• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 憂心悄悄,慍於群小。

    “憂心悄悄,慍於群小。”詩句出處:《柏舟》;是先秦詩人詩經的作品。

    泛彼柏舟,亦泛其流。
    耿耿不寐,如有隱憂。
    微我無酒,以敖以遊。

    我心匪鑒,不可以茹。
    亦有兄弟,不可以據。
    薄言往愬[1],逢彼之怒。

    我心匪石,不可轉也。
    我心匪席,不可卷也。
    威儀棣棣,不可選也。

    憂心悄悄,慍於群小。
    覯閔既多,受侮不少。
    靜言思之,寤辟有摽[2]。

    日居月諸,胡迭而微?
    心之憂矣,如匪浣衣。
    靜言思之,不能奮飛。

    【註釋】:

    憂:

    ①擔憂;發愁。《鹽鐵論·伐功》:“憂人之患者,民一心而歸之,湯武是也。”(湯武:商湯王和周武王。)白居易《賣炭翁》:“心憂炭賤願天寒。”②困厄;憂患。《新書·禮》:“憂民之憂者,民必憂其憂。”蘇軾《貧士》:“未能遣一力,分汝薪水憂。”③特指父母的喪事。《魏書·李彪傳》:“朝臣丁父憂者假滿赴職。”(丁:遭遇。)

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    悄:

    (一)寂靜;沒有聲音或聲音很低。白居易《琵琶行》:“東船西舫悄無言。” (二)qiǎo 憂愁的樣子。《詩經·陳風·月出》:“舒窈糾兮,勞心悄兮。”(舒:舒展。窈糾:婀娜多姿。勞心:費心思。)[悄悄]憂心忡忡的樣子。《詩經·邶風·柏舟》:“憂心悄悄,慍(yùn)於群小。”(慍:怒。群小:一些小人。)

    悄悄:

    ①寂靜,清靜。白居易《西樓夜》:“~~復~~,城隅隱林杪。”②(qiǎo qiǎo)憂愁,憂傷。《詩·邶風·柏舟》:“憂心~~。”

    悄:

    (一)寂靜;沒有聲音或聲音很低。白居易《琵琶行》:“東船西舫悄無言。” (二)qiǎo 憂愁的樣子。《詩經·陳風·月出》:“舒窈糾兮,勞心悄兮。”(舒:舒展。窈糾:婀娜多姿。勞心:費心思。)[悄悄]憂心忡忡的樣子。《詩經·邶風·柏舟》:“憂心悄悄,慍(yùn)於群小。”(慍:怒。群小:一些小人。)

    慍:

    含怒;怨恨。《詩經·邶風·柏舟》:“憂心悄悄,慍於群小。”(悄悄:憂愁的樣子。群小:眾小人。)《論語·學而》:“人不知而不慍。”

    於:

    (一)①介詞。相當於“在”。表動作的時間、處所。《左傳·成公二年》:“射其左,越於車下。”(越:墜。)②介詞。相當於“對”、“對於”。表動作對象。《論語·為政》:“吾十有五而志於學。”③相當於“向”。表示趨向。《戰國策·東周策》:“秦假道於周以伐韓。”④相當於“至”、“到”。表示方向和目標。《尚書· 盤庚上》:“盤庚遷於殷。”(遷:遷都。)⑤相當於“過”。表示比較。司馬遷《報任安書》:“人固有一死,或重於泰山,或輕於鴻毛。”⑥相當於“自”、“從”、“由”。表示起始。宋玉《風賦》:“夫風生於地,起於青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:頂端。)⑦相當於“給”。《漢書·揚雄傳下》:“東方朔割炙(zhì)於細君。”(炙:烤肉。細君:妻。)⑧相當於“被”。表被動。《史記·廉頗藺相如列傳》:“臣誠恐見欺於王而負趙。” (二)wū(烏)。嘆詞。表呼聲或贊嘆。《尚書·大禹謨》:“禹曰:‘於,帝念哉!’”(念:常常想。)

    群:

    ①羊群;聚集在一起的禽獸。《詩經· 小雅·無羊》:“誰謂爾無羊,三百維群。”②聚集在一起的人或物。《淮南子·主術》:“千人之群無絕梁。”③成群的;眾多的。《左傳·莊公十二年》:“群公子奔蕭。”④眾人。《梁書·劉顯傳》:“聰明特達,出類拔群。”⑤同類;種類。《周易·系辭上》:“方以類聚,物以群分。”⑥會合;聯合。《漢書·刑法志》:“不仁愛則不能群,不能群則不能勝物,不勝物則養不足。”(養:給養。)⑦聚合。《荀子·非十二子》:“而群天下之英傑。”

    群小:

    ①眾小人。《詩·邶風·柏舟》:“憂心悄悄,慍於~~。”②眾小兒。《世說新語·賢媛》:“武子乃令兵兒與~~雜處,使母帷中察之。”③眾小國。《史記·平準書》:“有國強者或並~~以臣諸侯,而弱國或絕祀而滅世。”

    小:

    ①微小;細小。與“大”相對。《莊子·逍遙遊》:“此小大之辯也。”②低;低微。古樂府《陌上桑》:“十五府小史,二十朝大夫。”(府:太守官府。小史:小吏。朝:朝廷。)③狹小;狹隘。④輕視。《左傳·桓公四年》:“秦師侵芮,敗焉,小之也。”⑤年幼。《晉書·郗鑒傳》:“時兄子(郗)邁、外甥周翼並小,常攜之就食。”也指年幼的人。李白《長幹行》:“同居長幹裡,兩小無嫌猜。”(嫌猜:嫌疑。)又指排行最末的。古樂府《木蘭詩》:“小弟聞姊來,磨刀霍霍向豬羊。”(霍霍:磨刀聲。)⑥稍微;略微。《孟子·公孫醜上》:“今病小愈。”⑦舊時特指妾。⑧謙詞。1. 指與自己有關的事物。2. 自稱。《左傳·隱公元年》:“小小有母,皆嘗小小之食矣。”⑨表示時間短暫。楊萬裡《夏夜追涼》:“開門小立月明中。”⑩副詞。表示程度淺。相當於“稍微”。《後漢書 ·應劭傳》:“制禦小緩,則陸掠殘害。”(制禦:統治。陸掠:擄掠。)[小人]1. 平民。《論語·顏淵》:“君子之德風,小人之德草。”2. 指沒有道德修養的人。《尚書·大禹謨》:“君子在野,小人在位。”3.自稱的謙詞。


  • 忧心悄悄,愠于群小。

    “忧心悄悄,愠于群小。”诗句出处:《柏舟》;是先秦诗人诗经的作品。

    泛彼柏舟,亦泛其流。
    耿耿不寐,如有隐忧。
    微我无酒,以敖以游。

    我心匪鉴,不可以茹。
    亦有兄弟,不可以据。
    薄言往愬[1],逢彼之怒。

    我心匪石,不可转也。
    我心匪席,不可卷也。
    威仪棣棣,不可选也。

    忧心悄悄,愠于群小。
    觏闵既多,受侮不少。
    静言思之,寤辟有摽[2]。

    日居月诸,胡迭而微?
    心之忧矣,如匪浣衣。
    静言思之,不能奋飞。

    【注释】:

    忧:

    ①担忧;发愁。《盐铁论·伐功》:“忧人之患者,民一心而归之,汤武是也。”(汤武:商汤王和周武王。)白居易《卖炭翁》:“心忧炭贱愿天寒。”②困厄;忧患。《新书·礼》:“忧民之忧者,民必忧其忧。”苏轼《贫士》:“未能遣一力,分汝薪水忧。”③特指父母的丧事。《魏书·李彪传》:“朝臣丁父忧者假满赴职。”(丁:遭遇。)

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    悄:

    (一)寂静;没有声音或声音很低。白居易《琵琶行》:“东船西舫悄无言。” (二)qiǎo 忧愁的样子。《诗经·陈风·月出》:“舒窈纠兮,劳心悄兮。”(舒:舒展。窈纠:婀娜多姿。劳心:费心思。)[悄悄]忧心忡忡的样子。《诗经·邶风·柏舟》:“忧心悄悄,愠(yùn)于群小。”(愠:怒。群小:一些小人。)

    悄悄:

    ①寂静,清静。白居易《西楼夜》:“~~复~~,城隅隐林杪。”②(qiǎo qiǎo)忧愁,忧伤。《诗·邶风·柏舟》:“忧心~~。”

    悄:

    (一)寂静;没有声音或声音很低。白居易《琵琶行》:“东船西舫悄无言。” (二)qiǎo 忧愁的样子。《诗经·陈风·月出》:“舒窈纠兮,劳心悄兮。”(舒:舒展。窈纠:婀娜多姿。劳心:费心思。)[悄悄]忧心忡忡的样子。《诗经·邶风·柏舟》:“忧心悄悄,愠(yùn)于群小。”(愠:怒。群小:一些小人。)

    愠:

    含怒;怨恨。《诗经·邶风·柏舟》:“忧心悄悄,愠于群小。”(悄悄:忧愁的样子。群小:众小人。)《论语·学而》:“人不知而不愠。”

    于:

    (一)①介词。相当于“在”。表动作的时间、处所。《左传·成公二年》:“射其左,越于车下。”(越:坠。)②介词。相当于“对”、“对于”。表动作对象。《论语·为政》:“吾十有五而志于学。”③相当于“向”。表示趋向。《战国策·东周策》:“秦假道于周以伐韩。”④相当于“至”、“到”。表示方向和目标。《尚书· 盘庚上》:“盘庚迁于殷。”(迁:迁都。)⑤相当于“过”。表示比较。司马迁《报任安书》:“人固有一死,或重于泰山,或轻于鸿毛。”⑥相当于“自”、“从”、“由”。表示起始。宋玉《风赋》:“夫风生于地,起于青蘋之末。”(青蘋:水草名。末:顶端。)⑦相当于“给”。《汉书·扬雄传下》:“东方朔割炙(zhì)于细君。”(炙:烤肉。细君:妻。)⑧相当于“被”。表被动。《史记·廉颇蔺相如列传》:“臣诚恐见欺于王而负赵。” (二)wū(乌)。叹词。表呼声或赞叹。《尚书·大禹谟》:“禹曰:‘于,帝念哉!’”(念:常常想。)

    群:

    ①羊群;聚集在一起的禽兽。《诗经· 小雅·无羊》:“谁谓尔无羊,三百维群。”②聚集在一起的人或物。《淮南子·主术》:“千人之群无绝梁。”③成群的;众多的。《左传·庄公十二年》:“群公子奔萧。”④众人。《梁书·刘显传》:“聪明特达,出类拔群。”⑤同类;种类。《周易·系辞上》:“方以类聚,物以群分。”⑥会合;联合。《汉书·刑法志》:“不仁爱则不能群,不能群则不能胜物,不胜物则养不足。”(养:给养。)⑦聚合。《荀子·非十二子》:“而群天下之英杰。”

    群小:

    ①众小人。《诗·邶风·柏舟》:“忧心悄悄,愠于~~。”②众小儿。《世说新语·贤媛》:“武子乃令兵儿与~~杂处,使母帷中察之。”③众小国。《史记·平准书》:“有国强者或并~~以臣诸侯,而弱国或绝祀而灭世。”

    小:

    ①微小;细小。与“大”相对。《庄子·逍遥游》:“此小大之辩也。”②低;低微。古乐府《陌上桑》:“十五府小史,二十朝大夫。”(府:太守官府。小史:小吏。朝:朝廷。)③狭小;狭隘。④轻视。《左传·桓公四年》:“秦师侵芮,败焉,小之也。”⑤年幼。《晋书·郗鉴传》:“时兄子(郗)迈、外甥周翼并小,常携之就食。”也指年幼的人。李白《长干行》:“同居长干里,两小无嫌猜。”(嫌猜:嫌疑。)又指排行最末的。古乐府《木兰诗》:“小弟闻姊来,磨刀霍霍向猪羊。”(霍霍:磨刀声。)⑥稍微;略微。《孟子·公孙丑上》:“今病小愈。”⑦旧时特指妾。⑧谦词。1. 指与自己有关的事物。2. 自称。《左传·隐公元年》:“小小有母,皆尝小小之食矣。”⑨表示时间短暂。杨万里《夏夜追凉》:“开门小立月明中。”⑩副词。表示程度浅。相当于“稍微”。《后汉书 ·应劭传》:“制御小缓,则陆掠残害。”(制御:统治。陆掠:掳掠。)[小人]1. 平民。《论语·颜渊》:“君子之德风,小人之德草。”2. 指没有道德修养的人。《尚书·大禹谟》:“君子在野,小人在位。”3.自称的谦词。


  • you xin qiao qiao ,yun yu qun xiao 。

    “you xin qiao qiao ,yun yu qun xiao 。”shi gou chu chu :《bai zhou 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    fan bi bai zhou ,yi fan ji liu 。
    geng geng bu mei ,ru you yin you 。
    wei wo mo jiu ,yi ao yi you 。

    wo xin fei jian ,bu ke yi ru 。
    yi you xiong di ,bu ke yi ju 。
    bao yan wang su [1],feng bi zhi nu 。

    wo xin fei dan ,bu ke zhuai ye 。
    wo xin fei xi ,bu ke juan ye 。
    wei yi di di ,bu ke shua ye 。

    you xin qiao qiao ,yun yu qun xiao 。
    gou min ji duo ,shou wu bu shao 。
    jing yan sai zhi ,wu bi you biao [2]。

    ri ju yue zhu ,hu die er wei ?
    xin zhi you yi ,ru fei huan yi 。
    jing yan sai zhi ,bu neng fen fei 。

    【zhu shi 】:

    you :

    ①dan you ;fa chou 。《yan tie lun ·fa gong 》:“you ren zhi huan zhe ,min yi xin er gui zhi ,shang wu shi ye 。”(shang wu :shang shang wang he zhou wu wang 。)bai ju yi 《mai tan weng 》:“xin you tan jian yuan tian han 。”②kun e ;you huan 。《xin shu ·li 》:“you min zhi you zhe ,min bi you ji you 。”su shi 《pin shi 》:“wei neng qian yi li ,fen ru xin shui you 。”③te zhi fu mu de sang shi 。《wei shu ·li biao chuan 》:“chao chen ding fu you zhe jia man fu zhi 。”(ding :zao yu 。)

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    qiao :

    (yi )ji jing ;mei you sheng yin huo sheng yin hen di 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“dong chuan xi fang qiao mo yan 。” (er )qiǎo you chou de yang zi 。《shi jing ·chen feng ·yue chu 》:“shu yao jiu xi ,lao xin qiao xi 。”(shu :shu zhan 。yao jiu :e na duo zi 。lao xin :fei xin sai 。)[qiao qiao ]you xin chong chong de yang zi 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“you xin qiao qiao ,yun (yùn)yu qun xiao 。”(yun :nu 。qun xiao :yi xie xiao ren 。)

    qiao qiao :

    ①ji jing ,qing jing 。bai ju yi 《xi lou ye 》:“~~fu ~~,cheng yu yin lin miao 。”②(qiǎo qiǎo)you chou ,you shang 。《shi ·bei feng ·bai zhou 》:“you xin ~~。”

    qiao :

    (yi )ji jing ;mei you sheng yin huo sheng yin hen di 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“dong chuan xi fang qiao mo yan 。” (er )qiǎo you chou de yang zi 。《shi jing ·chen feng ·yue chu 》:“shu yao jiu xi ,lao xin qiao xi 。”(shu :shu zhan 。yao jiu :e na duo zi 。lao xin :fei xin sai 。)[qiao qiao ]you xin chong chong de yang zi 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“you xin qiao qiao ,yun (yùn)yu qun xiao 。”(yun :nu 。qun xiao :yi xie xiao ren 。)

    yun :

    han nu ;yuan hen 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“you xin qiao qiao ,yun yu qun xiao 。”(qiao qiao :you chou de yang zi 。qun xiao :zhong xiao ren 。)《lun yu ·xue er 》:“ren bu zhi er bu yun 。”

    yu :

    (yi )①jie ci 。xiang dang yu “zai ”。biao dong zuo de shi jian 、chu suo 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“she ji zuo ,yue yu che xia 。”(yue :zhui 。)②jie ci 。xiang dang yu “dui ”、“dui yu ”。biao dong zuo dui xiang 。《lun yu ·wei zheng 》:“wu shi you wu er zhi yu xue 。”③xiang dang yu “xiang ”。biao shi qu xiang 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“qin jia dao yu zhou yi fa han 。”④xiang dang yu “zhi ”、“dao ”。biao shi fang xiang he mu biao 。《shang shu · pan geng shang 》:“pan geng qian yu yan 。”(qian :qian dou 。)⑤xiang dang yu “guo ”。biao shi bi jiao 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“ren gu you yi si ,huo chong yu tai shan ,huo qing yu hong mao 。”⑥xiang dang yu “zi ”、“cong ”、“you ”。biao shi qi shi 。song yu 《feng fu 》:“fu feng sheng yu de ,qi yu qing 蘋zhi mo 。”(qing 蘋:shui cao ming 。mo :ding duan 。)⑦xiang dang yu “gei ”。《han shu ·yang xiong chuan xia 》:“dong fang shuo ge zhi (zhì)yu xi jun 。”(zhi :kao rou 。xi jun :qi 。)⑧xiang dang yu “bei ”。biao bei dong 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“chen cheng kong jian qi yu wang er fu zhao 。” (er )wū(wu )。tan ci 。biao hu sheng huo zan tan 。《shang shu ·da yu mo 》:“yu yue :‘yu ,di nian zai !’”(nian :chang chang xiang 。)

    qun :

    ①yang qun ;ju ji zai yi qi de qin shou 。《shi jing · xiao ya ·mo yang 》:“shei wei er mo yang ,san bai wei qun 。”②ju ji zai yi qi de ren huo wu 。《huai na zi ·zhu shu 》:“qian ren zhi qun mo jue liang 。”③cheng qun de ;zhong duo de 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“qun gong zi ben xiao 。”④zhong ren 。《liang shu ·liu xian chuan 》:“cong ming te da ,chu lei ba qun 。”⑤tong lei ;chong lei 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“fang yi lei ju ,wu yi qun fen 。”⑥hui ge ;lian ge 。《han shu ·xing fa zhi 》:“bu ren ai ze bu neng qun ,bu neng qun ze bu neng sheng wu ,bu sheng wu ze yang bu zu 。”(yang :gei yang 。)⑦ju ge 。《xun zi ·fei shi er zi 》:“er qun tian xia zhi ying jie 。”

    qun xiao :

    ①zhong xiao ren 。《shi ·bei feng ·bai zhou 》:“you xin qiao qiao ,yun yu ~~。”②zhong xiao er 。《shi shui xin yu ·xian yuan 》:“wu zi nai ling bing er yu ~~za chu ,shi mu wei zhong cha zhi 。”③zhong xiao guo 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“you guo jiang zhe huo bing ~~yi chen zhu hou ,er ruo guo huo jue si er mie shi 。”

    xiao :

    ①wei xiao ;xi xiao 。yu “da ”xiang dui 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ci xiao da zhi bian ye 。”②di ;di wei 。gu le fu 《mo shang sang 》:“shi wu fu xiao shi ,er shi chao da fu 。”(fu :tai shou guan fu 。xiao shi :xiao li 。chao :chao ting 。)③xia xiao ;xia ai 。④qing shi 。《zuo chuan ·huan gong si nian 》:“qin shi qin rui ,bai yan ,xiao zhi ye 。”⑤nian you 。《jin shu ·chi jian chuan 》:“shi xiong zi (chi )mai 、wai sheng zhou yi bing xiao ,chang xie zhi jiu shi 。”ye zhi nian you de ren 。li bai 《chang gan hang 》:“tong ju chang gan li ,liang xiao mo xian cai 。”(xian cai :xian yi 。)you zhi pai hang zui mo de 。gu le fu 《mu lan shi 》:“xiao di wen zi lai ,mo dao huo huo xiang zhu yang 。”(huo huo :mo dao sheng 。)⑥shao wei ;lve wei 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“jin bing xiao yu 。”⑦jiu shi te zhi qie 。⑧qian ci 。1. zhi yu zi ji you guan de shi wu 。2. zi chen 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“xiao xiao you mu ,jie chang xiao xiao zhi shi yi 。”⑨biao shi shi jian duan zan 。yang mo li 《xia ye zhui liang 》:“kai men xiao li yue ming zhong 。”⑩fu ci 。biao shi cheng du jian 。xiang dang yu “shao wei ”。《hou han shu ·ying shao chuan 》:“zhi yu xiao huan ,ze liu lve can hai 。”(zhi yu :tong zhi 。liu lve :lu lve 。)[xiao ren ]1. ping min 。《lun yu ·yan yuan 》:“jun zi zhi de feng ,xiao ren zhi de cao 。”2. zhi mei you dao de xiu yang de ren 。《shang shu ·da yu mo 》:“jun zi zai ye ,xiao ren zai wei 。”3.zi chen de qian ci 。