• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 翠蛾仿佛平生貌,不似昭陽寢疾時。

    “翠蛾仿佛平生貌,不似昭陽寢疾時。”詩句出處:《李夫人》;是唐朝詩人白居易的作品。

    漢武帝,
    初喪李夫人。
    夫人病時不肯別,
    死後留得生前恩。
    君恩不盡念不已,
    甘泉殿裡令寫真。
    丹青畫出竟何益?
    不言不笑愁殺人。
    又令方士合靈藥,
    玉釜煎鏈金爐焚。
    九華帳深夜悄悄,
    反魂香降夫人魂。
    夫人之魂在何許?
    香煙引到焚香處。
    既來何苦不須臾?
    縹緲悠揚還滅去。
    去何速兮來何遲?
    是耶非耶兩不知。
    翠蛾仿佛平生貌,
    不似昭陽寢疾時。
    魂之不來君心苦,
    魂之來兮君亦悲。
    背燈隔帳不得語,
    安用暫來還見違。
    傷心不獨漢武帝,
    自古及今皆若斯。
    君不見穆王三日哭,
    重璧臺前傷盛姬。
    又不見泰陵一掬淚,
    馬嵬坡下念貴妃。
    縱令妍姿艷質化為土,
    此恨長在無銷期。
    生亦惑,
    死亦惑,
    尤物惑人忘不得。
    人非木石皆有情,
    不如不遇傾城色。

    【註釋】:

    翠:

    ①“翡翠”的省稱。《楚辭·招魂》:“砥室翠翹(qiáo)。”(砥:石。翹:羽毛。)權德輿《旅館雪晴又睹新月眾興所感因成雜言》:“珠環翠佩聲珊珊。”(佩:佩飾。珊珊:玉聲。)②青綠色。李白《廬山謠》:“翠影紅霞映朝日。”③一種青綠色的雌鳥,也叫“翠鳥。”左思《蜀都賦》:“孔翠群翔,犀象競馳。”

    翠蛾:

    美女的蛾眉。歐陽炯《楊柳枝》:“軟碧搖煙似送人,映花時把~~顰。”

    蛾:

    ①[名]昆蟲名。《荀子·賦篇》:“蛹以為母,~以為父。”②[名]蛾眉的省稱。女子細長而彎的眉毛。李白《邯鄲才人嫁為廝養卒婦》:“妾本叢臺女,揚~入丹闕。”

    仿:

    (一)①仿照;模擬。《鹽鐵論·未通》:“錄民數創於惡吏,故相仿效。”②[仿佛]好像;似乎。陶淵明《桃花源記》:“山有小口,仿佛若有光。”(二)páng [仿佯]也作“仿洋”。遊蕩。《呂氏春秋·行論》:“仿佯於野。”[仿偟]也作“彷徨”、“傍偟”。徘徊。《後漢書·皇後紀上》:“帝感悟之,夜起仿偟。”

    佛:

    (一)①佛陀的省稱。又稱浮圖、浮屠等。《後漢書·西域傳》:“西方有神名曰佛。”②佛教指修行功德圓滿,達到最高境界的人。蘇軾《贈杜介》:“何人識此志?佛眼自照瞭。”③指佛像。杜甫《山寺》:“前佛不復辯,百身一莓苔。”④佛教的省稱。韓愈《原道》:“不入於老,則入於佛。”(老:指尊奉老子為教主的道教。) (二)fú ①通“拂”。違拗。《法言·寡正》:“荒乎淫,佛乎正,沈(chén)而樂者,君子弗聽也。”(沈:沉溺;入迷。)②[仿佛]好像;似乎。揚雄《甘泉賦》:“猶仿佛其若夢。”

    平:

    ①平坦;不傾斜。《呂氏春秋·應同》:“平地註水,水流濕。”白居易《錢塘湖春行》:“水面初平雲腳低。”②整治使平。《列子·湯問》:“山不加增,何苦而不平?”③公平;公正。《詩經·小雅·節南山》:“昊天不平,我王不寧。”《史記·扁鵲倉公列傳》:“妾父為吏,齊中稱其廉平。”韓愈《送孟東野序》:“大凡物不得其平則鳴。”④均平;齊一。《周易·乾》:“雲行雨施,天下平也。”⑤平定;平息。《左傳·莊公十三年》:“會於北杏,以平宋亂。”⑥安靜;安定。楊炯《從軍行》:“烽火照西京,心中自不平。”⑦平常;平時。《後漢書·光武帝紀上》:“飲食言笑如平常。”⑧一般;普通。白居易《兩朱閣》:“憶昨平陽宅初置,吞並平人幾傢地!”⑨媾和;講和。《左傳·桓公八年》:“秋,隨及楚平。”(隨:國名。)⑩通“評”。評議。《商君書·更法》:“孝公平畫。”

    平生:

    ①一生,畢生。黃滔《遊東林寺》:“~~愛山水,下馬虎溪時。”②平素,平時。杜甫《夢李白》:“出門搔白首,若負~~志。”

    生:

    ①生長;長出。《荀子·勸學》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活著;生存。《論語· 衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”③生命;性命。《韓非子·解老》:“祿也者,人之所以持生也。”(祿:俸祿。持:維持。)④產生;發生。《韓詩外傳》卷五:“水淵深廣,則龍魚生之。”⑤生育;誕生。《左傳·隱公元年》:“莊公寤生。”⑥生存的期間,指人的一生;一輩子。曹操《短歌行》:“對酒當歌,人生幾何?”⑦生活;生計。柳宗元《捕蛇者說》:“鄉鄰之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《呂氏春秋·適音》:“大饗之禮,上玄尊而俎生魚。”2.未加工煉制的。《洛陽伽藍記·城北》:“頭後垂二尺生絹。”⑨讀書的人。《史記·秦始皇本紀》:“今諸生不師今而學古,以非當世。”

    貌:

    ① [名]容貌,面容。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖客,~甚寢。”②[名]外表,樣子。劉知幾《史通·模擬》:“蓋模擬之體,厥途有二:一曰~同而心異,二曰~異而心同。”③[名]神情,臉色。柳宗元《捕蛇者說》:“言之,~若甚戚者。”④[動]描繪。杜甫《丹青引贈曹將軍霸》:“屢~尋常行路人。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    似:

    ①像;類似。《莊子·山木》:“材與不材之間,似之而非也。”古詩《敕勒歌》:“天似穹廬,籠蓋四野。”②似乎;好像。《左傳·襄公三十一年》:“天似啟之。”晏殊《浣溪沙》:“似曾相識燕歸來。”③給與。韓愈《誰氏子》:“寫吾此詩持送似。”賈島《劍客》:“今日把似君,誰為不平事。”④介詞。引進比較對象。劉克莊《風入松》:“逆旅主人相問,今回老似前回?”⑤通“嗣”。繼承;延續。《詩經·大雅·江漢》:“無曰予小子,召公是似。”

    昭:

    ①光明;明。《詩經·小雅·雲漢》:“倬彼雲漢,昭回於天。”(倬:明貌。)②明白;清楚。《論語·堯曰》:“敢昭告於皇皇後帝。”③明顯;顯示。《詩經·小雅·鹿鳴》:“德音孔昭。”④古代宗廟神主排列之法,始祖居中,二世、四世、六世居左,稱昭;三世、五世、七世居右,稱穆。《續資治通鑒·宋高宗紹興元年》:“朕止含於伯字行中選擇,庶昭穆順序。”

    陽:

    ①山的南面或水的北面。《尚書·禹貢》:“岷山之陽,至於衡山。”《詩經·秦風·渭陽》:“我送舅氏,曰至渭陽。”(曰:句首助詞。無義。)地名第二個字為“陽”的,一般都來自這個意義。②太陽;陽光。《詩經·小雅 ·湛露》:“匪陽不晞。”(匪:非。晞:曬幹。)《孟子 · 滕文公上》:“秋陽以暴(pù)之。”(暴:曬。)③溫暖。《管子 ·地數》:“陽春農事方作。”④鮮明;明亮。《詩經·豳風·七月》:“我朱孔陽。”(朱:紅色。孔:甚。)⑤表面上;假裝。《韓非子·說難》:“則陽收其身,而實疏之。”⑥古代哲學概念。與“陰”相對。用以概括諸事物兩大對立面的一個方面。《楚辭·九章·涉江》:“陰陽易位,時不當兮。”(時不當:生不逢時。)⑦通“佯”。假裝。《漢書·田儋傳》:“儋陽為縛其奴。”⑧古邑名。春秋燕地。在今河北省唐縣東。

    寢:

    ①躺著休息。《論語·鄉黨》:“食不言,寢不語。”②睡覺。《論語·公冶長》:“宰予晝寢。”③寢室;臥室。《禮記·王制》:“九十(歲)飲食不離寢。”④古代帝王的宗廟中,前殿供祭祀,稱“廟”;後殿藏先人衣冠,稱“寢”。合稱“寢廟”。《詩經·小雅·巧言》:“奕奕寢廟,君子作之。”⑤帝王陵墓上的正殿。《漢書·韋玄成傳》:“又園中各有寢、便殿。”⑥止;息。《漢書·刑法志》:“三代之盛,至於刑錯兵寢者,其本末有序,帝王之極功也。”(錯:同“措”。放置不用。)⑦擱置。《漢書·蘇建傳附蘇武》:“霍光寢其奏。”⑧相貌醜陋。《新唐書·鄭註傳》:“貌寢陋,不能遠視。”

    寢疾:

    患病臥床。《谷梁傳·莊公三十二年》:“~~居正寢。”

    疾:

    ①疾病。《尚書·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼愛上》:“不知疾之所自起,則弗能攻。”②患病。《史記·扁鵲倉公列傳》:“簡子疾,五日不知人。”《左傳·隱公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小問》:“凡牧民者,必知其疾。”《史記·滑稽列傳》:“問之民所疾苦。”④毛病。《史記·孔子世傢》:“孔子賢者,所刺譏皆中諸侯之疾。”⑤憂慮;擔心。《文心雕龍·諸子》:“君子之處世,疾名德之不章。”(章:顯著。)⑥憎恨;厭惡。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古傳》:“吾疾貧富不均,今為汝輩均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“愛民不疾,民無可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下則疾。”⑨(聲音)大,宏亮。《荀子·勸學》:“順風而呼,聲非加疾也,而聞者彰。”

    時:

    ①季節;指四季。《論語·陽貨》:“四時行焉。”②特指農時。《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,八口之傢可以無饑矣。”③光陰;時光;時候。《呂氏春秋·首時》:“天不再與,時不久留。”④指按照規定的時間。南卓《羯(jié)鼓錄》:“黃幡繟亦知音,上嘗使人召之,不時至,上怒,絡繹遣使尋捕。”⑤時辰;時候。《莊子·養生主》:“始臣之解牛之時。”⑥其時;當時。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖者,貌甚寢。”(健啖:食量過人。寢:醜陋。)⑦機會;時機;時運。《論語·陽貨》:“好從事而亟失時,可謂知乎?”《新唐書·武平一傳》:“時不再來,榮難人借。”(榮:榮華富貴。)⑧合時;應時。《莊子·秋水》:“秋水時至,百川灌河。”⑨時代;時世。《呂氏春秋· 察今》:“世易時移,變法宜矣。”⑩時勢;時尚。朱慶餘《近試上張籍水部》:“妝罷低聲問夫婿:畫眉深淺入時無?”(11)副詞。用以表示時間。1. 表示行為不斷發生,相當於“常常”、“經常”。韓愈《行難》:“聖人不世出,賢人不時出。”(不世:罕有。)2. 表示行為偶爾發生,相當於“有時”、“時而”。杜甫《自閬(làng)中領妻子卻赴蜀山行三首》之三:“行色遞隱見,人煙時有無。”(12)通“伺(sì)”。等候。《論語·陽貨》:“孔子時其亡也,而往拜之。”


  • 翠蛾仿佛平生貌,不似昭阳寝疾时。

    “翠蛾仿佛平生貌,不似昭阳寝疾时。”诗句出处:《李夫人》;是唐朝诗人白居易的作品。

    汉武帝,
    初丧李夫人。
    夫人病时不肯别,
    死后留得生前恩。
    君恩不尽念不已,
    甘泉殿里令写真。
    丹青画出竟何益?
    不言不笑愁杀人。
    又令方士合灵药,
    玉釜煎链金炉焚。
    九华帐深夜悄悄,
    反魂香降夫人魂。
    夫人之魂在何许?
    香烟引到焚香处。
    既来何苦不须臾?
    缥缈悠扬还灭去。
    去何速兮来何迟?
    是耶非耶两不知。
    翠蛾仿佛平生貌,
    不似昭阳寝疾时。
    魂之不来君心苦,
    魂之来兮君亦悲。
    背灯隔帐不得语,
    安用暂来还见违。
    伤心不独汉武帝,
    自古及今皆若斯。
    君不见穆王三日哭,
    重璧台前伤盛姬。
    又不见泰陵一掬泪,
    马嵬坡下念贵妃。
    纵令妍姿艳质化为土,
    此恨长在无销期。
    生亦惑,
    死亦惑,
    尤物惑人忘不得。
    人非木石皆有情,
    不如不遇倾城色。

    【注释】:

    翠:

    ①“翡翠”的省称。《楚辞·招魂》:“砥室翠翘(qiáo)。”(砥:石。翘:羽毛。)权德舆《旅馆雪晴又睹新月众兴所感因成杂言》:“珠环翠佩声珊珊。”(佩:佩饰。珊珊:玉声。)②青绿色。李白《庐山谣》:“翠影红霞映朝日。”③一种青绿色的雌鸟,也叫“翠鸟。”左思《蜀都赋》:“孔翠群翔,犀象竞驰。”

    翠蛾:

    美女的蛾眉。欧阳炯《杨柳枝》:“软碧摇烟似送人,映花时把~~颦。”

    蛾:

    ①[名]昆虫名。《荀子·赋篇》:“蛹以为母,~以为父。”②[名]蛾眉的省称。女子细长而弯的眉毛。李白《邯郸才人嫁为厮养卒妇》:“妾本丛台女,扬~入丹阙。”

    仿:

    (一)①仿照;模拟。《盐铁论·未通》:“录民数创于恶吏,故相仿效。”②[仿佛]好像;似乎。陶渊明《桃花源记》:“山有小口,仿佛若有光。”(二)páng [仿佯]也作“仿洋”。游荡。《吕氏春秋·行论》:“仿佯于野。”[仿偟]也作“彷徨”、“傍偟”。徘徊。《后汉书·皇后纪上》:“帝感悟之,夜起仿偟。”

    佛:

    (一)①佛陀的省称。又称浮图、浮屠等。《后汉书·西域传》:“西方有神名曰佛。”②佛教指修行功德圆满,达到最高境界的人。苏轼《赠杜介》:“何人识此志?佛眼自照瞭。”③指佛像。杜甫《山寺》:“前佛不复辩,百身一莓苔。”④佛教的省称。韩愈《原道》:“不入于老,则入于佛。”(老:指尊奉老子为教主的道教。) (二)fú ①通“拂”。违拗。《法言·寡正》:“荒乎淫,佛乎正,沈(chén)而乐者,君子弗听也。”(沈:沉溺;入迷。)②[仿佛]好像;似乎。扬雄《甘泉赋》:“犹仿佛其若梦。”

    平:

    ①平坦;不倾斜。《吕氏春秋·应同》:“平地注水,水流湿。”白居易《钱塘湖春行》:“水面初平云脚低。”②整治使平。《列子·汤问》:“山不加增,何苦而不平?”③公平;公正。《诗经·小雅·节南山》:“昊天不平,我王不宁。”《史记·扁鹊仓公列传》:“妾父为吏,齐中称其廉平。”韩愈《送孟东野序》:“大凡物不得其平则鸣。”④均平;齐一。《周易·乾》:“云行雨施,天下平也。”⑤平定;平息。《左传·庄公十三年》:“会于北杏,以平宋乱。”⑥安静;安定。杨炯《从军行》:“烽火照西京,心中自不平。”⑦平常;平时。《后汉书·光武帝纪上》:“饮食言笑如平常。”⑧一般;普通。白居易《两朱阁》:“忆昨平阳宅初置,吞并平人几家地!”⑨媾和;讲和。《左传·桓公八年》:“秋,随及楚平。”(随:国名。)⑩通“评”。评议。《商君书·更法》:“孝公平画。”

    平生:

    ①一生,毕生。黄滔《游东林寺》:“~~爱山水,下马虎溪时。”②平素,平时。杜甫《梦李白》:“出门搔白首,若负~~志。”

    生:

    ①生长;长出。《荀子·劝学》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活着;生存。《论语· 卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”③生命;性命。《韩非子·解老》:“禄也者,人之所以持生也。”(禄:俸禄。持:维持。)④产生;发生。《韩诗外传》卷五:“水渊深广,则龙鱼生之。”⑤生育;诞生。《左传·隐公元年》:“庄公寤生。”⑥生存的期间,指人的一生;一辈子。曹操《短歌行》:“对酒当歌,人生几何?”⑦生活;生计。柳宗元《捕蛇者说》:“乡邻之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《吕氏春秋·适音》:“大飨之礼,上玄尊而俎生鱼。”2.未加工炼制的。《洛阳伽蓝记·城北》:“头后垂二尺生绢。”⑨读书的人。《史记·秦始皇本纪》:“今诸生不师今而学古,以非当世。”

    貌:

    ① [名]容貌,面容。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖客,~甚寝。”②[名]外表,样子。刘知几《史通·模拟》:“盖模拟之体,厥途有二:一曰~同而心异,二曰~异而心同。”③[名]神情,脸色。柳宗元《捕蛇者说》:“言之,~若甚戚者。”④[动]描绘。杜甫《丹青引赠曹将军霸》:“屡~寻常行路人。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    似:

    ①像;类似。《庄子·山木》:“材与不材之间,似之而非也。”古诗《敕勒歌》:“天似穹庐,笼盖四野。”②似乎;好像。《左传·襄公三十一年》:“天似启之。”晏殊《浣溪沙》:“似曾相识燕归来。”③给与。韩愈《谁氏子》:“写吾此诗持送似。”贾岛《剑客》:“今日把似君,谁为不平事。”④介词。引进比较对象。刘克庄《风入松》:“逆旅主人相问,今回老似前回?”⑤通“嗣”。继承;延续。《诗经·大雅·江汉》:“无曰予小子,召公是似。”

    昭:

    ①光明;明。《诗经·小雅·云汉》:“倬彼云汉,昭回于天。”(倬:明貌。)②明白;清楚。《论语·尧曰》:“敢昭告于皇皇后帝。”③明显;显示。《诗经·小雅·鹿鸣》:“德音孔昭。”④古代宗庙神主排列之法,始祖居中,二世、四世、六世居左,称昭;三世、五世、七世居右,称穆。《续资治通鉴·宋高宗绍兴元年》:“朕止含于伯字行中选择,庶昭穆顺序。”

    阳:

    ①山的南面或水的北面。《尚书·禹贡》:“岷山之阳,至于衡山。”《诗经·秦风·渭阳》:“我送舅氏,曰至渭阳。”(曰:句首助词。无义。)地名第二个字为“阳”的,一般都来自这个意义。②太阳;阳光。《诗经·小雅 ·湛露》:“匪阳不晞。”(匪:非。晞:晒干。)《孟子 · 滕文公上》:“秋阳以暴(pù)之。”(暴:晒。)③温暖。《管子 ·地数》:“阳春农事方作。”④鲜明;明亮。《诗经·豳风·七月》:“我朱孔阳。”(朱:红色。孔:甚。)⑤表面上;假装。《韩非子·说难》:“则阳收其身,而实疏之。”⑥古代哲学概念。与“阴”相对。用以概括诸事物两大对立面的一个方面。《楚辞·九章·涉江》:“阴阳易位,时不当兮。”(时不当:生不逢时。)⑦通“佯”。假装。《汉书·田儋传》:“儋阳为缚其奴。”⑧古邑名。春秋燕地。在今河北省唐县东。

    寝:

    ①躺着休息。《论语·乡党》:“食不言,寝不语。”②睡觉。《论语·公冶长》:“宰予昼寝。”③寝室;卧室。《礼记·王制》:“九十(岁)饮食不离寝。”④古代帝王的宗庙中,前殿供祭祀,称“庙”;后殿藏先人衣冠,称“寝”。合称“寝庙”。《诗经·小雅·巧言》:“奕奕寝庙,君子作之。”⑤帝王陵墓上的正殿。《汉书·韦玄成传》:“又园中各有寝、便殿。”⑥止;息。《汉书·刑法志》:“三代之盛,至于刑错兵寝者,其本末有序,帝王之极功也。”(错:同“措”。放置不用。)⑦搁置。《汉书·苏建传附苏武》:“霍光寝其奏。”⑧相貌丑陋。《新唐书·郑注传》:“貌寝陋,不能远视。”

    寝疾:

    患病卧床。《谷梁传·庄公三十二年》:“~~居正寝。”

    疾:

    ①疾病。《尚书·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼爱上》:“不知疾之所自起,则弗能攻。”②患病。《史记·扁鹊仓公列传》:“简子疾,五日不知人。”《左传·隐公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小问》:“凡牧民者,必知其疾。”《史记·滑稽列传》:“问之民所疾苦。”④毛病。《史记·孔子世家》:“孔子贤者,所刺讥皆中诸侯之疾。”⑤忧虑;担心。《文心雕龙·诸子》:“君子之处世,疾名德之不章。”(章:显著。)⑥憎恨;厌恶。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古传》:“吾疾贫富不均,今为汝辈均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“爱民不疾,民无可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下则疾。”⑨(声音)大,宏亮。《荀子·劝学》:“顺风而呼,声非加疾也,而闻者彰。”

    时:

    ①季节;指四季。《论语·阳货》:“四时行焉。”②特指农时。《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,八口之家可以无饥矣。”③光阴;时光;时候。《吕氏春秋·首时》:“天不再与,时不久留。”④指按照规定的时间。南卓《羯(jié)鼓录》:“黄幡繟亦知音,上尝使人召之,不时至,上怒,络绎遣使寻捕。”⑤时辰;时候。《庄子·养生主》:“始臣之解牛之时。”⑥其时;当时。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖者,貌甚寝。”(健啖:食量过人。寝:丑陋。)⑦机会;时机;时运。《论语·阳货》:“好从事而亟失时,可谓知乎?”《新唐书·武平一传》:“时不再来,荣难人借。”(荣:荣华富贵。)⑧合时;应时。《庄子·秋水》:“秋水时至,百川灌河。”⑨时代;时世。《吕氏春秋· 察今》:“世易时移,变法宜矣。”⑩时势;时尚。朱庆余《近试上张籍水部》:“妆罢低声问夫婿:画眉深浅入时无?”(11)副词。用以表示时间。1. 表示行为不断发生,相当于“常常”、“经常”。韩愈《行难》:“圣人不世出,贤人不时出。”(不世:罕有。)2. 表示行为偶尔发生,相当于“有时”、“时而”。杜甫《自阆(làng)中领妻子却赴蜀山行三首》之三:“行色递隐见,人烟时有无。”(12)通“伺(sì)”。等候。《论语·阳货》:“孔子时其亡也,而往拜之。”


  • cui e fang fo ping sheng mao ,bu shi zhao yang qin ji shi 。

    “cui e fang fo ping sheng mao ,bu shi zhao yang qin ji shi 。”shi gou chu chu :《li fu ren 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    han wu di ,
    chu sang li fu ren 。
    fu ren bing shi bu ken bie ,
    si hou liu de sheng qian en 。
    jun en bu jin nian bu yi ,
    gan quan dian li ling xie zhen 。
    dan qing hua chu jing he yi ?
    bu yan bu xiao chou sha ren 。
    you ling fang shi ge ling yao ,
    yu fu jian lian jin lu fen 。
    jiu hua zhang shen ye qiao qiao ,
    fan hun xiang jiang fu ren hun 。
    fu ren zhi hun zai he hu ?
    xiang yan yin dao fen xiang chu 。
    ji lai he ku bu xu yu ?
    piao miao you yang hai mie qu 。
    qu he su xi lai he chi ?
    shi ye fei ye liang bu zhi 。
    cui e fang fo ping sheng mao ,
    bu shi zhao yang qin ji shi 。
    hun zhi bu lai jun xin ku ,
    hun zhi lai xi jun yi bei 。
    bei deng ge zhang bu de yu ,
    an yong zan lai hai jian wei 。
    shang xin bu du han wu di ,
    zi gu ji jin jie re si 。
    jun bu jian mu wang san ri ku ,
    chong bi tai qian shang cheng ji 。
    you bu jian tai ling yi ju lei ,
    ma wei po xia nian gui fei 。
    zong ling yan zi yan zhi hua wei tu ,
    ci hen chang zai mo xiao ji 。
    sheng yi huo ,
    si yi huo ,
    you wu huo ren wang bu de 。
    ren fei mu dan jie you qing ,
    bu ru bu yu qing cheng se 。

    【zhu shi 】:

    cui :

    ①“fei cui ”de sheng chen 。《chu ci ·qiao hun 》:“di shi cui qiao (qiáo)。”(di :dan 。qiao :yu mao 。)quan de yu 《lv guan xue qing you du xin yue zhong xing suo gan yin cheng za yan 》:“zhu huan cui pei sheng shan shan 。”(pei :pei shi 。shan shan :yu sheng 。)②qing lu se 。li bai 《lu shan yao 》:“cui ying gong xia ying chao ri 。”③yi chong qing lu se de ci diao ,ye jiao “cui diao 。”zuo sai 《shu dou fu 》:“kong cui qun xiang ,xi xiang jing chi 。”

    cui e :

    mei nv de e mei 。ou yang jiong 《yang liu zhi 》:“ruan bi yao yan shi song ren ,ying hua shi ba ~~pin 。”

    e :

    ①[ming ]kun chong ming 。《xun zi ·fu pian 》:“yong yi wei mu ,~yi wei fu 。”②[ming ]e mei de sheng chen 。nv zi xi chang er wan de mei mao 。li bai 《han dan cai ren jia wei si yang cu fu 》:“qie ben cong tai nv ,yang ~ru dan que 。”

    fang :

    (yi )①fang zhao ;mo ni 。《yan tie lun ·wei tong 》:“lu min shu chuang yu e li ,gu xiang fang xiao 。”②[fang fo ]hao xiang ;shi hu 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“shan you xiao kou ,fang fo re you guang 。”(er )páng [fang yang ]ye zuo “fang xiang ”。you dang 。《lv shi chun qiu ·hang lun 》:“fang yang yu ye 。”[fang huang ]ye zuo “fang huang ”、“bang huang ”。pai huai 。《hou han shu ·huang hou ji shang 》:“di gan wu zhi ,ye qi fang huang 。”

    fo :

    (yi )①fo tuo de sheng chen 。you chen fu tu 、fu tu deng 。《hou han shu ·xi yu chuan 》:“xi fang you shen ming yue fo 。”②fo jiao zhi xiu hang gong de yuan man ,da dao zui gao jing jie de ren 。su shi 《zeng du jie 》:“he ren shi ci zhi ?fo yan zi zhao 瞭。”③zhi fo xiang 。du fu 《shan si 》:“qian fo bu fu bian ,bai shen yi mei tai 。”④fo jiao de sheng chen 。han yu 《yuan dao 》:“bu ru yu lao ,ze ru yu fo 。”(lao :zhi zun feng lao zi wei jiao zhu de dao jiao 。) (er )fú ①tong “bi ”。wei ao 。《fa yan ·gua zheng 》:“huang hu yin ,fo hu zheng ,shen (chén)er le zhe ,jun zi fu ting ye 。”(shen :chen ni ;ru mi 。)②[fang fo ]hao xiang ;shi hu 。yang xiong 《gan quan fu 》:“you fang fo ji re meng 。”

    ping :

    ①ping tan ;bu qing xie 。《lv shi chun qiu ·ying tong 》:“ping de zhu shui ,shui liu shi 。”bai ju yi 《qian tang hu chun hang 》:“shui mian chu ping yun jiao di 。”②zheng zhi shi ping 。《lie zi ·shang wen 》:“shan bu jia zeng ,he ku er bu ping ?”③gong ping ;gong zheng 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“hao tian bu ping ,wo wang bu ning 。”《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“qie fu wei li ,ji zhong chen ji lian ping 。”han yu 《song meng dong ye xu 》:“da fan wu bu de ji ping ze ming 。”④jun ping ;ji yi 。《zhou yi ·gan 》:“yun hang yu shi ,tian xia ping ye 。”⑤ping ding ;ping xi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi san nian 》:“hui yu bei xing ,yi ping song luan 。”⑥an jing ;an ding 。yang jiong 《cong jun hang 》:“feng huo zhao xi jing ,xin zhong zi bu ping 。”⑦ping chang ;ping shi 。《hou han shu ·guang wu di ji shang 》:“yin shi yan xiao ru ping chang 。”⑧yi ban ;pu tong 。bai ju yi 《liang zhu ge 》:“yi zuo ping yang zhai chu zhi ,tun bing ping ren ji jia de !”⑨gou he ;jiang he 。《zuo chuan ·huan gong ba nian 》:“qiu ,sui ji chu ping 。”(sui :guo ming 。)⑩tong “ping ”。ping yi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“xiao gong ping hua 。”

    ping sheng :

    ①yi sheng ,bi sheng 。huang tao 《you dong lin si 》:“~~ai shan shui ,xia ma hu xi shi 。”②ping su ,ping shi 。du fu 《meng li bai 》:“chu men sao bai shou ,re fu ~~zhi 。”

    sheng :

    ①sheng chang ;chang chu 。《xun zi ·quan xue 》:“peng sheng ma zhong ,bu fu er zhi 。”②huo zhao ;sheng cun 。《lun yu · wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”③sheng ming ;xing ming 。《han fei zi ·jie lao 》:“lu ye zhe ,ren zhi suo yi chi sheng ye 。”(lu :feng lu 。chi :wei chi 。)④chan sheng ;fa sheng 。《han shi wai chuan 》juan wu :“shui yuan shen an ,ze long yu sheng zhi 。”⑤sheng yo ;dan sheng 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“zhuang gong wu sheng 。”⑥sheng cun de ji jian ,zhi ren de yi sheng ;yi bei zi 。cao cao 《duan ge hang 》:“dui jiu dang ge ,ren sheng ji he ?”⑦sheng huo ;sheng ji 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“xiang lin zhi sheng ri cu (cù)。”(cu :jiong pai 。)⑧bu shou de 。1. wei zhu huo wei zhu shou de 。《lv shi chun qiu ·kuo yin 》:“da xiang zhi li ,shang xuan zun er zu sheng yu 。”2.wei jia gong lian zhi de 。《luo yang ga lan ji ·cheng bei 》:“tou hou chui er che sheng juan 。”⑨dou shu de ren 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin zhu sheng bu shi jin er xue gu ,yi fei dang shi 。”

    mao :

    ① [ming ]rong mao ,mian rong 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan ke ,~shen qin 。”②[ming ]wai biao ,yang zi 。liu zhi ji 《shi tong ·mo ni 》:“gai mo ni zhi ti ,jue tu you er :yi yue ~tong er xin yi ,er yue ~yi er xin tong 。”③[ming ]shen qing ,lian se 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yan zhi ,~re shen qi zhe 。”④[dong ]miao hui 。du fu 《dan qing yin zeng cao jiang jun ba 》:“lv ~xun chang hang lu ren 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    shi :

    ①xiang ;lei shi 。《zhuang zi ·shan mu 》:“cai yu bu cai zhi jian ,shi zhi er fei ye 。”gu shi 《chi le ge 》:“tian shi qiong lu ,long gai si ye 。”②shi hu ;hao xiang 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“tian shi qi zhi 。”yan shu 《huan xi sha 》:“shi ceng xiang shi yan gui lai 。”③gei yu 。han yu 《shei shi zi 》:“xie wu ci shi chi song shi 。”gu dao 《jian ke 》:“jin ri ba shi jun ,shei wei bu ping shi 。”④jie ci 。yin jin bi jiao dui xiang 。liu ke zhuang 《feng ru song 》:“ni lv zhu ren xiang wen ,jin hui lao shi qian hui ?”⑤tong “si ”。ji cheng ;yan xu 。《shi jing ·da ya ·jiang han 》:“mo yue yu xiao zi ,shao gong shi shi 。”

    zhao :

    ①guang ming ;ming 。《shi jing ·xiao ya ·yun han 》:“zhuo bi yun han ,zhao hui yu tian 。”(zhuo :ming mao 。)②ming bai ;qing chu 。《lun yu ·yao yue 》:“gan zhao gao yu huang huang hou di 。”③ming xian ;xian shi 。《shi jing ·xiao ya ·lu ming 》:“de yin kong zhao 。”④gu dai zong miao shen zhu pai lie zhi fa ,shi zu ju zhong ,er shi 、si shi 、liu shi ju zuo ,chen zhao ;san shi 、wu shi 、qi shi ju you ,chen mu 。《xu zi zhi tong jian ·song gao zong shao xing yuan nian 》:“zhen zhi han yu bai zi hang zhong shua ze ,shu zhao mu shun xu 。”

    yang :

    ①shan de na mian huo shui de bei mian 。《shang shu ·yu gong 》:“min shan zhi yang ,zhi yu heng shan 。”《shi jing ·qin feng ·wei yang 》:“wo song jiu shi ,yue zhi wei yang 。”(yue :gou shou zhu ci 。mo yi 。)de ming di er ge zi wei “yang ”de ,yi ban dou lai zi zhe ge yi yi 。②tai yang ;yang guang 。《shi jing ·xiao ya ·zhan lou 》:“fei yang bu 晞。”(fei :fei 。晞:shai gan 。)《meng zi · teng wen gong shang 》:“qiu yang yi bao (pù)zhi 。”(bao :shai 。)③wen nuan 。《guan zi ·de shu 》:“yang chun nong shi fang zuo 。”④xian ming ;ming liang 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“wo zhu kong yang 。”(zhu :gong se 。kong :shen 。)⑤biao mian shang ;jia zhuang 。《han fei zi ·shui nan 》:“ze yang shou ji shen ,er shi shu zhi 。”⑥gu dai zhe xue gai nian 。yu “yin ”xiang dui 。yong yi gai gua zhu shi wu liang da dui li mian de yi ge fang mian 。《chu ci ·jiu zhang ·she jiang 》:“yin yang yi wei ,shi bu dang xi 。”(shi bu dang :sheng bu feng shi 。)⑦tong “yang ”。jia zhuang 。《han shu ·tian dan chuan 》:“dan yang wei fu ji nu 。”⑧gu yi ming 。chun qiu yan de 。zai jin he bei sheng tang xian dong 。

    qin :

    ①tang zhao xiu xi 。《lun yu ·xiang dang 》:“shi bu yan ,qin bu yu 。”②shui jiao 。《lun yu ·gong ye chang 》:“zai yu zhou qin 。”③qin shi ;wo shi 。《li ji ·wang zhi 》:“jiu shi (sui )yin shi bu li qin 。”④gu dai di wang de zong miao zhong ,qian dian gong ji si ,chen “miao ”;hou dian cang xian ren yi guan ,chen “qin ”。ge chen “qin miao ”。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“yi yi qin miao ,jun zi zuo zhi 。”⑤di wang ling mu shang de zheng dian 。《han shu ·wei xuan cheng chuan 》:“you yuan zhong ge you qin 、bian dian 。”⑥zhi ;xi 。《han shu ·xing fa zhi 》:“san dai zhi cheng ,zhi yu xing cuo bing qin zhe ,ji ben mo you xu ,di wang zhi ji gong ye 。”(cuo :tong “cuo ”。fang zhi bu yong 。)⑦ge zhi 。《han shu ·su jian chuan fu su wu 》:“huo guang qin ji zou 。”⑧xiang mao chou lou 。《xin tang shu ·zheng zhu chuan 》:“mao qin lou ,bu neng yuan shi 。”

    qin ji :

    huan bing wo chuang 。《gu liang chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“~~ju zheng qin 。”

    ji :

    ①ji bing 。《shang shu ·jin teng 》:“wang you ji ,fu yu 。”(yu :quan yu 。)《mo zi ·jian ai shang 》:“bu zhi ji zhi suo zi qi ,ze fu neng gong 。”②huan bing 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“jian zi ji ,wu ri bu zhi ren 。”《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“song mu gong ji 。”③tong ku ;kun ku 。《guan zi ·xiao wen 》:“fan mu min zhe ,bi zhi ji ji 。”《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“wen zhi min suo ji ku 。”④mao bing 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“kong zi xian zhe ,suo ci ji jie zhong zhu hou zhi ji 。”⑤you lv ;dan xin 。《wen xin diao long ·zhu zi 》:“jun zi zhi chu shi ,ji ming de zhi bu zhang 。”(zhang :xian zhe 。)⑥zeng hen ;ya e 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian xia zhi yu ji ji jun zhe 。”《song shi ·fan zhi gu chuan 》:“wu ji pin fu bu jun ,jin wei ru bei jun zhi 。”⑦tong “ji ”,ji du 。《mo zi · shang tong xia 》:“ai min bu ji ,min mo ke shi 。”⑧xun meng ;ji su 。《guan zi ·du de 》:“fu shui zhi xing ,yi gao zou xia ze ji 。”⑨(sheng yin )da ,hong liang 。《xun zi ·quan xue 》:“shun feng er hu ,sheng fei jia ji ye ,er wen zhe zhang 。”

    shi :

    ①ji jie ;zhi si ji 。《lun yu ·yang huo 》:“si shi hang yan 。”②te zhi nong shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,ba kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”③guang yin ;shi guang ;shi hou 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“tian bu zai yu ,shi bu jiu liu 。”④zhi an zhao gui ding de shi jian 。na zhuo 《jie (jié)gu lu 》:“huang fan chan yi zhi yin ,shang chang shi ren shao zhi ,bu shi zhi ,shang nu ,lao yi qian shi xun bu 。”⑤shi chen ;shi hou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shi chen zhi jie niu zhi shi 。”⑥ji shi ;dang shi 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan zhe ,mao shen qin 。”(jian dan :shi liang guo ren 。qin :chou lou 。)⑦ji hui ;shi ji ;shi yun 。《lun yu ·yang huo 》:“hao cong shi er ji shi shi ,ke wei zhi hu ?”《xin tang shu ·wu ping yi chuan 》:“shi bu zai lai ,rong nan ren jie 。”(rong :rong hua fu gui 。)⑧ge shi ;ying shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“qiu shui shi zhi ,bai chuan guan he 。”⑨shi dai ;shi shi 。《lv shi chun qiu · cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”⑩shi shi ;shi shang 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“zhuang ba di sheng wen fu xu :hua mei shen jian ru shi mo ?”(11)fu ci 。yong yi biao shi shi jian 。1. biao shi hang wei bu duan fa sheng ,xiang dang yu “chang chang ”、“jing chang ”。han yu 《hang nan 》:“sheng ren bu shi chu ,xian ren bu shi chu 。”(bu shi :han you 。)2. biao shi hang wei ou er fa sheng ,xiang dang yu “you shi ”、“shi er ”。du fu 《zi lang (làng)zhong ling qi zi que fu shu shan hang san shou 》zhi san :“hang se di yin jian ,ren yan shi you mo 。”(12)tong “ci (sì)”。deng hou 。《lun yu ·yang huo 》:“kong zi shi ji wang ye ,er wang bai zhi 。”