• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 都尉身降虜,宮刑加子長。

    “都尉身降虜,宮刑加子長。”詩句出處:《雜感》;是唐朝詩人白居易的作品。

    君子防悔尤,賢人戒行藏。
    嫌疑遠瓜李,言動慎毫芒。
    立教固如此,撫事有非常。
    為君持所感,仰面問蒼蒼。
    犬嚙桃樹根,李樹反見傷。
    老龜烹不爛,延禍及枯桑。
    城門自焚(艸熱),池魚罹其殃。
    陽貨肆兇暴,仲尼畏於匡。
    魯酒薄如水,邯鄲開戰場。
    伯禽鞭見血,過失由成王。
    都尉身降虜,宮刑加子長。
    呂安兄不道,都市殺嵇康。
    斯人死已久,其事甚昭彰。
    是非不由己,禍患安可防。
    使我千載後,涕泗滿衣裳。

    【註釋】:

    都:

    (一)du ①[名]大城市。《左傳·隱公元年》:“大~不過三國之一。”②[名]首都,京城。班固《西都賦》:“漢之西~,在於雍州,實曰長安。”③[名][都會]1. 諸侯國的都城。柳宗元《封建論》:“秦有天下,裂~~而之郡邑。”2. 繁華的大城市。《史記·貨殖列傳》:“然邯鄲亦漳、河之間一~~也。”④[形]漂亮。《詩經·鄭風·有女同車》:“彼美孟薑,洵美且~。”⑤[嘆]表示贊美。《尚書·皋陶謨》:“皋陶曰:‘~!在知人,在安民。’”⑥[動]居於,處在。《史記·滑稽列傳》:“蘇秦張儀一當萬乘之主,而~卿相之位,澤及後世。”⑦[動]匯總,匯聚。曹丕《與吳質書》:“頃撰其遺文,~為一集。”(二) dou [副]全,盡。劉義慶《世說新語·言語》:“於時天月明凈,~無纖翳。” 【辨析】都,京。“京”的本義是“大”。在先秦“京師”連用方指“國都”,“京”指國都是後起義。“都”的本義指“大城市”,漢代以後才可以指首都。

    尉:

    (一)①官名,多為武官名。秦代以後,朝廷設太尉,各郡設都尉,縣設縣尉,皆簡稱尉。《史記·陳涉世傢》:“廣起,奪而殺尉。”②通“慰”。安慰。《漢書·車千秋傳》:“尉安眾庶。”(二)yù [尉遲]姓。

    身:

    ①人或動物的軀幹。屈原《九歌· 國殤》:“首身離兮心不懲。”(不懲:不戒悔。)②身體。《荀子·非相》:“衛靈公有臣曰公孫呂,身長七尺。”③樹的主幹。《爾雅·釋木》:“樅,松葉柏身。”④自身;自己。《韓非子·五蠹》:“兔不可復得,而身為宋國笑。”⑤自己的品德、才力、行為等。《論語·學而》:“吾日三省吾身。”⑥親自。《韓非子·五蠹》:“禹之王天下也,身執耒臿以為民先。”⑦我。《三國志·蜀書·張飛傳》:“身是張翼德也。”

    降:

    (一)①從高處往下走。《詩經·鄘風·定之方中》:“降觀於桑。”(桑:桑林。)《論語·鄉黨》:“出,降一等,逞顏色,怡怡如也。”《左傳·莊公三十二年》:“有神降於莘。”(莘:地名。)《荀子·議兵》:“若時雨之降,莫不說喜。”(說yuè:喜悅。)②落下。賈誼《鵬(fú)鳥賦》:“雲蒸雨降兮,糾錯相紛。”(糾錯:交錯。)③降生。屈原《離騷》:“惟庚寅吾以降。”(惟:語氣詞。庚寅:指庚寅日。)龔自珍《己亥雜詩》一百二十五:“我勸天公重抖擻,不拘一格降人材。”④貶低;降低。《論語·微子》:“不降其志,不辱其身。”⑤降給;授予。《孟子·告子下》:“故天將降大任於斯人也,必先苦其心志,勞其筋骨。”⑥降職;降級。《左傳·昭公六年》:“有犯命者,君子廢,小人降!”《尚書·蔡仲之命》:“降霍叔於庶人。”《史記·李斯列傳》:“如此不禁,則主勢降乎上,黨與成乎下。”(黨與:朋黨。)⑦下傳;傳到……時候。柳宗元《封建論》:“然而將於夷王,害禮傷尊,下堂而迎覲見者。” (二)xiáng ①投降。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“先以書遺操,詐雲欲降。”(遺wèi:送給。)劉禹錫《贈日本僧智藏》:“深夜降龍潭水黑。”《三國志·魏書·武帝紀》:“儀及其眾皆降。”②喜悅。《詩經· 召南·草蟲》:“亦既覯(gòu)止,我心則降。”(覯:遇見。止:語氣詞。)③和;同。《左傳·哀公二十六年》:“六卿三族降聽政。”(三族:指宋國的皇、靈、樂三族。)

    虜:

    ①俘獲;抓獲。《史記·項羽本紀》:“殺蘇角,虜王離。”②搶劫,掠奪。《史記·越王勾踐世傢》:“虜齊高、國以還。”(高、國:皆姓。)張載《七哀詩》之一:“珍寶見剽虜。”③俘虜;戰俘。《漢書·樊噲傳》:“捕虜四十人。”④奴隸;仆人。《韓非子·說難》:“伊尹為宰,百裡奚為虜。”⑤對敵方的蔑稱。司馬遷《報任安書》:“虜救死扶傷不給。”(不給:顧不上。)⑥古代南方人對北方少數民族的蔑稱。文天祥《指南錄後敘》:“予自度不得脫,則直前詬虜師失信。”(詬:責罵。)

    宮:

    ①房屋;住宅。《周易·系辭下》:“上古穴居而野處,後世聖人易之以宮室。”②帝王的宮殿。《史記·秦始皇本紀》:“作宮阿房,故天下謂之阿房宮。”③宗廟;神廟。《洛陽伽藍記·永寧寺》:“須彌寶殿,兜率凈宮,莫尚於斯也。”④古代五刑之一。殘害男子生殖器,破壞婦女生殖機能的刑罰。《漢書·景帝紀》:“除宮刑,出美人。”⑤古代五聲“宮商角徵羽”音階的第一音。相當於簡譜的“1”。《宋書· 律歷志上》:“宮、商、角、徵、羽,謂之五聲。”

    宮刑:

    破壞生殖機能的酷刑。《漢書·景帝紀》:“除~~,出美人,重絕人之世也。”

    刑:

    ①刑罰;刑法。《左傳·襄公三年》:“有罪不逃刑。”②懲治;處罰。《鹽鐵論·疾貧》:“刑而正百,殺一而慎萬。”③殺;割。《戰國策 ·魏策一》:“刑白馬以盟。”(盟:立誓締約。)④治理。《周禮·秋官·序官》:“(司寇)佐王刑邦國。”⑤通“型”。1. 鑄造器物的模子。《荀子·強國》:“刑范正,金錫美,工冶巧。”(范:模子。)2.法式;典范。《文心雕龍·奏啟》:“必使理有典刑,辭有風軌。”⑥通“鉶”。古代盛羹用的鼎。《史記·太史公自序》:“(墨者)食土簋(guǐ),啜(chuò)土刑。”

    加:

    ①誣枉。《荀子·致士》:“殘賊加累譖,君子不用。”又指誇大失實。《左傳·莊公十年》:“犧牲玉帛弗敢加也,必以信。”②增加;超過。《論語·子路》:“既富矣,又何加焉?”《呂氏春秋·長利》:“若夫欲利人之心,不可以加矣。”③把此物放彼物上。《後漢書·逸民傳·嚴光》:“因共偃臥,光以足加帝腹上。”《呂氏春秋·用民》:“劍皆加於肩。”又指穿戴。劉晝《新論·慎獨》:“人之須善,猶首之須冠,足之待履。首不加冠,是越類也;行不躡履,是夷民也。”(越類:越人一類;古時越人披發文身。不躡履:赤腳,不穿鞋。)④施加;予以。《史記·孔子世傢》:“(孔子)曰:‘匹夫而營惑諸侯者罪當誅! 請命有司!’有司加法焉,手足異處。”《戰國策·魏策四》:“大王加惠,以小易大,甚善。”⑤擔任;晉升。《孟子·公孫醜上》:“夫子加齊之卿相,得行道焉。”《漢書·百官公卿表上》:“侍中、左右曹、諸吏、散騎、中常侍,皆加官,所加或列侯、將軍、卿大夫……至郎中,亡(wú)員,多至數十人。”(亡員:沒有實職。)⑥副詞。更;更加。王安石《遊褒禪山記》:“蓋餘所至,比好遊者尚不能十一,然視其左右,來而記之者已少。蓋其又深則其至又加少矣。”《荀子·王霸》:“萬乘之國可謂廣大富厚矣,加有治辨強固之道焉。若是則恬愉無患難矣。”

    子:

    ①孩子,兼指男女。《詩經·豳風· 七月》:“同我婦子,饁彼南畝。”(饁yè:送飯。南畝:指田地。)②兒子或女兒。《戰國策·趙策四》:“丈夫亦愛憐其少子乎?”此指兒子。《韓非子·說林上》:“衛人嫁其子。”此指女兒。③人的通稱,或指男;或指女。《詩經·邶風·匏有苦葉》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:過河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”(之:此。歸:出嫁。)④尊稱,多指男子。《詩經·衛風·氓》:“匪我愆期,子無良媒。”(匪:非。愆qiān:錯,誤。)⑤動物的卵或幼小的動物。《詩經·小雅·小宛》:“螟嶺有子,蜾蠃負之。”(螟蛉mínglíng:一種吃禾心的害蟲。蜾蠃guǒluǒ:細腰蜂。)《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果實或種子。劉義慶《世說新語·雅量》:“樹在道邊而多子,此必苦李。”李紳《憫農》之一:“春種一粒粟,秋收萬顆子。”⑦古代五等爵位的第四等。《禮記·王制》:“王者之制祿爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常與天幹相配以紀日、紀年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨於齊。”韓愈《息國夫人墓志銘》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐憲宗年號。日南至:指夏至。)又指十二時辰之一,即子時,自夜十一時至次日晨一時。⑨利息。《史記·貨殖列傳》:“子貸金錢千貫。”

    長:

    (一)①長度;兩端的距離。《考工記· 車人》:“車人為車,柯長三尺。”②長度大。與“短”相對。1.指空間。古樂府(木蘭詩》:“北市買長鞭。”2.指時間。《韓非子·難一》:“矜偽不長,蓋虛不久。”③巨大。李白《行路難》:“長風破浪會有時,直掛雲帆濟滄海。”(會:一定。濟:渡。)④遼闊。李白《廬山謠寄盧侍禦虛舟》:“鳥飛不到吳天長。”⑤經常。張籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,長向村傢取黃犢。”⑥長處;專長。韓愈《畫記》:“以為非一工人之所能運思,蓋叢集眾工人之所長。”⑦擅長。《三國志· 吳書·周瑜傳》:“與吳越爭衡,本非中國所長。” (二)zhǎng ①年齡大;輩分高。杜甫《兵車行》:“長者雖有問,役夫敢申恨?”②排行第一。《史記·李斯列傳》:“始皇有二十馀子,長子扶蘇以數直諫上……”③首領;首長。《禮記·曲禮下》:“九州之長,入天子之國曰牧。”(牧:官名。)④生長;成長。賈誼《論積貯疏》:“淫侈之俗,日日以長。”⑤撫養。《詩經· 小雅·蓼莪》:“長我育我。”⑥滋長。《詩經·小雅·巧言》:“君子屢盟,亂是用長。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增進;增強。《禮記·學記》:“知不足然後能自反也,知困然後能自強也,故曰教學相長也。”(反:反省。)⑧提高。李白《與韓荊州書》:“青萍結綠,長價於薛卞之門。”(青萍:劍名。結綠:玉名。)


  • 都尉身降虏,宫刑加子长。

    “都尉身降虏,宫刑加子长。”诗句出处:《杂感》;是唐朝诗人白居易的作品。

    君子防悔尤,贤人戒行藏。
    嫌疑远瓜李,言动慎毫芒。
    立教固如此,抚事有非常。
    为君持所感,仰面问苍苍。
    犬啮桃树根,李树反见伤。
    老龟烹不烂,延祸及枯桑。
    城门自焚(艹热),池鱼罹其殃。
    阳货肆凶暴,仲尼畏于匡。
    鲁酒薄如水,邯郸开战场。
    伯禽鞭见血,过失由成王。
    都尉身降虏,宫刑加子长。
    吕安兄不道,都市杀嵇康。
    斯人死已久,其事甚昭彰。
    是非不由己,祸患安可防。
    使我千载后,涕泗满衣裳。

    【注释】:

    都:

    (一)du ①[名]大城市。《左传·隐公元年》:“大~不过三国之一。”②[名]首都,京城。班固《西都赋》:“汉之西~,在于雍州,实曰长安。”③[名][都会]1. 诸侯国的都城。柳宗元《封建论》:“秦有天下,裂~~而之郡邑。”2. 繁华的大城市。《史记·货殖列传》:“然邯郸亦漳、河之间一~~也。”④[形]漂亮。《诗经·郑风·有女同车》:“彼美孟姜,洵美且~。”⑤[叹]表示赞美。《尚书·皋陶谟》:“皋陶曰:‘~!在知人,在安民。’”⑥[动]居于,处在。《史记·滑稽列传》:“苏秦张仪一当万乘之主,而~卿相之位,泽及后世。”⑦[动]汇总,汇聚。曹丕《与吴质书》:“顷撰其遗文,~为一集。”(二) dou [副]全,尽。刘义庆《世说新语·言语》:“于时天月明净,~无纤翳。” 【辨析】都,京。“京”的本义是“大”。在先秦“京师”连用方指“国都”,“京”指国都是后起义。“都”的本义指“大城市”,汉代以后才可以指首都。

    尉:

    (一)①官名,多为武官名。秦代以后,朝廷设太尉,各郡设都尉,县设县尉,皆简称尉。《史记·陈涉世家》:“广起,夺而杀尉。”②通“慰”。安慰。《汉书·车千秋传》:“尉安众庶。”(二)yù [尉迟]姓。

    身:

    ①人或动物的躯干。屈原《九歌· 国殇》:“首身离兮心不惩。”(不惩:不戒悔。)②身体。《荀子·非相》:“卫灵公有臣曰公孙吕,身长七尺。”③树的主干。《尔雅·释木》:“枞,松叶柏身。”④自身;自己。《韩非子·五蠹》:“兔不可复得,而身为宋国笑。”⑤自己的品德、才力、行为等。《论语·学而》:“吾日三省吾身。”⑥亲自。《韩非子·五蠹》:“禹之王天下也,身执耒臿以为民先。”⑦我。《三国志·蜀书·张飞传》:“身是张翼德也。”

    降:

    (一)①从高处往下走。《诗经·鄘风·定之方中》:“降观于桑。”(桑:桑林。)《论语·乡党》:“出,降一等,逞颜色,怡怡如也。”《左传·庄公三十二年》:“有神降于莘。”(莘:地名。)《荀子·议兵》:“若时雨之降,莫不说喜。”(说yuè:喜悦。)②落下。贾谊《鹏(fú)鸟赋》:“云蒸雨降兮,纠错相纷。”(纠错:交错。)③降生。屈原《离骚》:“惟庚寅吾以降。”(惟:语气词。庚寅:指庚寅日。)龚自珍《己亥杂诗》一百二十五:“我劝天公重抖擞,不拘一格降人材。”④贬低;降低。《论语·微子》:“不降其志,不辱其身。”⑤降给;授予。《孟子·告子下》:“故天将降大任于斯人也,必先苦其心志,劳其筋骨。”⑥降职;降级。《左传·昭公六年》:“有犯命者,君子废,小人降!”《尚书·蔡仲之命》:“降霍叔于庶人。”《史记·李斯列传》:“如此不禁,则主势降乎上,党与成乎下。”(党与:朋党。)⑦下传;传到……时候。柳宗元《封建论》:“然而将于夷王,害礼伤尊,下堂而迎觐见者。” (二)xiáng ①投降。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“先以书遗操,诈云欲降。”(遗wèi:送给。)刘禹锡《赠日本僧智藏》:“深夜降龙潭水黑。”《三国志·魏书·武帝纪》:“仪及其众皆降。”②喜悦。《诗经· 召南·草虫》:“亦既觏(gòu)止,我心则降。”(觏:遇见。止:语气词。)③和;同。《左传·哀公二十六年》:“六卿三族降听政。”(三族:指宋国的皇、灵、乐三族。)

    虏:

    ①俘获;抓获。《史记·项羽本纪》:“杀苏角,虏王离。”②抢劫,掠夺。《史记·越王勾践世家》:“虏齐高、国以还。”(高、国:皆姓。)张载《七哀诗》之一:“珍宝见剽虏。”③俘虏;战俘。《汉书·樊哙传》:“捕虏四十人。”④奴隶;仆人。《韩非子·说难》:“伊尹为宰,百里奚为虏。”⑤对敌方的蔑称。司马迁《报任安书》:“虏救死扶伤不给。”(不给:顾不上。)⑥古代南方人对北方少数民族的蔑称。文天祥《指南录后叙》:“予自度不得脱,则直前诟虏师失信。”(诟:责骂。)

    宫:

    ①房屋;住宅。《周易·系辞下》:“上古穴居而野处,后世圣人易之以宫室。”②帝王的宫殿。《史记·秦始皇本纪》:“作宫阿房,故天下谓之阿房宫。”③宗庙;神庙。《洛阳伽蓝记·永宁寺》:“须弥宝殿,兜率净宫,莫尚于斯也。”④古代五刑之一。残害男子生殖器,破坏妇女生殖机能的刑罚。《汉书·景帝纪》:“除宫刑,出美人。”⑤古代五声“宫商角徵羽”音阶的第一音。相当于简谱的“1”。《宋书· 律历志上》:“宫、商、角、徵、羽,谓之五声。”

    宫刑:

    破坏生殖机能的酷刑。《汉书·景帝纪》:“除~~,出美人,重绝人之世也。”

    刑:

    ①刑罚;刑法。《左传·襄公三年》:“有罪不逃刑。”②惩治;处罚。《盐铁论·疾贫》:“刑而正百,杀一而慎万。”③杀;割。《战国策 ·魏策一》:“刑白马以盟。”(盟:立誓缔约。)④治理。《周礼·秋官·序官》:“(司寇)佐王刑邦国。”⑤通“型”。1. 铸造器物的模子。《荀子·强国》:“刑范正,金锡美,工冶巧。”(范:模子。)2.法式;典范。《文心雕龙·奏启》:“必使理有典刑,辞有风轨。”⑥通“铏”。古代盛羹用的鼎。《史记·太史公自序》:“(墨者)食土簋(guǐ),啜(chuò)土刑。”

    加:

    ①诬枉。《荀子·致士》:“残贼加累谮,君子不用。”又指夸大失实。《左传·庄公十年》:“牺牲玉帛弗敢加也,必以信。”②增加;超过。《论语·子路》:“既富矣,又何加焉?”《吕氏春秋·长利》:“若夫欲利人之心,不可以加矣。”③把此物放彼物上。《后汉书·逸民传·严光》:“因共偃卧,光以足加帝腹上。”《吕氏春秋·用民》:“剑皆加于肩。”又指穿戴。刘昼《新论·慎独》:“人之须善,犹首之须冠,足之待履。首不加冠,是越类也;行不蹑履,是夷民也。”(越类:越人一类;古时越人披发文身。不蹑履:赤脚,不穿鞋。)④施加;予以。《史记·孔子世家》:“(孔子)曰:‘匹夫而营惑诸侯者罪当诛! 请命有司!’有司加法焉,手足异处。”《战国策·魏策四》:“大王加惠,以小易大,甚善。”⑤担任;晋升。《孟子·公孙丑上》:“夫子加齐之卿相,得行道焉。”《汉书·百官公卿表上》:“侍中、左右曹、诸吏、散骑、中常侍,皆加官,所加或列侯、将军、卿大夫……至郎中,亡(wú)员,多至数十人。”(亡员:没有实职。)⑥副词。更;更加。王安石《游褒禅山记》:“盖余所至,比好游者尚不能十一,然视其左右,来而记之者已少。盖其又深则其至又加少矣。”《荀子·王霸》:“万乘之国可谓广大富厚矣,加有治辨强固之道焉。若是则恬愉无患难矣。”

    子:

    ①孩子,兼指男女。《诗经·豳风· 七月》:“同我妇子,馌彼南亩。”(馌yè:送饭。南亩:指田地。)②儿子或女儿。《战国策·赵策四》:“丈夫亦爱怜其少子乎?”此指儿子。《韩非子·说林上》:“卫人嫁其子。”此指女儿。③人的通称,或指男;或指女。《诗经·邶风·匏有苦叶》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:过河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”(之:此。归:出嫁。)④尊称,多指男子。《诗经·卫风·氓》:“匪我愆期,子无良媒。”(匪:非。愆qiān:错,误。)⑤动物的卵或幼小的动物。《诗经·小雅·小宛》:“螟岭有子,蜾蠃负之。”(螟蛉mínglíng:一种吃禾心的害虫。蜾蠃guǒluǒ:细腰蜂。)《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果实或种子。刘义庆《世说新语·雅量》:“树在道边而多子,此必苦李。”李绅《悯农》之一:“春种一粒粟,秋收万颗子。”⑦古代五等爵位的第四等。《礼记·王制》:“王者之制禄爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常与天干相配以纪日、纪年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨于齐。”韩愈《息国夫人墓志铭》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐宪宗年号。日南至:指夏至。)又指十二时辰之一,即子时,自夜十一时至次日晨一时。⑨利息。《史记·货殖列传》:“子贷金钱千贯。”

    长:

    (一)①长度;两端的距离。《考工记· 车人》:“车人为车,柯长三尺。”②长度大。与“短”相对。1.指空间。古乐府(木兰诗》:“北市买长鞭。”2.指时间。《韩非子·难一》:“矜伪不长,盖虚不久。”③巨大。李白《行路难》:“长风破浪会有时,直挂云帆济沧海。”(会:一定。济:渡。)④辽阔。李白《庐山谣寄卢侍御虚舟》:“鸟飞不到吴天长。”⑤经常。张籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,长向村家取黄犊。”⑥长处;专长。韩愈《画记》:“以为非一工人之所能运思,盖丛集众工人之所长。”⑦擅长。《三国志· 吴书·周瑜传》:“与吴越争衡,本非中国所长。” (二)zhǎng ①年龄大;辈分高。杜甫《兵车行》:“长者虽有问,役夫敢申恨?”②排行第一。《史记·李斯列传》:“始皇有二十馀子,长子扶苏以数直谏上……”③首领;首长。《礼记·曲礼下》:“九州之长,入天子之国曰牧。”(牧:官名。)④生长;成长。贾谊《论积贮疏》:“淫侈之俗,日日以长。”⑤抚养。《诗经· 小雅·蓼莪》:“长我育我。”⑥滋长。《诗经·小雅·巧言》:“君子屡盟,乱是用长。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增进;增强。《礼记·学记》:“知不足然后能自反也,知困然后能自强也,故曰教学相长也。”(反:反省。)⑧提高。李白《与韩荆州书》:“青萍结绿,长价于薛卞之门。”(青萍:剑名。结绿:玉名。)


  • dou wei shen jiang lu ,gong xing jia zi chang 。

    “dou wei shen jiang lu ,gong xing jia zi chang 。”shi gou chu chu :《za gan 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    jun zi fang hui you ,xian ren jie hang cang 。
    xian yi yuan gua li ,yan dong shen hao mang 。
    li jiao gu ru ci ,fu shi you fei chang 。
    wei jun chi suo gan ,yang mian wen cang cang 。
    quan nie tao shu gen ,li shu fan jian shang 。
    lao gui peng bu lan ,yan huo ji ku sang 。
    cheng men zi fen (cao re ),chi yu li ji yang 。
    yang huo si xiong bao ,zhong ni wei yu kuang 。
    lu jiu bao ru shui ,han dan kai zhan chang 。
    bai qin bian jian xie ,guo shi you cheng wang 。
    dou wei shen jiang lu ,gong xing jia zi chang 。
    lv an xiong bu dao ,dou shi sha ji kang 。
    si ren si yi jiu ,ji shi shen zhao zhang 。
    shi fei bu you ji ,huo huan an ke fang 。
    shi wo qian zai hou ,ti si man yi chang 。

    【zhu shi 】:

    dou :

    (yi )du ①[ming ]da cheng shi 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“da ~bu guo san guo zhi yi 。”②[ming ]shou dou ,jing cheng 。ban gu 《xi dou fu 》:“han zhi xi ~,zai yu yong zhou ,shi yue chang an 。”③[ming ][dou hui ]1. zhu hou guo de dou cheng 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“qin you tian xia ,lie ~~er zhi jun yi 。”2. fan hua de da cheng shi 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“ran han dan yi zhang 、he zhi jian yi ~~ye 。”④[xing ]piao liang 。《shi jing ·zheng feng ·you nv tong che 》:“bi mei meng jiang ,xun mei ju ~。”⑤[tan ]biao shi zan mei 。《shang shu ·gao tao mo 》:“gao tao yue :‘~!zai zhi ren ,zai an min 。’”⑥[dong ]ju yu ,chu zai 。《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“su qin zhang yi yi dang mo cheng zhi zhu ,er ~qing xiang zhi wei ,ze ji hou shi 。”⑦[dong ]hui zong ,hui ju 。cao pi 《yu wu zhi shu 》:“qing zhuan ji wei wen ,~wei yi ji 。”(er ) dou [fu ]quan ,jin 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·yan yu 》:“yu shi tian yue ming jing ,~mo qian yi 。” 【bian xi 】dou ,jing 。“jing ”de ben yi shi “da ”。zai xian qin “jing shi ”lian yong fang zhi “guo dou ”,“jing ”zhi guo dou shi hou qi yi 。“dou ”de ben yi zhi “da cheng shi ”,han dai yi hou cai ke yi zhi shou dou 。

    wei :

    (yi )①guan ming ,duo wei wu guan ming 。qin dai yi hou ,chao ting she tai wei ,ge jun she dou wei ,xian she xian wei ,jie jian chen wei 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“an qi ,duo er sha wei 。”②tong “wei ”。an wei 。《han shu ·che qian qiu chuan 》:“wei an zhong shu 。”(er )yù [wei chi ]xing 。

    shen :

    ①ren huo dong wu de qu gan 。qu yuan 《jiu ge · guo shang 》:“shou shen li xi xin bu cheng 。”(bu cheng :bu jie hui 。)②shen ti 。《xun zi ·fei xiang 》:“wei ling gong you chen yue gong sun lv ,shen chang qi che 。”③shu de zhu gan 。《er ya ·shi mu 》:“cong ,song xie bai shen 。”④zi shen ;zi ji 。《han fei zi ·wu du 》:“tu bu ke fu de ,er shen wei song guo xiao 。”⑤zi ji de pin de 、cai li 、hang wei deng 。《lun yu ·xue er 》:“wu ri san sheng wu shen 。”⑥qin zi 。《han fei zi ·wu du 》:“yu zhi wang tian xia ye ,shen zhi lei cha yi wei min xian 。”⑦wo 。《san guo zhi ·shu shu ·zhang fei chuan 》:“shen shi zhang yi de ye 。”

    jiang :

    (yi )①cong gao chu wang xia zou 。《shi jing ·yong feng ·ding zhi fang zhong 》:“jiang guan yu sang 。”(sang :sang lin 。)《lun yu ·xiang dang 》:“chu ,jiang yi deng ,cheng yan se ,yi yi ru ye 。”《zuo chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“you shen jiang yu shen 。”(shen :de ming 。)《xun zi ·yi bing 》:“re shi yu zhi jiang ,mo bu shui xi 。”(shui yuè:xi yue 。)②la xia 。gu yi 《peng (fú)diao fu 》:“yun zheng yu jiang xi ,jiu cuo xiang fen 。”(jiu cuo :jiao cuo 。)③jiang sheng 。qu yuan 《li sao 》:“wei geng yin wu yi jiang 。”(wei :yu qi ci 。geng yin :zhi geng yin ri 。)gong zi zhen 《ji hai za shi 》yi bai er shi wu :“wo quan tian gong chong dou sou ,bu ju yi ge jiang ren cai 。”④bian di ;jiang di 。《lun yu ·wei zi 》:“bu jiang ji zhi ,bu ru ji shen 。”⑤jiang gei ;shou yu 。《meng zi ·gao zi xia 》:“gu tian jiang jiang da ren yu si ren ye ,bi xian ku ji xin zhi ,lao ji jin gu 。”⑥jiang zhi ;jiang ji 。《zuo chuan ·zhao gong liu nian 》:“you fan ming zhe ,jun zi fei ,xiao ren jiang !”《shang shu ·cai zhong zhi ming 》:“jiang huo shu yu shu ren 。”《shi ji ·li si lie chuan 》:“ru ci bu jin ,ze zhu shi jiang hu shang ,dang yu cheng hu xia 。”(dang yu :peng dang 。)⑦xia chuan ;chuan dao ……shi hou 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“ran er jiang yu yi wang ,hai li shang zun ,xia tang er ying jin jian zhe 。” (er )xiáng ①tou jiang 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“xian yi shu wei cao ,zha yun yu jiang 。”(wei wèi:song gei 。)liu yu xi 《zeng ri ben seng zhi cang 》:“shen ye jiang long tan shui hei 。”《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“yi ji ji zhong jie jiang 。”②xi yue 。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“yi ji gou (gòu)zhi ,wo xin ze jiang 。”(gou :yu jian 。zhi :yu qi ci 。)③he ;tong 。《zuo chuan ·ai gong er shi liu nian 》:“liu qing san zu jiang ting zheng 。”(san zu :zhi song guo de huang 、ling 、le san zu 。)

    lu :

    ①fu huo ;zhua huo 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“sha su jiao ,lu wang li 。”②qiang jie ,lve duo 。《shi ji ·yue wang gou jian shi jia 》:“lu ji gao 、guo yi hai 。”(gao 、guo :jie xing 。)zhang zai 《qi ai shi 》zhi yi :“zhen bao jian piao lu 。”③fu lu ;zhan fu 。《han shu ·fan kuai chuan 》:“bu lu si shi ren 。”④nu li ;pu ren 。《han fei zi ·shui nan 》:“yi yin wei zai ,bai li xi wei lu 。”⑤dui di fang de mie chen 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“lu jiu si fu shang bu gei 。”(bu gei :gu bu shang 。)⑥gu dai na fang ren dui bei fang shao shu min zu de mie chen 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“yu zi du bu de tuo ,ze zhi qian gou lu shi shi xin 。”(gou :ze ma 。)

    gong :

    ①fang wu ;zhu zhai 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“shang gu xue ju er ye chu ,hou shi sheng ren yi zhi yi gong shi 。”②di wang de gong dian 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“zuo gong a fang ,gu tian xia wei zhi a fang gong 。”③zong miao ;shen miao 。《luo yang ga lan ji ·yong ning si 》:“xu mi bao dian ,dou lv jing gong ,mo shang yu si ye 。”④gu dai wu xing zhi yi 。can hai nan zi sheng shi qi ,po huai fu nv sheng shi ji neng de xing fa 。《han shu ·jing di ji 》:“chu gong xing ,chu mei ren 。”⑤gu dai wu sheng “gong shang jiao zheng yu ”yin jie de di yi yin 。xiang dang yu jian pu de “1”。《song shu · lv li zhi shang 》:“gong 、shang 、jiao 、zheng 、yu ,wei zhi wu sheng 。”

    gong xing :

    po huai sheng shi ji neng de ku xing 。《han shu ·jing di ji 》:“chu ~~,chu mei ren ,chong jue ren zhi shi ye 。”

    xing :

    ①xing fa ;xing fa 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“you zui bu tao xing 。”②cheng zhi ;chu fa 。《yan tie lun ·ji pin 》:“xing er zheng bai ,sha yi er shen mo 。”③sha ;ge 。《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“xing bai ma yi meng 。”(meng :li shi di yao 。)④zhi li 。《zhou li ·qiu guan ·xu guan 》:“(si kou )zuo wang xing bang guo 。”⑤tong “xing ”。1. zhu zao qi wu de mo zi 。《xun zi ·jiang guo 》:“xing fan zheng ,jin xi mei ,gong ye qiao 。”(fan :mo zi 。)2.fa shi ;dian fan 。《wen xin diao long ·zou qi 》:“bi shi li you dian xing ,ci you feng gui 。”⑥tong “xing ”。gu dai cheng geng yong de ding 。《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“(mo zhe )shi tu gui (guǐ),chuai (chuò)tu xing 。”

    jia :

    ①wu wang 。《xun zi ·zhi shi 》:“can zei jia lei zen ,jun zi bu yong 。”you zhi kua da shi shi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“xi sheng yu bo fu gan jia ye ,bi yi xin 。”②zeng jia ;chao guo 。《lun yu ·zi lu 》:“ji fu yi ,you he jia yan ?”《lv shi chun qiu ·chang li 》:“re fu yu li ren zhi xin ,bu ke yi jia yi 。”③ba ci wu fang bi wu shang 。《hou han shu ·yi min chuan ·yan guang 》:“yin gong yan wo ,guang yi zu jia di fu shang 。”《lv shi chun qiu ·yong min 》:“jian jie jia yu jian 。”you zhi chuan dai 。liu zhou 《xin lun ·shen du 》:“ren zhi xu shan ,you shou zhi xu guan ,zu zhi dai lv 。shou bu jia guan ,shi yue lei ye ;hang bu nie lv ,shi yi min ye 。”(yue lei :yue ren yi lei ;gu shi yue ren pi fa wen shen 。bu nie lv :chi jiao ,bu chuan xie 。)④shi jia ;yu yi 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“(kong zi )yue :‘pi fu er ying huo zhu hou zhe zui dang zhu ! qing ming you si !’you si jia fa yan ,shou zu yi chu 。”《zhan guo ce ·wei ce si 》:“da wang jia hui ,yi xiao yi da ,shen shan 。”⑤dan ren ;jin sheng 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“fu zi jia ji zhi qing xiang ,de hang dao yan 。”《han shu ·bai guan gong qing biao shang 》:“shi zhong 、zuo you cao 、zhu li 、san ji 、zhong chang shi ,jie jia guan ,suo jia huo lie hou 、jiang jun 、qing da fu ……zhi lang zhong ,wang (wú)yuan ,duo zhi shu shi ren 。”(wang yuan :mei you shi zhi 。)⑥fu ci 。geng ;geng jia 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gai yu suo zhi ,bi hao you zhe shang bu neng shi yi ,ran shi ji zuo you ,lai er ji zhi zhe yi shao 。gai ji you shen ze ji zhi you jia shao yi 。”《xun zi ·wang ba 》:“mo cheng zhi guo ke wei an da fu hou yi ,jia you zhi bian jiang gu zhi dao yan 。re shi ze tian yu mo huan nan yi 。”

    zi :

    ①hai zi ,jian zhi nan nv 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“tong wo fu zi ,ye bi na mu 。”(ye yè:song fan 。na mu :zhi tian de 。)②er zi huo nv er 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhang fu yi ai lian ji shao zi hu ?”ci zhi er zi 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“wei ren jia ji zi 。”ci zhi nv er 。③ren de tong chen ,huo zhi nan ;huo zhi nv 。《shi jing ·bei feng ·pao you ku xie 》:“qiao qiao zhou zi ,ren she yin fou ?”(she :guo he 。yin āng:wo 。)《zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”(zhi :ci 。gui :chu jia 。)④zun chen ,duo zhi nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei wo qian ji ,zi mo liang mei 。”(fei :fei 。qian qiān:cuo ,wu 。)⑤dong wu de luan huo you xiao de dong wu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“ming ling you zi ,guo luo fu zhi 。”(ming ling mínglíng:yi chong chi he xin de hai chong 。guo luo guǒluǒ:xi yao feng 。)《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”⑥zhi wu de guo shi huo chong zi 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“shu zai dao bian er duo zi ,ci bi ku li 。”li shen 《min nong 》zhi yi :“chun chong yi li su ,qiu shou mo ke zi 。”⑦gu dai wu deng jue wei de di si deng 。《li ji ·wang zhi 》:“wang zhe zhi zhi lu jue :gong 、hou 、bai 、zi 、nan fan wu deng 。”⑧de zhi de di yi wei ,chang yu tian gan xiang pei yi ji ri 、ji nian 。《chun qiu · huan gong shi ba nian 》:“xia si yue bing zi ,gong hong yu ji 。”han yu 《xi guo fu ren mu zhi ming 》:“yuan he qi nian jia zi ,ri na zhi ,yi ji cu 。”(yuan he :tang xian zong nian hao 。ri na zhi :zhi xia zhi 。)you zhi shi er shi chen zhi yi ,ji zi shi ,zi ye shi yi shi zhi ci ri chen yi shi 。⑨li xi 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“zi dai jin qian qian guan 。”

    chang :

    (yi )①chang du ;liang duan de ju li 。《kao gong ji · che ren 》:“che ren wei che ,ke chang san che 。”②chang du da 。yu “duan ”xiang dui 。1.zhi kong jian 。gu le fu (mu lan shi 》:“bei shi mai chang bian 。”2.zhi shi jian 。《han fei zi ·nan yi 》:“jin wei bu chang ,gai xu bu jiu 。”③ju da 。li bai 《hang lu nan 》:“chang feng po lang hui you shi ,zhi gua yun fan ji cang hai 。”(hui :yi ding 。ji :du 。)④liao kuo 。li bai 《lu shan yao ji lu shi yu xu zhou 》:“diao fei bu dao wu tian chang 。”⑤jing chang 。zhang ji 《meng hu hang 》:“gu zhong jin ku you shan cun ,chang xiang cun jia qu huang du 。”⑥chang chu ;zhuan chang 。han yu 《hua ji 》:“yi wei fei yi gong ren zhi suo neng yun sai ,gai cong ji zhong gong ren zhi suo chang 。”⑦shan chang 。《san guo zhi · wu shu ·zhou yu chuan 》:“yu wu yue zheng heng ,ben fei zhong guo suo chang 。” (er )zhǎng ①nian ling da ;bei fen gao 。du fu 《bing che hang 》:“chang zhe sui you wen ,yi fu gan shen hen ?”②pai hang di yi 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“shi huang you er shi yu zi ,chang zi fu su yi shu zhi jian shang ……”③shou ling ;shou chang 。《li ji ·qu li xia 》:“jiu zhou zhi chang ,ru tian zi zhi guo yue mu 。”(mu :guan ming 。)④sheng chang ;cheng chang 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yin chi zhi su ,ri ri yi chang 。”⑤fu yang 。《shi jing · xiao ya ·liao e 》:“chang wo yo wo 。”⑥zi chang 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“jun zi lv meng ,luan shi yong chang 。”(meng :meng shi 。yong :yi 。)⑦zeng jin ;zeng jiang 。《li ji ·xue ji 》:“zhi bu zu ran hou neng zi fan ye ,zhi kun ran hou neng zi jiang ye ,gu yue jiao xue xiang chang ye 。”(fan :fan sheng 。)⑧di gao 。li bai 《yu han jing zhou shu 》:“qing ping jie lu ,chang jia yu xue bian zhi men 。”(qing ping :jian ming 。jie lu :yu ming 。)