• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 至於文武,纘大王之緒。

    “至於文武,纘大王之緒。”詩句出處:《閟宮》;是先秦詩人詩經的作品。

    閟宮有侐,實實枚枚。
    赫赫薑嫄,其德不回。
    上帝是依,無災無害。
    彌月不遲,是生後稷,降之百福。
    黍稷重穋,稙稚菽麥。
    奄有下國,俾民稼穡。
    有稷有黍,有稻有秬。
    奄有下土,纘禹之緒。

    後稷之孫,實維大王。
    居岐之陽,實始翦商。
    至於文武,纘大王之緒。
    致天之屆,於牧之野。
    無貳無虞,上帝臨女。
    敦商之旅,克咸厥功。
    王曰叔父,建爾元子,俾侯於魯。
    大啟爾功,為周室輔。

    乃命魯公,俾侯於東。
    錫之山川,土田附庸。
    周公之孫,莊公之子。
    龍旂承祀,六轡耳耳。
    春秋匪解,享祀不忒。
    皇皇後帝,皇祖後稷。
    享以騂牲,是饗是宜。
    降福既多,周公皇祖,亦其福女。

    秋而載嘗,夏而楅衡,白牡騂剛。
    犧尊將將,毛炰胾羹,籩豆大房。
    萬舞洋洋,孝孫有慶。
    俾爾熾而昌,俾爾壽而臧。
    保彼東方,魯邦是常。
    不虧不崩,不震不騰。
    三壽作朋,如岡如陵。

    公車千乘,朱英綠縢,二矛重弓。
    公徒三萬,貝胄朱綅,烝徒增增。
    戎狄是膺,荊舒是懲,則莫我敢承。
    俾爾昌而熾,俾爾壽而富。
    黃發臺背,壽胥與試。
    俾爾昌而大,俾爾耆而艾。
    萬有千歲,眉壽無有害。

    泰山巖巖,魯邦所詹。
    奄有龜蒙,遂荒大東。
    至於海邦,淮夷來同。
    莫不率從,魯侯之功。

    保有鳧繹,遂荒徐宅。
    至於海邦,淮夷蠻貊。
    及彼南夷,莫不率從。
    莫敢不諾,魯侯是若。

    天錫公純嘏,眉壽保魯。
    居常與許,復夏公之宇。
    魯侯燕喜,令妻壽母。
    宜大夫庶士,邦國是有。
    既多受祉,黃發兒齒。

    徂徠之松,新甫之柏。
    是斷是度,是尋是尺。
    松桷有舄,路寢孔碩,新廟奕奕。
    奚斯所作,孔曼且碩,萬民是若。

    【註釋】:

    至:

    ①到;到達。《詩經·秦風·渭陽》:“我送舅氏,日至渭陽。”(舅氏:舅父,母親的兄弟。)《左傳·文公二年》:“秦師又至。”(師:軍隊。)②及;達到。李白《望天門山》:“天門中斷楚江開,碧水東流至此回。”③達到極點。《論語·雍也》:“中庸之為德也,其至矣乎!”《莊子·逍遙遊》:“此亦飛之至也。”④周備;周到。宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,禮愈至,不敢出一言以復。”(叱咄:呼喝;大聲斥責。)⑤節氣名。夏至、冬至的統稱。《左傳·僖公五年》:“凡分分、至、啟、閉,必書雲物。”⑥副詞。最;極。《荀子·正論》:“罪至重而刑至輕,庸人不知惡矣。”⑦連詞。表示提出另一話題。相當於“至於”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕雞豚者,其不義又甚入人園圃竊桃李。”⑧通“志”。意志;志向。鄒陽《上書吳王》:“故願大王無忽,察聽其至。”《漢書·鄒陽傳》“至”作“志”。

    於:

    (一)①介詞。相當於“在”。表動作的時間、處所。《左傳·成公二年》:“射其左,越於車下。”(越:墜。)②介詞。相當於“對”、“對於”。表動作對象。《論語·為政》:“吾十有五而志於學。”③相當於“向”。表示趨向。《戰國策·東周策》:“秦假道於周以伐韓。”④相當於“至”、“到”。表示方向和目標。《尚書· 盤庚上》:“盤庚遷於殷。”(遷:遷都。)⑤相當於“過”。表示比較。司馬遷《報任安書》:“人固有一死,或重於泰山,或輕於鴻毛。”⑥相當於“自”、“從”、“由”。表示起始。宋玉《風賦》:“夫風生於地,起於青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:頂端。)⑦相當於“給”。《漢書·揚雄傳下》:“東方朔割炙(zhì)於細君。”(炙:烤肉。細君:妻。)⑧相當於“被”。表被動。《史記·廉頗藺相如列傳》:“臣誠恐見欺於王而負趙。” (二)wū(烏)。嘆詞。表呼聲或贊嘆。《尚書·大禹謨》:“禹曰:‘於,帝念哉!’”(念:常常想。)

    文:

    ①在身體上刺畫花紋。《莊子·逍遙遊》:“越人斷發文身。”②線條交錯的圖形;花紋。王充《論衡·言毒》:“蝮蛇多文。”③自然界或人類社會的某些現象。《周易·賁》:“觀乎天文,以察時變。”④禮樂典章制度。張居正《與薊遼總督譚二華》:“如有不效,巡關禦史得論劾(hé)之,固不必襲此故套虛文為也。”(劾:揭發罪狀。襲:沿用。)⑤法令條文。《史記·酷吏列傳》:“與趙禹更定諸律令,務在深文。”⑥字;文字。《史記·秦始皇本紀》:“書同文。”⑦文辭;文章。劉勰《文心雕龍· 情采》:“昔詩人什篇,為情而造文。”歐陽修《醉翁亭記》:“醉能同其樂,醒能述以文者,太守也。”⑧非軍事的;與“武”相對。《史記·酈生陸賈列傳》:“文武並用,長久之術也。”⑨華美;有文采。杜預《春秋經傳集解序》:“史有文質,辭有詳略。”(質:質樸。)⑩文飾;掩飾。劉知幾《史通·惑經》:“庸儒末學,文過飾非。”(11)柔和;不猛烈。《世說新語·賞譽》:“士龍為人,文弱可愛。”(士龍:陸雲字。)(12)量詞。計算銅幣的單位。《宋書·徐羨之傳》:“可以錢二十八文埋宅四角。”

    武:

    ①軍事;與軍事有關的事。《尚書·武成》:“乃偃武修文,歸馬於華山之陽,放牛於桃林之野。”《孫子·行軍》:“故令之以文,齊之以武。”②關於技擊的。《水滸全傳》第二回:“(史進)半夜三更起來演習武藝。”③勇猛;威武。《詩經·鄭風·羔裘》:“羔裘豹飾,孔武有力。”④足跡;足印。《詩經·大雅·生民》:“履帝武敏。”⑤古時以六尺為步,半步為武。《國語·周語下》:“夫目之察度也,不過步武尺寸之間。”⑥繼承。《詩經·大雅·下武》:“下武維周,世有哲王。”⑦周代樂曲名。《論語·八佾》:“子謂韶,盡美矣,又盡善也。謂武,盡美矣,未盡善矣。”

    纘:

    ①繼續;繼承。《詩經·豳風·七月》:“二之日其同,載纘武功。”(同:指會合眾人。武功:指田獵之事。)《詩經·魯頌·閟宮》:“至於文武,纘大王之緒。”(文武:指周文王、周武王。緒:事業。)②編纂;撰寫。韓愈《送陳秀才彤序》:“讀書以為學,纘言以為文。”

    大:

    (一)①與“小”相對。劉邦《大風歌》:“大風起兮雲飛揚。”《戰國策·燕策二》:“燕趙久相支,以弊大眾,臣恐強秦之為漁父也。”②特指粗,形容條狀物橫剖面大。《後漢書·光武帝紀上》:“時有長人巨無霸,長一丈,大十圍。”③擴大;光大。《荀子·成相》:“卑其志意,大其園囿,高其臺。”《陳書·周弘正傳》:“庶改澆競之俗,以大吳國之風。”④程度深;聲勢大。晁錯《削藩策》:“昔高帝初定天下,昆弟少,諸子弱,大封同姓。”⑤誇張;誇大。《史記·高祖本紀》:“蕭何曰:‘劉季固多大言,少成事。’”⑥尊貴的;重要的。《論語·顏淵》:“出門如敬大賓。”⑦尊崇;推重。《荀子·天論》:“大天而思之,孰若物畜而制之?”《漢書·王吉傳》:“《春秋》所以大一統者,六合同風,九州共貫也。”⑧敬詞。《三國志·吳書·呂蒙傳》裴松之註引《江表傳》:“(魯)肅撫蒙背曰:‘吾謂大弟但有武略耳。至於今者,學識英博,非復吳下阿蒙。’”⑨排行第一;輩分較長。古樂府《孤兒行》:“大兄言辦飯,大嫂言視馬。”⑩加在“父”“母”之前,用以稱呼祖父、祖母。《史記·留侯世傢》:“韓破,良傢童三百人,弟死不葬,悉以傢財求客刺秦王,為韓報仇,以大父、父五世相韓故。”歸有光《項脊軒志》:“一日,大母過餘曰:‘吾兒久不見若影,何竟日默默在此,大類女郎也?’”(11)表示超過。《戰國策·秦策》:“亦無大大王。”(12)不詳細,不準確。《新書·數寧》:“故聖之起,大以五百為紀。”(五百:指五百年。)(13)副詞。很;極。《史記·張丞相列傳(附申屠嘉)》:“(鄧)通小臣,戲殿上,大不敬,當斬。”[大夫]古代官職名。殷周時期,官分卿、大夫、士三級。秦漢時期,中央要職有禦史大夫、諫大夫、光祿大夫、中大夫等。唐宋存禦史大夫、諫議大夫等。清代稱高級文職階官為大夫,並非實職(武官則稱將軍)。[大王]對帝王的尊稱。《戰國策·秦策一》:“以大王之賢,士民之眾,車騎之用,兵法之教,可以並諸侯,吞天下,稱帝而治。”(教:習。)[大方]專傢內行。王士禛《池北偶談·談藝二·閨秀畫》:“三百年中,大方名筆,可與頡頏者不過二三而已。”(頡頏:相抗衡。) (二)dài 通“待”。要;打算。關漢卿《拜月亭》第三折:“安排香桌兒去,我大燒炷夜香咱。”[大夫]對醫生的尊稱。宋代醫官設有大夫、郎、醫效等。見洪邁《容齋三筆》卷十六。(三)tài ①同“太”。《左傳·襄公二十四年》:“大上有立德,其次有立功,其次有立言。”(大上:德行最高者。)後一般寫作“太”。②同“泰”。安泰;太平。《荀子·富國》:“故儒術誠行,則天下大而富,使而功。”(使:行使,使用。功:成功,獲得好結果。)

    王:

    (一)①夏商周時代最高統治者的稱號。秦始皇以後改稱皇帝。《尚書·盤庚上》:“王命眾,悉至於庭。”(悉:都;全。)②春秋戰國時期的諸侯。《孟子·梁惠王上》:“王好戰,請以戰喻。”③漢以後的最高封爵。《漢書·諸侯王表》:“武帝施主父之冊,下推恩之令,使諸侯王得分戶邑以封子弟,不行黜涉而藩國自析。”(主父:人名。冊:同“策”。析:削弱。)④諸侯或外族來朝見天子。《尚書·大禹謨》:“四夷來王。”⑤首領;同類中最特出或最大者。杜甫《前出塞》:“射人先射馬,擒賊先擒王。”⑥古代對祖父母輩的尊稱。《爾雅·釋親》:“父之考為王父,父之妣(bǐ)為王母。” (二)wàng ①統治同傢。《史記·項羽本紀》:“沛公欲王關中。”《商君書·更法》:“三代不同禮而王。”②成就王業。《孟子·梁惠王上》:“七十者衣(yì)帛(bó)食肉,黎民不饑不寒,然而不王者,未之有也。”

    之:

    ①到……去。《呂氏春秋·察傳》:“子夏之晉,過衛。”(晉、衛:皆諸侯國名。)《漢書·高帝紀》:“沛公引兵之薛。”(沛公:劉邦。薛:地名。)②直到。《詩經·鄘風·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:發誓。靡它:沒有他心。)③代詞。1. 指代人和事物。相當於“他(她)”、“它”、“他(它)們”。《左傳·隱公元年》:“(薑氏)愛共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《論語·學而》:“學而時習之。”(時:按時。習:演習。)2.指示代詞。“這”、“這個”。《詩經·周南·桃夭》:“之子於歸。”④助詞。1.相當於現代漢語助詞“的”,放在定語和中心語之間。《詩經· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用於主語和謂語之間,取消句子的獨立性,使變成偏正結構。《左傳·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:進入。)3.用於前置賓語和動詞之間,相當於“是”。《墨子·公輸》:“宋何罪之有?”4.用於句中或句末起調整音節的作用。《左傳·莊公十年》:“公將鼓之。”(鼓:擊鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作雲,沛然下雨,則苗浡(bó)然興之矣。”(浡然:興起的樣子。)

    緒:

    ①絲的頭。《文心雕龍·章句》:“如蠶之抽緒。”②開端;頭緒。《淮南子·兵略》:“而出入無形,莫知其端緒者也。”③情思;心緒。簡文帝《阻歸賦》:“何愁緒之交加。”④世系。《南史·羊侃傳》:“唯侃是衣冠餘緒,帝寵之逾於他者。”(衣冠:士大夫。)⑤餘下。《楚辭 · 九章·涉江》:“欸(āi)秋冬之緒風。”(欸:嘆息。)⑥先人餘下的事業。《詩經·魯頌·閟宮》:“纘禹之緒。”


  • 至于文武,缵大王之绪。

    “至于文武,缵大王之绪。”诗句出处:《閟宫》;是先秦诗人诗经的作品。

    閟宫有侐,实实枚枚。
    赫赫姜嫄,其德不回。
    上帝是依,无灾无害。
    弥月不迟,是生后稷,降之百福。
    黍稷重穋,稙稚菽麦。
    奄有下国,俾民稼穑。
    有稷有黍,有稻有秬。
    奄有下土,缵禹之绪。

    后稷之孙,实维大王。
    居岐之阳,实始翦商。
    至于文武,缵大王之绪。
    致天之届,于牧之野。
    无贰无虞,上帝临女。
    敦商之旅,克咸厥功。
    王曰叔父,建尔元子,俾侯于鲁。
    大启尔功,为周室辅。

    乃命鲁公,俾侯于东。
    锡之山川,土田附庸。
    周公之孙,庄公之子。
    龙旂承祀,六辔耳耳。
    春秋匪解,享祀不忒。
    皇皇后帝,皇祖后稷。
    享以骍牲,是飨是宜。
    降福既多,周公皇祖,亦其福女。

    秋而载尝,夏而楅衡,白牡骍刚。
    牺尊将将,毛炰胾羹,笾豆大房。
    万舞洋洋,孝孙有庆。
    俾尔炽而昌,俾尔寿而臧。
    保彼东方,鲁邦是常。
    不亏不崩,不震不腾。
    三寿作朋,如冈如陵。

    公车千乘,朱英绿縢,二矛重弓。
    公徒三万,贝胄朱綅,烝徒增增。
    戎狄是膺,荆舒是惩,则莫我敢承。
    俾尔昌而炽,俾尔寿而富。
    黄发台背,寿胥与试。
    俾尔昌而大,俾尔耆而艾。
    万有千岁,眉寿无有害。

    泰山岩岩,鲁邦所詹。
    奄有龟蒙,遂荒大东。
    至于海邦,淮夷来同。
    莫不率从,鲁侯之功。

    保有凫绎,遂荒徐宅。
    至于海邦,淮夷蛮貊。
    及彼南夷,莫不率从。
    莫敢不诺,鲁侯是若。

    天锡公纯嘏,眉寿保鲁。
    居常与许,复夏公之宇。
    鲁侯燕喜,令妻寿母。
    宜大夫庶士,邦国是有。
    既多受祉,黄发兒齿。

    徂徕之松,新甫之柏。
    是断是度,是寻是尺。
    松桷有舄,路寝孔硕,新庙奕奕。
    奚斯所作,孔曼且硕,万民是若。

    【注释】:

    至:

    ①到;到达。《诗经·秦风·渭阳》:“我送舅氏,日至渭阳。”(舅氏:舅父,母亲的兄弟。)《左传·文公二年》:“秦师又至。”(师:军队。)②及;达到。李白《望天门山》:“天门中断楚江开,碧水东流至此回。”③达到极点。《论语·雍也》:“中庸之为德也,其至矣乎!”《庄子·逍遥游》:“此亦飞之至也。”④周备;周到。宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,礼愈至,不敢出一言以复。”(叱咄:呼喝;大声斥责。)⑤节气名。夏至、冬至的统称。《左传·僖公五年》:“凡分分、至、启、闭,必书云物。”⑥副词。最;极。《荀子·正论》:“罪至重而刑至轻,庸人不知恶矣。”⑦连词。表示提出另一话题。相当于“至于”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕鸡豚者,其不义又甚入人园圃窃桃李。”⑧通“志”。意志;志向。邹阳《上书吴王》:“故愿大王无忽,察听其至。”《汉书·邹阳传》“至”作“志”。

    于:

    (一)①介词。相当于“在”。表动作的时间、处所。《左传·成公二年》:“射其左,越于车下。”(越:坠。)②介词。相当于“对”、“对于”。表动作对象。《论语·为政》:“吾十有五而志于学。”③相当于“向”。表示趋向。《战国策·东周策》:“秦假道于周以伐韩。”④相当于“至”、“到”。表示方向和目标。《尚书· 盘庚上》:“盘庚迁于殷。”(迁:迁都。)⑤相当于“过”。表示比较。司马迁《报任安书》:“人固有一死,或重于泰山,或轻于鸿毛。”⑥相当于“自”、“从”、“由”。表示起始。宋玉《风赋》:“夫风生于地,起于青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:顶端。)⑦相当于“给”。《汉书·扬雄传下》:“东方朔割炙(zhì)于细君。”(炙:烤肉。细君:妻。)⑧相当于“被”。表被动。《史记·廉颇蔺相如列传》:“臣诚恐见欺于王而负赵。” (二)wū(乌)。叹词。表呼声或赞叹。《尚书·大禹谟》:“禹曰:‘于,帝念哉!’”(念:常常想。)

    文:

    ①在身体上刺画花纹。《庄子·逍遥游》:“越人断发文身。”②线条交错的图形;花纹。王充《论衡·言毒》:“蝮蛇多文。”③自然界或人类社会的某些现象。《周易·贲》:“观乎天文,以察时变。”④礼乐典章制度。张居正《与蓟辽总督谭二华》:“如有不效,巡关御史得论劾(hé)之,固不必袭此故套虚文为也。”(劾:揭发罪状。袭:沿用。)⑤法令条文。《史记·酷吏列传》:“与赵禹更定诸律令,务在深文。”⑥字;文字。《史记·秦始皇本纪》:“书同文。”⑦文辞;文章。刘勰《文心雕龙· 情采》:“昔诗人什篇,为情而造文。”欧阳修《醉翁亭记》:“醉能同其乐,醒能述以文者,太守也。”⑧非军事的;与“武”相对。《史记·郦生陆贾列传》:“文武并用,长久之术也。”⑨华美;有文采。杜预《春秋经传集解序》:“史有文质,辞有详略。”(质:质朴。)⑩文饰;掩饰。刘知几《史通·惑经》:“庸儒末学,文过饰非。”(11)柔和;不猛烈。《世说新语·赏誉》:“士龙为人,文弱可爱。”(士龙:陆云字。)(12)量词。计算铜币的单位。《宋书·徐羡之传》:“可以钱二十八文埋宅四角。”

    武:

    ①军事;与军事有关的事。《尚书·武成》:“乃偃武修文,归马于华山之阳,放牛于桃林之野。”《孙子·行军》:“故令之以文,齐之以武。”②关于技击的。《水浒全传》第二回:“(史进)半夜三更起来演习武艺。”③勇猛;威武。《诗经·郑风·羔裘》:“羔裘豹饰,孔武有力。”④足迹;足印。《诗经·大雅·生民》:“履帝武敏。”⑤古时以六尺为步,半步为武。《国语·周语下》:“夫目之察度也,不过步武尺寸之间。”⑥继承。《诗经·大雅·下武》:“下武维周,世有哲王。”⑦周代乐曲名。《论语·八佾》:“子谓韶,尽美矣,又尽善也。谓武,尽美矣,未尽善矣。”

    缵:

    ①继续;继承。《诗经·豳风·七月》:“二之日其同,载缵武功。”(同:指会合众人。武功:指田猎之事。)《诗经·鲁颂·閟宫》:“至于文武,缵大王之绪。”(文武:指周文王、周武王。绪:事业。)②编纂;撰写。韩愈《送陈秀才彤序》:“读书以为学,缵言以为文。”

    大:

    (一)①与“小”相对。刘邦《大风歌》:“大风起兮云飞扬。”《战国策·燕策二》:“燕赵久相支,以弊大众,臣恐强秦之为渔父也。”②特指粗,形容条状物横剖面大。《后汉书·光武帝纪上》:“时有长人巨无霸,长一丈,大十围。”③扩大;光大。《荀子·成相》:“卑其志意,大其园囿,高其台。”《陈书·周弘正传》:“庶改浇竞之俗,以大吴国之风。”④程度深;声势大。晁错《削藩策》:“昔高帝初定天下,昆弟少,诸子弱,大封同姓。”⑤夸张;夸大。《史记·高祖本纪》:“萧何曰:‘刘季固多大言,少成事。’”⑥尊贵的;重要的。《论语·颜渊》:“出门如敬大宾。”⑦尊崇;推重。《荀子·天论》:“大天而思之,孰若物畜而制之?”《汉书·王吉传》:“《春秋》所以大一统者,六合同风,九州共贯也。”⑧敬词。《三国志·吴书·吕蒙传》裴松之注引《江表传》:“(鲁)肃抚蒙背曰:‘吾谓大弟但有武略耳。至于今者,学识英博,非复吴下阿蒙。’”⑨排行第一;辈分较长。古乐府《孤儿行》:“大兄言办饭,大嫂言视马。”⑩加在“父”“母”之前,用以称呼祖父、祖母。《史记·留侯世家》:“韩破,良家童三百人,弟死不葬,悉以家财求客刺秦王,为韩报仇,以大父、父五世相韩故。”归有光《项脊轩志》:“一日,大母过余曰:‘吾儿久不见若影,何竟日默默在此,大类女郎也?’”(11)表示超过。《战国策·秦策》:“亦无大大王。”(12)不详细,不准确。《新书·数宁》:“故圣之起,大以五百为纪。”(五百:指五百年。)(13)副词。很;极。《史记·张丞相列传(附申屠嘉)》:“(邓)通小臣,戏殿上,大不敬,当斩。”[大夫]古代官职名。殷周时期,官分卿、大夫、士三级。秦汉时期,中央要职有御史大夫、谏大夫、光禄大夫、中大夫等。唐宋存御史大夫、谏议大夫等。清代称高级文职阶官为大夫,并非实职(武官则称将军)。[大王]对帝王的尊称。《战国策·秦策一》:“以大王之贤,士民之众,车骑之用,兵法之教,可以并诸侯,吞天下,称帝而治。”(教:习。)[大方]专家内行。王士禛《池北偶谈·谈艺二·闺秀画》:“三百年中,大方名笔,可与颉颃者不过二三而已。”(颉颃:相抗衡。) (二)dài 通“待”。要;打算。关汉卿《拜月亭》第三折:“安排香桌儿去,我大烧炷夜香咱。”[大夫]对医生的尊称。宋代医官设有大夫、郎、医效等。见洪迈《容斋三笔》卷十六。(三)tài ①同“太”。《左传·襄公二十四年》:“大上有立德,其次有立功,其次有立言。”(大上:德行最高者。)后一般写作“太”。②同“泰”。安泰;太平。《荀子·富国》:“故儒术诚行,则天下大而富,使而功。”(使:行使,使用。功:成功,获得好结果。)

    王:

    (一)①夏商周时代最高统治者的称号。秦始皇以后改称皇帝。《尚书·盘庚上》:“王命众,悉至于庭。”(悉:都;全。)②春秋战国时期的诸侯。《孟子·梁惠王上》:“王好战,请以战喻。”③汉以后的最高封爵。《汉书·诸侯王表》:“武帝施主父之册,下推恩之令,使诸侯王得分户邑以封子弟,不行黜涉而藩国自析。”(主父:人名。册:同“策”。析:削弱。)④诸侯或外族来朝见天子。《尚书·大禹谟》:“四夷来王。”⑤首领;同类中最特出或最大者。杜甫《前出塞》:“射人先射马,擒贼先擒王。”⑥古代对祖父母辈的尊称。《尔雅·释亲》:“父之考为王父,父之妣(bǐ)为王母。” (二)wàng ①统治同家。《史记·项羽本纪》:“沛公欲王关中。”《商君书·更法》:“三代不同礼而王。”②成就王业。《孟子·梁惠王上》:“七十者衣(yì)帛(bó)食肉,黎民不饥不寒,然而不王者,未之有也。”

    之:

    ①到……去。《吕氏春秋·察传》:“子夏之晋,过卫。”(晋、卫:皆诸侯国名。)《汉书·高帝纪》:“沛公引兵之薛。”(沛公:刘邦。薛:地名。)②直到。《诗经·鄘风·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:发誓。靡它:没有他心。)③代词。1. 指代人和事物。相当于“他(她)”、“它”、“他(它)们”。《左传·隐公元年》:“(姜氏)爱共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《论语·学而》:“学而时习之。”(时:按时。习:演习。)2.指示代词。“这”、“这个”。《诗经·周南·桃夭》:“之子于归。”④助词。1.相当于现代汉语助词“的”,放在定语和中心语之间。《诗经· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用于主语和谓语之间,取消句子的独立性,使变成偏正结构。《左传·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:进入。)3.用于前置宾语和动词之间,相当于“是”。《墨子·公输》:“宋何罪之有?”4.用于句中或句末起调整音节的作用。《左传·庄公十年》:“公将鼓之。”(鼓:击鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作云,沛然下雨,则苗浡(bó)然兴之矣。”(浡然:兴起的样子。)

    绪:

    ①丝的头。《文心雕龙·章句》:“如蚕之抽绪。”②开端;头绪。《淮南子·兵略》:“而出入无形,莫知其端绪者也。”③情思;心绪。简文帝《阻归赋》:“何愁绪之交加。”④世系。《南史·羊侃传》:“唯侃是衣冠余绪,帝宠之逾于他者。”(衣冠:士大夫。)⑤余下。《楚辞 · 九章·涉江》:“欸(āi)秋冬之绪风。”(欸:叹息。)⑥先人余下的事业。《诗经·鲁颂·閟宫》:“缵禹之绪。”


  • zhi yu wen wu ,zuan da wang zhi xu 。

    “zhi yu wen wu ,zuan da wang zhi xu 。”shi gou chu chu :《bi gong 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    bi gong you xu ,shi shi mei mei 。
    he he jiang yuan ,ji de bu hui 。
    shang di shi yi ,mo zai mo hai 。
    mi yue bu chi ,shi sheng hou ji ,jiang zhi bai fu 。
    shu ji chong jiu ,zhi zhi shu mai 。
    yan you xia guo ,bi min jia se 。
    you ji you shu ,you dao you ju 。
    yan you xia tu ,zuan yu zhi xu 。

    hou ji zhi sun ,shi wei da wang 。
    ju qi zhi yang ,shi shi jian shang 。
    zhi yu wen wu ,zuan da wang zhi xu 。
    zhi tian zhi jie ,yu mu zhi ye 。
    mo er mo yu ,shang di lin nv 。
    dui shang zhi lv ,ke xian jue gong 。
    wang yue shu fu ,jian er yuan zi ,bi hou yu lu 。
    da qi er gong ,wei zhou shi fu 。

    nai ming lu gong ,bi hou yu dong 。
    xi zhi shan chuan ,tu tian fu yong 。
    zhou gong zhi sun ,zhuang gong zhi zi 。
    long 旂cheng si ,liu pei er er 。
    chun qiu fei jie ,xiang si bu te 。
    huang huang hou di ,huang zu hou ji 。
    xiang yi xing sheng ,shi xiang shi yi 。
    jiang fu ji duo ,zhou gong huang zu ,yi ji fu nv 。

    qiu er zai chang ,xia er bi heng ,bai mu xing gang 。
    xi zun jiang jiang ,mao fou zi geng ,bian dou da fang 。
    mo wu xiang xiang ,xiao sun you qing 。
    bi er chi er chang ,bi er shou er zang 。
    bao bi dong fang ,lu bang shi chang 。
    bu kui bu beng ,bu zhen bu teng 。
    san shou zuo peng ,ru gang ru ling 。

    gong che qian cheng ,zhu ying lu teng ,er mao chong gong 。
    gong tu san mo ,bei zhou zhu qin ,zheng tu zeng zeng 。
    rong di shi ying ,jing shu shi cheng ,ze mo wo gan cheng 。
    bi er chang er chi ,bi er shou er fu 。
    huang fa tai bei ,shou xu yu shi 。
    bi er chang er da ,bi er qi er ai 。
    mo you qian sui ,mei shou mo you hai 。

    tai shan yan yan ,lu bang suo zhan 。
    yan you gui meng ,sui huang da dong 。
    zhi yu hai bang ,huai yi lai tong 。
    mo bu lv cong ,lu hou zhi gong 。

    bao you fu yi ,sui huang xu zhai 。
    zhi yu hai bang ,huai yi man mo 。
    ji bi na yi ,mo bu lv cong 。
    mo gan bu nuo ,lu hou shi re 。

    tian xi gong chun gu ,mei shou bao lu 。
    ju chang yu hu ,fu xia gong zhi yu 。
    lu hou yan xi ,ling qi shou mu 。
    yi da fu shu shi ,bang guo shi you 。
    ji duo shou zhi ,huang fa 兒chi 。

    cu lai zhi song ,xin fu zhi bai 。
    shi duan shi du ,shi xun shi che 。
    song jue you xi ,lu qin kong shuo ,xin miao yi yi 。
    xi si suo zuo ,kong man ju shuo ,mo min shi re 。

    【zhu shi 】:

    zhi :

    ①dao ;dao da 。《shi jing ·qin feng ·wei yang 》:“wo song jiu shi ,ri zhi wei yang 。”(jiu shi :jiu fu ,mu qin de xiong di 。)《zuo chuan ·wen gong er nian 》:“qin shi you zhi 。”(shi :jun dui 。)②ji ;da dao 。li bai 《wang tian men shan 》:“tian men zhong duan chu jiang kai ,bi shui dong liu zhi ci hui 。”③da dao ji dian 。《lun yu ·yong ye 》:“zhong yong zhi wei de ye ,ji zhi yi hu !”《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ci yi fei zhi zhi ye 。”④zhou bei ;zhou dao 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo ,se yu gong ,li yu zhi ,bu gan chu yi yan yi fu 。”(chi duo :hu he ;da sheng chi ze 。)⑤jie qi ming 。xia zhi 、dong zhi de tong chen 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fan fen fen 、zhi 、qi 、bi ,bi shu yun wu 。”⑥fu ci 。zui ;ji 。《xun zi ·zheng lun 》:“zui zhi chong er xing zhi qing ,yong ren bu zhi e yi 。”⑦lian ci 。biao shi di chu ling yi hua ti 。xiang dang yu “zhi yu ”。《mo zi ·fei gong 》:“zhi rang ren quan shi ji tun zhe ,ji bu yi you shen ru ren yuan pu qie tao li 。”⑧tong “zhi ”。yi zhi ;zhi xiang 。ju yang 《shang shu wu wang 》:“gu yuan da wang mo hu ,cha ting ji zhi 。”《han shu ·ju yang chuan 》“zhi ”zuo “zhi ”。

    yu :

    (yi )①jie ci 。xiang dang yu “zai ”。biao dong zuo de shi jian 、chu suo 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“she ji zuo ,yue yu che xia 。”(yue :zhui 。)②jie ci 。xiang dang yu “dui ”、“dui yu ”。biao dong zuo dui xiang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wu shi you wu er zhi yu xue 。”③xiang dang yu “xiang ”。biao shi qu xiang 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“qin jia dao yu zhou yi fa han 。”④xiang dang yu “zhi ”、“dao ”。biao shi fang xiang he mu biao 。《shang shu · pan geng shang 》:“pan geng qian yu yan 。”(qian :qian dou 。)⑤xiang dang yu “guo ”。biao shi bi jiao 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“ren gu you yi si ,huo chong yu tai shan ,huo qing yu hong mao 。”⑥xiang dang yu “zi ”、“cong ”、“you ”。biao shi qi shi 。song yu 《feng fu 》:“fu feng sheng yu de ,qi yu qing 蘋zhi mo 。”(qing 蘋:shui cao ming 。mo :ding duan 。)⑦xiang dang yu “gei ”。《han shu ·yang xiong chuan xia 》:“dong fang shuo ge zhi (zhì)yu xi jun 。”(zhi :kao rou 。xi jun :qi 。)⑧xiang dang yu “bei ”。biao bei dong 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“chen cheng kong jian qi yu wang er fu zhao 。” (er )wū(wu )。tan ci 。biao hu sheng huo zan tan 。《shang shu ·da yu mo 》:“yu yue :‘yu ,di nian zai !’”(nian :chang chang xiang 。)

    wen :

    ①zai shen ti shang ci hua hua wen 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“yue ren duan fa wen shen 。”②xian tiao jiao cuo de tu xing ;hua wen 。wang chong 《lun heng ·yan du 》:“fu she duo wen 。”③zi ran jie huo ren lei she hui de mou xie xian xiang 。《zhou yi ·ben 》:“guan hu tian wen ,yi cha shi bian 。”④li le dian zhang zhi du 。zhang ju zheng 《yu ji liao zong du tan er hua 》:“ru you bu xiao ,xun guan yu shi de lun he (hé)zhi ,gu bu bi xi ci gu tao xu wen wei ye 。”(he :jie fa zui zhuang 。xi :yan yong 。)⑤fa ling tiao wen 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“yu zhao yu geng ding zhu lv ling ,wu zai shen wen 。”⑥zi ;wen zi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“shu tong wen 。”⑦wen ci ;wen zhang 。liu xie 《wen xin diao long · qing cai 》:“xi shi ren shen pian ,wei qing er zao wen 。”ou yang xiu 《zui weng ting ji 》:“zui neng tong ji le ,xing neng shu yi wen zhe ,tai shou ye 。”⑧fei jun shi de ;yu “wu ”xiang dui 。《shi ji ·li sheng liu gu lie chuan 》:“wen wu bing yong ,chang jiu zhi shu ye 。”⑨hua mei ;you wen cai 。du yu 《chun qiu jing chuan ji jie xu 》:“shi you wen zhi ,ci you xiang lve 。”(zhi :zhi piao 。)⑩wen shi ;yan shi 。liu zhi ji 《shi tong ·huo jing 》:“yong ru mo xue ,wen guo shi fei 。”(11)rou he ;bu meng lie 。《shi shui xin yu ·shang yu 》:“shi long wei ren ,wen ruo ke ai 。”(shi long :liu yun zi 。)(12)liang ci 。ji suan tong bi de chan wei 。《song shu ·xu xian zhi chuan 》:“ke yi qian er shi ba wen mai zhai si jiao 。”

    wu :

    ①jun shi ;yu jun shi you guan de shi 。《shang shu ·wu cheng 》:“nai yan wu xiu wen ,gui ma yu hua shan zhi yang ,fang niu yu tao lin zhi ye 。”《sun zi ·hang jun 》:“gu ling zhi yi wen ,ji zhi yi wu 。”②guan yu ji ji de 。《shui hu quan chuan 》di er hui :“(shi jin )ban ye san geng qi lai yan xi wu yi 。”③yong meng ;wei wu 。《shi jing ·zheng feng ·gao qiu 》:“gao qiu bao shi ,kong wu you li 。”④zu ji ;zu yin 。《shi jing ·da ya ·sheng min 》:“lv di wu min 。”⑤gu shi yi liu che wei bu ,ban bu wei wu 。《guo yu ·zhou yu xia 》:“fu mu zhi cha du ye ,bu guo bu wu che cun zhi jian 。”⑥ji cheng 。《shi jing ·da ya ·xia wu 》:“xia wu wei zhou ,shi you zhe wang 。”⑦zhou dai le qu ming 。《lun yu ·ba yi 》:“zi wei shao ,jin mei yi ,you jin shan ye 。wei wu ,jin mei yi ,wei jin shan yi 。”

    zuan :

    ①ji xu ;ji cheng 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“er zhi ri ji tong ,zai zuan wu gong 。”(tong :zhi hui ge zhong ren 。wu gong :zhi tian lie zhi shi 。)《shi jing ·lu song ·bi gong 》:“zhi yu wen wu ,zuan da wang zhi xu 。”(wen wu :zhi zhou wen wang 、zhou wu wang 。xu :shi ye 。)②bian zuan ;zhuan xie 。han yu 《song chen xiu cai tong xu 》:“dou shu yi wei xue ,zuan yan yi wei wen 。”

    da :

    (yi )①yu “xiao ”xiang dui 。liu bang 《da feng ge 》:“da feng qi xi yun fei yang 。”《zhan guo ce ·yan ce er 》:“yan zhao jiu xiang zhi ,yi bi da zhong ,chen kong jiang qin zhi wei yu fu ye 。”②te zhi cu ,xing rong tiao zhuang wu heng pou mian da 。《hou han shu ·guang wu di ji shang 》:“shi you chang ren ju mo ba ,chang yi zhang ,da shi wei 。”③kuo da ;guang da 。《xun zi ·cheng xiang 》:“bei ji zhi yi ,da ji yuan you ,gao ji tai 。”《chen shu ·zhou hong zheng chuan 》:“shu gai jiao jing zhi su ,yi da wu guo zhi feng 。”④cheng du shen ;sheng shi da 。chao cuo 《xiao fan ce 》:“xi gao di chu ding tian xia ,kun di shao ,zhu zi ruo ,da feng tong xing 。”⑤kua zhang ;kua da 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiao he yue :‘liu ji gu duo da yan ,shao cheng shi 。’”⑥zun gui de ;chong yao de 。《lun yu ·yan yuan 》:“chu men ru jing da bin 。”⑦zun chong ;tui chong 。《xun zi ·tian lun 》:“da tian er sai zhi ,shu re wu chu er zhi zhi ?”《han shu ·wang ji chuan 》:“《chun qiu 》suo yi da yi tong zhe ,liu ge tong feng ,jiu zhou gong guan ye 。”⑧jing ci 。《san guo zhi ·wu shu ·lv meng chuan 》pei song zhi zhu yin 《jiang biao chuan 》:“(lu )su fu meng bei yue :‘wu wei da di dan you wu lve er 。zhi yu jin zhe ,xue shi ying bo ,fei fu wu xia a meng 。’”⑨pai hang di yi ;bei fen jiao chang 。gu le fu 《gu er hang 》:“da xiong yan ban fan ,da sao yan shi ma 。”⑩jia zai “fu ”“mu ”zhi qian ,yong yi chen hu zu fu 、zu mu 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“han po ,liang jia tong san bai ren ,di si bu zang ,xi yi jia cai qiu ke ci qin wang ,wei han bao chou ,yi da fu 、fu wu shi xiang han gu 。”gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“yi ri ,da mu guo yu yue :‘wu er jiu bu jian re ying ,he jing ri mo mo zai ci ,da lei nv lang ye ?’”(11)biao shi chao guo 。《zhan guo ce ·qin ce 》:“yi mo da da wang 。”(12)bu xiang xi ,bu zhun que 。《xin shu ·shu ning 》:“gu sheng zhi qi ,da yi wu bai wei ji 。”(wu bai :zhi wu bai nian 。)(13)fu ci 。hen ;ji 。《shi ji ·zhang cheng xiang lie chuan (fu shen tu jia )》:“(deng )tong xiao chen ,hu dian shang ,da bu jing ,dang zhan 。”[da fu ]gu dai guan zhi ming 。yan zhou shi ji ,guan fen qing 、da fu 、shi san ji 。qin han shi ji ,zhong yang yao zhi you yu shi da fu 、jian da fu 、guang lu da fu 、zhong da fu deng 。tang song cun yu shi da fu 、jian yi da fu deng 。qing dai chen gao ji wen zhi jie guan wei da fu ,bing fei shi zhi (wu guan ze chen jiang jun )。[da wang ]dui di wang de zun chen 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“yi da wang zhi xian ,shi min zhi zhong ,che ji zhi yong ,bing fa zhi jiao ,ke yi bing zhu hou ,tun tian xia ,chen di er zhi 。”(jiao :xi 。)[da fang ]zhuan jia nei hang 。wang shi zhen 《chi bei ou tan ·tan yi er ·gui xiu hua 》:“san bai nian zhong ,da fang ming bi ,ke yu jie gang zhe bu guo er san er yi 。”(jie gang :xiang kang heng 。) (er )dài tong “dai ”。yao ;da suan 。guan han qing 《bai yue ting 》di san she :“an pai xiang zhuo er qu ,wo da shao zhu ye xiang za 。”[da fu ]dui yi sheng de zun chen 。song dai yi guan she you da fu 、lang 、yi xiao deng 。jian hong mai 《rong zhai san bi 》juan shi liu 。(san )tài ①tong “tai ”。《zuo chuan ·xiang gong er shi si nian 》:“da shang you li de ,ji ci you li gong ,ji ci you li yan 。”(da shang :de hang zui gao zhe 。)hou yi ban xie zuo “tai ”。②tong “tai ”。an tai ;tai ping 。《xun zi ·fu guo 》:“gu ru shu cheng hang ,ze tian xia da er fu ,shi er gong 。”(shi :hang shi ,shi yong 。gong :cheng gong ,huo de hao jie guo 。)

    wang :

    (yi )①xia shang zhou shi dai zui gao tong zhi zhe de chen hao 。qin shi huang yi hou gai chen huang di 。《shang shu ·pan geng shang 》:“wang ming zhong ,xi zhi yu ting 。”(xi :dou ;quan 。)②chun qiu zhan guo shi ji de zhu hou 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang hao zhan ,qing yi zhan yu 。”③han yi hou de zui gao feng jue 。《han shu ·zhu hou wang biao 》:“wu di shi zhu fu zhi ce ,xia tui en zhi ling ,shi zhu hou wang de fen hu yi yi feng zi di ,bu hang chu she er fan guo zi xi 。”(zhu fu :ren ming 。ce :tong “ce ”。xi :xiao ruo 。)④zhu hou huo wai zu lai chao jian tian zi 。《shang shu ·da yu mo 》:“si yi lai wang 。”⑤shou ling ;tong lei zhong zui te chu huo zui da zhe 。du fu 《qian chu sai 》:“she ren xian she ma ,qin zei xian qin wang 。”⑥gu dai dui zu fu mu bei de zun chen 。《er ya ·shi qin 》:“fu zhi kao wei wang fu ,fu zhi bi (bǐ)wei wang mu 。” (er )wàng ①tong zhi tong jia 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong yu wang guan zhong 。”《shang jun shu ·geng fa 》:“san dai bu tong li er wang 。”②cheng jiu wang ye 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“qi shi zhe yi (yì)bo (bó)shi rou ,li min bu ji bu han ,ran er bu wang zhe ,wei zhi you ye 。”

    zhi :

    ①dao ……qu 。《lv shi chun qiu ·cha chuan 》:“zi xia zhi jin ,guo wei 。”(jin 、wei :jie zhu hou guo ming 。)《han shu ·gao di ji 》:“pei gong yin bing zhi xue 。”(pei gong :liu bang 。xue :de ming 。)②zhi dao 。《shi jing ·yong feng ·bai zhou 》:“zhi si shi mi (mǐ)ta 。”(shi :fa shi 。mi ta :mei you ta xin 。)③dai ci 。1. zhi dai ren he shi wu 。xiang dang yu “ta (ta )”、“ta ”、“ta (ta )men ”。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“(jiang shi )ai gong shu duan ,yu li zhi 。”(gong shu duan :ren ming 。)《lun yu ·xue er 》:“xue er shi xi zhi 。”(shi :an shi 。xi :yan xi 。)2.zhi shi dai ci 。“zhe ”、“zhe ge ”。《shi jing ·zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui 。”④zhu ci 。1.xiang dang yu xian dai han yu zhu ci “de ”,fang zai ding yu he zhong xin yu zhi jian 。《shi jing · shao na ·gao yang 》:“gao yang zhi pi 。”2. yong yu zhu yu he wei yu zhi jian ,qu xiao gou zi de du li xing ,shi bian cheng pian zheng jie gou 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“bu yu jun zhi she wu de ye 。”(yu :liao xiang 。she :jin ru 。)3.yong yu qian zhi bin yu he dong ci zhi jian ,xiang dang yu “shi ”。《mo zi ·gong shu 》:“song he zui zhi you ?”4.yong yu gou zhong huo gou mo qi diao zheng yin jie de zuo yong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“gong jiang gu zhi 。”(gu :ji gu 。)《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian you ran zuo yun ,pei ran xia yu ,ze miao bo (bó)ran xing zhi yi 。”(bo ran :xing qi de yang zi 。)

    xu :

    ①si de tou 。《wen xin diao long ·zhang gou 》:“ru can zhi chou xu 。”②kai duan ;tou xu 。《huai na zi ·bing lve 》:“er chu ru mo xing ,mo zhi ji duan xu zhe ye 。”③qing sai ;xin xu 。jian wen di 《zu gui fu 》:“he chou xu zhi jiao jia 。”④shi ji 。《na shi ·yang kan chuan 》:“wei kan shi yi guan yu xu ,di chong zhi yu yu ta zhe 。”(yi guan :shi da fu 。)⑤yu xia 。《chu ci · jiu zhang ·she jiang 》:“ai (āi)qiu dong zhi xu feng 。”(ai :tan xi 。)⑥xian ren yu xia de shi ye 。《shi jing ·lu song ·bi gong 》:“zuan yu zhi xu 。”