• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 榮進雖頻退亦頻,與君才命不調勻。

    “榮進雖頻退亦頻,與君才命不調勻。”詩句出處:《歲暮寄微之三首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    微之別久能無嘆,知退書稀豈免愁。
    甲子百年過半後,光陰一歲欲終頭。
    池冰曉合膠船底,樓雪晴銷露瓦溝。
    自覺歡情隨日減,蘇州心不及杭州。

    白頭歲暮苦相思,除卻悲吟無可為。
    枕上從妨一夜睡,燈前讀盡十年詩。
    [讀前後唱和詩。]
    龍鐘校正騎驢日,憔悴通江司馬時。
    [通州、江州。]
    若並如今是全活,紆朱拖紫且開眉。

    榮進雖頻退亦頻,與君才命不調勻。
    若不九重中掌事,即須千裡外拋身。
    紫垣南北廳曾對,滄海東西郡又鄰。
    唯欠結廬嵩洛下,一時歸去作閑人。

    【註釋】:

    榮:

    ①草木及谷物開的花。《古詩十九首》之八:“攀條折其榮。”②草木開花。《呂氏春秋·仲夏》:“半夏生,木堇榮。”③草木茂盛、繁盛。陶潛《歸去來兮辭》:“木欣欣以向榮。”(欣欣:草木茂盛。)④光榮;榮耀。與“辱”相對。《莊子·逍遙遊》:“定乎內外之分,辨乎榮辱之境。”⑤榮華;富貴。劉炎《邇言》:“君子志於澤天下,小人志於榮其身。”⑥屋簷兩端翹起的部分。《儀禮·士冠禮》:“夙興,設洗直於東榮。”[榮衛]中醫指人體的營養、血氣等。《素問·湯液醪醴論》:“今精壞神去,榮衛不可復收。”

    榮進:

    謂求榮上進。嵇康《與山巨源絕交書》:“故使~~之心日頹。”

    進:

    ①前進。王安石《遊褒禪山記》:“其進愈難,而其見愈奇。”《孫子·軍爭》:“勇者不得獨進,怯者不得獨退。”②長(zhǎng)進;進步。《荀子·天論》:“君子敬其在己者而不慕其在天者,是以日進也。”又增進。葛洪《抱樸子·外篇·勖(xù)學》:“進德修業,溫故知新。”③到朝廷做官;出仕。范仲淹《嶽陽樓記》:“是進亦憂,退亦憂。”又上朝。《商君書·農戰》:“進則曲主,退則慮私。”(曲:曲意阿諛。)④引進;舉薦。《史記·孫子吳起列傳》:“於是忌進孫子於威王。”(忌:即齊將田忌。孫子:即孫臏。)《周禮·夏官·大司馬》:“進賢興功,以作邦國。”⑤提升。《晉書·賀循傳》:“然無援於朝,久不進序。”(序:官階。)⑥呈上;奉獻。《魏書·李先傳》:“先每一進策,所向克平。”(策:計策。克:攻克。)⑦超過。《莊子·養生主》:“臣之所好者道也,進乎技矣。”(技:技巧;技藝。)⑧進諫;勸諫。《戰國策·齊策一》:“數月之後,時時而間進;期年之後,雖欲言,無可進者。”⑨收入的錢財。《史記·呂不韋列傳》:“車乘進用不饒。”⑩通“贐”。贈送的錢財。《史記·高祖本紀》:“蕭何為主吏,主進。”(主:主管。)

    雖:

    ①連詞。1.表示轉折。相當於“雖然”。《孟子·告子上》:“雖與之俱學,弗若之矣。”(若:如。)2.表示讓步。相當於“即使”、“縱然”。《列子·湯問》:“雖我之死,有子存焉。”②通“惟(wéi)”。副詞。相當於“僅”、“隻”。《管子·君臣下》:“決之則行,塞之則止,雖有明君能決之,能塞之。”③蟲名,形似蜥蜴。《說文》:“雖,似蜥蠍而大。”

    頻:

    ①頻繁;多次。杜甫《蜀相》:“三顧頻煩天下計。”②危急。《詩經·大雅·桑柔》:“國步斯頻。”(國步:國傢的命運。)③一起;一齊。《國語·楚語下》:“群神頻行。”④皺眉。後作“顰”。《袁中郎隨筆·狂言》:“憂則顰,喜則笑。”⑤副詞。屢次;多次。李商隱《代仆射濮陽公遺表》:“光陰荏苒,遷授頻仍。”⑥通“瀕(bīn)(濱)”。水邊。《詩經·大雅·召旻》:“池之竭矣,不雲自頻。”

    退:

    ①向後移動;與“進”相對。《三國演義》第九十五回:“大殺一陣,魏兵方退。”②使後退。《三國演義》第二十一回:“某有一計,可退曹操。”③離開。《韓非子· 亡征》:“親臣進而故人退,不肖用事而賢良伏。”(伏:退隱。)④使離去;擯斥。《新唐書·姚崇傳》:“由是進賢退不肖而天下治。”⑤辭去官職。范仲淹《嶽陽樓記》:“是進亦憂,退亦憂。”⑥歸;返回。柳宗元《捕蛇者說》:“退而甘食其土之有,以盡吾齒。”(齒:年壽。)⑦謙讓。《禮記·曲禮上》:“是以君子恭敬、撙節、退讓以明禮。”⑧衰減;減退。《南史·江淹傳》:“淹少以文章顯,晚節才思微退。”⑨遲緩;畏縮。《論語·先進》:“求也退,故進之。”

    亦:

    ①副詞。1. 相當於“也”、“也是”。《詩經·鄭風·將仲子》:“仲可懷也,人之多言,亦可畏也。”(仲:老二。懷:懷念。)《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦亦不以城予趙,趙亦終不予秦璧。”2. 表示語氣的減弱。相當於“不過”、“隻是”。《戰國策·齊策四》:“王亦不好士也,何患無士?”(好:喜歡。患:擔憂。)②語氣詞。《詩經·召南·草蟲》:“亦既見止,亦既覯止。”(止:語氣詞。覯gòu:相遇。)[不亦]用於反問句。表示委婉語氣。《論語·學而》:“學而時習之,不亦樂乎?”

    頻:

    ①頻繁;多次。杜甫《蜀相》:“三顧頻煩天下計。”②危急。《詩經·大雅·桑柔》:“國步斯頻。”(國步:國傢的命運。)③一起;一齊。《國語·楚語下》:“群神頻行。”④皺眉。後作“顰”。《袁中郎隨筆·狂言》:“憂則顰,喜則笑。”⑤副詞。屢次;多次。李商隱《代仆射濮陽公遺表》:“光陰荏苒,遷授頻仍。”⑥通“瀕(bīn)(濱)”。水邊。《詩經·大雅·召旻》:“池之竭矣,不雲自頻。”

    與:

    (一)①給予;授予。《論語·雍也》:“原思為之宰,與之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸祿。)②幫助。《戰國策·齊策一》:“君不與勝者,而與不勝者。”③贊許。《論語·述而》:“與其進也,不與其退也。”④結交;親附。《荀子·王霸》:“不欺其與。”(其與:指所結交的國傢。)⑤盟國;友邦。《荀子·王制》:“王奪之人,霸奪之與,強奪之地。”(之:其。人:指賢士。)⑥黨與;共事人。《後漢書·寇榮傳》:“於人少所與,以此見害於權寵。”(權寵:權臣;寵臣。)⑦介詞。相當於“跟”。《莊子·逍遙遊》:“蜩與學鳩笑之。”⑧連詞。1. 相當於“和”。《漢書·賈誼傳》:“太子之善,在於早諭教與選左右。”2.[與其]表示比較。《論語·八佾》:“與其奢也,寧儉。”⑨對付。《史記·燕召公世傢》:“龐煖易與耳。”(二)yú 語氣詞。1. 用在句尾表示疑問。《史記·樗裡子甘茂列傳》:“卿明知其不如文信侯專與?”(文信侯:指呂不韋。專:專權。)2. 用在句尾表示感嘆。《禮記·中庸》:“舜其大知也與!”(知:智。)以上意義後作“歟”。 (三)yù 參加。《左傳·僖公三十二年》:“蹇叔之子與師。”(師:軍隊。)

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    才:

    ①副詞。表示此前不久。晁錯《言守邊備塞疏》:“救之,少發則不足,多發,遠縣才至,則胡又已去。”(胡:指匈奴。)②僅僅;隻。陶潛《桃花源記》:“初極狹,才通人。”③表示在某種條件下結果怎樣。《老殘遊記》第十二回:“問瞭鄉人,才尋著瞭關帝廟。”

    命:

    ①下命令。《左傳·成公六年》:“命伐宋。”又指命令。《左傳·宣公十二年》:“敢不惟命是聽。”②任命;差遣。《列子·湯問》:“命誇娥氏二子負二山。”③取名;命名。《禮記·月令》:“仲冬之月……命之曰暢月。”④生命;性命。《論語·雍也》:“不幸短命死矣。”⑤命運;天命。《史記·外戚世傢》:“孔子罕稱命,蓋難言之也。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    調:

    (一)①調動。崔銑《記王忠肅公翱事》:“婿竟不調。”②轉換。徐陵《玉臺新詠·織婦》:“調梭輟寒夜,鳴機罷秋日。”③征調。陳壽《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“調其賦稅,以充軍實。”④計算。班固《漢書·晁錯傳》:“調立城邑,毋下千傢。”⑤音調。白居易《琵琶行》:“未成曲調先有情。”⑥人的才情風格。秦韜玉《貧女》:“誰愛風流高格調,共憐時世儉梳妝。”⑦古代的一種賦稅。漢末、魏晉有戶調,即按戶征稅。《三國志·魏書·趙儼傳》:“都尉李通急錄戶調。”唐代建立租、庸、調制度,仍按戶征調。⑧指聲調,即字音高低升降的音調。⑨腔調。(二)tiáo ①協調。洪亮吉《治平篇》:“水旱疾疫,即天地調劑之法也。”②調弄;彈奏。劉禹錫《陋室銘》:“可以調素琴,閱金經。”③嘲弄;調笑。劉義慶《世說新語·排調》:“康僧淵目深而鼻高,王丞相每調之。”④馴養;調教。司馬遷《史記·秦本紀》:“大費拜受,佐舜調馴鳥獸。”⑤烹調;調味。《戰國策·楚策四》:“故晝遊乎江河,夕調乎鼎鼐。”⑥音律和諧。班固《漢書·董仲舒傳》:“譬之琴瑟不調,甚者必解而更張之。”

    勻:

    ①調勻;塗抹。晏幾道《木蘭花》:“畫眉勻臉不知愁。”②均勻;勻稱。杜甫《野人送朱櫻》:“數回細寫愁仍破,萬顆勻圓訝許同。”(寫:同“瀉”,傾倒。訝:驚訝。許同:幾乎相同。)韓愈《詠雪》:“片片勻如剪。”③從中抽出一部分讓給別人。杜荀鶴《題花木障》:“不假東風次第吹,筆勻春色一枝枝。”


  • 荣进虽频退亦频,与君才命不调匀。

    “荣进虽频退亦频,与君才命不调匀。”诗句出处:《岁暮寄微之三首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    微之别久能无叹,知退书稀岂免愁。
    甲子百年过半后,光阴一岁欲终头。
    池冰晓合胶船底,楼雪晴销露瓦沟。
    自觉欢情随日减,苏州心不及杭州。

    白头岁暮苦相思,除却悲吟无可为。
    枕上从妨一夜睡,灯前读尽十年诗。
    [读前后唱和诗。]
    龙钟校正骑驴日,憔悴通江司马时。
    [通州、江州。]
    若并如今是全活,纡朱拖紫且开眉。

    荣进虽频退亦频,与君才命不调匀。
    若不九重中掌事,即须千里外抛身。
    紫垣南北厅曾对,沧海东西郡又邻。
    唯欠结庐嵩洛下,一时归去作闲人。

    【注释】:

    荣:

    ①草木及谷物开的花。《古诗十九首》之八:“攀条折其荣。”②草木开花。《吕氏春秋·仲夏》:“半夏生,木堇荣。”③草木茂盛、繁盛。陶潜《归去来兮辞》:“木欣欣以向荣。”(欣欣:草木茂盛。)④光荣;荣耀。与“辱”相对。《庄子·逍遥游》:“定乎内外之分,辨乎荣辱之境。”⑤荣华;富贵。刘炎《迩言》:“君子志于泽天下,小人志于荣其身。”⑥屋檐两端翘起的部分。《仪礼·士冠礼》:“夙兴,设洗直于东荣。”[荣卫]中医指人体的营养、血气等。《素问·汤液醪醴论》:“今精坏神去,荣卫不可复收。”

    荣进:

    谓求荣上进。嵇康《与山巨源绝交书》:“故使~~之心日颓。”

    进:

    ①前进。王安石《游褒禅山记》:“其进愈难,而其见愈奇。”《孙子·军争》:“勇者不得独进,怯者不得独退。”②长(zhǎng)进;进步。《荀子·天论》:“君子敬其在己者而不慕其在天者,是以日进也。”又增进。葛洪《抱朴子·外篇·勖(xù)学》:“进德修业,温故知新。”③到朝廷做官;出仕。范仲淹《岳阳楼记》:“是进亦忧,退亦忧。”又上朝。《商君书·农战》:“进则曲主,退则虑私。”(曲:曲意阿谀。)④引进;举荐。《史记·孙子吴起列传》:“于是忌进孙子于威王。”(忌:即齐将田忌。孙子:即孙膑。)《周礼·夏官·大司马》:“进贤兴功,以作邦国。”⑤提升。《晋书·贺循传》:“然无援于朝,久不进序。”(序:官阶。)⑥呈上;奉献。《魏书·李先传》:“先每一进策,所向克平。”(策:计策。克:攻克。)⑦超过。《庄子·养生主》:“臣之所好者道也,进乎技矣。”(技:技巧;技艺。)⑧进谏;劝谏。《战国策·齐策一》:“数月之后,时时而间进;期年之后,虽欲言,无可进者。”⑨收入的钱财。《史记·吕不韦列传》:“车乘进用不饶。”⑩通“赆”。赠送的钱财。《史记·高祖本纪》:“萧何为主吏,主进。”(主:主管。)

    虽:

    ①连词。1.表示转折。相当于“虽然”。《孟子·告子上》:“虽与之俱学,弗若之矣。”(若:如。)2.表示让步。相当于“即使”、“纵然”。《列子·汤问》:“虽我之死,有子存焉。”②通“惟(wéi)”。副词。相当于“仅”、“只”。《管子·君臣下》:“决之则行,塞之则止,虽有明君能决之,能塞之。”③虫名,形似蜥蜴。《说文》:“虽,似蜥蝎而大。”

    频:

    ①频繁;多次。杜甫《蜀相》:“三顾频烦天下计。”②危急。《诗经·大雅·桑柔》:“国步斯频。”(国步:国家的命运。)③一起;一齐。《国语·楚语下》:“群神频行。”④皱眉。后作“颦”。《袁中郎随笔·狂言》:“忧则颦,喜则笑。”⑤副词。屡次;多次。李商隐《代仆射濮阳公遗表》:“光阴荏苒,迁授频仍。”⑥通“濒(bīn)(滨)”。水边。《诗经·大雅·召旻》:“池之竭矣,不云自频。”

    退:

    ①向后移动;与“进”相对。《三国演义》第九十五回:“大杀一阵,魏兵方退。”②使后退。《三国演义》第二十一回:“某有一计,可退曹操。”③离开。《韩非子· 亡征》:“亲臣进而故人退,不肖用事而贤良伏。”(伏:退隐。)④使离去;摈斥。《新唐书·姚崇传》:“由是进贤退不肖而天下治。”⑤辞去官职。范仲淹《岳阳楼记》:“是进亦忧,退亦忧。”⑥归;返回。柳宗元《捕蛇者说》:“退而甘食其土之有,以尽吾齿。”(齿:年寿。)⑦谦让。《礼记·曲礼上》:“是以君子恭敬、撙节、退让以明礼。”⑧衰减;减退。《南史·江淹传》:“淹少以文章显,晚节才思微退。”⑨迟缓;畏缩。《论语·先进》:“求也退,故进之。”

    亦:

    ①副词。1. 相当于“也”、“也是”。《诗经·郑风·将仲子》:“仲可怀也,人之多言,亦可畏也。”(仲:老二。怀:怀念。)《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦亦不以城予赵,赵亦终不予秦璧。”2. 表示语气的减弱。相当于“不过”、“只是”。《战国策·齐策四》:“王亦不好士也,何患无士?”(好:喜欢。患:担忧。)②语气词。《诗经·召南·草虫》:“亦既见止,亦既觏止。”(止:语气词。觏gòu:相遇。)[不亦]用于反问句。表示委婉语气。《论语·学而》:“学而时习之,不亦乐乎?”

    频:

    ①频繁;多次。杜甫《蜀相》:“三顾频烦天下计。”②危急。《诗经·大雅·桑柔》:“国步斯频。”(国步:国家的命运。)③一起;一齐。《国语·楚语下》:“群神频行。”④皱眉。后作“颦”。《袁中郎随笔·狂言》:“忧则颦,喜则笑。”⑤副词。屡次;多次。李商隐《代仆射濮阳公遗表》:“光阴荏苒,迁授频仍。”⑥通“濒(bīn)(滨)”。水边。《诗经·大雅·召旻》:“池之竭矣,不云自频。”

    与:

    (一)①给予;授予。《论语·雍也》:“原思为之宰,与之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸禄。)②帮助。《战国策·齐策一》:“君不与胜者,而与不胜者。”③赞许。《论语·述而》:“与其进也,不与其退也。”④结交;亲附。《荀子·王霸》:“不欺其与。”(其与:指所结交的国家。)⑤盟国;友邦。《荀子·王制》:“王夺之人,霸夺之与,强夺之地。”(之:其。人:指贤士。)⑥党与;共事人。《后汉书·寇荣传》:“于人少所与,以此见害于权宠。”(权宠:权臣;宠臣。)⑦介词。相当于“跟”。《庄子·逍遥游》:“蜩与学鸠笑之。”⑧连词。1. 相当于“和”。《汉书·贾谊传》:“太子之善,在于早谕教与选左右。”2.[与其]表示比较。《论语·八佾》:“与其奢也,宁俭。”⑨对付。《史记·燕召公世家》:“庞煖易与耳。”(二)yú 语气词。1. 用在句尾表示疑问。《史记·樗里子甘茂列传》:“卿明知其不如文信侯专与?”(文信侯:指吕不韦。专:专权。)2. 用在句尾表示感叹。《礼记·中庸》:“舜其大知也与!”(知:智。)以上意义后作“欤”。 (三)yù 参加。《左传·僖公三十二年》:“蹇叔之子与师。”(师:军队。)

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    才:

    ①副词。表示此前不久。晁错《言守边备塞疏》:“救之,少发则不足,多发,远县才至,则胡又已去。”(胡:指匈奴。)②仅仅;只。陶潜《桃花源记》:“初极狭,才通人。”③表示在某种条件下结果怎样。《老残游记》第十二回:“问了乡人,才寻着了关帝庙。”

    命:

    ①下命令。《左传·成公六年》:“命伐宋。”又指命令。《左传·宣公十二年》:“敢不惟命是听。”②任命;差遣。《列子·汤问》:“命夸娥氏二子负二山。”③取名;命名。《礼记·月令》:“仲冬之月……命之曰畅月。”④生命;性命。《论语·雍也》:“不幸短命死矣。”⑤命运;天命。《史记·外戚世家》:“孔子罕称命,盖难言之也。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    调:

    (一)①调动。崔铣《记王忠肃公翱事》:“婿竟不调。”②转换。徐陵《玉台新咏·织妇》:“调梭辍寒夜,鸣机罢秋日。”③征调。陈寿《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“调其赋税,以充军实。”④计算。班固《汉书·晁错传》:“调立城邑,毋下千家。”⑤音调。白居易《琵琶行》:“未成曲调先有情。”⑥人的才情风格。秦韬玉《贫女》:“谁爱风流高格调,共怜时世俭梳妆。”⑦古代的一种赋税。汉末、魏晋有户调,即按户征税。《三国志·魏书·赵俨传》:“都尉李通急录户调。”唐代建立租、庸、调制度,仍按户征调。⑧指声调,即字音高低升降的音调。⑨腔调。(二)tiáo ①协调。洪亮吉《治平篇》:“水旱疾疫,即天地调剂之法也。”②调弄;弹奏。刘禹锡《陋室铭》:“可以调素琴,阅金经。”③嘲弄;调笑。刘义庆《世说新语·排调》:“康僧渊目深而鼻高,王丞相每调之。”④驯养;调教。司马迁《史记·秦本纪》:“大费拜受,佐舜调驯鸟兽。”⑤烹调;调味。《战国策·楚策四》:“故昼游乎江河,夕调乎鼎鼐。”⑥音律和谐。班固《汉书·董仲舒传》:“譬之琴瑟不调,甚者必解而更张之。”

    匀:

    ①调匀;涂抹。晏几道《木兰花》:“画眉匀脸不知愁。”②均匀;匀称。杜甫《野人送朱樱》:“数回细写愁仍破,万颗匀圆讶许同。”(写:同“泻”,倾倒。讶:惊讶。许同:几乎相同。)韩愈《咏雪》:“片片匀如剪。”③从中抽出一部分让给别人。杜荀鹤《题花木障》:“不假东风次第吹,笔匀春色一枝枝。”


  • rong jin sui pin tui yi pin ,yu jun cai ming bu diao yun 。

    “rong jin sui pin tui yi pin ,yu jun cai ming bu diao yun 。”shi gou chu chu :《sui mu ji wei zhi san shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    wei zhi bie jiu neng mo tan ,zhi tui shu xi qi mian chou 。
    jia zi bai nian guo ban hou ,guang yin yi sui yu zhong tou 。
    chi bing xiao ge jiao chuan de ,lou xue qing xiao lou wa gou 。
    zi jiao huan qing sui ri jian ,su zhou xin bu ji hang zhou 。

    bai tou sui mu ku xiang sai ,chu que bei yin mo ke wei 。
    zhen shang cong fang yi ye shui ,deng qian dou jin shi nian shi 。
    [dou qian hou chang he shi 。]
    long zhong jiao zheng ji lv ri ,qiao cui tong jiang si ma shi 。
    [tong zhou 、jiang zhou 。]
    re bing ru jin shi quan huo ,yu zhu tuo zi ju kai mei 。

    rong jin sui pin tui yi pin ,yu jun cai ming bu diao yun 。
    re bu jiu chong zhong zhang shi ,ji xu qian li wai pao shen 。
    zi yuan na bei ting ceng dui ,cang hai dong xi jun you lin 。
    wei qian jie lu song luo xia ,yi shi gui qu zuo xian ren 。

    【zhu shi 】:

    rong :

    ①cao mu ji gu wu kai de hua 。《gu shi shi jiu shou 》zhi ba :“pan tiao she ji rong 。”②cao mu kai hua 。《lv shi chun qiu ·zhong xia 》:“ban xia sheng ,mu jin rong 。”③cao mu mao cheng 、fan cheng 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“mu xin xin yi xiang rong 。”(xin xin :cao mu mao cheng 。)④guang rong ;rong yao 。yu “ru ”xiang dui 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ding hu nei wai zhi fen ,bian hu rong ru zhi jing 。”⑤rong hua ;fu gui 。liu yan 《er yan 》:“jun zi zhi yu ze tian xia ,xiao ren zhi yu rong ji shen 。”⑥wu yan liang duan qiao qi de bu fen 。《yi li ·shi guan li 》:“su xing ,she xi zhi yu dong rong 。”[rong wei ]zhong yi zhi ren ti de ying yang 、xie qi deng 。《su wen ·shang ye lao li lun 》:“jin jing huai shen qu ,rong wei bu ke fu shou 。”

    rong jin :

    wei qiu rong shang jin 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“gu shi ~~zhi xin ri tui 。”

    jin :

    ①qian jin 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“ji jin yu nan ,er ji jian yu ji 。”《sun zi ·jun zheng 》:“yong zhe bu de du jin ,qie zhe bu de du tui 。”②chang (zhǎng)jin ;jin bu 。《xun zi ·tian lun 》:“jun zi jing ji zai ji zhe er bu mu ji zai tian zhe ,shi yi ri jin ye 。”you zeng jin 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·xu (xù)xue 》:“jin de xiu ye ,wen gu zhi xin 。”③dao chao ting zuo guan ;chu shi 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“shi jin yi you ,tui yi you 。”you shang chao 。《shang jun shu ·nong zhan 》:“jin ze qu zhu ,tui ze lv si 。”(qu :qu yi a yu 。)④yin jin ;ju jian 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“yu shi ji jin sun zi yu wei wang 。”(ji :ji ji jiang tian ji 。sun zi :ji sun bin 。)《zhou li ·xia guan ·da si ma 》:“jin xian xing gong ,yi zuo bang guo 。”⑤di sheng 。《jin shu ·he xun chuan 》:“ran mo yuan yu chao ,jiu bu jin xu 。”(xu :guan jie 。)⑥cheng shang ;feng suo 。《wei shu ·li xian chuan 》:“xian mei yi jin ce ,suo xiang ke ping 。”(ce :ji ce 。ke :gong ke 。)⑦chao guo 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“chen zhi suo hao zhe dao ye ,jin hu ji yi 。”(ji :ji qiao ;ji yi 。)⑧jin jian ;quan jian 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“shu yue zhi hou ,shi shi er jian jin ;ji nian zhi hou ,sui yu yan ,mo ke jin zhe 。”⑨shou ru de qian cai 。《shi ji ·lv bu wei lie chuan 》:“che cheng jin yong bu rao 。”⑩tong “jin ”。zeng song de qian cai 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiao he wei zhu li ,zhu jin 。”(zhu :zhu guan 。)

    sui :

    ①lian ci 。1.biao shi zhuai she 。xiang dang yu “sui ran ”。《meng zi ·gao zi shang 》:“sui yu zhi ju xue ,fu re zhi yi 。”(re :ru 。)2.biao shi rang bu 。xiang dang yu “ji shi ”、“zong ran ”。《lie zi ·shang wen 》:“sui wo zhi si ,you zi cun yan 。”②tong “wei (wéi)”。fu ci 。xiang dang yu “jin ”、“zhi ”。《guan zi ·jun chen xia 》:“jue zhi ze hang ,sai zhi ze zhi ,sui you ming jun neng jue zhi ,neng sai zhi 。”③chong ming ,xing shi xi yi 。《shui wen 》:“sui ,shi xi xie er da 。”

    pin :

    ①pin fan ;duo ci 。du fu 《shu xiang 》:“san gu pin fan tian xia ji 。”②wei ji 。《shi jing ·da ya ·sang rou 》:“guo bu si pin 。”(guo bu :guo jia de ming yun 。)③yi qi ;yi ji 。《guo yu ·chu yu xia 》:“qun shen pin hang 。”④zhou mei 。hou zuo “pin ”。《yuan zhong lang sui bi ·kuang yan 》:“you ze pin ,xi ze xiao 。”⑤fu ci 。lv ci ;duo ci 。li shang yin 《dai pu she pu yang gong wei biao 》:“guang yin ren ran ,qian shou pin reng 。”⑥tong “bin (bīn)(bin )”。shui bian 。《shi jing ·da ya ·shao min 》:“chi zhi jie yi ,bu yun zi pin 。”

    tui :

    ①xiang hou yi dong ;yu “jin ”xiang dui 。《san guo yan yi 》di jiu shi wu hui :“da sha yi zhen ,wei bing fang tui 。”②shi hou tui 。《san guo yan yi 》di er shi yi hui :“mou you yi ji ,ke tui cao cao 。”③li kai 。《han fei zi · wang zheng 》:“qin chen jin er gu ren tui ,bu xiao yong shi er xian liang fu 。”(fu :tui yin 。)④shi li qu ;bin chi 。《xin tang shu ·yao chong chuan 》:“you shi jin xian tui bu xiao er tian xia zhi 。”⑤ci qu guan zhi 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“shi jin yi you ,tui yi you 。”⑥gui ;fan hui 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“tui er gan shi ji tu zhi you ,yi jin wu chi 。”(chi :nian shou 。)⑦qian rang 。《li ji ·qu li shang 》:“shi yi jun zi gong jing 、zun jie 、tui rang yi ming li 。”⑧cui jian ;jian tui 。《na shi ·jiang yan chuan 》:“yan shao yi wen zhang xian ,wan jie cai sai wei tui 。”⑨chi huan ;wei su 。《lun yu ·xian jin 》:“qiu ye tui ,gu jin zhi 。”

    yi :

    ①fu ci 。1. xiang dang yu “ye ”、“ye shi ”。《shi jing ·zheng feng ·jiang zhong zi 》:“zhong ke huai ye ,ren zhi duo yan ,yi ke wei ye 。”(zhong :lao er 。huai :huai nian 。)《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin yi bu yi cheng yu zhao ,zhao yi zhong bu yu qin bi 。”2. biao shi yu qi de jian ruo 。xiang dang yu “bu guo ”、“zhi shi ”。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“wang yi bu hao shi ye ,he huan mo shi ?”(hao :xi huan 。huan :dan you 。)②yu qi ci 。《shi jing ·shao na ·cao chong 》:“yi ji jian zhi ,yi ji gou zhi 。”(zhi :yu qi ci 。gou gòu:xiang yu 。)[bu yi ]yong yu fan wen gou 。biao shi wei wan yu qi 。《lun yu ·xue er 》:“xue er shi xi zhi ,bu yi le hu ?”

    pin :

    ①pin fan ;duo ci 。du fu 《shu xiang 》:“san gu pin fan tian xia ji 。”②wei ji 。《shi jing ·da ya ·sang rou 》:“guo bu si pin 。”(guo bu :guo jia de ming yun 。)③yi qi ;yi ji 。《guo yu ·chu yu xia 》:“qun shen pin hang 。”④zhou mei 。hou zuo “pin ”。《yuan zhong lang sui bi ·kuang yan 》:“you ze pin ,xi ze xiao 。”⑤fu ci 。lv ci ;duo ci 。li shang yin 《dai pu she pu yang gong wei biao 》:“guang yin ren ran ,qian shou pin reng 。”⑥tong “bin (bīn)(bin )”。shui bian 。《shi jing ·da ya ·shao min 》:“chi zhi jie yi ,bu yun zi pin 。”

    yu :

    (yi )①gei yu ;shou yu 。《lun yu ·yong ye 》:“yuan sai wei zhi zai ,yu zhi su jiu bai 。”(yuan sai :kong zi di zi 。zai :guan ming 。su :zhi feng lu 。)②bang zhu 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun bu yu sheng zhe ,er yu bu sheng zhe 。”③zan hu 。《lun yu ·shu er 》:“yu ji jin ye ,bu yu ji tui ye 。”④jie jiao ;qin fu 。《xun zi ·wang ba 》:“bu qi ji yu 。”(ji yu :zhi suo jie jiao de guo jia 。)⑤meng guo ;you bang 。《xun zi ·wang zhi 》:“wang duo zhi ren ,ba duo zhi yu ,jiang duo zhi de 。”(zhi :ji 。ren :zhi xian shi 。)⑥dang yu ;gong shi ren 。《hou han shu ·kou rong chuan 》:“yu ren shao suo yu ,yi ci jian hai yu quan chong 。”(quan chong :quan chen ;chong chen 。)⑦jie ci 。xiang dang yu “gen ”。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tiao yu xue jiu xiao zhi 。”⑧lian ci 。1. xiang dang yu “he ”。《han shu ·gu yi chuan 》:“tai zi zhi shan ,zai yu zao yu jiao yu shua zuo you 。”2.[yu ji ]biao shi bi jiao 。《lun yu ·ba yi 》:“yu ji she ye ,ning jian 。”⑨dui fu 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“pang nuan yi yu er 。”(er )yú yu qi ci 。1. yong zai gou wei biao shi yi wen 。《shi ji ·chu li zi gan mao lie chuan 》:“qing ming zhi ji bu ru wen xin hou zhuan yu ?”(wen xin hou :zhi lv bu wei 。zhuan :zhuan quan 。)2. yong zai gou wei biao shi gan tan 。《li ji ·zhong yong 》:“shun ji da zhi ye yu !”(zhi :zhi 。)yi shang yi yi hou zuo “yu ”。 (san )yù can jia 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“jian shu zhi zi yu shi 。”(shi :jun dui 。)

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    cai :

    ①fu ci 。biao shi ci qian bu jiu 。chao cuo 《yan shou bian bei sai shu 》:“jiu zhi ,shao fa ze bu zu ,duo fa ,yuan xian cai zhi ,ze hu you yi qu 。”(hu :zhi xiong nu 。)②jin jin ;zhi 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“chu ji xia ,cai tong ren 。”③biao shi zai mou chong tiao jian xia jie guo zen yang 。《lao can you ji 》di shi er hui :“wen le xiang ren ,cai xun zhao le guan di miao 。”

    ming :

    ①xia ming ling 。《zuo chuan ·cheng gong liu nian 》:“ming fa song 。”you zhi ming ling 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“gan bu wei ming shi ting 。”②ren ming ;cha qian 。《lie zi ·shang wen 》:“ming kua e shi er zi fu er shan 。”③qu ming ;ming ming 。《li ji ·yue ling 》:“zhong dong zhi yue ……ming zhi yue chang yue 。”④sheng ming ;xing ming 。《lun yu ·yong ye 》:“bu xing duan ming si yi 。”⑤ming yun ;tian ming 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“kong zi han chen ming ,gai nan yan zhi ye 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    diao :

    (yi )①diao dong 。cui xi 《ji wang zhong su gong ao shi 》:“xu jing bu diao 。”②zhuai huan 。xu ling 《yu tai xin yong ·zhi fu 》:“diao suo chuo han ye ,ming ji ba qiu ri 。”③zheng diao 。chen shou 《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“diao ji fu shui ,yi chong jun shi 。”④ji suan 。ban gu 《han shu ·chao cuo chuan 》:“diao li cheng yi ,wu xia qian jia 。”⑤yin diao 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“wei cheng qu diao xian you qing 。”⑥ren de cai qing feng ge 。qin tao yu 《pin nv 》:“shei ai feng liu gao ge diao ,gong lian shi shi jian shu zhuang 。”⑦gu dai de yi chong fu shui 。han mo 、wei jin you hu diao ,ji an hu zheng shui 。《san guo zhi ·wei shu ·zhao yan chuan 》:“dou wei li tong ji lu hu diao 。”tang dai jian li zu 、yong 、diao zhi du ,reng an hu zheng diao 。⑧zhi sheng diao ,ji zi yin gao di sheng jiang de yin diao 。⑨qiang diao 。(er )tiáo ①xie diao 。hong liang ji 《zhi ping pian 》:“shui han ji yi ,ji tian de diao ji zhi fa ye 。”②diao long ;dan zou 。liu yu xi 《lou shi ming 》:“ke yi diao su qin ,yue jin jing 。”③chao long ;diao xiao 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·pai diao 》:“kang seng yuan mu shen er bi gao ,wang cheng xiang mei diao zhi 。”④xun yang ;diao jiao 。si ma qian 《shi ji ·qin ben ji 》:“da fei bai shou ,zuo shun diao xun diao shou 。”⑤peng diao ;diao wei 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“gu zhou you hu jiang he ,xi diao hu ding nai 。”⑥yin lv he xie 。ban gu 《han shu ·dong zhong shu chuan 》:“pi zhi qin se bu diao ,shen zhe bi jie er geng zhang zhi 。”

    yun :

    ①diao yun ;tu ma 。yan ji dao 《mu lan hua 》:“hua mei yun lian bu zhi chou 。”②jun yun ;yun chen 。du fu 《ye ren song zhu ying 》:“shu hui xi xie chou reng po ,mo ke yun yuan ya hu tong 。”(xie :tong “xie ”,qing dao 。ya :jing ya 。hu tong :ji hu xiang tong 。)han yu 《yong xue 》:“pian pian yun ru jian 。”③cong zhong chou chu yi bu fen rang gei bie ren 。du xun he 《ti hua mu zhang 》:“bu jia dong feng ci di chui ,bi yun chun se yi zhi zhi 。”