• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 豈唯樂肥遁,聊復祛憂患。

    “豈唯樂肥遁,聊復祛憂患。”詩句出處:《晚歸香山寺因詠所懷》;是唐朝詩人白居易的作品。

    我年日已老,我身日已閑。
    閑出都門望,但見水與山。
    闕塞碧巖巖,伊流清潺潺。
    中有古精舍,軒戶無扃關。
    岸草歇可藉,逕蘿行可攀。
    朝隨浮雲出,夕與飛鳥還。
    吾道本迂拙,世途多險艱。
    嘗聞嵇呂輩,尤悔生疏頑。
    巢悟入箕潁,皓知返商顏。
    豈唯樂肥遁,聊復祛憂患。
    吾亦從此去,終老伊嵩間。

    【註釋】:

    豈:

    (一)副詞。①表示反問。相當於“難道”、“怎麼”。《左傳·僖公五年》:“晉,吾宗也,豈害我哉?”②表示推測或疑問。相當於“是否”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“諸葛孔明者,臥龍也,將軍豈願見之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快樂;和樂。《詩經·小雅·魚藻》:“豈樂飲酒。”[豈弟]同“愷悌”。和悅可親。《詩經·齊風·載驅》:“齊子豈弟。”(齊子:齊國國君的女兒。)

    唯:

    (一)①獨;隻;僅。白居易《琵琶行》:“東船西舫悄無言,唯見江心秋月白。”②用於句首,表希望。司馬遷《史記·廉頗藺相如列傳》:“唯大王與群臣孰計議之。”③用在句首,無實義。歐陽修《祭石曼卿文》:“唯治平四年七月某日。” (二)wěi 應答的聲音。《史記·范雎蔡澤列傳》:“秦王跽而請曰:‘先生何以幸教寡人!’范雎曰:‘唯,唯。’”

    樂:

    (一)①音樂。《周易·豫》:“先王以作樂崇德。”《呂氏春秋·古樂》:“故樂之所由來者尚矣,非獨為一世之所造也。”又為奏樂。《禮記·曲禮下》:“歲兇,年谷不登……士飲酒不樂。”②樂工;演奏音樂的人。《論語·微子》:“齊人歸女樂,季桓子受之。”(歸:通“饋”。贈送。)③樂器。《韓非子·解老》:“故竽先則鐘瑟皆隨,竽唱則諸樂皆和。” (二)lè愉快;快樂。《左傳· 隱公元年》:“其樂也融融。”范仲淹《嶽陽樓記》:“此樂何極?” (三)yào 喜好;喜愛。《論語·雍也》:“知者樂山,仁者樂水。”(知:智。)《晉書·阮籍傳》:“籍平生曾遊東平,樂其風土。”

    肥:

    ①肥胖。《漢書·趙充國傳》:“今虜馬肥,糧食方饒,擊之恐不能傷害。”②茁壯;粗大。韓愈《山石》:“芭蕉葉大支子肥。”③肥沃;富饒。《韓非子·說林下》:“爭肥饒之地。”

    肥遁:

    隱居避世。石崇《思歸引序》:“篤好林藪,遂~~於河陽別業。”

    遁:

    (一)①逃走;逃跑。《左傳·莊公二十八年》:“諸侯救鄭,楚師夜遁。”(師:軍隊。)《莊子·則陽》:“遁其天,離其性。”②躲避;回避。蘇軾《阮籍嘯臺》:“阮生古狂達,遁世默無言。”③欺騙;欺瞞;蒙騙。《淮南子·繆稱》:“世莫不舉賢,或以治,或以亂,非自遁,求同乎己者也。”《史記·酷吏列傳》:“上下相遁,至於不振。”④隱匿;隱藏。陸機《漢高祖功臣頌》:“鬼無隱謀,物無遁形。”《孟子·公孫醜》“遁辭知其所窮。”⑤放縱。《呂氏春秋·本生》:“遁焉,性惡得不傷。”(二) qūn [遁巡]同“逡巡”。有所顧慮而徘徊。《漢書·陳勝項籍傳贊》:“九國之師循巡而不敢進。”

    聊:

    ①耳鳴。劉向《九嘆· 遠逝》:“耳聊啾而戃(tǎng)慌。”(戃慌:恍忽。)②依靠;憑借。《戰國策·秦策一》:“上下相愁,民無所聊。”③副詞。1.相當於“姑且”。辛棄疾《永遇樂·檢校停雲新種杉松戲作》:“夢覺東窗,聊復爾爾,起欲題書簡。”(爾爾:如此。)《左傳·襄公二十一年》:“聊以卒歲。”2.相當於“略微”。陶潛《庚戌歲九月中於西田獲早稻》:“開春理常業,歲功聊可觀。”④地名。在今山東聊城縣。

    復:

    ①返回;回歸。《左傳·宣公二年》:“宣子未出山而復。”崔顥《黃鶴樓》:“黃鶴一去不復返。”②恢復。《呂氏春秋·慎大》:“武王於是復盤庚之政。”③報復。《孟子·滕文公下》:“為匹夫匹婦復仇也。”④回報;回復。《孟子·梁惠王上》:“有復於王者曰。”⑤副詞。再;又。曹植《送應氏》:“側足無行徑,荒疇不復田。”⑥免除賦稅徭役。《漢書·五行志下之下》:“裁什一之稅,復三日之役。”

    祛:

    ①除去;消除。王嘉《拾遺記·崑崙山》:“又有祛塵之風,若衣服塵污者,風至吹之,衣則凈如浣濯。”②開;啟。《漢書· 兒寬傳》:“以為封禪告成,合祛於天神地祇(qí)。”(地祇:地神。)[祛祛]強健的樣子。《詩經·魯頌·��》:“以車祛祛。”

    憂:

    ①擔憂;發愁。《鹽鐵論·伐功》:“憂人之患者,民一心而歸之,湯武是也。”(湯武:商湯王和周武王。)白居易《賣炭翁》:“心憂炭賤願天寒。”②困厄;憂患。《新書·禮》:“憂民之憂者,民必憂其憂。”蘇軾《貧士》:“未能遣一力,分汝薪水憂。”③特指父母的喪事。《魏書·李彪傳》:“朝臣丁父憂者假滿赴職。”(丁:遭遇。)

    憂患:

    患難。《孟子·告子》:“然後知生於~~而死於安樂也。”

    患:

    ①憂慮;擔憂。《論語·憲問》:“不患人之不己知,患其不能也。”②禍患;禍害。王粲《七哀詩》:“西京亂無象,豺虎方遘患。”(無象:無道。遘:同“構”。造成。)③疾病。柳宗元《愈膏肓賦》:“愈膏肓之患難。”又弊病。《商君書·算地》:“凡世主之患,用兵者不量力,治草萊者不度(duó)地。”(度:量長短。)④生病。《晉書·桓石虔傳》:“時有患瘧疾者。”


  • 岂唯乐肥遁,聊复祛忧患。

    “岂唯乐肥遁,聊复祛忧患。”诗句出处:《晚归香山寺因咏所怀》;是唐朝诗人白居易的作品。

    我年日已老,我身日已闲。
    闲出都门望,但见水与山。
    阙塞碧岩岩,伊流清潺潺。
    中有古精舍,轩户无扃关。
    岸草歇可藉,迳萝行可攀。
    朝随浮云出,夕与飞鸟还。
    吾道本迂拙,世途多险艰。
    尝闻嵇吕辈,尤悔生疏顽。
    巢悟入箕颍,皓知返商颜。
    岂唯乐肥遁,聊复祛忧患。
    吾亦从此去,终老伊嵩间。

    【注释】:

    岂:

    (一)副词。①表示反问。相当于“难道”、“怎么”。《左传·僖公五年》:“晋,吾宗也,岂害我哉?”②表示推测或疑问。相当于“是否”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“诸葛孔明者,卧龙也,将军岂愿见之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快乐;和乐。《诗经·小雅·鱼藻》:“岂乐饮酒。”[岂弟]同“愷悌”。和悦可亲。《诗经·齐风·载驱》:“齐子岂弟。”(齐子:齐国国君的女儿。)

    唯:

    (一)①独;只;仅。白居易《琵琶行》:“东船西舫悄无言,唯见江心秋月白。”②用于句首,表希望。司马迁《史记·廉颇蔺相如列传》:“唯大王与群臣孰计议之。”③用在句首,无实义。欧阳修《祭石曼卿文》:“唯治平四年七月某日。” (二)wěi 应答的声音。《史记·范雎蔡泽列传》:“秦王跽而请曰:‘先生何以幸教寡人!’范雎曰:‘唯,唯。’”

    乐:

    (一)①音乐。《周易·豫》:“先王以作乐崇德。”《吕氏春秋·古乐》:“故乐之所由来者尚矣,非独为一世之所造也。”又为奏乐。《礼记·曲礼下》:“岁凶,年谷不登……士饮酒不乐。”②乐工;演奏音乐的人。《论语·微子》:“齐人归女乐,季桓子受之。”(归:通“馈”。赠送。)③乐器。《韩非子·解老》:“故竽先则钟瑟皆随,竽唱则诸乐皆和。” (二)lè愉快;快乐。《左传· 隐公元年》:“其乐也融融。”范仲淹《岳阳楼记》:“此乐何极?” (三)yào 喜好;喜爱。《论语·雍也》:“知者乐山,仁者乐水。”(知:智。)《晋书·阮籍传》:“籍平生曾游东平,乐其风土。”

    肥:

    ①肥胖。《汉书·赵充国传》:“今虏马肥,粮食方饶,击之恐不能伤害。”②茁壮;粗大。韩愈《山石》:“芭蕉叶大支子肥。”③肥沃;富饶。《韩非子·说林下》:“争肥饶之地。”

    肥遁:

    隐居避世。石崇《思归引序》:“笃好林薮,遂~~于河阳别业。”

    遁:

    (一)①逃走;逃跑。《左传·庄公二十八年》:“诸侯救郑,楚师夜遁。”(师:军队。)《庄子·则阳》:“遁其天,离其性。”②躲避;回避。苏轼《阮籍啸台》:“阮生古狂达,遁世默无言。”③欺骗;欺瞒;蒙骗。《淮南子·缪称》:“世莫不举贤,或以治,或以乱,非自遁,求同乎己者也。”《史记·酷吏列传》:“上下相遁,至于不振。”④隐匿;隐藏。陆机《汉高祖功臣颂》:“鬼无隐谋,物无遁形。”《孟子·公孙丑》“遁辞知其所穷。”⑤放纵。《吕氏春秋·本生》:“遁焉,性恶得不伤。”(二) qūn [遁巡]同“逡巡”。有所顾虑而徘徊。《汉书·陈胜项籍传赞》:“九国之师循巡而不敢进。”

    聊:

    ①耳鸣。刘向《九叹· 远逝》:“耳聊啾而戃(tǎng)慌。”(戃慌:恍忽。)②依靠;凭借。《战国策·秦策一》:“上下相愁,民无所聊。”③副词。1.相当于“姑且”。辛弃疾《永遇乐·检校停云新种杉松戏作》:“梦觉东窗,聊复尔尔,起欲题书简。”(尔尔:如此。)《左传·襄公二十一年》:“聊以卒岁。”2.相当于“略微”。陶潜《庚戌岁九月中于西田获早稻》:“开春理常业,岁功聊可观。”④地名。在今山东聊城县。

    复:

    ①返回;回归。《左传·宣公二年》:“宣子未出山而复。”崔颢《黄鹤楼》:“黄鹤一去不复返。”②恢复。《吕氏春秋·慎大》:“武王于是复盘庚之政。”③报复。《孟子·滕文公下》:“为匹夫匹妇复仇也。”④回报;回复。《孟子·梁惠王上》:“有复于王者曰。”⑤副词。再;又。曹植《送应氏》:“侧足无行径,荒畴不复田。”⑥免除赋税徭役。《汉书·五行志下之下》:“裁什一之税,复三日之役。”

    祛:

    ①除去;消除。王嘉《拾遗记·崑崙山》:“又有祛尘之风,若衣服尘污者,风至吹之,衣则净如浣濯。”②开;启。《汉书· 兒宽传》:“以为封禅告成,合祛于天神地祇(qí)。”(地祇:地神。)[祛祛]强健的样子。《诗经·鲁颂·��》:“以车祛祛。”

    忧:

    ①担忧;发愁。《盐铁论·伐功》:“忧人之患者,民一心而归之,汤武是也。”(汤武:商汤王和周武王。)白居易《卖炭翁》:“心忧炭贱愿天寒。”②困厄;忧患。《新书·礼》:“忧民之忧者,民必忧其忧。”苏轼《贫士》:“未能遣一力,分汝薪水忧。”③特指父母的丧事。《魏书·李彪传》:“朝臣丁父忧者假满赴职。”(丁:遭遇。)

    忧患:

    患难。《孟子·告子》:“然后知生于~~而死于安乐也。”

    患:

    ①忧虑;担忧。《论语·宪问》:“不患人之不己知,患其不能也。”②祸患;祸害。王粲《七哀诗》:“西京乱无象,豺虎方遘患。”(无象:无道。遘:同“构”。造成。)③疾病。柳宗元《愈膏肓赋》:“愈膏肓之患难。”又弊病。《商君书·算地》:“凡世主之患,用兵者不量力,治草莱者不度(duó)地。”(度:量长短。)④生病。《晋书·桓石虔传》:“时有患疟疾者。”


  • qi wei le fei dun ,liao fu qu you huan 。

    “qi wei le fei dun ,liao fu qu you huan 。”shi gou chu chu :《wan gui xiang shan si yin yong suo huai 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    wo nian ri yi lao ,wo shen ri yi xian 。
    xian chu dou men wang ,dan jian shui yu shan 。
    que sai bi yan yan ,yi liu qing chan chan 。
    zhong you gu jing she ,xuan hu mo jiong guan 。
    an cao xie ke ji ,jing luo hang ke pan 。
    chao sui fu yun chu ,xi yu fei diao hai 。
    wu dao ben yu zhuo ,shi tu duo xian jian 。
    chang wen ji lv bei ,you hui sheng shu wan 。
    chao wu ru ji ying ,hao zhi fan shang yan 。
    qi wei le fei dun ,liao fu qu you huan 。
    wu yi cong ci qu ,zhong lao yi song jian 。

    【zhu shi 】:

    qi :

    (yi )fu ci 。①biao shi fan wen 。xiang dang yu “nan dao ”、“zen me ”。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin ,wu zong ye ,qi hai wo zai ?”②biao shi tui ce huo yi wen 。xiang dang yu “shi fou ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“zhu ge kong ming zhe ,wo long ye ,jiang jun qi yuan jian zhi hu ?”(er )kǎi tong “愷”。kuai le ;he le 。《shi jing ·xiao ya ·yu zao 》:“qi le yin jiu 。”[qi di ]tong “愷ti ”。he yue ke qin 。《shi jing ·ji feng ·zai qu 》:“ji zi qi di 。”(ji zi :ji guo guo jun de nv er 。)

    wei :

    (yi )①du ;zhi ;jin 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“dong chuan xi fang qiao mo yan ,wei jian jiang xin qiu yue bai 。”②yong yu gou shou ,biao xi wang 。si ma qian 《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“wei da wang yu qun chen shu ji yi zhi 。”③yong zai gou shou ,mo shi yi 。ou yang xiu 《ji dan man qing wen 》:“wei zhi ping si nian qi yue mou ri 。” (er )wěi ying da de sheng yin 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“qin wang ji er qing yue :‘xian sheng he yi xing jiao gua ren !’fan ju yue :‘wei ,wei 。’”

    le :

    (yi )①yin le 。《zhou yi ·yu 》:“xian wang yi zuo le chong de 。”《lv shi chun qiu ·gu le 》:“gu le zhi suo you lai zhe shang yi ,fei du wei yi shi zhi suo zao ye 。”you wei zou le 。《li ji ·qu li xia 》:“sui xiong ,nian gu bu deng ……shi yin jiu bu le 。”②le gong ;yan zou yin le de ren 。《lun yu ·wei zi 》:“ji ren gui nv le ,ji huan zi shou zhi 。”(gui :tong “kui ”。zeng song 。)③le qi 。《han fei zi ·jie lao 》:“gu yu xian ze zhong se jie sui ,yu chang ze zhu le jie he 。” (er )lèyu kuai ;kuai le 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“ji le ye rong rong 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ci le he ji ?” (san )yào xi hao ;xi ai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi zhe le shan ,ren zhe le shui 。”(zhi :zhi 。)《jin shu ·ruan ji chuan 》:“ji ping sheng ceng you dong ping ,le ji feng tu 。”

    fei :

    ①fei pan 。《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“jin lu ma fei ,liang shi fang rao ,ji zhi kong bu neng shang hai 。”②zhuo zhuang ;cu da 。han yu 《shan dan 》:“ba jiao xie da zhi zi fei 。”③fei wo ;fu rao 。《han fei zi ·shui lin xia 》:“zheng fei rao zhi de 。”

    fei dun :

    yin ju bi shi 。dan chong 《sai gui yin xu 》:“du hao lin sou ,sui ~~yu he yang bie ye 。”

    dun :

    (yi )①tao zou ;tao pao 。《zuo chuan ·zhuang gong er shi ba nian 》:“zhu hou jiu zheng ,chu shi ye dun 。”(shi :jun dui 。)《zhuang zi ·ze yang 》:“dun ji tian ,li ji xing 。”②duo bi ;hui bi 。su shi 《ruan ji xiao tai 》:“ruan sheng gu kuang da ,dun shi mo mo yan 。”③qi pian ;qi man ;meng pian 。《huai na zi ·miao chen 》:“shi mo bu ju xian ,huo yi zhi ,huo yi luan ,fei zi dun ,qiu tong hu ji zhe ye 。”《shi ji ·ku li lie chuan 》:“shang xia xiang dun ,zhi yu bu zhen 。”④yin ni ;yin cang 。liu ji 《han gao zu gong chen song 》:“gui mo yin mou ,wu mo dun xing 。”《meng zi ·gong sun chou 》“dun ci zhi ji suo qiong 。”⑤fang zong 。《lv shi chun qiu ·ben sheng 》:“dun yan ,xing e de bu shang 。”(er ) qūn [dun xun ]tong “qun xun ”。you suo gu lv er pai huai 。《han shu ·chen sheng xiang ji chuan zan 》:“jiu guo zhi shi xun xun er bu gan jin 。”

    liao :

    ①er ming 。liu xiang 《jiu tan · yuan shi 》:“er liao jiu er tang (tǎng)huang 。”(tang huang :huang hu 。)②yi kao ;ping jie 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“shang xia xiang chou ,min mo suo liao 。”③fu ci 。1.xiang dang yu “gu ju ”。xin qi ji 《yong yu le ·jian jiao ting yun xin chong sha song hu zuo 》:“meng jiao dong chuang ,liao fu er er ,qi yu ti shu jian 。”(er er :ru ci 。)《zuo chuan ·xiang gong er shi yi nian 》:“liao yi cu sui 。”2.xiang dang yu “lve wei ”。tao qian 《geng qu sui jiu yue zhong yu xi tian huo zao dao 》:“kai chun li chang ye ,sui gong liao ke guan 。”④de ming 。zai jin shan dong liao cheng xian 。

    fu :

    ①fan hui ;hui gui 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“xuan zi wei chu shan er fu 。”cui hao 《huang he lou 》:“huang he yi qu bu fu fan 。”②hui fu 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“wu wang yu shi fu pan geng zhi zheng 。”③bao fu 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wei pi fu pi fu fu chou ye 。”④hui bao ;hui fu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“you fu yu wang zhe yue 。”⑤fu ci 。zai ;you 。cao zhi 《song ying shi 》:“ce zu mo hang jing ,huang chou bu fu tian 。”⑥mian chu fu shui yao yi 。《han shu ·wu hang zhi xia zhi xia 》:“cai shen yi zhi shui ,fu san ri zhi yi 。”

    qu :

    ①chu qu ;xiao chu 。wang jia 《she wei ji ·kun 崙shan 》:“you you qu chen zhi feng ,re yi fu chen wu zhe ,feng zhi chui zhi ,yi ze jing ru huan zhuo 。”②kai ;qi 。《han shu · 兒kuan chuan 》:“yi wei feng chan gao cheng ,ge qu yu tian shen de 祇(qí)。”(de 祇:de shen 。)[qu qu ]jiang jian de yang zi 。《shi jing ·lu song ·��》:“yi che qu qu 。”

    you :

    ①dan you ;fa chou 。《yan tie lun ·fa gong 》:“you ren zhi huan zhe ,min yi xin er gui zhi ,shang wu shi ye 。”(shang wu :shang shang wang he zhou wu wang 。)bai ju yi 《mai tan weng 》:“xin you tan jian yuan tian han 。”②kun e ;you huan 。《xin shu ·li 》:“you min zhi you zhe ,min bi you ji you 。”su shi 《pin shi 》:“wei neng qian yi li ,fen ru xin shui you 。”③te zhi fu mu de sang shi 。《wei shu ·li biao chuan 》:“chao chen ding fu you zhe jia man fu zhi 。”(ding :zao yu 。)

    you huan :

    huan nan 。《meng zi ·gao zi 》:“ran hou zhi sheng yu ~~er si yu an le ye 。”

    huan :

    ①you lv ;dan you 。《lun yu ·xian wen 》:“bu huan ren zhi bu ji zhi ,huan ji bu neng ye 。”②huo huan ;huo hai 。wang can 《qi ai shi 》:“xi jing luan mo xiang ,chai hu fang gou huan 。”(mo xiang :mo dao 。gou :tong “gou ”。zao cheng 。)③ji bing 。liu zong yuan 《yu gao huang fu 》:“yu gao huang zhi huan nan 。”you bi bing 。《shang jun shu ·suan de 》:“fan shi zhu zhi huan ,yong bing zhe bu liang li ,zhi cao lai zhe bu du (duó)de 。”(du :liang chang duan 。)④sheng bing 。《jin shu ·huan dan qian chuan 》:“shi you huan nve ji zhe 。”