• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 朱顏與玄鬢,強健幾時好。

    “朱顏與玄鬢,強健幾時好。”詩句出處:《村居臥病三首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    戚戚抱羸病,悠悠度朝暮。
    夏木才結陰,秋蘭已含露。
    前日巢中卵,化作雛飛去。
    昨日穴中蟲,蛻為蟬上樹。
    四時未嘗歇,一物不暫住。
    唯有病客心,沉然獨如故。

    新秋久病客,起步村南道。
    盡日不逢人,蟲聲遍荒草。
    西風吹白露,野綠秋仍早。
    草木猶未傷,先傷我懷抱。
    朱顏與玄鬢,強健幾時好。
    況為憂病侵,不得依年老。

    種黍三十畝,雨來苗漸大。
    種薤二十畦,秋來欲堪刈。
    望黍作冬酒,留薤為春菜。
    荒村百物無,待此養衰瘵。
    葺廬備陰雨,補褐防寒歲。
    病身知幾時,且作明年計。

    【註釋】:

    朱:

    ①大紅色。《韓非子 · 十過》:“墨漆其外而朱畫其內。”②指朱紅的物品。宋玉《登徒子好色賦》:“蓋粉則太白,施朱則太赤。”③“朱砂”的簡稱。《隋書·西域傳·高昌》:“出赤鹽如朱,白鹽如玉。”

    朱顏:

    ①紅潤的容顏。《楚辭·招魂》:“美人既醉,~~酡些。”②紅潤美好的容顏。李煜《虞美人》:“雕欄玉砌應猶在,隻是~~改。”

    顏:

    ①額頭;腦門。《史記·高祖本紀》:“隆準而龍顏。”(隆準:高鼻。)②面容;臉色。《詩經·鄭風·有女同車》:“有女同車,顏如舜華。”(舜:樹名。華:古“花”字。)③臉面;臉皮。《詩經·小雅·巧言》:“巧言如簧,顏之厚矣。”④色彩。李白《古風》之十二:“松柏本孤直,難為桃李顏。”⑤橫匾。《新唐書·馬燧傳》:“帝榜其顏而寵之。”(榜:題匾。)

    與:

    (一)①給予;授予。《論語·雍也》:“原思為之宰,與之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸祿。)②幫助。《戰國策·齊策一》:“君不與勝者,而與不勝者。”③贊許。《論語·述而》:“與其進也,不與其退也。”④結交;親附。《荀子·王霸》:“不欺其與。”(其與:指所結交的國傢。)⑤盟國;友邦。《荀子·王制》:“王奪之人,霸奪之與,強奪之地。”(之:其。人:指賢士。)⑥黨與;共事人。《後漢書·寇榮傳》:“於人少所與,以此見害於權寵。”(權寵:權臣;寵臣。)⑦介詞。相當於“跟”。《莊子·逍遙遊》:“蜩與學鳩笑之。”⑧連詞。1. 相當於“和”。《漢書·賈誼傳》:“太子之善,在於早諭教與選左右。”2.[與其]表示比較。《論語·八佾》:“與其奢也,寧儉。”⑨對付。《史記·燕召公世傢》:“龐煖易與耳。”(二)yú 語氣詞。1. 用在句尾表示疑問。《史記·樗裡子甘茂列傳》:“卿明知其不如文信侯專與?”(文信侯:指呂不韋。專:專權。)2. 用在句尾表示感嘆。《禮記·中庸》:“舜其大知也與!”(知:智。)以上意義後作“歟”。 (三)yù 參加。《左傳·僖公三十二年》:“蹇叔之子與師。”(師:軍隊。)

    玄:

    ①幽遠。《莊子·天地》:“玄古之君天下,無為也。”(遠古君主治理天下,無為而治。)②深奧;玄妙。《老子》第一章:“玄之又玄,眾妙之門。”③天;天空。揚雄《甘泉賦》:“惟漢十世,將郊上玄。”④黑紅色。《尚書·湯誥》:“敢用玄牡,敢昭告於上天神後。”⑤泛指黑色。《呂氏春秋·孟冬》:“衣墨衣,服儇玉。”

    鬢:

    臉兩旁靠近耳朵的頭發。賀知章《回鄉偶書》:“少小離傢老大回,鄉音無改鬢毛衰(cuī)。”(衰:疏落。)

    強:

    (一)①弓有力。《戰國策·韓策》:“夫天下強弓勁弩皆自韓出。”②強壯;有力。《詩經·周頌·載芟(shān)》:“侯強侯以。”(侯:助詞。以:弱。)《荀子 · 勸學》:“蚓無爪牙之利,筋骨之強。”③強大;強盛。《鹽鐵論·非鞅》:“秦任商君,國以富強。”④加強;增強。《荀子·天論》:“強本而節用,則天不能貧。”⑤有餘;略多。《木蘭詩》:“賞賜百千強。”⑥超過;勝過。《史記·平原君虞卿列傳》:“毛先生以三寸之舌,強於百萬之師。” (二)qiǎng ①強迫。《晉書·郭翻傳》:“(庾翼)躬往造翻,欲強起之。”(躬:親自。造:拜訪。起:起用。)②竭力;盡力。《戰國策·趙策四》:“太後不肯,大臣強諫。”③勉強。《史記·留侯世傢》:“留侯病,自強死。”

    健:

    ①強壯;有力。《韓非子·六反》:“夫欲得力士而聽其自言,雖庸人與烏獲不可別也。授之以鼎俎(zǔ),則罷(pí)健效矣。”(夫:助詞。烏獲:古代力士。別:區別。鼎、俎:鼎,古代食器;俎,古代禮器,均較重。罷:通“疲”。效:分明。)溫庭筠《碌碌古詞》:“羸牛生健犢。”(羸:瘦弱。)②健康。《三國志·魏書·華佗傳》:“好自將愛,一年便健。”白居易《偶作》:“聞客病時慚體健,見人忙處覺心閑。”③能力強。《後漢書·袁紹傳》:“紹勃然曰:‘天下健者,豈惟董公?’”(勃然:發怒。惟:隻有。)《戰國策·秦策二》:“楚客來使者多健,與寡人爭辭,寡人數窮焉。”④指人和事物處於旺盛狀態。韋莊《秋霽晚景》:“墻頭山色健,林外鳥聲歡。”楊慎《詩品·張安國》:“筆酣興健。”(興:興致。)⑤善於;擅長。李公佐《古〈嶽瀆經〉》:“漁者健水。”⑥濃;深。楊慎《詩品·張安國》:“筆酣興健,頃刻即成。”

    幾:

    (一)古人坐時憑依的器具。《詩經·大雅·公劉》:“俾筵俾幾。”(俾:使,使人。筵,幾:用如動詞。指鋪席、設幾。)《孟子·公孫醜下》:“隱幾而臥。”後指放置物件的小桌。蘇軾《雨中過舒教授》:“幾硯寒生霧。”《聊齋志異·促織》:“簾外設香幾。” (二)jǐ[幾幾]裝飾美盛的樣子。《詩經·豳風·狼跋》:“赤舄幾幾。”

    時:

    ①季節;指四季。《論語·陽貨》:“四時行焉。”②特指農時。《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,八口之傢可以無饑矣。”③光陰;時光;時候。《呂氏春秋·首時》:“天不再與,時不久留。”④指按照規定的時間。南卓《羯(jié)鼓錄》:“黃幡繟亦知音,上嘗使人召之,不時至,上怒,絡繹遣使尋捕。”⑤時辰;時候。《莊子·養生主》:“始臣之解牛之時。”⑥其時;當時。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖者,貌甚寢。”(健啖:食量過人。寢:醜陋。)⑦機會;時機;時運。《論語·陽貨》:“好從事而亟失時,可謂知乎?”《新唐書·武平一傳》:“時不再來,榮難人借。”(榮:榮華富貴。)⑧合時;應時。《莊子·秋水》:“秋水時至,百川灌河。”⑨時代;時世。《呂氏春秋· 察今》:“世易時移,變法宜矣。”⑩時勢;時尚。朱慶餘《近試上張籍水部》:“妝罷低聲問夫婿:畫眉深淺入時無?”(11)副詞。用以表示時間。1. 表示行為不斷發生,相當於“常常”、“經常”。韓愈《行難》:“聖人不世出,賢人不時出。”(不世:罕有。)2. 表示行為偶爾發生,相當於“有時”、“時而”。杜甫《自閬(làng)中領妻子卻赴蜀山行三首》之三:“行色遞隱見,人煙時有無。”(12)通“伺(sì)”。等候。《論語·陽貨》:“孔子時其亡也,而往拜之。”

    好:

    (一)①女子貌美。《史記·孔子世傢》:“於是選齊國中女子好者八十人,皆衣文衣而舞康樂。”(文:文采。康樂:舞曲名。)古詩《隴西行》:“好婦出迎客,顏色正敷愉。”②泛指美;善。《詩經·鄭風·叔於田》:“不如叔也,洵美且好。”(叔:代稱男子。洵:確實。)韋莊《菩薩蠻》:“人人盡說江南好,遊人隻合江南老。”③友好;友愛。高適《贈別晉三處士》:“知己從來不易知,慕君為人與君好。”王安石《答司馬諫議書》:“竊以為與君實遊處相好之日久。”④完畢;完成。韓偓《無題》:“妝好方長嘆,歡餘卻淺顰。”⑤可以;便於。李覯《苦雨初霽》:“寄語殘雲好知足,莫依河漢更油然。”(河漢:天河。油然:雲氣上升。)⑥恰巧;適逢。白居易《吳中好風景》:“況當豐熟歲,好是歡遊處。”⑦表示勸勉。《世說新語·方正》:“臨別流涕,撫其背曰:‘奴好自愛。’”⑧表感嘆。辛棄疾《醜奴兒·書博山道中壁》:“欲說還休,欲說還休,卻道‘天涼好個秋!’”(二)hào ①喜愛;愛好。《莊子·逍遙遊》:“臣之所好者,道也。”②善於;易於。寒山《詩三百三首》之二百二十二:“聰明好短命,癡騃祩(ái)卻長年。”(騃:傻。)③玉器或錢幣中間的孔。《漢書·食貨志下》:“卒鑄大錢,文曰‘寶貨’,肉好皆有周郭。”


  • 朱颜与玄鬓,强健几时好。

    “朱颜与玄鬓,强健几时好。”诗句出处:《村居卧病三首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    戚戚抱羸病,悠悠度朝暮。
    夏木才结阴,秋兰已含露。
    前日巢中卵,化作雏飞去。
    昨日穴中虫,蜕为蝉上树。
    四时未尝歇,一物不暂住。
    唯有病客心,沉然独如故。

    新秋久病客,起步村南道。
    尽日不逢人,虫声遍荒草。
    西风吹白露,野绿秋仍早。
    草木犹未伤,先伤我怀抱。
    朱颜与玄鬓,强健几时好。
    况为忧病侵,不得依年老。

    种黍三十亩,雨来苗渐大。
    种薤二十畦,秋来欲堪刈。
    望黍作冬酒,留薤为春菜。
    荒村百物无,待此养衰瘵。
    葺庐备阴雨,补褐防寒岁。
    病身知几时,且作明年计。

    【注释】:

    朱:

    ①大红色。《韩非子 · 十过》:“墨漆其外而朱画其内。”②指朱红的物品。宋玉《登徒子好色赋》:“盖粉则太白,施朱则太赤。”③“朱砂”的简称。《隋书·西域传·高昌》:“出赤盐如朱,白盐如玉。”

    朱颜:

    ①红润的容颜。《楚辞·招魂》:“美人既醉,~~酡些。”②红润美好的容颜。李煜《虞美人》:“雕栏玉砌应犹在,只是~~改。”

    颜:

    ①额头;脑门。《史记·高祖本纪》:“隆准而龙颜。”(隆准:高鼻。)②面容;脸色。《诗经·郑风·有女同车》:“有女同车,颜如舜华。”(舜:树名。华:古“花”字。)③脸面;脸皮。《诗经·小雅·巧言》:“巧言如簧,颜之厚矣。”④色彩。李白《古风》之十二:“松柏本孤直,难为桃李颜。”⑤横匾。《新唐书·马燧传》:“帝榜其颜而宠之。”(榜:题匾。)

    与:

    (一)①给予;授予。《论语·雍也》:“原思为之宰,与之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸禄。)②帮助。《战国策·齐策一》:“君不与胜者,而与不胜者。”③赞许。《论语·述而》:“与其进也,不与其退也。”④结交;亲附。《荀子·王霸》:“不欺其与。”(其与:指所结交的国家。)⑤盟国;友邦。《荀子·王制》:“王夺之人,霸夺之与,强夺之地。”(之:其。人:指贤士。)⑥党与;共事人。《后汉书·寇荣传》:“于人少所与,以此见害于权宠。”(权宠:权臣;宠臣。)⑦介词。相当于“跟”。《庄子·逍遥游》:“蜩与学鸠笑之。”⑧连词。1. 相当于“和”。《汉书·贾谊传》:“太子之善,在于早谕教与选左右。”2.[与其]表示比较。《论语·八佾》:“与其奢也,宁俭。”⑨对付。《史记·燕召公世家》:“庞煖易与耳。”(二)yú 语气词。1. 用在句尾表示疑问。《史记·樗里子甘茂列传》:“卿明知其不如文信侯专与?”(文信侯:指吕不韦。专:专权。)2. 用在句尾表示感叹。《礼记·中庸》:“舜其大知也与!”(知:智。)以上意义后作“欤”。 (三)yù 参加。《左传·僖公三十二年》:“蹇叔之子与师。”(师:军队。)

    玄:

    ①幽远。《庄子·天地》:“玄古之君天下,无为也。”(远古君主治理天下,无为而治。)②深奥;玄妙。《老子》第一章:“玄之又玄,众妙之门。”③天;天空。扬雄《甘泉赋》:“惟汉十世,将郊上玄。”④黑红色。《尚书·汤诰》:“敢用玄牡,敢昭告于上天神后。”⑤泛指黑色。《吕氏春秋·孟冬》:“衣墨衣,服儇玉。”

    鬓:

    脸两旁靠近耳朵的头发。贺知章《回乡偶书》:“少小离家老大回,乡音无改鬓毛衰(cuī)。”(衰:疏落。)

    强:

    (一)①弓有力。《战国策·韩策》:“夫天下强弓劲弩皆自韩出。”②强壮;有力。《诗经·周颂·载芟(shān)》:“侯强侯以。”(侯:助词。以:弱。)《荀子 · 劝学》:“蚓无爪牙之利,筋骨之强。”③强大;强盛。《盐铁论·非鞅》:“秦任商君,国以富强。”④加强;增强。《荀子·天论》:“强本而节用,则天不能贫。”⑤有余;略多。《木兰诗》:“赏赐百千强。”⑥超过;胜过。《史记·平原君虞卿列传》:“毛先生以三寸之舌,强于百万之师。” (二)qiǎng ①强迫。《晋书·郭翻传》:“(庾翼)躬往造翻,欲强起之。”(躬:亲自。造:拜访。起:起用。)②竭力;尽力。《战国策·赵策四》:“太后不肯,大臣强谏。”③勉强。《史记·留侯世家》:“留侯病,自强死。”

    健:

    ①强壮;有力。《韩非子·六反》:“夫欲得力士而听其自言,虽庸人与乌获不可别也。授之以鼎俎(zǔ),则罢(pí)健效矣。”(夫:助词。乌获:古代力士。别:区别。鼎、俎:鼎,古代食器;俎,古代礼器,均较重。罢:通“疲”。效:分明。)温庭筠《碌碌古词》:“羸牛生健犊。”(羸:瘦弱。)②健康。《三国志·魏书·华佗传》:“好自将爱,一年便健。”白居易《偶作》:“闻客病时惭体健,见人忙处觉心闲。”③能力强。《后汉书·袁绍传》:“绍勃然曰:‘天下健者,岂惟董公?’”(勃然:发怒。惟:只有。)《战国策·秦策二》:“楚客来使者多健,与寡人争辞,寡人数穷焉。”④指人和事物处于旺盛状态。韦庄《秋霁晚景》:“墙头山色健,林外鸟声欢。”杨慎《诗品·张安国》:“笔酣兴健。”(兴:兴致。)⑤善于;擅长。李公佐《古〈岳渎经〉》:“渔者健水。”⑥浓;深。杨慎《诗品·张安国》:“笔酣兴健,顷刻即成。”

    几:

    (一)古人坐时凭依的器具。《诗经·大雅·公刘》:“俾筵俾几。”(俾:使,使人。筵,几:用如动词。指铺席、设几。)《孟子·公孙丑下》:“隐几而卧。”后指放置物件的小桌。苏轼《雨中过舒教授》:“几砚寒生雾。”《聊斋志异·促织》:“帘外设香几。” (二)jǐ[几几]装饰美盛的样子。《诗经·豳风·狼跋》:“赤舄几几。”

    时:

    ①季节;指四季。《论语·阳货》:“四时行焉。”②特指农时。《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,八口之家可以无饥矣。”③光阴;时光;时候。《吕氏春秋·首时》:“天不再与,时不久留。”④指按照规定的时间。南卓《羯(jié)鼓录》:“黄幡繟亦知音,上尝使人召之,不时至,上怒,络绎遣使寻捕。”⑤时辰;时候。《庄子·养生主》:“始臣之解牛之时。”⑥其时;当时。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖者,貌甚寝。”(健啖:食量过人。寝:丑陋。)⑦机会;时机;时运。《论语·阳货》:“好从事而亟失时,可谓知乎?”《新唐书·武平一传》:“时不再来,荣难人借。”(荣:荣华富贵。)⑧合时;应时。《庄子·秋水》:“秋水时至,百川灌河。”⑨时代;时世。《吕氏春秋· 察今》:“世易时移,变法宜矣。”⑩时势;时尚。朱庆余《近试上张籍水部》:“妆罢低声问夫婿:画眉深浅入时无?”(11)副词。用以表示时间。1. 表示行为不断发生,相当于“常常”、“经常”。韩愈《行难》:“圣人不世出,贤人不时出。”(不世:罕有。)2. 表示行为偶尔发生,相当于“有时”、“时而”。杜甫《自阆(làng)中领妻子却赴蜀山行三首》之三:“行色递隐见,人烟时有无。”(12)通“伺(sì)”。等候。《论语·阳货》:“孔子时其亡也,而往拜之。”

    好:

    (一)①女子貌美。《史记·孔子世家》:“于是选齐国中女子好者八十人,皆衣文衣而舞康乐。”(文:文采。康乐:舞曲名。)古诗《陇西行》:“好妇出迎客,颜色正敷愉。”②泛指美;善。《诗经·郑风·叔于田》:“不如叔也,洵美且好。”(叔:代称男子。洵:确实。)韦庄《菩萨蛮》:“人人尽说江南好,游人只合江南老。”③友好;友爱。高适《赠别晋三处士》:“知己从来不易知,慕君为人与君好。”王安石《答司马谏议书》:“窃以为与君实游处相好之日久。”④完毕;完成。韩偓《无题》:“妆好方长叹,欢余却浅颦。”⑤可以;便于。李觏《苦雨初霁》:“寄语残云好知足,莫依河汉更油然。”(河汉:天河。油然:云气上升。)⑥恰巧;适逢。白居易《吴中好风景》:“况当丰熟岁,好是欢游处。”⑦表示劝勉。《世说新语·方正》:“临别流涕,抚其背曰:‘奴好自爱。’”⑧表感叹。辛弃疾《丑奴儿·书博山道中壁》:“欲说还休,欲说还休,却道‘天凉好个秋!’”(二)hào ①喜爱;爱好。《庄子·逍遥游》:“臣之所好者,道也。”②善于;易于。寒山《诗三百三首》之二百二十二:“聪明好短命,痴騃祩(ái)却长年。”(騃:傻。)③玉器或钱币中间的孔。《汉书·食货志下》:“卒铸大钱,文曰‘宝货’,肉好皆有周郭。”


  • zhu yan yu xuan bin ,jiang jian ji shi hao 。

    “zhu yan yu xuan bin ,jiang jian ji shi hao 。”shi gou chu chu :《cun ju wo bing san shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    qi qi bao lei bing ,you you du chao mu 。
    xia mu cai jie yin ,qiu lan yi han lou 。
    qian ri chao zhong luan ,hua zuo chu fei qu 。
    zuo ri xue zhong chong ,tui wei chan shang shu 。
    si shi wei chang xie ,yi wu bu zan zhu 。
    wei you bing ke xin ,chen ran du ru gu 。

    xin qiu jiu bing ke ,qi bu cun na dao 。
    jin ri bu feng ren ,chong sheng bian huang cao 。
    xi feng chui bai lou ,ye lu qiu reng zao 。
    cao mu you wei shang ,xian shang wo huai bao 。
    zhu yan yu xuan bin ,jiang jian ji shi hao 。
    kuang wei you bing qin ,bu de yi nian lao 。

    chong shu san shi mu ,yu lai miao jian da 。
    chong xie er shi qi ,qiu lai yu kan yi 。
    wang shu zuo dong jiu ,liu xie wei chun cai 。
    huang cun bai wu mo ,dai ci yang cui zhai 。
    qi lu bei yin yu ,bu he fang han sui 。
    bing shen zhi ji shi ,ju zuo ming nian ji 。

    【zhu shi 】:

    zhu :

    ①da gong se 。《han fei zi · shi guo 》:“mo qi ji wai er zhu hua ji nei 。”②zhi zhu gong de wu pin 。song yu 《deng tu zi hao se fu 》:“gai fen ze tai bai ,shi zhu ze tai chi 。”③“zhu sha ”de jian chen 。《sui shu ·xi yu chuan ·gao chang 》:“chu chi yan ru zhu ,bai yan ru yu 。”

    zhu yan :

    ①gong run de rong yan 。《chu ci ·qiao hun 》:“mei ren ji zui ,~~tuo xie 。”②gong run mei hao de rong yan 。li yu 《yu mei ren 》:“diao lan yu qi ying you zai ,zhi shi ~~gai 。”

    yan :

    ①e tou ;nao men 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“long zhun er long yan 。”(long zhun :gao bi 。)②mian rong ;lian se 。《shi jing ·zheng feng ·you nv tong che 》:“you nv tong che ,yan ru shun hua 。”(shun :shu ming 。hua :gu “hua ”zi 。)③lian mian ;lian pi 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“qiao yan ru huang ,yan zhi hou yi 。”④se cai 。li bai 《gu feng 》zhi shi er :“song bai ben gu zhi ,nan wei tao li yan 。”⑤heng bian 。《xin tang shu ·ma sui chuan 》:“di bang ji yan er chong zhi 。”(bang :ti bian 。)

    yu :

    (yi )①gei yu ;shou yu 。《lun yu ·yong ye 》:“yuan sai wei zhi zai ,yu zhi su jiu bai 。”(yuan sai :kong zi di zi 。zai :guan ming 。su :zhi feng lu 。)②bang zhu 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun bu yu sheng zhe ,er yu bu sheng zhe 。”③zan hu 。《lun yu ·shu er 》:“yu ji jin ye ,bu yu ji tui ye 。”④jie jiao ;qin fu 。《xun zi ·wang ba 》:“bu qi ji yu 。”(ji yu :zhi suo jie jiao de guo jia 。)⑤meng guo ;you bang 。《xun zi ·wang zhi 》:“wang duo zhi ren ,ba duo zhi yu ,jiang duo zhi de 。”(zhi :ji 。ren :zhi xian shi 。)⑥dang yu ;gong shi ren 。《hou han shu ·kou rong chuan 》:“yu ren shao suo yu ,yi ci jian hai yu quan chong 。”(quan chong :quan chen ;chong chen 。)⑦jie ci 。xiang dang yu “gen ”。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tiao yu xue jiu xiao zhi 。”⑧lian ci 。1. xiang dang yu “he ”。《han shu ·gu yi chuan 》:“tai zi zhi shan ,zai yu zao yu jiao yu shua zuo you 。”2.[yu ji ]biao shi bi jiao 。《lun yu ·ba yi 》:“yu ji she ye ,ning jian 。”⑨dui fu 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“pang nuan yi yu er 。”(er )yú yu qi ci 。1. yong zai gou wei biao shi yi wen 。《shi ji ·chu li zi gan mao lie chuan 》:“qing ming zhi ji bu ru wen xin hou zhuan yu ?”(wen xin hou :zhi lv bu wei 。zhuan :zhuan quan 。)2. yong zai gou wei biao shi gan tan 。《li ji ·zhong yong 》:“shun ji da zhi ye yu !”(zhi :zhi 。)yi shang yi yi hou zuo “yu ”。 (san )yù can jia 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“jian shu zhi zi yu shi 。”(shi :jun dui 。)

    xuan :

    ①you yuan 。《zhuang zi ·tian de 》:“xuan gu zhi jun tian xia ,mo wei ye 。”(yuan gu jun zhu zhi li tian xia ,mo wei er zhi 。)②shen ao ;xuan miao 。《lao zi 》di yi zhang :“xuan zhi you xuan ,zhong miao zhi men 。”③tian ;tian kong 。yang xiong 《gan quan fu 》:“wei han shi shi ,jiang jiao shang xuan 。”④hei gong se 。《shang shu ·shang gao 》:“gan yong xuan mu ,gan zhao gao yu shang tian shen hou 。”⑤fan zhi hei se 。《lv shi chun qiu ·meng dong 》:“yi mo yi ,fu xuan yu 。”

    bin :

    lian liang pang kao jin er duo de tou fa 。he zhi zhang 《hui xiang ou shu 》:“shao xiao li jia lao da hui ,xiang yin mo gai bin mao cui (cuī)。”(cui :shu la 。)

    jiang :

    (yi )①gong you li 。《zhan guo ce ·han ce 》:“fu tian xia jiang gong jin nu jie zi han chu 。”②jiang zhuang ;you li 。《shi jing ·zhou song ·zai shan (shān)》:“hou jiang hou yi 。”(hou :zhu ci 。yi :ruo 。)《xun zi · quan xue 》:“yin mo zhao ya zhi li ,jin gu zhi jiang 。”③jiang da ;jiang cheng 。《yan tie lun ·fei yang 》:“qin ren shang jun ,guo yi fu jiang 。”④jia jiang ;zeng jiang 。《xun zi ·tian lun 》:“jiang ben er jie yong ,ze tian bu neng pin 。”⑤you yu ;lve duo 。《mu lan shi 》:“shang ci bai qian jiang 。”⑥chao guo ;sheng guo 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“mao xian sheng yi san cun zhi she ,jiang yu bai mo zhi shi 。” (er )qiǎng ①jiang pai 。《jin shu ·guo fan chuan 》:“(yu yi )gong wang zao fan ,yu jiang qi zhi 。”(gong :qin zi 。zao :bai fang 。qi :qi yong 。)②jie li ;jin li 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou bu ken ,da chen jiang jian 。”③mian jiang 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“liu hou bing ,zi jiang si 。”

    jian :

    ①jiang zhuang ;you li 。《han fei zi ·liu fan 》:“fu yu de li shi er ting ji zi yan ,sui yong ren yu wu huo bu ke bie ye 。shou zhi yi ding zu (zǔ),ze ba (pí)jian xiao yi 。”(fu :zhu ci 。wu huo :gu dai li shi 。bie :ou bie 。ding 、zu :ding ,gu dai shi qi ;zu ,gu dai li qi ,jun jiao chong 。ba :tong “pi ”。xiao :fen ming 。)wen ting jun 《liu liu gu ci 》:“lei niu sheng jian du 。”(lei :shou ruo 。)②jian kang 。《san guo zhi ·wei shu ·hua tuo chuan 》:“hao zi jiang ai ,yi nian bian jian 。”bai ju yi 《ou zuo 》:“wen ke bing shi can ti jian ,jian ren mang chu jiao xin xian 。”③neng li jiang 。《hou han shu ·yuan shao chuan 》:“shao bo ran yue :‘tian xia jian zhe ,qi wei dong gong ?’”(bo ran :fa nu 。wei :zhi you 。)《zhan guo ce ·qin ce er 》:“chu ke lai shi zhe duo jian ,yu gua ren zheng ci ,gua ren shu qiong yan 。”④zhi ren he shi wu chu yu wang cheng zhuang tai 。wei zhuang 《qiu ji wan jing 》:“qiang tou shan se jian ,lin wai diao sheng huan 。”yang shen 《shi pin ·zhang an guo 》:“bi han xing jian 。”(xing :xing zhi 。)⑤shan yu ;shan chang 。li gong zuo 《gu 〈yue du jing 〉》:“yu zhe jian shui 。”⑥nong ;shen 。yang shen 《shi pin ·zhang an guo 》:“bi han xing jian ,qing ke ji cheng 。”

    ji :

    (yi )gu ren zuo shi ping yi de qi ju 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“bi yan bi ji 。”(bi :shi ,shi ren 。yan ,ji :yong ru dong ci 。zhi pu xi 、she ji 。)《meng zi ·gong sun chou xia 》:“yin ji er wo 。”hou zhi fang zhi wu jian de xiao zhuo 。su shi 《yu zhong guo shu jiao shou 》:“ji yan han sheng wu 。”《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“lian wai she xiang ji 。” (er )jǐ[ji ji ]zhuang shi mei cheng de yang zi 。《shi jing ·bin feng ·lang ba 》:“chi xi ji ji 。”

    shi :

    ①ji jie ;zhi si ji 。《lun yu ·yang huo 》:“si shi hang yan 。”②te zhi nong shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,ba kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”③guang yin ;shi guang ;shi hou 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“tian bu zai yu ,shi bu jiu liu 。”④zhi an zhao gui ding de shi jian 。na zhuo 《jie (jié)gu lu 》:“huang fan chan yi zhi yin ,shang chang shi ren shao zhi ,bu shi zhi ,shang nu ,lao yi qian shi xun bu 。”⑤shi chen ;shi hou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shi chen zhi jie niu zhi shi 。”⑥ji shi ;dang shi 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan zhe ,mao shen qin 。”(jian dan :shi liang guo ren 。qin :chou lou 。)⑦ji hui ;shi ji ;shi yun 。《lun yu ·yang huo 》:“hao cong shi er ji shi shi ,ke wei zhi hu ?”《xin tang shu ·wu ping yi chuan 》:“shi bu zai lai ,rong nan ren jie 。”(rong :rong hua fu gui 。)⑧ge shi ;ying shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“qiu shui shi zhi ,bai chuan guan he 。”⑨shi dai ;shi shi 。《lv shi chun qiu · cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”⑩shi shi ;shi shang 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“zhuang ba di sheng wen fu xu :hua mei shen jian ru shi mo ?”(11)fu ci 。yong yi biao shi shi jian 。1. biao shi hang wei bu duan fa sheng ,xiang dang yu “chang chang ”、“jing chang ”。han yu 《hang nan 》:“sheng ren bu shi chu ,xian ren bu shi chu 。”(bu shi :han you 。)2. biao shi hang wei ou er fa sheng ,xiang dang yu “you shi ”、“shi er ”。du fu 《zi lang (làng)zhong ling qi zi que fu shu shan hang san shou 》zhi san :“hang se di yin jian ,ren yan shi you mo 。”(12)tong “ci (sì)”。deng hou 。《lun yu ·yang huo 》:“kong zi shi ji wang ye ,er wang bai zhi 。”

    hao :

    (yi )①nv zi mao mei 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“yu shi shua ji guo zhong nv zi hao zhe ba shi ren ,jie yi wen yi er wu kang le 。”(wen :wen cai 。kang le :wu qu ming 。)gu shi 《long xi hang 》:“hao fu chu ying ke ,yan se zheng fu yu 。”②fan zhi mei ;shan 。《shi jing ·zheng feng ·shu yu tian 》:“bu ru shu ye ,xun mei ju hao 。”(shu :dai chen nan zi 。xun :que shi 。)wei zhuang 《pu sa man 》:“ren ren jin shui jiang na hao ,you ren zhi ge jiang na lao 。”③you hao ;you ai 。gao kuo 《zeng bie jin san chu shi 》:“zhi ji cong lai bu yi zhi ,mu jun wei ren yu jun hao 。”wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“qie yi wei yu jun shi you chu xiang hao zhi ri jiu 。”④wan bi ;wan cheng 。han wo 《mo ti 》:“zhuang hao fang chang tan ,huan yu que jian pin 。”⑤ke yi ;bian yu 。li gou 《ku yu chu ji 》:“ji yu can yun hao zhi zu ,mo yi he han geng you ran 。”(he han :tian he 。you ran :yun qi shang sheng 。)⑥qia qiao ;kuo feng 。bai ju yi 《wu zhong hao feng jing 》:“kuang dang feng shou sui ,hao shi huan you chu 。”⑦biao shi quan mian 。《shi shui xin yu ·fang zheng 》:“lin bie liu ti ,fu ji bei yue :‘nu hao zi ai 。’”⑧biao gan tan 。xin qi ji 《chou nu er ·shu bo shan dao zhong bi 》:“yu shui hai xiu ,yu shui hai xiu ,que dao ‘tian liang hao ge qiu !’”(er )hào ①xi ai ;ai hao 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“chen zhi suo hao zhe ,dao ye 。”②shan yu ;yi yu 。han shan 《shi san bai san shou 》zhi er bai er shi er :“cong ming hao duan ming ,chi ai zhu (ái)que chang nian 。”(ai :sha 。)③yu qi huo qian bi zhong jian de kong 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“cu zhu da qian ,wen yue ‘bao huo ’,rou hao jie you zhou guo 。”