之幹兮。”(坎坎:伐木聲。)⑧天幹,甲、乙、丙、丁、戊、己、庚、辛、壬、癸的總稱。⑨山澗;山間流水。《詩經 · 小雅·斯幹》:“秩秩斯幹,幽幽南山。”⑩量詞。相當於“個”。《漢書·食貨志下》:“又民用錢,郡縣不同:或用輕錢,百加若幹;或用重錢,平稱不受。”[幹城]比喻捍衛者。《詩經·周南·兔置》:“赳赳武夫,公侯幹城。”(赳赳:勇武貌。公侯:指國君。)

    幹戈:

    ①兵器的代稱。《詩·大雅·公劉》:“弓矢斯張,~~戚揚。”②戰爭的代稱。文天祥《過零丁洋》:“辛苦遭逢起一經,~~寥落四周星。”

    戈:

    ①古代一種橫刃長柄的兵器。《荀子·議兵》:“古之兵,戈、矛、矢而已矣。”②泛指兵器。《尚書·費誓》:“備乃弓矢,鍛乃戈矛,礪乃鋒刃,無敢不善。”③戰爭。《後漢書·公孫述傳》:“偃武息戈,卑辭事漢。”

    尚:

    ①加在上面;超過。《詩經·齊風·著》:“尚之以瓊華乎而。”(瓊華:精美的玉。乎而:語氣詞。)②矜誇。《後漢書·張衡傳》:“雖才高於世,而無驕尚之情。”③尊崇;崇尚。《莊子·天道》:“鄉黨尚齒,行事尚賢。”④志趣;愛好。柳宗元《遊南亭夜還敘志七十韻》:“夙抱丘壑尚,率性恣遊遨。”⑤古代特指娶帝王之女為妻。《新唐書·郭釗傳》:“其子仲詞尚饒陽公主。”⑥主管;特指帝王的私人事物。《淮南子·覽冥》:“夫瞽師庶女,位賤尚葈。”(尚葈:即典枲,掌管佈縷麻草之物。)《史記·呂太後本紀》:“襄平侯通尚符節。”(通:紀通,人名。)⑦副詞。尚且;還。《詩經·王風·兔爰》:“我生之初,尚無為。”司馬遷《報任安書》:“如仆,尚何言哉!”

    縱:

    (一)[縱臾rǒng]鼓動別人作壞事。《漢書·衡山王劉賜傳》:“日夜縱臾王謀反事。” (二)zòng ①放;發。《史記·吳太伯世傢》:“於是吳王遂縱兵追之。”《淮南子·人間》:“秦西巴弗忍,縱而予之。”②釋放;放走。《舊唐書·楊恭仁傳》:“縱所俘還之。”③放任;不加約束。《左傳·僖公三十三年》:“縱敵,患生。”《荀子·富國》:“天下害生縱欲。”④騰躍。王充《論衡·道虛》:“若士者舉臂而縱身,遂入雲中。”⑤即使。《左傳·莊公十四年》:“縱弗能死,其又奚言?”《呂氏春秋·下賢》:“縱夫子驁祿爵,吾庸敢驁霸王乎?”⑥縱;豎;與“橫”相對。《呂氏春秋·辯土》:“衡行必得,縱行必術。”(術:直。)東方朔《七諫·沉江》:“不別橫之與縱。”⑦戰國時期六國的合縱。《淮南子·要略》:“故縱橫修短生焉。”⑧蹤跡。《史記·酷吏列傳》:“言變事縱跡安起?”

    縱橫:

    ①奔放。杜甫《戲為六絕句》:“庾信文章老更成,凌雲健筆意~~。”②紛陳,交錯。曹植《侍太子坐》:“清醴盈金觴,饌~~陳。”③合縱連橫的縮語。《新語·辨惑》:“因其剛柔之勢,為作~~之術。”④經營天下。魏征《述懷》:“~~計不就,慷慨志猶存。”⑤分散。王延壽《魯靈光殿賦》:“~~駱驛,各有所趣。”

    橫:

    (一)①橫貫;橫放著。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?雪擁藍關馬不前。”《天工開物·舟車·車》:“四輪者前後各橫軸一根。”②橫的方向。1. 東西向的。與“縱”相對。揚雄《太玄·玄瑩》:“立天之經曰陰與陽,形地之緯曰縱與橫。”范望註:“南北為縱,東西為橫。”2. 橫向的;橫著的。與“直”、“豎”相對。《呂氏春秋·貴直》:“行人燭過免胄橫戈而進。”3. 跟物體長的一邊垂直的。與“直”、“縱”相對。《天工開物·舟車·漕舫》:“凡風從橫來名曰搶風。”③橫貫;橫渡。《漢書·揚雄傳上》:“將祭後土,上乃帥群臣橫大河,湊汾陰。”(湊:奔赴。)④充滿。蘇軾《前赤壁賦》:“白露橫江,水光接天。”⑤廣;廣闊。范仲淹《嶽陽樓記》:“浩浩湯湯(shāng),橫無際涯。”(湯湯:水流大而急。)⑥錯雜。《孟子·滕文公上》:“洪水橫流,泛濫於天下。”⑦戰國時外交策略“連橫”的省稱。《史記·孫子吳起列傳》:“要在強兵,破馳說(shuì)之言從橫者。” (二)hèng ①蠻橫;強暴。《史記·魏其武安侯列傳》:“丞相言灌夫傢在潁川,橫甚,民苦之。”《孟子·萬章下》:“橫政之所出,橫民之所止,不忍居也。”②意外;出乎意料;預料不到。《淮南子·詮言訓》:“內修極而橫禍至者,皆天也。”


  • 叹息当路子,干戈尚纵横。

    “叹息当路子,干戈尚纵横。”诗句出处:《太子张舍人遗织成褥段》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    客从西北来,遗我翠织成。开缄风涛涌,中有掉尾鲸。
    逶迤罗水族,琐细不足名。客云充君褥,承君终宴荣。
    空堂魑魅走,高枕表神清。领客珍重意,顾我非公卿。
    留之惧不祥,施之混柴荆。服饰定尊卑,大哉万古程。
    今我一贱老,裋褐更无营。煌煌珠宫物,寝处祸所婴。
    叹息当路子,干戈尚纵横。掌握有权柄,衣马自肥轻。
    李鼎死岐阳,实以骄贵盈。来瑱赐自尽,气豪直阻兵。
    皆闻黄金多,坐见悔吝生。奈何田舍翁,受此厚贶情。
    锦鲸卷还客,始觉心和平。振我粗席尘,愧客茹藜羹。

    【注释】:

    叹:

    ①叹息。《诗经·豳风·东山》:“妇叹于室。”诸葛亮《前出师表》:“夙(sù)夜忧叹。”(夙:早。)②吟诵;歌唱。陆机《日出东南隅行》:“春游良可叹。”《杨君石门颂》:“垂流亿载,世世叹诵。”(垂流:流传。)③赞叹;赞美。《礼记·郊特牲》:“孔子屡叹之。”④唱和;随声应和。《荀子·礼论》:“清庙之歌,一唱而三叹也。”(清庙:《诗经·周颂》篇名。)

    叹息:

    ①哀叹,叹气。《汉书·王莽传》:“长老~~。”②赞叹,叹服。《晋书·桓石虔传》:“(石虔)拔冲(桓冲)于数万众之中而还,莫敢抗者。三军~~,威震敌人。”

    息:

    ①呼吸。《盐铁论·击之》:“使得复喘息。”《史记·张耳陈余列传》:“将军毋失时,时间不容息。”(间:缝隙。)②叹气。《史记·陈涉世家》:“陈涉太息曰:‘嗟呼,燕雀安知鸿鹄之志哉?’”③停止。江淹《别赋》:“马寒鸣而不息。”④休息。晁错《论贵粟疏》:“四时之间,亡日休息。”⑤子女。多指儿子。《战国策·赵策四》:“老臣贱息舒祺,最少,不肖。”⑥利息。王安石《答曾公立书》:“无二分之息可乎。”⑦消息。陆机《为顾彦先赠妇二首》之二:“形影参(shēn)商乖,音息旷不达。”(参、商:二星名。乖:背离。旷:久。)

    当:

    (一)①面对;面向。王充《论衡·变动》:“盛夏之时,当风而立。”②正在某处。《墨子·兼爱下》:“然当今之时。”③相当于;抵得上。《史记·屈原贾生列传》:“(张仪)乃曰:‘以一(张)仪而当汉中地,臣请往如楚。’”(如:到。)④抵挡;抵抗。《战国策·齐策一》:“必一而当十,十而当百,百而当千。”⑤遮挡;挡住。《庄子·人间世》:“汝不知夫螳螂乎,怒其臂以当车辙。”⑥担当;承受。《宋史·萧注传》:“敢当天下大事。”⑦担任;充当。《晋书·熊远传》:“今当官者以理事为俗吏,奉法为苛刻。”⑧主管;掌管。《左传·襄公二年》:“于是子罕当国。”⑨判决定罪。《史记·蒙恬列传》:“当高罪死。”⑩适应;符合。《汉书·盖宽饶传》:“以言事不当意,而为文吏所诋挫。”(挫:屈辱。)(11)应该;应当。《后汉书·马援传》:“穷当益坚,老当益壮。”(12)介词。引进时间或处所。相当于“就在”。《史记·项羽本纪》:“当是时,秦嘉已立景驹为楚王。”(是:此。) (二)dàng ①恰当;得当。《礼记· 乐记》:“古者天地顺而四时当。”②当做。《战国策·齐策四》:“安步以当车。”③器物的底部或顶端。《韩非子·外储说右上》:“今有千金之玉卮(zhī),通而无当,可以盛水乎?”(卮:酒杯。)

    路:

    ①道路;路途。《楚辞·九歌·国觞》:“出不入兮往不反,平原忽兮路超远。”②路程。陶潜《桃花源记》:“缘溪行,忘路之远近。”③途径;方向。《尚书·洪范》:“无有作恶,遵王之路。”诸葛亮《前出师表》:“不宜妄自菲薄,引喻失义,以塞忠谏之路也。”(引喻:称引说话。)④仕途,执政。许棠《讲德陈情上淮南李仆射八首》之八:“当路公卿谁见待? 故乡亲友自疑非。”(待:宽容。疑非:怀疑有错误。)⑤法度;规则。李华《御史中丞厅壁记》:“遵王路以整多方。”(王:指先王。)⑥方面;地区。田艺衡《留青日记·赌博》:“苏常一路尤甚,士大夫归家者则开赌坊,盖避禁也。”(苏常:苏州、常州。避禁:避开禁令。)⑦车。《左传·昭公四年》:“王思旧勋而赐之路。”⑧大。《史记·孝武本纪》:“路弓乘矢。”⑨宋朝和元朝行政区划名。宋的路约相当于现在的省,元的路约相当现在的地区。

    子:

    ①孩子,兼指男女。《诗经·豳风· 七月》:“同我妇子,馌彼南亩。”(馌yè:送饭。南亩:指田地。)②儿子或女儿。《战国策·赵策四》:“丈夫亦爱怜其少子乎?”此指儿子。《韩非子·说林上》:“卫人嫁其子。”此指女儿。③人的通称,或指男;或指女。《诗经·邶风·匏有苦叶》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:过河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”(之:此。归:出嫁。)④尊称,多指男子。《诗经·卫风·氓》:“匪我愆期,子无良媒。”(匪:非。愆qiān:错,误。)⑤动物的卵或幼小的动物。《诗经·小雅·小宛》:“螟岭有子,蜾蠃负之。”(螟蛉mínglíng:一种吃禾心的害虫。蜾蠃guǒluǒ:细腰蜂。)《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果实或种子。刘义庆《世说新语·雅量》:“树在道边而多子,此必苦李。”李绅《悯农》之一:“春种一粒粟,秋收万颗子。”⑦古代五等爵位的第四等。《礼记·王制》:“王者之制禄爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常与天干相配以纪日、纪年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨于齐。”韩愈《息国夫人墓志铭》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐宪宗年号。日南至:指夏至。)又指十二时辰之一,即子时,自夜十一时至次日晨一时。⑨利息。《史记·货殖列传》:“子贷金钱千贯。”

    干:

    ①古人用以抵御敌人刀箭,捍卫自身的兵器。《诗经 · 大雅·公刘》:“干戈戚扬,爰方启行。”②冒犯;触犯。《后汉书·虞延传》:“于是外戚敛乎,莫敢干法。”③骚扰;侵犯。《三国志·吴志·陆逊传》:“不令兵士干扰侵侮。”④求取;谋取。《论语·为政》:“子张学干禄。”⑤干涉;干扰。《魏书·天象志四》:“齐武帝殂(cú),西昌侯以从子干政。”(殂:死。从子:侄子。)⑥关涉;牵连。《淮南子·说林》:“犹人臣各守其职,不得相干。”⑦岸;水边。《诗经·魏风·伐檀》:“坎坎伐檀兮,置之河之干兮。”(坎坎:伐木声。)⑧天干,甲、乙、丙、丁、戊、己、庚、辛、壬、癸的总称。⑨山涧;山间流水。《诗经 · 小雅·斯干》:“秩秩斯干,幽幽南山。”⑩量词。相当于“个”。《汉书·食货志下》:“又民用钱,郡县不同:或用轻钱,百加若干;或用重钱,平称不受。”[干城]比喻捍卫者。《诗经·周南·兔置》:“赳赳武夫,公侯干城。”(赳赳:勇武貌。公侯:指国君。)

    干戈:

    ①兵器的代称。《诗·大雅·公刘》:“弓矢斯张,~~戚扬。”②战争的代称。文天祥《过零丁洋》:“辛苦遭逢起一经,~~寥落四周星。”

    戈:

    ①古代一种横刃长柄的兵器。《荀子·议兵》:“古之兵,戈、矛、矢而已矣。”②泛指兵器。《尚书·费誓》:“备乃弓矢,锻乃戈矛,砺乃锋刃,无敢不善。”③战争。《后汉书·公孙述传》:“偃武息戈,卑辞事汉。”

    尚:

    ①加在上面;超过。《诗经·齐风·著》:“尚之以琼华乎而。”(琼华:精美的玉。乎而:语气词。)②矜夸。《后汉书·张衡传》:“虽才高于世,而无骄尚之情。”③尊崇;崇尚。《庄子·天道》:“乡党尚齿,行事尚贤。”④志趣;爱好。柳宗元《游南亭夜还叙志七十韵》:“夙抱丘壑尚,率性恣游遨。”⑤古代特指娶帝王之女为妻。《新唐书·郭钊传》:“其子仲词尚饶阳公主。”⑥主管;特指帝王的私人事物。《淮南子·览冥》:“夫瞽师庶女,位贱尚葈。”(尚葈:即典枲,掌管布缕麻草之物。)《史记·吕太后本纪》:“襄平侯通尚符节。”(通:纪通,人名。)⑦副词。尚且;还。《诗经·王风·兔爰》:“我生之初,尚无为。”司马迁《报任安书》:“如仆,尚何言哉!”

    纵:

    (一)[纵臾rǒng]鼓动别人作坏事。《汉书·衡山王刘赐传》:“日夜纵臾王谋反事。” (二)zòng ①放;发。《史记·吴太伯世家》:“于是吴王遂纵兵追之。”《淮南子·人间》:“秦西巴弗忍,纵而予之。”②释放;放走。《旧唐书·杨恭仁传》:“纵所俘还之。”③放任;不加约束。《左传·僖公三十三年》:“纵敌,患生。”《荀子·富国》:“天下害生纵欲。”④腾跃。王充《论衡·道虚》:“若士者举臂而纵身,遂入云中。”⑤即使。《左传·庄公十四年》:“纵弗能死,其又奚言?”《吕氏春秋·下贤》:“纵夫子骜禄爵,吾庸敢骜霸王乎?”⑥纵;竖;与“横”相对。《吕氏春秋·辩土》:“衡行必得,纵行必术。”(术:直。)东方朔《七谏·沉江》:“不别横之与纵。”⑦战国时期六国的合纵。《淮南子·要略》:“故纵横修短生焉。”⑧踪迹。《史记·酷吏列传》:“言变事纵迹安起?”

    纵横:

    ①奔放。杜甫《戏为六绝句》:“庾信文章老更成,凌云健笔意~~。”②纷陈,交错。曹植《侍太子坐》:“清醴盈金觞,馔~~陈。”③合纵连横的缩语。《新语·辨惑》:“因其刚柔之势,为作~~之术。”④经营天下。魏征《述怀》:“~~计不就,慷慨志犹存。”⑤分散。王延寿《鲁灵光殿赋》:“~~骆驿,各有所趣。”

    横:

    (一)①横贯;横放着。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?雪拥蓝关马不前。”《天工开物·舟车·车》:“四轮者前后各横轴一根。”②横的方向。1. 东西向的。与“纵”相对。扬雄《太玄·玄莹》:“立天之经曰阴与阳,形地之纬曰纵与横。”范望注:“南北为纵,东西为横。”2. 横向的;横着的。与“直”、“竖”相对。《吕氏春秋·贵直》:“行人烛过免胄横戈而进。”3. 跟物体长的一边垂直的。与“直”、“纵”相对。《天工开物·舟车·漕舫》:“凡风从横来名曰抢风。”③横贯;横渡。《汉书·扬雄传上》:“将祭后土,上乃帅群臣横大河,凑汾阴。”(凑:奔赴。)④充满。苏轼《前赤壁赋》:“白露横江,水光接天。”⑤广;广阔。范仲淹《岳阳楼记》:“浩浩汤汤(shāng),横无际涯。”(汤汤:水流大而急。)⑥错杂。《孟子·滕文公上》:“洪水横流,泛滥于天下。”⑦战国时外交策略“连横”的省称。《史记·孙子吴起列传》:“要在强兵,破驰说(shuì)之言从横者。” (二)hèng ①蛮横;强暴。《史记·魏其武安侯列传》:“丞相言灌夫家在颍川,横甚,民苦之。”《孟子·万章下》:“横政之所出,横民之所止,不忍居也。”②意外;出乎意料;预料不到。《淮南子·诠言训》:“内修极而横祸至者,皆天也。”


  • tan xi dang lu zi ,gan ge shang zong heng 。

    “tan xi dang lu zi ,gan ge shang zong heng 。”shi gou chu chu :《tai zi zhang she ren wei zhi cheng ru duan 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    ke cong xi bei lai ,wei wo cui zhi cheng 。kai jian feng tao chong ,zhong you diao wei jing 。
    wei yi luo shui zu ,suo xi bu zu ming 。ke yun chong jun ru ,cheng jun zhong yan rong 。
    kong tang chi mei zou ,gao zhen biao shen qing 。ling ke zhen chong yi ,gu wo fei gong qing 。
    liu zhi ju bu xiang ,shi zhi hun chai jing 。fu shi ding zun bei ,da zai mo gu cheng 。
    jin wo yi jian lao ,shu he geng mo ying 。huang huang zhu gong wu ,qin chu huo suo ying 。
    tan xi dang lu zi ,gan ge shang zong heng 。zhang wo you quan bing ,yi ma zi fei qing 。
    li ding si qi yang ,shi yi jiao gui ying 。lai tian ci zi jin ,qi hao zhi zu bing 。
    jie wen huang jin duo ,zuo jian hui lin sheng 。nai he tian she weng ,shou ci hou kuang qing 。
    jin jing juan hai ke ,shi jiao xin he ping 。zhen wo cu xi chen ,kui ke ru li geng 。

    【zhu shi 】:

    tan :

    ①tan xi 。《shi jing ·bin feng ·dong shan 》:“fu tan yu shi 。”zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“su (sù)ye you tan 。”(su :zao 。)②yin song ;ge chang 。liu ji 《ri chu dong na yu hang 》:“chun you liang ke tan 。”《yang jun dan men song 》:“chui liu yi zai ,shi shi tan song 。”(chui liu :liu chuan 。)③zan tan ;zan mei 。《li ji ·jiao te sheng 》:“kong zi lv tan zhi 。”④chang he ;sui sheng ying he 。《xun zi ·li lun 》:“qing miao zhi ge ,yi chang er san tan ye 。”(qing miao :《shi jing ·zhou song 》pian ming 。)

    tan xi :

    ①ai tan ,tan qi 。《han shu ·wang mang chuan 》:“chang lao ~~。”②zan tan ,tan fu 。《jin shu ·huan dan qian chuan 》:“(dan qian )ba chong (huan chong )yu shu mo zhong zhi zhong er hai ,mo gan kang zhe 。san jun ~~,wei zhen di ren 。”

    xi :

    ①hu xi 。《yan tie lun ·ji zhi 》:“shi de fu chuan xi 。”《shi ji ·zhang er chen yu lie chuan 》:“jiang jun wu shi shi ,shi jian bu rong xi 。”(jian :feng xi 。)②tan qi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“chen she tai xi yue :‘jie hu ,yan qiao an zhi hong gu zhi zhi zai ?’”③ting zhi 。jiang yan 《bie fu 》:“ma han ming er bu xi 。”④xiu xi 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“si shi zhi jian ,wang ri xiu xi 。”⑤zi nv 。duo zhi er zi 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“lao chen jian xi shu qi ,zui shao ,bu xiao 。”⑥li xi 。wang an dan 《da ceng gong li shu 》:“mo er fen zhi xi ke hu 。”⑦xiao xi 。liu ji 《wei gu yan xian zeng fu er shou 》zhi er :“xing ying can (shēn)shang guai ,yin xi kuang bu da 。”(can 、shang :er xing ming 。guai :bei li 。kuang :jiu 。)

    dang :

    (yi )①mian dui ;mian xiang 。wang chong 《lun heng ·bian dong 》:“cheng xia zhi shi ,dang feng er li 。”②zheng zai mou chu 。《mo zi ·jian ai xia 》:“ran dang jin zhi shi 。”③xiang dang yu ;di de shang 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“(zhang yi )nai yue :‘yi yi (zhang )yi er dang han zhong de ,chen qing wang ru chu 。’”(ru :dao 。)④di dang ;di kang 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“bi yi er dang shi ,shi er dang bai ,bai er dang qian 。”⑤zhe dang ;dang zhu 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“ru bu zhi fu tang lang hu ,nu ji bei yi dang che zhe 。”⑥dan dang ;cheng shou 。《song shi ·xiao zhu chuan 》:“gan dang tian xia da shi 。”⑦dan ren ;chong dang 。《jin shu ·xiong yuan chuan 》:“jin dang guan zhe yi li shi wei su li ,feng fa wei ke ke 。”⑧zhu guan ;zhang guan 。《zuo chuan ·xiang gong er nian 》:“yu shi zi han dang guo 。”⑨pan jue ding zui 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“dang gao zui si 。”⑩kuo ying ;fu ge 。《han shu ·gai kuan rao chuan 》:“yi yan shi bu dang yi ,er wei wen li suo di cuo 。”(cuo :qu ru 。)(11)ying gai ;ying dang 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“qiong dang yi jian ,lao dang yi zhuang 。”(12)jie ci 。yin jin shi jian huo chu suo 。xiang dang yu “jiu zai ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“dang shi shi ,qin jia yi li jing ju wei chu wang 。”(shi :ci 。) (er )dàng ①qia dang ;de dang 。《li ji · le ji 》:“gu zhe tian de shun er si shi dang 。”②dang zuo 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“an bu yi dang che 。”③qi wu de de bu huo ding duan 。《han fei zi ·wai chu shui you shang 》:“jin you qian jin zhi yu zhi (zhī),tong er mo dang ,ke yi cheng shui hu ?”(zhi :jiu bei 。)

    lu :

    ①dao lu ;lu tu 。《chu ci ·jiu ge ·guo shang 》:“chu bu ru xi wang bu fan ,ping yuan hu xi lu chao yuan 。”②lu cheng 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yuan xi hang ,wang lu zhi yuan jin 。”③tu jing ;fang xiang 。《shang shu ·hong fan 》:“mo you zuo e ,zun wang zhi lu 。”zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“bu yi wang zi fei bao ,yin yu shi yi ,yi sai zhong jian zhi lu ye 。”(yin yu :chen yin shui hua 。)④shi tu ,zhi zheng 。hu tang 《jiang de chen qing shang huai na li pu she ba shou 》zhi ba :“dang lu gong qing shei jian dai ? gu xiang qin you zi yi fei 。”(dai :kuan rong 。yi fei :huai yi you cuo wu 。)⑤fa du ;gui ze 。li hua 《yu shi zhong cheng ting bi ji 》:“zun wang lu yi zheng duo fang 。”(wang :zhi xian wang 。)⑥fang mian ;de ou 。tian yi heng 《liu qing ri ji ·du bo 》:“su chang yi lu you shen ,shi da fu gui jia zhe ze kai du fang ,gai bi jin ye 。”(su chang :su zhou 、chang zhou 。bi jin :bi kai jin ling 。)⑦che 。《zuo chuan ·zhao gong si nian 》:“wang sai jiu xun er ci zhi lu 。”⑧da 。《shi ji ·xiao wu ben ji 》:“lu gong cheng shi 。”⑨song chao he yuan chao hang zheng ou hua ming 。song de lu yao xiang dang yu xian zai de sheng ,yuan de lu yao xiang dang xian zai de de ou 。

    zi :

    ①hai zi ,jian zhi nan nv 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“tong wo fu zi ,ye bi na mu 。”(ye yè:song fan 。na mu :zhi tian de 。)②er zi huo nv er 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhang fu yi ai lian ji shao zi hu ?”ci zhi er zi 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“wei ren jia ji zi 。”ci zhi nv er 。③ren de tong chen ,huo zhi nan ;huo zhi nv 。《shi jing ·bei feng ·pao you ku xie 》:“qiao qiao zhou zi ,ren she yin fou ?”(she :guo he 。yin āng:wo 。)《zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”(zhi :ci 。gui :chu jia 。)④zun chen ,duo zhi nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei wo qian ji ,zi mo liang mei 。”(fei :fei 。qian qiān:cuo ,wu 。)⑤dong wu de luan huo you xiao de dong wu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“ming ling you zi ,guo luo fu zhi 。”(ming ling mínglíng:yi chong chi he xin de hai chong 。guo luo guǒluǒ:xi yao feng 。)《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”⑥zhi wu de guo shi huo chong zi 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“shu zai dao bian er duo zi ,ci bi ku li 。”li shen 《min nong 》zhi yi :“chun chong yi li su ,qiu shou mo ke zi 。”⑦gu dai wu deng jue wei de di si deng 。《li ji ·wang zhi 》:“wang zhe zhi zhi lu jue :gong 、hou 、bai 、zi 、nan fan wu deng 。”⑧de zhi de di yi wei ,chang yu tian gan xiang pei yi ji ri 、ji nian 。《chun qiu · huan gong shi ba nian 》:“xia si yue bing zi ,gong hong yu ji 。”han yu 《xi guo fu ren mu zhi ming 》:“yuan he qi nian jia zi ,ri na zhi ,yi ji cu 。”(yuan he :tang xian zong nian hao 。ri na zhi :zhi xia zhi 。)you zhi shi er shi chen zhi yi ,ji zi shi ,zi ye shi yi shi zhi ci ri chen yi shi 。⑨li xi 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“zi dai jin qian qian guan 。”

    gan :

    ①gu ren yong yi di yu di ren dao jian ,han wei zi shen de bing qi 。《shi jing · da ya ·gong liu 》:“gan ge qi yang ,yuan fang qi hang 。”②mao fan ;chu fan 。《hou han shu ·yu yan chuan 》:“yu shi wai qi lian hu ,mo gan gan fa 。”③sao rao ;qin fan 。《san guo zhi ·wu zhi ·liu xun chuan 》:“bu ling bing shi gan rao qin wu 。”④qiu qu ;mou qu 。《lun yu ·wei zheng 》:“zi zhang xue gan lu 。”⑤gan she ;gan rao 。《wei shu ·tian xiang zhi si 》:“ji wu di cu (cú),xi chang hou yi cong zi gan zheng 。”(cu :si 。cong zi :zhi zi 。)⑥guan she ;qian lian 。《huai na zi ·shui lin 》:“you ren chen ge shou ji zhi ,bu de xiang gan 。”⑦an ;shui bian 。《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“kan kan fa tan xi ,zhi zhi he zhi gan xi 。”(kan kan :fa mu sheng 。)⑧tian gan ,jia 、yi 、bing 、ding 、wu 、ji 、geng 、xin 、ren 、gui de zong chen 。⑨shan jian ;shan jian liu shui 。《shi jing · xiao ya ·si gan 》:“zhi zhi si gan ,you you na shan 。”⑩liang ci 。xiang dang yu “ge ”。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“you min yong qian ,jun xian bu tong :huo yong qing qian ,bai jia re gan ;huo yong chong qian ,ping chen bu shou 。”[gan cheng ]bi yu han wei zhe 。《shi jing ·zhou na ·tu zhi 》:“jiu jiu wu fu ,gong hou gan cheng 。”(jiu jiu :yong wu mao 。gong hou :zhi guo jun 。)

    gan ge :

    ①bing qi de dai chen 。《shi ·da ya ·gong liu 》:“gong shi si zhang ,~~qi yang 。”②zhan zheng de dai chen 。wen tian xiang 《guo ling ding xiang 》:“xin ku zao feng qi yi jing ,~~liao la si zhou xing 。”

    ge :

    ①gu dai yi chong heng ren chang bing de bing qi 。《xun zi ·yi bing 》:“gu zhi bing ,ge 、mao 、shi er yi yi 。”②fan zhi bing qi 。《shang shu ·fei shi 》:“bei nai gong shi ,duan nai ge mao ,li nai feng ren ,mo gan bu shan 。”③zhan zheng 。《hou han shu ·gong sun shu chuan 》:“yan wu xi ge ,bei ci shi han 。”

    shang :

    ①jia zai shang mian ;chao guo 。《shi jing ·ji feng ·zhe 》:“shang zhi yi qiong hua hu er 。”(qiong hua :jing mei de yu 。hu er :yu qi ci 。)②jin kua 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“sui cai gao yu shi ,er mo jiao shang zhi qing 。”③zun chong ;chong shang 。《zhuang zi ·tian dao 》:“xiang dang shang chi ,hang shi shang xian 。”④zhi qu ;ai hao 。liu zong yuan 《you na ting ye hai xu zhi qi shi yun 》:“su bao qiu he shang ,lv xing zi you ao 。”⑤gu dai te zhi qu di wang zhi nv wei qi 。《xin tang shu ·guo zhao chuan 》:“ji zi zhong ci shang rao yang gong zhu 。”⑥zhu guan ;te zhi di wang de si ren shi wu 。《huai na zi ·lan ming 》:“fu gu shi shu nv ,wei jian shang xi 。”(shang xi :ji dian xi ,zhang guan bu lv ma cao zhi wu 。)《shi ji ·lv tai hou ben ji 》:“xiang ping hou tong shang fu jie 。”(tong :ji tong ,ren ming 。)⑦fu ci 。shang ju ;hai 。《shi jing ·wang feng ·tu yuan 》:“wo sheng zhi chu ,shang mo wei 。”si ma qian 《bao ren an shu 》:“ru pu ,shang he yan zai !”

    zong :

    (yi )[zong yu rǒng]gu dong bie ren zuo huai shi 。《han shu ·heng shan wang liu ci chuan 》:“ri ye zong yu wang mou fan shi 。” (er )zòng ①fang ;fa 。《shi ji ·wu tai bai shi jia 》:“yu shi wu wang sui zong bing zhui zhi 。”《huai na zi ·ren jian 》:“qin xi ba fu ren ,zong er yu zhi 。”②shi fang ;fang zou 。《jiu tang shu ·yang gong ren chuan 》:“zong suo fu hai zhi 。”③fang ren ;bu jia yao shu 。《zuo chuan ·xi gong san shi san nian 》:“zong di ,huan sheng 。”《xun zi ·fu guo 》:“tian xia hai sheng zong yu 。”④teng yue 。wang chong 《lun heng ·dao xu 》:“re shi zhe ju bei er zong shen ,sui ru yun zhong 。”⑤ji shi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi si nian 》:“zong fu neng si ,ji you xi yan ?”《lv shi chun qiu ·xia xian 》:“zong fu zi ao lu jue ,wu yong gan ao ba wang hu ?”⑥zong ;shu ;yu “heng ”xiang dui 。《lv shi chun qiu ·bian tu 》:“heng hang bi de ,zong hang bi shu 。”(shu :zhi 。)dong fang shuo 《qi jian ·chen jiang 》:“bu bie heng zhi yu zong 。”⑦zhan guo shi ji liu guo de ge zong 。《huai na zi ·yao lve 》:“gu zong heng xiu duan sheng yan 。”⑧zong ji 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“yan bian shi zong ji an qi ?”

    zong heng :

    ①ben fang 。du fu 《hu wei liu jue gou 》:“yu xin wen zhang lao geng cheng ,ling yun jian bi yi ~~。”②fen chen ,jiao cuo 。cao zhi 《shi tai zi zuo 》:“qing li ying jin shang ,zhuan ~~chen 。”③ge zong lian heng de su yu 。《xin yu ·bian huo 》:“yin ji gang rou zhi shi ,wei zuo ~~zhi shu 。”④jing ying tian xia 。wei zheng 《shu huai 》:“~~ji bu jiu ,kang kai zhi you cun 。”⑤fen san 。wang yan shou 《lu ling guang dian fu 》:“~~jia yi ,ge you suo qu 。”

    heng :

    (yi )①heng guan ;heng fang zhao 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?xue yong lan guan ma bu qian 。”《tian gong kai wu ·zhou che ·che 》:“si lun zhe qian hou ge heng zhou yi gen 。”②heng de fang xiang 。1. dong xi xiang de 。yu “zong ”xiang dui 。yang xiong 《tai xuan ·xuan ying 》:“li tian zhi jing yue yin yu yang ,xing de zhi wei yue zong yu heng 。”fan wang zhu :“na bei wei zong ,dong xi wei heng 。”2. heng xiang de ;heng zhao de 。yu “zhi ”、“shu ”xiang dui 。《lv shi chun qiu ·gui zhi 》:“hang ren zhu guo mian zhou heng ge er jin 。”3. gen wu ti chang de yi bian chui zhi de 。yu “zhi ”、“zong ”xiang dui 。《tian gong kai wu ·zhou che ·cao fang 》:“fan feng cong heng lai ming yue qiang feng 。”③heng guan ;heng du 。《han shu ·yang xiong chuan shang 》:“jiang ji hou tu ,shang nai shuai qun chen heng da he ,cou fen yin 。”(cou :ben fu 。)④chong man 。su shi 《qian chi bi fu 》:“bai lou heng jiang ,shui guang jie tian 。”⑤an ;an kuo 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“hao hao shang shang (shāng),heng mo ji ya 。”(shang shang :shui liu da er ji 。)⑥cuo za 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“hong shui heng liu ,fan lan yu tian xia 。”⑦zhan guo shi wai jiao ce lve “lian heng ”de sheng chen 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“yao zai jiang bing ,po chi shui (shuì)zhi yan cong heng zhe 。” (er )hèng ①man heng ;jiang bao 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“cheng xiang yan guan fu jia zai ying chuan ,heng shen ,min ku zhi 。”《meng zi ·mo zhang xia 》:“heng zheng zhi suo chu ,heng min zhi suo zhi ,bu ren ju ye 。”②yi wai ;chu hu yi liao ;yu liao bu dao 。《huai na zi ·quan yan xun 》:“nei xiu ji er heng huo zhi zhe ,jie tian ye 。”