• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 擁覆逃積霧,伸舒委馀暄。

    “擁覆逃積霧,伸舒委馀暄。”詩句出處:《種仙靈毗》;是唐朝詩人柳宗元的作品。

    窮陋闕自養,癘氣劇囂煩。隆冬乏霜霰,日夕南風溫。
    杖藜下庭際,曳踵不及門。門有野田吏,慰我飄零魂。
    及言有靈藥,近在湘西原。服之不盈旬,蹩躠皆騰鶱。
    笑忭前即吏,為我擢其根。蔚蔚遂充庭,英翹忽已繁。
    晨起自采曝,杵臼通夜喧。靈和理內藏,攻疾貴自源。
    擁覆逃積霧,伸舒委馀暄。奇功茍可征,寧復資蘭蓀。
    我聞畸人術,一氣中夜存。能令深深息,呼吸還歸跟。
    疏放固難效,且以藥餌論。痿者不忘起,窮者寧復言。
    神哉輔吾足,幸及兒女奔。

    【註釋】:

    擁:

    ①抱;懷抱。《儀禮·公食大夫禮》:“左擁簠(fǔ)梁,右執湆(qì)以降。”(簠:承稻粱的器皿。湆:肉汁。)②執持。王安石《遊褒禪山記》:“餘與四人擁火以入。”③據有;擁有。賈誼《過秦論》:“秦孝公據崤函之固,擁雍州之地。”《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“今操已擁百萬之眾,挾天子以令諸侯,此誠不可與爭鋒。”④圍著;簇擁。范成大《峨眉山行記》:“熾炭擁爐危坐。”(熾:火旺。危坐:端坐。)柳永《望海潮》:“千騎擁高牙。”(高牙:牙旗,借指高級官吏。)⑤擁擠;阻塞。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》詩:“雪擁藍關馬不前。”⑥扶助;護衛。《漢書·西域傳上·康居國》:“宣帝時,匈奴乖亂,五單於並爭,漢擁立呼韓邪單於。”⑦遮掩。《禮記·內則》:“女子出門,必擁蔽其面。”[擁護]扶助;護衛。《漢書·陳湯傳》:“(郅支)怨漢擁護呼韓邪而不助己,因辱漢使者江迺始等。”

    覆:

    ①翻倒;翻轉。《荀子· 成相》:“前車已覆。”又覆沒。《商君書·賞刑》:“戰必覆人之軍。”②傾倒;倒出。《論語·子罕》:“譬如平地,雖覆一簣,進,吾往也。”③遮蓋;掩蔽;覆蓋。《詩經·大雅·生民》:“鳥覆翼之。”④審察;審核;再次檢驗。《左傳·定公四年》:“藏在周府,可覆視也。”又審問。《新唐書·劉祥道傳》:“每覆大獄,必欷歔累嘆。”⑤反;相反。《詩經·大雅·瞻印(yǎng)》:“人有民人,女覆奪之。”(女:通“汝”。)⑥重復。《後漢書·黃瓊傳》:“舉吏先試之於公府,又覆之於端門。”⑦回復。也作“復”。《京本通俗小說·菩薩蠻》:“長老覆:‘恩王,止有兩個在敝寺。’”⑧埋伏。《左傳·隱公九年》:“君為三覆以待之。”⑨反而。《詩經·小雅·小旻》:“謀臧不從,不臧覆用。”

    逃:

    ①逃亡;逃跑。《左傳·昭公二十年》:“使(shì)而失命,召而不來,是再奸也;逃無所入。”(再奸:二次違命。)柳宗元《童區寄傳》:“逃未及遠,市者還,得童大駭(hài)。”(駭:驚恐。)②躲避;逃避。《左傳·襄公三年》:“有罪不逃刑。”元稹《黃明府詩序》:“有一人後至,頻犯語令,連飛十二觥(gōng),不勝其困,逃席而去。”(明府:對太守、府尹的尊稱。令:指酒令。飛:斟酒。觥:酒器。)

    積:

    ①積聚;累積。《詩經·大雅·公劉》:“乃積乃倉。”(倉:谷物裝倉。)也指堆積的谷物。《左傳·僖公三十三年》:“居則具一日之積。”泛指堆積。《墨子·備城門》:“五十步積薪。”(薪:柴。)②積累;積蓄。《鹽鐵論·錯幣》:“積其食,守其用,制其有餘,調其不足。”③積久漸漸形成的。包佶《立春後休沐》:“積病攻難愈。”(攻:治療。)④多。《漢書·食貨志下》:“夫懸法以誘民,使人陷阱,孰積於此。”⑤通“績”。功業。《管子·權修》:“或有積而不食者,則民離上。”

    霧:

    霧氣,水蒸汽在氣溫下降時凝結而彌漫在空中的小水點。蘇軾《海棠》:“香霧空蒙月轉廊。”

    伸:

    ①指肢體或物體舒展開。《儀禮·士相見禮》:“君子欠伸。”②泛指伸展;擴展。《淮南子·本經》:“含吐陰陽,伸曳四時。”③申述。白居易《贈樊著作》:“冤憤一言伸。”按,②③兩義又寫作“申”。

    舒:

    ①展開;伸展。《楚辭·九章·惜往日》:“焉舒情而抽信兮?”(焉:怎樣。抽信:展示誠意。)《淮南子·原道》:“與剛柔卷舒兮。”②徐緩;緩慢。《禮記·大學》:“為之者疾,用之者舒,則財恒足矣。”③舒惰;懈怠。《尚書·多方》:“罔丕惟進之恭,洪舒於民。”④傲慢。《史記·五帝本紀》:“富而不驕,貴而不舒。”⑤安詳;平和。《淮南子·原道》:“柔弱以靜,舒安以定。”

    委:

    ①[動]聚積。揚雄《甘泉賦》:“瑞穰穰兮~如山。”②[動]托付。《史記·秦始皇本紀》:“王年少,初即位,~國事大臣。”③[動]放置。賈思勰《齊民要術·作鼓法》:“漉水盡,~著席上。”④[動]推卸。《晉書·王裒傳》:“司馬欲~罪於孤耶!”⑤[動]拋棄。《左傳·襄公三十一年》:“若野賜之,是~君貺於草莽也。”⑥[形]曲折。《史記·天官書》:“若至~曲小變,不可勝道。”⑦[名]江河。沈括《夢溪筆談·雜志一》:“胡人言黑水原下~高,水曾逆流。”⑧[動]通“萎”。枯萎。《詩經·小雅· 谷風》:“無木不~。”

    暄:

    溫暖。《南齊書·東夷傳》:“四時暄暖,無霜雪。”[寒暄]見面時談論天氣冷暖之類的應酬話。《新五代史·孫晟(shèng)傳》:“晟為人口吃,遇人不能道寒暄。”


  • 拥覆逃积雾,伸舒委馀暄。

    “拥覆逃积雾,伸舒委馀暄。”诗句出处:《种仙灵毗》;是唐朝诗人柳宗元的作品。

    穷陋阙自养,疠气剧嚣烦。隆冬乏霜霰,日夕南风温。
    杖藜下庭际,曳踵不及门。门有野田吏,慰我飘零魂。
    及言有灵药,近在湘西原。服之不盈旬,蹩躠皆腾鶱。
    笑忭前即吏,为我擢其根。蔚蔚遂充庭,英翘忽已繁。
    晨起自采曝,杵臼通夜喧。灵和理内藏,攻疾贵自源。
    拥覆逃积雾,伸舒委馀暄。奇功苟可征,宁复资兰荪。
    我闻畸人术,一气中夜存。能令深深息,呼吸还归跟。
    疏放固难效,且以药饵论。痿者不忘起,穷者宁复言。
    神哉辅吾足,幸及儿女奔。

    【注释】:

    拥:

    ①抱;怀抱。《仪礼·公食大夫礼》:“左拥簠(fǔ)梁,右执湆(qì)以降。”(簠:承稻粱的器皿。湆:肉汁。)②执持。王安石《游褒禅山记》:“余与四人拥火以入。”③据有;拥有。贾谊《过秦论》:“秦孝公据崤函之固,拥雍州之地。”《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“今操已拥百万之众,挟天子以令诸侯,此诚不可与争锋。”④围着;簇拥。范成大《峨眉山行记》:“炽炭拥炉危坐。”(炽:火旺。危坐:端坐。)柳永《望海潮》:“千骑拥高牙。”(高牙:牙旗,借指高级官吏。)⑤拥挤;阻塞。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》诗:“雪拥蓝关马不前。”⑥扶助;护卫。《汉书·西域传上·康居国》:“宣帝时,匈奴乖乱,五单于并争,汉拥立呼韩邪单于。”⑦遮掩。《礼记·内则》:“女子出门,必拥蔽其面。”[拥护]扶助;护卫。《汉书·陈汤传》:“(郅支)怨汉拥护呼韩邪而不助己,因辱汉使者江迺始等。”

    覆:

    ①翻倒;翻转。《荀子· 成相》:“前车已覆。”又覆没。《商君书·赏刑》:“战必覆人之军。”②倾倒;倒出。《论语·子罕》:“譬如平地,虽覆一篑,进,吾往也。”③遮盖;掩蔽;覆盖。《诗经·大雅·生民》:“鸟覆翼之。”④审察;审核;再次检验。《左传·定公四年》:“藏在周府,可覆视也。”又审问。《新唐书·刘祥道传》:“每覆大狱,必欷歔累叹。”⑤反;相反。《诗经·大雅·瞻印(yǎng)》:“人有民人,女覆夺之。”(女:通“汝”。)⑥重复。《后汉书·黄琼传》:“举吏先试之于公府,又覆之于端门。”⑦回复。也作“复”。《京本通俗小说·菩萨蛮》:“长老覆:‘恩王,止有两个在敝寺。’”⑧埋伏。《左传·隐公九年》:“君为三覆以待之。”⑨反而。《诗经·小雅·小旻》:“谋臧不从,不臧覆用。”

    逃:

    ①逃亡;逃跑。《左传·昭公二十年》:“使(shì)而失命,召而不来,是再奸也;逃无所入。”(再奸:二次违命。)柳宗元《童区寄传》:“逃未及远,市者还,得童大骇(hài)。”(骇:惊恐。)②躲避;逃避。《左传·襄公三年》:“有罪不逃刑。”元稹《黄明府诗序》:“有一人后至,频犯语令,连飞十二觥(gōng),不胜其困,逃席而去。”(明府:对太守、府尹的尊称。令:指酒令。飞:斟酒。觥:酒器。)

    积:

    ①积聚;累积。《诗经·大雅·公刘》:“乃积乃仓。”(仓:谷物装仓。)也指堆积的谷物。《左传·僖公三十三年》:“居则具一日之积。”泛指堆积。《墨子·备城门》:“五十步积薪。”(薪:柴。)②积累;积蓄。《盐铁论·错币》:“积其食,守其用,制其有余,调其不足。”③积久渐渐形成的。包佶《立春后休沐》:“积病攻难愈。”(攻:治疗。)④多。《汉书·食货志下》:“夫悬法以诱民,使人陷阱,孰积于此。”⑤通“绩”。功业。《管子·权修》:“或有积而不食者,则民离上。”

    雾:

    雾气,水蒸汽在气温下降时凝结而弥漫在空中的小水点。苏轼《海棠》:“香雾空蒙月转廊。”

    伸:

    ①指肢体或物体舒展开。《仪礼·士相见礼》:“君子欠伸。”②泛指伸展;扩展。《淮南子·本经》:“含吐阴阳,伸曳四时。”③申述。白居易《赠樊著作》:“冤愤一言伸。”按,②③两义又写作“申”。

    舒:

    ①展开;伸展。《楚辞·九章·惜往日》:“焉舒情而抽信兮?”(焉:怎样。抽信:展示诚意。)《淮南子·原道》:“与刚柔卷舒兮。”②徐缓;缓慢。《礼记·大学》:“为之者疾,用之者舒,则财恒足矣。”③舒惰;懈怠。《尚书·多方》:“罔丕惟进之恭,洪舒于民。”④傲慢。《史记·五帝本纪》:“富而不骄,贵而不舒。”⑤安详;平和。《淮南子·原道》:“柔弱以静,舒安以定。”

    委:

    ①[动]聚积。扬雄《甘泉赋》:“瑞穰穰兮~如山。”②[动]托付。《史记·秦始皇本纪》:“王年少,初即位,~国事大臣。”③[动]放置。贾思勰《齐民要术·作鼓法》:“漉水尽,~着席上。”④[动]推卸。《晋书·王裒传》:“司马欲~罪于孤耶!”⑤[动]抛弃。《左传·襄公三十一年》:“若野赐之,是~君贶于草莽也。”⑥[形]曲折。《史记·天官书》:“若至~曲小变,不可胜道。”⑦[名]江河。沈括《梦溪笔谈·杂志一》:“胡人言黑水原下~高,水曾逆流。”⑧[动]通“萎”。枯萎。《诗经·小雅· 谷风》:“无木不~。”

    暄:

    温暖。《南齐书·东夷传》:“四时暄暖,无霜雪。”[寒暄]见面时谈论天气冷暖之类的应酬话。《新五代史·孙晟(shèng)传》:“晟为人口吃,遇人不能道寒暄。”


  • yong fu tao ji wu ,shen shu wei yu xuan 。

    “yong fu tao ji wu ,shen shu wei yu xuan 。”shi gou chu chu :《chong xian ling pi 》;shi tang chao shi ren liu zong yuan de zuo pin 。

    qiong lou que zi yang ,li qi ju ao fan 。long dong fa shuang xian ,ri xi na feng wen 。
    zhang li xia ting ji ,ye zhong bu ji men 。men you ye tian li ,wei wo piao ling hun 。
    ji yan you ling yao ,jin zai xiang xi yuan 。fu zhi bu ying xun ,bie sa jie teng 鶱。
    xiao bian qian ji li ,wei wo zhuo ji gen 。wei wei sui chong ting ,ying qiao hu yi fan 。
    chen qi zi cai bao ,chu jiu tong ye xuan 。ling he li nei cang ,gong ji gui zi yuan 。
    yong fu tao ji wu ,shen shu wei yu xuan 。ji gong gou ke zheng ,ning fu zi lan sun 。
    wo wen ji ren shu ,yi qi zhong ye cun 。neng ling shen shen xi ,hu xi hai gui gen 。
    shu fang gu nan xiao ,ju yi yao er lun 。wei zhe bu wang qi ,qiong zhe ning fu yan 。
    shen zai fu wu zu ,xing ji er nv ben 。

    【zhu shi 】:

    yong :

    ①bao ;huai bao 。《yi li ·gong shi da fu li 》:“zuo yong fu (fǔ)liang ,you zhi qi (qì)yi jiang 。”(fu :cheng dao liang de qi min 。qi :rou zhi 。)②zhi chi 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yu si ren yong huo yi ru 。”③ju you ;yong you 。gu yi 《guo qin lun 》:“qin xiao gong ju xiao han zhi gu ,yong yong zhou zhi de 。”《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“jin cao yi yong bai mo zhi zhong ,jia tian zi yi ling zhu hou ,ci cheng bu ke yu zheng feng 。”④wei zhao ;cu yong 。fan cheng da 《e mei shan hang ji 》:“chi tan yong lu wei zuo 。”(chi :huo wang 。wei zuo :duan zuo 。)liu yong 《wang hai chao 》:“qian ji yong gao ya 。”(gao ya :ya qi ,jie zhi gao ji guan li 。)⑤yong ji ;zu sai 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》shi :“xue yong lan guan ma bu qian 。”⑥fu zhu ;hu wei 。《han shu ·xi yu chuan shang ·kang ju guo 》:“xuan di shi ,xiong nu guai luan ,wu chan yu bing zheng ,han yong li hu han xie chan yu 。”⑦zhe yan 。《li ji ·nei ze 》:“nv zi chu men ,bi yong bi ji mian 。”[yong hu ]fu zhu ;hu wei 。《han shu ·chen shang chuan 》:“(zhi zhi )yuan han yong hu hu han xie er bu zhu ji ,yin ru han shi zhe jiang 迺shi deng 。”

    fu :

    ①fan dao ;fan zhuai 。《xun zi · cheng xiang 》:“qian che yi fu 。”you fu mei 。《shang jun shu ·shang xing 》:“zhan bi fu ren zhi jun 。”②qing dao ;dao chu 。《lun yu ·zi han 》:“pi ru ping de ,sui fu yi kui ,jin ,wu wang ye 。”③zhe gai ;yan bi ;fu gai 。《shi jing ·da ya ·sheng min 》:“diao fu yi zhi 。”④shen cha ;shen he ;zai ci jian yan 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“cang zai zhou fu ,ke fu shi ye 。”you shen wen 。《xin tang shu ·liu xiang dao chuan 》:“mei fu da yu ,bi xi xu lei tan 。”⑤fan ;xiang fan 。《shi jing ·da ya ·zhan yin (yǎng)》:“ren you min ren ,nv fu duo zhi 。”(nv :tong “ru ”。)⑥chong fu 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“ju li xian shi zhi yu gong fu ,you fu zhi yu duan men 。”⑦hui fu 。ye zuo “fu ”。《jing ben tong su xiao shui ·pu sa man 》:“chang lao fu :‘en wang ,zhi you liang ge zai bi si 。’”⑧mai fu 。《zuo chuan ·yin gong jiu nian 》:“jun wei san fu yi dai zhi 。”⑨fan er 。《shi jing ·xiao ya ·xiao min 》:“mou zang bu cong ,bu zang fu yong 。”

    tao :

    ①tao wang ;tao pao 。《zuo chuan ·zhao gong er shi nian 》:“shi (shì)er shi ming ,shao er bu lai ,shi zai jian ye ;tao mo suo ru 。”(zai jian :er ci wei ming 。)liu zong yuan 《tong ou ji chuan 》:“tao wei ji yuan ,shi zhe hai ,de tong da hai (hài)。”(hai :jing kong 。)②duo bi ;tao bi 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“you zui bu tao xing 。”yuan zhen 《huang ming fu shi xu 》:“you yi ren hou zhi ,pin fan yu ling ,lian fei shi er gong (gōng),bu sheng ji kun ,tao xi er qu 。”(ming fu :dui tai shou 、fu yin de zun chen 。ling :zhi jiu ling 。fei :zhen jiu 。gong :jiu qi 。)

    ji :

    ①ji ju ;lei ji 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“nai ji nai cang 。”(cang :gu wu zhuang cang 。)ye zhi dui ji de gu wu 。《zuo chuan ·xi gong san shi san nian 》:“ju ze ju yi ri zhi ji 。”fan zhi dui ji 。《mo zi ·bei cheng men 》:“wu shi bu ji xin 。”(xin :chai 。)②ji lei ;ji xu 。《yan tie lun ·cuo bi 》:“ji ji shi ,shou ji yong ,zhi ji you yu ,diao ji bu zu 。”③ji jiu jian jian xing cheng de 。bao ji 《li chun hou xiu mu 》:“ji bing gong nan yu 。”(gong :zhi liao 。)④duo 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“fu xuan fa yi you min ,shi ren xian jing ,shu ji yu ci 。”⑤tong “ji ”。gong ye 。《guan zi ·quan xiu 》:“huo you ji er bu shi zhe ,ze min li shang 。”

    wu :

    wu qi ,shui zheng qi zai qi wen xia jiang shi ning jie er mi man zai kong zhong de xiao shui dian 。su shi 《hai tang 》:“xiang wu kong meng yue zhuai lang 。”

    shen :

    ①zhi zhi ti huo wu ti shu zhan kai 。《yi li ·shi xiang jian li 》:“jun zi qian shen 。”②fan zhi shen zhan ;kuo zhan 。《huai na zi ·ben jing 》:“han tu yin yang ,shen ye si shi 。”③shen shu 。bai ju yi 《zeng fan zhe zuo 》:“yuan fen yi yan shen 。”an ,②③liang yi you xie zuo “shen ”。

    shu :

    ①zhan kai ;shen zhan 。《chu ci ·jiu zhang ·xi wang ri 》:“yan shu qing er chou xin xi ?”(yan :zen yang 。chou xin :zhan shi cheng yi 。)《huai na zi ·yuan dao 》:“yu gang rou juan shu xi 。”②xu huan ;huan man 。《li ji ·da xue 》:“wei zhi zhe ji ,yong zhi zhe shu ,ze cai heng zu yi 。”③shu duo ;xie dai 。《shang shu ·duo fang 》:“wang pi wei jin zhi gong ,hong shu yu min 。”④ao man 。《shi ji ·wu di ben ji 》:“fu er bu jiao ,gui er bu shu 。”⑤an xiang ;ping he 。《huai na zi ·yuan dao 》:“rou ruo yi jing ,shu an yi ding 。”

    wei :

    ①[dong ]ju ji 。yang xiong 《gan quan fu 》:“rui rang rang xi ~ru shan 。”②[dong ]tuo fu 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“wang nian shao ,chu ji wei ,~guo shi da chen 。”③[dong ]fang zhi 。gu sai xie 《ji min yao shu ·zuo gu fa 》:“lu shui jin ,~zhao xi shang 。”④[dong ]tui xie 。《jin shu ·wang pou chuan 》:“si ma yu ~zui yu gu ye !”⑤[dong ]pao qi 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“re ye ci zhi ,shi ~jun kuang yu cao mang ye 。”⑥[xing ]qu she 。《shi ji ·tian guan shu 》:“re zhi ~qu xiao bian ,bu ke sheng dao 。”⑦[ming ]jiang he 。shen gua 《meng xi bi tan ·za zhi yi 》:“hu ren yan hei shui yuan xia ~gao ,shui ceng ni liu 。”⑧[dong ]tong “wei ”。ku wei 。《shi jing ·xiao ya · gu feng 》:“mo mu bu ~。”

    xuan :

    wen nuan 。《na ji shu ·dong yi chuan 》:“si shi xuan nuan ,mo shuang xue 。”[han xuan ]jian mian shi tan lun tian qi leng nuan zhi lei de ying chou hua 。《xin wu dai shi ·sun cheng (shèng)chuan 》:“cheng wei ren kou chi ,yu ren bu neng dao han xuan 。”