• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 茂陵弓劍不得親,嫁與卑官到西蜀。

    “茂陵弓劍不得親,嫁與卑官到西蜀。”詩句出處:《西川座上聽金五雲唱歌》;是唐朝詩人陳陶的作品。

    蜀王殿上華筵開,五雲歌從天上來。滿堂羅綺悄無語,
    喉音止駐雲裴回。管弦金石還依轉,不隨歌出靈和殿。
    白雲飄颻席上聞,貫珠歷歷聲中見。舊樣釵篦淺淡衣,
    元和梳洗青黛眉。低叢小鬢膩
    髟杏委,碧牙鏤掌山參差。
    曲終暫起更衣過,還向南行座頭坐。低眉欲語謝貴侯,
    檀臉雙雙淚穿破。自言本是宮中嬪,武皇改號承恩新。
    中丞禦史不足比,水殿一聲愁殺人。武皇鑄鼎登真籙,
    嬪禦蒙恩免幽辱。茂陵弓劍不得親,嫁與卑官到西蜀。
    卑官到官年未周,堂衡祿罷東西遊。蜀江水急駐不得,
    復此萍蓬二十秋。今朝得侍王侯宴,不覺途中妾身賤。
    願持卮酒更唱歌,歌是伊州第三遍。唱著右丞征戍詞,
    更聞閨月添相思。如今聲韻尚如在,何況宮中年少時。
    五雲處處可憐許,明朝道向褒中去。須臾宴罷各東西,
    雨散雲飛莫知處。

    【註釋】:

    茂:

    ①草木生長繁盛。《詩經·小雅·斯幹》:“如竹苞矣,如松茂矣。”《荀子·致士》:“山林茂而禽獸歸之。”②豐富;美好。《楚辭·離騷》:“夫維聖哲以茂行兮,茍得用此下土。”(茍:乃。下土:天下。)《漢書·楚元王傳》:“資質淑茂。”③優秀。《漢書 ·朱邑傳》:“廣延茂士。”④通“懋”。勸勉;勉勵。《史記·周本紀》:“先王之於民也,茂正其德而厚其性。”

    陵:

    ①大土山。《詩經·小雅·天保》:“如山如皋,如岡如陵。”②越過;逾越。《禮記·檀弓上》:“喪事雖遽不陵節。”(遽:匆忙。節:規矩。)《後漢書·馮衍傳》:“不求茍得,常有陵雲之志。”③升;登。郭璞《遊仙詩十四首》之一:“臨源挹(yì)清波,陵岡掇(duō)丹荑。”(挹:舀取。掇:拾取。丹荑:草的紅色嫩芽。)④乘;凌駕。《淮南子·原道》:“乘雲陵霄。”曹植《洛神賦》:“陵波微步。”⑤欺凌;侵犯。《管子·治國》:“民貧則危鄉輕傢,危鄉輕傢則敢陵上犯禁。”(危:危害。)⑥磨礪。《荀子·君道》:“兵刃不待陵而勁。”(勁:堅強有力。)⑦帝王陵墓。《國語·齊語》:“定民之居,成民之事,陵為之終。”[陵夷]衰微。《漢書·成帝紀》:“帝王之道,日以陵夷。”

    弓:

    ①弓,射箭的工具,用於狩獵或戰爭。《詩經·大雅·公劉》:“弓矢斯張。”②彎曲。段成式《酉陽雜俎·諾皋記上》:“汝不見我作弓腰乎。”④丈量土地的工具和計算單位,一弓相當於一步,五尺為一弓。陸龜蒙《送小雞山樵人序》:“自塚至麓,凡二百弓。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    得:

    ①獲取;得到。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“賢明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊齋志異·促織》:“逐而得之。”③得意。《史記·管晏列傳》:“意氣洋洋,甚自得也。”④得到的莊稼;收獲;思想上獲得;心得。漢·晁錯《論貴粟疏》:“亡(wú)農夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《遊褒禪山記》:“古人之觀於天地、山川、草木、蟲魚、鳥獸,往往有得。”⑤能;能夠《史記·項羽本紀》:“沛公軍霸上,未得與項羽相見。”⑥表示某種動作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇傳·羅公遠》:“試令羅公取,取不得則羅公輸,取得則僧輸。”⑦需要;應該;必須。《史記·項羽本紀》:“君為我呼入,吾得兄事之。”⑧合適;正確。明· 馬中錫《中山狼傳》:“於彼計則得。”《漢書·敘傳上》:“歷古今之得失。”⑨完成;完瞭。唐·白居易《琵琶行》:“十三學得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“為宮室之美,妻妾之奉,所識窮乏者得我歟?”

    親:

    ①愛;親愛;親密。《韓非子·愛臣》:“愛臣太親,必危其身。”杜甫《奉簡高三十五使君》:“交情老更親。”②父母。《莊子·養生主》:“可以全生,可以養親。”③指血緣關系最接近的。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“我有親父兄,性行暴如雷。”④泛指有血緣關系或婚姻關系的親屬。杜甫《登嶽陽樓》:“親朋無一字,老病有孤舟。”⑤親自。《史記·秦始皇本紀》:“親巡天下,周覽遠方。”

    嫁:

    ①女子結婚。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“十七遣汝嫁。”泛指離傢出外。《孟子·滕文公下》:“女子之嫁也,母命之,往送之門。”白居易《琵琶行》:“老大嫁作商人婦。”②將不好的事情轉移到他人。《史記·趙世傢》:“欲嫁其禍於趙也。”《戰國策·魏策一》:“夫虧楚而益魏,攻楚而適秦,內嫁禍安國,此善事也。”

    與:

    (一)①給予;授予。《論語·雍也》:“原思為之宰,與之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸祿。)②幫助。《戰國策·齊策一》:“君不與勝者,而與不勝者。”③贊許。《論語·述而》:“與其進也,不與其退也。”④結交;親附。《荀子·王霸》:“不欺其與。”(其與:指所結交的國傢。)⑤盟國;友邦。《荀子·王制》:“王奪之人,霸奪之與,強奪之地。”(之:其。人:指賢士。)⑥黨與;共事人。《後漢書·寇榮傳》:“於人少所與,以此見害於權寵。”(權寵:權臣;寵臣。)⑦介詞。相當於“跟”。《莊子·逍遙遊》:“蜩與學鳩笑之。”⑧連詞。1. 相當於“和”。《漢書·賈誼傳》:“太子之善,在於早諭教與選左右。”2.[與其]表示比較。《論語·八佾》:“與其奢也,寧儉。”⑨對付。《史記·燕召公世傢》:“龐煖易與耳。”(二)yú 語氣詞。1. 用在句尾表示疑問。《史記·樗裡子甘茂列傳》:“卿明知其不如文信侯專與?”(文信侯:指呂不韋。專:專權。)2. 用在句尾表示感嘆。《禮記·中庸》:“舜其大知也與!”(知:智。)以上意義後作“歟”。 (三)yù 參加。《左傳·僖公三十二年》:“蹇叔之子與師。”(師:軍隊。)

    卑:

    ①卑賤。諸葛亮《出師表》:“先帝不以臣卑鄙,三顧臣於草廬之中。”(先帝:指劉備。鄙:見識短淺。)②地勢低。《史記·賈誼傳》:“賈生既辭往行,聞長沙卑濕。”③卑鄙。《史記·五宗世傢》:“(趙王)彭祖為人巧佞卑諂。”④謙卑。《論衡·語增》:“時或待士卑恭,不驕白屋人。”(白屋:貧士所居。)⑤輕視。晁錯《論貴粟疏》:“吏之所卑,法之所尊。”⑥衰微。《國語·周語上》:“王室其將卑乎。”

    官:

    ①官府;官署;辦公的地方。《禮記·玉藻》:“在官不俟(sì)屨(jù),在外不俟車。”(俟:等候。屨:以麻葛制成的鞋。)柳宗元《童區寄傳》:“賊二人得我,我幸皆殺之矣。願以聞於官。”②政府的;公有的。《漢書·蓋寬饒傳》:“五帝官天下,三王傢天下。”③官職;官位。《管子·立政》:“君之所審者三:一曰德不當其位,二曰功不當其祿,三曰能不當其官。”④官吏。《周易·系辭下》:“百官以治,萬民以察。”《論語·憲問》:“百官總己,以聽於塚宰。”⑤為官;做官。《晉書 · 王允之傳》:“臣子尚少,不樂早官。”又使當官。曹操《論吏士行能令》:“君不官無功之臣,不賞不戰之士。”⑥感覺器官,指耳目口鼻心。《莊子·養生主》:“官知止而神欲行。”

    到:

    ①達到;到達。《三國志·吳書·吳主傳》:“蒙到,二郡皆服。”《史記·平準書》:“於是天子北至朔方,東到太山。”(太:同“泰”。)②通“倒”。顛倒。《墨子·經下》:“臨鑒而立,景到。”(鑒:鏡。景:同“影”。)

    西:

    ①鳥類止息。《敦煌曲子詞集·西江月》:“棹歌驚起亂西禽,女伴各歸南浦。”②方位名,日落處,與“東”相對。《左傳·僖公四年》:“東至於海,西至於河。”③副詞。向西;往西。王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”

    蜀:

    ①周代諸侯國名。在今四川西部,成都一帶。②朝代名。1.三國時蜀漢的簡稱。在今四川、雲南、貴州一帶。《三國志·吳書·吳主傳》:“吾待蜀不薄。”2. 十國之一。史稱前蜀。王建所建,為後唐所滅。3. 十國之一。史稱後蜀。孟知祥所建,為宋所滅。


  • 茂陵弓剑不得亲,嫁与卑官到西蜀。

    “茂陵弓剑不得亲,嫁与卑官到西蜀。”诗句出处:《西川座上听金五云唱歌》;是唐朝诗人陈陶的作品。

    蜀王殿上华筵开,五云歌从天上来。满堂罗绮悄无语,
    喉音止驻云裴回。管弦金石还依转,不随歌出灵和殿。
    白云飘飖席上闻,贯珠历历声中见。旧样钗篦浅淡衣,
    元和梳洗青黛眉。低丛小鬓腻
    髟杏委,碧牙镂掌山参差。
    曲终暂起更衣过,还向南行座头坐。低眉欲语谢贵侯,
    檀脸双双泪穿破。自言本是宫中嫔,武皇改号承恩新。
    中丞御史不足比,水殿一声愁杀人。武皇铸鼎登真箓,
    嫔御蒙恩免幽辱。茂陵弓剑不得亲,嫁与卑官到西蜀。
    卑官到官年未周,堂衡禄罢东西游。蜀江水急驻不得,
    复此萍蓬二十秋。今朝得侍王侯宴,不觉途中妾身贱。
    愿持卮酒更唱歌,歌是伊州第三遍。唱著右丞征戍词,
    更闻闺月添相思。如今声韵尚如在,何况宫中年少时。
    五云处处可怜许,明朝道向褒中去。须臾宴罢各东西,
    雨散云飞莫知处。

    【注释】:

    茂:

    ①草木生长繁盛。《诗经·小雅·斯干》:“如竹苞矣,如松茂矣。”《荀子·致士》:“山林茂而禽兽归之。”②丰富;美好。《楚辞·离骚》:“夫维圣哲以茂行兮,苟得用此下土。”(苟:乃。下土:天下。)《汉书·楚元王传》:“资质淑茂。”③优秀。《汉书 ·朱邑传》:“广延茂士。”④通“懋”。劝勉;勉励。《史记·周本纪》:“先王之于民也,茂正其德而厚其性。”

    陵:

    ①大土山。《诗经·小雅·天保》:“如山如皋,如冈如陵。”②越过;逾越。《礼记·檀弓上》:“丧事虽遽不陵节。”(遽:匆忙。节:规矩。)《后汉书·冯衍传》:“不求苟得,常有陵云之志。”③升;登。郭璞《游仙诗十四首》之一:“临源挹(yì)清波,陵冈掇(duō)丹荑。”(挹:舀取。掇:拾取。丹荑:草的红色嫩芽。)④乘;凌驾。《淮南子·原道》:“乘云陵霄。”曹植《洛神赋》:“陵波微步。”⑤欺凌;侵犯。《管子·治国》:“民贫则危乡轻家,危乡轻家则敢陵上犯禁。”(危:危害。)⑥磨砺。《荀子·君道》:“兵刃不待陵而劲。”(劲:坚强有力。)⑦帝王陵墓。《国语·齐语》:“定民之居,成民之事,陵为之终。”[陵夷]衰微。《汉书·成帝纪》:“帝王之道,日以陵夷。”

    弓:

    ①弓,射箭的工具,用于狩猎或战争。《诗经·大雅·公刘》:“弓矢斯张。”②弯曲。段成式《酉阳杂俎·诺皋记上》:“汝不见我作弓腰乎。”④丈量土地的工具和计算单位,一弓相当于一步,五尺为一弓。陆龟蒙《送小鸡山樵人序》:“自冢至麓,凡二百弓。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    得:

    ①获取;得到。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“贤明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊斋志异·促织》:“逐而得之。”③得意。《史记·管晏列传》:“意气洋洋,甚自得也。”④得到的庄稼;收获;思想上获得;心得。汉·晁错《论贵粟疏》:“亡(wú)农夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《游褒禅山记》:“古人之观于天地、山川、草木、虫鱼、鸟兽,往往有得。”⑤能;能够《史记·项羽本纪》:“沛公军霸上,未得与项羽相见。”⑥表示某种动作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇传·罗公远》:“试令罗公取,取不得则罗公输,取得则僧输。”⑦需要;应该;必须。《史记·项羽本纪》:“君为我呼入,吾得兄事之。”⑧合适;正确。明· 马中锡《中山狼传》:“于彼计则得。”《汉书·叙传上》:“历古今之得失。”⑨完成;完了。唐·白居易《琵琶行》:“十三学得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“为宫室之美,妻妾之奉,所识穷乏者得我欤?”

    亲:

    ①爱;亲爱;亲密。《韩非子·爱臣》:“爱臣太亲,必危其身。”杜甫《奉简高三十五使君》:“交情老更亲。”②父母。《庄子·养生主》:“可以全生,可以养亲。”③指血缘关系最接近的。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“我有亲父兄,性行暴如雷。”④泛指有血缘关系或婚姻关系的亲属。杜甫《登岳阳楼》:“亲朋无一字,老病有孤舟。”⑤亲自。《史记·秦始皇本纪》:“亲巡天下,周览远方。”

    嫁:

    ①女子结婚。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“十七遣汝嫁。”泛指离家出外。《孟子·滕文公下》:“女子之嫁也,母命之,往送之门。”白居易《琵琶行》:“老大嫁作商人妇。”②将不好的事情转移到他人。《史记·赵世家》:“欲嫁其祸于赵也。”《战国策·魏策一》:“夫亏楚而益魏,攻楚而适秦,内嫁祸安国,此善事也。”

    与:

    (一)①给予;授予。《论语·雍也》:“原思为之宰,与之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸禄。)②帮助。《战国策·齐策一》:“君不与胜者,而与不胜者。”③赞许。《论语·述而》:“与其进也,不与其退也。”④结交;亲附。《荀子·王霸》:“不欺其与。”(其与:指所结交的国家。)⑤盟国;友邦。《荀子·王制》:“王夺之人,霸夺之与,强夺之地。”(之:其。人:指贤士。)⑥党与;共事人。《后汉书·寇荣传》:“于人少所与,以此见害于权宠。”(权宠:权臣;宠臣。)⑦介词。相当于“跟”。《庄子·逍遥游》:“蜩与学鸠笑之。”⑧连词。1. 相当于“和”。《汉书·贾谊传》:“太子之善,在于早谕教与选左右。”2.[与其]表示比较。《论语·八佾》:“与其奢也,宁俭。”⑨对付。《史记·燕召公世家》:“庞煖易与耳。”(二)yú 语气词。1. 用在句尾表示疑问。《史记·樗里子甘茂列传》:“卿明知其不如文信侯专与?”(文信侯:指吕不韦。专:专权。)2. 用在句尾表示感叹。《礼记·中庸》:“舜其大知也与!”(知:智。)以上意义后作“欤”。 (三)yù 参加。《左传·僖公三十二年》:“蹇叔之子与师。”(师:军队。)

    卑:

    ①卑贱。诸葛亮《出师表》:“先帝不以臣卑鄙,三顾臣于草庐之中。”(先帝:指刘备。鄙:见识短浅。)②地势低。《史记·贾谊传》:“贾生既辞往行,闻长沙卑湿。”③卑鄙。《史记·五宗世家》:“(赵王)彭祖为人巧佞卑谄。”④谦卑。《论衡·语增》:“时或待士卑恭,不骄白屋人。”(白屋:贫士所居。)⑤轻视。晁错《论贵粟疏》:“吏之所卑,法之所尊。”⑥衰微。《国语·周语上》:“王室其将卑乎。”

    官:

    ①官府;官署;办公的地方。《礼记·玉藻》:“在官不俟(sì)屦(jù),在外不俟车。”(俟:等候。屦:以麻葛制成的鞋。)柳宗元《童区寄传》:“贼二人得我,我幸皆杀之矣。愿以闻于官。”②政府的;公有的。《汉书·盖宽饶传》:“五帝官天下,三王家天下。”③官职;官位。《管子·立政》:“君之所审者三:一曰德不当其位,二曰功不当其禄,三曰能不当其官。”④官吏。《周易·系辞下》:“百官以治,万民以察。”《论语·宪问》:“百官总己,以听于冢宰。”⑤为官;做官。《晋书 · 王允之传》:“臣子尚少,不乐早官。”又使当官。曹操《论吏士行能令》:“君不官无功之臣,不赏不战之士。”⑥感觉器官,指耳目口鼻心。《庄子·养生主》:“官知止而神欲行。”

    到:

    ①达到;到达。《三国志·吴书·吴主传》:“蒙到,二郡皆服。”《史记·平准书》:“于是天子北至朔方,东到太山。”(太:同“泰”。)②通“倒”。颠倒。《墨子·经下》:“临鉴而立,景到。”(鉴:镜。景:同“影”。)

    西:

    ①鸟类止息。《敦煌曲子词集·西江月》:“棹歌惊起乱西禽,女伴各归南浦。”②方位名,日落处,与“东”相对。《左传·僖公四年》:“东至于海,西至于河。”③副词。向西;往西。王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”

    蜀:

    ①周代诸侯国名。在今四川西部,成都一带。②朝代名。1.三国时蜀汉的简称。在今四川、云南、贵州一带。《三国志·吴书·吴主传》:“吾待蜀不薄。”2. 十国之一。史称前蜀。王建所建,为后唐所灭。3. 十国之一。史称后蜀。孟知祥所建,为宋所灭。


  • mao ling gong jian bu de qin ,jia yu bei guan dao xi shu 。

    “mao ling gong jian bu de qin ,jia yu bei guan dao xi shu 。”shi gou chu chu :《xi chuan zuo shang ting jin wu yun chang ge 》;shi tang chao shi ren chen tao de zuo pin 。

    shu wang dian shang hua yan kai ,wu yun ge cong tian shang lai 。man tang luo qi qiao mo yu ,
    hou yin zhi zhu yun pei hui 。guan xian jin dan hai yi zhuai ,bu sui ge chu ling he dian 。
    bai yun piao yao xi shang wen ,guan zhu li li sheng zhong jian 。jiu yang chai bi jian dan yi ,
    yuan he shu xi qing dai mei 。di cong xiao bin ni
    biao xing wei ,bi ya lou zhang shan can cha 。
    qu zhong zan qi geng yi guo ,hai xiang na hang zuo tou zuo 。di mei yu yu xie gui hou ,
    tan lian shuang shuang lei chuan po 。zi yan ben shi gong zhong pin ,wu huang gai hao cheng en xin 。
    zhong cheng yu shi bu zu bi ,shui dian yi sheng chou sha ren 。wu huang zhu ding deng zhen lu ,
    pin yu meng en mian you ru 。mao ling gong jian bu de qin ,jia yu bei guan dao xi shu 。
    bei guan dao guan nian wei zhou ,tang heng lu ba dong xi you 。shu jiang shui ji zhu bu de ,
    fu ci ping peng er shi qiu 。jin chao de shi wang hou yan ,bu jiao tu zhong qie shen jian 。
    yuan chi zhi jiu geng chang ge ,ge shi yi zhou di san bian 。chang zhe you cheng zheng shu ci ,
    geng wen gui yue tian xiang sai 。ru jin sheng yun shang ru zai ,he kuang gong zhong nian shao shi 。
    wu yun chu chu ke lian hu ,ming chao dao xiang bao zhong qu 。xu yu yan ba ge dong xi ,
    yu san yun fei mo zhi chu 。

    【zhu shi 】:

    mao :

    ①cao mu sheng chang fan cheng 。《shi jing ·xiao ya ·si gan 》:“ru zhu bao yi ,ru song mao yi 。”《xun zi ·zhi shi 》:“shan lin mao er qin shou gui zhi 。”②feng fu ;mei hao 。《chu ci ·li sao 》:“fu wei sheng zhe yi mao hang xi ,gou de yong ci xia tu 。”(gou :nai 。xia tu :tian xia 。)《han shu ·chu yuan wang chuan 》:“zi zhi shu mao 。”③you xiu 。《han shu ·zhu yi chuan 》:“an yan mao shi 。”④tong “mao ”。quan mian ;mian li 。《shi ji ·zhou ben ji 》:“xian wang zhi yu min ye ,mao zheng ji de er hou ji xing 。”

    ling :

    ①da tu shan 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru shan ru gao ,ru gang ru ling 。”②yue guo ;yu yue 。《li ji ·tan gong shang 》:“sang shi sui ju bu ling jie 。”(ju :cong mang 。jie :gui ju 。)《hou han shu ·feng yan chuan 》:“bu qiu gou de ,chang you ling yun zhi zhi 。”③sheng ;deng 。guo pu 《you xian shi shi si shou 》zhi yi :“lin yuan yi (yì)qing bo ,ling gang duo (duō)dan ti 。”(yi :yao qu 。duo :she qu 。dan ti :cao de gong se nen ya 。)④cheng ;ling jia 。《huai na zi ·yuan dao 》:“cheng yun ling xiao 。”cao zhi 《luo shen fu 》:“ling bo wei bu 。”⑤qi ling ;qin fan 。《guan zi ·zhi guo 》:“min pin ze wei xiang qing jia ,wei xiang qing jia ze gan ling shang fan jin 。”(wei :wei hai 。)⑥mo li 。《xun zi ·jun dao 》:“bing ren bu dai ling er jin 。”(jin :jian jiang you li 。)⑦di wang ling mu 。《guo yu ·ji yu 》:“ding min zhi ju ,cheng min zhi shi ,ling wei zhi zhong 。”[ling yi ]cui wei 。《han shu ·cheng di ji 》:“di wang zhi dao ,ri yi ling yi 。”

    gong :

    ①gong ,she jian de gong ju ,yong yu shou lie huo zhan zheng 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“gong shi si zhang 。”②wan qu 。duan cheng shi 《you yang za zu ·nuo gao ji shang 》:“ru bu jian wo zuo gong yao hu 。”④zhang liang tu de de gong ju he ji suan chan wei ,yi gong xiang dang yu yi bu ,wu che wei yi gong 。liu gui meng 《song xiao ji shan qiao ren xu 》:“zi zhong zhi lu ,fan er bai gong 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    de :

    ①huo qu ;de dao 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xian ming zhi shi sai de ming jun 。”②zhuo de ;zhao dao 。《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“zhu er de zhi 。”③de yi 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yi qi xiang xiang ,shen zi de ye 。”④de dao de zhuang jia ;shou huo ;sai xiang shang huo de ;xin de 。han ·chao cuo 《lun gui su shu 》:“wang (wú)nong fu zhi ku ,you qian bai zhi de 。”song ·wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gu ren zhi guan yu tian de 、shan chuan 、cao mu 、chong yu 、diao shou ,wang wang you de 。”⑤neng ;neng gou 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jun ba shang ,wei de yu xiang yu xiang jian 。”⑥biao shi mou chong dong zuo neng zuo huo ke yi zuo 。qian shu ·du guang ting 《shen xian gan yu chuan ·luo gong yuan 》:“shi ling luo gong qu ,qu bu de ze luo gong shu ,qu de ze seng shu 。”⑦xu yao ;ying gai ;bi xu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun wei wo hu ru ,wu de xiong shi zhi 。”⑧ge kuo ;zheng que 。ming · ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“yu bi ji ze de 。”《han shu ·xu chuan shang 》:“li gu jin zhi de shi 。”⑨wan cheng ;wan le 。tang ·bai ju yi 《pi pa hang 》:“shi san xue de pi pa cheng 。”⑩tong “de ”。gan ji en de 。《meng zi ·gao zi shang 》:“wei gong shi zhi mei ,qi qie zhi feng ,suo shi qiong fa zhe de wo yu ?”

    qin :

    ①ai ;qin ai ;qin mi 。《han fei zi ·ai chen 》:“ai chen tai qin ,bi wei ji shen 。”du fu 《feng jian gao san shi wu shi jun 》:“jiao qing lao geng qin 。”②fu mu 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“ke yi quan sheng ,ke yi yang qin 。”③zhi xie yuan guan ji zui jie jin de 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“wo you qin fu xiong ,xing hang bao ru lei 。”④fan zhi you xie yuan guan ji huo hun yin guan ji de qin shu 。du fu 《deng yue yang lou 》:“qin peng mo yi zi ,lao bing you gu zhou 。”⑤qin zi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“qin xun tian xia ,zhou lan yuan fang 。”

    jia :

    ①nv zi jie hun 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“shi qi qian ru jia 。”fan zhi li jia chu wai 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“nv zi zhi jia ye ,mu ming zhi ,wang song zhi men 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“lao da jia zuo shang ren fu 。”②jiang bu hao de shi qing zhuai yi dao ta ren 。《shi ji ·zhao shi jia 》:“yu jia ji huo yu zhao ye 。”《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“fu kui chu er yi wei ,gong chu er kuo qin ,nei jia huo an guo ,ci shan shi ye 。”

    yu :

    (yi )①gei yu ;shou yu 。《lun yu ·yong ye 》:“yuan sai wei zhi zai ,yu zhi su jiu bai 。”(yuan sai :kong zi di zi 。zai :guan ming 。su :zhi feng lu 。)②bang zhu 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun bu yu sheng zhe ,er yu bu sheng zhe 。”③zan hu 。《lun yu ·shu er 》:“yu ji jin ye ,bu yu ji tui ye 。”④jie jiao ;qin fu 。《xun zi ·wang ba 》:“bu qi ji yu 。”(ji yu :zhi suo jie jiao de guo jia 。)⑤meng guo ;you bang 。《xun zi ·wang zhi 》:“wang duo zhi ren ,ba duo zhi yu ,jiang duo zhi de 。”(zhi :ji 。ren :zhi xian shi 。)⑥dang yu ;gong shi ren 。《hou han shu ·kou rong chuan 》:“yu ren shao suo yu ,yi ci jian hai yu quan chong 。”(quan chong :quan chen ;chong chen 。)⑦jie ci 。xiang dang yu “gen ”。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tiao yu xue jiu xiao zhi 。”⑧lian ci 。1. xiang dang yu “he ”。《han shu ·gu yi chuan 》:“tai zi zhi shan ,zai yu zao yu jiao yu shua zuo you 。”2.[yu ji ]biao shi bi jiao 。《lun yu ·ba yi 》:“yu ji she ye ,ning jian 。”⑨dui fu 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“pang nuan yi yu er 。”(er )yú yu qi ci 。1. yong zai gou wei biao shi yi wen 。《shi ji ·chu li zi gan mao lie chuan 》:“qing ming zhi ji bu ru wen xin hou zhuan yu ?”(wen xin hou :zhi lv bu wei 。zhuan :zhuan quan 。)2. yong zai gou wei biao shi gan tan 。《li ji ·zhong yong 》:“shun ji da zhi ye yu !”(zhi :zhi 。)yi shang yi yi hou zuo “yu ”。 (san )yù can jia 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“jian shu zhi zi yu shi 。”(shi :jun dui 。)

    bei :

    ①bei jian 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“xian di bu yi chen bei bi ,san gu chen yu cao lu zhi zhong 。”(xian di :zhi liu bei 。bi :jian shi duan jian 。)②de shi di 。《shi ji ·gu yi chuan 》:“gu sheng ji ci wang hang ,wen chang sha bei shi 。”③bei bi 。《shi ji ·wu zong shi jia 》:“(zhao wang )peng zu wei ren qiao ning bei chan 。”④qian bei 。《lun heng ·yu zeng 》:“shi huo dai shi bei gong ,bu jiao bai wu ren 。”(bai wu :pin shi suo ju 。)⑤qing shi 。chao cuo 《lun gui su shu 》:“li zhi suo bei ,fa zhi suo zun 。”⑥cui wei 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“wang shi ji jiang bei hu 。”

    guan :

    ①guan fu ;guan shu ;ban gong de de fang 。《li ji ·yu zao 》:“zai guan bu qi (sì)ju (jù),zai wai bu qi che 。”(qi :deng hou 。ju :yi ma ge zhi cheng de xie 。)liu zong yuan 《tong ou ji chuan 》:“zei er ren de wo ,wo xing jie sha zhi yi 。yuan yi wen yu guan 。”②zheng fu de ;gong you de 。《han shu ·gai kuan rao chuan 》:“wu di guan tian xia ,san wang jia tian xia 。”③guan zhi ;guan wei 。《guan zi ·li zheng 》:“jun zhi suo shen zhe san :yi yue de bu dang ji wei ,er yue gong bu dang ji lu ,san yue neng bu dang ji guan 。”④guan li 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“bai guan yi zhi ,mo min yi cha 。”《lun yu ·xian wen 》:“bai guan zong ji ,yi ting yu zhong zai 。”⑤wei guan ;zuo guan 。《jin shu · wang yun zhi chuan 》:“chen zi shang shao ,bu le zao guan 。”you shi dang guan 。cao cao 《lun li shi hang neng ling 》:“jun bu guan mo gong zhi chen ,bu shang bu zhan zhi shi 。”⑥gan jiao qi guan ,zhi er mu kou bi xin 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“guan zhi zhi er shen yu hang 。”

    dao :

    ①da dao ;dao da 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“meng dao ,er jun jie fu 。”《shi ji ·ping zhun shu 》:“yu shi tian zi bei zhi shuo fang ,dong dao tai shan 。”(tai :tong “tai ”。)②tong “dao ”。dian dao 。《mo zi ·jing xia 》:“lin jian er li ,jing dao 。”(jian :jing 。jing :tong “ying ”。)

    xi :

    ①diao lei zhi xi 。《dui huang qu zi ci ji ·xi jiang yue 》:“zhao ge jing qi luan xi qin ,nv ban ge gui na pu 。”②fang wei ming ,ri la chu ,yu “dong ”xiang dui 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“dong zhi yu hai ,xi zhi yu he 。”③fu ci 。xiang xi ;wang xi 。wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”

    shu :

    ①zhou dai zhu hou guo ming 。zai jin si chuan xi bu ,cheng dou yi dai 。②chao dai ming 。1.san guo shi shu han de jian chen 。zai jin si chuan 、yun na 、gui zhou yi dai 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“wu dai shu bu bao 。”2. shi guo zhi yi 。shi chen qian shu 。wang jian suo jian ,wei hou tang suo mie 。3. shi guo zhi yi 。shi chen hou shu 。meng zhi xiang suo jian ,wei song suo mie 。