• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 漢甲三十萬,曾以事匈奴。

    “漢甲三十萬,曾以事匈奴。”詩句出處:《感遇詩三十八首》;是唐朝詩人陳子昂的作品。

    微月生西海,幽陽始代升。圓光正東滿,陰魄已朝凝。
    太極生天地,三元更廢興。至精諒斯在,三五誰能征。
    蘭若生春夏,芊蔚何青青。幽獨空林色,朱蕤冒紫莖。
    遲遲白日晚,裊裊秋風生。歲華盡搖落,芳意竟何成。

    蒼蒼丁零塞,今古緬荒途。亭堠何摧兀,暴骨無全軀。
    黃沙幕南起,白日隱西隅。漢甲三十萬,曾以事匈奴。
    但見沙場死,誰憐塞上孤。

    樂羊為魏將,食子殉軍功。骨肉且相薄,他人安得忠。
    吾聞中山相,乃屬放麑翁。孤獸猶不忍,況以奉君終。

    市人矜巧智,於道若童蒙。傾奪相誇侈,不知身所終。
    曷見玄真子,觀世玉壺中。窅然遺天地,乘化入無窮。

    吾觀龍變化,乃知至陽精。石林何冥密,幽洞無留行。
    古之得仙道,信與元化並。玄感非象識,誰能測沉冥。
    世人拘目見,酣酒笑丹經。昆侖有瑤樹,安得采其英。

    白日每不歸,青陽時暮矣。茫茫吾何思,林臥觀無始。
    眾芳委時晦,鶗鴂鳴悲耳。鴻荒古已頹,誰識巢居子。

    吾觀昆侖化,日月淪洞冥。精魄相交會,天壤以羅生。
    仲尼推太極,老聃貴窈冥。西方金仙子,崇義乃無明。
    空色皆寂滅,緣業定何成。名教信紛藉,死生俱未停。
    聖人秘元命,懼世亂其真。如何嵩公輩,詼譎誤時人。
    先天誠為美,階亂禍誰因。長城備胡寇,嬴禍發其親。

    赤精既迷漢,子年何救秦。去去桃李花,多言死如麻。
    深居觀元化,悱然爭朵頤。讒說相啖食,利害紛口疑口疑。
    便便誇毗子,榮耀更相持。務光讓天下,商賈競刀錐。
    已矣行采芝,萬世同一時。

    吾愛鬼谷子,青溪無垢氛。囊括經世道,遺身在白雲。
    七雄方龍鬥,天下久無君。浮榮不足貴,遵養晦時文。
    舒可彌宇宙,卷之不盈分。豈徒山木壽,空與麋鹿群。

    呦呦南山鹿,罹罟以媒和。招搖青桂樹,幽蠹亦成科。
    世情甘近習,榮耀紛如何。怨憎未相復,親愛生禍羅。
    瑤臺傾巧笑,玉杯殞雙蛾。誰見枯城蘗,青青成斧柯。

    林居病時久,水木澹孤清。閑臥觀物化,悠悠念無生。
    青春始萌達,朱火已滿盈。徂落方自此,感嘆何時平。

    臨岐泣世道,天命良悠悠。昔日殷王子,玉馬遂朝周。
    寶鼎淪伊谷,瑤臺成古丘。西山傷遺老,東陵有故侯。

    貴人難得意,賞愛在須臾。莫以心如玉,探他明月珠。
    昔稱夭桃子,今為舂市徒。鴟鴞悲東國,麋鹿泣姑蘇。
    誰見鴟夷子,扁舟去五湖。

    聖人去已久,公道緬良難。蚩蚩誇毗子,堯禹以為謾。
    驕榮貴工巧,勢利迭相幹。燕王尊樂毅,分國願同歡。
    魯連讓齊爵,遺組去邯鄲。伊人信往矣,感激為誰嘆。

    幽居觀天運,悠悠念群生。終古代興沒,豪聖莫能爭。
    三季淪周赧,七雄滅秦嬴。復聞赤精子,提劍入咸京。
    炎光既無象,晉虜復縱橫。堯禹道已昧,昏虐勢方行。
    豈無當世雄,天道與胡兵。咄咄安可言,時醉而未醒。
    仲尼溺東魯,伯陽遁西溟。大運自古來,旅人胡嘆哉。

    逶迤勢已久,骨鯁道斯窮。豈無感激者,時俗頹此風。
    灌園何其鄙,皎皎於陵中。世道不相容,嗟嗟張長公。

    聖人不利己,憂濟在元元。黃屋非堯意,瑤臺安可論。
    吾聞西方化,清凈道彌敦。奈何窮金玉,雕刻以為尊。
    雲構山林盡,瑤圖珠翠煩。鬼工尚未可,人力安能存。
    誇愚適增累,矜智道逾昏。

    玄天幽且默,群議曷嗤嗤。聖人教猶在,世運久陵夷。
    一繩將何系,憂醉不能持。去去行采芝,勿為塵所欺。

    蜻蛉遊天地,與世本無患。飛飛未能止,黃雀來相幹。
    穰侯富秦寵,金石比交歡。出入咸陽裡,諸侯莫敢言。
    寧知山東客,激怒秦王肝。佈衣取丞相,千載為辛酸。

    微霜知歲晏,斧柯始青青。況乃金天夕,浩露沾群英。
    登山望宇宙,白日已西暝。雲海方蕩潏,孤鱗安得寧。
    翡翠巢南海,雄雌珠樹林。何知美人意,驕愛比黃金。
    殺身炎州裡,委羽玉堂陰。旖旎光首飾,葳蕤爛錦衾。
    豈不在遐遠,虞羅忽見尋。多材信為累,嘆息此珍禽。
    挈瓶者誰子,姣服當青春。三五明月滿,盈盈不自珍。
    高堂委金玉,微縷懸千鈞。如何負公鼎,被奪笑時人。

    玄蟬號白露,茲歲已蹉跎。群物從大化,孤英將奈何。
    瑤臺有青鳥,遠食玉山禾。昆侖見玄鳳,豈復虞雲羅。

    荒哉穆天子,好與白雲期。宮女多怨曠,層城閉蛾眉。
    日耽瑤池樂,豈傷桃李時。青苔空萎絕,白發生羅帷。

    朝發宜都渚,浩然思故鄉。故鄉不可見,路隔巫山陽。
    巫山彩雲沒,高丘正微茫。佇立望已久,涕落沾衣裳。
    豈茲越鄉感,憶昔楚襄王。朝雲無處所,荊國亦淪亡。

    昔日章華宴,荊王樂荒淫。霓旌翠羽蓋,射兕雲夢林。
    朅來高唐觀,悵望雲陽岑。雄圖今何在,黃雀空哀吟。
    丁亥歲雲暮,西山事甲兵。贏糧匝邛道,荷戟爭羌城。
    嚴冬陰風勁,窮岫泄雲生。昏曀無晝夜,羽檄復相驚。
    拳跼競萬仞,崩危走九冥。籍籍峰壑裡,哀哀冰雪行。
    聖人禦宇宙,聞道泰階平。肉食謀何失,藜藿緬縱橫。

    可憐瑤臺樹,灼灼佳人姿。碧華映朱實,攀折青春時。
    豈不盛光寵,榮君白玉墀。但恨紅芳歇,雕傷感所思。

    朅來豪遊子,勢利禍之門。如何蘭膏嘆,感激自生冤。
    眾趨明所避,時棄道猶存。雲淵既已失,羅網與誰論。
    箕山有高節,湘水有清源。唯應白鷗鳥,可為洗心言。

    索居猶幾日,炎夏忽然衰。陽彩皆陰翳,親友盡暌違。
    登山望不見,涕泣久漣洏。宿夢感顏色,若與白雲期。
    馬上驕豪子,驅逐正蚩蚩。蜀山與楚水,攜手在何時。
    金鼎合神丹,世人將見欺。飛飛騎羊子,胡乃在峨眉。
    變化固幽類,芳菲能幾時。疲疴苦淪世,憂痗日侵淄。
    眷然顧幽褐,白雲空涕洟。

    朔風吹海樹,蕭條邊已秋。亭上誰傢子,哀哀明月樓。
    自言幽燕客,結發事遠遊。赤丸殺公吏,白刃報私仇。
    避仇至海上,被役此邊州。故鄉三千裡,遼水復悠悠。
    每憤胡兵入,常為漢國羞。何知七十戰,白首未封侯。
    本為貴公子,平生實愛才。感時思報國,拔劍起蒿萊。

    西馳丁零塞,北上單於臺。登山見千裡,懷古心悠哉。
    誰言未忘禍,磨滅成塵埃。

    浩然坐何慕,吾蜀有峨眉。念與楚狂子,悠悠白雲期。
    時哉悲不會,涕泣久漣洏。夢登綏山穴,南采巫山芝。
    探元觀群化,遺世從雲螭。婉孌時永矣,感悟不見之。

    朝入雲中郡,北望單於臺。胡秦何密邇,沙朔氣雄哉。
    藉藉天驕子,猖狂已復來。塞垣無名將,亭堠空崔嵬。
    咄嗟吾何嘆,邊人塗草萊。

    仲尼探元化,幽鴻順陽和。大運自盈縮,春秋遞來過。
    盲飆忽號怒,萬物相紛劘。溟海皆震蕩,孤鳳其如何。

    【註釋】:

    漢:

    ①河流名。漢水,也稱漢江。為長江最長的支流,發源於陜西省寧強縣,流經陜西、湖北,在武漢市入長江。《孟子·滕文公上》:“決汝、漢,推淮、泗,而註之江。”②天河;銀河。《漢書·天文志》:“(王梁)旁有八星,絕漢,曰天橫。”《迢迢牽牛星》:“迢迢牽牛星,皎皎河漢女。”③男子。陸遊《雨夜不寐,觀壁間所張魏鄭公砥柱銘》:“世間豈無一好漢,叱吒喑(yīn)嗚氣吞虜。”(喑嗚:怒喝聲。)④朝代名。1. 劉邦建,公元前206~公元8年,史稱“西漢”;劉秀建,公元25~220年,史稱“東漢”。2.五代之一。劉知遠建,公元947~950年,史稱“後漢”。⑤民族名。漢族。《漢書·匈奴傳下》:“近西羌保塞,與漢人交通。”

    甲:

    ①植物種子的外皮。《西京雜記》卷五:“太平之世,則風不鳴條,開甲散萌而已。”(鳴條:風吹樹枝發出響聲。散萌:分出新芽。)《周易·解》:“雷雨作而百果草木皆甲坼。”②鎧甲,古代將士作戰時穿的護身衣裳。多用皮革制成。《楚辭·九歌·國殤》:“操吳戈兮被犀甲。”(被:同“披”。犀:指犀牛皮。)也泛指鎧甲。《呂氏春秋·貴卒》:“衣鐵甲操鐵杖以戰。”(衣:穿衣。)《左傳·成公二年》:“擐甲執兵,固即死也。”③代指兵士。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“今戰士還者及關羽水軍精甲萬人。”④動物的甲殼。元稹《感逝》:“蜩(tiáo)甲暗枯秋葉墜。”(蜩甲:蟬蛻的外殼。)⑤手指和腳趾表皮的硬殼。周密《癸辛雜識續集·金鳳染甲》:“先洗凈指甲,然後以此傅(fū)甲上。”(傅:塗抹。)⑥天幹的第一位。《左傳·昭公十三年》:“諸侯將以甲戍盟。”⑦居於第一位。歐陽修《送楊員外》:“君傢兄弟才,門族當世甲。”(君:對對方的尊稱。)也指順序第一。《新唐書·藝文志一》:“以甲、乙、丙、丁為次,列經、史、子、集四庫。”(次:順序。)⑧舊時戶口編制單位。《農政全書·備荒考中》:“每保統十甲,設保正副各一人,每甲統十戶,設甲長一人。”

    三:

    ①基數詞。《周易·解》:“田獲三狐。”(田:打獵。)②序數第三。《左傳·莊公十年》:“一鼓作氣,再而衰,三而竭。”③表示多數或多次。《史記·魯周公世傢》:“一沐三捉發,一飯三吐哺。”(哺:口中含嚼的食物。)

    萬:

    [萬俟(qí)]復姓。

    曾:

    (一)①副詞。竟;乃。《詩經·大雅·板》:“喪亂蔑資,曾不惠我師。”(蔑資:沒有貨財。師:眾人。)②重。指隔兩代以上的親屬。《詩經·周頌·維天之命》:“駿惠我文王,曾孫篤之。”(駿jùn:大。惠:順。)③通“增”。增加。《鹽鐵論·詔聖》:“雖曾而累之,其亡(wú)益乎?” (二)céng ①曾經。《呂氏春秋·順民》:“失民心而立功名者,未之曾有也。”②通“層”。重疊。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭秋月生湖心,曾波萬頃如熔金。”

    以:

    ①任用;使用。《楚辭·九章·涉江》:“忠不必用兮,賢不必以。”②緣故;原因。《詩經·邶風·旄丘》:“何其久也,必有以也。”③認為。《戰國策·齊策一》:“皆以美於徐公。”④介詞。1. 表示使用的對象。用;拿。《韓非子·難一》:“以子之矛陷子之楯,何如?”(陷:戳穿。)2.表示動作的涉及對象。與;同。《儀禮·鄉射禮》:“主人以賓三揖。”3. 表示動作的原因。因;因為。《史記·孫子吳起列傳》:“孫臏以此名顯天下。”4.表示動作的方式和依憑。憑借……身份;按照。《論語·學而》:“使民以時。”(使:役使。)5.表示動作的時間。在;於。《呂氏春秋·孟春》:“天子乃以元日祈谷於上帝。”(元日:吉日。)6. 表示動作的目的。曹操《步出夏門行》:“東臨碣石,以觀滄海。”⑤連詞。1.表示並列、相承等關系。相當於“而”。《史記·仲尼弟子列傳》:“城高以厚,地廣以深。”《國語·晉語四》:“狐偃,其舅也,而惠以有謀。”(惠:通“慧”。聰明。)2. 表示目的。為瞭;以便。《戰國策·東周策》:“秦假道於周以伐韓。”(假道:借路。)⑥助詞。用在往、來、上、下、內、外、前、後、左、右、東、西、南、北等方位詞前,表示對方位、時間、數量的限制。《呂氏春秋 · 上農》:“凡民自七尺以上,屬諸三官。”(三官:指農工商三種職業。)⑦通“已”。1.已經。《三國志·魏志·杜襲傳》:“吾計以定。”2.停止。《孟子·梁惠王上》:“無以,則王乎?”

    事:

    ①職位;職務;官職。《左傳·莊公十四年》:“吾皆許之上大夫之事。”②職業。《史記·樊酈滕灌列傳》:“舞陽侯樊噲(kuài)者,沛人也,以屠狗為事。”(沛:江蘇沛縣。)③事情。《論語·子路》:“言不順則事不成。”④變故;意外事故。《史記·刺客列傳》:“秦有荊軻之事。”蘇軾《徐州上皇帝書》:“今臣於無事之時,屢以盜賊為言……不然,事至而圖之,則已晚矣。”(圖:謀。)⑤實行;從事;做。《論語·顏淵》:“回雖不敏,請事斯語矣。”⑥侍奉;服事。《左傳·隱公元年》:“欲與大叔,巨請事之 ”⑦從師求學。《史記·老子韓非列傳》:“[非]與李斯俱事荀卿,斯自以為不如非。”⑧量詞。用於器物或衣服,相當於“件”。白居易《張常侍池涼夜閑宴贈諸公》:“管弦三兩事。”

    匈:

    ①同“胸”。胸膛;心胸。《漢書·司馬相如傳》:“其於匈中曾不蒂芥。”②同“兇”。兇狠;兇惡。《周書·柳慶傳》:“廣陵王元欣,魏之懿親,其甥孟氏,屢為匈橫。”按,《北史·柳慶傳》作“兇橫”。(懿親:至親。特指皇室宗族、外戚。)[匈匈]1.形容喧鬧或紛亂的樣子。《後漢書·竇武傳》:“天下匈匈,正以此故。”2.紛亂不安的樣子。《史記·項羽本紀》:“項羽謂漢王曰:天下匈匈數歲者,徒以吾兩人耳,願與漢王挑戰決雌雄。”

    奴:

    ①奴隸。《論語·微子》:“箕子為之奴。”後男稱奴,女稱婢。《三國志·魏志·毛玠傳》:“漢律,罪人妻子,沒為奴婢,黥(qíng)面。”(黥面:刺面塗墨。)②對人的賤稱。《後漢書·嚴光傳》:“帝笑曰:‘狂奴故態也。’”③仆人,仆從。辛延年《羽林郎》:“昔有霍傢奴,姓馮名子都。”④古代婦女自稱的謙詞。《敦煌曲子詞·望江南》:“與奴吹散月邊雲,照見負心人。”⑤古代宦官對皇帝及皇室的自稱。《新唐書·宦者下·李輔國》:“(輔國)至謂帝曰:‘大傢弟坐宮中,外事聽老奴處決。’”(大傢:皇帝。弟:隻管。)⑥名詞後綴。加於某些動植物及雜物等名稱之後。顧況《諒公洞庭孤橘歌》:“不羨江陵千木奴。”(木奴:指柑橘。)⑦通“駑”。劣馬。《墨子·魯問》:“今有固車良馬於此,又有奴馬四隅之輪於此,使之擇焉,子將何乘?”


  • 汉甲三十万,曾以事匈奴。

    “汉甲三十万,曾以事匈奴。”诗句出处:《感遇诗三十八首》;是唐朝诗人陈子昂的作品。

    微月生西海,幽阳始代升。圆光正东满,阴魄已朝凝。
    太极生天地,三元更废兴。至精谅斯在,三五谁能征。
    兰若生春夏,芊蔚何青青。幽独空林色,朱蕤冒紫茎。
    迟迟白日晚,袅袅秋风生。岁华尽摇落,芳意竟何成。

    苍苍丁零塞,今古缅荒途。亭堠何摧兀,暴骨无全躯。
    黄沙幕南起,白日隐西隅。汉甲三十万,曾以事匈奴。
    但见沙场死,谁怜塞上孤。

    乐羊为魏将,食子殉军功。骨肉且相薄,他人安得忠。
    吾闻中山相,乃属放麑翁。孤兽犹不忍,况以奉君终。

    市人矜巧智,于道若童蒙。倾夺相夸侈,不知身所终。
    曷见玄真子,观世玉壶中。窅然遗天地,乘化入无穷。

    吾观龙变化,乃知至阳精。石林何冥密,幽洞无留行。
    古之得仙道,信与元化并。玄感非象识,谁能测沉冥。
    世人拘目见,酣酒笑丹经。昆仑有瑶树,安得采其英。

    白日每不归,青阳时暮矣。茫茫吾何思,林卧观无始。
    众芳委时晦,鶗鴂鸣悲耳。鸿荒古已颓,谁识巢居子。

    吾观昆仑化,日月沦洞冥。精魄相交会,天壤以罗生。
    仲尼推太极,老聃贵窈冥。西方金仙子,崇义乃无明。
    空色皆寂灭,缘业定何成。名教信纷藉,死生俱未停。
    圣人秘元命,惧世乱其真。如何嵩公辈,诙谲误时人。
    先天诚为美,阶乱祸谁因。长城备胡寇,嬴祸发其亲。

    赤精既迷汉,子年何救秦。去去桃李花,多言死如麻。
    深居观元化,悱然争朵颐。谗说相啖食,利害纷口疑口疑。
    便便夸毗子,荣耀更相持。务光让天下,商贾竞刀锥。
    已矣行采芝,万世同一时。

    吾爱鬼谷子,青溪无垢氛。囊括经世道,遗身在白云。
    七雄方龙斗,天下久无君。浮荣不足贵,遵养晦时文。
    舒可弥宇宙,卷之不盈分。岂徒山木寿,空与麋鹿群。

    呦呦南山鹿,罹罟以媒和。招摇青桂树,幽蠹亦成科。
    世情甘近习,荣耀纷如何。怨憎未相复,亲爱生祸罗。
    瑶台倾巧笑,玉杯殒双蛾。谁见枯城蘖,青青成斧柯。

    林居病时久,水木澹孤清。闲卧观物化,悠悠念无生。
    青春始萌达,朱火已满盈。徂落方自此,感叹何时平。

    临岐泣世道,天命良悠悠。昔日殷王子,玉马遂朝周。
    宝鼎沦伊谷,瑶台成古丘。西山伤遗老,东陵有故侯。

    贵人难得意,赏爱在须臾。莫以心如玉,探他明月珠。
    昔称夭桃子,今为舂市徒。鸱鸮悲东国,麋鹿泣姑苏。
    谁见鸱夷子,扁舟去五湖。

    圣人去已久,公道缅良难。蚩蚩夸毗子,尧禹以为谩。
    骄荣贵工巧,势利迭相干。燕王尊乐毅,分国愿同欢。
    鲁连让齐爵,遗组去邯郸。伊人信往矣,感激为谁叹。

    幽居观天运,悠悠念群生。终古代兴没,豪圣莫能争。
    三季沦周赧,七雄灭秦嬴。复闻赤精子,提剑入咸京。
    炎光既无象,晋虏复纵横。尧禹道已昧,昏虐势方行。
    岂无当世雄,天道与胡兵。咄咄安可言,时醉而未醒。
    仲尼溺东鲁,伯阳遁西溟。大运自古来,旅人胡叹哉。

    逶迤势已久,骨鲠道斯穷。岂无感激者,时俗颓此风。
    灌园何其鄙,皎皎於陵中。世道不相容,嗟嗟张长公。

    圣人不利己,忧济在元元。黄屋非尧意,瑶台安可论。
    吾闻西方化,清净道弥敦。奈何穷金玉,雕刻以为尊。
    云构山林尽,瑶图珠翠烦。鬼工尚未可,人力安能存。
    夸愚适增累,矜智道逾昏。

    玄天幽且默,群议曷嗤嗤。圣人教犹在,世运久陵夷。
    一绳将何系,忧醉不能持。去去行采芝,勿为尘所欺。

    蜻蛉游天地,与世本无患。飞飞未能止,黄雀来相干。
    穰侯富秦宠,金石比交欢。出入咸阳里,诸侯莫敢言。
    宁知山东客,激怒秦王肝。布衣取丞相,千载为辛酸。

    微霜知岁晏,斧柯始青青。况乃金天夕,浩露沾群英。
    登山望宇宙,白日已西暝。云海方荡潏,孤鳞安得宁。
    翡翠巢南海,雄雌珠树林。何知美人意,骄爱比黄金。
    杀身炎州里,委羽玉堂阴。旖旎光首饰,葳蕤烂锦衾。
    岂不在遐远,虞罗忽见寻。多材信为累,叹息此珍禽。
    挈瓶者谁子,姣服当青春。三五明月满,盈盈不自珍。
    高堂委金玉,微缕悬千钧。如何负公鼎,被夺笑时人。

    玄蝉号白露,兹岁已蹉跎。群物从大化,孤英将奈何。
    瑶台有青鸟,远食玉山禾。昆仑见玄凤,岂复虞云罗。

    荒哉穆天子,好与白云期。宫女多怨旷,层城闭蛾眉。
    日耽瑶池乐,岂伤桃李时。青苔空萎绝,白发生罗帷。

    朝发宜都渚,浩然思故乡。故乡不可见,路隔巫山阳。
    巫山彩云没,高丘正微茫。伫立望已久,涕落沾衣裳。
    岂兹越乡感,忆昔楚襄王。朝云无处所,荆国亦沦亡。

    昔日章华宴,荆王乐荒淫。霓旌翠羽盖,射兕云梦林。
    朅来高唐观,怅望云阳岑。雄图今何在,黄雀空哀吟。
    丁亥岁云暮,西山事甲兵。赢粮匝邛道,荷戟争羌城。
    严冬阴风劲,穷岫泄云生。昏曀无昼夜,羽檄复相惊。
    拳跼竞万仞,崩危走九冥。籍籍峰壑里,哀哀冰雪行。
    圣人御宇宙,闻道泰阶平。肉食谋何失,藜藿缅纵横。

    可怜瑶台树,灼灼佳人姿。碧华映朱实,攀折青春时。
    岂不盛光宠,荣君白玉墀。但恨红芳歇,雕伤感所思。

    朅来豪游子,势利祸之门。如何兰膏叹,感激自生冤。
    众趋明所避,时弃道犹存。云渊既已失,罗网与谁论。
    箕山有高节,湘水有清源。唯应白鸥鸟,可为洗心言。

    索居犹几日,炎夏忽然衰。阳彩皆阴翳,亲友尽暌违。
    登山望不见,涕泣久涟洏。宿梦感颜色,若与白云期。
    马上骄豪子,驱逐正蚩蚩。蜀山与楚水,携手在何时。
    金鼎合神丹,世人将见欺。飞飞骑羊子,胡乃在峨眉。
    变化固幽类,芳菲能几时。疲疴苦沦世,忧痗日侵淄。
    眷然顾幽褐,白云空涕洟。

    朔风吹海树,萧条边已秋。亭上谁家子,哀哀明月楼。
    自言幽燕客,结发事远游。赤丸杀公吏,白刃报私仇。
    避仇至海上,被役此边州。故乡三千里,辽水复悠悠。
    每愤胡兵入,常为汉国羞。何知七十战,白首未封侯。
    本为贵公子,平生实爱才。感时思报国,拔剑起蒿莱。

    西驰丁零塞,北上单于台。登山见千里,怀古心悠哉。
    谁言未忘祸,磨灭成尘埃。

    浩然坐何慕,吾蜀有峨眉。念与楚狂子,悠悠白云期。
    时哉悲不会,涕泣久涟洏。梦登绥山穴,南采巫山芝。
    探元观群化,遗世从云螭。婉娈时永矣,感悟不见之。

    朝入云中郡,北望单于台。胡秦何密迩,沙朔气雄哉。
    藉藉天骄子,猖狂已复来。塞垣无名将,亭堠空崔嵬。
    咄嗟吾何叹,边人涂草莱。

    仲尼探元化,幽鸿顺阳和。大运自盈缩,春秋递来过。
    盲飙忽号怒,万物相纷劘。溟海皆震荡,孤凤其如何。

    【注释】:

    汉:

    ①河流名。汉水,也称汉江。为长江最长的支流,发源于陕西省宁强县,流经陕西、湖北,在武汉市入长江。《孟子·滕文公上》:“决汝、汉,推淮、泗,而注之江。”②天河;银河。《汉书·天文志》:“(王梁)旁有八星,绝汉,曰天横。”《迢迢牵牛星》:“迢迢牵牛星,皎皎河汉女。”③男子。陆游《雨夜不寐,观壁间所张魏郑公砥柱铭》:“世间岂无一好汉,叱咤喑(yīn)呜气吞虏。”(喑呜:怒喝声。)④朝代名。1. 刘邦建,公元前206~公元8年,史称“西汉”;刘秀建,公元25~220年,史称“东汉”。2.五代之一。刘知远建,公元947~950年,史称“后汉”。⑤民族名。汉族。《汉书·匈奴传下》:“近西羌保塞,与汉人交通。”

    甲:

    ①植物种子的外皮。《西京杂记》卷五:“太平之世,则风不鸣条,开甲散萌而已。”(鸣条:风吹树枝发出响声。散萌:分出新芽。)《周易·解》:“雷雨作而百果草木皆甲坼。”②铠甲,古代将士作战时穿的护身衣裳。多用皮革制成。《楚辞·九歌·国殇》:“操吴戈兮被犀甲。”(被:同“披”。犀:指犀牛皮。)也泛指铠甲。《吕氏春秋·贵卒》:“衣铁甲操铁杖以战。”(衣:穿衣。)《左传·成公二年》:“擐甲执兵,固即死也。”③代指兵士。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“今战士还者及关羽水军精甲万人。”④动物的甲壳。元稹《感逝》:“蜩(tiáo)甲暗枯秋叶坠。”(蜩甲:蝉蜕的外壳。)⑤手指和脚趾表皮的硬壳。周密《癸辛杂识续集·金凤染甲》:“先洗净指甲,然后以此傅(fū)甲上。”(傅:涂抹。)⑥天干的第一位。《左传·昭公十三年》:“诸侯将以甲戍盟。”⑦居于第一位。欧阳修《送杨员外》:“君家兄弟才,门族当世甲。”(君:对对方的尊称。)也指顺序第一。《新唐书·艺文志一》:“以甲、乙、丙、丁为次,列经、史、子、集四库。”(次:顺序。)⑧旧时户口编制单位。《农政全书·备荒考中》:“每保统十甲,设保正副各一人,每甲统十户,设甲长一人。”

    三:

    ①基数词。《周易·解》:“田获三狐。”(田:打猎。)②序数第三。《左传·庄公十年》:“一鼓作气,再而衰,三而竭。”③表示多数或多次。《史记·鲁周公世家》:“一沐三捉发,一饭三吐哺。”(哺:口中含嚼的食物。)

    万:

    [万俟(qí)]复姓。

    曾:

    (一)①副词。竟;乃。《诗经·大雅·板》:“丧乱蔑资,曾不惠我师。”(蔑资:没有货财。师:众人。)②重。指隔两代以上的亲属。《诗经·周颂·维天之命》:“骏惠我文王,曾孙笃之。”(骏jùn:大。惠:顺。)③通“增”。增加。《盐铁论·诏圣》:“虽曾而累之,其亡(wú)益乎?” (二)céng ①曾经。《吕氏春秋·顺民》:“失民心而立功名者,未之曾有也。”②通“层”。重叠。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭秋月生湖心,曾波万顷如熔金。”

    以:

    ①任用;使用。《楚辞·九章·涉江》:“忠不必用兮,贤不必以。”②缘故;原因。《诗经·邶风·旄丘》:“何其久也,必有以也。”③认为。《战国策·齐策一》:“皆以美于徐公。”④介词。1. 表示使用的对象。用;拿。《韩非子·难一》:“以子之矛陷子之楯,何如?”(陷:戳穿。)2.表示动作的涉及对象。与;同。《仪礼·乡射礼》:“主人以宾三揖。”3. 表示动作的原因。因;因为。《史记·孙子吴起列传》:“孙膑以此名显天下。”4.表示动作的方式和依凭。凭借……身份;按照。《论语·学而》:“使民以时。”(使:役使。)5.表示动作的时间。在;于。《吕氏春秋·孟春》:“天子乃以元日祈谷于上帝。”(元日:吉日。)6. 表示动作的目的。曹操《步出夏门行》:“东临碣石,以观沧海。”⑤连词。1.表示并列、相承等关系。相当于“而”。《史记·仲尼弟子列传》:“城高以厚,地广以深。”《国语·晋语四》:“狐偃,其舅也,而惠以有谋。”(惠:通“慧”。聪明。)2. 表示目的。为了;以便。《战国策·东周策》:“秦假道于周以伐韩。”(假道:借路。)⑥助词。用在往、来、上、下、内、外、前、后、左、右、东、西、南、北等方位词前,表示对方位、时间、数量的限制。《吕氏春秋 · 上农》:“凡民自七尺以上,属诸三官。”(三官:指农工商三种职业。)⑦通“已”。1.已经。《三国志·魏志·杜袭传》:“吾计以定。”2.停止。《孟子·梁惠王上》:“无以,则王乎?”

    事:

    ①职位;职务;官职。《左传·庄公十四年》:“吾皆许之上大夫之事。”②职业。《史记·樊郦滕灌列传》:“舞阳侯樊哙(kuài)者,沛人也,以屠狗为事。”(沛:江苏沛县。)③事情。《论语·子路》:“言不顺则事不成。”④变故;意外事故。《史记·刺客列传》:“秦有荆轲之事。”苏轼《徐州上皇帝书》:“今臣于无事之时,屡以盗贼为言……不然,事至而图之,则已晚矣。”(图:谋。)⑤实行;从事;做。《论语·颜渊》:“回虽不敏,请事斯语矣。”⑥侍奉;服事。《左传·隐公元年》:“欲与大叔,巨请事之 ”⑦从师求学。《史记·老子韩非列传》:“[非]与李斯俱事荀卿,斯自以为不如非。”⑧量词。用于器物或衣服,相当于“件”。白居易《张常侍池凉夜闲宴赠诸公》:“管弦三两事。”

    匈:

    ①同“胸”。胸膛;心胸。《汉书·司马相如传》:“其于匈中曾不蒂芥。”②同“凶”。凶狠;凶恶。《周书·柳庆传》:“广陵王元欣,魏之懿亲,其甥孟氏,屡为匈横。”按,《北史·柳庆传》作“凶横”。(懿亲:至亲。特指皇室宗族、外戚。)[匈匈]1.形容喧闹或纷乱的样子。《后汉书·窦武传》:“天下匈匈,正以此故。”2.纷乱不安的样子。《史记·项羽本纪》:“项羽谓汉王曰:天下匈匈数岁者,徒以吾两人耳,愿与汉王挑战决雌雄。”

    奴:

    ①奴隶。《论语·微子》:“箕子为之奴。”后男称奴,女称婢。《三国志·魏志·毛玠传》:“汉律,罪人妻子,没为奴婢,黥(qíng)面。”(黥面:刺面涂墨。)②对人的贱称。《后汉书·严光传》:“帝笑曰:‘狂奴故态也。’”③仆人,仆从。辛延年《羽林郎》:“昔有霍家奴,姓冯名子都。”④古代妇女自称的谦词。《敦煌曲子词·望江南》:“与奴吹散月边云,照见负心人。”⑤古代宦官对皇帝及皇室的自称。《新唐书·宦者下·李辅国》:“(辅国)至谓帝曰:‘大家弟坐宫中,外事听老奴处决。’”(大家:皇帝。弟:只管。)⑥名词后缀。加于某些动植物及杂物等名称之后。顾况《谅公洞庭孤橘歌》:“不羡江陵千木奴。”(木奴:指柑橘。)⑦通“驽”。劣马。《墨子·鲁问》:“今有固车良马于此,又有奴马四隅之轮于此,使之择焉,子将何乘?”


  • han jia san shi mo ,ceng yi shi xiong nu 。

    “han jia san shi mo ,ceng yi shi xiong nu 。”shi gou chu chu :《gan yu shi san shi ba shou 》;shi tang chao shi ren chen zi ang de zuo pin 。

    wei yue sheng xi hai ,you yang shi dai sheng 。yuan guang zheng dong man ,yin bo yi chao ning 。
    tai ji sheng tian de ,san yuan geng fei xing 。zhi jing liang si zai ,san wu shei neng zheng 。
    lan re sheng chun xia ,qian wei he qing qing 。you du kong lin se ,zhu rui mao zi jing 。
    chi chi bai ri wan ,niao niao qiu feng sheng 。sui hua jin yao la ,fang yi jing he cheng 。

    cang cang ding ling sai ,jin gu mian huang tu 。ting hou he cui wu ,bao gu mo quan qu 。
    huang sha mu na qi ,bai ri yin xi yu 。han jia san shi mo ,ceng yi shi xiong nu 。
    dan jian sha chang si ,shei lian sai shang gu 。

    le yang wei wei jiang ,shi zi xun jun gong 。gu rou ju xiang bao ,ta ren an de zhong 。
    wu wen zhong shan xiang ,nai shu fang ni weng 。gu shou you bu ren ,kuang yi feng jun zhong 。

    shi ren jin qiao zhi ,yu dao re tong meng 。qing duo xiang kua chi ,bu zhi shen suo zhong 。
    he jian xuan zhen zi ,guan shi yu hu zhong 。yao ran wei tian de ,cheng hua ru mo qiong 。

    wu guan long bian hua ,nai zhi zhi yang jing 。dan lin he ming mi ,you dong mo liu hang 。
    gu zhi de xian dao ,xin yu yuan hua bing 。xuan gan fei xiang shi ,shei neng ce chen ming 。
    shi ren ju mu jian ,han jiu xiao dan jing 。kun lun you yao shu ,an de cai ji ying 。

    bai ri mei bu gui ,qing yang shi mu yi 。mang mang wu he sai ,lin wo guan mo shi 。
    zhong fang wei shi hui ,ti gui ming bei er 。hong huang gu yi tui ,shei shi chao ju zi 。

    wu guan kun lun hua ,ri yue lun dong ming 。jing bo xiang jiao hui ,tian rang yi luo sheng 。
    zhong ni tui tai ji ,lao dan gui yao ming 。xi fang jin xian zi ,chong yi nai mo ming 。
    kong se jie ji mie ,yuan ye ding he cheng 。ming jiao xin fen ji ,si sheng ju wei ting 。
    sheng ren bi yuan ming ,ju shi luan ji zhen 。ru he song gong bei ,hui jue wu shi ren 。
    xian tian cheng wei mei ,jie luan huo shei yin 。chang cheng bei hu kou ,ying huo fa ji qin 。

    chi jing ji mi han ,zi nian he jiu qin 。qu qu tao li hua ,duo yan si ru ma 。
    shen ju guan yuan hua ,fei ran zheng duo yi 。chan shui xiang dan shi ,li hai fen kou yi kou yi 。
    bian bian kua pi zi ,rong yao geng xiang chi 。wu guang rang tian xia ,shang gu jing dao zhui 。
    yi yi hang cai zhi ,mo shi tong yi shi 。

    wu ai gui gu zi ,qing xi mo gou fen 。nang gua jing shi dao ,wei shen zai bai yun 。
    qi xiong fang long dou ,tian xia jiu mo jun 。fu rong bu zu gui ,zun yang hui shi wen 。
    shu ke mi yu zhou ,juan zhi bu ying fen 。qi tu shan mu shou ,kong yu mi lu qun 。

    you you na shan lu ,li gu yi mei he 。qiao yao qing gui shu ,you du yi cheng ke 。
    shi qing gan jin xi ,rong yao fen ru he 。yuan zeng wei xiang fu ,qin ai sheng huo luo 。
    yao tai qing qiao xiao ,yu bei yun shuang e 。shei jian ku cheng nie ,qing qing cheng fu ke 。

    lin ju bing shi jiu ,shui mu dan gu qing 。xian wo guan wu hua ,you you nian mo sheng 。
    qing chun shi meng da ,zhu huo yi man ying 。cu la fang zi ci ,gan tan he shi ping 。

    lin qi qi shi dao ,tian ming liang you you 。xi ri yan wang zi ,yu ma sui chao zhou 。
    bao ding lun yi gu ,yao tai cheng gu qiu 。xi shan shang wei lao ,dong ling you gu hou 。

    gui ren nan de yi ,shang ai zai xu yu 。mo yi xin ru yu ,tan ta ming yue zhu 。
    xi chen wai tao zi ,jin wei chong shi tu 。chi xiao bei dong guo ,mi lu qi gu su 。
    shei jian chi yi zi ,bian zhou qu wu hu 。

    sheng ren qu yi jiu ,gong dao mian liang nan 。chi chi kua pi zi ,yao yu yi wei man 。
    jiao rong gui gong qiao ,shi li die xiang gan 。yan wang zun le yi ,fen guo yuan tong huan 。
    lu lian rang ji jue ,wei zu qu han dan 。yi ren xin wang yi ,gan ji wei shei tan 。

    you ju guan tian yun ,you you nian qun sheng 。zhong gu dai xing mei ,hao sheng mo neng zheng 。
    san ji lun zhou nan ,qi xiong mie qin ying 。fu wen chi jing zi ,di jian ru xian jing 。
    yan guang ji mo xiang ,jin lu fu zong heng 。yao yu dao yi mei ,hun nve shi fang hang 。
    qi mo dang shi xiong ,tian dao yu hu bing 。duo duo an ke yan ,shi zui er wei xing 。
    zhong ni ni dong lu ,bai yang dun xi ming 。da yun zi gu lai ,lv ren hu tan zai 。

    wei yi shi yi jiu ,gu geng dao si qiong 。qi mo gan ji zhe ,shi su tui ci feng 。
    guan yuan he ji bi ,jiao jiao wu ling zhong 。shi dao bu xiang rong ,jie jie zhang chang gong 。

    sheng ren bu li ji ,you ji zai yuan yuan 。huang wu fei yao yi ,yao tai an ke lun 。
    wu wen xi fang hua ,qing jing dao mi dui 。nai he qiong jin yu ,diao ke yi wei zun 。
    yun gou shan lin jin ,yao tu zhu cui fan 。gui gong shang wei ke ,ren li an neng cun 。
    kua yu kuo zeng lei ,jin zhi dao yu hun 。

    xuan tian you ju mo ,qun yi he chi chi 。sheng ren jiao you zai ,shi yun jiu ling yi 。
    yi sheng jiang he ji ,you zui bu neng chi 。qu qu hang cai zhi ,wu wei chen suo qi 。

    qing ling you tian de ,yu shi ben mo huan 。fei fei wei neng zhi ,huang qiao lai xiang gan 。
    rang hou fu qin chong ,jin dan bi jiao huan 。chu ru xian yang li ,zhu hou mo gan yan 。
    ning zhi shan dong ke ,ji nu qin wang gan 。bu yi qu cheng xiang ,qian zai wei xin suan 。

    wei shuang zhi sui yan ,fu ke shi qing qing 。kuang nai jin tian xi ,hao lou zhan qun ying 。
    deng shan wang yu zhou ,bai ri yi xi ming 。yun hai fang dang jue ,gu lin an de ning 。
    fei cui chao na hai ,xiong ci zhu shu lin 。he zhi mei ren yi ,jiao ai bi huang jin 。
    sha shen yan zhou li ,wei yu yu tang yin 。yi ni guang shou shi ,wei rui lan jin qin 。
    qi bu zai xia yuan ,yu luo hu jian xun 。duo cai xin wei lei ,tan xi ci zhen qin 。
    qie ping zhe shei zi ,jiao fu dang qing chun 。san wu ming yue man ,ying ying bu zi zhen 。
    gao tang wei jin yu ,wei lv xuan qian jun 。ru he fu gong ding ,bei duo xiao shi ren 。

    xuan chan hao bai lou ,ci sui yi cuo tuo 。qun wu cong da hua ,gu ying jiang nai he 。
    yao tai you qing diao ,yuan shi yu shan he 。kun lun jian xuan feng ,qi fu yu yun luo 。

    huang zai mu tian zi ,hao yu bai yun ji 。gong nv duo yuan kuang ,ceng cheng bi e mei 。
    ri dan yao chi le ,qi shang tao li shi 。qing tai kong wei jue ,bai fa sheng luo wei 。

    chao fa yi dou zhu ,hao ran sai gu xiang 。gu xiang bu ke jian ,lu ge wu shan yang 。
    wu shan cai yun mei ,gao qiu zheng wei mang 。zhu li wang yi jiu ,ti la zhan yi chang 。
    qi ci yue xiang gan ,yi xi chu xiang wang 。chao yun mo chu suo ,jing guo yi lun wang 。

    xi ri zhang hua yan ,jing wang le huang yin 。ni jing cui yu gai ,she si yun meng lin 。
    qie lai gao tang guan ,chang wang yun yang cen 。xiong tu jin he zai ,huang qiao kong ai yin 。
    ding hai sui yun mu ,xi shan shi jia bing 。ying liang za qiong dao ,he ji zheng qiang cheng 。
    yan dong yin feng jin ,qiong xiu xie yun sheng 。hun yi mo zhou ye ,yu xi fu xiang jing 。
    quan 跼jing mo ren ,beng wei zou jiu ming 。ji ji feng he li ,ai ai bing xue hang 。
    sheng ren yu yu zhou ,wen dao tai jie ping 。rou shi mou he shi ,li huo mian zong heng 。

    ke lian yao tai shu ,zhuo zhuo jia ren zi 。bi hua ying zhu shi ,pan she qing chun shi 。
    qi bu cheng guang chong ,rong jun bai yu chi 。dan hen gong fang xie ,diao shang gan suo sai 。

    qie lai hao you zi ,shi li huo zhi men 。ru he lan gao tan ,gan ji zi sheng yuan 。
    zhong qu ming suo bi ,shi qi dao you cun 。yun yuan ji yi shi ,luo wang yu shei lun 。
    ji shan you gao jie ,xiang shui you qing yuan 。wei ying bai ou diao ,ke wei xi xin yan 。

    suo ju you ji ri ,yan xia hu ran cui 。yang cai jie yin yi ,qin you jin kui wei 。
    deng shan wang bu jian ,ti qi jiu lian er 。su meng gan yan se ,re yu bai yun ji 。
    ma shang jiao hao zi ,qu zhu zheng chi chi 。shu shan yu chu shui ,xie shou zai he shi 。
    jin ding ge shen dan ,shi ren jiang jian qi 。fei fei ji yang zi ,hu nai zai e mei 。
    bian hua gu you lei ,fang fei neng ji shi 。pi ke ku lun shi ,you mei ri qin zi 。
    juan ran gu you he ,bai yun kong ti ti 。

    shuo feng chui hai shu ,xiao tiao bian yi qiu 。ting shang shei jia zi ,ai ai ming yue lou 。
    zi yan you yan ke ,jie fa shi yuan you 。chi wan sha gong li ,bai ren bao si chou 。
    bi chou zhi hai shang ,bei yi ci bian zhou 。gu xiang san qian li ,liao shui fu you you 。
    mei fen hu bing ru ,chang wei han guo xiu 。he zhi qi shi zhan ,bai shou wei feng hou 。
    ben wei gui gong zi ,ping sheng shi ai cai 。gan shi sai bao guo ,ba jian qi hao lai 。

    xi chi ding ling sai ,bei shang chan yu tai 。deng shan jian qian li ,huai gu xin you zai 。
    shei yan wei wang huo ,mo mie cheng chen ai 。

    hao ran zuo he mu ,wu shu you e mei 。nian yu chu kuang zi ,you you bai yun ji 。
    shi zai bei bu hui ,ti qi jiu lian er 。meng deng sui shan xue ,na cai wu shan zhi 。
    tan yuan guan qun hua ,wei shi cong yun chi 。wan luan shi yong yi ,gan wu bu jian zhi 。

    chao ru yun zhong jun ,bei wang chan yu tai 。hu qin he mi er ,sha shuo qi xiong zai 。
    ji ji tian jiao zi ,chang kuang yi fu lai 。sai yuan mo ming jiang ,ting hou kong cui wei 。
    duo jie wu he tan ,bian ren tu cao lai 。

    zhong ni tan yuan hua ,you hong shun yang he 。da yun zi ying su ,chun qiu di lai guo 。
    mang biao hu hao nu ,mo wu xiang fen mi 。ming hai jie zhen dang ,gu feng ji ru he 。

    【zhu shi 】:

    han :

    ①he liu ming 。han shui ,ye chen han jiang 。wei chang jiang zui chang de zhi liu ,fa yuan yu shan xi sheng ning jiang xian ,liu jing shan xi 、hu bei ,zai wu han shi ru chang jiang 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“jue ru 、han ,tui huai 、si ,er zhu zhi jiang 。”②tian he ;yin he 。《han shu ·tian wen zhi 》:“(wang liang )pang you ba xing ,jue han ,yue tian heng 。”《tiao tiao qian niu xing 》:“tiao tiao qian niu xing ,jiao jiao he han nv 。”③nan zi 。liu you 《yu ye bu mei ,guan bi jian suo zhang wei zheng gong di zhu ming 》:“shi jian qi mo yi hao han ,chi zha yin (yīn)wu qi tun lu 。”(yin wu :nu he sheng 。)④chao dai ming 。1. liu bang jian ,gong yuan qian 206~gong yuan 8nian ,shi chen “xi han ”;liu xiu jian ,gong yuan 25~220nian ,shi chen “dong han ”。2.wu dai zhi yi 。liu zhi yuan jian ,gong yuan 947~950nian ,shi chen “hou han ”。⑤min zu ming 。han zu 。《han shu ·xiong nu chuan xia 》:“jin xi qiang bao sai ,yu han ren jiao tong 。”

    jia :

    ①zhi wu chong zi de wai pi 。《xi jing za ji 》juan wu :“tai ping zhi shi ,ze feng bu ming tiao ,kai jia san meng er yi 。”(ming tiao :feng chui shu zhi fa chu xiang sheng 。san meng :fen chu xin ya 。)《zhou yi ·jie 》:“lei yu zuo er bai guo cao mu jie jia che 。”②kai jia ,gu dai jiang shi zuo zhan shi chuan de hu shen yi chang 。duo yong pi ge zhi cheng 。《chu ci ·jiu ge ·guo shang 》:“cao wu ge xi bei xi jia 。”(bei :tong “pi ”。xi :zhi xi niu pi 。)ye fan zhi kai jia 。《lv shi chun qiu ·gui cu 》:“yi tie jia cao tie zhang yi zhan 。”(yi :chuan yi 。)《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“huan jia zhi bing ,gu ji si ye 。”③dai zhi bing shi 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jin zhan shi hai zhe ji guan yu shui jun jing jia mo ren 。”④dong wu de jia ke 。yuan zhen 《gan shi 》:“tiao (tiáo)jia an ku qiu xie zhui 。”(tiao jia :chan tui de wai ke 。)⑤shou zhi he jiao zhi biao pi de ying ke 。zhou mi 《gui xin za shi xu ji ·jin feng ran jia 》:“xian xi jing zhi jia ,ran hou yi ci fu (fū)jia shang 。”(fu :tu ma 。)⑥tian gan de di yi wei 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“zhu hou jiang yi jia shu meng 。”⑦ju yu di yi wei 。ou yang xiu 《song yang yuan wai 》:“jun jia xiong di cai ,men zu dang shi jia 。”(jun :dui dui fang de zun chen 。)ye zhi shun xu di yi 。《xin tang shu ·yi wen zhi yi 》:“yi jia 、yi 、bing 、ding wei ci ,lie jing 、shi 、zi 、ji si ku 。”(ci :shun xu 。)⑧jiu shi hu kou bian zhi chan wei 。《nong zheng quan shu ·bei huang kao zhong 》:“mei bao tong shi jia ,she bao zheng fu ge yi ren ,mei jia tong shi hu ,she jia chang yi ren 。”

    san :

    ①ji shu ci 。《zhou yi ·jie 》:“tian huo san hu 。”(tian :da lie 。)②xu shu di san 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“yi gu zuo qi ,zai er cui ,san er jie 。”③biao shi duo shu huo duo ci 。《shi ji ·lu zhou gong shi jia 》:“yi mu san zhuo fa ,yi fan san tu bu 。”(bu :kou zhong han jiao de shi wu 。)

    mo :

    [mo qi (qí)]fu xing 。

    ceng :

    (yi )①fu ci 。jing ;nai 。《shi jing ·da ya ·ban 》:“sang luan mie zi ,ceng bu hui wo shi 。”(mie zi :mei you huo cai 。shi :zhong ren 。)②chong 。zhi ge liang dai yi shang de qin shu 。《shi jing ·zhou song ·wei tian zhi ming 》:“jun hui wo wen wang ,ceng sun du zhi 。”(jun jùn:da 。hui :shun 。)③tong “zeng ”。zeng jia 。《yan tie lun ·zhao sheng 》:“sui ceng er lei zhi ,ji wang (wú)yi hu ?” (er )céng ①ceng jing 。《lv shi chun qiu ·shun min 》:“shi min xin er li gong ming zhe ,wei zhi ceng you ye 。”②tong “ceng ”。chong die 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting qiu yue sheng hu xin ,ceng bo mo qing ru rong jin 。”

    yi :

    ①ren yong ;shi yong 。《chu ci ·jiu zhang ·she jiang 》:“zhong bu bi yong xi ,xian bu bi yi 。”②yuan gu ;yuan yin 。《shi jing ·bei feng ·mao qiu 》:“he ji jiu ye ,bi you yi ye 。”③ren wei 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jie yi mei yu xu gong 。”④jie ci 。1. biao shi shi yong de dui xiang 。yong ;na 。《han fei zi ·nan yi 》:“yi zi zhi mao xian zi zhi dun ,he ru ?”(xian :chuo chuan 。)2.biao shi dong zuo de she ji dui xiang 。yu ;tong 。《yi li ·xiang she li 》:“zhu ren yi bin san yi 。”3. biao shi dong zuo de yuan yin 。yin ;yin wei 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“sun bin yi ci ming xian tian xia 。”4.biao shi dong zuo de fang shi he yi ping 。ping jie ……shen fen ;an zhao 。《lun yu ·xue er 》:“shi min yi shi 。”(shi :yi shi 。)5.biao shi dong zuo de shi jian 。zai ;yu 。《lv shi chun qiu ·meng chun 》:“tian zi nai yi yuan ri qi gu yu shang di 。”(yuan ri :ji ri 。)6. biao shi dong zuo de mu de 。cao cao 《bu chu xia men hang 》:“dong lin jie dan ,yi guan cang hai 。”⑤lian ci 。1.biao shi bing lie 、xiang cheng deng guan ji 。xiang dang yu “er ”。《shi ji ·zhong ni di zi lie chuan 》:“cheng gao yi hou ,de an yi shen 。”《guo yu ·jin yu si 》:“hu yan ,ji jiu ye ,er hui yi you mou 。”(hui :tong “hui ”。cong ming 。)2. biao shi mu de 。wei le ;yi bian 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“qin jia dao yu zhou yi fa han 。”(jia dao :jie lu 。)⑥zhu ci 。yong zai wang 、lai 、shang 、xia 、nei 、wai 、qian 、hou 、zuo 、you 、dong 、xi 、na 、bei deng fang wei ci qian ,biao shi dui fang wei 、shi jian 、shu liang de xian zhi 。《lv shi chun qiu · shang nong 》:“fan min zi qi che yi shang ,shu zhu san guan 。”(san guan :zhi nong gong shang san chong zhi ye 。)⑦tong “yi ”。1.yi jing 。《san guo zhi ·wei zhi ·du xi chuan 》:“wu ji yi ding 。”2.ting zhi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“mo yi ,ze wang hu ?”

    shi :

    ①zhi wei ;zhi wu ;guan zhi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi si nian 》:“wu jie hu zhi shang da fu zhi shi 。”②zhi ye 。《shi ji ·fan li teng guan lie chuan 》:“wu yang hou fan kuai (kuài)zhe ,pei ren ye ,yi tu gou wei shi 。”(pei :jiang su pei xian 。)③shi qing 。《lun yu ·zi lu 》:“yan bu shun ze shi bu cheng 。”④bian gu ;yi wai shi gu 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“qin you jing ke zhi shi 。”su shi 《xu zhou shang huang di shu 》:“jin chen yu mo shi zhi shi ,lv yi dao zei wei yan ……bu ran ,shi zhi er tu zhi ,ze yi wan yi 。”(tu :mou 。)⑤shi hang ;cong shi ;zuo 。《lun yu ·yan yuan 》:“hui sui bu min ,qing shi si yu yi 。”⑥shi feng ;fu shi 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“yu yu da shu ,ju qing shi zhi ”⑦cong shi qiu xue 。《shi ji ·lao zi han fei lie chuan 》:“[fei ]yu li si ju shi xun qing ,si zi yi wei bu ru fei 。”⑧liang ci 。yong yu qi wu huo yi fu ,xiang dang yu “jian ”。bai ju yi 《zhang chang shi chi liang ye xian yan zeng zhu gong 》:“guan xian san liang shi 。”

    xiong :

    ①tong “xiong ”。xiong tang ;xin xiong 。《han shu ·si ma xiang ru chuan 》:“ji yu xiong zhong ceng bu di gai 。”②tong “xiong ”。xiong hen ;xiong e 。《zhou shu ·liu qing chuan 》:“an ling wang yuan xin ,wei zhi yi qin ,ji sheng meng shi ,lv wei xiong heng 。”an ,《bei shi ·liu qing chuan 》zuo “xiong heng ”。(yi qin :zhi qin 。te zhi huang shi zong zu 、wai qi 。)[xiong xiong ]1.xing rong xuan nao huo fen luan de yang zi 。《hou han shu ·dou wu chuan 》:“tian xia xiong xiong ,zheng yi ci gu 。”2.fen luan bu an de yang zi 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang yu wei han wang yue :tian xia xiong xiong shu sui zhe ,tu yi wu liang ren er ,yuan yu han wang tiao zhan jue ci xiong 。”

    nu :

    ①nu li 。《lun yu ·wei zi 》:“ji zi wei zhi nu 。”hou nan chen nu ,nv chen bi 。《san guo zhi ·wei zhi ·mao jie chuan 》:“han lv ,zui ren qi zi ,mei wei nu bi ,qing (qíng)mian 。”(qing mian :ci mian tu mo 。)②dui ren de jian chen 。《hou han shu ·yan guang chuan 》:“di xiao yue :‘kuang nu gu tai ye 。’”③pu ren ,pu cong 。xin yan nian 《yu lin lang 》:“xi you huo jia nu ,xing feng ming zi dou 。”④gu dai fu nv zi chen de qian ci 。《dui huang qu zi ci ·wang jiang na 》:“yu nu chui san yue bian yun ,zhao jian fu xin ren 。”⑤gu dai huan guan dui huang di ji huang shi de zi chen 。《xin tang shu ·huan zhe xia ·li fu guo 》:“(fu guo )zhi wei di yue :‘da jia di zuo gong zhong ,wai shi ting lao nu chu jue 。’”(da jia :huang di 。di :zhi guan 。)⑥ming ci hou chuo 。jia yu mou xie dong zhi wu ji za wu deng ming chen zhi hou 。gu kuang 《liang gong dong ting gu ju ge 》:“bu xian jiang ling qian mu nu 。”(mu nu :zhi gan ju 。)⑦tong “nu ”。lie ma 。《mo zi ·lu wen 》:“jin you gu che liang ma yu ci ,you you nu ma si yu zhi lun yu ci ,shi zhi ze yan ,zi jiang he cheng ?”