• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 君看齊鼎中,焦爛者酈其。

    “君看齊鼎中,焦爛者酈其。”詩句出處:《答《四皓廟》》;是唐朝詩人白居易的作品。

    天下有道見,無道卷懷之。
    此乃聖人語,吾聞諸仲尼。
    矯矯四先生,同稟希世資。
    隨時有顯晦,秉道無磷緇。
    秦皇肆暴虐,二世遘亂離。
    先生相隨去,商嶺采紫芝。
    君看秦獄中,戮辱者李斯。
    劉項爭天下,謀臣竟悅隨。
    先生如鸞鶴,去入冥冥飛。
    君看齊鼎中,焦爛者酈其。
    子房得沛公,自謂相遇遲。
    八難掉舌樞,三略役心機。
    辛苦十數年,晝夜形神疲。
    竟雜霸者道,徒稱帝者師。
    子房爾則能,此非吾所宜。
    漢高之季年,嬖寵鐘所私。
    塚嫡欲廢奪,骨肉相憂疑。
    豈無子房口?口舌無所施。
    亦有陳平心,心計將何為?
    皤皤四先生,高冠危映眉。
    從容下南山,顧(目兮)入東闈。
    前瞻惠太子,左右生羽儀。
    卻顧戚夫人,楚舞無光輝。
    心不畫一計,口不吐一詞。
    暗定天下本,遂安劉氏危。
    子房吾則能,此非爾所知。
    先生道既光,太子禮甚卑。
    安車留不住,功成棄如遺。
    如彼旱天雲,一雨百谷滋。
    澤則在天下,雲復歸稀夷。
    勿高巢與由,勿尚呂與伊。
    巢由往不返,伊呂去不歸。
    豈如四先生,出處兩逶迤。
    何必長隱逸,何必長濟時。
    由來聖人道,無朕不可窺。
    卷之不盈握,舒之亙八陲。
    先生道甚明,夫子猶或非。
    願子辨其惑,為予吟此詩。

    【註釋】:

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    看:

    ①向遠處看;望。《世說新語·文學》:“庾闡始作《揚州賦》……庾公聞賦成,求看,兼贈貺(kuàng)之。”(庾公:指庾亮。貺:贈,賜。)②觀察。蘇軾《題西林壁》:“橫看成嶺側成峰,遠近高低各不同。”(西林:廬山寺名。)又表示估量。高適《送田少府貶蒼梧》:“丈夫窮達未可知,看君不合長貧賤。”(蒼梧:縣名。合:應該。)③觀賞。李白《清平調》之三:“名花傾國兩相歡,常得君王帶笑看。”(傾國:指佳人,美女。)④看望;探訪。《世說新語·德行》:“(陳仲舉)至便問徐孺子所在,欲先看之。”《韓非子·外儲說左下》:“梁車為鄴令,其姊往看之。”⑤聽;聞。杜甫《西閣口號呈元二十一》:“看君話王室,感動幾銷憂。”⑥助詞。用在動詞或動詞性短語之後,表示試一試。白居易《眼病》:“人間方藥應無益,爭得金篦試刮看。”(爭得:怎能。金篦:即金戉,一種金屬小刀,為醫生刮治眼病的工具。)[看護]照料;護理。張之翰《金縷曲·乙未清明》:“先塋(yíng)松柏誰看護?”(先塋:祖先墳地。)

    齊:

    ①[形]整齊,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齊。《晉書·謝安傳》:“若二賊假延,來年水生,東西~舉。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“勢~則不壹,眾~則不使。”④[動]整治。《史記·酷吏列傳序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君書·弱民》:“~疾而均,速若飄風。”⑥[名]肚臍。《左傳·莊公六年》:“若不早圖,後君噬~。”

    鼎:

    ①古代煮或盛食之器。一般為圓腹三足兩耳,有的為方形四足,大小不一。《莊子·徐無鬼》:“吾能冬爨(cuàn)鼎而夏造冰矣。”②(鼎有三足)比喻三方分立。《三國志·吳書·吳主傳》:“近者漢之衰末,三傢鼎立。”③上古以鼎為傳國之寶,陳列於宗廟,後世遂以鼎象征國傢政權和王位。《宋書·武帝紀中》:“鼎祚(zuò)再隆。”④比喻三公及卿相等最高官爵,像三足托鼎,肩負國傢重任。《後漢書·謝夷吾傳》:“宜當拔擢,使登鼎司。”(拔擢:選拔。司:官府。)⑤盛大;顯貴。左思《吳都賦》:“其居則高門鼎貴。”⑥副詞。正;正在。《漢書· 匡衡傳》:“無說《詩》,匡鼎來。”

    中:

    (一)①中間。《墨子·經上》:“中,同長也。”(同長:同樣長的半徑。)柳宗元《天說》:“渾然而中處者,世謂之元氣。”②內;在一定的范圍內。《孟子·滕文公上》:“國中無偽。”《考工記·巨人》:“國中九經九緯。”③位置、等級在高下或兩端之間。《列子·力命》:“中塗遇東郭先生。”(塗:同“途”。)《漢書·食貨志下》:“金有三等,黃金為上,白金為中,赤金為下。”④正;適中。《禮記·玉藻》:“頭頸必中。”《孟子·離婁下》:“湯執中。”(湯:殷商國君。)⑤宜於;合於。《史記·外戚世傢》:“武帝擇宮人不中用者,斥出歸之。” (二)zhòng ①符合;適合。《呂氏春秋·懷寵》:“必中理,然後說。”《荀子·賦篇》:“圓者中規,方者中矩。”②誣蔑;誣蔑別人使受損害。《漢書·何武傳》:“顯怒,欲以吏事中商。”(顯、商:人名。)③遭受;感受。《後漢書·馬援傳》:“援亦中病。”

    焦:

    ①物體燒焦。《莊子·逍遙遊》:“大旱,金石流,土山焦而不熱。”②酥;脆。周紫芝《五禽言·婆餅焦》:“婆餅欲焦新麥香。”③燒焦。《左傳·哀公二年》:“卜戰,龜焦。”杜牧《阿房宮賦》:“楚人一炬,可憐焦土。”④幹燥;幹枯。《墨子·非攻下》:“寒暑雜至,五谷焦死。”《荀子·富國》:“既以伐其木,竭其原,而焦天下矣。”王維《苦熱》:“草木盡焦卷,川澤皆竭涸。”⑤焦急;煩躁。阮籍《詠懷》之六十三:“終身履薄冰,誰知我心焦。”葛洪《抱樸子·內篇·勤求》:“空自焦愁,無益於事。”⑥中醫指人體內的某些部位。《難經·三十一難》:“三焦者,水谷之道路,氣之所終始也。”⑦西周初年國名,故治在今河南省三門峽市附近。⑧春秋時晉邑名。故治在今河南省陜縣附近。

    爛:

    ①用火煮熟。《呂氏春秋·本味》:“故久而不弊,熟而不爛。”②極熟;精通。王士禎等《師友詩傳錄四》:“《文選》爛,秀才半。”③程度深。陸遊《醉中浩歌罷戲書》:“老眼閱人真爛熟,壯心得酒旋消磨。”④隨意;放縱而無節制。韓愈《劉生》:“妖歌慢舞爛不收。”。⑤燒傷;灼傷。《漢書·霍光傳》:“焦頭爛額為上客。”⑥腐爛;潰爛。《莊子·人間世》:“口舌其葉,則口爛而為傷。”⑦破碎;散亂;零亂。梅堯臣《雷太簡遺蜀鞭》:“我騎瘦馬固莫稱,破韉(jiān)爛轡(pèi)沙塵暗。”(韉:馬鞍下的墊子。轡:駕馭牲口的嚼子和韁繩。)⑧光明;明亮。王安石《祭歐陽文忠公文》:“爛如日星之光輝。”⑨色彩絢麗。白居易《牡丹芳》:“千片赤英霞爛爛,百枝絳艷燈煌煌。”[爛漫]也作“爛熳”。1.散亂的樣子。嚴忌《哀時命》:“生天地之若過兮,忽爛漫而無成。”2.顏色鮮明艷麗。杜甫《春日江村》:“種竹交加翠,栽桃紅爛漫。”3.任意,無拘束的樣子。高燮《己酉秋結寒隱社作詩述意》:“商量欲辟東籬地,更覓黃花爛漫栽。”4. 自然坦誠。顧炎武《桃花溪歌贈陳處士梅》:“有時提壺過比鄰,笑談爛漫皆天真。”

    者:

    ①代詞。指人、物、事、時間、地點等。《道林寓居》:“青嶂者邊來已熟,紅塵那畔去應疏。”②助詞。1.與動詞、形容詞或短語構成“者”字結構,表示人、事、物等。《老子》:“高者抑之,下者舉之。”《史記·項羽本紀》:“奪項王天下者,必沛公也。”2. 與數詞構成“者”字結構,指稱前邊的事物。《三國志·吳書·周瑜傳》:“此數四者,用兵之患也。”3. 與時間名詞構成“者”字結構,相當於“……的時候”。《莊子·齊物論》:“昔者十日並出。”4.用在名詞主語後,表示提頓或判斷。《史記·陳涉世傢》:“陳勝者,陽城人也。”5. 用在復句的前一分句末,表示因果關系或假設關系。《戰國策·齊策一》:“吾妻之美我者,私我也。”王安石《遊褒禪山記》:“盡吾志而不能至者,可以無悔矣。”③語氣詞。用於句末,與疑問代詞“誰”、“何”等配合,表示疑問語氣。《史記·項羽本紀》:“誰為大王為此計者?”

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)


  • 君看齐鼎中,焦烂者郦其。

    “君看齐鼎中,焦烂者郦其。”诗句出处:《答《四皓庙》》;是唐朝诗人白居易的作品。

    天下有道见,无道卷怀之。
    此乃圣人语,吾闻诸仲尼。
    矫矫四先生,同禀希世资。
    随时有显晦,秉道无磷缁。
    秦皇肆暴虐,二世遘乱离。
    先生相随去,商岭采紫芝。
    君看秦狱中,戮辱者李斯。
    刘项争天下,谋臣竟悦随。
    先生如鸾鹤,去入冥冥飞。
    君看齐鼎中,焦烂者郦其。
    子房得沛公,自谓相遇迟。
    八难掉舌枢,三略役心机。
    辛苦十数年,昼夜形神疲。
    竟杂霸者道,徒称帝者师。
    子房尔则能,此非吾所宜。
    汉高之季年,嬖宠钟所私。
    冢嫡欲废夺,骨肉相忧疑。
    岂无子房口?口舌无所施。
    亦有陈平心,心计将何为?
    皤皤四先生,高冠危映眉。
    从容下南山,顾(目兮)入东闱。
    前瞻惠太子,左右生羽仪。
    却顾戚夫人,楚舞无光辉。
    心不画一计,口不吐一词。
    暗定天下本,遂安刘氏危。
    子房吾则能,此非尔所知。
    先生道既光,太子礼甚卑。
    安车留不住,功成弃如遗。
    如彼旱天云,一雨百谷滋。
    泽则在天下,云复归稀夷。
    勿高巢与由,勿尚吕与伊。
    巢由往不返,伊吕去不归。
    岂如四先生,出处两逶迤。
    何必长隐逸,何必长济时。
    由来圣人道,无朕不可窥。
    卷之不盈握,舒之亘八陲。
    先生道甚明,夫子犹或非。
    愿子辨其惑,为予吟此诗。

    【注释】:

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    看:

    ①向远处看;望。《世说新语·文学》:“庾阐始作《扬州赋》……庾公闻赋成,求看,兼赠贶(kuàng)之。”(庾公:指庾亮。贶:赠,赐。)②观察。苏轼《题西林壁》:“横看成岭侧成峰,远近高低各不同。”(西林:庐山寺名。)又表示估量。高适《送田少府贬苍梧》:“丈夫穷达未可知,看君不合长贫贱。”(苍梧:县名。合:应该。)③观赏。李白《清平调》之三:“名花倾国两相欢,常得君王带笑看。”(倾国:指佳人,美女。)④看望;探访。《世说新语·德行》:“(陈仲举)至便问徐孺子所在,欲先看之。”《韩非子·外储说左下》:“梁车为邺令,其姊往看之。”⑤听;闻。杜甫《西阁口号呈元二十一》:“看君话王室,感动几销忧。”⑥助词。用在动词或动词性短语之后,表示试一试。白居易《眼病》:“人间方药应无益,争得金篦试刮看。”(争得:怎能。金篦:即金戉,一种金属小刀,为医生刮治眼病的工具。)[看护]照料;护理。张之翰《金缕曲·乙未清明》:“先茔(yíng)松柏谁看护?”(先茔:祖先坟地。)

    齐:

    ①[形]整齐,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齐。《晋书·谢安传》:“若二贼假延,来年水生,东西~举。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“势~则不壹,众~则不使。”④[动]整治。《史记·酷吏列传序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君书·弱民》:“~疾而均,速若飘风。”⑥[名]肚脐。《左传·庄公六年》:“若不早图,后君噬~。”

    鼎:

    ①古代煮或盛食之器。一般为圆腹三足两耳,有的为方形四足,大小不一。《庄子·徐无鬼》:“吾能冬爨(cuàn)鼎而夏造冰矣。”②(鼎有三足)比喻三方分立。《三国志·吴书·吴主传》:“近者汉之衰末,三家鼎立。”③上古以鼎为传国之宝,陈列于宗庙,后世遂以鼎象征国家政权和王位。《宋书·武帝纪中》:“鼎祚(zuò)再隆。”④比喻三公及卿相等最高官爵,像三足托鼎,肩负国家重任。《后汉书·谢夷吾传》:“宜当拔擢,使登鼎司。”(拔擢:选拔。司:官府。)⑤盛大;显贵。左思《吴都赋》:“其居则高门鼎贵。”⑥副词。正;正在。《汉书· 匡衡传》:“无说《诗》,匡鼎来。”

    中:

    (一)①中间。《墨子·经上》:“中,同长也。”(同长:同样长的半径。)柳宗元《天说》:“浑然而中处者,世谓之元气。”②内;在一定的范围内。《孟子·滕文公上》:“国中无伪。”《考工记·巨人》:“国中九经九纬。”③位置、等级在高下或两端之间。《列子·力命》:“中涂遇东郭先生。”(涂:同“途”。)《汉书·食货志下》:“金有三等,黄金为上,白金为中,赤金为下。”④正;适中。《礼记·玉藻》:“头颈必中。”《孟子·离娄下》:“汤执中。”(汤:殷商国君。)⑤宜于;合于。《史记·外戚世家》:“武帝择宫人不中用者,斥出归之。” (二)zhòng ①符合;适合。《吕氏春秋·怀宠》:“必中理,然后说。”《荀子·赋篇》:“圆者中规,方者中矩。”②诬蔑;诬蔑别人使受损害。《汉书·何武传》:“显怒,欲以吏事中商。”(显、商:人名。)③遭受;感受。《后汉书·马援传》:“援亦中病。”

    焦:

    ①物体烧焦。《庄子·逍遥游》:“大旱,金石流,土山焦而不热。”②酥;脆。周紫芝《五禽言·婆饼焦》:“婆饼欲焦新麦香。”③烧焦。《左传·哀公二年》:“卜战,龟焦。”杜牧《阿房宫赋》:“楚人一炬,可怜焦土。”④干燥;干枯。《墨子·非攻下》:“寒暑杂至,五谷焦死。”《荀子·富国》:“既以伐其木,竭其原,而焦天下矣。”王维《苦热》:“草木尽焦卷,川泽皆竭涸。”⑤焦急;烦躁。阮籍《咏怀》之六十三:“终身履薄冰,谁知我心焦。”葛洪《抱朴子·内篇·勤求》:“空自焦愁,无益于事。”⑥中医指人体内的某些部位。《难经·三十一难》:“三焦者,水谷之道路,气之所终始也。”⑦西周初年国名,故治在今河南省三门峡市附近。⑧春秋时晋邑名。故治在今河南省陕县附近。

    烂:

    ①用火煮熟。《吕氏春秋·本味》:“故久而不弊,熟而不烂。”②极熟;精通。王士祯等《师友诗传录四》:“《文选》烂,秀才半。”③程度深。陆游《醉中浩歌罢戏书》:“老眼阅人真烂熟,壮心得酒旋消磨。”④随意;放纵而无节制。韩愈《刘生》:“妖歌慢舞烂不收。”。⑤烧伤;灼伤。《汉书·霍光传》:“焦头烂额为上客。”⑥腐烂;溃烂。《庄子·人间世》:“口舌其叶,则口烂而为伤。”⑦破碎;散乱;零乱。梅尧臣《雷太简遗蜀鞭》:“我骑瘦马固莫称,破鞯(jiān)烂辔(pèi)沙尘暗。”(鞯:马鞍下的垫子。辔:驾驭牲口的嚼子和缰绳。)⑧光明;明亮。王安石《祭欧阳文忠公文》:“烂如日星之光辉。”⑨色彩绚丽。白居易《牡丹芳》:“千片赤英霞烂烂,百枝绛艳灯煌煌。”[烂漫]也作“烂熳”。1.散乱的样子。严忌《哀时命》:“生天地之若过兮,忽烂漫而无成。”2.颜色鲜明艳丽。杜甫《春日江村》:“种竹交加翠,栽桃红烂漫。”3.任意,无拘束的样子。高燮《己酉秋结寒隐社作诗述意》:“商量欲辟东篱地,更觅黄花烂漫栽。”4. 自然坦诚。顾炎武《桃花溪歌赠陈处士梅》:“有时提壶过比邻,笑谈烂漫皆天真。”

    者:

    ①代词。指人、物、事、时间、地点等。《道林寓居》:“青嶂者边来已熟,红尘那畔去应疏。”②助词。1.与动词、形容词或短语构成“者”字结构,表示人、事、物等。《老子》:“高者抑之,下者举之。”《史记·项羽本纪》:“夺项王天下者,必沛公也。”2. 与数词构成“者”字结构,指称前边的事物。《三国志·吴书·周瑜传》:“此数四者,用兵之患也。”3. 与时间名词构成“者”字结构,相当于“……的时候”。《庄子·齐物论》:“昔者十日并出。”4.用在名词主语后,表示提顿或判断。《史记·陈涉世家》:“陈胜者,阳城人也。”5. 用在复句的前一分句末,表示因果关系或假设关系。《战国策·齐策一》:“吾妻之美我者,私我也。”王安石《游褒禅山记》:“尽吾志而不能至者,可以无悔矣。”③语气词。用于句末,与疑问代词“谁”、“何”等配合,表示疑问语气。《史记·项羽本纪》:“谁为大王为此计者?”

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)


  • jun kan ji ding zhong ,jiao lan zhe li ji 。

    “jun kan ji ding zhong ,jiao lan zhe li ji 。”shi gou chu chu :《da 《si hao miao 》》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    tian xia you dao jian ,mo dao juan huai zhi 。
    ci nai sheng ren yu ,wu wen zhu zhong ni 。
    jiao jiao si xian sheng ,tong bing xi shi zi 。
    sui shi you xian hui ,bing dao mo lin zi 。
    qin huang si bao nve ,er shi gou luan li 。
    xian sheng xiang sui qu ,shang ling cai zi zhi 。
    jun kan qin yu zhong ,lu ru zhe li si 。
    liu xiang zheng tian xia ,mou chen jing yue sui 。
    xian sheng ru luan he ,qu ru ming ming fei 。
    jun kan ji ding zhong ,jiao lan zhe li ji 。
    zi fang de pei gong ,zi wei xiang yu chi 。
    ba nan diao she shu ,san lve yi xin ji 。
    xin ku shi shu nian ,zhou ye xing shen pi 。
    jing za ba zhe dao ,tu chen di zhe shi 。
    zi fang er ze neng ,ci fei wu suo yi 。
    han gao zhi ji nian ,bi chong zhong suo si 。
    zhong di yu fei duo ,gu rou xiang you yi 。
    qi mo zi fang kou ?kou she mo suo shi 。
    yi you chen ping xin ,xin ji jiang he wei ?
    po po si xian sheng ,gao guan wei ying mei 。
    cong rong xia na shan ,gu (mu xi )ru dong wei 。
    qian zhan hui tai zi ,zuo you sheng yu yi 。
    que gu qi fu ren ,chu wu mo guang hui 。
    xin bu hua yi ji ,kou bu tu yi ci 。
    an ding tian xia ben ,sui an liu shi wei 。
    zi fang wu ze neng ,ci fei er suo zhi 。
    xian sheng dao ji guang ,tai zi li shen bei 。
    an che liu bu zhu ,gong cheng qi ru wei 。
    ru bi han tian yun ,yi yu bai gu zi 。
    ze ze zai tian xia ,yun fu gui xi yi 。
    wu gao chao yu you ,wu shang lv yu yi 。
    chao you wang bu fan ,yi lv qu bu gui 。
    qi ru si xian sheng ,chu chu liang wei yi 。
    he bi chang yin yi ,he bi chang ji shi 。
    you lai sheng ren dao ,mo zhen bu ke kui 。
    juan zhi bu ying wo ,shu zhi gen ba chui 。
    xian sheng dao shen ming ,fu zi you huo fei 。
    yuan zi bian ji huo ,wei yu yin ci shi 。

    【zhu shi 】:

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    kan :

    ①xiang yuan chu kan ;wang 。《shi shui xin yu ·wen xue 》:“yu chan shi zuo 《yang zhou fu 》……yu gong wen fu cheng ,qiu kan ,jian zeng kuang (kuàng)zhi 。”(yu gong :zhi yu liang 。kuang :zeng ,ci 。)②guan cha 。su shi 《ti xi lin bi 》:“heng kan cheng ling ce cheng feng ,yuan jin gao di ge bu tong 。”(xi lin :lu shan si ming 。)you biao shi gu liang 。gao kuo 《song tian shao fu bian cang wu 》:“zhang fu qiong da wei ke zhi ,kan jun bu ge chang pin jian 。”(cang wu :xian ming 。ge :ying gai 。)③guan shang 。li bai 《qing ping diao 》zhi san :“ming hua qing guo liang xiang huan ,chang de jun wang dai xiao kan 。”(qing guo :zhi jia ren ,mei nv 。)④kan wang ;tan fang 。《shi shui xin yu ·de hang 》:“(chen zhong ju )zhi bian wen xu ru zi suo zai ,yu xian kan zhi 。”《han fei zi ·wai chu shui zuo xia 》:“liang che wei ye ling ,ji zi wang kan zhi 。”⑤ting ;wen 。du fu 《xi ge kou hao cheng yuan er shi yi 》:“kan jun hua wang shi ,gan dong ji xiao you 。”⑥zhu ci 。yong zai dong ci huo dong ci xing duan yu zhi hou ,biao shi shi yi shi 。bai ju yi 《yan bing 》:“ren jian fang yao ying mo yi ,zheng de jin bi shi gua kan 。”(zheng de :zen neng 。jin bi :ji jin 戉,yi chong jin shu xiao dao ,wei yi sheng gua zhi yan bing de gong ju 。)[kan hu ]zhao liao ;hu li 。zhang zhi han 《jin lv qu ·yi wei qing ming 》:“xian ying (yíng)song bai shei kan hu ?”(xian ying :zu xian fen de 。)

    ji :

    ①[xing ]zheng ji ,yi zhi 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“fu wu zhi bu ~,wu zhi qing ye 。”②[fu ]yi tong ,yi ji 。《jin shu ·xie an chuan 》:“re er zei jia yan ,lai nian shui sheng ,dong xi ~ju 。”③[xing ]ping deng ,xiang deng 。《xun zi ·wang zhi 》:“shi ~ze bu yi ,zhong ~ze bu shi 。”④[dong ]zheng zhi 。《shi ji ·ku li lie chuan xu 》:“dao zhi yi zheng ,~zhi yi xing 。”⑤[xing ]min jie 。《shang jun shu ·ruo min 》:“~ji er jun ,su re piao feng 。”⑥[ming ]du qi 。《zuo chuan ·zhuang gong liu nian 》:“re bu zao tu ,hou jun shi ~。”

    ding :

    ①gu dai zhu huo cheng shi zhi qi 。yi ban wei yuan fu san zu liang er ,you de wei fang xing si zu ,da xiao bu yi 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“wu neng dong cuan (cuàn)ding er xia zao bing yi 。”②(ding you san zu )bi yu san fang fen li 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“jin zhe han zhi cui mo ,san jia ding li 。”③shang gu yi ding wei chuan guo zhi bao ,chen lie yu zong miao ,hou shi sui yi ding xiang zheng guo jia zheng quan he wang wei 。《song shu ·wu di ji zhong 》:“ding zuo (zuò)zai long 。”④bi yu san gong ji qing xiang deng zui gao guan jue ,xiang san zu tuo ding ,jian fu guo jia chong ren 。《hou han shu ·xie yi wu chuan 》:“yi dang ba zhuo ,shi deng ding si 。”(ba zhuo :shua ba 。si :guan fu 。)⑤cheng da ;xian gui 。zuo sai 《wu dou fu 》:“ji ju ze gao men ding gui 。”⑥fu ci 。zheng ;zheng zai 。《han shu · kuang heng chuan 》:“mo shui 《shi 》,kuang ding lai 。”

    zhong :

    (yi )①zhong jian 。《mo zi ·jing shang 》:“zhong ,tong chang ye 。”(tong chang :tong yang chang de ban jing 。)liu zong yuan 《tian shui 》:“hun ran er zhong chu zhe ,shi wei zhi yuan qi 。”②nei ;zai yi ding de fan wei nei 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“guo zhong mo wei 。”《kao gong ji ·ju ren 》:“guo zhong jiu jing jiu wei 。”③wei zhi 、deng ji zai gao xia huo liang duan zhi jian 。《lie zi ·li ming 》:“zhong tu yu dong guo xian sheng 。”(tu :tong “tu ”。)《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin you san deng ,huang jin wei shang ,bai jin wei zhong ,chi jin wei xia 。”④zheng ;kuo zhong 。《li ji ·yu zao 》:“tou geng bi zhong 。”《meng zi ·li lou xia 》:“shang zhi zhong 。”(shang :yan shang guo jun 。)⑤yi yu ;ge yu 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“wu di ze gong ren bu zhong yong zhe ,chi chu gui zhi 。” (er )zhòng ①fu ge ;kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huai chong 》:“bi zhong li ,ran hou shui 。”《xun zi ·fu pian 》:“yuan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”②wu mie ;wu mie bie ren shi shou sun hai 。《han shu ·he wu chuan 》:“xian nu ,yu yi li shi zhong shang 。”(xian 、shang :ren ming 。)③zao shou ;gan shou 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“yuan yi zhong bing 。”

    jiao :

    ①wu ti shao jiao 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“da han ,jin dan liu ,tu shan jiao er bu re 。”②su ;cui 。zhou zi zhi 《wu qin yan ·po bing jiao 》:“po bing yu jiao xin mai xiang 。”③shao jiao 。《zuo chuan ·ai gong er nian 》:“bo zhan ,gui jiao 。”du mu 《a fang gong fu 》:“chu ren yi ju ,ke lian jiao tu 。”④gan zao ;gan ku 。《mo zi ·fei gong xia 》:“han shu za zhi ,wu gu jiao si 。”《xun zi ·fu guo 》:“ji yi fa ji mu ,jie ji yuan ,er jiao tian xia yi 。”wang wei 《ku re 》:“cao mu jin jiao juan ,chuan ze jie jie he 。”⑤jiao ji ;fan zao 。ruan ji 《yong huai 》zhi liu shi san :“zhong shen lv bao bing ,shei zhi wo xin jiao 。”ge hong 《bao piao zi ·nei pian ·qin qiu 》:“kong zi jiao chou ,mo yi yu shi 。”⑥zhong yi zhi ren ti nei de mou xie bu wei 。《nan jing ·san shi yi nan 》:“san jiao zhe ,shui gu zhi dao lu ,qi zhi suo zhong shi ye 。”⑦xi zhou chu nian guo ming ,gu zhi zai jin he na sheng san men xia shi fu jin 。⑧chun qiu shi jin yi ming 。gu zhi zai jin he na sheng shan xian fu jin 。

    lan :

    ①yong huo zhu shou 。《lv shi chun qiu ·ben wei 》:“gu jiu er bu bi ,shou er bu lan 。”②ji shou ;jing tong 。wang shi zhen deng 《shi you shi chuan lu si 》:“《wen shua 》lan ,xiu cai ban 。”③cheng du shen 。liu you 《zui zhong hao ge ba hu shu 》:“lao yan yue ren zhen lan shou ,zhuang xin de jiu xuan xiao mo 。”④sui yi ;fang zong er mo jie zhi 。han yu 《liu sheng 》:“yao ge man wu lan bu shou 。”。⑤shao shang ;zhuo shang 。《han shu ·huo guang chuan 》:“jiao tou lan e wei shang ke 。”⑥fu lan ;hui lan 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“kou she ji xie ,ze kou lan er wei shang 。”⑦po sui ;san luan ;ling luan 。mei yao chen 《lei tai jian wei shu bian 》:“wo ji shou ma gu mo chen ,po jian (jiān)lan pei (pèi)sha chen an 。”(jian :ma an xia de dian zi 。pei :jia yu sheng kou de jiao zi he jiang sheng 。)⑧guang ming ;ming liang 。wang an dan 《ji ou yang wen zhong gong wen 》:“lan ru ri xing zhi guang hui 。”⑨se cai xuan li 。bai ju yi 《mu dan fang 》:“qian pian chi ying xia lan lan ,bai zhi jiang yan deng huang huang 。”[lan man ]ye zuo “lan man ”。1.san luan de yang zi 。yan ji 《ai shi ming 》:“sheng tian de zhi re guo xi ,hu lan man er mo cheng 。”2.yan se xian ming yan li 。du fu 《chun ri jiang cun 》:“chong zhu jiao jia cui ,zai tao gong lan man 。”3.ren yi ,mo ju shu de yang zi 。gao xie 《ji you qiu jie han yin she zuo shi shu yi 》:“shang liang yu bi dong li de ,geng mi huang hua lan man zai 。”4. zi ran tan cheng 。gu yan wu 《tao hua xi ge zeng chen chu shi mei 》:“you shi di hu guo bi lin ,xiao tan lan man jie tian zhen 。”

    zhe :

    ①dai ci 。zhi ren 、wu 、shi 、shi jian 、de dian deng 。《dao lin yu ju 》:“qing zhang zhe bian lai yi shou ,gong chen na pan qu ying shu 。”②zhu ci 。1.yu dong ci 、xing rong ci huo duan yu gou cheng “zhe ”zi jie gou ,biao shi ren 、shi 、wu deng 。《lao zi 》:“gao zhe yi zhi ,xia zhe ju zhi 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“duo xiang wang tian xia zhe ,bi pei gong ye 。”2. yu shu ci gou cheng “zhe ”zi jie gou ,zhi chen qian bian de shi wu 。《san guo zhi ·wu shu ·zhou yu chuan 》:“ci shu si zhe ,yong bing zhi huan ye 。”3. yu shi jian ming ci gou cheng “zhe ”zi jie gou ,xiang dang yu “……de shi hou ”。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“xi zhe shi ri bing chu 。”4.yong zai ming ci zhu yu hou ,biao shi di du huo pan duan 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“chen sheng zhe ,yang cheng ren ye 。”5. yong zai fu gou de qian yi fen gou mo ,biao shi yin guo guan ji huo jia she guan ji 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“wu qi zhi mei wo zhe ,si wo ye 。”wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“jin wu zhi er bu neng zhi zhe ,ke yi mo hui yi 。”③yu qi ci 。yong yu gou mo ,yu yi wen dai ci “shei ”、“he ”deng pei ge ,biao shi yi wen yu qi 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“shei wei da wang wei ci ji zhe ?”

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)