• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 心爭造化功,走挺糜鹿均。

    “心爭造化功,走挺糜鹿均。”詩句出處:《茶山詩》;是唐朝詩人袁高的作品。

    禹貢通遠俗,所圖在安人。後王失其本,職吏不敢陳。
    亦有奸佞者,因茲欲求伸。動生千金費,日使萬姓貧。
    我來顧渚源,得與茶事親。氓輟耕農耒,采采實苦辛。
    一夫旦當役,盡室皆同臻。捫葛上欹壁,蓬頭入荒榛。
    終朝不盈掬,手足皆鱗皴。悲嗟遍空山,草木為不春。
    陰嶺芽未吐,使者牒已頻。心爭造化功,走挺糜鹿均。
    選納無晝夜,搗聲昏繼晨。眾工何枯櫨,俯視彌傷神。
    皇帝尚巡狩,東郊路多堙。周回繞天涯,所獻愈艱勤。
    況減兵革困,重茲固疲民。未知供禦馀,誰合分此珍。
    顧省忝邦守,又慚復因循。茫茫滄海間,丹憤何由申。

    【註釋】:

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    爭:

    (一)①爭奪。《韓非子·說林下》:“爭肥饒之地。”《史記·伍子胥列傳》:“兩女子爭桑相攻。”②競爭。《史記·高祖本紀》:“左右爭欲擊之。”③爭辯;辯論。《戰國策·趙策三》:“鄂侯爭之急,辨之疾。”④相差。杜荀鶴《自遣》:“百年身後一丘土,貧富高低爭幾多?”⑤怎麼;怎。多用於古詩詞曲中。白居易《題峽中石上》:“誠知老去風情少,見此爭無一句詩!”(二)zhèng 通“諍”。規勸。《後漢書·王充傳》:“以數諫爭不合,去。”(以:因為。)

    造:

    ①至;到……去。《戰國策·宋策》:“造大國之城下。”②達到某種境界。《詩經·大雅·思齊》:“小子有造。”③培養。葉適《宏詞》:“自熙寧之以經術造士也,固患天下之習為詞賦之浮華而不適於實用。”④參與訴訟的雙方。《書·呂刑》:“兩造具備,師聽五辭。”⑤制作。《詩經·鄭風·緇衣》:“敝,予又改造兮。”⑥編撰;著述。《後漢書·王充傳》:“年漸七十,志力衰耗,乃造《養性書》十六篇,裁節嗜欲,頤(yí)神自守。”(頤:養。)

    造化:

    ①自然的化育。杜甫《望嶽》:“~~鐘神秀,陰陽割分曉。”②運氣,運數。《黑旋風》劇二:“今日~~低,惹場大是非。”

    化:

    ①變化;改變。《呂氏春秋·察今》:“變法者因時而化。”引申為生長,化育。《周易·咸》:“天地感而萬物化生。”②教化;感化。用教育感化的方法改變人心風俗。《禮記·學記》:“君子如欲化民成俗,其必由學乎?”(成俗:形成風俗。)傅玄《晉鼙舞歌·大晉篇》:“化感海外,海外來賓。”(賓:歸順。)③習俗;風氣。《晉書·劉波傳》:“傷化毀俗者,雖親雖貴,必疏而遠之。”《漢書·敘傳下》:“敗俗傷化。”④造化,即大自然。陳子昂《感遇三十八首》之六:“古之得仙道,信與元化並。”(信:誠然。元:同“玄”,玄妙。並:並存。)也指自然之道,即自然規律。《素問·五常政大論》:“化不可代,時不可違。”⑤死的委婉說法。《孟子·公孫醜下》:“且比化者無使土親膚。”又特指僧、道死亡。⑥化除。《韓非子·五蠹》:“鉆燧(suì)取火,以化腥臊。”(燧:古代取火的工具。)⑦融解。曾鞏:“有馮異,以化黃金幹太後。”

    功:

    ①功勞;業績。《戰國策·趙策四》:“不及今令有功於國。”②成就;功效。《莊子· 天運》:“勞而無功。”《晉書·謝安傳》:“妙算有遺,良圖不果,降齡何促,功敗垂成。”(降齡:上天給予的壽齡。垂成:將成。)嵇康《養生論》:“田種一也,至於樹養不同,則功收相懸。”③工作。《呂氏春秋·仲春》:“無作大事,以妨農功。”④功能。《荀子·天論》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱樸子·外篇·崇教》:“民力竭於功役,儲蓄靡於不急,起土山以準嵩霍,決渠水以象九河。”(靡:浪費。嵩霍:二山名,被稱為中嶽與南嶽。)⑥精善;堅固;精良。《管子·七法》:“有蓄積,則久而不匱;器械功,則伐而不費。”⑦通“攻”。治理。《水經註·巨洋水》:“中有古壇,參差相對,後人微加功飾,以為嬉遊之處。”⑧喪服通稱。《禮記·服問》:“絰服之絰,服其功衰。”

    走:

    ①跑;逃跑。《戰國策·趙策四》:“老臣病足,曾不能疾走。”《孟子·梁惠王上》:“棄甲曳兵而走。”杜甫《石壕吏》:“老翁逾墻走。”②步行。《禮記·玉藻》:“走而不趨。”(趨:快步走。)③奔向;趨向。晁錯《論貴粟疏》:“趨利如水走下,四方亡擇也。”(亡:無。)杜牧《阿房宮賦》:“驪山北構而西折,直走咸陽。”④移動;挪動。蘇軾《新灘阻風》:“初聞似搖扇,漸覺平沙走。”⑤離開;離去。《南史·張暢傳》:“今城內乏食,百姓咸有走情。”⑥通過;經由。蔣士銓《香祖樓·撻蚓》:“夫妻免得充軍,且向洋舡(chuán)走水。”(舡:同“船”。)⑦謙詞,等於說仆人。司馬遷《報任安書》:“太史公牛馬走司馬遷再拜言。”(牛馬走:意思是像牛馬一樣被驅使的仆人。)⑧謙稱,等於“我”。張衡《東京賦》:“走雖不敏,庶斯達矣。”(庶:希望。)[走狗]1. 善跑的獵狗。《史記·越王勾踐世傢》:“飛鳥盡,良弓藏。狡兔死,走狗烹。”2.受人豢養幫助作惡的人。《聊齋志異·田七郎》:“操杖隸皆紳傢走狗。”

    挺:

    ①拔;拔出。《戰國策·魏策四》:“挺劍而起。”《史記·陳涉世傢》:“尉劍挺,廣起,奪而殺尉。”②長出;生長。左思《蜀都賦》:“旁挺龍目,側生荔枝。”(龍目:一種果樹,即龍眼。)③突出;傑出。沈括《雁蕩山》:“既非挺出地上,則為深谷林莽所蔽。”《後漢書·黃瓊傳》:“光武以聖武天挺,繼統宣業。”(光武:東漢光武帝。)④硬而直。孫綽《遊天臺山賦》:“八桂森挺以凌霜,五芝含秀而神敷。”⑤寬待;寬緩。《淮南子·時則》:“挺重囚,益其食。”《後漢書·臧宮傳》:“宜小挺緩,令得逃亡。”⑥動;打動。《呂氏春秋·忠廉》:“雖名為諸侯,實有萬乘,不足以挺其心矣。”⑦量詞。根。《南史·沈攸之傳》:“皇太後使至,賜攸之燭十挺。”⑧通“梃”。大杖、棍棒。《漢書·諸侯王表》:“陳、吳奮其向梃,劉、項隨而斃之。”⑨通“莛”。草莖。《說苑·善說》:“建天下之鳴鐘,而撞之以莛,豈能發其聲乎哉?”

    糜:

    ①稠粥。《禮記·問喪》:“鄰裡為之糜粥以飲食之。”②腐爛;粉碎。謝惠連《祭古塚文》:“幾筵糜腐。”李商隱《為白從事上陳許李尚書啟》:“未伸刺股之誠,先定糜驅之誓。”(糜驅:粉身碎骨。)③耗費;浪費。《三國志·魏書·衛覬傳》:“不益於好而糜費功夫。”

    鹿:

    ①獸名。《詩經·小雅·鹿鳴》:“呦呦鹿鳴,食野之蘋。”(呦呦 yōu yōu:鹿鳴聲。)喻指政權或在位者。《史記·淮陰侯列傳》:“秦失其鹿,天下共逐之。”②粗;粗劣。《呂氏春秋·貴生》:“顏闔守閭,鹿佈之衣,而自飯牛。”(飯:動詞。喂。)③糧倉。《國語·吳語》:“市無赤米,而囷鹿空虛。”(赤米:粗糙的米。囷鹿:糧倉。)④通“麓”。山腳。《春秋·僖公十四年》:“秋,八月,辛卯,沙鹿崩。”

    均:

    ①公平;平均。《詩經· 小雅·北山》:“大夫不均,我從事獨賢?”(賢:賢才。)《論語·季氏》:“不患寡而患不均。”韓愈《孟東野夫子》:“問天主下人,薄厚胡不均?”②全;都。《商君書·墾令》:“均出餘子之使令,以世使之。”《墨子·尚同下》:“是故古之聖王之治天下也,千裡之外有賢人焉,其鄉裡之人皆未之均聞見也。”③等同;同樣。《荀子·議兵》:“令進而不進,猶令不退而退也,其罪惟均。”《論衡·奇怪》:“天人同道,好惡均心。”《鶡冠子·環流》:“酸咸甘苦之味相反,然其為善均也。”④協調;調和。《後漢書·律歷志上》:“均其中弦,令與黃鐘相得,案畫以求諸律,無不如數而應者矣。”(黃鐘:古十二律之一,聲調最洪大響亮。)⑤同“鈞”。古代制造陶器的轉輪。《管子·七法》:“不明於則而欲出號令,猶立朝夕於運均之上。”(則:法則,根本。朝夕:測日影的表。運均:運旋著的制陶轉輪;指難辨東西。)⑥衡量;比較。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦以城求璧而趙不許,曲在趙;趙予璧而秦不與趙城,曲在秦。均之二策,寧許以負秦曲。”⑦計量單位。《漢書·食貨志下》:“請法古,令官作酒,以二千五百石為一均,率開一盧以賣。”(率:一概;一律。盧:酒甕。)⑧副詞。皆;都。《齊民要術·小豆》:“豆角三青兩黃,拔而倒豎籠叢之,生者均熟。”(籠叢:堆放在一起。)


  • 心争造化功,走挺糜鹿均。

    “心争造化功,走挺糜鹿均。”诗句出处:《茶山诗》;是唐朝诗人袁高的作品。

    禹贡通远俗,所图在安人。后王失其本,职吏不敢陈。
    亦有奸佞者,因兹欲求伸。动生千金费,日使万姓贫。
    我来顾渚源,得与茶事亲。氓辍耕农耒,采采实苦辛。
    一夫旦当役,尽室皆同臻。扪葛上欹壁,蓬头入荒榛。
    终朝不盈掬,手足皆鳞皴。悲嗟遍空山,草木为不春。
    阴岭芽未吐,使者牒已频。心争造化功,走挺糜鹿均。
    选纳无昼夜,捣声昏继晨。众工何枯栌,俯视弥伤神。
    皇帝尚巡狩,东郊路多堙。周回绕天涯,所献愈艰勤。
    况减兵革困,重兹固疲民。未知供御馀,谁合分此珍。
    顾省忝邦守,又惭复因循。茫茫沧海间,丹愤何由申。

    【注释】:

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    争:

    (一)①争夺。《韩非子·说林下》:“争肥饶之地。”《史记·伍子胥列传》:“两女子争桑相攻。”②竞争。《史记·高祖本纪》:“左右争欲击之。”③争辩;辩论。《战国策·赵策三》:“鄂侯争之急,辨之疾。”④相差。杜荀鹤《自遣》:“百年身后一丘土,贫富高低争几多?”⑤怎么;怎。多用于古诗词曲中。白居易《题峡中石上》:“诚知老去风情少,见此争无一句诗!”(二)zhèng 通“诤”。规劝。《后汉书·王充传》:“以数谏争不合,去。”(以:因为。)

    造:

    ①至;到……去。《战国策·宋策》:“造大国之城下。”②达到某种境界。《诗经·大雅·思齐》:“小子有造。”③培养。叶适《宏词》:“自熙宁之以经术造士也,固患天下之习为词赋之浮华而不适于实用。”④参与诉讼的双方。《书·吕刑》:“两造具备,师听五辞。”⑤制作。《诗经·郑风·缁衣》:“敝,予又改造兮。”⑥编撰;著述。《后汉书·王充传》:“年渐七十,志力衰耗,乃造《养性书》十六篇,裁节嗜欲,颐(yí)神自守。”(颐:养。)

    造化:

    ①自然的化育。杜甫《望岳》:“~~钟神秀,阴阳割分晓。”②运气,运数。《黑旋风》剧二:“今日~~低,惹场大是非。”

    化:

    ①变化;改变。《吕氏春秋·察今》:“变法者因时而化。”引申为生长,化育。《周易·咸》:“天地感而万物化生。”②教化;感化。用教育感化的方法改变人心风俗。《礼记·学记》:“君子如欲化民成俗,其必由学乎?”(成俗:形成风俗。)傅玄《晋鼙舞歌·大晋篇》:“化感海外,海外来宾。”(宾:归顺。)③习俗;风气。《晋书·刘波传》:“伤化毁俗者,虽亲虽贵,必疏而远之。”《汉书·叙传下》:“败俗伤化。”④造化,即大自然。陈子昂《感遇三十八首》之六:“古之得仙道,信与元化并。”(信:诚然。元:同“玄”,玄妙。并:并存。)也指自然之道,即自然规律。《素问·五常政大论》:“化不可代,时不可违。”⑤死的委婉说法。《孟子·公孙丑下》:“且比化者无使土亲肤。”又特指僧、道死亡。⑥化除。《韩非子·五蠹》:“钻燧(suì)取火,以化腥臊。”(燧:古代取火的工具。)⑦融解。曾巩:“有冯异,以化黄金干太后。”

    功:

    ①功劳;业绩。《战国策·赵策四》:“不及今令有功于国。”②成就;功效。《庄子· 天运》:“劳而无功。”《晋书·谢安传》:“妙算有遗,良图不果,降龄何促,功败垂成。”(降龄:上天给予的寿龄。垂成:将成。)嵇康《养生论》:“田种一也,至于树养不同,则功收相悬。”③工作。《吕氏春秋·仲春》:“无作大事,以妨农功。”④功能。《荀子·天论》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱朴子·外篇·崇教》:“民力竭于功役,储蓄靡于不急,起土山以准嵩霍,决渠水以象九河。”(靡:浪费。嵩霍:二山名,被称为中岳与南岳。)⑥精善;坚固;精良。《管子·七法》:“有蓄积,则久而不匮;器械功,则伐而不费。”⑦通“攻”。治理。《水经注·巨洋水》:“中有古坛,参差相对,后人微加功饰,以为嬉游之处。”⑧丧服通称。《礼记·服问》:“绖服之绖,服其功衰。”

    走:

    ①跑;逃跑。《战国策·赵策四》:“老臣病足,曾不能疾走。”《孟子·梁惠王上》:“弃甲曳兵而走。”杜甫《石壕吏》:“老翁逾墙走。”②步行。《礼记·玉藻》:“走而不趋。”(趋:快步走。)③奔向;趋向。晁错《论贵粟疏》:“趋利如水走下,四方亡择也。”(亡:无。)杜牧《阿房宫赋》:“骊山北构而西折,直走咸阳。”④移动;挪动。苏轼《新滩阻风》:“初闻似摇扇,渐觉平沙走。”⑤离开;离去。《南史·张畅传》:“今城内乏食,百姓咸有走情。”⑥通过;经由。蒋士铨《香祖楼·挞蚓》:“夫妻免得充军,且向洋舡(chuán)走水。”(舡:同“船”。)⑦谦词,等于说仆人。司马迁《报任安书》:“太史公牛马走司马迁再拜言。”(牛马走:意思是像牛马一样被驱使的仆人。)⑧谦称,等于“我”。张衡《东京赋》:“走虽不敏,庶斯达矣。”(庶:希望。)[走狗]1. 善跑的猎狗。《史记·越王勾践世家》:“飞鸟尽,良弓藏。狡兔死,走狗烹。”2.受人豢养帮助作恶的人。《聊斋志异·田七郎》:“操杖隶皆绅家走狗。”

    挺:

    ①拔;拔出。《战国策·魏策四》:“挺剑而起。”《史记·陈涉世家》:“尉剑挺,广起,夺而杀尉。”②长出;生长。左思《蜀都赋》:“旁挺龙目,侧生荔枝。”(龙目:一种果树,即龙眼。)③突出;杰出。沈括《雁荡山》:“既非挺出地上,则为深谷林莽所蔽。”《后汉书·黄琼传》:“光武以圣武天挺,继统宣业。”(光武:东汉光武帝。)④硬而直。孙绰《游天台山赋》:“八桂森挺以凌霜,五芝含秀而神敷。”⑤宽待;宽缓。《淮南子·时则》:“挺重囚,益其食。”《后汉书·臧宫传》:“宜小挺缓,令得逃亡。”⑥动;打动。《吕氏春秋·忠廉》:“虽名为诸侯,实有万乘,不足以挺其心矣。”⑦量词。根。《南史·沈攸之传》:“皇太后使至,赐攸之烛十挺。”⑧通“梃”。大杖、棍棒。《汉书·诸侯王表》:“陈、吴奋其向梃,刘、项随而斃之。”⑨通“莛”。草茎。《说苑·善说》:“建天下之鸣钟,而撞之以莛,岂能发其声乎哉?”

    糜:

    ①稠粥。《礼记·问丧》:“邻里为之糜粥以饮食之。”②腐烂;粉碎。谢惠连《祭古冢文》:“几筵糜腐。”李商隐《为白从事上陈许李尚书启》:“未伸刺股之诚,先定糜驱之誓。”(糜驱:粉身碎骨。)③耗费;浪费。《三国志·魏书·卫觊传》:“不益于好而糜费功夫。”

    鹿:

    ①兽名。《诗经·小雅·鹿鸣》:“呦呦鹿鸣,食野之苹。”(呦呦 yōu yōu:鹿鸣声。)喻指政权或在位者。《史记·淮阴侯列传》:“秦失其鹿,天下共逐之。”②粗;粗劣。《吕氏春秋·贵生》:“顏阖守闾,鹿布之衣,而自饭牛。”(饭:动词。喂。)③粮仓。《国语·吴语》:“市无赤米,而囷鹿空虚。”(赤米:粗糙的米。囷鹿:粮仓。)④通“麓”。山脚。《春秋·僖公十四年》:“秋,八月,辛卯,沙鹿崩。”

    均:

    ①公平;平均。《诗经· 小雅·北山》:“大夫不均,我从事独贤?”(贤:贤才。)《论语·季氏》:“不患寡而患不均。”韩愈《孟东野夫子》:“问天主下人,薄厚胡不均?”②全;都。《商君书·垦令》:“均出余子之使令,以世使之。”《墨子·尚同下》:“是故古之圣王之治天下也,千里之外有贤人焉,其乡里之人皆未之均闻见也。”③等同;同样。《荀子·议兵》:“令进而不进,犹令不退而退也,其罪惟均。”《论衡·奇怪》:“天人同道,好恶均心。”《鹖冠子·环流》:“酸咸甘苦之味相反,然其为善均也。”④协调;调和。《后汉书·律历志上》:“均其中弦,令与黄钟相得,案画以求诸律,无不如数而应者矣。”(黄钟:古十二律之一,声调最洪大响亮。)⑤同“钧”。古代制造陶器的转轮。《管子·七法》:“不明于则而欲出号令,犹立朝夕于运均之上。”(则:法则,根本。朝夕:测日影的表。运均:运旋着的制陶转轮;指难辨东西。)⑥衡量;比较。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦以城求璧而赵不许,曲在赵;赵予璧而秦不与赵城,曲在秦。均之二策,宁许以负秦曲。”⑦计量单位。《汉书·食货志下》:“请法古,令官作酒,以二千五百石为一均,率开一卢以卖。”(率:一概;一律。卢:酒瓮。)⑧副词。皆;都。《齐民要术·小豆》:“豆角三青两黄,拔而倒竖笼丛之,生者均熟。”(笼丛:堆放在一起。)


  • xin zheng zao hua gong ,zou ting mei lu jun 。

    “xin zheng zao hua gong ,zou ting mei lu jun 。”shi gou chu chu :《cha shan shi 》;shi tang chao shi ren yuan gao de zuo pin 。

    yu gong tong yuan su ,suo tu zai an ren 。hou wang shi ji ben ,zhi li bu gan chen 。
    yi you jian ning zhe ,yin ci yu qiu shen 。dong sheng qian jin fei ,ri shi mo xing pin 。
    wo lai gu zhu yuan ,de yu cha shi qin 。mang chuo geng nong lei ,cai cai shi ku xin 。
    yi fu dan dang yi ,jin shi jie tong zhen 。men ge shang ji bi ,peng tou ru huang zhen 。
    zhong chao bu ying ju ,shou zu jie lin cun 。bei jie bian kong shan ,cao mu wei bu chun 。
    yin ling ya wei tu ,shi zhe die yi pin 。xin zheng zao hua gong ,zou ting mei lu jun 。
    shua na mo zhou ye ,dao sheng hun ji chen 。zhong gong he ku lu ,fu shi mi shang shen 。
    huang di shang xun shou ,dong jiao lu duo yin 。zhou hui rao tian ya ,suo suo yu jian qin 。
    kuang jian bing ge kun ,chong ci gu pi min 。wei zhi gong yu yu ,shei ge fen ci zhen 。
    gu sheng tian bang shou ,you can fu yin xun 。mang mang cang hai jian ,dan fen he you shen 。

    【zhu shi 】:

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    zheng :

    (yi )①zheng duo 。《han fei zi ·shui lin xia 》:“zheng fei rao zhi de 。”《shi ji ·wu zi xu lie chuan 》:“liang nv zi zheng sang xiang gong 。”②jing zheng 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“zuo you zheng yu ji zhi 。”③zheng bian ;bian lun 。《zhan guo ce ·zhao ce san 》:“e hou zheng zhi ji ,bian zhi ji 。”④xiang cha 。du xun he 《zi qian 》:“bai nian shen hou yi qiu tu ,pin fu gao di zheng ji duo ?”⑤zen me ;zen 。duo yong yu gu shi ci qu zhong 。bai ju yi 《ti xia zhong dan shang 》:“cheng zhi lao qu feng qing shao ,jian ci zheng mo yi gou shi !”(er )zhèng tong “zheng ”。gui quan 。《hou han shu ·wang chong chuan 》:“yi shu jian zheng bu ge ,qu 。”(yi :yin wei 。)

    zao :

    ①zhi ;dao ……qu 。《zhan guo ce ·song ce 》:“zao da guo zhi cheng xia 。”②da dao mou chong jing jie 。《shi jing ·da ya ·sai ji 》:“xiao zi you zao 。”③pei yang 。xie kuo 《hong ci 》:“zi xi ning zhi yi jing shu zao shi ye ,gu huan tian xia zhi xi wei ci fu zhi fu hua er bu kuo yu shi yong 。”④can yu su song de shuang fang 。《shu ·lv xing 》:“liang zao ju bei ,shi ting wu ci 。”⑤zhi zuo 。《shi jing ·zheng feng ·zi yi 》:“bi ,yu you gai zao xi 。”⑥bian zhuan ;zhe shu 。《hou han shu ·wang chong chuan 》:“nian jian qi shi ,zhi li cui hao ,nai zao 《yang xing shu 》shi liu pian ,cai jie shi yu ,yi (yí)shen zi shou 。”(yi :yang 。)

    zao hua :

    ①zi ran de hua yo 。du fu 《wang yue 》:“~~zhong shen xiu ,yin yang ge fen xiao 。”②yun qi ,yun shu 。《hei xuan feng 》ju er :“jin ri ~~di ,re chang da shi fei 。”

    hua :

    ①bian hua ;gai bian 。《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“bian fa zhe yin shi er hua 。”yin shen wei sheng chang ,hua yo 。《zhou yi ·xian 》:“tian de gan er mo wu hua sheng 。”②jiao hua ;gan hua 。yong jiao yo gan hua de fang fa gai bian ren xin feng su 。《li ji ·xue ji 》:“jun zi ru yu hua min cheng su ,ji bi you xue hu ?”(cheng su :xing cheng feng su 。)fu xuan 《jin pi wu ge ·da jin pian 》:“hua gan hai wai ,hai wai lai bin 。”(bin :gui shun 。)③xi su ;feng qi 。《jin shu ·liu bo chuan 》:“shang hua hui su zhe ,sui qin sui gui ,bi shu er yuan zhi 。”《han shu ·xu chuan xia 》:“bai su shang hua 。”④zao hua ,ji da zi ran 。chen zi ang 《gan yu san shi ba shou 》zhi liu :“gu zhi de xian dao ,xin yu yuan hua bing 。”(xin :cheng ran 。yuan :tong “xuan ”,xuan miao 。bing :bing cun 。)ye zhi zi ran zhi dao ,ji zi ran gui lv 。《su wen ·wu chang zheng da lun 》:“hua bu ke dai ,shi bu ke wei 。”⑤si de wei wan shui fa 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“ju bi hua zhe mo shi tu qin fu 。”you te zhi seng 、dao si wang 。⑥hua chu 。《han fei zi ·wu du 》:“zuan sui (suì)qu huo ,yi hua xing sao 。”(sui :gu dai qu huo de gong ju 。)⑦rong jie 。ceng gong :“you feng yi ,yi hua huang jin gan tai hou 。”

    gong :

    ①gong lao ;ye ji 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“bu ji jin ling you gong yu guo 。”②cheng jiu ;gong xiao 。《zhuang zi · tian yun 》:“lao er mo gong 。”《jin shu ·xie an chuan 》:“miao suan you wei ,liang tu bu guo ,jiang ling he cu ,gong bai chui cheng 。”(jiang ling :shang tian gei yu de shou ling 。chui cheng :jiang cheng 。)ji kang 《yang sheng lun 》:“tian chong yi ye ,zhi yu shu yang bu tong ,ze gong shou xiang xuan 。”③gong zuo 。《lv shi chun qiu ·zhong chun 》:“mo zuo da shi ,yi fang nong gong 。”④gong neng 。《xun zi ·tian lun 》:“yi quan ji tian gong 。”⑤gong cheng 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·chong jiao 》:“min li jie yu gong yi ,chu xu mi yu bu ji ,qi tu shan yi zhun song huo ,jue qu shui yi xiang jiu he 。”(mi :lang fei 。song huo :er shan ming ,bei chen wei zhong yue yu na yue 。)⑥jing shan ;jian gu ;jing liang 。《guan zi ·qi fa 》:“you xu ji ,ze jiu er bu kui ;qi xie gong ,ze fa er bu fei 。”⑦tong “gong ”。zhi li 。《shui jing zhu ·ju xiang shui 》:“zhong you gu tan ,can cha xiang dui ,hou ren wei jia gong shi ,yi wei xi you zhi chu 。”⑧sang fu tong chen 。《li ji ·fu wen 》:“die fu zhi die ,fu ji gong cui 。”

    zou :

    ①pao ;tao pao 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“lao chen bing zu ,ceng bu neng ji zou 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“qi jia ye bing er zou 。”du fu 《dan hao li 》:“lao weng yu qiang zou 。”②bu hang 。《li ji ·yu zao 》:“zou er bu qu 。”(qu :kuai bu zou 。)③ben xiang ;qu xiang 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“qu li ru shui zou xia ,si fang wang ze ye 。”(wang :mo 。)du mu 《a fang gong fu 》:“li shan bei gou er xi she ,zhi zou xian yang 。”④yi dong ;nuo dong 。su shi 《xin tan zu feng 》:“chu wen shi yao shan ,jian jiao ping sha zou 。”⑤li kai ;li qu 。《na shi ·zhang chang chuan 》:“jin cheng nei fa shi ,bai xing xian you zou qing 。”⑥tong guo ;jing you 。jiang shi quan 《xiang zu lou ·ta yin 》:“fu qi mian de chong jun ,ju xiang xiang chuan (chuán)zou shui 。”(chuan :tong “chuan ”。)⑦qian ci ,deng yu shui pu ren 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“tai shi gong niu ma zou si ma qian zai bai yan 。”(niu ma zou :yi sai shi xiang niu ma yi yang bei qu shi de pu ren 。)⑧qian chen ,deng yu “wo ”。zhang heng 《dong jing fu 》:“zou sui bu min ,shu si da yi 。”(shu :xi wang 。)[zou gou ]1. shan pao de lie gou 。《shi ji ·yue wang gou jian shi jia 》:“fei diao jin ,liang gong cang 。jiao tu si ,zou gou peng 。”2.shou ren huan yang bang zhu zuo e de ren 。《liao zhai zhi yi ·tian qi lang 》:“cao zhang li jie shen jia zou gou 。”

    ting :

    ①ba ;ba chu 。《zhan guo ce ·wei ce si 》:“ting jian er qi 。”《shi ji ·chen she shi jia 》:“wei jian ting ,an qi ,duo er sha wei 。”②chang chu ;sheng chang 。zuo sai 《shu dou fu 》:“pang ting long mu ,ce sheng li zhi 。”(long mu :yi chong guo shu ,ji long yan 。)③tu chu ;jie chu 。shen gua 《yan dang shan 》:“ji fei ting chu de shang ,ze wei shen gu lin mang suo bi 。”《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“guang wu yi sheng wu tian ting ,ji tong xuan ye 。”(guang wu :dong han guang wu di 。)④ying er zhi 。sun chao 《you tian tai shan fu 》:“ba gui sen ting yi ling shuang ,wu zhi han xiu er shen fu 。”⑤kuan dai ;kuan huan 。《huai na zi ·shi ze 》:“ting chong qiu ,yi ji shi 。”《hou han shu ·zang gong chuan 》:“yi xiao ting huan ,ling de tao wang 。”⑥dong ;da dong 。《lv shi chun qiu ·zhong lian 》:“sui ming wei zhu hou ,shi you mo cheng ,bu zu yi ting ji xin yi 。”⑦liang ci 。gen 。《na shi ·shen you zhi chuan 》:“huang tai hou shi zhi ,ci you zhi zhu shi ting 。”⑧tong “ting ”。da zhang 、gun bang 。《han shu ·zhu hou wang biao 》:“chen 、wu fen ji xiang ting ,liu 、xiang sui er 斃zhi 。”⑨tong “ting ”。cao jing 。《shui yuan ·shan shui 》:“jian tian xia zhi ming zhong ,er zhuang zhi yi ting ,qi neng fa ji sheng hu zai ?”

    mei :

    ①chou yu 。《li ji ·wen sang 》:“lin li wei zhi mei yu yi yin shi zhi 。”②fu lan ;fen sui 。xie hui lian 《ji gu zhong wen 》:“ji yan mei fu 。”li shang yin 《wei bai cong shi shang chen hu li shang shu qi 》:“wei shen ci gu zhi cheng ,xian ding mei qu zhi shi 。”(mei qu :fen shen sui gu 。)③hao fei ;lang fei 。《san guo zhi ·wei shu ·wei ji chuan 》:“bu yi yu hao er mei fei gong fu 。”

    lu :

    ①shou ming 。《shi jing ·xiao ya ·lu ming 》:“you you lu ming ,shi ye zhi ping 。”(you you yōu yōu:lu ming sheng 。)yu zhi zheng quan huo zai wei zhe 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“qin shi ji lu ,tian xia gong zhu zhi 。”②cu ;cu lie 。《lv shi chun qiu ·gui sheng 》:“顏he shou lv ,lu bu zhi yi ,er zi fan niu 。”(fan :dong ci 。wei 。)③liang cang 。《guo yu ·wu yu 》:“shi mo chi mi ,er qun lu kong xu 。”(chi mi :cu cao de mi 。qun lu :liang cang 。)④tong “lu ”。shan jiao 。《chun qiu ·xi gong shi si nian 》:“qiu ,ba yue ,xin mao ,sha lu beng 。”

    jun :

    ①gong ping ;ping jun 。《shi jing · xiao ya ·bei shan 》:“da fu bu jun ,wo cong shi du xian ?”(xian :xian cai 。)《lun yu ·ji shi 》:“bu huan gua er huan bu jun 。”han yu 《meng dong ye fu zi 》:“wen tian zhu xia ren ,bao hou hu bu jun ?”②quan ;dou 。《shang jun shu ·ken ling 》:“jun chu yu zi zhi shi ling ,yi shi shi zhi 。”《mo zi ·shang tong xia 》:“shi gu gu zhi sheng wang zhi zhi tian xia ye ,qian li zhi wai you xian ren yan ,ji xiang li zhi ren jie wei zhi jun wen jian ye 。”③deng tong ;tong yang 。《xun zi ·yi bing 》:“ling jin er bu jin ,you ling bu tui er tui ye ,ji zui wei jun 。”《lun heng ·ji guai 》:“tian ren tong dao ,hao e jun xin 。”《he guan zi ·huan liu 》:“suan xian gan ku zhi wei xiang fan ,ran ji wei shan jun ye 。”④xie diao ;diao he 。《hou han shu ·lv li zhi shang 》:“jun ji zhong xian ,ling yu huang zhong xiang de ,an hua yi qiu zhu lv ,mo bu ru shu er ying zhe yi 。”(huang zhong :gu shi er lv zhi yi ,sheng diao zui hong da xiang liang 。)⑤tong “jun ”。gu dai zhi zao tao qi de zhuai lun 。《guan zi ·qi fa 》:“bu ming yu ze er yu chu hao ling ,you li chao xi yu yun jun zhi shang 。”(ze :fa ze ,gen ben 。chao xi :ce ri ying de biao 。yun jun :yun xuan zhao de zhi tao zhuai lun ;zhi nan bian dong xi 。)⑥heng liang ;bi jiao 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin yi cheng qiu bi er zhao bu hu ,qu zai zhao ;zhao yu bi er qin bu yu zhao cheng ,qu zai qin 。jun zhi er ce ,ning hu yi fu qin qu 。”⑦ji liang chan wei 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“qing fa gu ,ling guan zuo jiu ,yi er qian wu bai dan wei yi jun ,lv kai yi lu yi mai 。”(lv :yi gai ;yi lv 。lu :jiu weng 。)⑧fu ci 。jie ;dou 。《ji min yao shu ·xiao dou 》:“dou jiao san qing liang huang ,ba er dao shu long cong zhi ,sheng zhe jun shou 。”(long cong :dui fang zai yi qi 。)