• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 我友敬矣,讒言其興。

    “我友敬矣,讒言其興。”詩句出處:《沔水》;是先秦詩人詩經的作品。

    沔彼流水,朝宗於海。
    鴥彼飛隼,載飛載止。
    嗟我兄弟,邦人諸友。
    莫肯念亂,誰無父母。

    沔彼流水,其流湯湯。
    鴥彼飛隼,載飛載揚。
    念彼不跡,載起載行。
    心之憂矣,不可弭忘。

    鴥彼飛隼,率彼中陵。
    民之訛言,寧莫之懲。
    我友敬矣,讒言其興。

    【註釋】:

    友:

    ①朋友。《荀子·性惡》:“擇良友而友之。”劉義慶《世說新語·德行》:“子非吾友也。”②結為友。《呂氏春秋·舉難》:“文侯師子夏,友田子方。”③友愛;相好。《三國志·蜀志·先主傳》:“坋深與先主相友。”

    敬:

    ①警戒。《詩經·大雅·常武》:“既敬既戒,惠此南國。”②嚴肅;慎重。《論語·子路》:“居處恭,執事敬,與人忠。”《淮南子·人間》:“聖人敬小慎微。”《大戴禮記·哀公問》:“弗愛不親,弗敬不正,愛與敬其政之本與!”魏征《上太宗十思疏》:“憂懈怠則思慎始而敬終。”③尊敬;尊重。《孟子·告子下》:“敬老慈幼。”《孝經·廣要道章》:“故敬其父,則子悅;敬其兄,則弟悅。”《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“孫討虜聰明仁惠,敬賢禮士。”④敬意。《史記·廉頗藺相如列傳》:“嚴大國之威以修敬也。”

    矣:

    語氣詞。①表示既成事實,即事物的已然。相當於“瞭”。《左傳·僖公二十八年》:“險阻艱難,備嘗之矣。”②表示肯定的推測,即事物的必然。相當於“瞭”、“啦”。《史記·淮陰侯列傳》:“願君留意臣之計! 否,必為二子所禽矣。”(禽:通“擒”。捉拿。)③表示感嘆。《呂氏春秋·疑似》:“孽矣!無此事也。”《列子·湯問》:“甚矣,汝之不惠!”(惠:同“慧”。聰明。)④表示命令或請求。相當於“吧”、“啊”。《商君書·更法》:“君無疑矣。”⑤表示疑問。相當於“呢”、“啦”。《孟子·梁惠王上》:“德何如,則可以王(wàng)矣?”(王:行王道。)⑥表示語氣的停頓,引起下文。《詩經·周南·漢廣》:“漢之廣矣,不可泳思。”(思:句末語氣詞。)⑦代詞。與“之”相當。《孟子·盡心上》:“行之而不著焉,習矣而不察焉。”

    讒:

    ①說別人的壞話。《荀子·修身》:“傷良曰讒,害良曰賊。”(良:好人。)②讒言。《後漢書·五行志三》:“安帝信讒,無辜死者多。”

    言:

    ①說話。《詩經 ·衛風·氓》:“載笑載言。”(載:助詞。)②議論;談論。《國語·周語上》:“國人莫敢言。”③言語;言論。《尚書·大禹謨》:“無稽之言勿聽。”(稽:根據。)④表達;宣說。《尚書·舜典》:“詩言志,歌永言。”(永:同“詠”。唱。)⑤誓言;約言。屈原《離騷》:“初既與餘成言兮,後悔遁而有他。”⑥一字稱一言。王勃《滕王閣序》:“一言均賦,四韻俱成。”⑦一句稱一言。《論語·為政》:“《詩經》三百,一言以蔽之,曰‘思無邪’。”⑧助詞。無義。《詩經·秦風·小戎》:“言念君子。”

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)

    興:

    ①[動]起身,起 來。《論語·衛靈公》:“從者病,莫能~。”②[動]興起,建立。《史記·文帝本紀》:“漢~,至孝文四十有餘載。”③[動]發動。《史記·酷吏列傳》:“漢大~兵伐匈奴。”④[形]興盛。與“廢”相對。《論語· 子路》:“事不成,則禮樂不~。”⑤(xing)[名]興致,興趣(後起意義)。劉義慶《世說新語·任誕》:“吾本乘~而行,~盡而返。”


  • 我友敬矣,谗言其兴。

    “我友敬矣,谗言其兴。”诗句出处:《沔水》;是先秦诗人诗经的作品。

    沔彼流水,朝宗于海。
    鴥彼飞隼,载飞载止。
    嗟我兄弟,邦人诸友。
    莫肯念乱,谁无父母。

    沔彼流水,其流汤汤。
    鴥彼飞隼,载飞载扬。
    念彼不迹,载起载行。
    心之忧矣,不可弭忘。

    鴥彼飞隼,率彼中陵。
    民之讹言,宁莫之惩。
    我友敬矣,谗言其兴。

    【注释】:

    友:

    ①朋友。《荀子·性恶》:“择良友而友之。”刘义庆《世说新语·德行》:“子非吾友也。”②结为友。《吕氏春秋·举难》:“文侯师子夏,友田子方。”③友爱;相好。《三国志·蜀志·先主传》:“坋深与先主相友。”

    敬:

    ①警戒。《诗经·大雅·常武》:“既敬既戒,惠此南国。”②严肃;慎重。《论语·子路》:“居处恭,执事敬,与人忠。”《淮南子·人间》:“圣人敬小慎微。”《大戴礼记·哀公问》:“弗爱不亲,弗敬不正,爱与敬其政之本与!”魏征《上太宗十思疏》:“忧懈怠则思慎始而敬终。”③尊敬;尊重。《孟子·告子下》:“敬老慈幼。”《孝经·广要道章》:“故敬其父,则子悦;敬其兄,则弟悦。”《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“孙讨虏聪明仁惠,敬贤礼士。”④敬意。《史记·廉颇蔺相如列传》:“严大国之威以修敬也。”

    矣:

    语气词。①表示既成事实,即事物的已然。相当于“了”。《左传·僖公二十八年》:“险阻艰难,备尝之矣。”②表示肯定的推测,即事物的必然。相当于“了”、“啦”。《史记·淮阴侯列传》:“愿君留意臣之计! 否,必为二子所禽矣。”(禽:通“擒”。捉拿。)③表示感叹。《吕氏春秋·疑似》:“孽矣!无此事也。”《列子·汤问》:“甚矣,汝之不惠!”(惠:同“慧”。聪明。)④表示命令或请求。相当于“吧”、“啊”。《商君书·更法》:“君无疑矣。”⑤表示疑问。相当于“呢”、“啦”。《孟子·梁惠王上》:“德何如,则可以王(wàng)矣?”(王:行王道。)⑥表示语气的停顿,引起下文。《诗经·周南·汉广》:“汉之广矣,不可泳思。”(思:句末语气词。)⑦代词。与“之”相当。《孟子·尽心上》:“行之而不著焉,习矣而不察焉。”

    谗:

    ①说别人的坏话。《荀子·修身》:“伤良曰谗,害良曰贼。”(良:好人。)②谗言。《后汉书·五行志三》:“安帝信谗,无辜死者多。”

    言:

    ①说话。《诗经 ·卫风·氓》:“载笑载言。”(载:助词。)②议论;谈论。《国语·周语上》:“国人莫敢言。”③言语;言论。《尚书·大禹谟》:“无稽之言勿听。”(稽:根据。)④表达;宣说。《尚书·舜典》:“诗言志,歌永言。”(永:同“咏”。唱。)⑤誓言;约言。屈原《离骚》:“初既与余成言兮,后悔遁而有他。”⑥一字称一言。王勃《滕王阁序》:“一言均赋,四韵俱成。”⑦一句称一言。《论语·为政》:“《诗经》三百,一言以蔽之,曰‘思无邪’。”⑧助词。无义。《诗经·秦风·小戎》:“言念君子。”

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)

    兴:

    ①[动]起身,起 来。《论语·卫灵公》:“从者病,莫能~。”②[动]兴起,建立。《史记·文帝本纪》:“汉~,至孝文四十有余载。”③[动]发动。《史记·酷吏列传》:“汉大~兵伐匈奴。”④[形]兴盛。与“废”相对。《论语· 子路》:“事不成,则礼乐不~。”⑤(xing)[名]兴致,兴趣(后起意义)。刘义庆《世说新语·任诞》:“吾本乘~而行,~尽而返。”


  • wo you jing yi ,chan yan ji xing 。

    “wo you jing yi ,chan yan ji xing 。”shi gou chu chu :《mian shui 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    mian bi liu shui ,chao zong yu hai 。
    yu bi fei sun ,zai fei zai zhi 。
    jie wo xiong di ,bang ren zhu you 。
    mo ken nian luan ,shei mo fu mu 。

    mian bi liu shui ,ji liu shang shang 。
    yu bi fei sun ,zai fei zai yang 。
    nian bi bu ji ,zai qi zai hang 。
    xin zhi you yi ,bu ke mi wang 。

    yu bi fei sun ,lv bi zhong ling 。
    min zhi e yan ,ning mo zhi cheng 。
    wo you jing yi ,chan yan ji xing 。

    【zhu shi 】:

    you :

    ①peng you 。《xun zi ·xing e 》:“ze liang you er you zhi 。”liu yi qing 《shi shui xin yu ·de hang 》:“zi fei wu you ye 。”②jie wei you 。《lv shi chun qiu ·ju nan 》:“wen hou shi zi xia ,you tian zi fang 。”③you ai ;xiang hao 。《san guo zhi ·shu zhi ·xian zhu chuan 》:“fen shen yu xian zhu xiang you 。”

    jing :

    ①jing jie 。《shi jing ·da ya ·chang wu 》:“ji jing ji jie ,hui ci na guo 。”②yan su ;shen chong 。《lun yu ·zi lu 》:“ju chu gong ,zhi shi jing ,yu ren zhong 。”《huai na zi ·ren jian 》:“sheng ren jing xiao shen wei 。”《da dai li ji ·ai gong wen 》:“fu ai bu qin ,fu jing bu zheng ,ai yu jing ji zheng zhi ben yu !”wei zheng 《shang tai zong shi sai shu 》:“you xie dai ze sai shen shi er jing zhong 。”③zun jing ;zun chong 。《meng zi ·gao zi xia 》:“jing lao ci you 。”《xiao jing ·an yao dao zhang 》:“gu jing ji fu ,ze zi yue ;jing ji xiong ,ze di yue 。”《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“sun tao lu cong ming ren hui ,jing xian li shi 。”④jing yi 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“yan da guo zhi wei yi xiu jing ye 。”

    yi :

    yu qi ci 。①biao shi ji cheng shi shi ,ji shi wu de yi ran 。xiang dang yu “le ”。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“xian zu jian nan ,bei chang zhi yi 。”②biao shi ken ding de tui ce ,ji shi wu de bi ran 。xiang dang yu “le ”、“la ”。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“yuan jun liu yi chen zhi ji ! fou ,bi wei er zi suo qin yi 。”(qin :tong “qin ”。zhuo na 。)③biao shi gan tan 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“nie yi !mo ci shi ye 。”《lie zi ·shang wen 》:“shen yi ,ru zhi bu hui !”(hui :tong “hui ”。cong ming 。)④biao shi ming ling huo qing qiu 。xiang dang yu “ba ”、“a ”。《shang jun shu ·geng fa 》:“jun mo yi yi 。”⑤biao shi yi wen 。xiang dang yu “ne ”、“la ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“de he ru ,ze ke yi wang (wàng)yi ?”(wang :hang wang dao 。)⑥biao shi yu qi de ting du ,yin qi xia wen 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“han zhi an yi ,bu ke yong sai 。”(sai :gou mo yu qi ci 。)⑦dai ci 。yu “zhi ”xiang dang 。《meng zi ·jin xin shang 》:“hang zhi er bu zhe yan ,xi yi er bu cha yan 。”

    chan :

    ①shui bie ren de huai hua 。《xun zi ·xiu shen 》:“shang liang yue chan ,hai liang yue zei 。”(liang :hao ren 。)②chan yan 。《hou han shu ·wu hang zhi san 》:“an di xin chan ,mo gu si zhe duo 。”

    yan :

    ①shui hua 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“zai xiao zai yan 。”(zai :zhu ci 。)②yi lun ;tan lun 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“guo ren mo gan yan 。”③yan yu ;yan lun 。《shang shu ·da yu mo 》:“mo ji zhi yan wu ting 。”(ji :gen ju 。)④biao da ;xuan shui 。《shang shu ·shun dian 》:“shi yan zhi ,ge yong yan 。”(yong :tong “yong ”。chang 。)⑤shi yan ;yao yan 。qu yuan 《li sao 》:“chu ji yu yu cheng yan xi ,hou hui dun er you ta 。”⑥yi zi chen yi yan 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“yi yan jun fu ,si yun ju cheng 。”⑦yi gou chen yi yan 。《lun yu ·wei zheng 》:“《shi jing 》san bai ,yi yan yi bi zhi ,yue ‘sai mo xie ’。”⑧zhu ci 。mo yi 。《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi 。”

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)

    xing :

    ①[dong ]qi shen ,qi lai 。《lun yu ·wei ling gong 》:“cong zhe bing ,mo neng ~。”②[dong ]xing qi ,jian li 。《shi ji ·wen di ben ji 》:“han ~,zhi xiao wen si shi you yu zai 。”③[dong ]fa dong 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“han da ~bing fa xiong nu 。”④[xing ]xing cheng 。yu “fei ”xiang dui 。《lun yu · zi lu 》:“shi bu cheng ,ze li le bu ~。”⑤(xing)[ming ]xing zhi ,xing qu (hou qi yi yi )。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ren dan 》:“wu ben cheng ~er hang ,~jin er fan 。”