• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 材疏命賤不自揣,欲與稷契遐相希。

    “材疏命賤不自揣,欲與稷契遐相希。”詩句出處:《憶昨詩示諸外弟》;是宋朝詩人王安石的作品。

    憶昨此地相逢時,春入窮谷多芳菲。
    短垣囷囷冠翠嶺,躑躅萬樹紅相圍。
    幽花媚草錯雜出,黃蜂白蝶參差飛。
    此時少壯自負恃,意氣與日爭光輝。
    乘閑弄筆戲春色,脫略不省旁人譏。
    坐欲持此博軒冕,肯言孔孟猶寒饑。
    兩子從親走京國,浮塵坌亦緇人衣。
    明年親作建昌吏,四月挽船江上磯。
    端居感慨忽自寤,青天閃爍無停暉。
    男兒少壯不樹立,挾此窮老將安歸。
    吟哦圖書謝慶吊,坐室寂寞生伊威。
    材疏命賤不自揣,欲與稷契遐相希。
    旼天一朝畀以禍,先子泯沒予誰依。
    精神流離肝肺絕,眥血被面無時曦。
    母兄呱呱泣相守,三載厭食鍾山薇。
    屬聞降詔起群彥,遂自下國趨王畿。
    刻章琢句獻天子,釣取薄祿歡庭闈。
    身著青衫手持版,奔走卒歲官淮沂。
    淮沂無山四封庳,獨有廟塔尤峨巍。
    時時憑高一悵望,想見江南多翠微。
    歸心動蕩不可抑,霍若猛吹翻旌旗。
    騰書漕府私自列,仁者惻隱從其祈。
    暮春三月亂江水,勁櫓健帆如轉機。
    還傢上堂拜祖母,奉手出涕縱橫揮。
    出門信馬向何許,城郭宛然相識稀。
    永懷前事不自適,卻指舅館接山扉。
    當時髫兒戲我側,於今冠佩何頎頎。
    況復丘攀滿秋色,蜂蝶摧藏花草腓。
    令人感嗟千萬緒,不忍蒼卒回驂騑。
    留當開樽強自慰,邀子劇飲毋予違。

    【註釋】:

    材:

    ①木料。《韓非子·內儲說上》:“材木盡則無以為守備。”②材料;原料。《管子·小問》:“致天下之精材,來天下之良工,則有戰勝之器矣。”(器:用具。)③供寫作用的素材。《文心雕龍·鎔裁》:“美材既斫(zhuó),故能首尾圓合,條貫統序。”(斫:砍削。)④特指棺材。《陳書·周弘直傳》:“氣絕已後,便買市中見材,材必須小形者。”⑤通“才”。才能;才幹。《史記·淮南衡山列傳》:“王奇(劉)孝材能,乃佩之王印,號曰將軍。”(奇:驚異。)⑥有才能的人。《左傳·襄公二十六年》:“雖楚有材,晉實用之。”

    疏:

    ①疏通。《孟子·滕文公上》:“禹疏九河。”②清除。仲長統《昌言》:“疏濯胸臆,澡雪腹心。”③分給;分散。《淮南子·道應》:“襄子疏隊而擊之。”④分賜;給予。《鹽鐵論·毀學》:“疏爵分祿以褒賢。”⑤稀,與“密”相對。《老子》第七十三章:“天網恢恢,疏而不失。”⑥疏遠。《漢書·元帝紀》:“繇是疏太子而愛淮陽王。”⑦遠親。亦泛指關系疏遠的人。《管子·形勢》:“子婦不失其常,則長幼理而親疏和。”⑧粗略;疏忽;不周密;不細密。《漢書·賈誼傳》:“天下初定,制度疏闊。”⑨粗糙。《孟子·滕文公上》:“三年之喪,齊(zī)疏之服。”(齊:縫邊。)⑩指粗食。《詩經·大雅·召旻》:“彼疏,斯粺。”(11)分條陳述。《漢書·蘇武傳》:“數疏光過失予燕王。”(光:人名。)(12)臣下給皇帝的奏章。《漢書·董仲舒傳》:“數上疏諫爭。”(13)註釋的一種,對古書的前人註釋加以引申和說明。《隋書·經籍志》:“《莊子義疏》八卷。”

    命:

    ①下命令。《左傳·成公六年》:“命伐宋。”又指命令。《左傳·宣公十二年》:“敢不惟命是聽。”②任命;差遣。《列子·湯問》:“命誇娥氏二子負二山。”③取名;命名。《禮記·月令》:“仲冬之月……命之曰暢月。”④生命;性命。《論語·雍也》:“不幸短命死矣。”⑤命運;天命。《史記·外戚世傢》:“孔子罕稱命,蓋難言之也。”

    賤:

    ①物價低。與“貴”相對。白居易《賣炭翁》:“可憐身上衣正單,心憂炭賤願天寒。”《左傳·昭公三年》:“國之諸市,屨賤踴貴。”②地位卑下。《論語·裡仁》:“貧與賤,是人之所惡也。”③輕視;鄙視。曹丕《典論·論文》:“常人貴遠賤近,向聲背實。”引申為憎惡。《荀子·正論》:“故下安則貴上,下危則賤上。”④謙詞。用以稱有關自己的事物。《戰國策·趙策四》:“老臣賤息舒祺,最少。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    揣:

    (一)①懷藏。馮惟敏《朝天子·感述》:“揣歪,使乖,枉自把心田壞。”②硬塞;強加。 (二)chuǎi ①度量;測量。《左傳·昭公三十二年》:“士彌牟營成周,計丈數,揣高卑,度厚薄。”(士彌牟:晉大夫。成周:周的東都洛邑。)②估量;思忖。《史記·陸賈列傳》:“生揣我何念?”(生:先生。)③試探;探求。《三國志·蜀書·魏延傳》:“亮適卒,秘不發喪,儀令褘(yī)往揣延意指。”(亮:諸葛亮。儀:楊儀。褘:費褘。)[揣摩]1. 猜測對方心思,以相迎合。《論衡·答佞》:“儀、秦,排難之人也,處擾攘之世,行揣摩之術。”(儀、秦:張儀、蘇秦。)2.估量。 (三)zhuī擊;捶擊。《老子·九章》:“揣而棁之,不可長保。”

    欲:

    ①欲望;願望。又作“慾”。《孟子·離婁下》:“從(縱)耳目之欲。”《孫子兵法·謀攻》:“上下同欲者勝。”②想要。《左傳·隱公元年》:“愛共叔段,欲立之。”《論語·顏淵》:“己所不欲,勿施於人。”③需要。《齊民要術·耕田》:“凡秋耕欲深,春夏欲淺。”④副詞。將要;快要。杜甫《聞官軍收河南河北》:“卻看妻子愁何在,漫卷詩書喜欲狂。”⑤情欲;貪欲。劉伶《酒德頌》:“不覺寒暑之切肌,利欲之感情。”

    與:

    (一)①給予;授予。《論語·雍也》:“原思為之宰,與之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸祿。)②幫助。《戰國策·齊策一》:“君不與勝者,而與不勝者。”③贊許。《論語·述而》:“與其進也,不與其退也。”④結交;親附。《荀子·王霸》:“不欺其與。”(其與:指所結交的國傢。)⑤盟國;友邦。《荀子·王制》:“王奪之人,霸奪之與,強奪之地。”(之:其。人:指賢士。)⑥黨與;共事人。《後漢書·寇榮傳》:“於人少所與,以此見害於權寵。”(權寵:權臣;寵臣。)⑦介詞。相當於“跟”。《莊子·逍遙遊》:“蜩與學鳩笑之。”⑧連詞。1. 相當於“和”。《漢書·賈誼傳》:“太子之善,在於早諭教與選左右。”2.[與其]表示比較。《論語·八佾》:“與其奢也,寧儉。”⑨對付。《史記·燕召公世傢》:“龐煖易與耳。”(二)yú 語氣詞。1. 用在句尾表示疑問。《史記·樗裡子甘茂列傳》:“卿明知其不如文信侯專與?”(文信侯:指呂不韋。專:專權。)2. 用在句尾表示感嘆。《禮記·中庸》:“舜其大知也與!”(知:智。)以上意義後作“歟”。 (三)yù 參加。《左傳·僖公三十二年》:“蹇叔之子與師。”(師:軍隊。)

    稷:

    ①粟。一說稷是不粘的黍。《詩經·王風·黍離》:“彼黍離離,彼稷之苗。”(離離:茂盛。)《呂氏春秋·用民》:“夫種麥而得麥,種稷而得稷。”②稷為谷類的總名,古代奉為五谷之神,與土地之神“社”合稱“社稷”。《荀子·禮論》:“故社祭社也,稷祭稷也。”③主管農事的官。《左傳· 昭公二十九年》:“稷,田正也。”④迅疾;敏捷。《詩經·小雅·楚茨》:“既齊既稷”。

    契:

    (一)①用刀刻。《詩經·大雅·綿》:“爰契我龜。”《呂氏春秋·察今》:“遽契其舟。”②指刻畫、雕鑿的工具。《周禮·春官·菙氏》:“菙氏掌共燋契,以待卜事。”幹寶《晉紀總論》:“如室斯構而去其鑿契。”③指刻在甲骨等上的文字。《周易·系辭下》:“上古結繩而治,後世聖人易之以書契。”④券契;符信。古代券契分為左右兩半,雙方各執其一以為憑信。王羲之《蘭亭集序》:“若合一契。”⑤盟約;要約。《魏書·鹿悆傳》:“契約既固,未旬,琮果降。”⑥符合;切合;投合。梁簡文帝《南郊頌》:“聖人契其道。”陸機《演連珠》之三十六:“鼙鼓疏擊,以節繁弦之契。”⑦指志趣投合的友人。陶潛《桃花源詩》:“願言躡清風,高舉尋吾契。”⑧關鍵;契機。司空圖《連珠》:“聞道三千,誰悟入神之契?”《策對》卷四:“《文選》……熟精選理之契,不根藝術之譏。”⑨領悟;體會。陶潛《癸卯歲十二月中作與從弟敬遠》:“寄意一言外,茲契誰能別?”慧能《壇經·頓漸品》:“弟子在秀大師處學道九年,不得契悟。” (二)qiè 通“挈”。取;持。《荀子·議兵》:“掎契司詐,權謀傾覆,未免盜兵也。”《漢書·毋將隆傳》:“契國威器,共其傢備。”[契闊]1.勞苦。杜甫《自京赴奉先縣詠懷五百字》:“白首甘契闊。”2.久別。《後漢書·獨行傳·范冉》:“行路倉卒,非陳契闊之所。”3.相約。曹操《短歌行》:“契闊談宴,心念舊恩。” (三)xiè ①傳說中堯的臣子,商的始祖。《孟子·滕文公上》:“聖人有憂之,使契為司徒。”②通“楔”。楔子。《齊民要術·種蔥》:“兩耬重耩,竅瓠下之,以批契系腰曳之。”

    遐:

    ①遠,兼指空間和時間。《尚書·太甲下》:“若升高,必自下;若陟遐,必自邇。”馬中錫《中山狼傳》:“奔走遐方,自迷正途。”②疏遠。張居正《答中丞洪芳洲》:“將(qiāng)伯助予,幸毋遐棄。”(將:請。予:我。)③長久;久遠。慧皎《高僧傳》:“復何羨於遐齡?”④疑問代詞,相當於“何”。《詩經·大雅·棫樸》:“周王壽考,遐不作人?”

    相:

    (一)①互相;相互。《左傳·隱公元年》:“不及黃泉,無相見也。”②遞相;一方對另一方有所動作。《呂氏春秋·疑似》:“為高葆禱於璐,置鼓其上,遠近相聞。”③質地;實質。劉峻《辯命論》:“昔之玉質金相,英髦秀達,皆擯斥於當年,韞(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊傑。韞:藏。)[相對]相向。元稹《與李十二夜飲》:“寒夜燈前賴酒壺,與君相對興(xìng)猶孤。”(二)xiàng ①察看;仔細看。《詩經·大雅·公劉》:“相其陰陽,觀其流泉。”②占視。迷信者看外形而斷定人與事的吉兇禍福。《荀子·非相》:“相人之形狀顏色,而知其吉兇妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相雖善而心術惡。”④輔佐;扶助。《論語·季氏》:“今由與求也,相夫子。”⑤官名。1. 輔佐君主掌管國事的最高官吏。《史記·魏世傢》:“傢貧則思良妻,國亂則思賢相。”2.漢代另指諸侯國的實際執政者,地位相當於郡太守。《後漢書·張衡傳》:“永和初,出為河間相。”又使為相。《續資治通鑒長編·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彥博、富弼,意甚自得。”⑥司儀贊禮者。《淮南子·主術》:“口能言而行人稱辭,足能行而相者先導。”(行人:古時的外交官。)⑦選擇。王實甫《西廂記》第五本第四折:“自古相女配夫,新狀元花生滿路。”

    希:

    ①稀少。後作“稀”。韓愈《答李翊書》:“有志乎古者希矣。”②觀望。後作“睎”。《商君書·農戰》:“知慧之人,希主好惡。”(知:同“智”。)③仰慕。左思《詠史》之三:“吾希段幹木,偃息藩魏君。”④企求;希望。《世說新語·假譎》:“何敢希汝比?”


  • 材疏命贱不自揣,欲与稷契遐相希。

    “材疏命贱不自揣,欲与稷契遐相希。”诗句出处:《忆昨诗示诸外弟》;是宋朝诗人王安石的作品。

    忆昨此地相逢时,春入穷谷多芳菲。
    短垣囷囷冠翠岭,踯躅万树红相围。
    幽花媚草错杂出,黄蜂白蝶参差飞。
    此时少壮自负恃,意气与日争光辉。
    乘闲弄笔戏春色,脱略不省旁人讥。
    坐欲持此博轩冕,肯言孔孟犹寒饥。
    两子从亲走京国,浮尘坌亦缁人衣。
    明年亲作建昌吏,四月挽船江上矶。
    端居感慨忽自寤,青天闪烁无停晖。
    男儿少壮不树立,挟此穷老将安归。
    吟哦图书谢庆吊,坐室寂寞生伊威。
    材疏命贱不自揣,欲与稷契遐相希。
    旼天一朝畀以祸,先子泯没予谁依。
    精神流离肝肺绝,眦血被面无时曦。
    母兄呱呱泣相守,三载厌食锺山薇。
    属闻降诏起群彦,遂自下国趋王畿。
    刻章琢句献天子,钓取薄禄欢庭闱。
    身著青衫手持版,奔走卒岁官淮沂。
    淮沂无山四封庳,独有庙塔尤峨巍。
    时时凭高一怅望,想见江南多翠微。
    归心动荡不可抑,霍若猛吹翻旌旗。
    腾书漕府私自列,仁者恻隐从其祈。
    暮春三月乱江水,劲橹健帆如转机。
    还家上堂拜祖母,奉手出涕纵横挥。
    出门信马向何许,城郭宛然相识稀。
    永怀前事不自适,却指舅馆接山扉。
    当时髫儿戏我侧,于今冠佩何颀颀。
    况复丘攀满秋色,蜂蝶摧藏花草腓。
    令人感嗟千万绪,不忍苍卒回骖騑。
    留当开樽强自慰,邀子剧饮毋予违。

    【注释】:

    材:

    ①木料。《韩非子·内储说上》:“材木尽则无以为守备。”②材料;原料。《管子·小问》:“致天下之精材,来天下之良工,则有战胜之器矣。”(器:用具。)③供写作用的素材。《文心雕龙·镕裁》:“美材既斫(zhuó),故能首尾圆合,条贯统序。”(斫:砍削。)④特指棺材。《陈书·周弘直传》:“气绝已后,便买市中见材,材必须小形者。”⑤通“才”。才能;才干。《史记·淮南衡山列传》:“王奇(刘)孝材能,乃佩之王印,号曰将军。”(奇:惊异。)⑥有才能的人。《左传·襄公二十六年》:“虽楚有材,晋实用之。”

    疏:

    ①疏通。《孟子·滕文公上》:“禹疏九河。”②清除。仲长统《昌言》:“疏濯胸臆,澡雪腹心。”③分给;分散。《淮南子·道应》:“襄子疏队而击之。”④分赐;给予。《盐铁论·毁学》:“疏爵分禄以褒贤。”⑤稀,与“密”相对。《老子》第七十三章:“天网恢恢,疏而不失。”⑥疏远。《汉书·元帝纪》:“繇是疏太子而爱淮阳王。”⑦远亲。亦泛指关系疏远的人。《管子·形势》:“子妇不失其常,则长幼理而亲疏和。”⑧粗略;疏忽;不周密;不细密。《汉书·贾谊传》:“天下初定,制度疏阔。”⑨粗糙。《孟子·滕文公上》:“三年之丧,齐(zī)疏之服。”(齐:缝边。)⑩指粗食。《诗经·大雅·召旻》:“彼疏,斯粺。”(11)分条陈述。《汉书·苏武传》:“数疏光过失予燕王。”(光:人名。)(12)臣下给皇帝的奏章。《汉书·董仲舒传》:“数上疏谏争。”(13)注释的一种,对古书的前人注释加以引申和说明。《隋书·经籍志》:“《庄子义疏》八卷。”

    命:

    ①下命令。《左传·成公六年》:“命伐宋。”又指命令。《左传·宣公十二年》:“敢不惟命是听。”②任命;差遣。《列子·汤问》:“命夸娥氏二子负二山。”③取名;命名。《礼记·月令》:“仲冬之月……命之曰畅月。”④生命;性命。《论语·雍也》:“不幸短命死矣。”⑤命运;天命。《史记·外戚世家》:“孔子罕称命,盖难言之也。”

    贱:

    ①物价低。与“贵”相对。白居易《卖炭翁》:“可怜身上衣正单,心忧炭贱愿天寒。”《左传·昭公三年》:“国之诸市,屦贱踊贵。”②地位卑下。《论语·里仁》:“贫与贱,是人之所恶也。”③轻视;鄙视。曹丕《典论·论文》:“常人贵远贱近,向声背实。”引申为憎恶。《荀子·正论》:“故下安则贵上,下危则贱上。”④谦词。用以称有关自己的事物。《战国策·赵策四》:“老臣贱息舒祺,最少。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    揣:

    (一)①怀藏。冯惟敏《朝天子·感述》:“揣歪,使乖,枉自把心田坏。”②硬塞;强加。 (二)chuǎi ①度量;测量。《左传·昭公三十二年》:“士弥牟营成周,计丈数,揣高卑,度厚薄。”(士弥牟:晋大夫。成周:周的东都洛邑。)②估量;思忖。《史记·陆贾列传》:“生揣我何念?”(生:先生。)③试探;探求。《三国志·蜀书·魏延传》:“亮适卒,秘不发丧,仪令袆(yī)往揣延意指。”(亮:诸葛亮。仪:杨仪。袆:费袆。)[揣摩]1. 猜测对方心思,以相迎合。《论衡·答佞》:“仪、秦,排难之人也,处扰攘之世,行揣摩之术。”(仪、秦:张仪、苏秦。)2.估量。 (三)zhuī击;捶击。《老子·九章》:“揣而棁之,不可长保。”

    欲:

    ①欲望;愿望。又作“慾”。《孟子·离娄下》:“从(纵)耳目之欲。”《孙子兵法·谋攻》:“上下同欲者胜。”②想要。《左传·隐公元年》:“爱共叔段,欲立之。”《论语·颜渊》:“己所不欲,勿施于人。”③需要。《齐民要术·耕田》:“凡秋耕欲深,春夏欲浅。”④副词。将要;快要。杜甫《闻官军收河南河北》:“却看妻子愁何在,漫卷诗书喜欲狂。”⑤情欲;贪欲。刘伶《酒德颂》:“不觉寒暑之切肌,利欲之感情。”

    与:

    (一)①给予;授予。《论语·雍也》:“原思为之宰,与之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸禄。)②帮助。《战国策·齐策一》:“君不与胜者,而与不胜者。”③赞许。《论语·述而》:“与其进也,不与其退也。”④结交;亲附。《荀子·王霸》:“不欺其与。”(其与:指所结交的国家。)⑤盟国;友邦。《荀子·王制》:“王夺之人,霸夺之与,强夺之地。”(之:其。人:指贤士。)⑥党与;共事人。《后汉书·寇荣传》:“于人少所与,以此见害于权宠。”(权宠:权臣;宠臣。)⑦介词。相当于“跟”。《庄子·逍遥游》:“蜩与学鸠笑之。”⑧连词。1. 相当于“和”。《汉书·贾谊传》:“太子之善,在于早谕教与选左右。”2.[与其]表示比较。《论语·八佾》:“与其奢也,宁俭。”⑨对付。《史记·燕召公世家》:“庞煖易与耳。”(二)yú 语气词。1. 用在句尾表示疑问。《史记·樗里子甘茂列传》:“卿明知其不如文信侯专与?”(文信侯:指吕不韦。专:专权。)2. 用在句尾表示感叹。《礼记·中庸》:“舜其大知也与!”(知:智。)以上意义后作“欤”。 (三)yù 参加。《左传·僖公三十二年》:“蹇叔之子与师。”(师:军队。)

    稷:

    ①粟。一说稷是不粘的黍。《诗经·王风·黍离》:“彼黍离离,彼稷之苗。”(离离:茂盛。)《吕氏春秋·用民》:“夫种麦而得麦,种稷而得稷。”②稷为谷类的总名,古代奉为五谷之神,与土地之神“社”合称“社稷”。《荀子·礼论》:“故社祭社也,稷祭稷也。”③主管农事的官。《左传· 昭公二十九年》:“稷,田正也。”④迅疾;敏捷。《诗经·小雅·楚茨》:“既齐既稷”。

    契:

    (一)①用刀刻。《诗经·大雅·绵》:“爰契我龟。”《吕氏春秋·察今》:“遽契其舟。”②指刻画、雕凿的工具。《周礼·春官·菙氏》:“菙氏掌共燋契,以待卜事。”干宝《晋纪总论》:“如室斯构而去其凿契。”③指刻在甲骨等上的文字。《周易·系辞下》:“上古结绳而治,后世圣人易之以书契。”④券契;符信。古代券契分为左右两半,双方各执其一以为凭信。王羲之《兰亭集序》:“若合一契。”⑤盟约;要约。《魏书·鹿悆传》:“契约既固,未旬,琮果降。”⑥符合;切合;投合。梁简文帝《南郊颂》:“圣人契其道。”陆机《演连珠》之三十六:“鼙鼓疏击,以节繁弦之契。”⑦指志趣投合的友人。陶潜《桃花源诗》:“愿言蹑清风,高举寻吾契。”⑧关键;契机。司空图《连珠》:“闻道三千,谁悟入神之契?”《策对》卷四:“《文选》……熟精选理之契,不根艺术之讥。”⑨领悟;体会。陶潜《癸卯岁十二月中作与从弟敬远》:“寄意一言外,兹契谁能别?”慧能《坛经·顿渐品》:“弟子在秀大师处学道九年,不得契悟。” (二)qiè 通“挈”。取;持。《荀子·议兵》:“掎契司诈,权谋倾覆,未免盗兵也。”《汉书·毋将隆传》:“契国威器,共其家备。”[契阔]1.劳苦。杜甫《自京赴奉先县咏怀五百字》:“白首甘契阔。”2.久别。《后汉书·独行传·范冉》:“行路仓卒,非陈契阔之所。”3.相约。曹操《短歌行》:“契阔谈宴,心念旧恩。” (三)xiè ①传说中尧的臣子,商的始祖。《孟子·滕文公上》:“圣人有忧之,使契为司徒。”②通“楔”。楔子。《齐民要术·种葱》:“两耧重耩,窍瓠下之,以批契系腰曳之。”

    遐:

    ①远,兼指空间和时间。《尚书·太甲下》:“若升高,必自下;若陟遐,必自迩。”马中锡《中山狼传》:“奔走遐方,自迷正途。”②疏远。张居正《答中丞洪芳洲》:“将(qiāng)伯助予,幸毋遐弃。”(将:请。予:我。)③长久;久远。慧皎《高僧传》:“复何羡于遐龄?”④疑问代词,相当于“何”。《诗经·大雅·棫朴》:“周王寿考,遐不作人?”

    相:

    (一)①互相;相互。《左传·隐公元年》:“不及黄泉,无相见也。”②递相;一方对另一方有所动作。《吕氏春秋·疑似》:“为高葆祷于璐,置鼓其上,远近相闻。”③质地;实质。刘峻《辩命论》:“昔之玉质金相,英髦秀达,皆摈斥于当年,韫(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊杰。韫:藏。)[相对]相向。元稹《与李十二夜饮》:“寒夜灯前赖酒壶,与君相对兴(xìng)犹孤。”(二)xiàng ①察看;仔细看。《诗经·大雅·公刘》:“相其阴阳,观其流泉。”②占视。迷信者看外形而断定人与事的吉凶祸福。《荀子·非相》:“相人之形状颜色,而知其吉凶妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相虽善而心术恶。”④辅佐;扶助。《论语·季氏》:“今由与求也,相夫子。”⑤官名。1. 辅佐君主掌管国事的最高官吏。《史记·魏世家》:“家贫则思良妻,国乱则思贤相。”2.汉代另指诸侯国的实际执政者,地位相当于郡太守。《后汉书·张衡传》:“永和初,出为河间相。”又使为相。《续资治通鉴长编·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彦博、富弼,意甚自得。”⑥司仪赞礼者。《淮南子·主术》:“口能言而行人称辞,足能行而相者先导。”(行人:古时的外交官。)⑦选择。王实甫《西厢记》第五本第四折:“自古相女配夫,新状元花生满路。”

    希:

    ①稀少。后作“稀”。韩愈《答李翊书》:“有志乎古者希矣。”②观望。后作“睎”。《商君书·农战》:“知慧之人,希主好恶。”(知:同“智”。)③仰慕。左思《咏史》之三:“吾希段干木,偃息藩魏君。”④企求;希望。《世说新语·假谲》:“何敢希汝比?”


  • cai shu ming jian bu zi chuai ,yu yu ji qi xia xiang xi 。

    “cai shu ming jian bu zi chuai ,yu yu ji qi xia xiang xi 。”shi gou chu chu :《yi zuo shi shi zhu wai di 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。

    yi zuo ci de xiang feng shi ,chun ru qiong gu duo fang fei 。
    duan yuan qun qun guan cui ling ,zhi zhu mo shu gong xiang wei 。
    you hua mei cao cuo za chu ,huang feng bai die can cha fei 。
    ci shi shao zhuang zi fu shi ,yi qi yu ri zheng guang hui 。
    cheng xian long bi hu chun se ,tuo lve bu sheng pang ren ji 。
    zuo yu chi ci bo xuan mian ,ken yan kong meng you han ji 。
    liang zi cong qin zou jing guo ,fu chen ben yi zi ren yi 。
    ming nian qin zuo jian chang li ,si yue wan chuan jiang shang ji 。
    duan ju gan kai hu zi wu ,qing tian shan shuo mo ting hui 。
    nan er shao zhuang bu shu li ,jia ci qiong lao jiang an gui 。
    yin e tu shu xie qing diao ,zuo shi ji mo sheng yi wei 。
    cai shu ming jian bu zi chuai ,yu yu ji qi xia xiang xi 。
    min tian yi chao bi yi huo ,xian zi min mei yu shei yi 。
    jing shen liu li gan fei jue ,zi xie bei mian mo shi xi 。
    mu xiong gu gu qi xiang shou ,san zai ya shi zhong shan wei 。
    shu wen jiang zhao qi qun yan ,sui zi xia guo qu wang ji 。
    ke zhang zhuo gou suo tian zi ,diao qu bao lu huan ting wei 。
    shen zhe qing shan shou chi ban ,ben zou cu sui guan huai yi 。
    huai yi mo shan si feng bi ,du you miao da you e wei 。
    shi shi ping gao yi chang wang ,xiang jian jiang na duo cui wei 。
    gui xin dong dang bu ke yi ,huo re meng chui fan jing qi 。
    teng shu cao fu si zi lie ,ren zhe ce yin cong ji qi 。
    mu chun san yue luan jiang shui ,jin lu jian fan ru zhuai ji 。
    hai jia shang tang bai zu mu ,feng shou chu ti zong heng hui 。
    chu men xin ma xiang he hu ,cheng guo wan ran xiang shi xi 。
    yong huai qian shi bu zi kuo ,que zhi jiu guan jie shan fei 。
    dang shi tiao er hu wo ce ,yu jin guan pei he qi qi 。
    kuang fu qiu pan man qiu se ,feng die cui cang hua cao fei 。
    ling ren gan jie qian mo xu ,bu ren cang cu hui can fei 。
    liu dang kai zun jiang zi wei ,yao zi ju yin wu yu wei 。

    【zhu shi 】:

    cai :

    ①mu liao 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“cai mu jin ze mo yi wei shou bei 。”②cai liao ;yuan liao 。《guan zi ·xiao wen 》:“zhi tian xia zhi jing cai ,lai tian xia zhi liang gong ,ze you zhan sheng zhi qi yi 。”(qi :yong ju 。)③gong xie zuo yong de su cai 。《wen xin diao long ·rong cai 》:“mei cai ji zhuo (zhuó),gu neng shou wei yuan ge ,tiao guan tong xu 。”(zhuo :kan xiao 。)④te zhi guan cai 。《chen shu ·zhou hong zhi chuan 》:“qi jue yi hou ,bian mai shi zhong jian cai ,cai bi xu xiao xing zhe 。”⑤tong “cai ”。cai neng ;cai gan 。《shi ji ·huai na heng shan lie chuan 》:“wang ji (liu )xiao cai neng ,nai pei zhi wang yin ,hao yue jiang jun 。”(ji :jing yi 。)⑥you cai neng de ren 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“sui chu you cai ,jin shi yong zhi 。”

    shu :

    ①shu tong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“yu shu jiu he 。”②qing chu 。zhong chang tong 《chang yan 》:“shu zhuo xiong yi ,zao xue fu xin 。”③fen gei ;fen san 。《huai na zi ·dao ying 》:“xiang zi shu dui er ji zhi 。”④fen ci ;gei yu 。《yan tie lun ·hui xue 》:“shu jue fen lu yi bao xian 。”⑤xi ,yu “mi ”xiang dui 。《lao zi 》di qi shi san zhang :“tian wang hui hui ,shu er bu shi 。”⑥shu yuan 。《han shu ·yuan di ji 》:“yao shi shu tai zi er ai huai yang wang 。”⑦yuan qin 。yi fan zhi guan ji shu yuan de ren 。《guan zi ·xing shi 》:“zi fu bu shi ji chang ,ze chang you li er qin shu he 。”⑧cu lve ;shu hu ;bu zhou mi ;bu xi mi 。《han shu ·gu yi chuan 》:“tian xia chu ding ,zhi du shu kuo 。”⑨cu cao 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“san nian zhi sang ,ji (zī)shu zhi fu 。”(ji :feng bian 。)⑩zhi cu shi 。《shi jing ·da ya ·shao min 》:“bi shu ,si bai 。”(11)fen tiao chen shu 。《han shu ·su wu chuan 》:“shu shu guang guo shi yu yan wang 。”(guang :ren ming 。)(12)chen xia gei huang di de zou zhang 。《han shu ·dong zhong shu chuan 》:“shu shang shu jian zheng 。”(13)zhu shi de yi chong ,dui gu shu de qian ren zhu shi jia yi yin shen he shui ming 。《sui shu ·jing ji zhi 》:“《zhuang zi yi shu 》ba juan 。”

    ming :

    ①xia ming ling 。《zuo chuan ·cheng gong liu nian 》:“ming fa song 。”you zhi ming ling 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“gan bu wei ming shi ting 。”②ren ming ;cha qian 。《lie zi ·shang wen 》:“ming kua e shi er zi fu er shan 。”③qu ming ;ming ming 。《li ji ·yue ling 》:“zhong dong zhi yue ……ming zhi yue chang yue 。”④sheng ming ;xing ming 。《lun yu ·yong ye 》:“bu xing duan ming si yi 。”⑤ming yun ;tian ming 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“kong zi han chen ming ,gai nan yan zhi ye 。”

    jian :

    ①wu jia di 。yu “gui ”xiang dui 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“ke lian shen shang yi zheng chan ,xin you tan jian yuan tian han 。”《zuo chuan ·zhao gong san nian 》:“guo zhi zhu shi ,ju jian yong gui 。”②de wei bei xia 。《lun yu ·li ren 》:“pin yu jian ,shi ren zhi suo e ye 。”③qing shi ;bi shi 。cao pi 《dian lun ·lun wen 》:“chang ren gui yuan jian jin ,xiang sheng bei shi 。”yin shen wei zeng e 。《xun zi ·zheng lun 》:“gu xia an ze gui shang ,xia wei ze jian shang 。”④qian ci 。yong yi chen you guan zi ji de shi wu 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“lao chen jian xi shu qi ,zui shao 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    chuai :

    (yi )①huai cang 。feng wei min 《chao tian zi ·gan shu 》:“chuai wai ,shi guai ,wang zi ba xin tian huai 。”②ying sai ;jiang jia 。 (er )chuǎi ①du liang ;ce liang 。《zuo chuan ·zhao gong san shi er nian 》:“shi mi mou ying cheng zhou ,ji zhang shu ,chuai gao bei ,du hou bao 。”(shi mi mou :jin da fu 。cheng zhou :zhou de dong dou luo yi 。)②gu liang ;sai cun 。《shi ji ·liu gu lie chuan 》:“sheng chuai wo he nian ?”(sheng :xian sheng 。)③shi tan ;tan qiu 。《san guo zhi ·shu shu ·wei yan chuan 》:“liang kuo cu ,bi bu fa sang ,yi ling hui (yī)wang chuai yan yi zhi 。”(liang :zhu ge liang 。yi :yang yi 。hui :fei hui 。)[chuai ma ]1. cai ce dui fang xin sai ,yi xiang ying ge 。《lun heng ·da ning 》:“yi 、qin ,pai nan zhi ren ye ,chu rao rang zhi shi ,hang chuai ma zhi shu 。”(yi 、qin :zhang yi 、su qin 。)2.gu liang 。 (san )zhuīji ;chui ji 。《lao zi ·jiu zhang 》:“chuai er tuo zhi ,bu ke chang bao 。”

    yu :

    ①yu wang ;yuan wang 。you zuo “慾”。《meng zi ·li lou xia 》:“cong (zong )er mu zhi yu 。”《sun zi bing fa ·mou gong 》:“shang xia tong yu zhe sheng 。”②xiang yao 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“ai gong shu duan ,yu li zhi 。”《lun yu ·yan yuan 》:“ji suo bu yu ,wu shi yu ren 。”③xu yao 。《ji min yao shu ·geng tian 》:“fan qiu geng yu shen ,chun xia yu jian 。”④fu ci 。jiang yao ;kuai yao 。du fu 《wen guan jun shou he na he bei 》:“que kan qi zi chou he zai ,man juan shi shu xi yu kuang 。”⑤qing yu ;tan yu 。liu ling 《jiu de song 》:“bu jiao han shu zhi qie ji ,li yu zhi gan qing 。”

    yu :

    (yi )①gei yu ;shou yu 。《lun yu ·yong ye 》:“yuan sai wei zhi zai ,yu zhi su jiu bai 。”(yuan sai :kong zi di zi 。zai :guan ming 。su :zhi feng lu 。)②bang zhu 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun bu yu sheng zhe ,er yu bu sheng zhe 。”③zan hu 。《lun yu ·shu er 》:“yu ji jin ye ,bu yu ji tui ye 。”④jie jiao ;qin fu 。《xun zi ·wang ba 》:“bu qi ji yu 。”(ji yu :zhi suo jie jiao de guo jia 。)⑤meng guo ;you bang 。《xun zi ·wang zhi 》:“wang duo zhi ren ,ba duo zhi yu ,jiang duo zhi de 。”(zhi :ji 。ren :zhi xian shi 。)⑥dang yu ;gong shi ren 。《hou han shu ·kou rong chuan 》:“yu ren shao suo yu ,yi ci jian hai yu quan chong 。”(quan chong :quan chen ;chong chen 。)⑦jie ci 。xiang dang yu “gen ”。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tiao yu xue jiu xiao zhi 。”⑧lian ci 。1. xiang dang yu “he ”。《han shu ·gu yi chuan 》:“tai zi zhi shan ,zai yu zao yu jiao yu shua zuo you 。”2.[yu ji ]biao shi bi jiao 。《lun yu ·ba yi 》:“yu ji she ye ,ning jian 。”⑨dui fu 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“pang nuan yi yu er 。”(er )yú yu qi ci 。1. yong zai gou wei biao shi yi wen 。《shi ji ·chu li zi gan mao lie chuan 》:“qing ming zhi ji bu ru wen xin hou zhuan yu ?”(wen xin hou :zhi lv bu wei 。zhuan :zhuan quan 。)2. yong zai gou wei biao shi gan tan 。《li ji ·zhong yong 》:“shun ji da zhi ye yu !”(zhi :zhi 。)yi shang yi yi hou zuo “yu ”。 (san )yù can jia 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“jian shu zhi zi yu shi 。”(shi :jun dui 。)

    ji :

    ①su 。yi shui ji shi bu nian de shu 。《shi jing ·wang feng ·shu li 》:“bi shu li li ,bi ji zhi miao 。”(li li :mao cheng 。)《lv shi chun qiu ·yong min 》:“fu chong mai er de mai ,chong ji er de ji 。”②ji wei gu lei de zong ming ,gu dai feng wei wu gu zhi shen ,yu tu de zhi shen “she ”ge chen “she ji ”。《xun zi ·li lun 》:“gu she ji she ye ,ji ji ji ye 。”③zhu guan nong shi de guan 。《zuo chuan · zhao gong er shi jiu nian 》:“ji ,tian zheng ye 。”④xun ji ;min jie 。《shi jing ·xiao ya ·chu ci 》:“ji ji ji ji ”。

    qi :

    (yi )①yong dao ke 。《shi jing ·da ya ·mian 》:“yuan qi wo gui 。”《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“ju qi ji zhou 。”②zhi ke hua 、diao zao de gong ju 。《zhou li ·chun guan ·chui shi 》:“chui shi zhang gong jiao qi ,yi dai bo shi 。”gan bao 《jin ji zong lun 》:“ru shi si gou er qu ji zao qi 。”③zhi ke zai jia gu deng shang de wen zi 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“shang gu jie sheng er zhi ,hou shi sheng ren yi zhi yi shu qi 。”④quan qi ;fu xin 。gu dai quan qi fen wei zuo you liang ban ,shuang fang ge zhi ji yi yi wei ping xin 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“re ge yi qi 。”⑤meng yao ;yao yao 。《wei shu ·lu shu chuan 》:“qi yao ji gu ,wei xun ,cong guo jiang 。”⑥fu ge ;qie ge ;tou ge 。liang jian wen di 《na jiao song 》:“sheng ren qi ji dao 。”liu ji 《yan lian zhu 》zhi san shi liu :“pi gu shu ji ,yi jie fan xian zhi qi 。”⑦zhi zhi qu tou ge de you ren 。tao qian 《tao hua yuan shi 》:“yuan yan nie qing feng ,gao ju xun wu qi 。”⑧guan jian ;qi ji 。si kong tu 《lian zhu 》:“wen dao san qian ,shei wu ru shen zhi qi ?”《ce dui 》juan si :“《wen shua 》……shou jing shua li zhi qi ,bu gen yi shu zhi ji 。”⑨ling wu ;ti hui 。tao qian 《gui mao sui shi er yue zhong zuo yu cong di jing yuan 》:“ji yi yi yan wai ,ci qi shei neng bie ?”hui neng 《tan jing ·du jian pin 》:“di zi zai xiu da shi chu xue dao jiu nian ,bu de qi wu 。” (er )qiè tong “qie ”。qu ;chi 。《xun zi ·yi bing 》:“ji qi si zha ,quan mou qing fu ,wei mian dao bing ye 。”《han shu ·wu jiang long chuan 》:“qi guo wei qi ,gong ji jia bei 。”[qi kuo ]1.lao ku 。du fu 《zi jing fu feng xian xian yong huai wu bai zi 》:“bai shou gan qi kuo 。”2.jiu bie 。《hou han shu ·du hang chuan ·fan ran 》:“hang lu cang cu ,fei chen qi kuo zhi suo 。”3.xiang yao 。cao cao 《duan ge hang 》:“qi kuo tan yan ,xin nian jiu en 。” (san )xiè ①chuan shui zhong yao de chen zi ,shang de shi zu 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“sheng ren you you zhi ,shi qi wei si tu 。”②tong “xie ”。xie zi 。《ji min yao shu ·chong cong 》:“liang lou chong jiang ,qiao hu xia zhi ,yi pi qi ji yao ye zhi 。”

    xia :

    ①yuan ,jian zhi kong jian he shi jian 。《shang shu ·tai jia xia 》:“re sheng gao ,bi zi xia ;re zhi xia ,bi zi er 。”ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“ben zou xia fang ,zi mi zheng tu 。”②shu yuan 。zhang ju zheng 《da zhong cheng hong fang zhou 》:“jiang (qiāng)bai zhu yu ,xing wu xia qi 。”(jiang :qing 。yu :wo 。)③chang jiu ;jiu yuan 。hui jiao 《gao seng chuan 》:“fu he xian yu xia ling ?”④yi wen dai ci ,xiang dang yu “he ”。《shi jing ·da ya ·yu piao 》:“zhou wang shou kao ,xia bu zuo ren ?”

    xiang :

    (yi )①hu xiang ;xiang hu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“bu ji huang quan ,mo xiang jian ye 。”②di xiang ;yi fang dui ling yi fang you suo dong zuo 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“wei gao bao dao yu lu ,zhi gu ji shang ,yuan jin xiang wen 。”③zhi de ;shi zhi 。liu jun 《bian ming lun 》:“xi zhi yu zhi jin xiang ,ying mao xiu da ,jie bin chi yu dang nian ,yun (yùn)ji cai er mo yong 。”(mao :jun jie 。yun :cang 。)[xiang dui ]xiang xiang 。yuan zhen 《yu li shi er ye yin 》:“han ye deng qian lai jiu hu ,yu jun xiang dui xing (xìng)you gu 。”(er )xiàng ①cha kan ;zai xi kan 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“xiang ji yin yang ,guan ji liu quan 。”②zhan shi 。mi xin zhe kan wai xing er duan ding ren yu shi de ji xiong huo fu 。《xun zi ·fei xiang 》:“xiang ren zhi xing zhuang yan se ,er zhi ji ji xiong yao xiang 。”③xiang mao ;xing mao 。《xun zi ·fei xiang 》:“xing xiang sui shan er xin shu e 。”④fu zuo ;fu zhu 。《lun yu ·ji shi 》:“jin you yu qiu ye ,xiang fu zi 。”⑤guan ming 。1. fu zuo jun zhu zhang guan guo shi de zui gao guan li 。《shi ji ·wei shi jia 》:“jia pin ze sai liang qi ,guo luan ze sai xian xiang 。”2.han dai ling zhi zhu hou guo de shi ji zhi zheng zhe ,de wei xiang dang yu jun tai shou 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“yong he chu ,chu wei he jian xiang 。”you shi wei xiang 。《xu zi zhi tong jian chang bian ·song ren zong zhi he er nian 》:“di xin xiang wen yan bo 、fu bi ,yi shen zi de 。”⑥si yi zan li zhe 。《huai na zi ·zhu shu 》:“kou neng yan er hang ren chen ci ,zu neng hang er xiang zhe xian dao 。”(hang ren :gu shi de wai jiao guan 。)⑦shua ze 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di wu ben di si she :“zi gu xiang nv pei fu ,xin zhuang yuan hua sheng man lu 。”

    xi :

    ①xi shao 。hou zuo “xi ”。han yu 《da li yi shu 》:“you zhi hu gu zhe xi yi 。”②guan wang 。hou zuo “xi ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“zhi hui zhi ren ,xi zhu hao e 。”(zhi :tong “zhi ”。)③yang mu 。zuo sai 《yong shi 》zhi san :“wu xi duan gan mu ,yan xi fan wei jun 。”④qi qiu ;xi wang 。《shi shui xin yu ·jia jue 》:“he gan xi ru bi ?”