• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 朝饑口忘味,夕惕心憂失。

    “朝饑口忘味,夕惕心憂失。”詩句出處:《出府歸吾廬》;是唐朝詩人白居易的作品。

    出府歸吾廬,靜然安且逸。
    更無客幹謁,時有僧問疾。
    傢僮十餘人,櫪馬三四匹。
    慵發經旬臥,興來連日出。
    出遊愛何處,嵩碧伊瑟瑟。
    況有清和天,正當疏散日。
    身閑自為貴,何必居榮秩。
    心足即非貧,豈唯金滿室。
    吾觀權勢者,苦以身徇物。
    炙手外炎炎,履冰中栗栗。
    朝饑口忘味,夕惕心憂失。
    但有富貴名,而無富貴實。

    【註釋】:

    朝:

    (一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”

    饑:

    ①餓。與“飽”相對。《韓非子·飾邪》:“傢有常業,雖饑不餓。國有常法,雖危不亡。”②通“饑2”。饑荒。《墨子·七患》:“五谷不收謂之饑。”《漢書·翼奉傳》:“今東方連年饑饉。”

    口:

    ①嘴。《孟子·告子上》:“口之於味也,有同耆(shì)焉。”(耆:同“嗜”,特別愛好。)《國語·晉語上》:“防民之口,甚於防川。”②人口。《商君書·墾令》:“則以其食口之數,賤而重使之。”(賤:賦字之誤,收稅。使;役使,即給予徭役。)③言論;談話。《禮記·表記》:“口惠而實不至。”④口才。《漢書·淮南王劉安傳》:“王有女陵,慧,有口。”(陵:淮南王之女名。)⑤味口;口味。李漁《芙蕖》:“至其可人之口者。”⑥瓶口。歐陽修《賣油翁》:“乃取一葫蘆置於地,以錢覆其口。”⑦進出的通道。《舊唐書·韓愈傳》:“過海口,下惡水。”⑧寸口。中醫切脈的部位。《史記·扁鵲倉公列傳》:“所以知循病者,切其脈時,右口氣急。”(循:齊郎中令名。)⑨量詞。《晉書·劉曜載記》:“獻劍一口。”

    味:

    ①食物的味道。《論語·述而》:“子在齊聞韶,三月不知肉味。”②食物;菜肴。杜甫《客至》:“盤飧市遠無兼味。”③氣味。杜甫《謝嚴中丞送青城山道士乳酒一瓶》:“山瓶乳酒下青雲,氣味濃香幸見分。”(嚴中丞:嚴武。)④意義;旨趣。柳永《蝶戀花》:“強樂還無味。”⑤辨別味道。《荀子·哀公》:“非口不能味也。”⑥體味;體會。《文心雕龍·情采》:“繁采寡情,味之必厭。”

    夕:

    ①傍晚;日落的時候。《詩經·王風·君子於役》:“日之夕矣,羊牛下來。”②夜晚。《詩經·唐風·綢繆》:“今夕何夕,見此良人。”③古代傍晚時朝見君主。《左傳·成公十二年》:“百官承事,朝而不夕。”④祭祀月亮。《國語·周語上》:“古者先王既有天下……是乎有朝日、夕月以教民事君。”

    惕:

    ①警懼;謹慎。《左傳·襄公二十二年》:“無日不惕,豈敢忘職?”《晉書·禮志下》:“朕在位累載,如臨深川,夙興夕惕。”(累載:多年。夙:早晨。興:起。)②憂傷。《魏書·李彪傳》:“無情之人,父兄系獄,子弟無慘惕之容。”③疾速。《國語·吳語》:“一日惕一日留。”(留:徐緩。)

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    憂:

    ①擔憂;發愁。《鹽鐵論·伐功》:“憂人之患者,民一心而歸之,湯武是也。”(湯武:商湯王和周武王。)白居易《賣炭翁》:“心憂炭賤願天寒。”②困厄;憂患。《新書·禮》:“憂民之憂者,民必憂其憂。”蘇軾《貧士》:“未能遣一力,分汝薪水憂。”③特指父母的喪事。《魏書·李彪傳》:“朝臣丁父憂者假滿赴職。”(丁:遭遇。)

    失:

    ①失去;丟掉;喪失。《論語·陽貨》:“既得之,患失之。”②耽誤;錯過。《莊子·田子方》:“吾終身與汝,交一臂而失之。”(與:贊許。交一臂:指擦肩而過。)③未能達到目的。《世說新語·雅量》:“殷(仲堪)悵然自失。”④控制不好;未能把住。《左傳· 宣公十年》:“某氏之守臣某,失守宗廟。”⑤迷失;找不著。《韓非子·解老》:“使失路者而肯聽習問知,即不成迷也。”⑥錯誤;過失。《大戴禮·保傅》:“失之毫厘,差之千裡。”⑦消失;不見。李白《夢遊天姥吟留別》:“惟覺時之枕席,失向來之煙霞。”(覺:醒。向來:原來。)⑧違背。文天祥《指南錄後序》:“予自度不得脫,則直前詬(gòu)虜帥失信。”(直前:徑直上前。詬:責備。虜:敵人。)⑨離開。曹丕《與吳質書》:“昔日遊處,行則連輿,止則接席,何曾須臾相失。”⑩改變常態。蔡琰《悲憤詩》:“兒呼母兮號失聲,我掩耳兮不忍聽。”(號:哭號。)


  • 朝饥口忘味,夕惕心忧失。

    “朝饥口忘味,夕惕心忧失。”诗句出处:《出府归吾庐》;是唐朝诗人白居易的作品。

    出府归吾庐,静然安且逸。
    更无客干谒,时有僧问疾。
    家僮十余人,枥马三四匹。
    慵发经旬卧,兴来连日出。
    出游爱何处,嵩碧伊瑟瑟。
    况有清和天,正当疏散日。
    身闲自为贵,何必居荣秩。
    心足即非贫,岂唯金满室。
    吾观权势者,苦以身徇物。
    炙手外炎炎,履冰中栗栗。
    朝饥口忘味,夕惕心忧失。
    但有富贵名,而无富贵实。

    【注释】:

    朝:

    (一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”

    饥:

    ①饿。与“饱”相对。《韩非子·饰邪》:“家有常业,虽饥不饿。国有常法,虽危不亡。”②通“饥2”。饥荒。《墨子·七患》:“五谷不收谓之饥。”《汉书·翼奉传》:“今东方连年饥馑。”

    口:

    ①嘴。《孟子·告子上》:“口之于味也,有同耆(shì)焉。”(耆:同“嗜”,特别爱好。)《国语·晋语上》:“防民之口,甚于防川。”②人口。《商君书·垦令》:“则以其食口之数,贱而重使之。”(贱:赋字之误,收税。使;役使,即给予徭役。)③言论;谈话。《礼记·表记》:“口惠而实不至。”④口才。《汉书·淮南王刘安传》:“王有女陵,慧,有口。”(陵:淮南王之女名。)⑤味口;口味。李渔《芙蕖》:“至其可人之口者。”⑥瓶口。欧阳修《卖油翁》:“乃取一葫芦置于地,以钱覆其口。”⑦进出的通道。《旧唐书·韩愈传》:“过海口,下恶水。”⑧寸口。中医切脉的部位。《史记·扁鹊仓公列传》:“所以知循病者,切其脉时,右口气急。”(循:齐郎中令名。)⑨量词。《晋书·刘曜载记》:“献剑一口。”

    味:

    ①食物的味道。《论语·述而》:“子在齐闻韶,三月不知肉味。”②食物;菜肴。杜甫《客至》:“盘飧市远无兼味。”③气味。杜甫《谢严中丞送青城山道士乳酒一瓶》:“山瓶乳酒下青云,气味浓香幸见分。”(严中丞:严武。)④意义;旨趣。柳永《蝶恋花》:“强乐还无味。”⑤辨别味道。《荀子·哀公》:“非口不能味也。”⑥体味;体会。《文心雕龙·情采》:“繁采寡情,味之必厌。”

    夕:

    ①傍晚;日落的时候。《诗经·王风·君子于役》:“日之夕矣,羊牛下来。”②夜晚。《诗经·唐风·绸缪》:“今夕何夕,见此良人。”③古代傍晚时朝见君主。《左传·成公十二年》:“百官承事,朝而不夕。”④祭祀月亮。《国语·周语上》:“古者先王既有天下……是乎有朝日、夕月以教民事君。”

    惕:

    ①警惧;谨慎。《左传·襄公二十二年》:“无日不惕,岂敢忘职?”《晋书·礼志下》:“朕在位累载,如临深川,夙兴夕惕。”(累载:多年。夙:早晨。兴:起。)②忧伤。《魏书·李彪传》:“无情之人,父兄系狱,子弟无惨惕之容。”③疾速。《国语·吴语》:“一日惕一日留。”(留:徐缓。)

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    忧:

    ①担忧;发愁。《盐铁论·伐功》:“忧人之患者,民一心而归之,汤武是也。”(汤武:商汤王和周武王。)白居易《卖炭翁》:“心忧炭贱愿天寒。”②困厄;忧患。《新书·礼》:“忧民之忧者,民必忧其忧。”苏轼《贫士》:“未能遣一力,分汝薪水忧。”③特指父母的丧事。《魏书·李彪传》:“朝臣丁父忧者假满赴职。”(丁:遭遇。)

    失:

    ①失去;丢掉;丧失。《论语·阳货》:“既得之,患失之。”②耽误;错过。《庄子·田子方》:“吾终身与汝,交一臂而失之。”(与:赞许。交一臂:指擦肩而过。)③未能达到目的。《世说新语·雅量》:“殷(仲堪)怅然自失。”④控制不好;未能把住。《左传· 宣公十年》:“某氏之守臣某,失守宗庙。”⑤迷失;找不着。《韩非子·解老》:“使失路者而肯听习问知,即不成迷也。”⑥错误;过失。《大戴礼·保傅》:“失之毫厘,差之千里。”⑦消失;不见。李白《梦游天姥吟留别》:“惟觉时之枕席,失向来之烟霞。”(觉:醒。向来:原来。)⑧违背。文天祥《指南录后序》:“予自度不得脱,则直前诟(gòu)虏帅失信。”(直前:径直上前。诟:责备。虏:敌人。)⑨离开。曹丕《与吴质书》:“昔日游处,行则连舆,止则接席,何曾须臾相失。”⑩改变常态。蔡琰《悲愤诗》:“儿呼母兮号失声,我掩耳兮不忍听。”(号:哭号。)


  • chao ji kou wang wei ,xi ti xin you shi 。

    “chao ji kou wang wei ,xi ti xin you shi 。”shi gou chu chu :《chu fu gui wu lu 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    chu fu gui wu lu ,jing ran an ju yi 。
    geng mo ke gan ye ,shi you seng wen ji 。
    jia tong shi yu ren ,li ma san si pi 。
    yong fa jing xun wo ,xing lai lian ri chu 。
    chu you ai he chu ,song bi yi se se 。
    kuang you qing he tian ,zheng dang shu san ri 。
    shen xian zi wei gui ,he bi ju rong zhi 。
    xin zu ji fei pin ,qi wei jin man shi 。
    wu guan quan shi zhe ,ku yi shen xun wu 。
    zhi shou wai yan yan ,lv bing zhong li li 。
    chao ji kou wang wei ,xi ti xin you shi 。
    dan you fu gui ming ,er mo fu gui shi 。

    【zhu shi 】:

    chao :

    (yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”

    ji :

    ①e 。yu “bao ”xiang dui 。《han fei zi ·shi xie 》:“jia you chang ye ,sui ji bu e 。guo you chang fa ,sui wei bu wang 。”②tong “ji 2”。ji huang 。《mo zi ·qi huan 》:“wu gu bu shou wei zhi ji 。”《han shu ·yi feng chuan 》:“jin dong fang lian nian ji jin 。”

    kou :

    ①zui 。《meng zi ·gao zi shang 》:“kou zhi yu wei ye ,you tong qi (shì)yan 。”(qi :tong “shi ”,te bie ai hao 。)《guo yu ·jin yu shang 》:“fang min zhi kou ,shen yu fang chuan 。”②ren kou 。《shang jun shu ·ken ling 》:“ze yi ji shi kou zhi shu ,jian er chong shi zhi 。”(jian :fu zi zhi wu ,shou shui 。shi ;yi shi ,ji gei yu yao yi 。)③yan lun ;tan hua 。《li ji ·biao ji 》:“kou hui er shi bu zhi 。”④kou cai 。《han shu ·huai na wang liu an chuan 》:“wang you nv ling ,hui ,you kou 。”(ling :huai na wang zhi nv ming 。)⑤wei kou ;kou wei 。li yu 《fu qu 》:“zhi ji ke ren zhi kou zhe 。”⑥ping kou 。ou yang xiu 《mai you weng 》:“nai qu yi hu lu zhi yu de ,yi qian fu ji kou 。”⑦jin chu de tong dao 。《jiu tang shu ·han yu chuan 》:“guo hai kou ,xia e shui 。”⑧cun kou 。zhong yi qie mai de bu wei 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“suo yi zhi xun bing zhe ,qie ji mai shi ,you kou qi ji 。”(xun :ji lang zhong ling ming 。)⑨liang ci 。《jin shu ·liu yao zai ji 》:“suo jian yi kou 。”

    wei :

    ①shi wu de wei dao 。《lun yu ·shu er 》:“zi zai ji wen shao ,san yue bu zhi rou wei 。”②shi wu ;cai yao 。du fu 《ke zhi 》:“pan sun shi yuan mo jian wei 。”③qi wei 。du fu 《xie yan zhong cheng song qing cheng shan dao shi ru jiu yi ping 》:“shan ping ru jiu xia qing yun ,qi wei nong xiang xing jian fen 。”(yan zhong cheng :yan wu 。)④yi yi ;zhi qu 。liu yong 《die lian hua 》:“jiang le hai mo wei 。”⑤bian bie wei dao 。《xun zi ·ai gong 》:“fei kou bu neng wei ye 。”⑥ti wei ;ti hui 。《wen xin diao long ·qing cai 》:“fan cai gua qing ,wei zhi bi ya 。”

    xi :

    ①bang wan ;ri la de shi hou 。《shi jing ·wang feng ·jun zi yu yi 》:“ri zhi xi yi ,yang niu xia lai 。”②ye wan 。《shi jing ·tang feng ·chou miao 》:“jin xi he xi ,jian ci liang ren 。”③gu dai bang wan shi chao jian jun zhu 。《zuo chuan ·cheng gong shi er nian 》:“bai guan cheng shi ,chao er bu xi 。”④ji si yue liang 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“gu zhe xian wang ji you tian xia ……shi hu you chao ri 、xi yue yi jiao min shi jun 。”

    ti :

    ①jing ju ;jin shen 。《zuo chuan ·xiang gong er shi er nian 》:“mo ri bu ti ,qi gan wang zhi ?”《jin shu ·li zhi xia 》:“zhen zai wei lei zai ,ru lin shen chuan ,su xing xi ti 。”(lei zai :duo nian 。su :zao chen 。xing :qi 。)②you shang 。《wei shu ·li biao chuan 》:“mo qing zhi ren ,fu xiong ji yu ,zi di mo can ti zhi rong 。”③ji su 。《guo yu ·wu yu 》:“yi ri ti yi ri liu 。”(liu :xu huan 。)

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    you :

    ①dan you ;fa chou 。《yan tie lun ·fa gong 》:“you ren zhi huan zhe ,min yi xin er gui zhi ,shang wu shi ye 。”(shang wu :shang shang wang he zhou wu wang 。)bai ju yi 《mai tan weng 》:“xin you tan jian yuan tian han 。”②kun e ;you huan 。《xin shu ·li 》:“you min zhi you zhe ,min bi you ji you 。”su shi 《pin shi 》:“wei neng qian yi li ,fen ru xin shui you 。”③te zhi fu mu de sang shi 。《wei shu ·li biao chuan 》:“chao chen ding fu you zhe jia man fu zhi 。”(ding :zao yu 。)

    shi :

    ①shi qu ;diu diao ;sang shi 。《lun yu ·yang huo 》:“ji de zhi ,huan shi zhi 。”②dan wu ;cuo guo 。《zhuang zi ·tian zi fang 》:“wu zhong shen yu ru ,jiao yi bei er shi zhi 。”(yu :zan hu 。jiao yi bei :zhi ca jian er guo 。)③wei neng da dao mu de 。《shi shui xin yu ·ya liang 》:“yan (zhong kan )chang ran zi shi 。”④kong zhi bu hao ;wei neng ba zhu 。《zuo chuan · xuan gong shi nian 》:“mou shi zhi shou chen mou ,shi shou zong miao 。”⑤mi shi ;zhao bu zhao 。《han fei zi ·jie lao 》:“shi shi lu zhe er ken ting xi wen zhi ,ji bu cheng mi ye 。”⑥cuo wu ;guo shi 。《da dai li ·bao fu 》:“shi zhi hao li ,cha zhi qian li 。”⑦xiao shi ;bu jian 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“wei jiao shi zhi zhen xi ,shi xiang lai zhi yan xia 。”(jiao :xing 。xiang lai :yuan lai 。)⑧wei bei 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“yu zi du bu de tuo ,ze zhi qian gou (gòu)lu shuai shi xin 。”(zhi qian :jing zhi shang qian 。gou :ze bei 。lu :di ren 。)⑨li kai 。cao pi 《yu wu zhi shu 》:“xi ri you chu ,hang ze lian yu ,zhi ze jie xi ,he ceng xu yu xiang shi 。”⑩gai bian chang tai 。cai yan 《bei fen shi 》:“er hu mu xi hao shi sheng ,wo yan er xi bu ren ting 。”(hao :ku hao 。)