• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 已矣勿重陳,重陳令人悲。

    “已矣勿重陳,重陳令人悲。”詩句出處:《寓意詩五首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    豫樟生深山,七年而後知。
    挺高二百尺,本末皆十圍。
    天子建明堂,此材獨中規。
    匠人執斤墨,采度將有期。
    孟冬草木枯,烈火燎山陂。
    疾風吹猛焰,從根燒到枝。
    養材三十年,方成棟梁姿。
    一朝為灰燼,柯葉無孑遺。
    地雖生爾材,天不與爾時。
    不如糞上英,猶有人掇之。
    已矣勿重陳,重陳令人悲。
    不悲焚燒苦,但悲采用遲。

    赫赫京內史,炎炎中書郎。
    昨傳征拜日,恩賜頗殊常。
    貂冠水蒼玉,紫綬黃金章。
    佩服身未暖,已聞竄遐荒。
    親戚不得別,吞聲泣路旁。
    賓客亦已散,門前雀羅張。
    富貴來不久,倏如瓦溝霜。
    權勢去尤速,瞥若石火光。
    不如守貧賤,貧賤可久長。
    傳語宦遊子,且來歸故鄉。

    促織不成章,提壺但聞聲。
    嗟哉蟲與鳥,無實有虛名。
    與君定交日,久要如弟兄。
    何以示誠信,白水指為盟。
    雲雨一為別,飛沉兩難並。
    君為得風鵬,我為失水鯨。
    音信日已疏,恩分日已輕。
    窮通尚如此,何況死與生。
    乃知擇交難,須有知人明。
    莫將山上松,結托水上萍。

    翩翩兩玄鳥,本是同巢燕。
    分飛來幾時,秋夏炎涼變。
    一宿蓬篳廬,一棲明光殿。
    偶因銜泥處,復得重相見。
    彼矜杏梁貴,此嗟茅棟賤。
    眼看秋社至,兩處俱難戀。
    所托各暫時,胡為相嘆羨?

    婆娑園中樹,根株大合圍。
    蠢爾樹間蟲,形質一何微。
    孰謂蟲至微,蟲蠹無已期。
    孰謂樹至大,花葉有衰時。
    花衰夏未實,葉病秋先萎。
    樹心半為土,觀者安得知。
    借問蟲何在,在身不在枝。
    借問蟲何食,食心不食皮。
    豈無啄木鳥,嘴長將何為。

    【註釋】:

    已:

    ①停止。《荀子·勸學》:“學不可以已。”②完畢。《戰國策·齊策二》:“言未已,齊讓又至。”(讓:責備。)③罷免。《論語·公冶長》:“(子文)三已之,無慍(yùn)色。”(慍:怨恨。)④疾止;病除。柳宗元《捕蛇者說》:“可以已大風。”(大風:麻風病。)⑤副詞。1. 已經。《史記·蒙恬列傳》:“扶蘇已死。”2.隨後;旋即。《史記·項羽本紀》:“廢以為侯,已又殺之。”3. 太;過分。《詩經·小雅·巧言》:“昊(hào)天已威。”(昊天:天。)⑥通“以”。介詞。和方位詞“來”、“上”、“下”、“東”、“西”等結合,表示對時間、范圍的限制。《三國志·吳書·吳主傳》:“自丞相雍已下皆諫。”⑦語氣詞。用法同“矣”。用於句末,表示確定語氣。《老子》第二章:“天下皆知美之為美,斯惡已。”(斯惡已:就顯出醜惡瞭。)

    矣:

    語氣詞。①表示既成事實,即事物的已然。相當於“瞭”。《左傳·僖公二十八年》:“險阻艱難,備嘗之矣。”②表示肯定的推測,即事物的必然。相當於“瞭”、“啦”。《史記·淮陰侯列傳》:“願君留意臣之計! 否,必為二子所禽矣。”(禽:通“擒”。捉拿。)③表示感嘆。《呂氏春秋·疑似》:“孽矣!無此事也。”《列子·湯問》:“甚矣,汝之不惠!”(惠:同“慧”。聰明。)④表示命令或請求。相當於“吧”、“啊”。《商君書·更法》:“君無疑矣。”⑤表示疑問。相當於“呢”、“啦”。《孟子·梁惠王上》:“德何如,則可以王(wàng)矣?”(王:行王道。)⑥表示語氣的停頓,引起下文。《詩經·周南·漢廣》:“漢之廣矣,不可泳思。”(思:句末語氣詞。)⑦代詞。與“之”相當。《孟子·盡心上》:“行之而不著焉,習矣而不察焉。”

    勿:

    ①無;沒有。與“有”相對。《墨子·兼愛下》:“貴賢罰暴,勿有親戚兄弟之所阿。”②副詞。不;不要。《韓非子·十過》:“韓康子欲勿與,段規諫曰:‘不可不與也。’”③表禁止。《論語·顏淵》:“非禮勿視,非禮勿聽。”④助詞。用於句首,無意義。《左傳·僖公十五年》:“史蘇是占,勿從何益。”[勿勿]1.勤勉的樣子。《大戴禮記·曾子立事》:“君子守此終身勿勿也。”2. 急速;匆忙。杜牧《遣興》:“浮生長勿勿,兒小且嗚嗚。”

    重:

    (一)①厚。《周易·系辭上》:“夫茅之為物薄,而用可重也。”②重量。《漢書·食貨志下》:“更造大錢,徑寸二分,重十二銖。”(徑:直徑。銖:二十四銖為一兩。)③分量大;程度深。與“輕”相對。《戰國策·齊策四》:“千金,重幣也。”④重要;貴重。《論語·泰伯》:“任重而道遠。”⑤重視;敬重。《韓詩外傳》卷一:“曾子重其身而輕其祿。”(祿:做官的俸祿。)賈誼《過秦論上》:“尊賢重士。”⑥加上;加重。白居易《長恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”⑦莊重。《論語·學而》:“君子不重則不威。”⑧慎重。《六韜·論將》:“命在於將,將者國之輔,先王之所重也。” (二)chóng ①重疊;重復。程垓《摸魚兒》:“重門深鎖,猶有夜深月。”②量詞。層。李白《早發白帝城》:“兩岸猿聲啼不住,輕舟已過萬重山。”③副詞。1. 重新;再次。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓。”(乃:於是)2. 加上,表示更進一層。屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”(紛:多的樣子。脩能:修飾的美態。脩,同修。)

    陳:

    ①[動]陳列。《周禮·地官·司市》:“以~肆辨物而平市。”②[動]陳述。屈原《離騷》:“跪敷衽以~辭兮。”③[動]公佈,宣告。《荀子·王霸》:“政令已~,雖睹利敗,不欺其民。”④[形]舊。與“新”相對。《荀子·富國》:“年谷復熟,而~積有餘。”⑤[名]春秋時諸侯國名。故地在今河南東部及安徽的一部分地區。《左傳·隱公三年》:“又娶於~,曰厲媯。”⑥ (zhen)[名]交戰時的隊列。《孫子兵法·軍爭》:“勿擊堂堂之~。”⑦[名]佈陣。《論語·衛靈公》:“衛靈公問~於孔子。”

    重:

    (一)①厚。《周易·系辭上》:“夫茅之為物薄,而用可重也。”②重量。《漢書·食貨志下》:“更造大錢,徑寸二分,重十二銖。”(徑:直徑。銖:二十四銖為一兩。)③分量大;程度深。與“輕”相對。《戰國策·齊策四》:“千金,重幣也。”④重要;貴重。《論語·泰伯》:“任重而道遠。”⑤重視;敬重。《韓詩外傳》卷一:“曾子重其身而輕其祿。”(祿:做官的俸祿。)賈誼《過秦論上》:“尊賢重士。”⑥加上;加重。白居易《長恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”⑦莊重。《論語·學而》:“君子不重則不威。”⑧慎重。《六韜·論將》:“命在於將,將者國之輔,先王之所重也。” (二)chóng ①重疊;重復。程垓《摸魚兒》:“重門深鎖,猶有夜深月。”②量詞。層。李白《早發白帝城》:“兩岸猿聲啼不住,輕舟已過萬重山。”③副詞。1. 重新;再次。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓。”(乃:於是)2. 加上,表示更進一層。屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以脩能。”(紛:多的樣子。脩能:修飾的美態。脩,同修。)

    陳:

    ①[動]陳列。《周禮·地官·司市》:“以~肆辨物而平市。”②[動]陳述。屈原《離騷》:“跪敷衽以~辭兮。”③[動]公佈,宣告。《荀子·王霸》:“政令已~,雖睹利敗,不欺其民。”④[形]舊。與“新”相對。《荀子·富國》:“年谷復熟,而~積有餘。”⑤[名]春秋時諸侯國名。故地在今河南東部及安徽的一部分地區。《左傳·隱公三年》:“又娶於~,曰厲媯。”⑥ (zhen)[名]交戰時的隊列。《孫子兵法·軍爭》:“勿擊堂堂之~。”⑦[名]佈陣。《論語·衛靈公》:“衛靈公問~於孔子。”

    令:

    (一)①發令;下命令。《論語·顏淵》:“其身正,不令而行。”《史記·孫子吳起列傳》:“即三令五申之。”(申:告誡。)②命令;法令。《史記·屈原賈生列傳》:“王使屈平為令。”③美好。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“年始十八九,便言多令才。”(便言:有口才。)④古代官名。指中央或地方的主管官員。《史記·陳涉世傢》:“宮門令欲縛之。”特指縣令。《漢書·蒯通傳》:“通說(shuì)范陽令徐公曰:‘……足下為令十餘年矣。’”⑤時節;季節。⑥詞牌、曲牌名。一般較為短小,稱為小令、令曲。⑦連詞。假使;如果。《史記·張耳陳馀列傳》:“令事成,歸王;事敗,獨身坐耳。”(身坐:自身定罪。) (二)líng [令狐]1.古地名。在今山西臨猗縣西。2.復姓。 (三)lǐng 量詞。紙張計量單位。原張紙五百張為一令。

    令人:

    善良的人。《詩·邶風·凱風》:“母氏聖善,我無~~。”

    悲:

    ①哀痛;悲傷。《禮記· 問喪》:“夫悲哀在中,故形變於外也。”《韓非子·和氏獻璧》:“子奚哭之悲也?”(奚:為何。)②同情;憐憫。柳宗元《捕蛇者說》:“(蔣氏)言之,貌若甚戚者。餘悲之。”(戚:悲哀。)③眷戀。《漢書·高祖紀下》:“遊子悲故鄉。”


  • 已矣勿重陈,重陈令人悲。

    “已矣勿重陈,重陈令人悲。”诗句出处:《寓意诗五首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    豫樟生深山,七年而后知。
    挺高二百尺,本末皆十围。
    天子建明堂,此材独中规。
    匠人执斤墨,采度将有期。
    孟冬草木枯,烈火燎山陂。
    疾风吹猛焰,从根烧到枝。
    养材三十年,方成栋梁姿。
    一朝为灰烬,柯叶无孑遗。
    地虽生尔材,天不与尔时。
    不如粪上英,犹有人掇之。
    已矣勿重陈,重陈令人悲。
    不悲焚烧苦,但悲采用迟。

    赫赫京内史,炎炎中书郎。
    昨传征拜日,恩赐颇殊常。
    貂冠水苍玉,紫绶黄金章。
    佩服身未暖,已闻窜遐荒。
    亲戚不得别,吞声泣路旁。
    宾客亦已散,门前雀罗张。
    富贵来不久,倏如瓦沟霜。
    权势去尤速,瞥若石火光。
    不如守贫贱,贫贱可久长。
    传语宦游子,且来归故乡。

    促织不成章,提壶但闻声。
    嗟哉虫与鸟,无实有虚名。
    与君定交日,久要如弟兄。
    何以示诚信,白水指为盟。
    云雨一为别,飞沉两难并。
    君为得风鹏,我为失水鲸。
    音信日已疏,恩分日已轻。
    穷通尚如此,何况死与生。
    乃知择交难,须有知人明。
    莫将山上松,结托水上萍。

    翩翩两玄鸟,本是同巢燕。
    分飞来几时,秋夏炎凉变。
    一宿蓬筚庐,一栖明光殿。
    偶因衔泥处,复得重相见。
    彼矜杏梁贵,此嗟茅栋贱。
    眼看秋社至,两处俱难恋。
    所托各暂时,胡为相叹羡?

    婆娑园中树,根株大合围。
    蠢尔树间虫,形质一何微。
    孰谓虫至微,虫蠹无已期。
    孰谓树至大,花叶有衰时。
    花衰夏未实,叶病秋先萎。
    树心半为土,观者安得知。
    借问虫何在,在身不在枝。
    借问虫何食,食心不食皮。
    岂无啄木鸟,嘴长将何为。

    【注释】:

    已:

    ①停止。《荀子·劝学》:“学不可以已。”②完毕。《战国策·齐策二》:“言未已,齐让又至。”(让:责备。)③罢免。《论语·公冶长》:“(子文)三已之,无愠(yùn)色。”(愠:怨恨。)④疾止;病除。柳宗元《捕蛇者说》:“可以已大风。”(大风:麻风病。)⑤副词。1. 已经。《史记·蒙恬列传》:“扶苏已死。”2.随后;旋即。《史记·项羽本纪》:“废以为侯,已又杀之。”3. 太;过分。《诗经·小雅·巧言》:“昊(hào)天已威。”(昊天:天。)⑥通“以”。介词。和方位词“来”、“上”、“下”、“东”、“西”等结合,表示对时间、范围的限制。《三国志·吴书·吴主传》:“自丞相雍已下皆谏。”⑦语气词。用法同“矣”。用于句末,表示确定语气。《老子》第二章:“天下皆知美之为美,斯恶已。”(斯恶已:就显出丑恶了。)

    矣:

    语气词。①表示既成事实,即事物的已然。相当于“了”。《左传·僖公二十八年》:“险阻艰难,备尝之矣。”②表示肯定的推测,即事物的必然。相当于“了”、“啦”。《史记·淮阴侯列传》:“愿君留意臣之计! 否,必为二子所禽矣。”(禽:通“擒”。捉拿。)③表示感叹。《吕氏春秋·疑似》:“孽矣!无此事也。”《列子·汤问》:“甚矣,汝之不惠!”(惠:同“慧”。聪明。)④表示命令或请求。相当于“吧”、“啊”。《商君书·更法》:“君无疑矣。”⑤表示疑问。相当于“呢”、“啦”。《孟子·梁惠王上》:“德何如,则可以王(wàng)矣?”(王:行王道。)⑥表示语气的停顿,引起下文。《诗经·周南·汉广》:“汉之广矣,不可泳思。”(思:句末语气词。)⑦代词。与“之”相当。《孟子·尽心上》:“行之而不著焉,习矣而不察焉。”

    勿:

    ①无;没有。与“有”相对。《墨子·兼爱下》:“贵贤罚暴,勿有亲戚兄弟之所阿。”②副词。不;不要。《韩非子·十过》:“韩康子欲勿与,段规谏曰:‘不可不与也。’”③表禁止。《论语·颜渊》:“非礼勿视,非礼勿听。”④助词。用于句首,无意义。《左传·僖公十五年》:“史苏是占,勿从何益。”[勿勿]1.勤勉的样子。《大戴礼记·曾子立事》:“君子守此终身勿勿也。”2. 急速;匆忙。杜牧《遣兴》:“浮生长勿勿,儿小且呜呜。”

    重:

    (一)①厚。《周易·系辞上》:“夫茅之为物薄,而用可重也。”②重量。《汉书·食货志下》:“更造大钱,径寸二分,重十二铢。”(径:直径。铢:二十四铢为一两。)③分量大;程度深。与“轻”相对。《战国策·齐策四》:“千金,重币也。”④重要;贵重。《论语·泰伯》:“任重而道远。”⑤重视;敬重。《韩诗外传》卷一:“曾子重其身而轻其禄。”(禄:做官的俸禄。)贾谊《过秦论上》:“尊贤重士。”⑥加上;加重。白居易《长恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”⑦庄重。《论语·学而》:“君子不重则不威。”⑧慎重。《六韬·论将》:“命在于将,将者国之辅,先王之所重也。” (二)chóng ①重叠;重复。程垓《摸鱼儿》:“重门深锁,犹有夜深月。”②量词。层。李白《早发白帝城》:“两岸猿声啼不住,轻舟已过万重山。”③副词。1. 重新;再次。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼。”(乃:于是)2. 加上,表示更进一层。屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”(纷:多的样子。脩能:修饰的美态。脩,同修。)

    陈:

    ①[动]陈列。《周礼·地官·司市》:“以~肆辨物而平市。”②[动]陈述。屈原《离骚》:“跪敷衽以~辞兮。”③[动]公布,宣告。《荀子·王霸》:“政令已~,虽睹利败,不欺其民。”④[形]旧。与“新”相对。《荀子·富国》:“年谷复熟,而~积有余。”⑤[名]春秋时诸侯国名。故地在今河南东部及安徽的一部分地区。《左传·隐公三年》:“又娶于~,曰厉妫。”⑥ (zhen)[名]交战时的队列。《孙子兵法·军争》:“勿击堂堂之~。”⑦[名]布阵。《论语·卫灵公》:“卫灵公问~于孔子。”

    重:

    (一)①厚。《周易·系辞上》:“夫茅之为物薄,而用可重也。”②重量。《汉书·食货志下》:“更造大钱,径寸二分,重十二铢。”(径:直径。铢:二十四铢为一两。)③分量大;程度深。与“轻”相对。《战国策·齐策四》:“千金,重币也。”④重要;贵重。《论语·泰伯》:“任重而道远。”⑤重视;敬重。《韩诗外传》卷一:“曾子重其身而轻其禄。”(禄:做官的俸禄。)贾谊《过秦论上》:“尊贤重士。”⑥加上;加重。白居易《长恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”⑦庄重。《论语·学而》:“君子不重则不威。”⑧慎重。《六韬·论将》:“命在于将,将者国之辅,先王之所重也。” (二)chóng ①重叠;重复。程垓《摸鱼儿》:“重门深锁,犹有夜深月。”②量词。层。李白《早发白帝城》:“两岸猿声啼不住,轻舟已过万重山。”③副词。1. 重新;再次。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼。”(乃:于是)2. 加上,表示更进一层。屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以脩能。”(纷:多的样子。脩能:修饰的美态。脩,同修。)

    陈:

    ①[动]陈列。《周礼·地官·司市》:“以~肆辨物而平市。”②[动]陈述。屈原《离骚》:“跪敷衽以~辞兮。”③[动]公布,宣告。《荀子·王霸》:“政令已~,虽睹利败,不欺其民。”④[形]旧。与“新”相对。《荀子·富国》:“年谷复熟,而~积有余。”⑤[名]春秋时诸侯国名。故地在今河南东部及安徽的一部分地区。《左传·隐公三年》:“又娶于~,曰厉妫。”⑥ (zhen)[名]交战时的队列。《孙子兵法·军争》:“勿击堂堂之~。”⑦[名]布阵。《论语·卫灵公》:“卫灵公问~于孔子。”

    令:

    (一)①发令;下命令。《论语·颜渊》:“其身正,不令而行。”《史记·孙子吴起列传》:“即三令五申之。”(申:告诫。)②命令;法令。《史记·屈原贾生列传》:“王使屈平为令。”③美好。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“年始十八九,便言多令才。”(便言:有口才。)④古代官名。指中央或地方的主管官员。《史记·陈涉世家》:“宫门令欲缚之。”特指县令。《汉书·蒯通传》:“通说(shuì)范阳令徐公曰:‘……足下为令十余年矣。’”⑤时节;季节。⑥词牌、曲牌名。一般较为短小,称为小令、令曲。⑦连词。假使;如果。《史记·张耳陈馀列传》:“令事成,归王;事败,独身坐耳。”(身坐:自身定罪。) (二)líng [令狐]1.古地名。在今山西临猗县西。2.复姓。 (三)lǐng 量词。纸张计量单位。原张纸五百张为一令。

    令人:

    善良的人。《诗·邶风·凯风》:“母氏圣善,我无~~。”

    悲:

    ①哀痛;悲伤。《礼记· 问丧》:“夫悲哀在中,故形变于外也。”《韩非子·和氏献璧》:“子奚哭之悲也?”(奚:为何。)②同情;怜悯。柳宗元《捕蛇者说》:“(蒋氏)言之,貌若甚戚者。余悲之。”(戚:悲哀。)③眷恋。《汉书·高祖纪下》:“游子悲故乡。”


  • yi yi wu chong chen ,chong chen ling ren bei 。

    “yi yi wu chong chen ,chong chen ling ren bei 。”shi gou chu chu :《yu yi shi wu shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    yu zhang sheng shen shan ,qi nian er hou zhi 。
    ting gao er bai che ,ben mo jie shi wei 。
    tian zi jian ming tang ,ci cai du zhong gui 。
    jiang ren zhi jin mo ,cai du jiang you ji 。
    meng dong cao mu ku ,lie huo liao shan bei 。
    ji feng chui meng yan ,cong gen shao dao zhi 。
    yang cai san shi nian ,fang cheng dong liang zi 。
    yi chao wei hui jin ,ke xie mo jie wei 。
    de sui sheng er cai ,tian bu yu er shi 。
    bu ru fen shang ying ,you you ren duo zhi 。
    yi yi wu chong chen ,chong chen ling ren bei 。
    bu bei fen shao ku ,dan bei cai yong chi 。

    he he jing nei shi ,yan yan zhong shu lang 。
    zuo chuan zheng bai ri ,en ci po shu chang 。
    diao guan shui cang yu ,zi shou huang jin zhang 。
    pei fu shen wei nuan ,yi wen cuan xia huang 。
    qin qi bu de bie ,tun sheng qi lu pang 。
    bin ke yi yi san ,men qian qiao luo zhang 。
    fu gui lai bu jiu ,shu ru wa gou shuang 。
    quan shi qu you su ,pie re dan huo guang 。
    bu ru shou pin jian ,pin jian ke jiu chang 。
    chuan yu huan you zi ,ju lai gui gu xiang 。

    cu zhi bu cheng zhang ,di hu dan wen sheng 。
    jie zai chong yu diao ,mo shi you xu ming 。
    yu jun ding jiao ri ,jiu yao ru di xiong 。
    he yi shi cheng xin ,bai shui zhi wei meng 。
    yun yu yi wei bie ,fei chen liang nan bing 。
    jun wei de feng peng ,wo wei shi shui jing 。
    yin xin ri yi shu ,en fen ri yi qing 。
    qiong tong shang ru ci ,he kuang si yu sheng 。
    nai zhi ze jiao nan ,xu you zhi ren ming 。
    mo jiang shan shang song ,jie tuo shui shang ping 。

    pian pian liang xuan diao ,ben shi tong chao yan 。
    fen fei lai ji shi ,qiu xia yan liang bian 。
    yi su peng bi lu ,yi qi ming guang dian 。
    ou yin xian ni chu ,fu de chong xiang jian 。
    bi jin xing liang gui ,ci jie mao dong jian 。
    yan kan qiu she zhi ,liang chu ju nan lian 。
    suo tuo ge zan shi ,hu wei xiang tan xian ?

    po suo yuan zhong shu ,gen zhu da ge wei 。
    chun er shu jian chong ,xing zhi yi he wei 。
    shu wei chong zhi wei ,chong du mo yi ji 。
    shu wei shu zhi da ,hua xie you cui shi 。
    hua cui xia wei shi ,xie bing qiu xian wei 。
    shu xin ban wei tu ,guan zhe an de zhi 。
    jie wen chong he zai ,zai shen bu zai zhi 。
    jie wen chong he shi ,shi xin bu shi pi 。
    qi mo zhuo mu diao ,zui chang jiang he wei 。

    【zhu shi 】:

    yi :

    ①ting zhi 。《xun zi ·quan xue 》:“xue bu ke yi yi 。”②wan bi 。《zhan guo ce ·ji ce er 》:“yan wei yi ,ji rang you zhi 。”(rang :ze bei 。)③ba mian 。《lun yu ·gong ye chang 》:“(zi wen )san yi zhi ,mo yun (yùn)se 。”(yun :yuan hen 。)④ji zhi ;bing chu 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“ke yi yi da feng 。”(da feng :ma feng bing 。)⑤fu ci 。1. yi jing 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“fu su yi si 。”2.sui hou ;xuan ji 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“fei yi wei hou ,yi you sha zhi 。”3. tai ;guo fen 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“hao (hào)tian yi wei 。”(hao tian :tian 。)⑥tong “yi ”。jie ci 。he fang wei ci “lai ”、“shang ”、“xia ”、“dong ”、“xi ”deng jie ge ,biao shi dui shi jian 、fan wei de xian zhi 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“zi cheng xiang yong yi xia jie jian 。”⑦yu qi ci 。yong fa tong “yi ”。yong yu gou mo ,biao shi que ding yu qi 。《lao zi 》di er zhang :“tian xia jie zhi mei zhi wei mei ,si e yi 。”(si e yi :jiu xian chu chou e le 。)

    yi :

    yu qi ci 。①biao shi ji cheng shi shi ,ji shi wu de yi ran 。xiang dang yu “le ”。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“xian zu jian nan ,bei chang zhi yi 。”②biao shi ken ding de tui ce ,ji shi wu de bi ran 。xiang dang yu “le ”、“la ”。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“yuan jun liu yi chen zhi ji ! fou ,bi wei er zi suo qin yi 。”(qin :tong “qin ”。zhuo na 。)③biao shi gan tan 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“nie yi !mo ci shi ye 。”《lie zi ·shang wen 》:“shen yi ,ru zhi bu hui !”(hui :tong “hui ”。cong ming 。)④biao shi ming ling huo qing qiu 。xiang dang yu “ba ”、“a ”。《shang jun shu ·geng fa 》:“jun mo yi yi 。”⑤biao shi yi wen 。xiang dang yu “ne ”、“la ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“de he ru ,ze ke yi wang (wàng)yi ?”(wang :hang wang dao 。)⑥biao shi yu qi de ting du ,yin qi xia wen 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“han zhi an yi ,bu ke yong sai 。”(sai :gou mo yu qi ci 。)⑦dai ci 。yu “zhi ”xiang dang 。《meng zi ·jin xin shang 》:“hang zhi er bu zhe yan ,xi yi er bu cha yan 。”

    wu :

    ①mo ;mei you 。yu “you ”xiang dui 。《mo zi ·jian ai xia 》:“gui xian fa bao ,wu you qin qi xiong di zhi suo a 。”②fu ci 。bu ;bu yao 。《han fei zi ·shi guo 》:“han kang zi yu wu yu ,duan gui jian yue :‘bu ke bu yu ye 。’”③biao jin zhi 。《lun yu ·yan yuan 》:“fei li wu shi ,fei li wu ting 。”④zhu ci 。yong yu gou shou ,mo yi yi 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“shi su shi zhan ,wu cong he yi 。”[wu wu ]1.qin mian de yang zi 。《da dai li ji ·ceng zi li shi 》:“jun zi shou ci zhong shen wu wu ye 。”2. ji su ;cong mang 。du mu 《qian xing 》:“fu sheng chang wu wu ,er xiao ju wu wu 。”

    chong :

    (yi )①hou 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“fu mao zhi wei wu bao ,er yong ke chong ye 。”②chong liang 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“geng zao da qian ,jing cun er fen ,chong shi er zhu 。”(jing :zhi jing 。zhu :er shi si zhu wei yi liang 。)③fen liang da ;cheng du shen 。yu “qing ”xiang dui 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“qian jin ,chong bi ye 。”④chong yao ;gui chong 。《lun yu ·tai bai 》:“ren chong er dao yuan 。”⑤chong shi ;jing chong 。《han shi wai chuan 》juan yi :“ceng zi chong ji shen er qing ji lu 。”(lu :zuo guan de feng lu 。)gu yi 《guo qin lun shang 》:“zun xian chong shi 。”⑥jia shang ;jia chong 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“sui ling tian xia fu mu xin ,bu chong sheng nan chong sheng nv 。”qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”⑦zhuang chong 。《lun yu ·xue er 》:“jun zi bu chong ze bu wei 。”⑧shen chong 。《liu tao ·lun jiang 》:“ming zai yu jiang ,jiang zhe guo zhi fu ,xian wang zhi suo chong ye 。” (er )chóng ①chong die ;chong fu 。cheng gai 《mo yu er 》:“chong men shen suo ,you you ye shen yue 。”②liang ci 。ceng 。li bai 《zao fa bai di cheng 》:“liang an yuan sheng ti bu zhu ,qing zhou yi guo mo chong shan 。”③fu ci 。1. chong xin ;zai ci 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou 。”(nai :yu shi )2. jia shang ,biao shi geng jin yi ceng 。qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”(fen :duo de yang zi 。脩neng :xiu shi de mei tai 。脩,tong xiu 。)

    chen :

    ①[dong ]chen lie 。《zhou li ·de guan ·si shi 》:“yi ~si bian wu er ping shi 。”②[dong ]chen shu 。qu yuan 《li sao 》:“gui fu ren yi ~ci xi 。”③[dong ]gong bu ,xuan gao 。《xun zi ·wang ba 》:“zheng ling yi ~,sui du li bai ,bu qi ji min 。”④[xing ]jiu 。yu “xin ”xiang dui 。《xun zi ·fu guo 》:“nian gu fu shou ,er ~ji you yu 。”⑤[ming ]chun qiu shi zhu hou guo ming 。gu de zai jin he na dong bu ji an hui de yi bu fen de ou 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“you qu yu ~,yue li gui 。”⑥ (zhen)[ming ]jiao zhan shi de dui lie 。《sun zi bing fa ·jun zheng 》:“wu ji tang tang zhi ~。”⑦[ming ]bu zhen 。《lun yu ·wei ling gong 》:“wei ling gong wen ~yu kong zi 。”

    chong :

    (yi )①hou 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“fu mao zhi wei wu bao ,er yong ke chong ye 。”②chong liang 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“geng zao da qian ,jing cun er fen ,chong shi er zhu 。”(jing :zhi jing 。zhu :er shi si zhu wei yi liang 。)③fen liang da ;cheng du shen 。yu “qing ”xiang dui 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“qian jin ,chong bi ye 。”④chong yao ;gui chong 。《lun yu ·tai bai 》:“ren chong er dao yuan 。”⑤chong shi ;jing chong 。《han shi wai chuan 》juan yi :“ceng zi chong ji shen er qing ji lu 。”(lu :zuo guan de feng lu 。)gu yi 《guo qin lun shang 》:“zun xian chong shi 。”⑥jia shang ;jia chong 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“sui ling tian xia fu mu xin ,bu chong sheng nan chong sheng nv 。”qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”⑦zhuang chong 。《lun yu ·xue er 》:“jun zi bu chong ze bu wei 。”⑧shen chong 。《liu tao ·lun jiang 》:“ming zai yu jiang ,jiang zhe guo zhi fu ,xian wang zhi suo chong ye 。” (er )chóng ①chong die ;chong fu 。cheng gai 《mo yu er 》:“chong men shen suo ,you you ye shen yue 。”②liang ci 。ceng 。li bai 《zao fa bai di cheng 》:“liang an yuan sheng ti bu zhu ,qing zhou yi guo mo chong shan 。”③fu ci 。1. chong xin ;zai ci 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou 。”(nai :yu shi )2. jia shang ,biao shi geng jin yi ceng 。qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi 脩neng 。”(fen :duo de yang zi 。脩neng :xiu shi de mei tai 。脩,tong xiu 。)

    chen :

    ①[dong ]chen lie 。《zhou li ·de guan ·si shi 》:“yi ~si bian wu er ping shi 。”②[dong ]chen shu 。qu yuan 《li sao 》:“gui fu ren yi ~ci xi 。”③[dong ]gong bu ,xuan gao 。《xun zi ·wang ba 》:“zheng ling yi ~,sui du li bai ,bu qi ji min 。”④[xing ]jiu 。yu “xin ”xiang dui 。《xun zi ·fu guo 》:“nian gu fu shou ,er ~ji you yu 。”⑤[ming ]chun qiu shi zhu hou guo ming 。gu de zai jin he na dong bu ji an hui de yi bu fen de ou 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“you qu yu ~,yue li gui 。”⑥ (zhen)[ming ]jiao zhan shi de dui lie 。《sun zi bing fa ·jun zheng 》:“wu ji tang tang zhi ~。”⑦[ming ]bu zhen 。《lun yu ·wei ling gong 》:“wei ling gong wen ~yu kong zi 。”

    ling :

    (yi )①fa ling ;xia ming ling 。《lun yu ·yan yuan 》:“ji shen zheng ,bu ling er hang 。”《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“ji san ling wu shen zhi 。”(shen :gao jie 。)②ming ling ;fa ling 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“wang shi qu ping wei ling 。”③mei hao 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“nian shi shi ba jiu ,bian yan duo ling cai 。”(bian yan :you kou cai 。)④gu dai guan ming 。zhi zhong yang huo de fang de zhu guan guan yuan 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“gong men ling yu fu zhi 。”te zhi xian ling 。《han shu ·kuai tong chuan 》:“tong shui (shuì)fan yang ling xu gong yue :‘……zu xia wei ling shi yu nian yi 。’”⑤shi jie ;ji jie 。⑥ci pai 、qu pai ming 。yi ban jiao wei duan xiao ,chen wei xiao ling 、ling qu 。⑦lian ci 。jia shi ;ru guo 。《shi ji ·zhang er chen yu lie chuan 》:“ling shi cheng ,gui wang ;shi bai ,du shen zuo er 。”(shen zuo :zi shen ding zui 。) (er )líng [ling hu ]1.gu de ming 。zai jin shan xi lin yi xian xi 。2.fu xing 。 (san )lǐng liang ci 。zhi zhang ji liang chan wei 。yuan zhang zhi wu bai zhang wei yi ling 。

    ling ren :

    shan liang de ren 。《shi ·bei feng ·kai feng 》:“mu shi sheng shan ,wo mo ~~。”

    bei :

    ①ai tong ;bei shang 。《li ji · wen sang 》:“fu bei ai zai zhong ,gu xing bian yu wai ye 。”《han fei zi ·he shi suo bi 》:“zi xi ku zhi bei ye ?”(xi :wei he 。)②tong qing ;lian min 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“(jiang shi )yan zhi ,mao re shen qi zhe 。yu bei zhi 。”(qi :bei ai 。)③juan lian 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“you zi bei gu xiang 。”