• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 耿耿殘燈背壁影,蕭蕭暗雨打窗聲。

    “耿耿殘燈背壁影,蕭蕭暗雨打窗聲。”詩句出處:《上陽白發人-愍怨曠也》;是唐朝詩人白居易的作品。

    上陽人,紅顏闇老白發新。綠衣監使守宮門,
    一閉上陽多少春。玄宗末歲初選入,入時十六今六十。
    同時采擇百馀人,零落年深殘此身。憶昔吞悲別親族,
    扶入車中不教哭。皆雲入內便承恩,臉似芙蓉胸似玉。
    未容君王得見面,已被楊妃遙側目。妒令潛配上陽宮,
    一生遂向空房宿。宿空房,秋夜長,夜長無寐天不明。
    耿耿殘燈背壁影,蕭蕭暗雨打窗聲。春日遲,
    日遲獨坐天難暮。宮鶯百囀愁厭聞,梁燕雙棲老休妒。
    鶯歸燕去長悄然,春往秋來不記年。唯向深宮望明月,
    東西四五百回圓。今日宮中年最老,大傢遙賜尚書號。
    小頭鞋履窄衣裳,青黛點眉眉細長。外人不見見應笑,
    天寶末年時世妝。上陽人,苦最多。少亦苦,老亦苦,
    少苦老苦兩如何。君不見昔時呂向美人賦,
    又不見今日上陽白發歌。

    【註釋】:

    耿:

    ①光明。蘇軾《二十六日五更起行至磻溪未明》:“山頭孤月耿猶在,石上寒波曉更喧。”②耿直;剛直。韓愈《南山詩》:“參差相疊重,剛耿陵宇宙。”③心中不安。高適《秦中送李九赴越》:“適越雖有以,出關終耿然。”(以:原由。)④照。《國語·晉語三》:“若入,必伯諸侯以見天子,其光耿於民矣。”[耿耿]1. 心中不安。《詩經·邶風·柏舟》:“耿耿不寐,如有隱憂。”2. 微明的樣子。白居易《長恨歌》:“遲遲鐘鼓初長夜,耿耿星河欲曙天。”3. 誠信的樣子。文天祥《正氣歌》:“顧此耿耿在,仰望浮雲白。”

    耿耿:

    ①忠誠的樣子。《楚辭·九嘆·惜賢》:“進雄鳩之~~兮,讒介介而蔽之。”②內心不安的樣子。《詩·邶風·柏舟》:“~~不寐,如有隱憂。”③明亮,光明。韓愈《利劍》:“利劍光~~,佩之使我無邪心。”

    耿:

    ①光明。蘇軾《二十六日五更起行至磻溪未明》:“山頭孤月耿猶在,石上寒波曉更喧。”②耿直;剛直。韓愈《南山詩》:“參差相疊重,剛耿陵宇宙。”③心中不安。高適《秦中送李九赴越》:“適越雖有以,出關終耿然。”(以:原由。)④照。《國語·晉語三》:“若入,必伯諸侯以見天子,其光耿於民矣。”[耿耿]1. 心中不安。《詩經·邶風·柏舟》:“耿耿不寐,如有隱憂。”2. 微明的樣子。白居易《長恨歌》:“遲遲鐘鼓初長夜,耿耿星河欲曙天。”3. 誠信的樣子。文天祥《正氣歌》:“顧此耿耿在,仰望浮雲白。”

    殘:

    ①傷害;殺害。柳宗元《斷刑論》:“秋冬之有霜雪也,舉草木而殘之。”(舉:全部。)②毀壞;破壞。《荀子·榮辱》:“鬥者……室傢立殘,親戚不免乎刑戮。”(立:立刻;馬上。)③殘暴;殘忍。《史記· 張耳傳》:“將軍瞋目張膽,出萬死不顧一生之計,為天下除殘也。”④指殘暴的人。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“將軍以神武雄才……當橫行天下,為漢傢除殘去穢。”⑤殘缺;不完整。《後漢書·儒林列傳》:“禮樂分崩,典文殘落。”⑥剩餘;殘餘。方幹《送饒州王司法之任兼寄朱處士》:“留醉悲殘歲,含情寄遠書。”杜審言《大酺樂》詩:“梅花落處疑殘雪。”

    背:

    ①脊背。《鹽鐵論·利議》:“議論無所依,如膝癢而搔背。”(依:根據。)②背面;反面。③背對著。《周禮·秋官·司儀》:“不正其主面,亦不背客。”④違反;違背。賈誼《治安策》:“若其它背理而傷道者,難遍從疏舉。”(疏舉:分條列舉。)⑤背叛。《史記·高祖本紀》:“佈果背楚。”(佈:人名。果:果然。)⑥棄去;離開。《漢書·食貨志上》:“時民近戰國,皆背本趨末。”

    壁:

    ①墻;墻壁。《漢書·司馬相如傳》:“相如與馳歸成都,傢徒四壁立。”②營壘。《漢書·高帝紀上》:“帝晨馳入韓信、張耳壁,奪之軍。”③構築營壘;駐守。《史記·項羽本紀》:“項王軍壁垓(gāi)下,兵少食盡,漢軍及諸侯兵圍之數重。夜聞漢軍四面皆楚歌。”(垓下:地名。)④陡峭的山崖。《隋書·豆盧勣(jī)傳》:“其山絕壁千尋,由來乏水,諸羌苦之。”(尋:古代長度單位,八尺為尋。)⑤邊;面。王實甫《西廂記》第四本第三折:“一個這壁,一個那壁,一遞一聲長籲氣。”(遞:輪流;順次。)⑥星宿名。二十八宿(xiù)之一。

    蕭:

    ①香蒿。《詩經·王風·采葛》:“彼采蕭兮,一日不見,如三秋兮。”②淒清;冷落。劉伶《北芒客舍》:“枯葉散蕭林。”③灑脫。蘇轍《武昌九曲亭記》:“(浮圖精舍)依山臨壑,隱蔽松櫪(lì),蕭然絕俗。”(櫪:木名。)④古國名。春秋時宋的附庸,後為楚所滅。在今安徽省蕭縣西北。[蕭條]荒涼。陳子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔風吹海樹,蕭條邊已秋。”[蕭索]冷落蕭條。李白《古風五十九首》之十四:“胡關饒風沙,蕭索竟終古。”(饒:多。)[蕭瑟]1.風聲。曹操《步出夏門行·觀滄海》:“秋風蕭瑟,洪波湧起。”2. 寂寞淒涼。杜甫《北征》:“人煙渺蕭瑟。”[蕭墻]古代宮室作為屏障用的矮墻,後借指內部。《論語·季氏》:“吾恐季氏之憂,不在顓(zhuān)臾,而在蕭墻之內也。”(季氏:季孫氏。春秋後期魯國貴族。顓臾:古國名。)

    蕭蕭:

    ①稀疏的樣子。蘇軾《次韻韶守狄大夫見贈》:“華發~~老遂良,一身萍掛海中央。”②衰敗的樣子。劉禹錫《西塞山懷古》:“今逢四海為傢日,故壘~~蘆荻秋。”③狀風吹草木搖落的聲音。杜甫《登高》:“無邊落木~~下,不盡長江滾滾來。”④狀馬鳴聲。李白《送友人》:“揮手自茲去,~~班馬鳴。”

    蕭:

    ①香蒿。《詩經·王風·采葛》:“彼采蕭兮,一日不見,如三秋兮。”②淒清;冷落。劉伶《北芒客舍》:“枯葉散蕭林。”③灑脫。蘇轍《武昌九曲亭記》:“(浮圖精舍)依山臨壑,隱蔽松櫪(lì),蕭然絕俗。”(櫪:木名。)④古國名。春秋時宋的附庸,後為楚所滅。在今安徽省蕭縣西北。[蕭條]荒涼。陳子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔風吹海樹,蕭條邊已秋。”[蕭索]冷落蕭條。李白《古風五十九首》之十四:“胡關饒風沙,蕭索竟終古。”(饒:多。)[蕭瑟]1.風聲。曹操《步出夏門行·觀滄海》:“秋風蕭瑟,洪波湧起。”2. 寂寞淒涼。杜甫《北征》:“人煙渺蕭瑟。”[蕭墻]古代宮室作為屏障用的矮墻,後借指內部。《論語·季氏》:“吾恐季氏之憂,不在顓(zhuān)臾,而在蕭墻之內也。”(季氏:季孫氏。春秋後期魯國貴族。顓臾:古國名。)

    暗:

    ①黑暗;昏暗不明。《楚辭·九辯》:“卒壅蔽此浮雲兮,下暗漠而無光。”(壅蔽:遮蓋。漠:昏暗。)李白《古風五十九首·二十四》:“大車揚飛塵,亭午暗阡陌。”(亭午:正午。阡陌:道路。)②幽暗;幽深。高啟《中秋玩月張校理宅得南字》:“今年在舍反寂寞,暗室困臥如僵蠶。”③不公開;隱蔽。陸遊《入蜀記》卷六:“龍門水尤湍急,多暗石。”④默默地;悄悄地。杜甫《可嘆》詩:“群書萬卷常暗誦。”⑤昏亂;愚昧。《三國志·蜀書·後主傳》:“否(pǐ痞)德暗弱。”(道德低下,愚昧無能。否德:不德。)

    打:

    ①撞擊。《世說新語·豪爽》:“以如意打唾壺,壺口盡缺。”《魏書·張彝傳》:“以瓦石擊打公門。”②毆打;攻打。《梁書·侯景傳》:“打邵陵王於北山,破柳仲禮於南岸。”③某些動作的代稱。宋·歐陽修《文忠集》:“至於造舟車者曰打船打車,網魚曰打魚,汲水曰打水。”④介詞。與“自”、“從”相當。介紹處所、方向或時間。關漢卿《大德歌》:“誰著你搖鈴唱挽歌,因打亞仙門前過,恰便是司馬淚痕多。”(司馬:指白居易,他任江州司馬。)

    聲:

    ①樂音;音樂。《論語·陽貨》:“惡紫之奪朱也惡鄭聲之亂雅樂也。”(鄭聲:指鄭地的俗樂。雅樂:指廟堂音樂,正樂。)②聲音;聲響。《詩經·小雅·伐木》:“嚶其鳴矣,求其友聲。”③發出聲音。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“阿女默無聲,手巾掩口啼,淚落便如瀉。”④口音。魏禧《大鐵椎傳》:“與人罕言語,語類楚聲。”⑤聲張;張揚。張溥《五人墓碑記》:“吾社之行為士先者,為之聲義,斂貲(zī)財以送其行。”(斂:聚集。貲:通“資”,財物。)⑥名譽;名聲;聲望。《詩經·大雅·文王有聲》:“文王有聲。”⑦聲勢。《戰國策·齊策一》:“吾三戰而三勝,聲威天下。”(威:震。)⑧指漢字的聲母。《南史·謝莊傳》:“又王玄謨問莊何者為雙聲,何者為疊韻。”⑨指聲調,漢字有平、上、去、入四種聲調。韓愈《唐故相權公墓碑》:“(權)公生三歲,知變四聲,四歲能為詩。”(權公:權德輿。)⑩量詞。表示聲音發出的次數。白居易《琵琶行》:“轉軸拔弦三兩聲。”


  • 耿耿残灯背壁影,萧萧暗雨打窗声。

    “耿耿残灯背壁影,萧萧暗雨打窗声。”诗句出处:《上阳白发人-愍怨旷也》;是唐朝诗人白居易的作品。

    上阳人,红颜闇老白发新。绿衣监使守宫门,
    一闭上阳多少春。玄宗末岁初选入,入时十六今六十。
    同时采择百馀人,零落年深残此身。忆昔吞悲别亲族,
    扶入车中不教哭。皆云入内便承恩,脸似芙蓉胸似玉。
    未容君王得见面,已被杨妃遥侧目。妒令潜配上阳宫,
    一生遂向空房宿。宿空房,秋夜长,夜长无寐天不明。
    耿耿残灯背壁影,萧萧暗雨打窗声。春日迟,
    日迟独坐天难暮。宫莺百啭愁厌闻,梁燕双栖老休妒。
    莺归燕去长悄然,春往秋来不记年。唯向深宫望明月,
    东西四五百回圆。今日宫中年最老,大家遥赐尚书号。
    小头鞋履窄衣裳,青黛点眉眉细长。外人不见见应笑,
    天宝末年时世妆。上阳人,苦最多。少亦苦,老亦苦,
    少苦老苦两如何。君不见昔时吕向美人赋,
    又不见今日上阳白发歌。

    【注释】:

    耿:

    ①光明。苏轼《二十六日五更起行至磻溪未明》:“山头孤月耿犹在,石上寒波晓更喧。”②耿直;刚直。韩愈《南山诗》:“参差相叠重,刚耿陵宇宙。”③心中不安。高适《秦中送李九赴越》:“适越虽有以,出关终耿然。”(以:原由。)④照。《国语·晋语三》:“若入,必伯诸侯以见天子,其光耿于民矣。”[耿耿]1. 心中不安。《诗经·邶风·柏舟》:“耿耿不寐,如有隐忧。”2. 微明的样子。白居易《长恨歌》:“迟迟钟鼓初长夜,耿耿星河欲曙天。”3. 诚信的样子。文天祥《正气歌》:“顾此耿耿在,仰望浮云白。”

    耿耿:

    ①忠诚的样子。《楚辞·九叹·惜贤》:“进雄鸠之~~兮,谗介介而蔽之。”②内心不安的样子。《诗·邶风·柏舟》:“~~不寐,如有隐忧。”③明亮,光明。韩愈《利剑》:“利剑光~~,佩之使我无邪心。”

    耿:

    ①光明。苏轼《二十六日五更起行至磻溪未明》:“山头孤月耿犹在,石上寒波晓更喧。”②耿直;刚直。韩愈《南山诗》:“参差相叠重,刚耿陵宇宙。”③心中不安。高适《秦中送李九赴越》:“适越虽有以,出关终耿然。”(以:原由。)④照。《国语·晋语三》:“若入,必伯诸侯以见天子,其光耿于民矣。”[耿耿]1. 心中不安。《诗经·邶风·柏舟》:“耿耿不寐,如有隐忧。”2. 微明的样子。白居易《长恨歌》:“迟迟钟鼓初长夜,耿耿星河欲曙天。”3. 诚信的样子。文天祥《正气歌》:“顾此耿耿在,仰望浮云白。”

    残:

    ①伤害;杀害。柳宗元《断刑论》:“秋冬之有霜雪也,举草木而残之。”(举:全部。)②毁坏;破坏。《荀子·荣辱》:“斗者……室家立残,亲戚不免乎刑戮。”(立:立刻;马上。)③残暴;残忍。《史记· 张耳传》:“将军瞋目张胆,出万死不顾一生之计,为天下除残也。”④指残暴的人。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“将军以神武雄才……当横行天下,为汉家除残去秽。”⑤残缺;不完整。《后汉书·儒林列传》:“礼乐分崩,典文残落。”⑥剩余;残余。方干《送饶州王司法之任兼寄朱处士》:“留醉悲残岁,含情寄远书。”杜审言《大酺乐》诗:“梅花落处疑残雪。”

    背:

    ①脊背。《盐铁论·利议》:“议论无所依,如膝痒而搔背。”(依:根据。)②背面;反面。③背对着。《周礼·秋官·司仪》:“不正其主面,亦不背客。”④违反;违背。贾谊《治安策》:“若其它背理而伤道者,难遍从疏举。”(疏举:分条列举。)⑤背叛。《史记·高祖本纪》:“布果背楚。”(布:人名。果:果然。)⑥弃去;离开。《汉书·食货志上》:“时民近战国,皆背本趋末。”

    壁:

    ①墙;墙壁。《汉书·司马相如传》:“相如与驰归成都,家徒四壁立。”②营垒。《汉书·高帝纪上》:“帝晨驰入韩信、张耳壁,夺之军。”③构筑营垒;驻守。《史记·项羽本纪》:“项王军壁垓(gāi)下,兵少食尽,汉军及诸侯兵围之数重。夜闻汉军四面皆楚歌。”(垓下:地名。)④陡峭的山崖。《隋书·豆卢勣(jī)传》:“其山绝壁千寻,由来乏水,诸羌苦之。”(寻:古代长度单位,八尺为寻。)⑤边;面。王实甫《西厢记》第四本第三折:“一个这壁,一个那壁,一递一声长吁气。”(递:轮流;顺次。)⑥星宿名。二十八宿(xiù)之一。

    萧:

    ①香蒿。《诗经·王风·采葛》:“彼采萧兮,一日不见,如三秋兮。”②凄清;冷落。刘伶《北芒客舍》:“枯叶散萧林。”③洒脱。苏辙《武昌九曲亭记》:“(浮图精舍)依山临壑,隐蔽松枥(lì),萧然绝俗。”(枥:木名。)④古国名。春秋时宋的附庸,后为楚所灭。在今安徽省萧县西北。[萧条]荒凉。陈子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔风吹海树,萧条边已秋。”[萧索]冷落萧条。李白《古风五十九首》之十四:“胡关饶风沙,萧索竟终古。”(饶:多。)[萧瑟]1.风声。曹操《步出夏门行·观沧海》:“秋风萧瑟,洪波涌起。”2. 寂寞凄凉。杜甫《北征》:“人烟渺萧瑟。”[萧墙]古代宫室作为屏障用的矮墙,后借指内部。《论语·季氏》:“吾恐季氏之忧,不在颛(zhuān)臾,而在萧墙之内也。”(季氏:季孙氏。春秋后期鲁国贵族。颛臾:古国名。)

    萧萧:

    ①稀疏的样子。苏轼《次韵韶守狄大夫见赠》:“华发~~老遂良,一身萍挂海中央。”②衰败的样子。刘禹锡《西塞山怀古》:“今逢四海为家日,故垒~~芦荻秋。”③状风吹草木摇落的声音。杜甫《登高》:“无边落木~~下,不尽长江滚滚来。”④状马鸣声。李白《送友人》:“挥手自兹去,~~班马鸣。”

    萧:

    ①香蒿。《诗经·王风·采葛》:“彼采萧兮,一日不见,如三秋兮。”②凄清;冷落。刘伶《北芒客舍》:“枯叶散萧林。”③洒脱。苏辙《武昌九曲亭记》:“(浮图精舍)依山临壑,隐蔽松枥(lì),萧然绝俗。”(枥:木名。)④古国名。春秋时宋的附庸,后为楚所灭。在今安徽省萧县西北。[萧条]荒凉。陈子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔风吹海树,萧条边已秋。”[萧索]冷落萧条。李白《古风五十九首》之十四:“胡关饶风沙,萧索竟终古。”(饶:多。)[萧瑟]1.风声。曹操《步出夏门行·观沧海》:“秋风萧瑟,洪波涌起。”2. 寂寞凄凉。杜甫《北征》:“人烟渺萧瑟。”[萧墙]古代宫室作为屏障用的矮墙,后借指内部。《论语·季氏》:“吾恐季氏之忧,不在颛(zhuān)臾,而在萧墙之内也。”(季氏:季孙氏。春秋后期鲁国贵族。颛臾:古国名。)

    暗:

    ①黑暗;昏暗不明。《楚辞·九辩》:“卒壅蔽此浮云兮,下暗漠而无光。”(壅蔽:遮盖。漠:昏暗。)李白《古风五十九首·二十四》:“大车扬飞尘,亭午暗阡陌。”(亭午:正午。阡陌:道路。)②幽暗;幽深。高启《中秋玩月张校理宅得南字》:“今年在舍反寂寞,暗室困卧如僵蚕。”③不公开;隐蔽。陆游《入蜀记》卷六:“龙门水尤湍急,多暗石。”④默默地;悄悄地。杜甫《可叹》诗:“群书万卷常暗诵。”⑤昏乱;愚昧。《三国志·蜀书·后主传》:“否(pǐ痞)德暗弱。”(道德低下,愚昧无能。否德:不德。)

    打:

    ①撞击。《世说新语·豪爽》:“以如意打唾壶,壶口尽缺。”《魏书·张彝传》:“以瓦石击打公门。”②殴打;攻打。《梁书·侯景传》:“打邵陵王于北山,破柳仲礼于南岸。”③某些动作的代称。宋·欧阳修《文忠集》:“至于造舟车者曰打船打车,网鱼曰打鱼,汲水曰打水。”④介词。与“自”、“从”相当。介绍处所、方向或时间。关汉卿《大德歌》:“谁着你摇铃唱挽歌,因打亚仙门前过,恰便是司马泪痕多。”(司马:指白居易,他任江州司马。)

    声:

    ①乐音;音乐。《论语·阳货》:“恶紫之夺朱也恶郑声之乱雅乐也。”(郑声:指郑地的俗乐。雅乐:指庙堂音乐,正乐。)②声音;声响。《诗经·小雅·伐木》:“嘤其鸣矣,求其友声。”③发出声音。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“阿女默无声,手巾掩口啼,泪落便如泻。”④口音。魏禧《大铁椎传》:“与人罕言语,语类楚声。”⑤声张;张扬。张溥《五人墓碑记》:“吾社之行为士先者,为之声义,敛赀(zī)财以送其行。”(敛:聚集。赀:通“资”,财物。)⑥名誉;名声;声望。《诗经·大雅·文王有声》:“文王有声。”⑦声势。《战国策·齐策一》:“吾三战而三胜,声威天下。”(威:震。)⑧指汉字的声母。《南史·谢庄传》:“又王玄谟问庄何者为双声,何者为叠韵。”⑨指声调,汉字有平、上、去、入四种声调。韩愈《唐故相权公墓碑》:“(权)公生三岁,知变四声,四岁能为诗。”(权公:权德舆。)⑩量词。表示声音发出的次数。白居易《琵琶行》:“转轴拔弦三两声。”


  • geng geng can deng bei bi ying ,xiao xiao an yu da chuang sheng 。

    “geng geng can deng bei bi ying ,xiao xiao an yu da chuang sheng 。”shi gou chu chu :《shang yang bai fa ren -min yuan kuang ye 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    shang yang ren ,gong yan an lao bai fa xin 。lu yi jian shi shou gong men ,
    yi bi shang yang duo shao chun 。xuan zong mo sui chu shua ru ,ru shi shi liu jin liu shi 。
    tong shi cai ze bai yu ren ,ling la nian shen can ci shen 。yi xi tun bei bie qin zu ,
    fu ru che zhong bu jiao ku 。jie yun ru nei bian cheng en ,lian shi fu rong xiong shi yu 。
    wei rong jun wang de jian mian ,yi bei yang fei yao ce mu 。du ling qian pei shang yang gong ,
    yi sheng sui xiang kong fang su 。su kong fang ,qiu ye chang ,ye chang mo mei tian bu ming 。
    geng geng can deng bei bi ying ,xiao xiao an yu da chuang sheng 。chun ri chi ,
    ri chi du zuo tian nan mu 。gong ying bai zhuan chou ya wen ,liang yan shuang qi lao xiu du 。
    ying gui yan qu chang qiao ran ,chun wang qiu lai bu ji nian 。wei xiang shen gong wang ming yue ,
    dong xi si wu bai hui yuan 。jin ri gong zhong nian zui lao ,da jia yao ci shang shu hao 。
    xiao tou xie lv zhai yi chang ,qing dai dian mei mei xi chang 。wai ren bu jian jian ying xiao ,
    tian bao mo nian shi shi zhuang 。shang yang ren ,ku zui duo 。shao yi ku ,lao yi ku ,
    shao ku lao ku liang ru he 。jun bu jian xi shi lv xiang mei ren fu ,
    you bu jian jin ri shang yang bai fa ge 。

    【zhu shi 】:

    geng :

    ①guang ming 。su shi 《er shi liu ri wu geng qi hang zhi bo xi wei ming 》:“shan tou gu yue geng you zai ,dan shang han bo xiao geng xuan 。”②geng zhi ;gang zhi 。han yu 《na shan shi 》:“can cha xiang die chong ,gang geng ling yu zhou 。”③xin zhong bu an 。gao kuo 《qin zhong song li jiu fu yue 》:“kuo yue sui you yi ,chu guan zhong geng ran 。”(yi :yuan you 。)④zhao 。《guo yu ·jin yu san 》:“re ru ,bi bai zhu hou yi jian tian zi ,ji guang geng yu min yi 。”[geng geng ]1. xin zhong bu an 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“geng geng bu mei ,ru you yin you 。”2. wei ming de yang zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“chi chi zhong gu chu chang ye ,geng geng xing he yu shu tian 。”3. cheng xin de yang zi 。wen tian xiang 《zheng qi ge 》:“gu ci geng geng zai ,yang wang fu yun bai 。”

    geng geng :

    ①zhong cheng de yang zi 。《chu ci ·jiu tan ·xi xian 》:“jin xiong jiu zhi ~~xi ,chan jie jie er bi zhi 。”②nei xin bu an de yang zi 。《shi ·bei feng ·bai zhou 》:“~~bu mei ,ru you yin you 。”③ming liang ,guang ming 。han yu 《li jian 》:“li jian guang ~~,pei zhi shi wo mo xie xin 。”

    geng :

    ①guang ming 。su shi 《er shi liu ri wu geng qi hang zhi bo xi wei ming 》:“shan tou gu yue geng you zai ,dan shang han bo xiao geng xuan 。”②geng zhi ;gang zhi 。han yu 《na shan shi 》:“can cha xiang die chong ,gang geng ling yu zhou 。”③xin zhong bu an 。gao kuo 《qin zhong song li jiu fu yue 》:“kuo yue sui you yi ,chu guan zhong geng ran 。”(yi :yuan you 。)④zhao 。《guo yu ·jin yu san 》:“re ru ,bi bai zhu hou yi jian tian zi ,ji guang geng yu min yi 。”[geng geng ]1. xin zhong bu an 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“geng geng bu mei ,ru you yin you 。”2. wei ming de yang zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“chi chi zhong gu chu chang ye ,geng geng xing he yu shu tian 。”3. cheng xin de yang zi 。wen tian xiang 《zheng qi ge 》:“gu ci geng geng zai ,yang wang fu yun bai 。”

    can :

    ①shang hai ;sha hai 。liu zong yuan 《duan xing lun 》:“qiu dong zhi you shuang xue ye ,ju cao mu er can zhi 。”(ju :quan bu 。)②hui huai ;po huai 。《xun zi ·rong ru 》:“dou zhe ……shi jia li can ,qin qi bu mian hu xing lu 。”(li :li ke ;ma shang 。)③can bao ;can ren 。《shi ji · zhang er chuan 》:“jiang jun chen mu zhang dan ,chu mo si bu gu yi sheng zhi ji ,wei tian xia chu can ye 。”④zhi can bao de ren 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jiang jun yi shen wu xiong cai ……dang heng hang tian xia ,wei han jia chu can qu hui 。”⑤can que ;bu wan zheng 。《hou han shu ·ru lin lie chuan 》:“li le fen beng ,dian wen can la 。”⑥sheng yu ;can yu 。fang gan 《song rao zhou wang si fa zhi ren jian ji zhu chu shi 》:“liu zui bei can sui ,han qing ji yuan shu 。”du shen yan 《da pu le 》shi :“mei hua la chu yi can xue 。”

    bei :

    ①ji bei 。《yan tie lun ·li yi 》:“yi lun mo suo yi ,ru xi yang er sao bei 。”(yi :gen ju 。)②bei mian ;fan mian 。③bei dui zhao 。《zhou li ·qiu guan ·si yi 》:“bu zheng ji zhu mian ,yi bu bei ke 。”④wei fan ;wei bei 。gu yi 《zhi an ce 》:“re ji ta bei li er shang dao zhe ,nan bian cong shu ju 。”(shu ju :fen tiao lie ju 。)⑤bei pan 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“bu guo bei chu 。”(bu :ren ming 。guo :guo ran 。)⑥qi qu ;li kai 。《han shu ·shi huo zhi shang 》:“shi min jin zhan guo ,jie bei ben qu mo 。”

    bi :

    ①qiang ;qiang bi 。《han shu ·si ma xiang ru chuan 》:“xiang ru yu chi gui cheng dou ,jia tu si bi li 。”②ying lei 。《han shu ·gao di ji shang 》:“di chen chi ru han xin 、zhang er bi ,duo zhi jun 。”③gou zhu ying lei ;zhu shou 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang jun bi gai (gāi)xia ,bing shao shi jin ,han jun ji zhu hou bing wei zhi shu chong 。ye wen han jun si mian jie chu ge 。”(gai xia :de ming 。)④dou qiao de shan ya 。《sui shu ·dou lu 勣(jī)chuan 》:“ji shan jue bi qian xun ,you lai fa shui ,zhu qiang ku zhi 。”(xun :gu dai chang du chan wei ,ba che wei xun 。)⑤bian ;mian 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di si ben di san she :“yi ge zhe bi ,yi ge na bi ,yi di yi sheng chang xu qi 。”(di :lun liu ;shun ci 。)⑥xing su ming 。er shi ba su (xiù)zhi yi 。

    xiao :

    ①xiang hao 。《shi jing ·wang feng ·cai ge 》:“bi cai xiao xi ,yi ri bu jian ,ru san qiu xi 。”②qi qing ;leng la 。liu ling 《bei mang ke she 》:“ku xie san xiao lin 。”③sa tuo 。su zhe 《wu chang jiu qu ting ji 》:“(fu tu jing she )yi shan lin he ,yin bi song li (lì),xiao ran jue su 。”(li :mu ming 。)④gu guo ming 。chun qiu shi song de fu yong ,hou wei chu suo mie 。zai jin an hui sheng xiao xian xi bei 。[xiao tiao ]huang liang 。chen zi ang 《gan yu san shi ba shou 》zhi san shi si :“shuo feng chui hai shu ,xiao tiao bian yi qiu 。”[xiao suo ]leng la xiao tiao 。li bai 《gu feng wu shi jiu shou 》zhi shi si :“hu guan rao feng sha ,xiao suo jing zhong gu 。”(rao :duo 。)[xiao se ]1.feng sheng 。cao cao 《bu chu xia men hang ·guan cang hai 》:“qiu feng xiao se ,hong bo chong qi 。”2. ji mo qi liang 。du fu 《bei zheng 》:“ren yan miao xiao se 。”[xiao qiang ]gu dai gong shi zuo wei bing zhang yong de ai qiang ,hou jie zhi nei bu 。《lun yu ·ji shi 》:“wu kong ji shi zhi you ,bu zai zhuan (zhuān)yu ,er zai xiao qiang zhi nei ye 。”(ji shi :ji sun shi 。chun qiu hou ji lu guo gui zu 。zhuan yu :gu guo ming 。)

    xiao xiao :

    ①xi shu de yang zi 。su shi 《ci yun shao shou di da fu jian zeng 》:“hua fa ~~lao sui liang ,yi shen ping gua hai zhong yang 。”②cui bai de yang zi 。liu yu xi 《xi sai shan huai gu 》:“jin feng si hai wei jia ri ,gu lei ~~lu di qiu 。”③zhuang feng chui cao mu yao la de sheng yin 。du fu 《deng gao 》:“mo bian la mu ~~xia ,bu jin chang jiang gun gun lai 。”④zhuang ma ming sheng 。li bai 《song you ren 》:“hui shou zi ci qu ,~~ban ma ming 。”

    xiao :

    ①xiang hao 。《shi jing ·wang feng ·cai ge 》:“bi cai xiao xi ,yi ri bu jian ,ru san qiu xi 。”②qi qing ;leng la 。liu ling 《bei mang ke she 》:“ku xie san xiao lin 。”③sa tuo 。su zhe 《wu chang jiu qu ting ji 》:“(fu tu jing she )yi shan lin he ,yin bi song li (lì),xiao ran jue su 。”(li :mu ming 。)④gu guo ming 。chun qiu shi song de fu yong ,hou wei chu suo mie 。zai jin an hui sheng xiao xian xi bei 。[xiao tiao ]huang liang 。chen zi ang 《gan yu san shi ba shou 》zhi san shi si :“shuo feng chui hai shu ,xiao tiao bian yi qiu 。”[xiao suo ]leng la xiao tiao 。li bai 《gu feng wu shi jiu shou 》zhi shi si :“hu guan rao feng sha ,xiao suo jing zhong gu 。”(rao :duo 。)[xiao se ]1.feng sheng 。cao cao 《bu chu xia men hang ·guan cang hai 》:“qiu feng xiao se ,hong bo chong qi 。”2. ji mo qi liang 。du fu 《bei zheng 》:“ren yan miao xiao se 。”[xiao qiang ]gu dai gong shi zuo wei bing zhang yong de ai qiang ,hou jie zhi nei bu 。《lun yu ·ji shi 》:“wu kong ji shi zhi you ,bu zai zhuan (zhuān)yu ,er zai xiao qiang zhi nei ye 。”(ji shi :ji sun shi 。chun qiu hou ji lu guo gui zu 。zhuan yu :gu guo ming 。)

    an :

    ①hei an ;hun an bu ming 。《chu ci ·jiu bian 》:“cu yong bi ci fu yun xi ,xia an mo er mo guang 。”(yong bi :zhe gai 。mo :hun an 。)li bai 《gu feng wu shi jiu shou ·er shi si 》:“da che yang fei chen ,ting wu an qian mo 。”(ting wu :zheng wu 。qian mo :dao lu 。)②you an ;you shen 。gao qi 《zhong qiu wan yue zhang jiao li zhai de na zi 》:“jin nian zai she fan ji mo ,an shi kun wo ru jiang can 。”③bu gong kai ;yin bi 。liu you 《ru shu ji 》juan liu :“long men shui you tuan ji ,duo an dan 。”④mo mo de ;qiao qiao de 。du fu 《ke tan 》shi :“qun shu mo juan chang an song 。”⑤hun luan ;yu mei 。《san guo zhi ·shu shu ·hou zhu chuan 》:“fou (pǐpi )de an ruo 。”(dao de di xia ,yu mei mo neng 。fou de :bu de 。)

    da :

    ①zhuang ji 。《shi shui xin yu ·hao shuang 》:“yi ru yi da tuo hu ,hu kou jin que 。”《wei shu ·zhang yi chuan 》:“yi wa dan ji da gong men 。”②ou da ;gong da 。《liang shu ·hou jing chuan 》:“da shao ling wang yu bei shan ,po liu zhong li yu na an 。”③mou xie dong zuo de dai chen 。song ·ou yang xiu 《wen zhong ji 》:“zhi yu zao zhou che zhe yue da chuan da che ,wang yu yue da yu ,ji shui yue da shui 。”④jie ci 。yu “zi ”、“cong ”xiang dang 。jie shao chu suo 、fang xiang huo shi jian 。guan han qing 《da de ge 》:“shei zhao ni yao ling chang wan ge ,yin da ya xian men qian guo ,qia bian shi si ma lei hen duo 。”(si ma :zhi bai ju yi ,ta ren jiang zhou si ma 。)

    sheng :

    ①le yin ;yin le 。《lun yu ·yang huo 》:“e zi zhi duo zhu ye e zheng sheng zhi luan ya le ye 。”(zheng sheng :zhi zheng de de su le 。ya le :zhi miao tang yin le ,zheng le 。)②sheng yin ;sheng xiang 。《shi jing ·xiao ya ·fa mu 》:“ying ji ming yi ,qiu ji you sheng 。”③fa chu sheng yin 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“a nv mo mo sheng ,shou jin yan kou ti ,lei la bian ru xie 。”④kou yin 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“yu ren han yan yu ,yu lei chu sheng 。”⑤sheng zhang ;zhang yang 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“wu she zhi hang wei shi xian zhe ,wei zhi sheng yi ,lian zi (zī)cai yi song ji hang 。”(lian :ju ji 。zi :tong “zi ”,cai wu 。)⑥ming yu ;ming sheng ;sheng wang 。《shi jing ·da ya ·wen wang you sheng 》:“wen wang you sheng 。”⑦sheng shi 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“wu san zhan er san sheng ,sheng wei tian xia 。”(wei :zhen 。)⑧zhi han zi de sheng mu 。《na shi ·xie zhuang chuan 》:“you wang xuan mo wen zhuang he zhe wei shuang sheng ,he zhe wei die yun 。”⑨zhi sheng diao ,han zi you ping 、shang 、qu 、ru si chong sheng diao 。han yu 《tang gu xiang quan gong mu bei 》:“(quan )gong sheng san sui ,zhi bian si sheng ,si sui neng wei shi 。”(quan gong :quan de yu 。)⑩liang ci 。biao shi sheng yin fa chu de ci shu 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“zhuai zhou ba xian san liang sheng 。”