• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 婦人在軍中,兵氣恐不揚。

    “婦人在軍中,兵氣恐不揚。”詩句出處:《新婚別》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    兔絲附蓬麻,引蔓故不長。嫁女與征夫,不如棄路旁。
    結發為妻子,席不暖君床。暮婚晨告別,無乃太匆忙。
    君行雖不遠,守邊赴河陽。妾身未分明,何以拜姑嫜。
    父母養我時,日夜令我藏。生女有所歸,雞狗亦得將。
    君今往死地,沈痛迫中腸。誓欲隨君去,形勢反蒼黃。
    勿為新婚念,努力事戎行。婦人在軍中,兵氣恐不揚。
    自嗟貧傢女,久致羅襦裳。羅襦不復施,對君洗紅妝。
    仰視百鳥飛,大小必雙翔。人事多錯迕,與君永相望。

    【註釋】:

    婦:

    ①婦人;婦女;特指已婚女子。《戰國策·趙策四》:“太後明謂左右:‘有復言令長安君為質者,老婦必唾其面。’”(質:人質。)歐陽修《瀧岡阡表》:“自吾為嫁婦,不及事吾姑。”②泛指婦女。《潛夫論·浮侈》:“一婦桑,百人衣之。”(桑:種桑養蠶。衣:穿衣。)③特指妻子。白居易《琵琶行》:“老大嫁作商人婦。”④兒媳。《呂氏春秋·遇合》:“姑妐知之,曰:‘為我婦而有外心,不可畜。’”

    在:

    ①存在;在世。《論語·裡仁》:“父母在,不遠遊,遊必有方。”范縝《神滅論》:“豈容形亡而神在。”②表示人或事物的位置或狀態。張華《情詩》:“處歡愒(kài)夜促,在戚怨宵長”。(愒:貪。)③處;處所。陶潛《飲酒》之二:“衰榮無定在,彼此共更之。”④在於;取決於。《荀子·勸學》:“駑馬十駕,功在不舍。”⑤問候;慰問。《左傳·襄公二十六年》:“寡人淹恤在外,二三子使寡人朝夕聞衛國之言,吾子獨不在寡人。”(寡人:衛獻公自稱。淹恤:久遭憂患。吾子:指衛大夫大叔文子。)⑥觀察;審察。《尚書 ·舜典》:“在璇璣玉衡,以齊七政。”(璇璣玉衡:玉飾的天體觀測儀器。七政:日、月和金木水火土五星。)⑦介詞。引進事情發生的時間、地點、情形、范圍等。柳宗元《田傢》詩:“迎新在此歲。”《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“將軍禽操宜在今日。”(將軍:指孫權。操:曹操。)⑧和“所”連用,表示強調,其下多連“不”等。⑨終結。《尚書·呂刑》:“非天不中,惟人在命。”⑩通“才”。僅僅。《漢書·賈誼傳》:“長沙乃在二萬五千戶耳。”

    軍:

    ①包圍。《銀雀山漢墓竹簡·孫臏兵法·十陣》:“疏而不可蹙,數(shuò)而不可軍者,在於慎。”(疏:撤退。蹙:逼迫。數:屢次。)②駐紮軍隊。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦伐韓,軍於閼(yù)與。”(閼與:戰國時趙地。)《左傳·宣公十二年》:“及昏,楚師軍於邲。晉之餘師不能軍。”《史記·項羽本紀》:“沛公軍霸上。”③軍隊編制單位。古代以軍為軍隊最大編制單位,歷代沿用其名,人數多少不一。《周禮·夏官·司馬》:“萬有二千五百人為軍。王六軍,大國三軍,次國二軍,小國一軍。”引申為軍隊。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“操引軍從華容道步走。”《隋書·五行志》:“時帝任用小人,競為貪暴……尋為周軍所滅。”(尋:不久。)④軍士;士兵。《史記·淮陰侯列傳》:“軍皆殊死戰,不可敗。”[充軍]古代一種刑罰。《宋史·刑法志》:“刺配之法二百餘條……俟其再犯,然後決刺充軍。”(刺:面部刺字塗上墨的刑罰。)

    中:

    (一)①中間。《墨子·經上》:“中,同長也。”(同長:同樣長的半徑。)柳宗元《天說》:“渾然而中處者,世謂之元氣。”②內;在一定的范圍內。《孟子·滕文公上》:“國中無偽。”《考工記·巨人》:“國中九經九緯。”③位置、等級在高下或兩端之間。《列子·力命》:“中塗遇東郭先生。”(塗:同“途”。)《漢書·食貨志下》:“金有三等,黃金為上,白金為中,赤金為下。”④正;適中。《禮記·玉藻》:“頭頸必中。”《孟子·離婁下》:“湯執中。”(湯:殷商國君。)⑤宜於;合於。《史記·外戚世傢》:“武帝擇宮人不中用者,斥出歸之。” (二)zhòng ①符合;適合。《呂氏春秋·懷寵》:“必中理,然後說。”《荀子·賦篇》:“圓者中規,方者中矩。”②誣蔑;誣蔑別人使受損害。《漢書·何武傳》:“顯怒,欲以吏事中商。”(顯、商:人名。)③遭受;感受。《後漢書·馬援傳》:“援亦中病。”

    兵:

    ①兵器;武器。賈誼《過秦論》:“斬木為兵,揭竿為旗。”(揭:舉。)②士卒;軍隊。《史記·蒙恬列傳》:“今臣將兵三十餘萬。”③用兵器殺(人)。《史記·伯夷列傳》:“左右欲兵之。”④戰爭;軍事。《孫子兵法·計篇》:“兵者,國之大事。”

    氣:

    ①氣;氣體。《列子·天瑞》:“虹霓也,雲霧也,風雨也,四時也,此積氣之成乎天者也。”孟浩然《臨洞庭上張丞相》:“氣蒸雲夢澤,波撼嶽陽城。”②空氣。《列子·天瑞》:“天積氣耳,亡(wú)處亡氣。”(亡:通“無”。)③自然界陰陽風雨等現象。《莊子·逍遙遊》:“禦六氣之辯。”(禦:掌握適應。六氣:指陰陽風雨晦明。辯:同“變”。變化。)④呼吸;氣息。《漢書·蘇建傳附蘇武》:“武氣絕,半日復息。”⑤氣味。《大戴禮記·四代》:“食為味,味為氣。”⑥氣勢;精神狀態。《左傳·莊公十年》:“夫戰,勇氣也。”⑦古代哲學概念。指形成宇宙萬物的最基本的物質實體。《荀子·王制》:“水火有氣而無生。”⑧古代醫學指人體生存要素之一。《呂氏春秋·盡數》:“精不流則氣鬱。”

    恐:

    ①畏懼;害怕。司馬遷《報任安書》:“猛虎在深山,百獸震恐。”《尚書·金滕》:“天大雷電以風,禾盡偃(yǎn),大木斯拔,邦人大恐。”(偃:倒下。邦人:國人。)②威嚇;恐嚇。《史記·秦始皇本紀》:“李斯因說秦王,請先取韓以恐他國。”《宋史·楊廷璋傳》:“有姊寡居京師;周祖微時,欲聘之,姊不從;令媒氏傳言恐逼。”(周祖:後周太祖郭威。)③恐怕;擔心。《論語· 季氏》:“吾恐季孫之憂不在顓臾。”蘇軾《海棠》:“隻恐夜深花睡去。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    揚:

    ①舉起。《楚辭·九歌·東皇太一》:“揚枹(fú)兮拊(fǔ)鼓,疏緩節兮安歌。”(枹:鼓槌。拊:擊。疏緩:指節奏緩慢。)②向上揚起的樹枝。《詩經· 豳風·七月》:“取彼斧斨,以伐遠揚。”③簸動;向上播散;掀起。《詩經·小雅·大東》:“維南有箕,不可以簸揚。”④稱頌;宣揚;傳播。《詩經·大雅·江漢》:“對揚王之休命。”(對:酬答。休:美好。)⑤顯示;顯揚。《三國志·魏書·武帝紀》:“揚兵河上。”⑥容貌出眾。裴度《自題寫真贊》:“爾才不長,爾貌不揚,胡為將? 胡為相?”⑦發揚。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“光揚洪烈。”(洪烈:偉大的功業。)⑧振作。杜甫《新婚別》:“兵氣恐不揚。”(兵氣:士氣。)⑨古九州之一——揚州的簡稱。轄今之蘇、皖、贛、浙、閩諸省。⑩鉞,古代一種兵器。《詩經· 大雅·公劉》:“幹戈戚揚。”(幹:盾牌。戚:古代一種像斧的兵器。)[揚揚]心情愉快或得意的樣子。《史記·管晏列傳》:“意氣揚揚,甚自得也。”


  • 妇人在军中,兵气恐不扬。

    “妇人在军中,兵气恐不扬。”诗句出处:《新婚别》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    兔丝附蓬麻,引蔓故不长。嫁女与征夫,不如弃路旁。
    结发为妻子,席不暖君床。暮婚晨告别,无乃太匆忙。
    君行虽不远,守边赴河阳。妾身未分明,何以拜姑嫜。
    父母养我时,日夜令我藏。生女有所归,鸡狗亦得将。
    君今往死地,沈痛迫中肠。誓欲随君去,形势反苍黄。
    勿为新婚念,努力事戎行。妇人在军中,兵气恐不扬。
    自嗟贫家女,久致罗襦裳。罗襦不复施,对君洗红妆。
    仰视百鸟飞,大小必双翔。人事多错迕,与君永相望。

    【注释】:

    妇:

    ①妇人;妇女;特指已婚女子。《战国策·赵策四》:“太后明谓左右:‘有复言令长安君为质者,老妇必唾其面。’”(质:人质。)欧阳修《泷冈阡表》:“自吾为嫁妇,不及事吾姑。”②泛指妇女。《潜夫论·浮侈》:“一妇桑,百人衣之。”(桑:种桑养蚕。衣:穿衣。)③特指妻子。白居易《琵琶行》:“老大嫁作商人妇。”④儿媳。《吕氏春秋·遇合》:“姑妐知之,曰:‘为我妇而有外心,不可畜。’”

    在:

    ①存在;在世。《论语·里仁》:“父母在,不远游,游必有方。”范缜《神灭论》:“岂容形亡而神在。”②表示人或事物的位置或状态。张华《情诗》:“处欢愒(kài)夜促,在戚怨宵长”。(愒:贪。)③处;处所。陶潜《饮酒》之二:“衰荣无定在,彼此共更之。”④在于;取决于。《荀子·劝学》:“驽马十驾,功在不舍。”⑤问候;慰问。《左传·襄公二十六年》:“寡人淹恤在外,二三子使寡人朝夕闻卫国之言,吾子独不在寡人。”(寡人:卫献公自称。淹恤:久遭忧患。吾子:指卫大夫大叔文子。)⑥观察;审察。《尚书 ·舜典》:“在璇玑玉衡,以齐七政。”(璇玑玉衡:玉饰的天体观测仪器。七政:日、月和金木水火土五星。)⑦介词。引进事情发生的时间、地点、情形、范围等。柳宗元《田家》诗:“迎新在此岁。”《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“将军禽操宜在今日。”(将军:指孙权。操:曹操。)⑧和“所”连用,表示强调,其下多连“不”等。⑨终结。《尚书·吕刑》:“非天不中,惟人在命。”⑩通“才”。仅仅。《汉书·贾谊传》:“长沙乃在二万五千户耳。”

    军:

    ①包围。《银雀山汉墓竹简·孙膑兵法·十阵》:“疏而不可蹙,数(shuò)而不可军者,在于慎。”(疏:撤退。蹙:逼迫。数:屡次。)②驻扎军队。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦伐韩,军于阏(yù)与。”(阏与:战国时赵地。)《左传·宣公十二年》:“及昏,楚师军于邲。晋之余师不能军。”《史记·项羽本纪》:“沛公军霸上。”③军队编制单位。古代以军为军队最大编制单位,历代沿用其名,人数多少不一。《周礼·夏官·司马》:“万有二千五百人为军。王六军,大国三军,次国二军,小国一军。”引申为军队。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“操引军从华容道步走。”《隋书·五行志》:“时帝任用小人,竞为贪暴……寻为周军所灭。”(寻:不久。)④军士;士兵。《史记·淮阴侯列传》:“军皆殊死战,不可败。”[充军]古代一种刑罚。《宋史·刑法志》:“刺配之法二百余条……俟其再犯,然后决刺充军。”(刺:面部刺字涂上墨的刑罚。)

    中:

    (一)①中间。《墨子·经上》:“中,同长也。”(同长:同样长的半径。)柳宗元《天说》:“浑然而中处者,世谓之元气。”②内;在一定的范围内。《孟子·滕文公上》:“国中无伪。”《考工记·巨人》:“国中九经九纬。”③位置、等级在高下或两端之间。《列子·力命》:“中涂遇东郭先生。”(涂:同“途”。)《汉书·食货志下》:“金有三等,黄金为上,白金为中,赤金为下。”④正;适中。《礼记·玉藻》:“头颈必中。”《孟子·离娄下》:“汤执中。”(汤:殷商国君。)⑤宜于;合于。《史记·外戚世家》:“武帝择宫人不中用者,斥出归之。” (二)zhòng ①符合;适合。《吕氏春秋·怀宠》:“必中理,然后说。”《荀子·赋篇》:“圆者中规,方者中矩。”②诬蔑;诬蔑别人使受损害。《汉书·何武传》:“显怒,欲以吏事中商。”(显、商:人名。)③遭受;感受。《后汉书·马援传》:“援亦中病。”

    兵:

    ①兵器;武器。贾谊《过秦论》:“斩木为兵,揭竿为旗。”(揭:举。)②士卒;军队。《史记·蒙恬列传》:“今臣将兵三十余万。”③用兵器杀(人)。《史记·伯夷列传》:“左右欲兵之。”④战争;军事。《孙子兵法·计篇》:“兵者,国之大事。”

    气:

    ①气;气体。《列子·天瑞》:“虹霓也,云雾也,风雨也,四时也,此积气之成乎天者也。”孟浩然《临洞庭上张丞相》:“气蒸云梦泽,波撼岳阳城。”②空气。《列子·天瑞》:“天积气耳,亡(wú)处亡气。”(亡:通“无”。)③自然界阴阳风雨等现象。《庄子·逍遥游》:“御六气之辩。”(御:掌握适应。六气:指阴阳风雨晦明。辩:同“变”。变化。)④呼吸;气息。《汉书·苏建传附苏武》:“武气绝,半日复息。”⑤气味。《大戴礼记·四代》:“食为味,味为气。”⑥气势;精神状态。《左传·庄公十年》:“夫战,勇气也。”⑦古代哲学概念。指形成宇宙万物的最基本的物质实体。《荀子·王制》:“水火有气而无生。”⑧古代医学指人体生存要素之一。《吕氏春秋·尽数》:“精不流则气郁。”

    恐:

    ①畏惧;害怕。司马迁《报任安书》:“猛虎在深山,百兽震恐。”《尚书·金滕》:“天大雷电以风,禾尽偃(yǎn),大木斯拔,邦人大恐。”(偃:倒下。邦人:国人。)②威吓;恐吓。《史记·秦始皇本纪》:“李斯因说秦王,请先取韩以恐他国。”《宋史·杨廷璋传》:“有姊寡居京师;周祖微时,欲聘之,姊不从;令媒氏传言恐逼。”(周祖:后周太祖郭威。)③恐怕;担心。《论语· 季氏》:“吾恐季孙之忧不在颛臾。”苏轼《海棠》:“只恐夜深花睡去。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    扬:

    ①举起。《楚辞·九歌·东皇太一》:“扬枹(fú)兮拊(fǔ)鼓,疏缓节兮安歌。”(枹:鼓槌。拊:击。疏缓:指节奏缓慢。)②向上扬起的树枝。《诗经· 豳风·七月》:“取彼斧斨,以伐远扬。”③簸动;向上播散;掀起。《诗经·小雅·大东》:“维南有箕,不可以簸扬。”④称颂;宣扬;传播。《诗经·大雅·江汉》:“对扬王之休命。”(对:酬答。休:美好。)⑤显示;显扬。《三国志·魏书·武帝纪》:“扬兵河上。”⑥容貌出众。裴度《自题写真赞》:“尔才不长,尔貌不扬,胡为将? 胡为相?”⑦发扬。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“光扬洪烈。”(洪烈:伟大的功业。)⑧振作。杜甫《新婚别》:“兵气恐不扬。”(兵气:士气。)⑨古九州之一——扬州的简称。辖今之苏、皖、赣、浙、闽诸省。⑩钺,古代一种兵器。《诗经· 大雅·公刘》:“干戈戚扬。”(干:盾牌。戚:古代一种像斧的兵器。)[扬扬]心情愉快或得意的样子。《史记·管晏列传》:“意气扬扬,甚自得也。”


  • fu ren zai jun zhong ,bing qi kong bu yang 。

    “fu ren zai jun zhong ,bing qi kong bu yang 。”shi gou chu chu :《xin hun bie 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    tu si fu peng ma ,yin man gu bu chang 。jia nv yu zheng fu ,bu ru qi lu pang 。
    jie fa wei qi zi ,xi bu nuan jun chuang 。mu hun chen gao bie ,mo nai tai cong mang 。
    jun hang sui bu yuan ,shou bian fu he yang 。qie shen wei fen ming ,he yi bai gu zhang 。
    fu mu yang wo shi ,ri ye ling wo cang 。sheng nv you suo gui ,ji gou yi de jiang 。
    jun jin wang si de ,shen tong pai zhong chang 。shi yu sui jun qu ,xing shi fan cang huang 。
    wu wei xin hun nian ,nu li shi rong hang 。fu ren zai jun zhong ,bing qi kong bu yang 。
    zi jie pin jia nv ,jiu zhi luo ru chang 。luo ru bu fu shi ,dui jun xi gong zhuang 。
    yang shi bai diao fei ,da xiao bi shuang xiang 。ren shi duo cuo wu ,yu jun yong xiang wang 。

    【zhu shi 】:

    fu :

    ①fu ren ;fu nv ;te zhi yi hun nv zi 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou ming wei zuo you :‘you fu yan ling chang an jun wei zhi zhe ,lao fu bi tuo ji mian 。’”(zhi :ren zhi 。)ou yang xiu 《long gang qian biao 》:“zi wu wei jia fu ,bu ji shi wu gu 。”②fan zhi fu nv 。《qian fu lun ·fu chi 》:“yi fu sang ,bai ren yi zhi 。”(sang :chong sang yang can 。yi :chuan yi 。)③te zhi qi zi 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“lao da jia zuo shang ren fu 。”④er xi 。《lv shi chun qiu ·yu ge 》:“gu zhong zhi zhi ,yue :‘wei wo fu er you wai xin ,bu ke chu 。’”

    zai :

    ①cun zai ;zai shi 。《lun yu ·li ren 》:“fu mu zai ,bu yuan you ,you bi you fang 。”fan zhen 《shen mie lun 》:“qi rong xing wang er shen zai 。”②biao shi ren huo shi wu de wei zhi huo zhuang tai 。zhang hua 《qing shi 》:“chu huan he (kài)ye cu ,zai qi yuan xiao chang ”。(he :tan 。)③chu ;chu suo 。tao qian 《yin jiu 》zhi er :“cui rong mo ding zai ,bi ci gong geng zhi 。”④zai yu ;qu jue yu 。《xun zi ·quan xue 》:“nu ma shi jia ,gong zai bu she 。”⑤wen hou ;wei wen 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“gua ren yan xu zai wai ,er san zi shi gua ren chao xi wen wei guo zhi yan ,wu zi du bu zai gua ren 。”(gua ren :wei suo gong zi chen 。yan xu :jiu zao you huan 。wu zi :zhi wei da fu da shu wen zi 。)⑥guan cha ;shen cha 。《shang shu ·shun dian 》:“zai xuan ji yu heng ,yi ji qi zheng 。”(xuan ji yu heng :yu shi de tian ti guan ce yi qi 。qi zheng :ri 、yue he jin mu shui huo tu wu xing 。)⑦jie ci 。yin jin shi qing fa sheng de shi jian 、de dian 、qing xing 、fan wei deng 。liu zong yuan 《tian jia 》shi :“ying xin zai ci sui 。”《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jiang jun qin cao yi zai jin ri 。”(jiang jun :zhi sun quan 。cao :cao cao 。)⑧he “suo ”lian yong ,biao shi jiang diao ,ji xia duo lian “bu ”deng 。⑨zhong jie 。《shang shu ·lv xing 》:“fei tian bu zhong ,wei ren zai ming 。”⑩tong “cai ”。jin jin 。《han shu ·gu yi chuan 》:“chang sha nai zai er mo wu qian hu er 。”

    jun :

    ①bao wei 。《yin qiao shan han mu zhu jian ·sun bin bing fa ·shi zhen 》:“shu er bu ke cu ,shu (shuò)er bu ke jun zhe ,zai yu shen 。”(shu :che tui 。cu :bi pai 。shu :lv ci 。)②zhu za jun dui 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin fa han ,jun yu e (yù)yu 。”(e yu :zhan guo shi zhao de 。)《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“ji hun ,chu shi jun yu bi 。jin zhi yu shi bu neng jun 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jun ba shang 。”③jun dui bian zhi chan wei 。gu dai yi jun wei jun dui zui da bian zhi chan wei ,li dai yan yong ji ming ,ren shu duo shao bu yi 。《zhou li ·xia guan ·si ma 》:“mo you er qian wu bai ren wei jun 。wang liu jun ,da guo san jun ,ci guo er jun ,xiao guo yi jun 。”yin shen wei jun dui 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“cao yin jun cong hua rong dao bu zou 。”《sui shu ·wu hang zhi 》:“shi di ren yong xiao ren ,jing wei tan bao ……xun wei zhou jun suo mie 。”(xun :bu jiu 。)④jun shi ;shi bing 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“jun jie shu si zhan ,bu ke bai 。”[chong jun ]gu dai yi chong xing fa 。《song shi ·xing fa zhi 》:“ci pei zhi fa er bai yu tiao ……qi ji zai fan ,ran hou jue ci chong jun 。”(ci :mian bu ci zi tu shang mo de xing fa 。)

    zhong :

    (yi )①zhong jian 。《mo zi ·jing shang 》:“zhong ,tong chang ye 。”(tong chang :tong yang chang de ban jing 。)liu zong yuan 《tian shui 》:“hun ran er zhong chu zhe ,shi wei zhi yuan qi 。”②nei ;zai yi ding de fan wei nei 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“guo zhong mo wei 。”《kao gong ji ·ju ren 》:“guo zhong jiu jing jiu wei 。”③wei zhi 、deng ji zai gao xia huo liang duan zhi jian 。《lie zi ·li ming 》:“zhong tu yu dong guo xian sheng 。”(tu :tong “tu ”。)《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin you san deng ,huang jin wei shang ,bai jin wei zhong ,chi jin wei xia 。”④zheng ;kuo zhong 。《li ji ·yu zao 》:“tou geng bi zhong 。”《meng zi ·li lou xia 》:“shang zhi zhong 。”(shang :yan shang guo jun 。)⑤yi yu ;ge yu 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“wu di ze gong ren bu zhong yong zhe ,chi chu gui zhi 。” (er )zhòng ①fu ge ;kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huai chong 》:“bi zhong li ,ran hou shui 。”《xun zi ·fu pian 》:“yuan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”②wu mie ;wu mie bie ren shi shou sun hai 。《han shu ·he wu chuan 》:“xian nu ,yu yi li shi zhong shang 。”(xian 、shang :ren ming 。)③zao shou ;gan shou 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“yuan yi zhong bing 。”

    bing :

    ①bing qi ;wu qi 。gu yi 《guo qin lun 》:“zhan mu wei bing ,jie gan wei qi 。”(jie :ju 。)②shi cu ;jun dui 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“jin chen jiang bing san shi yu mo 。”③yong bing qi sha (ren )。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“zuo you yu bing zhi 。”④zhan zheng ;jun shi 。《sun zi bing fa ·ji pian 》:“bing zhe ,guo zhi da shi 。”

    qi :

    ①qi ;qi ti 。《lie zi ·tian rui 》:“hong ni ye ,yun wu ye ,feng yu ye ,si shi ye ,ci ji qi zhi cheng hu tian zhe ye 。”meng hao ran 《lin dong ting shang zhang cheng xiang 》:“qi zheng yun meng ze ,bo han yue yang cheng 。”②kong qi 。《lie zi ·tian rui 》:“tian ji qi er ,wang (wú)chu wang qi 。”(wang :tong “mo ”。)③zi ran jie yin yang feng yu deng xian xiang 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“yu liu qi zhi bian 。”(yu :zhang wo kuo ying 。liu qi :zhi yin yang feng yu hui ming 。bian :tong “bian ”。bian hua 。)④hu xi ;qi xi 。《han shu ·su jian chuan fu su wu 》:“wu qi jue ,ban ri fu xi 。”⑤qi wei 。《da dai li ji ·si dai 》:“shi wei wei ,wei wei qi 。”⑥qi shi ;jing shen zhuang tai 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“fu zhan ,yong qi ye 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi xing cheng yu zhou mo wu de zui ji ben de wu zhi shi ti 。《xun zi ·wang zhi 》:“shui huo you qi er mo sheng 。”⑧gu dai yi xue zhi ren ti sheng cun yao su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·jin shu 》:“jing bu liu ze qi yu 。”

    kong :

    ①wei ju ;hai pa 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“meng hu zai shen shan ,bai shou zhen kong 。”《shang shu ·jin teng 》:“tian da lei dian yi feng ,he jin yan (yǎn),da mu si ba ,bang ren da kong 。”(yan :dao xia 。bang ren :guo ren 。)②wei he ;kong he 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“li si yin shui qin wang ,qing xian qu han yi kong ta guo 。”《song shi ·yang ting zhang chuan 》:“you zi gua ju jing shi ;zhou zu wei shi ,yu pin zhi ,zi bu cong ;ling mei shi chuan yan kong bi 。”(zhou zu :hou zhou tai zu guo wei 。)③kong pa ;dan xin 。《lun yu · ji shi 》:“wu kong ji sun zhi you bu zai zhuan yu 。”su shi 《hai tang 》:“zhi kong ye shen hua shui qu 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    yang :

    ①ju qi 。《chu ci ·jiu ge ·dong huang tai yi 》:“yang bao (fú)xi fu (fǔ)gu ,shu huan jie xi an ge 。”(bao :gu chui 。fu :ji 。shu huan :zhi jie zou huan man 。)②xiang shang yang qi de shu zhi 。《shi jing · bin feng ·qi yue 》:“qu bi fu qiang ,yi fa yuan yang 。”③bo dong ;xiang shang bo san ;xian qi 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“wei na you ji ,bu ke yi bo yang 。”④chen song ;xuan yang ;chuan bo 。《shi jing ·da ya ·jiang han 》:“dui yang wang zhi xiu ming 。”(dui :chou da 。xiu :mei hao 。)⑤xian shi ;xian yang 。《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“yang bing he shang 。”⑥rong mao chu zhong 。pei du 《zi ti xie zhen zan 》:“er cai bu chang ,er mao bu yang ,hu wei jiang ? hu wei xiang ?”⑦fa yang 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“guang yang hong lie 。”(hong lie :wei da de gong ye 。)⑧zhen zuo 。du fu 《xin hun bie 》:“bing qi kong bu yang 。”(bing qi :shi qi 。)⑨gu jiu zhou zhi yi ——yang zhou de jian chen 。he jin zhi su 、wan 、gan 、zhe 、min zhu sheng 。⑩yue ,gu dai yi chong bing qi 。《shi jing · da ya ·gong liu 》:“gan ge qi yang 。”(gan :dun pai 。qi :gu dai yi chong xiang fu de bing qi 。)[yang yang ]xin qing yu kuai huo de yi de yang zi 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yi qi yang yang ,shen zi de ye 。”