• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 田傢輸稅盡,拾此充饑腸。

    “田傢輸稅盡,拾此充饑腸。”詩句出處:《觀刈麥》;是唐朝詩人白居易的作品。

    田傢少閑月,五月人倍忙。
    夜來南風起,小麥覆隴黃。
    婦姑荷簞食,童稚攜壺漿。
    相隨餉田去,丁壯在南岡。
    足蒸暑土氣,背灼炎天光。
    力盡不知熱,但惜夏日長。
    復有貧婦人,抱子在背傍。
    右手秉遺穗,左臂懸敝筐。
    聽其相顧言,聞者為悲傷。
    田傢輸稅盡,拾此充饑腸。
    今我何功德,曾不事農桑。
    吏祿三百石,歲晏有餘糧。
    念此私自愧,盡日不能忘。

    【註釋】:

    田:

    ①種植作物的土地。陶淵明《桃花源記》:“有良田美池桑竹之屬。”②耕種田地。《漢書·高帝紀》:“故秦苑囿園池,令民得田之。”③通“畋”。打獵。《韓非子·難一》:“焚林而田,偷取多獸,後必無獸。”④春季打獵和習兵之禮。《周禮 · 春官 · 甸祝》:“甸祝掌四時之田。”⑤古代主管農事的官員,即田峻。《禮記·月令》:“王命佈農事,命田舍東郊。”⑥大鼓。《詩經 · 周頌·有瞽》:“應田縣鼓。”(應:小鼓。)

    田傢:

    種田的人傢。孟浩然《過故人莊》:“故人具雞黍,邀我至~~。”

    傢:

    ①傢;傢庭。《尚書·大禹謨》:“克勤於邦,克儉於傢。”《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,數口之傢可以無饑矣。”②傢庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,萬傢雲氣中。”③卿大夫的采邑。《論語·季氏》:“丘也聞有國有傢者,不患寡而患不均。”④學術流派。《荀子·解蔽》:“今諸侯異政,百傢異說,則必或是或非,或治或亂。”

    輸:

    ①運送;運輸。晁錯《言守邊備塞疏》:“輸者僨於道。”②交納。《後漢書·光武帝紀》:“其令南陽勿輸今年田租。”③捐獻;交出(財物)。邵長蘅《閻典史傳》:“輸不必金。”④敗。與“贏”相對。杜甫《遣懷》:“百萬攻一城,獻捷不雲輸。”⑤不及;不如。毛澤東《沁園春·雪》:“惜秦皇漢武,略輸文采。”⑥報告;泄露。《戰國策·東周策》:“盡輸西周之情於東周。”⑦墜落;敗壞。《公羊傳·隱公六年》:“鄭人來輸平。輸平者何?輸平猶墮成也。”

    稅:

    (一)①田賦。陶潛《桃花源詩》:“春蠶收長絲,秋熟靡王稅。”(靡:無。)②稅收。《宋史·范正辭傳》:“以年老,求監兗(yǎn)州商稅。”③贈送。《史記·酈生陸賈列傳》:“辟陽侯乃奉百金往稅。”④釋放。《呂氏春秋·慎大》:“乃稅馬於華山,稅牛於桃林。”⑤止息;居住。曹植《應詔》:“爰暨帝室,稅此西墉。”(爰:乃。墉:城。)⑥通“脫”。1.脫下。《孟子·告子下》:“不稅冕而行。”(冕:大夫以上的人戴的禮帽。)2.溢出。《周禮·考工記·栗氏》:“概而不稅。”(概:量米粟時刮平鬥斛的木板。)(二)tuì ①古代喪禮規定的追服,即補服喪服。《禮記·檀弓上》:“小功不稅。”(小功:古代喪服名,五服的第四等。)②改變。《禮記·服問》:“小功之麻,不變大功之葛,以有本為稅。”

    盡:

    (一)①完畢;沒有瞭。蘇軾《赤壁賦》:“肴核既盡,杯盤狼藉。”《左傳·襄公八年》:“糧食將盡。”②終結;結束。曹丕《典論·論文》:“年壽有時而盡。”李咸用《遣興》:“雨盡晚雲輕。”又終極;達到極點。《禮記·郊特牲》:“仁之至,義之盡也。”成語有“仁至義盡”。李白《遊太山六首》之三:“憑崖覽八極,目盡長空閑。”(八極:極邊遠之地。空閑:空曠。)③竭盡;竭力完成。《宋史·嶽飛傳》:“飛裂裳以背示(何)鑄,有盡忠報國四大字。”④全;所有的。潘嶽《笙賦》:“樂聲發而盡室歡。”⑤副詞。皆;都。《孟子·盡心下》:“盡信書,則不如無書。”《史記·司馬相如列傳》:“一坐盡傾。”(滿坐的人都很傾慕。) (二)jǐn 盡量。《禮記·曲禮上》:“虛坐盡後,食坐盡前。”(空坐著盡量往後,飲食就坐盡量往前,以免油污弄臟座席。)

    拾:

    (一)①撿起;撿取。《戰國策·秦策一》:“期(jī)年之後,道不拾遺,民不妄取,兵革大強,諸侯畏懼。”(期年:一年。拾遺:撿取他人的失物。)②收拾;收斂。《論衡·別通》:“蕭何入秦,收拾文書。”③射箭時用的皮制護袖。《國語·吳語》:“夫一人善射,百夫決拾,勝未可成也。” (二)shè 一個臺階一個臺階地躡足而上。《禮記·曲禮上》:“拾級聚足,連步以上。”

    此:

    ①代詞。這;這個。《孟子·公孫醜下》:“彼一時,此一時也。”《禮記·禮運》:“此之謂大同。”②這樣;這般。庾信《哀江南賦》:“天何為而此醉。”③副詞。乃;則。《後漢書·黃瓊傳》:“必待堯舜之君,此為志士終無時矣。”

    充:

    ①滿;實;足。《孟子·梁惠王下》:“而君之倉廩實,府庫充。”《荀子·儒效》:“充虛之相施易也。”②填塞;裝滿。白居易《觀刈麥》:“傢田輸稅盡,拾此充饑腸。”③充當;擔任。白居易《賣炭翁》詩:“半匹紅綃一丈綾,系向牛頭充炭直。”[充閭]1.猶光大門戶。《晉書·賈充傳》:“(父逵)晚始生充,言後當有充閭之慶,故以為名字焉。”2.用於賀人生子之詞。蘇軾《賀陳述古弟章生子》:“鬱蔥佳氣夜充閭,始見徐卿第二雛。”[充詘]得意忘形的樣子。宋玉《九辯》:“蹇充詘而無端兮,泊莽莽而無垠。”

    饑:

    ①餓。與“飽”相對。《韓非子·飾邪》:“傢有常業,雖饑不餓。國有常法,雖危不亡。”②通“饑2”。饑荒。《墨子·七患》:“五谷不收謂之饑。”《漢書·翼奉傳》:“今東方連年饑饉。”


  • 田家输税尽,拾此充饥肠。

    “田家输税尽,拾此充饥肠。”诗句出处:《观刈麦》;是唐朝诗人白居易的作品。

    田家少闲月,五月人倍忙。
    夜来南风起,小麦覆陇黄。
    妇姑荷箪食,童稚携壶浆。
    相随饷田去,丁壮在南冈。
    足蒸暑土气,背灼炎天光。
    力尽不知热,但惜夏日长。
    复有贫妇人,抱子在背傍。
    右手秉遗穗,左臂悬敝筐。
    听其相顾言,闻者为悲伤。
    田家输税尽,拾此充饥肠。
    今我何功德,曾不事农桑。
    吏禄三百石,岁晏有余粮。
    念此私自愧,尽日不能忘。

    【注释】:

    田:

    ①种植作物的土地。陶渊明《桃花源记》:“有良田美池桑竹之属。”②耕种田地。《汉书·高帝纪》:“故秦苑囿园池,令民得田之。”③通“畋”。打猎。《韩非子·难一》:“焚林而田,偷取多兽,后必无兽。”④春季打猎和习兵之礼。《周礼 · 春官 · 甸祝》:“甸祝掌四时之田。”⑤古代主管农事的官员,即田峻。《礼记·月令》:“王命布农事,命田舍东郊。”⑥大鼓。《诗经 · 周颂·有瞽》:“应田县鼓。”(应:小鼓。)

    田家:

    种田的人家。孟浩然《过故人庄》:“故人具鸡黍,邀我至~~。”

    家:

    ①家;家庭。《尚书·大禹谟》:“克勤于邦,克俭于家。”《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,数口之家可以无饥矣。”②家庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,万家云气中。”③卿大夫的采邑。《论语·季氏》:“丘也闻有国有家者,不患寡而患不均。”④学术流派。《荀子·解蔽》:“今诸侯异政,百家异说,则必或是或非,或治或乱。”

    输:

    ①运送;运输。晁错《言守边备塞疏》:“输者偾于道。”②交纳。《后汉书·光武帝纪》:“其令南阳勿输今年田租。”③捐献;交出(财物)。邵长蘅《阎典史传》:“输不必金。”④败。与“赢”相对。杜甫《遣怀》:“百万攻一城,献捷不云输。”⑤不及;不如。毛泽东《沁园春·雪》:“惜秦皇汉武,略输文采。”⑥报告;泄露。《战国策·东周策》:“尽输西周之情于东周。”⑦坠落;败坏。《公羊传·隐公六年》:“郑人来输平。输平者何?输平犹堕成也。”

    税:

    (一)①田赋。陶潜《桃花源诗》:“春蚕收长丝,秋熟靡王税。”(靡:无。)②税收。《宋史·范正辞传》:“以年老,求监兖(yǎn)州商税。”③赠送。《史记·郦生陆贾列传》:“辟阳侯乃奉百金往税。”④释放。《吕氏春秋·慎大》:“乃税马于华山,税牛于桃林。”⑤止息;居住。曹植《应诏》:“爰暨帝室,税此西墉。”(爰:乃。墉:城。)⑥通“脱”。1.脱下。《孟子·告子下》:“不税冕而行。”(冕:大夫以上的人戴的礼帽。)2.溢出。《周礼·考工记·栗氏》:“概而不税。”(概:量米粟时刮平斗斛的木板。)(二)tuì ①古代丧礼规定的追服,即补服丧服。《礼记·檀弓上》:“小功不税。”(小功:古代丧服名,五服的第四等。)②改变。《礼记·服问》:“小功之麻,不变大功之葛,以有本为税。”

    尽:

    (一)①完毕;没有了。苏轼《赤壁赋》:“肴核既尽,杯盘狼藉。”《左传·襄公八年》:“粮食将尽。”②终结;结束。曹丕《典论·论文》:“年寿有时而尽。”李咸用《遣兴》:“雨尽晚云轻。”又终极;达到极点。《礼记·郊特牲》:“仁之至,义之尽也。”成语有“仁至义尽”。李白《游太山六首》之三:“凭崖览八极,目尽长空闲。”(八极:极边远之地。空闲:空旷。)③竭尽;竭力完成。《宋史·岳飞传》:“飞裂裳以背示(何)铸,有尽忠报国四大字。”④全;所有的。潘岳《笙赋》:“乐声发而尽室欢。”⑤副词。皆;都。《孟子·尽心下》:“尽信书,则不如无书。”《史记·司马相如列传》:“一坐尽倾。”(满坐的人都很倾慕。) (二)jǐn 尽量。《礼记·曲礼上》:“虚坐尽后,食坐尽前。”(空坐着尽量往后,饮食就坐尽量往前,以免油污弄脏座席。)

    拾:

    (一)①捡起;捡取。《战国策·秦策一》:“期(jī)年之后,道不拾遗,民不妄取,兵革大强,诸侯畏懼。”(期年:一年。拾遗:捡取他人的失物。)②收拾;收敛。《论衡·别通》:“萧何入秦,收拾文书。”③射箭时用的皮制护袖。《国语·吴语》:“夫一人善射,百夫决拾,胜未可成也。” (二)shè 一个台阶一个台阶地蹑足而上。《礼记·曲礼上》:“拾级聚足,连步以上。”

    此:

    ①代词。这;这个。《孟子·公孙丑下》:“彼一时,此一时也。”《礼记·礼运》:“此之谓大同。”②这样;这般。庾信《哀江南赋》:“天何为而此醉。”③副词。乃;则。《后汉书·黄琼传》:“必待尧舜之君,此为志士终无时矣。”

    充:

    ①满;实;足。《孟子·梁惠王下》:“而君之仓廪实,府库充。”《荀子·儒效》:“充虚之相施易也。”②填塞;装满。白居易《观刈麦》:“家田输税尽,拾此充饥肠。”③充当;担任。白居易《卖炭翁》诗:“半匹红绡一丈绫,系向牛头充炭直。”[充闾]1.犹光大门户。《晋书·贾充传》:“(父逵)晚始生充,言后当有充闾之庆,故以为名字焉。”2.用于贺人生子之词。苏轼《贺陈述古弟章生子》:“郁葱佳气夜充闾,始见徐卿第二雏。”[充诎]得意忘形的样子。宋玉《九辩》:“蹇充诎而无端兮,泊莽莽而无垠。”

    饥:

    ①饿。与“饱”相对。《韩非子·饰邪》:“家有常业,虽饥不饿。国有常法,虽危不亡。”②通“饥2”。饥荒。《墨子·七患》:“五谷不收谓之饥。”《汉书·翼奉传》:“今东方连年饥馑。”


  • tian jia shu shui jin ,she ci chong ji chang 。

    “tian jia shu shui jin ,she ci chong ji chang 。”shi gou chu chu :《guan yi mai 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    tian jia shao xian yue ,wu yue ren bei mang 。
    ye lai na feng qi ,xiao mai fu long huang 。
    fu gu he dan shi ,tong zhi xie hu jiang 。
    xiang sui xiang tian qu ,ding zhuang zai na gang 。
    zu zheng shu tu qi ,bei zhuo yan tian guang 。
    li jin bu zhi re ,dan xi xia ri chang 。
    fu you pin fu ren ,bao zi zai bei bang 。
    you shou bing wei sui ,zuo bei xuan bi kuang 。
    ting ji xiang gu yan ,wen zhe wei bei shang 。
    tian jia shu shui jin ,she ci chong ji chang 。
    jin wo he gong de ,ceng bu shi nong sang 。
    li lu san bai dan ,sui yan you yu liang 。
    nian ci si zi kui ,jin ri bu neng wang 。

    【zhu shi 】:

    tian :

    ①chong zhi zuo wu de tu de 。tao yuan ming 《tao hua yuan ji 》:“you liang tian mei chi sang zhu zhi shu 。”②geng chong tian de 。《han shu ·gao di ji 》:“gu qin yuan you yuan chi ,ling min de tian zhi 。”③tong “tian ”。da lie 。《han fei zi ·nan yi 》:“fen lin er tian ,tou qu duo shou ,hou bi mo shou 。”④chun ji da lie he xi bing zhi li 。《zhou li · chun guan · dian zhu 》:“dian zhu zhang si shi zhi tian 。”⑤gu dai zhu guan nong shi de guan yuan ,ji tian jun 。《li ji ·yue ling 》:“wang ming bu nong shi ,ming tian she dong jiao 。”⑥da gu 。《shi jing · zhou song ·you gu 》:“ying tian xian gu 。”(ying :xiao gu 。)

    tian jia :

    chong tian de ren jia 。meng hao ran 《guo gu ren zhuang 》:“gu ren ju ji shu ,yao wo zhi ~~。”

    jia :

    ①jia ;jia ting 。《shang shu ·da yu mo 》:“ke qin yu bang ,ke jian yu jia 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,shu kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”②jia ting de zhu suo 。du fu 《ku yu 》:“qun mu shui guang xia ,mo jia yun qi zhong 。”③qing da fu de cai yi 。《lun yu ·ji shi 》:“qiu ye wen you guo you jia zhe ,bu huan gua er huan bu jun 。”④xue shu liu pa 。《xun zi ·jie bi 》:“jin zhu hou yi zheng ,bai jia yi shui ,ze bi huo shi huo fei ,huo zhi huo luan 。”

    shu :

    ①yun song ;yun shu 。chao cuo 《yan shou bian bei sai shu 》:“shu zhe fen yu dao 。”②jiao na 。《hou han shu ·guang wu di ji 》:“ji ling na yang wu shu jin nian tian zu 。”③juan suo ;jiao chu (cai wu )。shao chang heng 《yan dian shi chuan 》:“shu bu bi jin 。”④bai 。yu “ying ”xiang dui 。du fu 《qian huai 》:“bai mo gong yi cheng ,suo jie bu yun shu 。”⑤bu ji ;bu ru 。mao ze dong 《qin yuan chun ·xue 》:“xi qin huang han wu ,lve shu wen cai 。”⑥bao gao ;xie lou 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“jin shu xi zhou zhi qing yu dong zhou 。”⑦zhui la ;bai huai 。《gong yang chuan ·yin gong liu nian 》:“zheng ren lai shu ping 。shu ping zhe he ?shu ping you duo cheng ye 。”

    shui :

    (yi )①tian fu 。tao qian 《tao hua yuan shi 》:“chun can shou chang si ,qiu shou mi wang shui 。”(mi :mo 。)②shui shou 。《song shi ·fan zheng ci chuan 》:“yi nian lao ,qiu jian yan (yǎn)zhou shang shui 。”③zeng song 。《shi ji ·li sheng liu gu lie chuan 》:“bi yang hou nai feng bai jin wang shui 。”④shi fang 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“nai shui ma yu hua shan ,shui niu yu tao lin 。”⑤zhi xi ;ju zhu 。cao zhi 《ying zhao 》:“yuan ji di shi ,shui ci xi yong 。”(yuan :nai 。yong :cheng 。)⑥tong “tuo ”。1.tuo xia 。《meng zi ·gao zi xia 》:“bu shui mian er hang 。”(mian :da fu yi shang de ren dai de li mao 。)2.yi chu 。《zhou li ·kao gong ji ·li shi 》:“gai er bu shui 。”(gai :liang mi su shi gua ping dou hu de mu ban 。)(er )tuì ①gu dai sang li gui ding de zhui fu ,ji bu fu sang fu 。《li ji ·tan gong shang 》:“xiao gong bu shui 。”(xiao gong :gu dai sang fu ming ,wu fu de di si deng 。)②gai bian 。《li ji ·fu wen 》:“xiao gong zhi ma ,bu bian da gong zhi ge ,yi you ben wei shui 。”

    jin :

    (yi )①wan bi ;mei you le 。su shi 《chi bi fu 》:“yao he ji jin ,bei pan lang ji 。”《zuo chuan ·xiang gong ba nian 》:“liang shi jiang jin 。”②zhong jie ;jie shu 。cao pi 《dian lun ·lun wen 》:“nian shou you shi er jin 。”li xian yong 《qian xing 》:“yu jin wan yun qing 。”you zhong ji ;da dao ji dian 。《li ji ·jiao te sheng 》:“ren zhi zhi ,yi zhi jin ye 。”cheng yu you “ren zhi yi jin ”。li bai 《you tai shan liu shou 》zhi san :“ping ya lan ba ji ,mu jin chang kong xian 。”(ba ji :ji bian yuan zhi de 。kong xian :kong kuang 。)③jie jin ;jie li wan cheng 。《song shi ·yue fei chuan 》:“fei lie chang yi bei shi (he )zhu ,you jin zhong bao guo si da zi 。”④quan ;suo you de 。pan yue 《sheng fu 》:“le sheng fa er jin shi huan 。”⑤fu ci 。jie ;dou 。《meng zi ·jin xin xia 》:“jin xin shu ,ze bu ru mo shu 。”《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“yi zuo jin qing 。”(man zuo de ren dou hen qing mu 。) (er )jǐn jin liang 。《li ji ·qu li shang 》:“xu zuo jin hou ,shi zuo jin qian 。”(kong zuo zhao jin liang wang hou ,yin shi jiu zuo jin liang wang qian ,yi mian you wu long zang zuo xi 。)

    she :

    (yi )①jian qi ;jian qu 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“ji (jī)nian zhi hou ,dao bu she wei ,min bu wang qu ,bing ge da jiang ,zhu hou wei 懼。”(ji nian :yi nian 。she wei :jian qu ta ren de shi wu 。)②shou she ;shou lian 。《lun heng ·bie tong 》:“xiao he ru qin ,shou she wen shu 。”③she jian shi yong de pi zhi hu xiu 。《guo yu ·wu yu 》:“fu yi ren shan she ,bai fu jue she ,sheng wei ke cheng ye 。” (er )shè yi ge tai jie yi ge tai jie de nie zu er shang 。《li ji ·qu li shang 》:“she ji ju zu ,lian bu yi shang 。”

    ci :

    ①dai ci 。zhe ;zhe ge 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“bi yi shi ,ci yi shi ye 。”《li ji ·li yun 》:“ci zhi wei da tong 。”②zhe yang ;zhe ban 。yu xin 《ai jiang na fu 》:“tian he wei er ci zui 。”③fu ci 。nai ;ze 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“bi dai yao shun zhi jun ,ci wei zhi shi zhong mo shi yi 。”

    chong :

    ①man ;shi ;zu 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“er jun zhi cang lin shi ,fu ku chong 。”《xun zi ·ru xiao 》:“chong xu zhi xiang shi yi ye 。”②tian sai ;zhuang man 。bai ju yi 《guan yi mai 》:“jia tian shu shui jin ,she ci chong ji chang 。”③chong dang ;dan ren 。bai ju yi 《mai tan weng 》shi :“ban pi gong xiao yi zhang ling ,ji xiang niu tou chong tan zhi 。”[chong lv ]1.you guang da men hu 。《jin shu ·gu chong chuan 》:“(fu kui )wan shi sheng chong ,yan hou dang you chong lv zhi qing ,gu yi wei ming zi yan 。”2.yong yu he ren sheng zi zhi ci 。su shi 《he chen shu gu di zhang sheng zi 》:“yu cong jia qi ye chong lv ,shi jian xu qing di er chu 。”[chong qu ]de yi wang xing de yang zi 。song yu 《jiu bian 》:“jian chong qu er mo duan xi ,bo mang mang er mo yin 。”

    ji :

    ①e 。yu “bao ”xiang dui 。《han fei zi ·shi xie 》:“jia you chang ye ,sui ji bu e 。guo you chang fa ,sui wei bu wang 。”②tong “ji 2”。ji huang 。《mo zi ·qi huan 》:“wu gu bu shou wei zhi ji 。”《han shu ·yi feng chuan 》:“jin dong fang lian nian ji jin 。”