• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 匍匐緣修坂,穹窿曳長索。

    “匍匐緣修坂,穹窿曳長索。”詩句出處:《自昌樂郡溯流至白石嶺下行入郴州》;是唐朝詩人沈佺期的作品。

    茲山界夷夏,天險橫寥廓。太史漏登探,文命限開鑿。
    北流自南瀉,群峰回眾壑。馳波如電騰,激石似雷落。
    崖留盤古樹,澗蓄神農藥。乳竇何淋漓,苔蘚更彩錯。
    娟娟潭裡虹,渺渺灘邊鶴。歲杪應流火,天高雲物薄。
    金風吹綠梢,玉露洗紅籜。溯舟始興廨,登踐桂陽郭。
    匍匐緣修坂,穹窿曳長索。礙林阻往來,遇堰每前卻。
    救艱不遑飯,畢昏無暇泊。濯溪寧足懼,磴道誰雲惡。
    我行山水間,湍險皆不若。安能獨見聞,書此貽京洛。

    【註釋】:

    匍:

    [匍匐(fú)]也作“匍伏”。1.爬行。《孟子·膝文公上》:“赤子匍匐將入井。”2.盡力。《詩經·邶風·谷風》:“凡民有喪,匍匐救之。”

    緣:

    ①古時衣服的邊飾。《儀禮· 喪服》:“麻衣縓緣。”(縓quàn:淺紅色。)②邊。《周書·王羆傳》:“嘗有臺使,羆(pí)為其設食。使乃裂其薄餅緣。”(臺使:官名。)③沿著;順著。陶潛《桃花源記》:“緣溪行,忘路之遠近。”④遵循;依照。《商君書·君臣》:“緣法而治,按功行賞。”⑤憑靠;依據。蔡琰《胡笳十八拍》:“天蒼蒼兮上無緣,舉頭仰望兮空雲煙。”⑥攀援;攀登。《孟子·梁惠王上》:“猶緣木而求魚也。”⑦佛教名詞“因緣”的省稱。指人與人或人與事之間所謂由命中註定的遇合機會,是一種宿命論觀點。《五燈會元·如滿禪師》:“有緣佛出世,無緣佛入滅。”⑧機緣;緣分。杜甫《清明二首》之一:“紅顏騎竹我無緣。”⑨介詞。因為;由於。杜甫《客至》:“花徑不曾緣客掃。”蘇軾《題西林壁》:“不識廬山真面目,隻緣身在此山中。”

    修:

    ①修飾;裝飾。《楚辭·九歌·湘君》:“美要眇兮宜修。”②整治;治理。賈誼《過秦論》:“修守戰之具。”③修建。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓。”④編撰;著。《北史·序傳》:“私為修撰。”⑤研習;修養。《禮記·大學》:“如琢如磨者,自修也。”《左傳·莊公八年》:“姑務修德,以待時乎!”(姑:姑且。務:致力。時:時機。)⑥特指佛、道教徒修行。⑦長;高。曹植《洛神賦》:“修短合度。”⑧善;美好。張衡《西京賦》:“要紹修態。”

    坂:

    同“阪”。斜坡;山坡。李白《北上行》:“采薪壟坂長。”(薪:柴。)

    穹:

    ①大。韓愈《南海神廟碑》:“穹龜長魚。”②高。王延壽《魯靈光殿賦》:“彤彤靈宮,巋(kuī)㠑(zuī)穹崇。”(巋、㠑:皆高大之貌。)③深。班固《西都賦》:“其陽則崇山隱天,幽林穹谷。”④天空;天。謝惠連《七月七日夜詠牛女》:“瞬目曬曾穹。”⑤中間隆起四邊下垂的樣子。王翰《春女行》:“紫臺穹跨連綠波。”⑥窮盡。《詩經·豳風·七月》:“穹窒熏鼠。”⑦窮困。《逸周書·糴臣》:“舍用振穹。”

    曳:

    ①牽引;拉或拖。《孟子·梁惠王上》:“棄甲曳兵而走。”(甲:盔甲。兵:兵器。走:跑。)李商隱《韓碑》:“長繩百尺曳碑倒。”②困頓。《後漢書·馮衍傳》:“貧而不衰,賤而不恨,年雖疲曳,猶庶幾名賢之風。”③逾越。王褒《洞簫賦》:“狀若捷武,超騰逾曳,迅漂巧兮。”

    長:

    (一)①長度;兩端的距離。《考工記· 車人》:“車人為車,柯長三尺。”②長度大。與“短”相對。1.指空間。古樂府(木蘭詩》:“北市買長鞭。”2.指時間。《韓非子·難一》:“矜偽不長,蓋虛不久。”③巨大。李白《行路難》:“長風破浪會有時,直掛雲帆濟滄海。”(會:一定。濟:渡。)④遼闊。李白《廬山謠寄盧侍禦虛舟》:“鳥飛不到吳天長。”⑤經常。張籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,長向村傢取黃犢。”⑥長處;專長。韓愈《畫記》:“以為非一工人之所能運思,蓋叢集眾工人之所長。”⑦擅長。《三國志· 吳書·周瑜傳》:“與吳越爭衡,本非中國所長。” (二)zhǎng ①年齡大;輩分高。杜甫《兵車行》:“長者雖有問,役夫敢申恨?”②排行第一。《史記·李斯列傳》:“始皇有二十馀子,長子扶蘇以數直諫上……”③首領;首長。《禮記·曲禮下》:“九州之長,入天子之國曰牧。”(牧:官名。)④生長;成長。賈誼《論積貯疏》:“淫侈之俗,日日以長。”⑤撫養。《詩經· 小雅·蓼莪》:“長我育我。”⑥滋長。《詩經·小雅·巧言》:“君子屢盟,亂是用長。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增進;增強。《禮記·學記》:“知不足然後能自反也,知困然後能自強也,故曰教學相長也。”(反:反省。)⑧提高。李白《與韓荊州書》:“青萍結綠,長價於薛卞之門。”(青萍:劍名。結綠:玉名。)

    索:

    ①大繩;粗繩子,泛指繩子。賈誼《惜誓》:“並紉茅絲以為索。”(紉:搓。)②絞成索;使……成繩狀。王充《論衡·語增》:“傳語又稱紂力能索鐵伸鉤。”③法度。《左傳·定公四年》:“啟以商政,疆以周索。”(疆:疆理土地。)④尋找;搜尋;求取。屈原《離騷》:“路曼曼其修遠兮,吾將上下而求索。”《韓非子·孤憤》:“求索不得,貨賂不至。”⑤索取;要。杜甫《兵車行》:“縣官急索租,租稅從何出?”⑥盡;完結。《韓非子·初見秦》:“士民病,蓄積索。”⑦單;孤獨。陶潛《祭程氏妹文》:“兄弟索居,乖隔楚越。”(乖隔:分離。)


  • 匍匐缘修坂,穹窿曳长索。

    “匍匐缘修坂,穹窿曳长索。”诗句出处:《自昌乐郡溯流至白石岭下行入郴州》;是唐朝诗人沈佺期的作品。

    兹山界夷夏,天险横寥廓。太史漏登探,文命限开凿。
    北流自南泻,群峰回众壑。驰波如电腾,激石似雷落。
    崖留盘古树,涧蓄神农药。乳窦何淋漓,苔藓更彩错。
    娟娟潭里虹,渺渺滩边鹤。岁杪应流火,天高云物薄。
    金风吹绿梢,玉露洗红箨。溯舟始兴廨,登践桂阳郭。
    匍匐缘修坂,穹窿曳长索。碍林阻往来,遇堰每前却。
    救艰不遑饭,毕昏无暇泊。濯溪宁足惧,磴道谁云恶。
    我行山水间,湍险皆不若。安能独见闻,书此贻京洛。

    【注释】:

    匍:

    [匍匐(fú)]也作“匍伏”。1.爬行。《孟子·膝文公上》:“赤子匍匐将入井。”2.尽力。《诗经·邶风·谷风》:“凡民有丧,匍匐救之。”

    缘:

    ①古时衣服的边饰。《仪礼· 丧服》:“麻衣縓缘。”(縓quàn:浅红色。)②边。《周书·王罴传》:“尝有台使,罴(pí)为其设食。使乃裂其薄饼缘。”(台使:官名。)③沿着;顺着。陶潜《桃花源记》:“缘溪行,忘路之远近。”④遵循;依照。《商君书·君臣》:“缘法而治,按功行赏。”⑤凭靠;依据。蔡琰《胡笳十八拍》:“天苍苍兮上无缘,举头仰望兮空云烟。”⑥攀援;攀登。《孟子·梁惠王上》:“犹缘木而求鱼也。”⑦佛教名词“因缘”的省称。指人与人或人与事之间所谓由命中注定的遇合机会,是一种宿命论观点。《五灯会元·如满禅师》:“有缘佛出世,无缘佛入灭。”⑧机缘;缘分。杜甫《清明二首》之一:“红颜骑竹我无缘。”⑨介词。因为;由于。杜甫《客至》:“花径不曾缘客扫。”苏轼《题西林壁》:“不识庐山真面目,只缘身在此山中。”

    修:

    ①修饰;装饰。《楚辞·九歌·湘君》:“美要眇兮宜修。”②整治;治理。贾谊《过秦论》:“修守战之具。”③修建。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼。”④编撰;著。《北史·序传》:“私为修撰。”⑤研习;修养。《礼记·大学》:“如琢如磨者,自修也。”《左传·庄公八年》:“姑务修德,以待时乎!”(姑:姑且。务:致力。时:时机。)⑥特指佛、道教徒修行。⑦长;高。曹植《洛神赋》:“修短合度。”⑧善;美好。张衡《西京赋》:“要绍修态。”

    坂:

    同“阪”。斜坡;山坡。李白《北上行》:“采薪垄坂长。”(薪:柴。)

    穹:

    ①大。韩愈《南海神庙碑》:“穹龟长鱼。”②高。王延寿《鲁灵光殿赋》:“彤彤灵宫,岿(kuī)㠑(zuī)穹崇。”(岿、㠑:皆高大之貌。)③深。班固《西都赋》:“其阳则崇山隐天,幽林穹谷。”④天空;天。谢惠连《七月七日夜咏牛女》:“瞬目曬曾穹。”⑤中间隆起四边下垂的样子。王翰《春女行》:“紫台穹跨连绿波。”⑥穷尽。《诗经·豳风·七月》:“穹窒熏鼠。”⑦穷困。《逸周书·籴臣》:“舍用振穹。”

    曳:

    ①牵引;拉或拖。《孟子·梁惠王上》:“弃甲曳兵而走。”(甲:盔甲。兵:兵器。走:跑。)李商隐《韩碑》:“长绳百尺曳碑倒。”②困顿。《后汉书·冯衍传》:“贫而不衰,贱而不恨,年虽疲曳,犹庶几名贤之风。”③逾越。王褒《洞箫赋》:“状若捷武,超腾逾曳,迅漂巧兮。”

    长:

    (一)①长度;两端的距离。《考工记· 车人》:“车人为车,柯长三尺。”②长度大。与“短”相对。1.指空间。古乐府(木兰诗》:“北市买长鞭。”2.指时间。《韩非子·难一》:“矜伪不长,盖虚不久。”③巨大。李白《行路难》:“长风破浪会有时,直挂云帆济沧海。”(会:一定。济:渡。)④辽阔。李白《庐山谣寄卢侍御虚舟》:“鸟飞不到吴天长。”⑤经常。张籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,长向村家取黄犊。”⑥长处;专长。韩愈《画记》:“以为非一工人之所能运思,盖丛集众工人之所长。”⑦擅长。《三国志· 吴书·周瑜传》:“与吴越争衡,本非中国所长。” (二)zhǎng ①年龄大;辈分高。杜甫《兵车行》:“长者虽有问,役夫敢申恨?”②排行第一。《史记·李斯列传》:“始皇有二十馀子,长子扶苏以数直谏上……”③首领;首长。《礼记·曲礼下》:“九州之长,入天子之国曰牧。”(牧:官名。)④生长;成长。贾谊《论积贮疏》:“淫侈之俗,日日以长。”⑤抚养。《诗经· 小雅·蓼莪》:“长我育我。”⑥滋长。《诗经·小雅·巧言》:“君子屡盟,乱是用长。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增进;增强。《礼记·学记》:“知不足然后能自反也,知困然后能自强也,故曰教学相长也。”(反:反省。)⑧提高。李白《与韩荆州书》:“青萍结绿,长价于薛卞之门。”(青萍:剑名。结绿:玉名。)

    索:

    ①大绳;粗绳子,泛指绳子。贾谊《惜誓》:“并纫茅丝以为索。”(纫:搓。)②绞成索;使……成绳状。王充《论衡·语增》:“传语又称纣力能索铁伸钩。”③法度。《左传·定公四年》:“启以商政,疆以周索。”(疆:疆理土地。)④寻找;搜寻;求取。屈原《离骚》:“路曼曼其修远兮,吾将上下而求索。”《韩非子·孤愤》:“求索不得,货赂不至。”⑤索取;要。杜甫《兵车行》:“县官急索租,租税从何出?”⑥尽;完结。《韩非子·初见秦》:“士民病,蓄积索。”⑦单;孤独。陶潜《祭程氏妹文》:“兄弟索居,乖隔楚越。”(乖隔:分离。)


  • pu fu yuan xiu ban ,qiong long ye chang suo 。

    “pu fu yuan xiu ban ,qiong long ye chang suo 。”shi gou chu chu :《zi chang le jun su liu zhi bai dan ling xia hang ru chen zhou 》;shi tang chao shi ren shen quan ji de zuo pin 。

    ci shan jie yi xia ,tian xian heng liao kuo 。tai shi lou deng tan ,wen ming xian kai zao 。
    bei liu zi na xie ,qun feng hui zhong he 。chi bo ru dian teng ,ji dan shi lei la 。
    ya liu pan gu shu ,jian xu shen nong yao 。ru dou he lin li ,tai xian geng cai cuo 。
    juan juan tan li hong ,miao miao tan bian he 。sui miao ying liu huo ,tian gao yun wu bao 。
    jin feng chui lu sao ,yu lou xi gong tuo 。su zhou shi xing xie ,deng jian gui yang guo 。
    pu fu yuan xiu ban ,qiong long ye chang suo 。ai lin zu wang lai ,yu yan mei qian que 。
    jiu jian bu huang fan ,bi hun mo xia bo 。zhuo xi ning zu ju ,deng dao shei yun e 。
    wo hang shan shui jian ,tuan xian jie bu re 。an neng du jian wen ,shu ci yi jing luo 。

    【zhu shi 】:

    pu :

    [pu fu (fú)]ye zuo “pu fu ”。1.pa hang 。《meng zi ·xi wen gong shang 》:“chi zi pu fu jiang ru jing 。”2.jin li 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“fan min you sang ,pu fu jiu zhi 。”

    yuan :

    ①gu shi yi fu de bian shi 。《yi li · sang fu 》:“ma yi quan yuan 。”(quan quàn:jian gong se 。)②bian 。《zhou shu ·wang pi chuan 》:“chang you tai shi ,pi (pí)wei ji she shi 。shi nai lie ji bao bing yuan 。”(tai shi :guan ming 。)③yan zhao ;shun zhao 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yuan xi hang ,wang lu zhi yuan jin 。”④zun xun ;yi zhao 。《shang jun shu ·jun chen 》:“yuan fa er zhi ,an gong hang shang 。”⑤ping kao ;yi ju 。cai yan 《hu jia shi ba pai 》:“tian cang cang xi shang mo yuan ,ju tou yang wang xi kong yun yan 。”⑥pan yuan ;pan deng 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“you yuan mu er qiu yu ye 。”⑦fo jiao ming ci “yin yuan ”de sheng chen 。zhi ren yu ren huo ren yu shi zhi jian suo wei you ming zhong zhu ding de yu ge ji hui ,shi yi chong su ming lun guan dian 。《wu deng hui yuan ·ru man chan shi 》:“you yuan fo chu shi ,mo yuan fo ru mie 。”⑧ji yuan ;yuan fen 。du fu 《qing ming er shou 》zhi yi :“gong yan ji zhu wo mo yuan 。”⑨jie ci 。yin wei ;you yu 。du fu 《ke zhi 》:“hua jing bu ceng yuan ke sao 。”su shi 《ti xi lin bi 》:“bu shi lu shan zhen mian mu ,zhi yuan shen zai ci shan zhong 。”

    xiu :

    ①xiu shi ;zhuang shi 。《chu ci ·jiu ge ·xiang jun 》:“mei yao miao xi yi xiu 。”②zheng zhi ;zhi li 。gu yi 《guo qin lun 》:“xiu shou zhan zhi ju 。”③xiu jian 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou 。”④bian zhuan ;zhe 。《bei shi ·xu chuan 》:“si wei xiu zhuan 。”⑤yan xi ;xiu yang 。《li ji ·da xue 》:“ru zhuo ru mo zhe ,zi xiu ye 。”《zuo chuan ·zhuang gong ba nian 》:“gu wu xiu de ,yi dai shi hu !”(gu :gu ju 。wu :zhi li 。shi :shi ji 。)⑥te zhi fo 、dao jiao tu xiu hang 。⑦chang ;gao 。cao zhi 《luo shen fu 》:“xiu duan ge du 。”⑧shan ;mei hao 。zhang heng 《xi jing fu 》:“yao shao xiu tai 。”

    ban :

    tong “ban ”。xie po ;shan po 。li bai 《bei shang hang 》:“cai xin long ban chang 。”(xin :chai 。)

    qiong :

    ①da 。han yu 《na hai shen miao bei 》:“qiong gui chang yu 。”②gao 。wang yan shou 《lu ling guang dian fu 》:“tong tong ling gong ,kui (kuī)㠑(zuī)qiong chong 。”(kui 、㠑:jie gao da zhi mao 。)③shen 。ban gu 《xi dou fu 》:“ji yang ze chong shan yin tian ,you lin qiong gu 。”④tian kong ;tian 。xie hui lian 《qi yue qi ri ye yong niu nv 》:“shun mu 曬ceng qiong 。”⑤zhong jian long qi si bian xia chui de yang zi 。wang han 《chun nv hang 》:“zi tai qiong kua lian lu bo 。”⑥qiong jin 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“qiong zhi xun shu 。”⑦qiong kun 。《yi zhou shu ·di chen 》:“she yong zhen qiong 。”

    ye :

    ①qian yin ;la huo tuo 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“qi jia ye bing er zou 。”(jia :kui jia 。bing :bing qi 。zou :pao 。)li shang yin 《han bei 》:“chang sheng bai che ye bei dao 。”②kun du 。《hou han shu ·feng yan chuan 》:“pin er bu cui ,jian er bu hen ,nian sui pi ye ,you shu ji ming xian zhi feng 。”③yu yue 。wang bao 《dong xiao fu 》:“zhuang re jie wu ,chao teng yu ye ,xun piao qiao xi 。”

    chang :

    (yi )①chang du ;liang duan de ju li 。《kao gong ji · che ren 》:“che ren wei che ,ke chang san che 。”②chang du da 。yu “duan ”xiang dui 。1.zhi kong jian 。gu le fu (mu lan shi 》:“bei shi mai chang bian 。”2.zhi shi jian 。《han fei zi ·nan yi 》:“jin wei bu chang ,gai xu bu jiu 。”③ju da 。li bai 《hang lu nan 》:“chang feng po lang hui you shi ,zhi gua yun fan ji cang hai 。”(hui :yi ding 。ji :du 。)④liao kuo 。li bai 《lu shan yao ji lu shi yu xu zhou 》:“diao fei bu dao wu tian chang 。”⑤jing chang 。zhang ji 《meng hu hang 》:“gu zhong jin ku you shan cun ,chang xiang cun jia qu huang du 。”⑥chang chu ;zhuan chang 。han yu 《hua ji 》:“yi wei fei yi gong ren zhi suo neng yun sai ,gai cong ji zhong gong ren zhi suo chang 。”⑦shan chang 。《san guo zhi · wu shu ·zhou yu chuan 》:“yu wu yue zheng heng ,ben fei zhong guo suo chang 。” (er )zhǎng ①nian ling da ;bei fen gao 。du fu 《bing che hang 》:“chang zhe sui you wen ,yi fu gan shen hen ?”②pai hang di yi 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“shi huang you er shi yu zi ,chang zi fu su yi shu zhi jian shang ……”③shou ling ;shou chang 。《li ji ·qu li xia 》:“jiu zhou zhi chang ,ru tian zi zhi guo yue mu 。”(mu :guan ming 。)④sheng chang ;cheng chang 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yin chi zhi su ,ri ri yi chang 。”⑤fu yang 。《shi jing · xiao ya ·liao e 》:“chang wo yo wo 。”⑥zi chang 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“jun zi lv meng ,luan shi yong chang 。”(meng :meng shi 。yong :yi 。)⑦zeng jin ;zeng jiang 。《li ji ·xue ji 》:“zhi bu zu ran hou neng zi fan ye ,zhi kun ran hou neng zi jiang ye ,gu yue jiao xue xiang chang ye 。”(fan :fan sheng 。)⑧di gao 。li bai 《yu han jing zhou shu 》:“qing ping jie lu ,chang jia yu xue bian zhi men 。”(qing ping :jian ming 。jie lu :yu ming 。)

    suo :

    ①da sheng ;cu sheng zi ,fan zhi sheng zi 。gu yi 《xi shi 》:“bing ren mao si yi wei suo 。”(ren :cuo 。)②jiao cheng suo ;shi ……cheng sheng zhuang 。wang chong 《lun heng ·yu zeng 》:“chuan yu you chen zhou li neng suo tie shen gou 。”③fa du 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“qi yi shang zheng ,jiang yi zhou suo 。”(jiang :jiang li tu de 。)④xun zhao ;sou xun ;qiu qu 。qu yuan 《li sao 》:“lu man man ji xiu yuan xi ,wu jiang shang xia er qiu suo 。”《han fei zi ·gu fen 》:“qiu suo bu de ,huo lu bu zhi 。”⑤suo qu ;yao 。du fu 《bing che hang 》:“xian guan ji suo zu ,zu shui cong he chu ?”⑥jin ;wan jie 。《han fei zi ·chu jian qin 》:“shi min bing ,xu ji suo 。”⑦chan ;gu du 。tao qian 《ji cheng shi mei wen 》:“xiong di suo ju ,guai ge chu yue 。”(guai ge :fen li 。)