• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 仁心格異族,兩鵲棲其衙。

    “仁心格異族,兩鵲棲其衙。”詩句出處:《異鵲》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    昔我先君子,仁孝行於傢。
    傢有五畝園,麼鳳集桐花。
    是時烏與鵲,巢*可俯拏。
    憶我與諸兒,飼食觀群呀。
    裡人驚瑞異,野老笑而嗟。
    雲此方乳哺,甚畏鳶與蛇。
    手足之所及,二物不敢加。
    主人若可信,眾鳥不我遐。
    故知中孚化,可及魚與豭。
    柯侯古循吏,悃愊真無華。
    臨漳所全活,數等江幹沙。
    仁心格異族,兩鵲棲其衙。
    但恨不能言,相對空楂楂。
    善惡以類應,古語良非誇。
    君看彼酷吏,所至號鬼車。

    【註釋】:

    仁:

    ①古代的道德概念,核心是仁愛。《論語·顏淵》:“樊遲問仁。子曰:‘愛人。’”(子:孔子。)《呂氏春秋·不二》:“孔子貴仁。”②指仁人。《漢書·董仲舒傳》:“孔子稱殷有三仁,寡人亦以為粵有三仁。”(寡人:帝王自稱。粵:越國。)③對人的敬稱。《後漢書·趙壹傳》:“實望仁兄,昭其懸遲。”④植物的果核;植物果殼及某些甲殼動物裡面的部分。《顏氏傢訓·養生》:“鄴中朝士有單服杏仁。”[不仁]中醫稱肌膚或肢體麻木而失去感覺。《後漢書·班超傳》:“衰老被病,頭發無黑,兩手不仁。”引申為對事物反應遲鈍。

    仁心:

    仁愛的心意。《孟子·離婁》:“今有~~仁聞,而民不被其澤,不可法於後世者,不行先王之道也。”

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    格:

    ①樹木的長枝條。庾信《小園賦》:“草樹混淆,枝格相交。”②木柵欄。杜甫《潼關吏》:“連雲列戰格,飛鳥不能逾。”(戰格:阻擋敵人的柵欄。)③方形的框子;格子。楊炯《臥讀書架賦》:“伊國工而嘗巧,度山林以為格。”④規格;格式。《宋史·選舉志一》:“春考試,合格及第者,列名放榜於尚書省。”(尚書省:官署名。)⑤法律條文;法則;制度。《舊唐書·刑法志》:“武德二年,頒新格五十三條。”《新唐書·刑法志》:“唐之刑書有四:曰律、令、格、式……格者,百官有司之所常行之事也。”(有司:官吏。)⑥品質;風度。杜甫《壯遊》:“吾觀鴟(chī)夷子,才格出尋常。”(鴟夷子:即范蠡。)⑦推究;研究。《禮記·大學》:“致知在格物,物格而後知至。”⑧止;阻止。《說苑·君道》:“毋格其言,博采其辭。”晁錯《言兵事疏》:“勁弩長戟,射疏及遠,則匈奴之弓弗能格也。”⑨擊;打。《後漢書·鐘離意傳》:“乃解衣就格。”⑩正;糾正。《孟子·離婁上》:“惟大人為能格君心之非。”(大人:大德之人。)(11)至;到。《尚書·堯典》:“光被四表,格於上下。”(被:覆蓋。四表:四方。上下:天地。)(12)支架。《呂氏春秋 ·過理》:“糟丘酒地,肉圃為格。”(13)木柵欄。杜甫《潼關吏》:“連雲列戰格。”

    異:

    ①分開。《禮記·曲禮上》:“群居五人,則長者必異席。”②不同的;不同。《韓非子·五蠹》:“世異則事異。”(世:時代。事:指國傢政治和社會情況。)③奇特;與眾不同。柳宗元《捕蛇者說》:“永州之野產異蛇。”④奇怪;驚奇。陶潛《桃花源記》:“漁人甚異之。”⑤其他;別的。《禮記·曲禮下》:“不有異事,必有異慮。”

    異族:

    ①異姓的宗族。《周禮·春官·小宗伯》:“小斂大斂,帥~~而佐。”②不同種類。左思《蜀都賦》:“水物殊品,鱗介~~。”

    族:

    ①傢族,同姓的親屬。《詩經·魏風·汾沮(jù)洳(rù)》:“彼其(jì)之子,美如玉;美如玉,殊異乎公族。”(汾:水名。沮洳:地低濕。其:助詞。)《左傳·昭公八年》:“陳,顓頊之族也。”②種族;民族。《宋史·寇準傳》:“帝因命準使渭北,安撫族帳。”(族帳:古代少數民族聚族而居的帳幕,借指這些部族。)③品類。《淮南子·俶真》:“萬物百族。”④眾;一般。《莊子·養生主》:“族庖月更刀,折也。”(庖:廚師。)⑤聚集。《莊子·在宥》:“雲氣不待族而雨。”⑥古代滅族的酷刑。《史記·魏其武安侯列傳》:“使武安侯在者,族矣。”又《項羽本紀》:“毋妄言,族矣!”

    兩:

    ①[數]兩隻。《史記·孫子吳起列傳》:“則以刑法斷其~足而黥之。”②[數]二。白居易《琵琶行》:“轉軸撥弦三~聲,未成曲調先有情。”③[數]雙方。《赤壁之戰》:“孤與老賊勢不~立。”④[量]1. 雙。《詩經·齊風·南山》:“葛屨五~。”(葛屨:葛佈制成的鞋。)2. 重量單位。二十四銖為一兩,十六兩為一斤。《魯提轄拳打鎮關西》:“去包裡取出一錠十~銀子放在桌上。”3.匹。《左傳·閔公二年》:“歸夫人魚軒,重錦三十~。”⑤(liang)[量]計算車乘的單位。《古文觀止·送楊少尹序》:“車數百~。”

    棲:

    (一)①鳥類停留、歇宿。張衡《西京賦》:“南翔衡陽,北棲雁門。”②停留;居處。《國語·吳語》:“越王勾踐棲於會稽之上。” (二)xī [棲棲]忙碌不安的樣子。《論語·憲問》:“丘何為是棲棲者與?”

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)

    衙:

    ①[名]官署。蘇軾《異鵲》:“仁心格異族,兩鵲棲其~。”②[名]唐代皇帝坐理朝政的地方。《新唐書·儀衛志上》:“唐制,天子居曰‘~’,行曰‘駕’,皆有衛有嚴。”③[名]皇宮的前殿。元稹《邊昌宮詞》:“蛇出燕巢盤鬥拱,菌生香案正當~。”


  • 仁心格异族,两鹊栖其衙。

    “仁心格异族,两鹊栖其衙。”诗句出处:《异鹊》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    昔我先君子,仁孝行於家。
    家有五亩园,么凤集桐花。
    是时乌与鹊,巢*可俯拏。
    忆我与诸儿,饲食观群呀。
    里人惊瑞异,野老笑而嗟。
    云此方乳哺,甚畏鸢与蛇。
    手足之所及,二物不敢加。
    主人若可信,众鸟不我遐。
    故知中孚化,可及鱼与豭。
    柯侯古循吏,悃愊真无华。
    临漳所全活,数等江干沙。
    仁心格异族,两鹊栖其衙。
    但恨不能言,相对空楂楂。
    善恶以类应,古语良非夸。
    君看彼酷吏,所至号鬼车。

    【注释】:

    仁:

    ①古代的道德概念,核心是仁爱。《论语·颜渊》:“樊迟问仁。子曰:‘爱人。’”(子:孔子。)《吕氏春秋·不二》:“孔子贵仁。”②指仁人。《汉书·董仲舒传》:“孔子称殷有三仁,寡人亦以为粤有三仁。”(寡人:帝王自称。粤:越国。)③对人的敬称。《后汉书·赵壹传》:“实望仁兄,昭其悬迟。”④植物的果核;植物果壳及某些甲壳动物里面的部分。《颜氏家训·养生》:“邺中朝士有单服杏仁。”[不仁]中医称肌肤或肢体麻木而失去感觉。《后汉书·班超传》:“衰老被病,头发无黑,两手不仁。”引申为对事物反应迟钝。

    仁心:

    仁爱的心意。《孟子·离娄》:“今有~~仁闻,而民不被其泽,不可法于后世者,不行先王之道也。”

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    格:

    ①树木的长枝条。庾信《小园赋》:“草树混淆,枝格相交。”②木栅栏。杜甫《潼关吏》:“连云列战格,飞鸟不能逾。”(战格:阻挡敌人的栅栏。)③方形的框子;格子。杨炯《卧读书架赋》:“伊国工而尝巧,度山林以为格。”④规格;格式。《宋史·选举志一》:“春考试,合格及第者,列名放榜于尚书省。”(尚书省:官署名。)⑤法律条文;法则;制度。《旧唐书·刑法志》:“武德二年,颁新格五十三条。”《新唐书·刑法志》:“唐之刑书有四:曰律、令、格、式……格者,百官有司之所常行之事也。”(有司:官吏。)⑥品质;风度。杜甫《壮游》:“吾观鸱(chī)夷子,才格出寻常。”(鸱夷子:即范蠡。)⑦推究;研究。《礼记·大学》:“致知在格物,物格而后知至。”⑧止;阻止。《说苑·君道》:“毋格其言,博采其辞。”晁错《言兵事疏》:“劲弩长戟,射疏及远,则匈奴之弓弗能格也。”⑨击;打。《后汉书·钟离意传》:“乃解衣就格。”⑩正;纠正。《孟子·离娄上》:“惟大人为能格君心之非。”(大人:大德之人。)(11)至;到。《尚书·尧典》:“光被四表,格于上下。”(被:覆盖。四表:四方。上下:天地。)(12)支架。《吕氏春秋 ·过理》:“糟丘酒地,肉圃为格。”(13)木栅栏。杜甫《潼关吏》:“连云列战格。”

    异:

    ①分开。《礼记·曲礼上》:“群居五人,则长者必异席。”②不同的;不同。《韩非子·五蠹》:“世异则事异。”(世:时代。事:指国家政治和社会情况。)③奇特;与众不同。柳宗元《捕蛇者说》:“永州之野产异蛇。”④奇怪;惊奇。陶潜《桃花源记》:“渔人甚异之。”⑤其他;别的。《礼记·曲礼下》:“不有异事,必有异虑。”

    异族:

    ①异姓的宗族。《周礼·春官·小宗伯》:“小敛大敛,帅~~而佐。”②不同种类。左思《蜀都赋》:“水物殊品,鳞介~~。”

    族:

    ①家族,同姓的亲属。《诗经·魏风·汾沮(jù)洳(rù)》:“彼其(jì)之子,美如玉;美如玉,殊异乎公族。”(汾:水名。沮洳:地低湿。其:助词。)《左传·昭公八年》:“陈,颛顼之族也。”②种族;民族。《宋史·寇准传》:“帝因命准使渭北,安抚族帐。”(族帐:古代少数民族聚族而居的帐幕,借指这些部族。)③品类。《淮南子·俶真》:“万物百族。”④众;一般。《庄子·养生主》:“族庖月更刀,折也。”(庖:厨师。)⑤聚集。《庄子·在宥》:“云气不待族而雨。”⑥古代灭族的酷刑。《史记·魏其武安侯列传》:“使武安侯在者,族矣。”又《项羽本纪》:“毋妄言,族矣!”

    两:

    ①[数]两只。《史记·孙子吴起列传》:“则以刑法断其~足而黥之。”②[数]二。白居易《琵琶行》:“转轴拨弦三~声,未成曲调先有情。”③[数]双方。《赤壁之战》:“孤与老贼势不~立。”④[量]1. 双。《诗经·齐风·南山》:“葛屦五~。”(葛屦:葛布制成的鞋。)2. 重量单位。二十四铢为一两,十六两为一斤。《鲁提辖拳打镇关西》:“去包里取出一锭十~银子放在桌上。”3.匹。《左传·闵公二年》:“归夫人鱼轩,重锦三十~。”⑤(liang)[量]计算车乘的单位。《古文观止·送杨少尹序》:“车数百~。”

    栖:

    (一)①鸟类停留、歇宿。张衡《西京赋》:“南翔衡阳,北栖雁门。”②停留;居处。《国语·吴语》:“越王勾践栖于会稽之上。” (二)xī [栖栖]忙碌不安的样子。《论语·宪问》:“丘何为是栖栖者与?”

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)

    衙:

    ①[名]官署。苏轼《异鹊》:“仁心格异族,两鹊栖其~。”②[名]唐代皇帝坐理朝政的地方。《新唐书·仪卫志上》:“唐制,天子居曰‘~’,行曰‘驾’,皆有卫有严。”③[名]皇宫的前殿。元稹《边昌宫词》:“蛇出燕巢盘斗拱,菌生香案正当~。”


  • ren xin ge yi zu ,liang que qi ji ya 。

    “ren xin ge yi zu ,liang que qi ji ya 。”shi gou chu chu :《yi que 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    xi wo xian jun zi ,ren xiao hang wu jia 。
    jia you wu mu yuan ,me feng ji tong hua 。
    shi shi wu yu que ,chao *ke fu na 。
    yi wo yu zhu er ,si shi guan qun ya 。
    li ren jing rui yi ,ye lao xiao er jie 。
    yun ci fang ru bu ,shen wei yuan yu she 。
    shou zu zhi suo ji ,er wu bu gan jia 。
    zhu ren re ke xin ,zhong diao bu wo xia 。
    gu zhi zhong fu hua ,ke ji yu yu jia 。
    ke hou gu xun li ,kun bi zhen mo hua 。
    lin zhang suo quan huo ,shu deng jiang gan sha 。
    ren xin ge yi zu ,liang que qi ji ya 。
    dan hen bu neng yan ,xiang dui kong cha cha 。
    shan e yi lei ying ,gu yu liang fei kua 。
    jun kan bi ku li ,suo zhi hao gui che 。

    【zhu shi 】:

    ren :

    ①gu dai de dao de gai nian ,he xin shi ren ai 。《lun yu ·yan yuan 》:“fan chi wen ren 。zi yue :‘ai ren 。’”(zi :kong zi 。)《lv shi chun qiu ·bu er 》:“kong zi gui ren 。”②zhi ren ren 。《han shu ·dong zhong shu chuan 》:“kong zi chen yan you san ren ,gua ren yi yi wei yue you san ren 。”(gua ren :di wang zi chen 。yue :yue guo 。)③dui ren de jing chen 。《hou han shu ·zhao yi chuan 》:“shi wang ren xiong ,zhao ji xuan chi 。”④zhi wu de guo he ;zhi wu guo ke ji mou xie jia ke dong wu li mian de bu fen 。《yan shi jia xun ·yang sheng 》:“ye zhong chao shi you chan fu xing ren 。”[bu ren ]zhong yi chen ji fu huo zhi ti ma mu er shi qu gan jiao 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“cui lao bei bing ,tou fa mo hei ,liang shou bu ren 。”yin shen wei dui shi wu fan ying chi dun 。

    ren xin :

    ren ai de xin yi 。《meng zi ·li lou 》:“jin you ~~ren wen ,er min bu bei ji ze ,bu ke fa yu hou shi zhe ,bu hang xian wang zhi dao ye 。”

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    ge :

    ①shu mu de chang zhi tiao 。yu xin 《xiao yuan fu 》:“cao shu hun xiao ,zhi ge xiang jiao 。”②mu shan lan 。du fu 《tong guan li 》:“lian yun lie zhan ge ,fei diao bu neng yu 。”(zhan ge :zu dang di ren de shan lan 。)③fang xing de kuang zi ;ge zi 。yang jiong 《wo dou shu jia fu 》:“yi guo gong er chang qiao ,du shan lin yi wei ge 。”④gui ge ;ge shi 。《song shi ·shua ju zhi yi 》:“chun kao shi ,ge ge ji di zhe ,lie ming fang bang yu shang shu sheng 。”(shang shu sheng :guan shu ming 。)⑤fa lv tiao wen ;fa ze ;zhi du 。《jiu tang shu ·xing fa zhi 》:“wu de er nian ,ban xin ge wu shi san tiao 。”《xin tang shu ·xing fa zhi 》:“tang zhi xing shu you si :yue lv 、ling 、ge 、shi ……ge zhe ,bai guan you si zhi suo chang hang zhi shi ye 。”(you si :guan li 。)⑥pin zhi ;feng du 。du fu 《zhuang you 》:“wu guan chi (chī)yi zi ,cai ge chu xun chang 。”(chi yi zi :ji fan li 。)⑦tui jiu ;yan jiu 。《li ji ·da xue 》:“zhi zhi zai ge wu ,wu ge er hou zhi zhi 。”⑧zhi ;zu zhi 。《shui yuan ·jun dao 》:“wu ge ji yan ,bo cai ji ci 。”chao cuo 《yan bing shi shu 》:“jin nu chang ji ,she shu ji yuan ,ze xiong nu zhi gong fu neng ge ye 。”⑨ji ;da 。《hou han shu ·zhong li yi chuan 》:“nai jie yi jiu ge 。”⑩zheng ;jiu zheng 。《meng zi ·li lou shang 》:“wei da ren wei neng ge jun xin zhi fei 。”(da ren :da de zhi ren 。)(11)zhi ;dao 。《shang shu ·yao dian 》:“guang bei si biao ,ge yu shang xia 。”(bei :fu gai 。si biao :si fang 。shang xia :tian de 。)(12)zhi jia 。《lv shi chun qiu ·guo li 》:“zao qiu jiu de ,rou pu wei ge 。”(13)mu shan lan 。du fu 《tong guan li 》:“lian yun lie zhan ge 。”

    yi :

    ①fen kai 。《li ji ·qu li shang 》:“qun ju wu ren ,ze chang zhe bi yi xi 。”②bu tong de ;bu tong 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi ze shi yi 。”(shi :shi dai 。shi :zhi guo jia zheng zhi he she hui qing kuang 。)③ji te ;yu zhong bu tong 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yong zhou zhi ye chan yi she 。”④ji guai ;jing ji 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yu ren shen yi zhi 。”⑤ji ta ;bie de 。《li ji ·qu li xia 》:“bu you yi shi ,bi you yi lv 。”

    yi zu :

    ①yi xing de zong zu 。《zhou li ·chun guan ·xiao zong bai 》:“xiao lian da lian ,shuai ~~er zuo 。”②bu tong chong lei 。zuo sai 《shu dou fu 》:“shui wu shu pin ,lin jie ~~。”

    zu :

    ①jia zu ,tong xing de qin shu 。《shi jing ·wei feng ·fen ju (jù)ru (rù)》:“bi ji (jì)zhi zi ,mei ru yu ;mei ru yu ,shu yi hu gong zu 。”(fen :shui ming 。ju ru :de di shi 。ji :zhu ci 。)《zuo chuan ·zhao gong ba nian 》:“chen ,zhuan xu zhi zu ye 。”②chong zu ;min zu 。《song shi ·kou zhun chuan 》:“di yin ming zhun shi wei bei ,an fu zu zhang 。”(zu zhang :gu dai shao shu min zu ju zu er ju de zhang mu ,jie zhi zhe xie bu zu 。)③pin lei 。《huai na zi ·chu zhen 》:“mo wu bai zu 。”④zhong ;yi ban 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“zu pao yue geng dao ,she ye 。”(pao :chu shi 。)⑤ju ji 。《zhuang zi ·zai you 》:“yun qi bu dai zu er yu 。”⑥gu dai mie zu de ku xing 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi wu an hou zai zhe ,zu yi 。”you 《xiang yu ben ji 》:“wu wang yan ,zu yi !”

    liang :

    ①[shu ]liang zhi 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“ze yi xing fa duan ji ~zu er qing zhi 。”②[shu ]er 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“zhuai zhou bo xian san ~sheng ,wei cheng qu diao xian you qing 。”③[shu ]shuang fang 。《chi bi zhi zhan 》:“gu yu lao zei shi bu ~li 。”④[liang ]1. shuang 。《shi jing ·ji feng ·na shan 》:“ge ju wu ~。”(ge ju :ge bu zhi cheng de xie 。)2. chong liang chan wei 。er shi si zhu wei yi liang ,shi liu liang wei yi jin 。《lu di he quan da zhen guan xi 》:“qu bao li qu chu yi ding shi ~yin zi fang zai zhuo shang 。”3.pi 。《zuo chuan ·min gong er nian 》:“gui fu ren yu xuan ,chong jin san shi ~。”⑤(liang)[liang ]ji suan che cheng de chan wei 。《gu wen guan zhi ·song yang shao yin xu 》:“che shu bai ~。”

    qi :

    (yi )①diao lei ting liu 、xie su 。zhang heng 《xi jing fu 》:“na xiang heng yang ,bei qi yan men 。”②ting liu ;ju chu 。《guo yu ·wu yu 》:“yue wang gou jian qi yu hui ji zhi shang 。” (er )xī [qi qi ]mang liu bu an de yang zi 。《lun yu ·xian wen 》:“qiu he wei shi qi qi zhe yu ?”

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)

    ya :

    ①[ming ]guan shu 。su shi 《yi que 》:“ren xin ge yi zu ,liang que qi ji ~。”②[ming ]tang dai huang di zuo li chao zheng de de fang 。《xin tang shu ·yi wei zhi shang 》:“tang zhi ,tian zi ju yue ‘~’,hang yue ‘jia ’,jie you wei you yan 。”③[ming ]huang gong de qian dian 。yuan zhen 《bian chang gong ci 》:“she chu yan chao pan dou gong ,jun sheng xiang an zheng dang ~。”